Nederlandse Emissieautoriteit Koningskade 4 Postbus 91503 2509 EC Den H aag www.emissieautoriteit.nl
CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers
Voorwoord
Voor u ligt het rapport ‘CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers’. In dit rapport staan de CO2-emissiegegevens van de Nederlandse bedrijven die aan de tweede handelsperiode (2008-2012) van het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) hebben deelgenomen. Het rapport bevat gegevens over de gehele periode. De Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) publiceert dit feitelijke rapport elk jaar na afloop van het handelsjaar; een handelsjaar loopt van 1 januari jaar X tot en met 30 april jaar X+1. Met dit rapport geeft de NEa inzage in de emissiegegevens en plaatst ze in een chronologisch kader. Het is mogelijk dat emissiegegevens uit het verleden door de NEa gecorrigeerd worden. Aan het rapport kunnen geen rechten ontleend worden. Het rapport over de CO2-emissiegegevens over 2005-2007, de eerste handelsperiode van het Europese emissiehandelssysteem, is te vinden op www.emissieautoriteit.nl > Mediatheek > Afsluiten Handelsjaar.
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
2
| 12
Totale toewijzing en CO2-uitstoot, 2008-2012 De totale CO2-uitstoot van de Nederlandse bedrijven die aan het EU ETS meedoen, is in 2012 (76,4 Mton) met 4,5% afgenomen ten opzichte van 2011 (80,0 Mton). Deze daling is grotendeels het gevolg van een lagere CO2-uitstoot van de sector ‘Productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas en warmte’ (zie tabel 7). In totaal hebben de deelnemende bedrijven 405,6 Mton aan CO2 uitgestoten in de periode 20082012. Afgezet tegen de 421,3 miljoen emissierechten die zij volgens het vooraf vastgestelde nationale toewijzingsbesluit voor deze periode gratis van de Nederlandse overheid hebben ontvangen, hebben de bedrijven gezamenlijk een overschot van 15,7 miljoen emissierechten. Met uitzondering van 2008 hebben de deelnemende bedrijven gezamenlijk elk jaar met een overschot aan emissierechten te maken gehad. In vijf jaar tijd is de toewijzing aan de Nederlandse bedrijven aanzienlijk gestegen. Dit is het gevolg van de toewijzing van emissierechten aan nieuwkomers (onder nieuwkomers worden bedrijven verstaan die uitbreiden of geheel nieuw zijn), waaronder enkele elektriciteitscentrales en bedrijfslocaties uit de chemische sector. Tabel 1: Totale toewijzing en CO2-uitstoot, 2008-2012 2008
2009
2010
2011
2012
2008-2012
Toewijzing (in milj.)
79,2
82,0
85,9
87,4
86,8
421,3
Uitstoot (in Mton)
83,5
81,0
84,7
80,0
76,4
405,6
Balans
-4,3
+1
+1,2
+7,4
+10,2
+15,7
Figuur 1: Totale toewijzing en CO2-uitstoot, 2008-2012
90 83,5 80
79,2
85,9 82,0
87,4
84,7
81,0
86,8 80,0 76,4
70 60 50 40 30 20 10 0 2008
2009 Toewijzing (in milj.)
2010
2011
2012
Uitstoot (in Mton)
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
3
| 12
Verdeling CO2-uitstoot over deelnemende bedrijven in 2012 Net als in alle voorgaande jaren is de CO2-uitstoot in 2012 zeer ongelijkmatig over de deelnemende bedrijven verdeeld. De 5% bedrijven die de meeste CO2 uitstootten, namen 71,7% van de totale CO2-uitstoot voor hun rekening. De 50% bedrijven die de minste CO2 uitstootten, namen daarentegen slechts 1,7% van de totale CO2-uitstoot voor hun rekening. Tabel 2: Verdeling CO2-uitstoot over deelnemende bedrijven in 2012 Bedrijven in % 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 55% 60% 65% 70% 75% 80% 85% 90% 95% 100%
Cumulatieve CO2-uitstoot in tonnen 0 1.504 24.469 78.223 153.250 260.437 395.808 565.483 784.132 1.025.512 1.307.204 1.644.989 2.033.860 2.516.124 3.123.450 3.918.517 4.985.059 6.743.067 10.426.441 21.620.288 76.425.922
CO2-uitstoot in % 0,00% 0,00% 0,03% 0,10% 0,20% 0,34% 0,52% 0,74% 1,03% 1,34% 1,71% 2,15% 2,66% 3,29% 4,09% 5,13% 6,52% 8,82% 13,64% 28,29% 100,00%
Figuur 2: Verdeling CO2-uitstoot over deelnemende bedrijven in 2012
100% 90% 80%
CO2-uitstoot in %
70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
% bedrijven (gesorteerd op uitstoot)
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
4
| 12
