Titel
Sociaal Planbureau Groningen, Werkplan 2015
Datum
13-2-2015
Algemeen
Het Sociaal Planbureau Groningen heeft inmiddels een plek verworven in de provincie. Steeds meer gebruikers weten de weg te vinden naar de databank, website, conferenties en andere producten. Na twee jaar ontwikkelen gaat het nu om een verdere uitbouw van de positie. In de loop van 2015 zullen ook met het nieuwe college van GS afspraken worden gemaakt. Strategie In januari 2015 bestaat het Sociaal Planbureau Groningen twee jaar. Waar het eerste jaar 2013 vooral gericht was op de ontwikkeling van de producten (databank, website, makelaarsfunctie) en 2014 op uitbouw van relaties met gebruikers (gemeenten, transitiemanagement) zo zal 2015 gericht zijn verdere uitbouw van het planbureau en haar betekenis voor beleidsontwikkelingen. Steeds meer gemeenten en andere maatschappelijke organisaties weten ons te vinden. Op de website zijn in de eerste tien maanden van 2014 ruim 44.000 pagina’s bekeken, zijn er meer dan 4000 gebruikers die vijf of meer keer pagina’s raadplegen, hebben we ongeveer honderd keer vanuit de makelaarsfunctie gemeenten en andere instellingen ondersteund in het formuleren en beantwoorden van hun onderzoeksvragen, zijn veel uren geïnvesteerd in twee hoofdthema’s namelijk de cijfermatige analyse ten behoeve van de 3 decentralisaties en de zorgmonitor. We streven ernaar om in 2015 meer structurele afspraken te maken met enkele belangrijke gebruikersgroepen. Producten Het Sociaal Planbureau Groningen zal in 2015 meer investeren in het ontwikkelen van infographics, waardoor de resultaten nog toegankelijker en gebruiksvriendelijker worden. Verschillende gemeenten hebben daar belangstelling voor. Het planbureau ontwikkelt dit in samenwerking met de Geo-dienst van de Rijksuniversiteit Groningen en de Ontwikkelfabriek. Verder is, naast het Groninger Panel, een instrument voor kwalitatief onderzoek worden ingebracht: de versnellingskamer (VK). Deze biedt een mogelijkheid om verschillende opinies te inventariseren en in discussie te brengen. De VK is in 2014 gebruikt voor een inventarisatie van problemen in de woon-zorg arrangementen in de langdurende zorg en voor een inventarisatie van opvattingen over succesvol integratiebeleid en het ontwikkelen van een set indicatoren. Het Groninger Panel zal in 2015 vijf of zes keer worden bevraagd over uiteenlopende onderwerpen, zoals werkgelegenheid, sport, digitale omgeving en kwaliteit van zorg. In bijlage 1 is een volledig overzicht van thema’s opgenomen.
