Cleantech Markt Nederland 2008
Baken Adviesgroep November 2008 Laurens van Graafeiland 06 285 65 175
1
Definitie en drivers van cleantech 1.1.
Inleiding Cleantech is een nieuwe markt. Sinds 2000 heeft deze sector een grote vlucht genomen. Het aandeel van cleantech in de venture capital fondsen groeit exponentieel en er komen steeds meer venture capital fondsen die zich specifiek op cleantech richten. In dit rapport wordt een beeld geschetst van wat cleantech is, waarom dit juist op dit moment een interessante sector is, welke verwachtingen er zijn voor de toekomst en wat de markt is in Nederland.
1.2.
Wat is cleantech? De term cleantech omvat op kennis gebaseerde producten en diensten, die het gebruik van natuurlijke bronnen optimaliseren, terwijl de ecologisch impact gereduceerd wordt en economische waarde wordt toegevoegd door verlaagde kosten en verbeterde winstgevendheid. Kortom CO2 uitstoot wordt gereduceerd en tegelijk worden kosten (bijv. energie) bespaard. Cleantech beperkt zich niet alleen tot technologieën rond alternatieve en vernieuwbare energie. Het kijkt naar alle technologische innovaties, die economische winst creëren zonder milieukosten. Cleantech valt dan ook niet te verwarren met de termen ‘environmental technology’ of ‘greentech’, die populair waren in de jaren ‘70 en ‘80.
Cleantech jaren 2000
• • •
• •
• • •
markt- en economische factoren drijfveren ‘begin van de pijplijn’ technologie alle technologische innovaties, die economische winst creëren zonder milieukosten biedt zowel winstgevendheid als duurzaamheid voordelen heeft impact op de werk- en leefomgeving, de producten die geproduceerd worden, ontwikkelplannen van steden, provincies en landen over gehele wereld Biologisch & materialen wetenschap en systems design & engineering ‘Ondernemerschap’ mentaliteit hoge mate van gebruik van ICT
Greentech of envirotech jaren 1970-'80
• • • • •
• • • •
regelgeving belangrijkste drijfveer ‘einde van de pijplijn’ technologie alleen alternatieve en vernieuwbare energie beperkte mogelijkheden voor aantrekkelijke winsten alternatieve klank, terug naar de natuur, milieuactivisten, laboratorium wetenschappers technologie was early stage van ontwikkeling chemische wetenschap en traditionele engineering ‘Red de wereld’ mentaliteit lage mate van gebruik van ICT
2
Cleantech is inmiddels een aparte industrie geworden maar wel nog in zijn prille jaren. De volgende segmenten kunnen worden onderscheiden.
1.3.
Segment
Voorbeelden
Energie opwekking
Recycling & Afval Biobrandstoffen Zonne-energie Windenergie
Vervanging & Terugwinning
Water Bio chemicaliën Basis metalen Grondstoffen
Energie Efficiency
Energie Proces redesign Verlichting Verwarming, ventilatie, airconditioning en koeling CO2 opvang
Energie Opslag
Batterijen Brandstofcellen Geothermisch Materialen
Industriële Oplossingen
Landbouw Voedingstechnologie Bouw Consumenten Software Medisch Maakindustrie/ Electrisch Energie handel
Wat zijn drivers, waarom cleantech? Belangrijke drivers achter cleantech zijn schaarste aan energie en grondstoffen, wet- en regelgeving door overheden, strategie van bedrijven en de vraag van consumenten. Schaarste energie en grondstoffen Energie en grondstoffen worden schaarser, terwijl de mondiale vraag stijgt door opkomende economieën als China en India. Wet- en regelving Overheden definiëren steeds meer beleid om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. De EU heeft het European Union Emission Trading Scheme (EU ETS)
3
in 2005 ingevoerd. Dit systeem staat ook wel bekend als ‘cap and trade’. Bedrijven in maakindustrie en energiesector krijgen een bovengrens mee voor CO2 uitstoot. Alle uitstoot hierboven wordt belast met een boete, die verwacht wordt op circ € 58 per ton uit te komen. Voorbeelden hiervan zijn de Bedrijven in EU krijgen een CO2 belasting. De EU zal de komende jaren de grenzen aanscherpen en naar meer bedrijfssectoren uitbreiden. Bedrijven Meer en meer bedrijven maken beleid op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO of Corporate Social Responsability). Daarnaast spelen bij veel bedrijven kostenbesparingen een belangrijke rol. Consumenten Steeds meer consumenten vinden het milieu belangrijker. Energielabels voor auto’s en huizen zijn een voorbeeld van het consumentenbelang. 1.4.
Nederland
In Nederland werden al in de middeleeuwen schone technologieën gebruikt. Wind energie werd gebruik voor windmolens om graan te malen en water te pompen. Ze verloren hundominantie tijdens de industriële revolutie, toen niet zo schone stoommachines opkwamen. Er is een zeer grote diversiteit aan cleantech bedrijven in Nederland werkzaam. Ook banken en asset management perijen beginnen zich op de cleantech markt te begeven. Een goed overzicht van de initiatieven in de Nederlandse Markt per regio en segment binnen de cleantech ontbreekt. Baken Adviesgroep is gestart met een inventarisatie van de bedrijven en houdt de initiatieven bij in een database, die continu wordt aangevuld. Dit vormt de basis voor business plannen, marktanalyses en het monitoren van trends en ontwikkelingen in de Cleantech markt in Nederland en België bij te houden. Uit een eerste inventarisatie blijkt, dat er bijna 200 bedrijven momenteel actief zijn in de cleantech markt in Nederland. Hiervan is de meerderheid actief in energie opwekking. Opvallend is dat in Nederland in vergelijking met Europa veel bedrijven actief zijn in water, recycling & afval en lucht.
4
Cleantech markt Nederland (2008, aantal bedrijven)
Industriële oplossingen Energie Opslag Energie 4% 3% 1% Efficiency
Cleantech markt Europa (2008, aantal bedrijven)
Energie Opslag 10%
Industriële oplossingen
Vervanging & terugwinning
12%
27%
Energie opwekking
Energie Efficiency
Energie opwekking
14%
60%
65% 4% Bron: Baken Adviesgroep
Vervanging & terugwinning
Bron: Cleantech Network
Interesse in meer informatie?
Wanneer u meer wilt weten van de cleantech markt in Nederland kunt u met ons contact opnemen.
Laurens van Graafeiland Baken Adviesgroep 06 285 65 175
[email protected] Postbus 95013 1090 HA Amsterdam
5