Bedrijven met een tekort of overschot aan CO2-emissierechten, 2008-2012 Tijdens de hele periode 2008-2012 heeft een minderheid van de deelnemende bedrijven een tekort aan CO2-emissierechten gehad. Met uitzondering van 2010 is het percentage bedrijven met een tekort sinds het begin van de periode steeds kleiner geworden. Met 26,1% was 2012 het jaar met het laagste percentage bedrijven met een tekort aan CO2-emissierechten. Tabel 3: Bedrijven met een tekort of overschot aan CO2-emissierechten, 2008-2012 2008
2009
2010
2011
2012
Totaal aantal bedrijven
371
386
379
377
364
Aantal bedrijven met tekort aan rechten
145
114
156
109
95
Aantal bedrijven met overschot aan rechten
225
271
222
267
269
Aantal bedrijven zonder tekort of overschot Aandeel bedrijven met tekort aan rechten
1
1
1
1
0
39,1%
29,5%
41,2%
28,9%
26,1%
Figuur 3: Bedrijven met een tekort of overschot aan CO2-emissierechten, 2008-2012
2008
145
2009
225
114
2010
271
156
2011
222
109
2012
267
95
0%
10%
269
20%
30%
40%
Aantal bedrijven met tekort aan rechten
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Aantal bedrijven met overschot aan rechten
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
5
| 12
Bedrijven met een tekort aan CO2-emissierechten, 2008-2012 In totaal hebben 402 Nederlandse bedrijven in de periode 2008-2012 aan het EU ETS deelgenomen. Hiervan hadden 109 bedrijven1 over de gehele periode 2008-2012 gezien een tekort aan CO2emissierechten. De bedrijven hadden gemiddeld een tekort van 210.161 emissierechten. Het bedrijf met het grootste tekort had een tekort van 8.078.900 CO2-emissierechten. In figuur 4 is de spreiding van de tekorten weergegeven. Hieruit blijkt dat 100 bedrijven een tekort hadden tussen de 0 en 500.000 CO2-emissierechten. De overige negen bedrijven hadden een tekort tussen de 500.000 en 8.078.900 CO2-emissierechten. Tabel 4: Bedrijven met een tekort aan CO2-emissierechten, 2008-2012 Totaal aantal bedrijven
402
Aantal bedrijven met tekort aan CO2-emissierechten over periode 2008-2012
109
Gemiddeld tekort aan CO2-emissierechten
210.161
Grootste tekort aan CO2-emissierechten
8.078.900
Figuur 4: Bedrijven met een tekort aan CO2-emissierechten, 2008-2012 0 -500.000 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
-1.000.000 -1.500.000 Tekort aan CO2-emissierechten
-2.000.000 -2.500.000 -3.000.000 -3.500.000 -4.000.000 -4.500.000 -5.000.000 -5.500.000 -6.000.000 -6.500.000 -7.000.000 -7.500.000 -8.000.000 -8.500.000
Bedrijven met tekort aan CO2-emissierechten
1
Tata Steel en Nuon hebben een overeenkomst waarbij Tata emissierechten levert aan Nuon (zie pag. 10). Omdat de gegevens van Tata Steel en Nuon een vertekening van het beeld zouden geven, zijn deze bedrijven niet in de tabel/grafiek opgenomen.
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
6
| 12
Bedrijven met een overschot aan CO2-emissierechten, 2008-2012 In totaal hebben 402 Nederlandse bedrijven in de periode 2008-2012 aan het EU ETS deelgenomen. Hiervan hadden 290 bedrijven2 over de gehele periode 2008-2012 gezien een overschot aan CO2emissierechten. De bedrijven hadden gemiddeld een overschot van 115.935 emissierechten. Het bedrijf met het grootste overschot had een overschot van 3.925.417 CO2-emissierechten. In figuur 5 is de spreiding van de overschotten weergegeven. Hieruit blijkt dat ongeveer 240 bedrijven een overschot hadden van tussen de 0 en 100.000 CO2-emissierechten. Daarnaast is er een groep van ongeveer 30 bedrijven die tussen de 100.000 en 500.000 emissierechten over hadden. De overige negen bedrijven hadden een overschot tussen de 500.000 en 3.925.417 CO2-emissierechten. Tabel 5: Bedrijven met een overschot aan CO2-emissierechten, 2008-2012 Totaal aantal bedrijven
402
Aantal bedrijven met overschot aan CO2-emissierechten over periode 2008-2012
290
Gemiddeld overschot aan CO2-emissierechten
115.935
Grootste overschot aan CO2-emissierechten
3.925.417
Figuur 5: Bedrijven met een overschot aan CO2-emissierechten, 2008-2012
4.000.000
Overschot aan CO2-emissierechten
3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 0
30
60
90
120
150
180
210
240
270
Bedrijven met een overschot aan CO2-emissierechten
2