1
De makelaarsfunctie is afgelopen jaar goed tot ontwikkeling gekomen. Beleidsmakers en bestuurders van gemeenten en maatschappelijke instellingen benaderen het SPG regelmatig met vragen, variërend van het aantal allochtone vrouwen tot het grensverkeer. De functie wordt in 2015 ongewijzigd doorgezet. Aantal uren SGP/makelaarsfunctie: 300 uur SGP/Groninger Panel onderhoud en werving: 250 uur Databestanden Het planbureau besteedt veel tijd aan het verwerven, verwerken en openbaar maken van data. Het gaat hierbij voor een deel om data die elders al ontsloten zijn, maar waar de specifieke data voor de provincie Groningen nog uitgefilterd moeten worden. Voorbeelden zijn de bevolkingsstatistieken en wijk- en buurt gegevens van het CBS, onderwijsgegevens van DUO en arbeidsmarktgegevens van het UWV. Anderzijds gaat het om data die niet in een openbare databank staan, maar die op verzoek van het planbureau beschikbaar worden gesteld of door het planbureau zelf worden verzameld. Het gaat hierbij om data die cruciaal worden geacht voor het monitoren van ontwikkelingen in het sociale domein. Voorbeelden zijn data over criminaliteit en veiligheid afkomstig van het KLPD (in het kader van de veiligheidsmonitor), data over (jeugd)zorg afkomstig van diverse zorgaanbieders (in het kader van de Zorgmonitor en Jeugdmonitor) en data over voorzieningen (in het kader van onderzoek naar de leefbaarheid). Deze data worden door het planbureau gecontroleerd, bewerkt, in het geval van micro-data geaggregeerd naar ruimtelijke eenheden als postcodegebieden, wijken en gemeenten en uiteindelijk in de online databank van het planbureau gezet, waardoor deze data voor iedereen toegankelijk zijn. In het jaar 2015 krijgt het planbureau de beschikking over data van het OV Bureau GroningenDrenthe over de frequentie en gebruik van lijndiensten en speciaal vervoer. In samenwerking met het OV Bureau en De Ontwikkelfabriek wil het planbureau een onderzoek naar deze data opzetten, met als doel het gebruik van het openbaar vervoer in de provincie nauwgezet in beeld te brengen. Ook zal in 2015 veel aandacht uitgaan naar de Zorgmonitor en Jeugdmonitor. Het planbureau streeft ernaar meer structuur aan te brengen in het verwerven, controleren en bewerken van de data die in de Zorgmonitor en Jeugdmonitor aan de orde komen. Een overzicht van de gebruikte datasets is in bijlage 2 opgenomen. Aantal uren SGP/databank: 630 uur Inrichting In 2014 zijn twee nieuwe functies toegevoegd: data-analist (onderzoeker I) en onderzoeksondersteuner. Mede daardoor krijgt het functiegebouw meer flexibiliteit en ook iets meer formatie. Deze differentiatie zal gecontinueerd worden. Noordelijke samenwerking Het CMO Groningen voert gesprekken met STAMM (CMO Drenthe) over een mogelijke fusie in 2015. STAMM kent geen zelfstandige onderzoeksafdeling.
2
Naar verwachting start op 1 januari 2015 het Fries Sociaal Planbureau dat in belangrijke mate is geënt op de ervaringen van het Sociaal Planbureau Groningen. Momenteel onderzoeken we mogelijkheden tot samenwerking, met name wat betreft Groninger Panel en Fries Burgerpanel, thema Leefbaarheid en de technieken voor complexe data-analyses. Kortom Het Sociaal Planbureau Groningen verwerft in 2015 ten minste drie grote trajecten voor langjarige trendanalyses: naast de Onderwijsmonitor, de Jeugdmonitor, de Zorgmonitor. organiseert twee werkconferenties van de Zorgmonitor en consolideert de Zorgmonitor voor de komende jaren bouwt (nieuwe) samenwerkingsrelaties op met zorginstellingen (in de context van de Zorgmonitor) trekt tenminste 50.000 bezoekers van een pagina van de website heeft tenminste 5000 regelmatige bezoekers vervult tenminste 100 keer de makelaarsfunctie organiseert twee maal per jaar een workshop voor gebruikers van planbureau bouwt het Groninger Panel uit tot tenminste 3000 deelnemers publiceert 5 keer de uitkomsten van het Groninger Panel zet tenminste 15 keer de Versnellingskamer in om dieper inzicht te krijgen in de beleving en opinies van Groninger burgers heeft tenminste 15 keer een bericht in de regionale pers bouwt de samenwerking met het Fries Sociaal Planbureau uit, evenals die met andere collega-instellingen in het land (Scoop en PON) medio 2015 zal het Sociaal Planbureau Groningen een Klanttevredenheidsonderzoek uitvoeren Aantal uren: SGP/ strategie en management: 500
3
Onderzoeksagenda 2015 De onderzoeksagenda van het Sociaal Planbureau is opgebouwd rond drie thema’s die eerder al een akkoord hebben gekregen van gemeenten en provincie. Het gaat om de thema’s ‘gezondheid, zorg en kwetsbare groepen’, ‘leefbaarheid en krimp’ en ‘jeugd’. Hieronder worden voor elk van de drie thema’s de belangrijkste onderzoeken genoemd.
