Cijfers & Feiten over
Armoede in Groningen
Drs Fransje Grisnich, Sociaal Planbureau Groningen
Wat is armoede? 1. Lage inkomensgrens: leven op of onder een vastgesteld laag inkomen (CBS) Koopkrachtbenadering. 2. Budgetbenadering: minimaal noodzakelijke uitgaven voor basisbehoeften en sociale participatie (SCP). Context benadering. Niet veel maar toereikend-criterium Bron: Armoedesignalement 2014 SCP/CBS
Bedragen 2013
€ netto per maand
alleenstaande <65 jaar
Tweeouders huishouden
2013
1 kind
2 kinderen
Eénouder-huishouden
1 kind
2 kinderen
Sociaal minimum (CBS)
900
1430
1550
1330
1450
Basisbehoeften (SCP)
969
1620
1820
1290
1460
Laag inkomen (CBS)
1010
1690
1900
1350
1530
Niet veel maar toereikend (SCP/Nibud)
1061
1770
1990
1410
1600
% Huishoudens met laag inkomen in 2012 Huishoudens met laag inkomen (%) 2012 Ten Boer Haren Zuidhorn Bedum Slochteren Marum Winsum Grootegast Leek Vlagtwedde Loppersum Menterwolde De Marne Appingedam Bellingwedde Delfzijl Eemsmond Nederland Veendam Stadskanaal Oldambt Pekela provincie Hoogezand-Sappemeer Groningen
5,9 6,3 6,7 6,7 7,1 7,8 8 8,2 8,4 8,8 8,8 9,3 9,4 9,8 9,9 10,1
10,2 10,2 10,6 11
11 11,2 11,7 12,2
16,3
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Toename aantal bijstandsuitkeringen 2012-2014 (%) toename bijstandsuitkeringen 2012-2014 % Hoogezand-Sappemeer Leek Grootegast
1,6% 6,1%
Stadskanaal
9,5%
Groningen (gemeente)
9,9%
Slochteren
9150 minderjarige kinderen in provincie Groningen groeien op in een bijstandsgezin in 2014 (8,5%). Landelijk: 6,5%
7,1%
10,5%
Nederland
12,8%
Groningen (PV)
12,8%
Veendam
13,0%
Menterwolde
14,3%
Marum
14,3%
Eemsmond
14,3%
Oldambt
14,8%
Bedum
18,2%
Pekela
18,4%
Loppersum
23,5%
Bellingwedde
23,5%
Delfzijl
23,7%
In 2011: 7930 (7,2%) 2011-2014: toename 15%
Zuidhorn
25,0%
De Marne
25,0%
Appingedam
27,3%
Winsum
30,0%
Haren Vlagtwedde Ten Boer 0,0%
Tot 5 gemeenten 2014: Appingedam, Delfzijl, Groningen, Pekela, Hoogezand-Sappemeer
31,6% 56,3% 66,7%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
70,0%
Risicogroepen en Armoede Grootste risicogroepen volgens Armoedesignalement SCP 2014:
• Alleenstaanden tot 65 jaar • Eénoudergezinnen met uitsluitend minderjarige kinderen (<18 jaar) • Gezinnen met een niet westerse hoofdkostwinner
Alleenstaanden tot 65 jaar vrouw
4 jaar en langer
vrouw
Ten minste 1 jaar
man
4 jaar en langer
man
Aandeel alleenstaande mannen/vrouwen tot 65 jaar met laag inkomen, 2012 (%)
Ten minste 1 jaar
11,1 8,7
28,2 23,1
9,4 6,1
26,4 19,7
0
5
10 Groningen (PV) %
15 Nederland %
20
25
30
(Eénouder)gezinnen met minderjarige kinderen Aandeel gezinnen met minderjarige kinderen met laag inkomen, % 2012
6,5 Paar met kinderen < 18 jaar, langdurig 1,9
7,6 Paar met kinderen <18 jaar, minstens 1 jaar 6,5
8,6 Eenoudergezin met kinderen < 18, langdurig 7,9
32,9 Eenoudergezin met kinderen < 18, minstens 1 jaar 30,2
0
5 Groningen (PV)
10 Nederland
15
20
25
30
35
Niet westerse hoofdkostwinner Aandeel niet westerse allochtone gezinnen met laag inkomen, % 2012
15,6 4 jaar en langer 10
38,6 Ten minste 1 jaar 29,7
0
5
10
15
20