Tata Steel en Nuon hebben een overeenkomst waarbij Tata emissierechten levert aan Nuon (zie pag. 10). Omdat de gegevens van Tata Steel en Nuon een vertekening van het beeld zouden geven, zijn deze bedrijven niet in de tabel/grafiek opgenomen. 7 | 12 NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
Aantal bedrijven en CO2-uitstoot (in Mton) per bedrijfssector in 2012 Van alle deelnemende bedrijfssectoren is ‘Productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas en warm water’ zowel qua aantal bedrijven (89) als qua uitstoot (42,8 Mton) de grootste. De bedrijfssector ‘Akker- en tuinbouw’, met 83 bedrijfslocaties qua aantal de een na grootste bedrijfssector, was in 2012 verantwoordelijk voor 1% van de totale CO2-uitstoot. De bedrijfssectoren ‘Aardolieverwerking’ en ‘Metaalproductie’ behoren voor wat betreft het aantal deelnemende bedrijven (10 en 3 bedrijven) tot de kleinste bedrijfssectoren, maar zijn verantwoordelijk voor respectievelijk 14% en 8% van de CO2-uitstoot. Tabel 6: Aantal bedrijven en CO2-uitstoot (in Mton) per bedrijfssector in 2012 Sector Productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas en warmte Aardolieverwerking Vervaardiging van chemische producten Metaalproductie
Aantal bedrijven
Uitstoot (in Mton)
89
42,8
10
10,9
31
9,9
3
6,0
Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken
46
2,1
Vervaardiging van pulp, papier en karton
20
1,3
Akker- en tuinbouw
83
1,2
Overige sectoren
82
2,3
364
76,4
Totaal Figuur 6: CO2-uitstoot (in Mton) per bedrijfssector in 2012
3%
Elektriciteit, aardgas en warmte
3% 2%1%
Aardolieverwerking
8%
Chemische producten
13%
Metaalproductie
56%
Voedingsmiddelen en dranken
Pulp, papier en karton
14% Akker- en tuinbouw
Overige sectoren
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
8
| 12
Uitstoot (in Mton) per bedrijfssector, 2008-2012 Van de uitgelichte sectoren hebben alle bedrijfssectoren aan het eind van de periode 2008-2012 minder CO2 uitgestoten dan aan het begin van de periode. De bedrijfssector die in absolute getallen de grootste daling van de CO2-uitstoot laat zien is de sector ‘Productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas en warmte’. De CO2-uitstoot van deze sector is in vijf jaar tijd met 4,2 Mton afgenomen. Tabel 7: Uitstoot (in Mton) per bedrijfssector, 2008-2012 2008
2009
2010
2011
2012
47,0
47,0
49,0
45,3
42,8
11,9
10,9
10,8
11,2
10,9
10,3
10,0
10,7
9,6
9,9
Metaalproductie
6,5
5,6
6,3
6,3
6,0
Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken
2,3
2,2
2,2
2,2
2,1
Vervaardiging van pulp, papier en karton
1,4
1,3
1,4
1,3
1,3
Akker- en tuinbouw
1,3
1,4
1,9
1,6
1,2
Overige sectoren
2,8
2,5
2,5
2,4
2,3
45
50
Productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas en warmte Aardolieverwerking Vervaardiging van chemische producten
Figuur 7: Uitstoot (in Mton) per bedrijfssector, 2008-2012
2008
2009
2010
2011
2012
0
5
10
Elektriciteit, aardgas en warmte Metaalproductie Pulp, papier en karton
15
20
25
30
Aardolieverwerking Overige sectoren Akker- en tuinbouw
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
35
40
Chemische producten Voedingsmiddelen en dranken
9
| 12
Totale tekort of overschot aan CO2-emissierechten per bedrijfssector, 20082012 Van de uitgelichte sectoren had alleen de sector ‘Productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas en warmte’ over de gehele periode 2008-2012 een tekort aan CO2emissierechten. Dit tekort was 29,3 miljoen emissierechten. Bij alle andere bedrijfssectoren was er over de gehele periode 2008-2012 sprake van een overschot aan emissierechten. De sector ‘Metaalproductie’ had met 25,9 miljoen emissierechten het grootste overschot. Bij het interpreteren van tabel en figuur 8 is het belangrijk om rekening te houden met een overeenkomst tussen Tata Steel (behorende tot de metaalsector) en Nuon (behorende tot de elektriciteitssector). Deze overeenkomst houdt in dat Nuon elektriciteit opwekt (wat CO2-uitstoot veroorzaakt) uit afvalgas dat door Tata geproduceerd wordt. Nuon ontvangt hiervoor een deel van de emissierechten van Tata. Het gevolg hiervan is dat de hoeveelheid emissierechten die de metaalsector en de elektriciteitssector tot hun beschikking hebben, respectievelijk kleiner en groter worden. Tabel 8: Tekort of overschot aan CO2-emissierechten per bedrijfssector, 2008-2012 Toewijzing (in milj.)