1. Thema Gezondheid, zorg en kwetsbare groepen Binnen het thema gezondheid en kwetsbare groepen neemt de Zorgmonitor een prominente plaats in, vanwege de vele maatschappelijke belangen die daarin samenkomen. Ook komend jaar zullen de decentralisaties veel aandacht vragen van de gemeenten die wij met cijfermatige analyses ondersteunen. In de loop van 2015 ontstaat meer ruimte voor andere vraagstukken die relevant zijn voor dit thema. Zorgmonitor In opdracht van de provincie ontwikkelt het SPG, in samenwerking met GGD, de Zorgmonitor Groningen. Vier thema’s worden hierin belicht: beschikbaarheid en bereikbaarheid voorzieningen (maart 2014), herinrichting van het Groninger zorglandschap (oktober 2014), mantelzorg (maart 2015) en kwaliteit van zorg (oktober 2015). Bestaande data uit verschillende bronnen worden gebundeld en geanalyseerd en gecombineerd met de uitkomsten van een uitvraag van het Groninger Panel. Via de databank van het SPG, feitenbladen en conferenties worden de uitkomsten van de Zorgmonitor onder de aandacht van bestuurders en beleidsmakers in de zorg en overige ‘stakeholders’ gebracht. Aantal uren SPG: 320 uur Extern gefinancierd: 400 uur Ondersteuning aan gemeenten in het kader van de transitie AWBZ/ WMO De decentralisaties WMO en participatie (voor jeugdzorg: zie thema Jeugd) vormen een grote opgave voor de Groninger gemeenten. Het Planbureau ondersteunt deze processen met gegevensanalyse en beleidsinformatie en houdt zich bezig met een structurele samenwerking met gemeenten in de monitoring en evaluatie van de nieuwe wetten. Aantal uren SPG: 225 uur Armoede en zelfredzaamheid In het najaar 2014 deed het SPG in zes gemeenten onderzoek naar de beleving van armoede door mensen met een laag inkomen, de zelf- en samenredzaamheid en de mogelijkheden die te versterken. Hiertoe namen circa 90 mensen uit de doelgroep deel aan één van de zes 4
versnellingskamers, die verspreid over de provincie zijn gehouden. De onderzoeksrapportage wordt in december 2014 opgeleverd. Begin 2015 presenteren we de uitkomsten op een werkconferentie voor organisaties en instanties die volgens de deelnemers aan het onderzoek voor hen relevant zijn. Daarna zullen we de versnellingskamer nog 2 à 3 keer inzetten voor onderzoek naar armoede en zelfredzaamheid, niet alleen om informatie op te halen, maar (juist ook) om mensen die moeite hebben om rond te komen met elkaar in gesprek te brengen. Aantal uren SPG: 50 uur Kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt Vanaf 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Gemeenten krijgen vanaf die datum nieuwe verantwoordelijkheden voor mensen met arbeidsvermogen die ondersteuning nodig hebben. De mogelijkheden tot instroom in de Wajong worden beperkt; instroom in de Wsw is niet meer mogelijk. Dit zal grote impact hebben op kwetsbare groepen, zeker in regio’s waar de reguliere arbeidsmarkt ruim is en/of de Wajong- en Wsw-populatie relatief groot. Het SPG brengt begin 2015 een factsheet uit waarop actuele cijfers over de doelgroepen van de Participatiewet worden gepresenteerd en geanalyseerd. Op basis hiervan zal een aantal voorstellen voor vervolgonderzoek aan gemeenten en het veld worden voorgelegd. Het planbureau wil in 2015 in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen de leden van het Groninger Panel een aantal vragen stellen rond het thema werkgelegenheid. Het doel is meer te weten te komen over de afstand van mensen tot de arbeidsmarkt, de contextfactoren en de mogelijkheden die er zijn bepaalde belemmeringen/knelpunten weg te nemen. Daarnaast wil het planbureau een factsheet uitbrengen waarin actuele cijfers afkomstig van het UWV over de doelgroepen van de Participatiewet worden gepresenteerd en geanalyseerd. Op basis hiervan zal een aantal voorstellen voor vervolgonderzoek aan gemeenten en het veld worden voorgelegd. Aantal uren SPG: 190 uur
