Cluster sociaal recht huurrecht – socialezekerheidsrecht I - arbeidsrecht Huurrecht In het huurrecht, naast arbeidsrecht en kooprecht ook een overeenkomst, gaan we met name in op het huurrecht van onroerende zaken. Centraal staat daarin het huren van woonruimte, waarbij je veel met dwingend recht te maken hebt. Aan de orde zullen komen: welke rechten en plichten hebben de huurder en de verhuurder, mag de huurder veranderingen aanbrengen aan het gehuurde pand, hoe eindigt de huurovereenkomst? Ook zal er aandacht zijn voor de huurprijzen van woonruimten. Huur van bedrijfsruimten krijgt wel een plaats binnen dit keuzevak, maar omdat het daar veelal om regelend recht of semi-dwingend recht gaat, waar via contracten vaak van afgeweken wordt, zal huur van bedrijfsruimte maar in een van de bijeenkomsten aandacht krijgen. Socialezekerheidsrecht 1 Met ons socialezekerheidsstelsel zijn grote uitgaven gemoeid. De Rijksbegroting voor het ministerie van Sociale Zaken bedroeg voor 2012 volgens de Miljoenennota 69,9 miljard euro. Dat is meer dan een kwart van de totale begroting die 257,4 miljard euro bedraagt en ongeveer 10% ons bruto binnenlands product. Niet alleen vanwege de financiële impact is het socialezekerheidsrecht van belang. Het intreden van risico’s waarop ons sociaal zekerheidsstelsel inspeelt – ziekte, arbeidsongeschiktheid, werkloosheid, overlijden, ouderdom - heeft dikwijls grote gevolgen voor de mensen die ermee geconfronteerd worden. En voor partijen die er anderszins bij betrokken zijn: van vakbonden tot UWV, van politici tot verzekeringsmaatschappijen. Al met al genoeg reden om het vak socialezekerheidsrecht 1 aan te bieden als onderdeel van het keuzecluster sociaal recht. Dit vak heeft een inleidend karakter. In 7 weken tijd wordt ons socialezekerheidsstelsel behandeld. Gelet op de omvang van het aantal regelingen dat deel uitmaakt van ons stelsel kan de behandeling slechts globaal zijn. Om het huidige stelsel goed te kunnen begrijpen is het noodzakelijk om het heden in historisch perspectief te plaatsen. Daarom wordt er eerst aandacht besteed aan de historie van ons stelsel, de structuur ervan en aan trends die te ontdekken zijn. Daarna wordt aandacht besteed aan werknemersverzekeringen (ZW, WW, Wia) Volksverzekeringen (AOW, ANW en AKW) en sociale voorzieningen (bijstand, TW, etc.) Wanneer heb je recht op welke uitkering? Hoe hoog is zo’n uitkering dan en hoe lang duurt die uitkering? Dat zijn vragen waaraan we steeds aandacht zullen besteden. Niet zelden leidt dat tot verrassende ontdekkingen bij de studenten. “Nooit geweten dat ik daar aanspraak op kon maken” zijn uitlatingen die regelmatig te horen zijn. Arbeidsrecht Bij het vak arbeidsrecht krijg je een verdieping van een aantal actuele onderwerpen zoals je dat in hoofdlijnen in het kerncurriculum hebt gehad. Eerder spraken we over het ontstaan van de arbeidsovereenkomst, de bedingen in de arbeidsovereenkomst , het cao-recht en het ontslagrecht. De thema’s of onderwerpen in de verdieping zijn mede afhankelijk van de actualiteit. Misschien wijst de Hoge Raad wel een bijzonder arrest of komt de politiek met nieuwe en bijzondere wetgeving, zoals een nieuw ontslagsysteem. Op dit moment zijn onderwerpen als bedrijfsongevallen, de eenzijdige wijziging van de arbeidsovereenkomst, het concurrentiebeding, het kennelijk onredelijk ontslag en de schadeberekening, vernieuwing ontslagrecht en de bedrijfsovernames actueel. Misschien heb je zelf wel een onderwerp dat je verder uitgediept zou willen hebben of heb je zelf een casus die je wilt voorleggen. Ook dat is mogelijk: je kunt dus zelf inhoud geven aan de lessen. Hoe meer jullie aandragen en hoe meer we van elkaar kunnen leren, des te beter. De lessen worden gegeven in een interactieve werkgroep vorm. Als je zelf iets wilt aankaarten, kan dat ook in de vorm van presentaties.
