HANDBOEK SOCIALEZEKERHEIDSRECHT
Jef VAN LANGENDONCK
Met medewerking van Johan PUT Dries SIMOENS Guido VAN LIMBERGHEN Anne VAN REGENMORTEL
achtste editie
intersentia Antwerpen - Cambridge
INHOUD Woord vooraf. Lijst van verkort geciteerde wetgeving
v xxxiii
DEEL I. ALGEMEEN DEEL
1
Hoofdstuk 1. Begrip en situering
3
Afdeling 1. Het begrip 'sociale zekerheid' 1. Sociaal recht 2. Sociale zekerheid 2.1. Het definitieprobleem 2.2. Naar een positiefrechtelijke definitie 2.3. De betrokken regelingen 2.4. Het overheidspersoneel 3. Sociale verzekering 4. De sociale bijstand Afdeling 2. De essentie van de sociale zekerheid: het zoeken naar zekerheid.. 1. Fundamentele onzekerheid 2. De familie 3. Eigendom en sparen 4. De liefdadigheid / de bijstand 5. Aansprakelijkheid 6. De verzekering 7. De mutualiteit 8. De sociale verzekering 9. De sociale zekerheid
3 3 6 6 7 8 9 10 12 13 13 14 16 18 21 23 25 27 30
Hoofdstuk 2. Geschiedenis van het Belgische stelsel
33
Afdeling 1. De voorgeschiedenis Afdeling 2. Van 1886 tot de Eerste Wereldoorlog Afdeling 3. Van de Eerste tot de Tweede Wereldoorlog
33 36 39
Intersentia
ix
Inhoud
Afdeling 4. Van de Tweede Wereldoorlog tot de jaren zestig 1. Het "ontwerp van akkoord van sociale solidariteit" 2. De Besluitwet Maatschappelijke Zekerheid 3. Evolutie in de jaren vijftig 4. Evolutie 1960-1965 Afdeling 5. De grote uitbouw: 1965-1974 Afdeling 6. De crisis vanaf 1975 1. De eerste golf van programmawetten 2. De volmachtenperiode 3. De nieuwe programmawetten
41 41 42 43 45 46 48 48 50 52
Hoofdstuk 3. Algemene problematiek
55
Afdeling 1. Doel en opvatting van de sociale zekerheid 1. De klassieke opvattingen: Bismarck en Beveridge 1.1. Het Bismarck-model 1.2. Het Beveridge-model 2. Evolutie naar een 'Europese' opvatting: dubbele doelstelling 3. Nieuwere opvatting: schade aan de mens Afdeling 2. Structuur van de sociale zekerheid Afdeling 3. Financiering 1. Twee uitgangspunten 2. Financieringstechnieken binnen de Belgische sociale zekerheid Afdeling 4. Sociale zekerheid en economie 1. De sociale zekerheid: een last voor de economie? 2. Sociale zekerheid en tewerkstelling Afdeling 5. Selectiviteit en inkomensverdeling 1. Selectiviteit 2. Inkomensverdeling Afdeling 6. Gelijke behandeling 1. Vreemdelingen en nationalen 2. Mannen en vrouwen 2.1. Directe discriminatie 2.2. Indirecte discriminatie 2.3. Feitelijke en wettige gezinnen 3. De leeftijd 4. Professionele categorieën
55 56 56 58 59 62 66 69 70 72 74 74 77 78 78 80 82 83 85 85 87 87 89 90
Intersentia
Inhoud
Hoofdstuk 4. Bestuurlijke organisatie
93
Afdeling 1. Verhouding tussen overheid en sociaal verzekerde 94 1. De administratieve lasten van de sociale zekerheid 94 2. Informatisering van het socialezekerheidsbeheer 96 2.1. Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid 96 2.2. De sociale identiteitskaart 99 3. Het 'Handvest' van de Sociaal Verzekerde 99 3.1. Algemeen 99 3.2. Toepassingsgebied 101 3.3. Algemene verplichtingen van de socialezekerheidsinstellingen . 105 3.3.1. Voorlichtings- en informatieplicht 105 3.3.2. Kennisgevingsplicht (art. 7) 107 3.3.3. Toegang tot het dossier 108 3.4. Toekenningsprocedure 108 3.4.1. Aanvraag of ambtshalve toekenning (artt. 8 en 9) 108 3.4.2. Beslissing (artt. 10 tot 16) 109 3.4.3. Herziening (artt. 17 tot 19) UI 3.4.4. Intrest (artt. 20 tot 2lbis) 114 3.4.5. Afstand van terugvordering 118 3.4.6. Voorzieningstermijnen 119 Afdeling 2. De instellingen 121 1. Types en functies van instellingen 121 2. De openbare instellingen 122 2.1. Algemeen 122 2.2. Paritair beheer 125 2.2.1. Toepassingssfeer 125 2.2.2. Bevoegdheid 126 2.2.3. Organen 127 2.3. Dagelijks beheer 129 2.4. Overheidsvoogdij 130 2.4.1. Algemeen 130 2.4.2. De federale overheidsdiensten 131 2.4.3. De bestuursovereenkomsten 132 3. De private instellingen 135 3.1. Machtiging en erkenning 135 3.2. De gemachtigde instellingen 137 3.2.1. Ziekenfondsen 137 3.2.2. Uitbetalingsinstellingen voor werkloosheidsverzekering 140 3.2.3. Kinderbijslagfondsen 141 3.2.4. Arbeidsongevallenverzekeraars 142 Intersentia
xi
Inhoud
3.3. 3.4.