2. Thema Leefbaarheid en Krimp De provincie Groningen kent 3 topkrimpgebieden, Eemsdelta, De Marne en Oost-Groningen, waar bevolkingsdaling, ontgroening, vergrijzing en huishoudendaling een feit zijn. Ook in andere gebieden in Groningen spelen deze ontwikkelingen, maar dan in mindere mate. Naast de bevolkingsontwikkelingen en de gevolgen daarvan op voorzieningen en mobiliteit, vormen in het thema krimp en leefbaarheid de aardbevingen door gaswinningen een bijzonder aandachtpunt. Tevens staat een meer positieve benadering van de provincie hoog op de agenda, onder meer via een uitvraag van het Groninger Panel. Veiligheidsbeleving in aardbevingsgebied De afgelopen jaren is de provincie Groningen getroffen door kleine en grote aardschokken als gevolg van gaswinning. Een flink aantal leden van het Groninger panel woont in het gebied dat getroffen wordt door deze aardbevingen. In juni 2014 is het Groninger Panel gevraagd naar hun ervaringen 5
met de aardbevingen. Dit onderzoek biedt inzicht in de veiligheidsbeleving en gevolgen van de aardbevingen voor inwoners in het aardbevingsgebied en daarbuiten. De resultaten zijn inmiddels in 2 factsheets gepubliceerd. Het SPG zal in 2015 middels een aantal versnellingssessies nader onderzoek doen naar de behoeften van inwoners ten aanzien van de aardbevingen en veiligheidsgevoelens. De output van deze sessies geeft inzicht in de gevoelens en opvattingen van burgers over de invloed die de aardbevingen hebben op het woongenot, onveiligheidsbeleving en de ervaren leefbaarheid in de regio. Aantal uren SPG: 120 uur Bevolkingsontwikkeling en migratiestromen De meest recente bevolkingsgegevens worden elk jaar geactualiseerd en op de online databank gezet. Aan de hand daarvan presenteert het SPG jaarlijks de recente bevolkingsontwikkelingen in 4 factsheets: aantal inwoners en prognoses, ontgroening en vergrijzing, de natuurlijke bevolkingsgroei, huishoudenontwikkeling. In 2015 zullen deze factsheets ge-updatet worden met nieuwe gegevens. De komende jaren krijgen de meeste gemeenten in de provincie Groningen te maken met een afname van het aantal inwoners. Naast geboorte en sterfte wordt deze afname bepaald door migratie. Er wordt gesteld dat vertrekregio’s negatieve gevolgen ondervinden van de uitmigratie: de sociaaleconomische positie wordt zwakker ( Kooiman et al., 2013). Bij het CBS zijn gegevens over de huishoudensamenstelling en het gemiddeld besteedbaar inkomen van een huishouden na verhuizing aangekocht. Aan de hand van deze data is de relatie tussen migratiestromen en inkomensontwikkelingen onderzocht en inmiddels gepubliceerd in een factsheet. Voor 2015 wordt bekeken of een nieuwe dataset aangeschaft m.b.t. migratiestromen en inkomensontwikkelingen zodat veranderingen in de tijd kunnen worden weergegeven. Aantal uren SPG: 200 uur Voorzieningen en mobiliteit Vooral in de landelijk gelegen kleine dorpen neemt het voorzieningenniveau nog steeds af. Uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen het niet zozeer een probleem vinden dat bepaalde voorzieningen niet meer in het eigen dorp beschikbaar zijn, indien ze goed bereikbaar zijn. Mobiliteit en de toegankelijkheid van OV zijn daarmee belangrijke thema’s. Het SPG heeft in 