Uitstoot (in Mton)
Balans (in milj)
201,8
231,1
-29,3
7,8
6,7
1,1
8,7
7,4
1,3
Overige sectoren
14,5
12,5
2,0
Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken
13,3
11,0
2,3
Aardolieverwerking
59,4
55,7
3,7
Vervaardiging van chemische producten
59,1
50,5
8,6
Metaalproductie
56,6
30,7
25,9
Sector Productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas en warmte Vervaardiging van pulp, papier en karton Akker- en tuinbouw
Figuur 8: Tekort of overschot aan CO2-emissierechten per bedrijfssector, 2008-2012
30
25,9
20 8,6
10 1,1
1,3
2,0
2,3
3,7
0
-10
-20
-30
-29,3 Elektriciteit, aardgas en warmte Overige sectoren Chemische producten
Pulp, papier en karton Voedingsmiddelen en dranken Metaalproductie
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
Akker- en tuinbouw Aardolieverwerking 10
| 12
Percentage ingeleverde CER’s/ERU’s t.o.v. toewijzing per bedrijfssector De maximale hoeveelheid CER’s en/of ERU’s die Nederlandse bedrijven in de periode 20082012 mogen inleveren om hun CO2-uitstoot mee af te dekken, is 10% van hun toewijzing voor deze periode. In de afgelopen vijf jaar hebben de bedrijven in totaal 28,6 miljoen CER’s/ERU’s ingeleverd. Dit is 6,8% van hun totale toewijzing voor de periode 2008-2012. Van de uitgelichte bedrijfssectoren heeft de sector ‘Metaalproductie’ met 9,7% de meeste CER’s/ERU’s ingeleverd. Tabel 9: Percentage ingeleverde CER’s/ERU’s t.o.v. toewijzing per bedrijfssector Sector Aardolieverwerking Aardolie- en aardgaswinning Productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas en warmte Overige sectoren Vervaardiging van chemische producten Vervaardiging van glas en glaswerk Vervaardiging van cement, kalk en gips Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken Akker- en tuinbouw Vervaardiging van keramische producten Vervaardiging van pulp, papier en karton Metaalproductie
Totale toewijzing (in milj.) 59,4 1,6
Aantal ingeleverde CER's/ERU's 1,4 0,1
% ingeleverde CER's/ERU's 2,3% 4,6%
201,8
13,3
6,6%
2,6 59,1 3,0 3,7
0,2 4,5 0,2 0,3
7,1% 7,6% 8,0% 8,7%
13,3
1,2
9,0%
8,7
0,8
9,2%
3,6
0,3
9,3%
7,8
0,8
9,6%
56,6
5,5
9,7%
Figuur 9: Percentage ingeleverde CER’s/ERU’s t.o.v. toewijzing per bedrijfssector
10% 8,7%
9%
9,0%
9,2%
9,3%
8,0% 8%
7,6% 7,1%
7%
9,6%
9,7%
Aardolieverwerking Aardolie- en aardgaswinning Elektriciteit, aardgas en warmte Overige sectoren
6,6% Chemische producten
6% Glas en glaswerk
5%
4,6%
4% 3%
Cement, kalk en gips Voedingsmiddelen en dranken
2,3%
2% 1%
Akker- en tuinbouw Keramische producten Pulp, papier en karton Metaalproductie
0%
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
11
| 12
Afkomst ingeleverde CER’s/ERU’s Vanaf 1 mei 2013 is het voor bedrijven niet langer meer mogelijk om CER’s en ERU’s die afkomstig zijn van HFC23- en N2O adipinezuur projecten, in te leveren om aan hun verplichtingen te voldoen. Van alle CER’s en ERU’s die in de afgelopen vijf jaar door de bedrijven zijn ingeleverd, is 54% afkomstig van HFC23- of N2O adipinezuur projecten. Tabel 10: Afkomst ingeleverde CER’s/ERU’s Projecttype
Aantal (in milj.)
Vernietiging van HFC23
9,6
Vernietiging van N2O van adipinezuur
5,7
Reductie van CO2-uitstoot bij steenkoolwinning
3,0
Reductie van methaanuitstoot
2,7
Waterkrachtprojecten
2,1
Energie-efficiënte projecten
2,1
Vernietiging van overige industriële gassen
1,5
Overige projecten
1,9
Totaal
28,6
Figuur 10: Afkomst ingeleverde CER’s/ERU’s
7%
HFC23
5% N2O Adipinezuur
7%
34% Steenkoolwinning
Methaan
7%
Waterkracht
Energie efficiëntie project
9%
Overige industriële gassen
11%
20%
NEa - CO2-emissiegegevens 2008-2012: feiten en cijfers -
Overige projecten
12
| 12