Groningen (PV) %
25 Nederland %
30
35
40
45
Eenoudergezinnen met minderjarige kinderen naar gemeenten, minstens een jaar laag inkomen % Eenoudergezinnen met minderjarige kinderen en laag inkomen, 2012 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
Eenoudergezinnen met minderjarige kinderen met langdurig laag inkomen naar gemeenten (4 jaar of langer) % Eenoudergezinnen met minderjarige kinderen en langdurig laag inkomen, 2012 16
14
12
10
8
6
4
2
0
Twee-oudergezinnen met minderjarige kinderen met laag inkomen naar gemeenten (kort en langdurend)
Eéoudergezinnen met minderjarige kinderen met laag inkomen naar gemeenten (kort en langdurend)
Jongeren en armoede/schuld
32% van jong volwassenen 18 t/m 27 jaar heeft een lening/schuld (bron: Panteia, 2015) Vier belangrijkste categorieën schuldeisers: 1. DUO (studiefinanciering) 2. Ouders 3. Familie/vrienden 4. Financiële instelling 14,5 % heeft problematische schuldenlast (=12.621 jong volwassenen in provincie Groningen)
Jongeren en armoede/schuld
24% van 18 t/m 27 jarigen heeft te maken met achterstallige betaling Top 5 kostenposten:
1. 2. 3. 4. 5.
Ziektekostenverzekeraar Telefoon Online aankopen Huur, hypotheek CJIB
Jongeren en armoede/schuld
Risicogroepen jongeren en schulden/armoede • Jongeren zonder opleiding of lage opleiding (geen startkwalificatie, vmbo) • Niet werkende jongeren • Groep 25 t/m 27 jarigen • Jongeren met een uitkering (Wajong, Bijstand, WW)
Beleving van armoede Leven in armoede maakt niet per sé ongelukkig (85 personen bevraagd door gehele provincie): • Goede vrienden zijn belangrijker dan veel geld (76% eens, 11% oneens) • Als je uit de armoede wilt komen moet je zelf stappen zetten (63% eens, 12% oneens) • Lotgenoten moeten elkaar meer helpen (56% eens, 13% oneens) • Ondanks lage inkomen voel ik me toch gelukkig (52% eens, 21% oneens) • Ik voel me arm (32% eens, 34% oneens) • Ik schaam mij voor mijn armoede (27% eens, 47% oneens)
Beleving van armoede: top 5 knelpunten Top 5 knelpunten van mensen die leven in armoede:
1. Onvoldoende geld voor levensonderhoud 2. Te weinig geld voor leuke dingen: feestjes, verjaardagen, uitjes e.d. 3. Hoge kosten voor gezondheidszorg 4. Sociaal isolement 5. Schulden
Beleving van armoede: Top 5 ‘oplossingen’ Top 5 ‘oplossingen’ van mensen die leven in armoede:
1. Aanbiedingen benutten (kortingen, spullen ruilen) 2. Hulp vragen (in eigen omgeving en bij instanties) 3. Bezuinigen, meer grip op uitgaven 4. Afleiding zoeken (vrijwilligerswerk doen) 5. Werk zoeken, geld verdienen (weinig kans) Dus: overleven en de tering naar de nering zetten
Conclusies uit de cijfers: •
In Groningen groeien relatief meer kinderen op in armoede t.o.v. Nederland
•
Meeste armoede is in Noord en Oost Groningen en m.n. in Hoogezand-Sappemeer en de stad Groningen
•
Minderjarige kinderen in éénoudergezinnen zijn de meest kwetsbare groep voor armoede, en met name de <12 jarigen
•
Jongerenproblematiek vereist meer onderzoek
•
Armoede maakt niet per sé ongelukkig…….. (?)
Dank voor uw aandacht.
www.sociaalplanbureaugroningen.nl