2014 twee onderzoeken gedaan binnen het thema voorzieningen en mobiliteit. Het Groninger Panel is bevraagd over de kwaliteit en beschikbaarheid van voorzieningen en hun mobiliteit. In 2015 zal in het verlengde hiervan een Groninger Panel-onderzoek worden uitgezet naar internetgebruik en digitalisering van de maatschappij. Steeds meer instanties bieden voorzieningen aan via internet. Dit onderzoek geeft zicht op de meningen en wensen van burgers op de toenemende digitalisering van de maatschappij. Verder zal worden ingezet op nieuwe dataverzameling gericht op verschillende basisvoorzieningen (zoals basisschool, Openbaar vervoer, dorpshuizen en huisartsen) via onder andere het OV Bureau 6
Groningen Drenthe (frequentie en gebruik openbaar vervoer) en Biblionet (aanwezigheid en gebruik bibliotheken). Op basis van deze gegevens zullen nieuwsberichten en factsheets worden gepubliceerd. Aantal uren SPG: 200 uur Integrale wijkscans & de Spil In opdracht van de gemeente Stadskanaal en wooncorporatie Lefier maakte het SPG voor alle wijken van Stadskanaal een integrale wijkscan op de domeinen demografie, inkomen en uitkeringen, welzijn en zorg(gebruik), wonen en politie. Naast wijkscans per wijk maakten we een overzicht van alle wijken in een totaalrapportage. De wijkscans worden gebruikt voor een integrale analyse van de problematiek en zijn een belangrijke bouwsteen voor de wijkvisies en wijkplannen. Voor 2015 werken we aan een verbetering van deze wijkscans met als doel te komen tot een instrument dat ook de sociale draagkracht van een wijk op een betrouwbare en visuele manier in beeld brengt. Aantal uren SPG: 40 uur (de Spil) Extern gefinancierd: 140 (de Spil) + 4 x 60 uur Eemsdelta Woon- en leefbaarheidsmonitor Naar verwachting zal het SPG in 2015 een rol spelen in de Woon- & Leefbaarheidsmonitor van Eemsdelta. Daartoe zal ook het Groninger Panel worden ingezet om een beeld te krijgen van de leefwereld achter de cijfers. De gesprekken over precieze invulling zullen in december starten. Aantal uren SPG: PM
3. Thema Jeugd Al enige jaren bereiden gemeenten en zorginstellingen zich voor op de decentralisatie van de Jeugdzorg, die op 1 januari 2015in gaat . Ook in 2015 zal de transitie jeugdzorg de nodige aandacht vragen. Wel zal er naar verwachting een verschuivingen van de aandacht zijn naar de aspecten van transformatie (versterking van eigen kracht en sociale netwerken rond gezinnen en jongeren) en de werkelijke herinrichting van de zorg.. Dat betekent dat ook in de activiteiten van de het Sociaal Planbureau Groningen de transitie in 2015 prominent aanwezig is. Transitie jeugdzorg De decentralisaties vormen een grote opgave voor de Groninger gemeenten. Het Planbureau ondersteunt deze processen met gegevensanalyse en beleidsinformatie. De invulling van het thema jeugd komt tot stand in nauw overleg met het management van het Transitiebureau jeugdzorg. In 2014 bestond onze ondersteuning uit de analyse van gegevens die via Vektis aan de gemeenten geleverd worden ter voorbereiding van beleid. Daarnaast hebben wij een verdiepend onderzoek 7
uitgevoerd naar het PGB-gebruik binnen de jeugdzorg. In 2014 is verder opnieuw de jaarlijkse uitvraag gedaan naar het gebruik van jeugdzorg bij de jeugdzorg-aanbieders in de provincie Groningen en enkele landelijke jeugdzorgaanbieders. Deze zijn opgenomen in de online databank. Het streven van het Planbureau is om in 2015onze ondersteuning op een meer gestructureerde wijze voort te zetten. In 2015 wordt data-analyse en beleidsonderzoek gedaan op vraagstukken die het transitiebureau en gemeenten bezig houden. Onder andere het maken van quick scans ‘De Staat van de Jeugd in uw gemeente’ op basis van cijfers uit de jeugdmonitor. Aantal uren SPG: 225 uur data-analyse + 100 uur beleidsonderzoek/quick scans Extern gefinancierd: PM