3.2.5. Sociale verzekeringskassen voor zelfstandigen De erkende instellingen Administratieve overheden?
143 144 145
DEEL II. DE SOCIALE ZEKERHEID VOOR WERKNEMERS
149
Algemeen
151
1. 2. 3. 4.
151 152 153 154 154 155 155 156 157
Het socialezekerheidsstelsel voor werknemers Toepassingsgebied Financiering Prestaties 4.1. Algemene bepalingen 4.2. Indexering en welvaartsvastheid 4.2.1. Indexering 4.2.2. De "vrijwaring van het concurrentievermogen" 4.2.3. De welvaartsvastheid
Hoofdstuk 1. Toepassingsgebied
159
Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. De algemene regel 1. De overeenkomst 1.1. Gebrek aan toestemming 1.1.1. Religieuzen 1.1.2. Tewerkgestelde werklozen 1.1.3. Vereiste van toestemming? 1.2. Eenzijdige overheidshandeling 1.2.1. Openbare dienst 1.2.2. Geplaatste minderjarigen 1.2.3. Gecolloceerde patiënten 1.2.4. Gedetineerden 1.3. Overeenkomst gesloten met een andere partij 1.3.1. Koppelbazen 1.3.2. En religieuzen? 2. Het verrichten van arbeid 2.1. Stagiairs 2.2. Sportbeoefenaars 2.3. Andere marginale vormen van arbeid 3. Het verdienen van een loon 3.1. Au pairs 3.2. Vrijwilligerswerk
159 161 162 163 163 163 164 165 165 166 167 167 168 168 169 170 170 171 173 175 175 176
XÜ
Intersentia
Inhoud
4.
Het ondergeschikt verband 178 4.1. Zelfstandige contracten 179 4.1.1. Het probleem van de'schijnzelfstandigen' 179 4.1.2. De Arbeidsrelatieswet 181 4.2. Mandaat in een vennootschap 182 Afdeling 3. Uitbreiding, beperking en uitsluiting 185 1. Volledige uitbreiding 186 1.1. Mandatarissen van niet-commerciële organisaties 186 1.2. De kunstenaars 188 1.3. Uitzendkrachten 190 1.4. Thuisarbeiders 191 1.5. De vervoerders 194 1.6. Personen in beroepsopleiding 195 1.7. Jobstudenten 195 1.8. Leerlingen met leercontract 196 1.9. Bewakingsdiensten 197 1.10. Persoonlijke assistenten van personen met een handicap 198 1.11. Bursalen 198 1.12. Openbare sector 198 2. Beperkte uitbreidingen 198 2.1. Overheidspersoneel 199 2.2. Retroactieve toepassing 200 2.3. Geneesheren in opleiding tot specialist en tot huisarts 201 2.4. Plaatselijke mandatarissen 202 2.5. Onthaalouders 202 3. Beperkingen aan de toepasselijkheid van de wet 203 3.1. Leerlingen met leercontract en stagiairs met stagecontract resp. in het kader van de vorming van de middenstand en de vorming tot ondernemingshoofd 203 3.2. Minderjarigen verbonden door een arbeidsovereenkomst 204 3.3. Dienstboden 204 3.4. Beroepssportbeoefenaars 205 3.5. Het personeel van het vrij niet-universitair onderwijs 206 3.6. Academisch personeel van de vrije universiteiten 206 3.7. Personeel van PMS-centra (nu CLB's) en diensten voor school- of beroepsoriëntering 207 3.8. Gelegenheidsarbeiders in de land- en tuinbouw 207 3.9. Gelegenheidswerkers ('extra's' in de horeca) 207 4. Uitsluitingen 208 4.1. Arbeid van korte duur 209 4.2. Bijkomstige betrekkingen 210 Afdeling 4. Territoriaal toepassingsgebied 215
Intersentia
xiii
Inhoud
Hoofdstuk 2. Financiering
217
Afdeling 1. De klassieke bijdragen 1. Berekeningsbasis 1.1. Het loonbegrip in de RSZ-Wet 1.1.1. Algemene regel 1.2. Verruiming bij koninklijk besluit 1.2.1. Enkel vakantiegeld 1.2.2. Dubbel vakantiegeld 1.2.3. Aanvullend vakantiegeld 1.2.4. Enkel vertrekvakantiegeld 1.3. Beperkingen bij koninklijk besluit 1.3.1. Beëindigingsvergoedingen 1.3.2. Kostenvergoedingen en voordelen in natura 1.3.3. Maaltijdcheques 1.3.4. Forfaitaire vervoerskosten 1.3.5. Geschenkcheques 1.3.6. Persoonlijk gebruik van een bedrijfsvoertuig 1.3.7. Werknemersaandelen, winstbewijzen en aandelenopties 1.3.8. Voordeeltarieven voor bedrijfsproducten, -goederen en -diensten 1.3.9. Pc-privéplan 1.3.10. Door de werkgever gedane stortingen ter financiering van aanvullende verzekeringen 1.3.11. Cultuur- en sportcheques 1.3.12. Ecocheques 2. Bijdrageberekening 2.1. Uniform en proportioneel 2.2. Werkgevers- en werknemersbijdrage 2.3. Globalisering 2.4. Forfaitaire bijdragen en bijzondere berekeningswijzen 2.5. Bedrag van de bijdragen 3. Invordering van de bijdragen 3.1. Verplichtingen van de werkgevers 3.2. Dimona en LIMOSA 3.3. DMFA en ASR 3.4. Sancties 3.5. Dwangbevel 3.6. Verjaring 3.7. Sociale secretariaten en sociale dienstverrichters 3.8. Strijd tegen de koppelbazen xiv
217 217 218 218 223 223 224 226 227 227 230 232 237 239 240 241 241 243 244 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 253 255 256 258 261 262 263 264
Intersentia
Inhoud
3.9. 3.10.