Cluster strafrecht leerstukken strafrecht– jeugd(straf)recht – strafrecht & veiligheid Leerstukken strafrecht en jurisprudentie In dit vak onderzoek je een aantal strafrechtelijke casussen, waarin een belangrijke rechtsvraag speelt. Er is sprake van rechtsvinding binnen het strafrechtelijk domein. De gekozen casusposities zijn (nauw) verwant aan gevallen die zich in de praktijk hebben voorgedaan en waarover de rechter een beslissing heeft genomen. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan om een casus waarin een verwarde verdachte zijn vriendin neersteekt en zich de (rechts)vr(a)ag(en) aandienen/aandient of “de verdachte wel met het vereiste opzet heeft gehandeld en/of de verdachte (verminderd) toerekeningsvatbaar is te achten, nu hij bij het neersteken van zijn vriendin mogelijk onder invloed is geweest van een geestelijke stoornis”. Er is een overval gepleegd waarbij vier personen mogelijk strafrechtelijk zijn betrokken. Alle verdachten proberen hun eigen rol te minimaliseren. Wie kan juridisch als (mede)pleger worden aangemerkt, wie is enkel medeplichtige, hoe moet het strafbare feit juridisch worden geduid, is sprake van afpersing en/of diefstal met geweld? Je probeert dergelijke vraagstukken op te lossen aan de hand van een (te behandelen) vast patroon, waarbij je –na het vaststellen van de belangrijkste feiten- op zoek gaat naar de toepasselijke wettelijke bepaling(en) en de over dit probleem (leerstuk) voorhanden zijnde jurisprudentie. De richtinggevende rechterlijke uitspraak/uitspraken over dit leerstuk worden tijdens de les uitgebreid besproken. De jurisprudentie dient daarbij als een “schakel” tussen de casus en de wettelijke bepaling. De uitspraken geven meer inzicht in de juiste uitleg van de (toepasselijke geachte) wettelijke bepaling en helpen je bij het vinden van een juridisch onderbouwd antwoord op de rechtsvraag (het juridische probleem dat moet worden opgelost). Bij de oplossing van de casus volgen we de hoofdlijnen zoals die in het boek van Klaas Rozemond “De methode van het materiële strafrecht” worden besproken. Doel van het vak is om je inzicht te bieden in de rol die de rechtspraak speelt/kan spelen bij de ontwikkeling van bepaalde strafrechtelijke leerstukken. Door het oefenen met een casus leer je op welke manier je richtinggevende rechterlijke uitspraken kunt inzetten voor de beantwoording van een rechtsvraag die zich in de praktijk voordoet. Door toepassing van de “methode van het materiële strafrecht” word je getraind in het lezen en begrijpen van richtinggevende rechterlijke uitspraken en leer je deze uitspraken toe te passen in de alledaagse praktijk. Jeugd(straf)recht Het vak Jeugd(straf)recht wordt voornamelijk vanuit een strafrechtelijke invalshoek benaderd. De overeenkomsten en verschillen met het reguliere strafrecht komen uitgebreid ter sprake. Van oudsher speelt het pedagogische karakter van het jeugdstrafrecht een prominente rol en in dat verband is de vraag gerechtvaardigd of – en in welke mate – überhaupt via het strafrecht gereageerd dient te worden op grensoverschrijdend gedrag van jongeren. Misschien wel het grootste verschil met het reguliere strafrecht is dat in het jeugdstrafrecht een snelle reactie op strafbaar gedrag van jeugdigen van het grootste belang is. De wens om een zogenaamd ‘lik-op-stuk-beleid’ te voeren, heeft ertoe geleid dat er in de praktijk van het jeugdstrafrecht diverse manieren van afdoening door de politie en het OM zijn ontwikkeld (het zogenaamde officiersmodel) en dat er ook binnen de afdoeningsmogelijkheden van de rechter verschillende varianten zijn ontwikkeld, waaronder de mogelijkheid om de voorlopige hechtenis te schorsen en daar allerlei voorwaarden aan te verbinden. In situaties waarin het jeugdstrafrecht niet kan worden toegepast of onvoldoende soelaas biedt, kan soms worden teruggegrepen op het civiele (jeugd)recht. Denk bijvoorbeeld aan 12-minners die strafbare feiten plegen. Wanneer hun gedrag samenhangt met een bedreigende opvoedingssituatie, kan de jeugdige wellicht onder toezicht worden gesteld,