De Stem van de jongeren We vinden het van belang dat de stem van de jongere wordt gehoord, en dat er bij beleidsontwikkeling (meer) rekening wordt gehouden met hun wensen en behoeften . Het Groninger Panel is, vanwege de relatief geringe omvang van jongeren daarin, minder geschikt voor specifieke jongerenpeilingen. In 2014 is onderzocht wat mogelijkheden zijn voor een brede en representatieve jongerenpeiling. Met het Alfacollege zijn we hierover in overleg. Ook andere mogelijkheden worden onderzocht en waar mogelijk in de vorm van een pilot uitgeprobeerd.
Aantal uren SPG: 100 uur
Jeugdmonitor provincie Groningen Op de beleidsvelden van de jeugdmonitor (demografie, gezondheid, jeugdzorg, arbeid en inkomen, onderwijs en criminaliteit &veiligheid zijn in 2014 data geactualiseerd en op de online databank gezet en beschreven. Dit is een continu proces. Regelmatig worden op basis van nieuwste gegevens nieuwsberichten en factsheets gepubliceerd over trends en ontwikkelingen op de indicatoren van de jeugdmonitor. Aantal uren SPG: 200 uur
8
Overzicht uren 2015
Gezondheid, zorg en kwetsbare groepen
uren SPG zorgmonitor
320
transities
225
armoede
50
arbeidsmarkt kwetsbare groepen
190 totaal
785
totaal
560
totaal
625
Leefbaarheid en krimp veiligheidsbeleving
120
bevolking en migratiestromen
200
voorzieningen en mobiliteit
200
wijkscans
40
Jeugd transitie
325
stem van jongeren
100
jeugdmonitor, waaronder onderwijs
200
Algemeen database
630
strategie, management
500
onderzoeksondersteuning
500
Groninger panel
250
makelaarsfunctie
300 2180
TOTAAL
9
4150
Bijlage 1
Overzicht databases
bevolking
ABF Research - Bevolking Geboorte Sterfte en Migratie (BGSM) ABF Research - Primos Prognose Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) - Allochtonen Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) - Bevolkingsstatistiek Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) - Pearl Prognose Provincie Groningen - IPB/Primos Prognose
arbeid en inkomen
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) - Enquete Beroepsbevolking (EBB) Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) - Regionaal Inkomensonderzoek (RIO) Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) Provincie Groningen - Provinciaal Werkgelegenheidsregister (PWR) UWV - Uitvoering Werknemersverzekeringen UWV Werkbedrijf - Arbeidsmarkt
gezondheid, zorg en welzijn
Ambulancezorg Groningen Centraal Administratiekantoor (CAK) Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) GGD Groningen GGZ Groningen Nederlands instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) - Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM) Redactie Adresboek - Adresboek Verzorgingshuizen,Verpleeghuizen, Ziekenhuizen en Serviceflats (VVZS) en Gehandicaptenorganisaties Vektis adressen zorgaanbieders - Bohn Stafleu van Loghum
wonen, voorzieningen en leefbaarheid
ABF Research - Statistiek Sport ABF Research - Systeem Woningvoorraad (SYSWOV) Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) - Nabijheidsstatistieken EM-Cultuur (uitgever AdresData) - AdresData Kadaster - Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) Nederlandse Federatie voor Cinematografie (NFC) - Bioscopen in Nederland OV Bureau Groningen-Drenthe Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) Gids - Biblionet