Coöperatieve vennootschappen Hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders in vennootschappen 3.11. Bekendmaking van schuldvorderingen Afdeling 2. Overheidsfinanciering 1. Volledige tenlasteneming 2. Residuaire financiering 3. Geaffecteerde taksen en 'alternatieve financiering' Afdeling 3. Bijzondere crisismaatregelen 1. Bijdrageverminderingen 1.1. Herverdeling van de sociale lasten 1.2. De oude 'Maribel'-operatie 1.3. De 'Sociale Maribel' 1.4. Verminderingen socialezekerheidsbijdragen 1.5. 'Alternerend werken en leren' 1.6. Aanwerving van een dienstbode 1.7. Tewerkstelling van leefloongerechtigden 1.8. Bijdragevermindering voor lage lonen of'werkbonus' 1.9. Vermindering voor de non-profitsector 1.10. Vermindering voor kunstenaars 1.11. Vermindering voor onthaalouders 1.12. Slotbeschouwing 2. Nieuwsoortige, quasifiscale bijdragen 2.1. Oude vormen van solidariteitsbijdragen 2.2. Loonmatigingsbijdrage 2.3. Bijzondere bijdrage voor sociale zekerheid 2.4. Bijdrage voor educatief verlof 2.5. Bijdrage op de pensioenstortingen 2.6. Bijdrage op de verzekeringspremies inzake hospitalisatie 2.7. Bijdrage via het Fonds voor sluiting van ondernemingen 2.8. Bijdrage voor tijdelijke werkloosheid 2.9. Bijdrage aan het tewerkstellingsfonds t.v.v. de risicogroepen.... 2.10. Bijdrage voor het begeleidingsplan 2.11. Bevordering van initiatieven inzake kinderopvang 2.12. Bijzondere bijdrage voor de tijdelijke werkloosheid en de anciënniteitstoeslag voor oudere werklozen 2.13. Bijdrage voor het persoonlijk gebruik van een bedrijfsvoertuig . 2.14. Bijdrage voor tewerkstelling van studenten 2.15. Bijdrage voor werkloosheid wegens economische oorzaken . . . . 2.16. Bijdrage voor outplacement 2.17. Bijdrage voor werknemersparticipatie in de winst en het kapitaal
Intersentia
266 266 267 268 269 269 270 274 276 277 278 280 281 283 284 285 285 286 286 287 287 288 289 290 292 293 294 295 296 297 297 298 299 299 299 300 301 302 302
XV
Inhoud
3.
2.18. Bijdrage op aanvullende vergoedingen Bijdragen op de uitkeringen 3.1. Arbeidsongevallen en beroepsziekten 3.2. Afhouding op de kinderbijslag 3.3. Pensioenen 3.4. Bijkomende afhouding op de pensioenen 3.5. Inhouding op invaliditeitsuitkeringen en brugpensioenen 3.6. Werkgeversbijdragen op conventionele brugpensioenen 3.7. Bijzondere compenserende bijdrage op brugpensioenen 3.8. Werkgeversbijdragen op pseudobrugpensioenen
302 303 303 304 305 306 309 311 311 312
Hoofdstuk 3. Arbeidsongevallen en beroepsziekten
313
Afdeling 1. De arbeidsongevallenregeling 1. Oorsprong van de wetgeving 2. Toepassingsgebied 3. Begrip en bewijs 3.1. Arbeidsongevallen sensu stricto 3.1.1. Het ongeval 3.1.2. De band met de arbeid 3.2. Ongevallen op de weg naar of van het werk 3.2.1. Begin- en eindpunt van de weg 3.2.2. Normaal traject 3.2.3. Trajecten gelijkgesteld met de arbeidsweg 3.3. Fout van werkgever of slachtoffer: in beginsel geen uitsluitingsgrond 4. De schadeloosstelling 4.1. Prestaties bij letselschade 4.1.1. Geneeskundige verzorging 4.1.2. Uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid 4.1.3. Hulp van een derde 4.2. Overlijden 4.3. Samengaan met de regelen inzake burgerlijke aansprakelijkheid 4.3.1. Keuze? 4.3.2. Immuniteit van werkgever en werkmakkers 4.3.3. Gekarakteriseerde zware fout 4.3.4. Bijzonder geval: verkeersongeval op de weg naar of van het werk, dat tevens een arbeidsongeval stricto sensu is 4.3.5. Cumulatieverbod
xvi
314 314 317 319 319 320 326 329 330 331 334 334 337 338 338 340 352 353 359 359 360 362
362 363
Intersentia
Inhoud
4.4.