waarbij een gezinsvoogd door middel van schriftelijke aanwijzingen kan proberen de situatie in het gezin bij te sturen. Een ander voorbeeld betreft het leerstuk van de kwalitatieve aansprakelijkheid voor minderjarigen. Indien het (al dan niet strafrechtelijke) handelen van een 16-minner schade oplevert, kunnen de gelaedeerden proberen degenen die het gezag over de jongere uitoefenen aansprakelijk te stellen. Ten slotte is er ook summiere aandacht voor de instrumenten die het bestuursrecht biedt om overlast door jeugdigen te voorkomen of te bestrijden. Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan de mogelijkheid om overlast door hangjongeren tegen te gaan door middel van een APV (bijvoorbeeld aan de hand van een samenscholingsverbod) of aan de mogelijkheden die de Voetbalwet biedt. In het bestuursrecht heeft de burgemeester de laatste jaren steeds meer bevoegdheden gekregen om in het kader van de handhaving van de openbare orde op te treden. Strafrecht en veiligheid Om lokaal veiligheidsbeleid te kunnen realiseren en om ervoor te kunnen zorgen dat maatschappelijke problemen daadwerkelijk worden aangepakt en opgelost, is het voor gemeenten noodzakelijk regie te voeren over onder andere de sociale veiligheid en over de bedrijvigheid en veiligheid in een gemeente. Als het gaat om de sociale veiligheid ligt binnen de gemeente het accent op thema’s als overlast, veelplegers, drugs en huiselijk geweld. Voor wat betreft de bedrijvigheid en veiligheid zijn thema’s als veilig winkelgebied, veilige bedrijventerreinen, veilig uitgaan, veilige evenementen en veilig toerisme essentieel. Bij de aanpak van veiligheidsproblemen binnen deze thema’s speelt logischerwijs het bestuursrecht (steeds meer) een belangrijke rol. De problemen kunnen echter niet alleen middels het bestuursrecht worden aangepakt. Het strafrechtelijk kader is en blijft natuurlijk van belang. Samen met de strafrechtelijke ketenpartners, het Openbaar Ministerie (OM) en de politie, voert de burgemeester immers regelmatig overleg. Door het OM en de politie worden de veiligheidsproblemen hierbij vanuit een strafrechtelijke insteek belicht. Bij het vak strafrecht en veiligheid wordt dan ook ingegaan op de strafrechtelijke maatregelen en instrumenten, die bij (één of meerdere van) de genoemde veiligheidsthema’s een rol spelen. Als het gaat om de sociale veiligheid kunnen vragen als “Wat is veiligheid”, en “Welke actoren, met name in de justitiële keten, spelen een rol en wat zijn hun bevoegdheden”, aan bod komen. Maar ook vragen als “Hoe kunnen veelplegers worden aangepakt” of “Hoe kan drugsoverlast vanuit strafrechtelijk oogpunt worden teruggedrongen”? kunnen behandeld worden. Als het gaat om bedrijvigheid en veiligheid kan bijvoorbeeld worden ingegaan op preventief fouilleren of op berechting via snelrecht. Toetsing aan het EVRM speelt hierbij een rol. De onderwerpen die bij het vak strafrecht en veiligheid aan de orde komen, liggen niet vast. Het onderwijs biedt ruimte om een keuze uit de genoemde onderwerpen te maken of om in te gaan op meer actuele onderwerpen binnen de verschillende veiligheidsterreinen. Wanneer je ook kiest voor het keuzevak Bestuursrecht en veiligheid, krijg je een meer complete kijk op het lokale veiligheidsbeleid.