criminaliteit en veiligheid
Bureau Burgernet - Burgernet Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) - Veiligheid en Recht Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) Halt Noord-Nederland
10
Korps landelijke politiediensten (KLPD) Ministerie van Veiligheid en Justitie - Veiligheidsmonitor (VM) Politie Noord-Nederland Steunpunt Huiselijk Geweld Groningen (SHG)
onderwijs
Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) opbrengskaarten Onderwijsinspectie
jeugd
Accare Bureau Jeugdzorg Dyslexiezorg Noord-Nederland (DZNN) Elker Het Poortje Jeugdinrichtingen/Wilster In de Bres Leger des Heils Noord Lentis/Jonx Molendrift Orthopedagogisch Centrum Regio Noord (OCRN) Verwey-Jonker Instituut - Kinderen in Tel William Schrikker Groep (WSG)
11
Bijlage 2
Groninger Panel 2015
In 2015 zullen enkele nieuwe panelonderzoeken worden uitgevoerd. Deze bijlage geeft een overzicht van de voorgenomen thema’s. De lijst is tot stand gekomen op basis van de volgende criteria: 1. Afspraken rond onderwerpen van de Zorgmonitor Groningen (kwaliteit van zorg en mantelzorg) 2. Raadpleging van de deelnemers aan het panel: welke onderwerpen vinden zij belangrijk? 3. Maatschappelijke agenda Dit overzicht is op 1 oktober 2014 besproken met de Adviesraad van het Sociaal Planbureau Groningen. Dit heeft erin geresulteerd dat het planbureau expliciet zal kijken of externe deskundigen betrokken kunnen worden bij enkele onderwerpen. Januari: Mantelzorg Aanleiding Ook ‘Mantelzorg’ is benoemd als één van de vier thema’s die uitgelicht worden in de context van de Zorgmonitor. Mantelzorg wordt steeds belangrijker bij de herinrichting van het zorglandschap. Mensen worden steeds meer geacht zelf de regie te nemen bij het organiseren van de zorg die zij nodig hebben om zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen. De participatiemaatschappij dicteert dat familie, vrienden en buren bereid moeten zijn om deze zorg te bieden. Tegelijk wil niet iedereen mantelzorg ontvangen. Doel Nagaan welke burgers in staat zijn om hun eigen mantelzorg te organiseren, en bij welke burgers dat moeilijk zal zijn. Welke mensen zijn bereid om mantelzorg te bieden, en welke niet? Welke kenmerken hebben deze mensen? Welke mensen maken wel of liever geen gebruik van mantelzorg? Meerwaarde voor beleid Op basis van de informatie die dit panelonderzoek oplevert worden de grenzen in beeld gebracht van wat burgers aan mantelzorg willen en kunnen bieden. GGD is betrokken bij dit onderdeel. Trekker: Lucienne van Eijk April: Internetgebruik en digitalisering van de maatschappij Aanleiding Het internet wordt steeds belangrijker in onze maatschappij. Naast privé gebruik, maken ook de overheid, politie, banken, zorginstellingen, OV bureau en ondernemingen steeds vaker gebruik van internet voor hun dienstverlening. Dan denken we bijvoorbeeld aan aanvragen, aangiftes, bestellingen, e-health aspecten etc. Eerder onderzoek (Salemink & Strijker, 20121) laat zien dat de breedbanddekking in grote delen van Groningen niet voldoende dekkend is. Dat geldt vooral voor de 1
Salemink, K. & D. Strijker (2012). Breedband op het platteland. Rapportage voor Woon- en Leefbaarheidsbasisplan Oost-Groningen. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
12
randen van dorpen, grote delen van buitengebieden en het grensgebied met Duitsland. Ook voor ouderen zonder internetervaring zal deze digitalisering een mogelijk probleem opleveren. Doel Inzicht krijgen in het internetgebruik van Groningers en de meningen van burgers over de digitalisering van de maatschappij. Centrale vragen: -