Cumulatiebepalingen 4.4.1. Principiële cumuleerbaarheid 4.4.2. Uitzonderingen 4.5. De verzekering Afdeling 2. De beroepsziekten 1. Kort historisch overzicht en situering 2. Toepassingsgebied ratione personae 3. Begrip en bewijs van de beroepsziekte 4. Preventie 5. Schadeloosstelling 6. Cumulatieregelingen 7. Betaling en terugvordering 8. Verzekering en financiering Afdeling 3. Arbeidsgerelateerde ziekten Afdeling 4. Asbestfonds
364 364 365 365 366 366 368 369 372 374 377 378 379 379 380
Hoofdstuk 4. Geneeskundige verzorging
383
Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Toepassingsgebied 1. Gerechtigden 2. Bijzondere categorieën 2.1. Gehandicapten 2.2. Studenten 2.3. De andere ingezetenen 3. Personen ten laste 3.1. Recht van personen ten laste 3.2. Categorieën van personen ten laste 3.2.1. De echtgenoot of feitelijke partner 3.2.2. De kinderen 3.2.3. Ascendenten 3.3. Voorwaarden 3.4. Rangorde Afdeling 3. Voorwaarden 1. Algemene voorwaarden 1.1. Inschrijving bij een ziekenfonds of de Hulpkas 1.2. Wachttijd 1.3. Bijdrage betalen 1.4. Behoud van recht 1.5. De verzekeringskaart 2. Bijzondere voorwaarden voor de geneeskundige verzorging 2.1. Zich wenden tot een erkend verstrekker
383 385 387 390 390 391 391 393 393 394 394 395 395 395 397 398 398 398 399 400 401 402 402 402
Intersentia
XVÜ
Inhoud
2.2. 2.3. 2.4.
Gebruikmaken van de voorgeschreven documenten Toelating van de adviserend geneesheer Technisch-medische voorschriften 2.4.1. Voorschrift door een arts 2.4.2. Verstrekkingenregister 2.4.3. Toelating of erkenning van de voorziening 2.4.4. Echelonnering 2.4.5. Kwaliteitsnormen Afdeling 4. Uitsluitingsgronden 1. Prestaties in het buitenland verleend 2. Schade vergoed op basis van een andere wetgeving 2.1. Principe: cumulatieverbod. Temperingen en grenzen van dit verbod 2.1.1. Eerste tempering: de provisionele betaling of, juister, de betaling 'in afwachting' 2.1.2. Tweede tempering: de verschilregel 2.1.3. Het cumulatieverbod slaat enkel op dezelfde schade of hetzelfde gedeelte van de schade 2.1.4. Gevolgen van het overtreden van het cumulatieverbod 2.2. Subrogatierecht van het ziekenfonds 2.2.1. Algemene beginselen 2.2.2. Subrogatoire vordering ook tegen een gerechtigde voor schade door deze berokkend aan een persoon te zijnen laste? 2.2.3. Omvang van het subrogatierecht 2.2.4. Tegenwerpbaarheid van excepties 2.2.5. Niet-tegenwerpbaarheid van vergoedingsovereenkomsten 2.2.6. Samenloop van de aanspraken van het ziekenfonds en het ongevalslachtoffer 2.2.7. Maatregelen om de uitoefening van het subrogatierecht efficiënter te maken 2.3. Band tussen de regeling 'schade vergoed door een andere wetgeving' en de ongevallenpreventie 3. Overige redenen van uitsluiting Afdeling 5. Prestaties 1. Omschrijving 2. Vergoedbare verstrekkingen 1.1. Nomenclatuur 1.1.1. Functie 1.1.2. Totstandkoming en wijziging
XVÜi
403 403 404 404 405 405 405 406 406 406 408 408 409 411 413 415 417 417
418 419 420 421 421 423 424 425 426 426 426 428 428 430
Intersentia
Inhoud
2.
3.
4.
5.
1.2. Bijzonder solidariteitsfonds 1.3. Niet-vergoede prestaties Bijzondere regels voor bepaalde verstrekkingen 2.1. Revalidatie en herscholing 2.2. Klinische biologie en medische beeldvorming 2.3. Innoverende en nieuwe technieken Uitgavenbeperking 3.1. Beperkingen aan de therapeutische vrijheid 3.2. Sanctionering van overdreven voorschriften 3.3. Substitutierecht 3.4. Verstrekkingenboekje 3.5. Echelonnering - Medisch dossier 3.6. Budgettering 3.7. Kwaliteitscontrole 3.8. Referentiebedragen per diagnosegroep 3.9. Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg, Intermutualistisch Agentschap voor Gegevensverwerking en 'eHealth platform' Mate van tenlasteneming 4.1. Eigen aandeel van de rechthebbende (remgeld) 4.1.1. Principe 4.1.2. Verhoogde tegemoetkoming (voorkeurtarief) 4.1.3. Chronisch zieken 4.1.4. Patiënten met medisch dossier 4.1.5. Beroep op een geaccrediteerde geneesheer 4.2. Maximumfactuur 4.3. 'OMNIO-statuut' 4.4. Gewone verzorging 4.5. Specialistische verzorging 4.6. Farmaceutische producten 4.7. Ziekenhuisverpleging 4.8. Rust- en verzorgingstehuizen, rustoorden voor bejaarden en dagcentra 4.9. Palliatieve hulp Vaststelling van de tarieven 5.1. Geneesheren en tandartsen 5.1.1. Totstandkoming van het systeem 5.1.2. Totstandkoming en inhoud van de akkoorden 5.1.3. 'Sociaal statuut' 5.2. Andere verstrekkers 5.2.1. Apothekers, vroedvrouwen en paramedische medewerkers
Intersentia
430 432 435 435 438 441 441 442 444 445 445 445 446 448 449
450 451 451 451 452 453 454 454 455 458 459 459 460 462 463 465 466 466 466 467 472 473 473
XIX
Inhoud
6.