Omschrijving keuzevakken Bestuursrecht en veiligheid Om lokaal veiligheidsbeleid te kunnen realiseren en om ervoor te kunnen zorgen dat maatschappelijke problemen daadwerkelijk worden aangepakt en opgelost, is het voor gemeenten noodzakelijk regie te voeren over het veiligheidsbeleid. Dit veiligheidsbeleid is onderverdeeld in vijf veiligheidsvelden, waarvan de ‘veilige woon- en leefomgeving’ het meest omvattende veiligheidsveld is. Als het gaat om de sociale veiligheid ligt binnen de gemeente het accent op thema’s als overlast, veelplegers, drugs en huiselijk geweld. Vragen die hierbij bijvoorbeeld aan de orde kunnen komen zijn: “Hoe kunnen hennepkwekerijen en andere overlastpanden bestuursrechtelijk worden aangepakt?”, “Welke maatregelen tegen overlast in de openbare ruimte, veroorzaakt door zwervers, verslaafden, en hangjongeren, zijn er te benoemen?” of “Op welke wijze kan het huisverbod bij huiselijk geweldzaken worden toegepast?” Bij het vak bestuursrecht en veiligheid wordt gekeken naar de bestuursrechtelijke maatregelen en instrumenten die een rol spelen bij de genoemde veiligheidsthema’s binnen het veiligheidsveld ‘veilige woon- en leefomgeving’. Het creëren en toepassen van (nieuwe) bevoegdheden op het gebied van de openbare orde levert van nature spanning op met de vrijheidsrechten van burgers. De beperkingen die uit grondrechten voortvloeien komen in dit vak nadrukkelijk aan de orde. De onderwerpen die bij het vak bestuursrecht en veiligheid aan de orde komen, liggen niet vast. Het onderwijs biedt ruimte om een keuze uit de genoemde onderwerpen te maken of om in te gaan op meer actuele onderwerpen binnen de verschillende veiligheidsterreinen. Dit keuzevak vormt een goede combinatie met Strafrecht en veiligheid. De toetsing van dit vak bestaat uit het schrijven van een paper en een tentamen.
Criminologie Georganiseerde misdaad, witteboordencriminaliteit, jeugdbendes en andere criminaliteitsverschijnselen. Wat is criminaliteit überhaupt? Wat zijn achterliggende factoren van criminaliteit? Hoe betrouwbaar zijn cijfers en hoe valt crimineel gedrag nu eigenlijk te verklaren? Dit zijn enkele vragen die tijdens de inleidende cursus criminologie aan bod komen. Deze cursus geeft je in inzicht in de wijze waarop verschillende criminologische benaderingen criminaliteit verklaren. Hierbij wordt onder andere ingezoomd op micro, meso en macro sociologische en psychologische factoren met betrekking tot het ontstaan van crimineel gedrag en enkele bijzondere criminologische onderwerpen, zoals kenmerken en het ontstaan van delinquente subculturen, witteboordencriminaliteit en georganiseerde misdaad. Wekelijks bestudeer je zelfstandig literatuur. Het betreft nieuwe informatie. Denk hierbij aan manieren waarop criminologen onderzoek doen, criminologische theorieën die een verklaring geven voor crimineel gedrag en de grondleggers van die theorieën, soorten preventiestrategieën enz. Tijdens de colleges dien je die literatuur te kunnen reproduceren, zodat de kennis kan worden toegepast op criminaliteitsvraagstukken (uit krantenartikelen, praktijk, eventueel vraagstukken die studenten zelf inbrengen). Afhankelijk van de onderwerpen en de opdrachten die tijdens de werkcolleges aan bod komen, word je geacht zelf op zoek te gaan naar literatuur die aansluit bij de stof. Je zult eigen initiatie moeten tonen. De toetsing van dit vak bestaat uit het schrijven van een paper en een tentamen.
Kooprecht Je hebt inmiddels een gedegen kennis van het algemene vermogensrecht, het algemene verbintenissenrecht en het algemene contractenrecht. Het kooprecht bouwt voort op deze kennisdomeinen. In het beroepenveld waarvoor je wordt opgeleid, zul je veelvuldig te
maken krijgen met problemen die zich voordoen op het gebied van het kooprecht. Vragen over de aansprakelijkheid van de verkoper wanneer de gekochte zaak een gebrek vertoont of vragen over de mogelijkheid om onder een koopovereenkomst uit te komen, zijn aan de orde van de dag. Tijdens deze lessen zal het algemeen deel van het kooprecht worden behandeld, waarbij uitgebreid aandacht wordt besteed aan: de verplichtingen van zowel de koper als de verkoper bij het sluiten van een koopovereenkomst; de gevolgen van nietnakoming van de betreffende verplichtingen; de consumentenkoop; de koop van onroerende zaken en de koop op afstand. De toetsing bestaat uit het schrijven van een paper en een tentamen.