Meerwaarde voor beleid Dit onderzoek geeft provincie, gemeenten en andere instellingen inzicht in het gebruik van internet en de toegankelijkheid ervan. Tevens wordt duidelijk wat de wensen zijn van burgers ten aanzien van internet en digitale dekking. Is de breedbanddekking in de gehele provincie voldoende om diensten digitaal aan te bieden? Kanttekening: Het panel is een digitaal panel wat invloed zal hebben op de resultaten, immers ouderen zonder internet worden niet bereikt en juist zij zullen problemen ondervinden. Daarom zal worden nagegaan in hoeverre ook een papieren vragenlijst gebruikt wordt. Trekker: Carola Simon Juni: Kwaliteit van Zorg Aanleiding ‘Kwaliteit van de zorg’ is benoemd als één van de vier thema’s die uitgelicht worden in de context van de Zorgmonitor. De vergrijzing, de snelgroeiende zorgvraag en technologische ontwikkelingen maken dat er de komende jaren veel gaat veranderen in de zorg. Ook wordt er een groter beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid van mensen om met hun ziekte of aandoening om te gaan Wat vinden burgers van deze veranderingen? Doel Inzicht krijgen in hoe de Groningse burgers de huidige kwaliteit van verschillende aspecten van zorg ervaren en welke beelden zij hebben bij de veranderingen die op stapel staan. Meerwaarde voor beleid Dit panelonderzoek wordt gebruikt om knelpunten en vragen die zich voordoen bij de herinrichting van het zorglandschap te kunnen signaleren en agenderen. Hiermee wordt het beleidsdebat gevoed en worden de sturingsmogelijkheden van de Provincie Groningen, de gemeenten, zorgpartners en andere belanghebbende partijen vergroot. Het uiteindelijke doel van de Zorgmonitor Groningen is een kennisrijke beleidsontwikkeling. GGD is betrokken bij totstandkoming van panel. Trekker: Lucienne van Eijk Oktober: Werkgelegenheid Aanleiding 13
Aanleiding voor dit panelonderzoek is de toenemende werkloosheid in Groningen. Sinds 2009 stijgt het werkloosheidspercentage (CBS, 2014). Dat is in heel Nederland het geval, maar in Groningen is het werkloosheidspercentage relatief hoger dan in andere provincies. In de 3 krimpgebieden is dit percentage nog hoger. In 2014 is aan de panelleden gevraagd welke onderwerpen zij zelf zien als interessante thema's voor een vragenlijst. Werkgelegenheid, inclusief de toenemende werkloosheid, is het onderwerp wat het meeste werd genoemd. De relatie met de toekomst van Groningen wordt hier gelegd: Waar moet de provincie Groningen in investeren? Wat zijn de beste manieren om banen te creëren, vooral in relatie tot leegloop van bepaalde gebieden? Doel Inzicht krijgen in de ideeën van Groningers hoe een gezonde(re) arbeidsmarkt te bewerkstelligen. Wat betekent volgens hen de toenemende werkloosheid in de krimpgebieden? Hoe kunnen nieuwe banen gecreëerd worden en hoe kunnen verschillende doelgroepen, zoals jongeren, worden aangetrokken? Wat zijn mogelijkheden en waar is ruimte voor nieuwe initiatieven? Meerwaarde voor beleid Dit panelonderzoek geeft niet alleen zicht op hoe Groningers omgaan met een eventuele werkloosheid, maar brengt ook ideeën en meningen naar voren m.b.t. de arbeidsmarkt van Groningen. Wat zijn de kwaliteiten? Hoe kunnen die kwaliteiten versterkt worden? Daarmee geeft het provincie en gemeenten zicht op welke oplossingen Groningers aandragen om nieuwe werkgelegenheid te creëren. Er wordt samengewerkt met RuG en CAB, auteurs van de Noordelijke Arbeidsmarkt verkenningen. Trekkers: Carola Simon en Gerke Hoogstra
14