7.
5.2.2. Farmaceutische producten 5.2.3. Ziekenhuizen Betaling 6.1. Terugbetaling 6.2. Derdebetalersregeling 6.2.1. Toepassingsgebied 6.2.2. Toepassingsvoorwaarden 6.3. Financiële verantwoordelijkheid van de verzekeringsinstellingen Verjaring
Hoofdstuk 5. Arbeidsongeschiktheid
475 478 479 479 480 480 481 482 484
487
Afdeling 1. De uitkeringsverzekering 488 1. De staat van arbeidsongeschiktheid 488 1.1. Algemene regel 489 1.1.1. Arbeidsonderbreking 490 1.1.2. Vermindering van het verdienvermogen 490 1.1.3. De referteberoepen 492 1.1.4. Door intrede of verergering van letsels of functionele stoornissen 493 1.2. Vermoedens van arbeidsongeschiktheid (art. 100, § 1, vierde tot zesde lid) 494 1.3. Toelating om aangepaste arbeid te verrichten 495 1.4. Vrijwilligerswerk 496 2. Vaststelling van de arbeidsongeschiktheid 497 2.1. Algemeen 497 2.2. Bijzondere gevallen 499 2.2. Invaliditeit 500 3. Prestaties 501 3.1. Berekeningsbasis 501 3.2. Gezinscategorieën 502 3.3. Primaire ongeschiktheid 504 3.4. Invaliditeit 505 3.5. Hulp van derden 505 3.6. Minimumuitkering 506 3.7. Maximumuitkering 507 3.8. Tenlasteneming van de kosten van programma's inzake beroepsherscholing 507 4. Voorwaarden en uitsluitingsgronden 508 5. Cumulatieregelingen 510
XX
Intersentia
Inhoud
Afdeling 2. Begrafenisuitkering Afdeling 3. Moederschapsverzekering
510 511
Hoofdstuk 6. Gezinsbijslagen
515
Afdeling 1. Kort historisch overzicht Afdeling 2. Terminologie Afdeling 3. Toekenningsvoorwaarden 1. De voorwaarden om rechthebbende te zijn 1.1. Welke werkgevers? 1.2. Rechthebbenden 1.3. Pluraliteit van rechthebbenden 1.3.1. De mogelijke rechthebbenden behoren tot hetzelfde stelsel 1.3.2. De mogelijke rechthebbenden behoren tot verschillende stelsels 1.4. Wijziging van voorrang 2. Voorwaarden om rechtgevende te zijn 2.1. Voorwaarde van verhouding tot een rechthebbende 2.2. Voorwaarde van leeftijd 2.3. Beroepsactiviteit van het kind 2.4. Voorwaarde van territorialiteit 3. Voorwaarden om bijslagtrekkende te zijn Afdeling 4. Prestaties 1. De kinderbijslag 1.1. Basisbedrag 1.2. Verhogingen 1.3. Toeslagen 2. Het kraamgeld en de adoptiepremie 3. De schoolpremie 4. De sociaalpedagogische toelage 5. Collectieve diensten Afdeling 5. Uitbetaling 1. Kinderbijslagfonds of rkw 2. Bevoegd kinderbijslagfonds 3. Doorbetaling Afdeling 6. Geschillen - Verjaring 1. Geschillen (artt. 117-121 Kinderbijslagwet Werknemers) 2. Verjaring (artt. 120-121 Kinderbijslagwet Werknemers)
515 517 518 518 518 519 521
522 522 523 523 525 526 527 527 529 530 530 533 535 537 538 538 539 540 540 540 541 542 542 542
Intersentia
XXI
521
Inhoud
Hoofdstuk 7. Werkloosheid
545
Afdeling 1. Inleiding 545 Afdeling 2. Totstandkoming van de wetgeving 546 Afdeling 3. Toelaatbaarheidsvereisten 548 1. Wachttijd (art. 30 Werkloosheidsbesluit) 549 1.1. Referteperiode 549 1.2. In aanmerking te nemen arbeidsdagen 551 1.3. Gelijkgestelde dagen 553 2. Jonge werkzoekenden 554 3. Gehandicapten 556 4. Openbare sector 557 5. Vrijstelling van wachttijd 557 Afdeling 4. Toekenningsvoorwaarden 558 1. Afwezigheid van loon en werk (artt. 44-51 Werkloosheidsbesluit) 558 1.1. Afwezigheid van werk 558 1.1.1. Arbeid voor zichzelf 559 1.1.2. Arbeid voor een derde 561 1.1.3. Artistieke arbeid 562 1.2. Voortzetten van een bijberoep 564 1.3. Afwezigheid van loon 566 1.3.1. Principe 566 1.3.2. Voorlopige uitbetaling 567 2. Onvrijwillig werkloos zijn 568 2.1. Gevallen van niet-onvrijwillige werkloosheid 568 2.2. De passende dienstbetrekking 570 2.2.1. Reglementaire criteria (artt. 22-33 Toepassingsbesluit Werkloosheid) 570 2.2.2. Criteria ontwikkeld door de rechtspraak 574 2.3. Verlaten van een passende dienstbetrekking zonder wettige reden 575 2.4. Ontslag wegens foutieve houding 576 2.5. Weigering van een aangeboden passende dienstbetrekking 577 2.6. Sanctionering 579 3. Beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt 582 3.1. Algemeen 582 3.2. Inschrijving als werkzoekende (art. 58 Werkloosheidsbesluit).. 584 3.3. Zoeken naar werk 585 4. Arbeidsgeschikt 588 5. Leeftijdsvoorwaarden 589 6. Uitsluiting van bepaalde perioden 590 7. Zich aan de controle onderwerpen 590 xxii
Intersentia
Inhoud
8. 9. 10.
Niet langdurig werkloos zijn 591 Niet veroorzaakt door staking of lock-out 592 Andere voorwaarden 593 10.1. Algemeen 593 10.2. Beschikbaarheid voor plaatselijk werkgelegenheidsagentschap . 594 11. Vrijstelling van toekenningsvoorwaarden 596 Afdeling 5. Het bedrag van de uitkering (artt. 110 e.v. Werkloosheidsbesluit) 597 1. Volledige, deeltijdse en tijdelijke werklozen 598 1.1. Voltijdse werknemers en gelijkgestelden 598 1.2. Deeltijdse werknemers met behoud van rechten 599 1.3. Vrijwillig deeltijdse werknemers 600 1.4. Tijdelijke werkloosheid 601 2. De eigenlijke werkloosheidsuitkering 602 2.1. Gezinscategorieën 602 2.2. Referteloon 604 2.3. Werkloosheidsperioden 606 2.4. Bedrag van de uitkering 606 2.5. Overeenstemming met EG-recht 608 2.6. Cumulatieregeling 609 3. Wachtuitkering en overbruggingsuitkering 609 4. Brugpensioen 610 4.1. Voltijdse brugpensioenen 610 4.1.1. Cao nr. 17 610 4.1.2. Sectorale en bedrijfsregelingen 612 4.2. Halftijdse brugpensioenen 612 5. Anciënniteitstoeslag 613 6. Onderbrekingsuitkering: tijdskrediet en ouderschapsverlof 614 6.1. Tijdskrediet 614 6.2. Ouderschapsverlof en familiaal verlof 615 6.3. Betaling en terugvordering 615 7. Beëindiging van beroepsopleiding 616 8. Begeleidingsuitkering 616 9. Jeugdvakantie-uitkering 616 10. Mobiliteits- en kinderopvangtoeslag 617 11. Opvanguitkering onthaalouders 618 12. Diverse bijzondere uitkeringen 618 13. Activering van de werkloosheidsuitkeringen 619 Afdeling 6. Toekenning van de uitkeringen 620 1. Algemeen 620 2. Controle van de gezinstoestand 624 3. Herziening van beslissingen van de RVA-directeur 625 4. Terugvordering en verjaring 625 Intersentia
XXÜi
Inhoud
Hoofdstuk 8. Pensioenen
629
Afdeling 1. Inleiding 1. Pensioenopvattingen 2. Pensioensoorten 3. Financiering Afdeling 2. Harmonisatie van de verschillende stelsels 1. Pensioenhervorming Afdeling 3. De rustpensioenen 1. Toepassingsgebied 1.1. Werknemers en gelijkgestelden 1.2. In België tewerkgesteld 2. Voorwaarden tot het verkrijgen van een rustpensioen 2.1. De pensioenleeftijd 2.1.1. Onderscheid mannen - vrouwen 2.1.2. Vervroegd pensioen 2.2. Stopzetting van de beroepsactiviteit 2.2.1. Algemeen 2.2.2. Inkomensgrenzen 2.2.3. Aangifte 2.3. Verblijf in België 3. Bedrag en berekening van het rustpensioen 3.1. De loopbaan 3.1.1. Perioden van effectieve arbeid 3.1.2. Gelijkgestelde perioden 3.1.3. Geregulariseerde perioden 3.1.4. Eenheid van loopbaan 3.2. Het loon 3.2.1. Reëel, fictief en forfaitair loon 3.2.2. Loonplafond 3.3. De gezinstoestand 3.3.1. Algemeen 3.3.2. Feitelijke scheiding en echtscheiding 3.4. Het minimumpensioen 3.5. Herwaardering 3.5.1. Indexering 3.5.2. Welvaartsvastheid 4. De onvoorwaardelijke renten 5. Vakantiegeld Afdeling 4. Het overlevingspensioen 1. Voorwaarden 2. Tijdelijke (doorbetaling van het overlevingspensioen
629 629 632 632 634 636 637 637 637 638 638 638 638 640 641 641 642 644 644 645 645 646 646 647 648 649 649 650 650 650 651 652 653 653 654 655 656 656 657 658
XXiv
Intersentia
Inhoud
3. Bedrag en berekening van het overlevingspensioen 4. Cumulatieregelen Afdeling 5. Aanvraag en uitbetaling 1. Automatische toekenning 2. Betaling en terugvordering 3. Verjaring
658 659 660 660 661 663
DEEL III. DE SOCIALE VERZEKERINGEN VOOR ZELFSTANDIGEN
665
Hoofdstuk 1. Het sociaal statuut der zelfstandigen
667
Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Toepassingsgebied 1. Algemeen 2. Mandatarissen van commerciële ondernemingen 3. Mandatarissen in openbare en private instellingen 4. Helpers Afdeling 3. Bijdragen 1. Klassieke bijdragen 1.1. Berekeningsbasis 1.1.1. Beroepsinkomen 1.1.2. De 'brutering' 1.1.3. Aanvang van een activiteit 1.2. Berekeningswijze 1.2.1. Hoofdberoep 1.2.2. Bijberoep 1.2.3. Activiteit na de pensioenleeftijd 1.3. Vrijstelling van bijdrage 1.4. Commissie voor vrijstelling 1.5. Globaal beheer 1.6. Inning van de bijdragen 2. Nieuwsoortige bijdrage: bijdrage van vennootschappen
667 670 670 672 674 676 679 680 680 680 682 683 684 685 685 686 687 687 689 690 692
Hoofdstuk 2. Ziekteverzekering
695
Afdeling 1. Geneeskundige verzorging Afdeling 2. Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen 1. Toepassingsgebied 2. Arbeidsongeschiktheid 3. Gedeeltelijke werkhervatting
695 696 697 698 701
Intersentia
XXV
Inhoud
4. 5. 6.
Procedure Prestaties Moederschapsverzekering zelfstandige
702 702 704
Hoofdstuk 3. Gezinsbijslagen
705
Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling Afdeling
706 706 707 707 708
1. Rechthebbenden 2. Rechtgevende kinderen 3. Bijslagtrekkende 4. Prestaties 5. Betaling
Hoofdstuk 4. Faillissementsverzekering
709
Afdeling 1. Toepassingsgebied Afdeling 2. Toekenningsvoorwaarden Afdeling 3. Prestaties Afdeling 4. Betaling
710 710 711 712
Hoofdstuk 5. Pensioenen
713
Afdeling 1. Korte historiek Afdeling 2. Toepassingsgebied Afdeling 3. Voorwaarden voor het rustpensioen 1. Pensioenleeftijd 2. Stopzetting beroepsactiviteit 3. Verblijf in België Afdeling 4. Bedrag en berekening van het rustpensioen 1. De pensioenloopbaan 1.1. Perioden van effectieve arbeid 1.2. Gelijkgestelde perioden 1.3. Eenheid van loopbaan 2. De beroepsinkomsten 3. Afschaffing van het onderzoek naar de bestaansmiddelen 4. Minimumpensioen 5. Verhoging voor opvoeding van kinderen 6. Herwaardering 7. Onvoorwaardelijk pensioen Afdeling 5. Het overlevingspensioen Afdeling 6. Gescheiden echtgenoten
713 716 717 717 718 718 719 719 720 721 721 722 723 723 724 725 725 726 726
XXvi
Intersentia
Inhoud
Afdeling 7. Aanvraag en uitbetaling Afdeling 8. Het aanvullend pensioen voor zelfstandigen
726 727
DEEL IV. DE SOCIALE BESCHERMING VAN HET OVERHEIDSPERSONEEL
729
Inleiding
731
Hoofdstuk 1. Toepassingsgebied en Afdeling 1. Toepassingsgebied Afdeling 2. Financiering
financiering
733 733 734
Hoofdstuk 2. Arbeidsongevallen en beroepsziekten
741
Afdeling 1. Arbeidsongevallen 1. Begrip en definitie van een arbeidsongeval 2. Geneeskundige verzorging 3. Arbeidsongeschiktheid 4. Dodelijk ongeval 5. Burgerlijke aansprakelijkheid 6. Verzekering Afdeling 2. Beroepsziekten overheidssector
741 741 742 742 743 743 744 744
Hoofdstuk 3. Ziekteverzekering en werkloosheid
747
Afdeling 1. Gezondheidszorg Afdeling 2. Ziekte-uitkeringen Afdeling 3. Werkloosheid overheidssector
747 748 748
Hoofdstuk 4. Pensioenen
751
Afdeling 1. Historische achtergrond Afdeling 2. De rustpensioenen 1. Pensioenleeftijd 2. Stopzetting van de arbeid 3. Individueel recht 4. Pensioenloopbaan 5. Pensioenbreuk 6. Berekeningsbasis
751 753 754 755 756 757 757 758
Intersentia
XXVÜ
Inhoud
7. Perequatie 8. Minimumpensioen 9. Maximumbedrag 10. Vakantiegeld Afdeling 3. De overlevingspensioenen 1. Rechthebbenden 2. Voorwaarden 3. Loopbaan 4. Berekeningswijze 5. Cumulatieregelen 5.1. Overlevingspensioen + rustpensioen 5.2. Overlevingspensioen + beroepsactiviteit 5.3. Overlevingspensioen + vervangingsinkomen 5.4. Meerdere overlevingspensioenen uit opeenvolgende huwelijken 5.5. Meerdere overlevingspensioenen uit meerdere ambten uitgeoefend door de overledene 5.6. Samenloop tussen verschillende wezen 5.7. Samenloop tussen overlevende echtgenoot en wezen uit vorig huwelijk 5.8. Samenloop van gescheiden echtgenoot met wezen uit vorig huwelijk van de overledene 5.9. Samenloop van overlevende echtgenoot met gescheiden echtgenoot Afdeling 4. Het invaliditeitspensioen in de overheidssector 1. Lichamelijke ongeschiktheid 2. Bedrag
759 760 760 761 761 761 762 763 763 764 764 765 765 765 765 766 766 766 766 767 767 768
DEEL V. DE SOCIALE BIJSTAND
771
Inleiding
773
Hoofdstuk 1. De financiële tegemoetkomingen voor gehandicapten Afdeling 1. Voorwaarden 1. Leeftijd 2. Nationaliteit en verblijf 3. Handicap 4. Inkomensonderzoek 4.1. Inkomensvervangende en integratietegemoetkoming 4.2. Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden
777 780 780 781 783 785 785 787
XXVÜi
Intersentia
Inhoud
Afdeling 2. Prestaties 1. De inkomensvervangende tegemoetkoming 2. De integratietegemoetkoming 3. De tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden Afdeling 3. Procedure 1. Aanvraag en onderzoek 2. Nieuwe aanvraag 3. Ambtshalve herziening 4. Samenloop met andere uitkeringen 5. Beroep 6. Terugvordering
788 788 789 789 789 790 791 791 792 793 794
Hoofdstuk 2. Het recht op maatschappelijke integratie
795
Afdeling 1. Voorwaarden 1. Nationaliteit 2. Leeftijd 3. Verblijf 4. Onvoldoende bestaansmiddelen 4.1. Principe 4.2. Personen van wie de bestaansmiddelen worden aangerekend... 4.3. Vrijgestelde bestaansmiddelen 4.4. Bijzondere aanrekeningsregels 4.4.1. Onroerende goederen 4.4.2. Roerende kapitalen 4.4.3. Afstand van roerende of onroerende goederen 5. Werkbereidheid 6. Rechten laten gelden op andere prestaties 7. Aanvaarden van een integratieproject Afdeling 2. De prestatie 1. De leeftijd van 25 als cruciale leeftijd 2. Maatschappelijke integratie door tewerkstelling 3. Maatschappelijke integratie door toekenning van het leefloon 3.1. Basisbedragen 3.2. Installatiepremie Afdeling 3. Procedure 1. Territoriaal bevoegd OCMW 2. Aanvraag 3. Beslissing en betaling 4. Beroep Afdeling 4. Sancties
796 796 797 798 798 799 800 801 802 802 803 803 804 806 807 810 810 811 812 812 815 815 815 817 818 820 820
Intersentia
XXIX
Inhoud
Afdeling 5. Terugvordering 1. Bij de gerechtigde zelf 2. Bij de onderhoudsplichtigen van de gerechtigde 3. Bij andere personen Afdeling 6. Financiering
822 822 822 824 825
Hoofdstuk 3. De inkomensgarantie voor ouderen
827
Afdeling 1. Toepassingsgebied en voorwaarden 1. Nationaliteit en verblijf 2. Leeftijd Afdeling 2. Prestaties 1. Bedrag 1.1. Basisbedrag 1.2. Verwarmingstoelage 1.3. Indexering en herwaardering 2. Aanrekening van de bestaansmiddelen Afdeling 3. Aanvraag en beslissing Afdeling 4. Financiering
827 827 828 829 829 829 831 831 832 834 835
Hoofdstuk 4. De gewaarborgde gezinsbijslag
837
Afdeling 1. Voorwaarden 1. Ten laste van een natuurlijk persoon 2. Nationaliteit en verblijf 3. Geen ander recht op kinderbijslag 4. Onderzoek naar de bestaansmiddelen Afdeling 3. Prestaties Afdeling 4. Betaling en terugvordering Afdeling 5. Procedures en sancties
837 837 838 840 840 841 843 844
Hoofdstuk 5. Maatschappelijke dienstverlening 1. Het recht op bijstand 2. Voorwaarden 2.1. Leeftijd, nationaliteit en verblijf 2.2. De mogelijkheid een menswaardig leven te leiden 2.3. Specifieke voorwaarden voor financiële steun Afdeling 3. Vorm en omvang van de maatschappelijke dienstverlening 1. Financiële steun 2. Sociale tewerkstelling
845 846 847 847 852 854 854 855 856
XXX
Intersentia
Inhoud
3. Voorschotten op onderhoudsgelden 4. Installatiepremie voor daklozen Afdeling 4. Aanvraag en beslissing Afdeling 5. Terugvordering 1. Terugvordering ten laste van de begunstigde 2. Terugvordering ten laste van de onderhoudsplichtigen Afdeling 6. Financiering 1. Bijdrage in de kosten door de begunstigde 2. Staatstoelage
857 859 859 861 862 863 864 864 864
Trefwoordenregister
867
Intersentia
XXXI
