Cello-Zine
Bouwprojecten
Nu snap ik ‘t
Een nieuw begin aan het Zandoogpad
pagina 10
pagina 3
pagina 6
Nummer 6, september 2012
Ik zie
Wat bezielt Frank van Beers
pagina 12
jou Plezier en gezelligheid tijdens een van de breicafé-avonden in Wijngaert.
Verbinden “Wij hebben vorig jaar een Wmo Tour georganiseerd voor de tien gemeenten in ons werkgebied. Tijdens deze tour hebben we gemeenten een beeld gegeven van onze populatie. Dat was erg nuttig en nodig, want gemeenten kenden de mensen om wie het straks gaat niet of slechts voor een deel.”
Oog voor dagelijkse zorg In 2012 staat het thema ‘oog voor dagelijkse zorg’ bij Cello centraal. Het jaarthema is een afgeleide van wat we in het meerjarenbeleidsplan als een van de belangrijkste onderwerpen hebben bestempeld: het versterken van de basiszorg. Op welke manier kan je de basiszorg goed verankeren bij wijzigingen in de financiering en in tijden van bezuiniging?Sectormanager Theo van den Boogaart, tevens projectleider WMO, vertelt hoe Cello zich voorbereidt op alle veranderingen in het WMO tijdperk.
Van AWBZ naar WMO “Vanaf 2014 krijgen gemeenten de taak om burgers met beperkingen te ondersteunen, zodat zij mee kunnen doen aan de samenleving. Al in 2011 hebben wij ons verdiept in de mogelijke effecten van de overgang naar de WMO en hebben we inhoudelijke en financiële gegevens verzameld. Wij hebben een goed beeld welke van onze cliënten onder de WMO gaan vallen. En welke diensten in welke omvang wij momenteel aan deze groep cliënten leveren. Het gaat om 800 van de in totaal 2000 cliënten.”
“Dit jaar zijn we aan de slag gegaan om relaties te verstevigen en op te bouwen met andere zorgaanbieders en maatschappelijke organisaties in onze regio. Samen optrekken met ouderenzorg, jeugdzorg, psychiatrie, woningbouwcorporaties, welzijnsinstellingen en maatschappelijk werk is nodig om problemen die zich vaak uitstrekken over meerdere leefdomeinen (werk, wonen, onderwijs, zorg) goed te kunnen aanpakken. En ook in de wijken –daar waar het straks in de WMO om gaathebben we verbindingen gelegd.”
Pilots “Het Lente-akkoord en de val van het kabinet Rutte hebben de invoering van de WMO vertraagd. Het gedachtegoed blijft echter overeind. Vandaar dat we de periode tot aan de invoering gebruiken om pilots te starten in diverse gemeenten. In ’s-Hertogenbosch en Boxtel ontwikkelen we diverse initiatieven. Uitdaging blijft dat we los moeten komen van de gebaande paden. De pilots geven mogelijkheden om te onderzoeken of onze zorg altijd ‘achter de voordeur’ geboden moet worden. Kunnen cliënten de begeleiding die ze nodig hebben ook in een steunpunt in de wijk krijgen? Kunnen mantelzorgers en vrijwilligers hierin een rol krijgen?” “Het lastigste is om los te komen van het organisatiebelang. Dat geldt voor Cello, maar ook voor gemeenten en welzijnsinstellingen. Een verschuiving van de financiering verandert niet de ondersteuningsvraag. Bij Cello staat de cliënt –ook in de toekomstcentraal. Wij moeten onze ondersteuning alleen anders organiseren en dat in samenhang met reeds bestaande algemene voorzieningen. Daarbij bekijken we of we onze zorg ook toegankelijk kunnen maken voor doelgroepen met vergelijkbare vragen. De pilots bieden ruimte om al lerende te verkennen.” Mirelle Konings
1
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave 2
In gesprek met Toine van der Pol
2
Breien in Haaren
3
Wat bezielt Frank van Beers?
4
In Memoriam: Bekijker
4
Werken is gezond
4
In de Roos: vacatures
5
Ervaringen in Namakkal India, deel 2
6
Nu snap ik ‘t
7
Dagbesteding Eikenpage krijgt computers
7
Rode Kruis denkt opnieuw aan Cello
7
E-learning
7
Puberruil bij Cello
8
Pillen, poeders en problemen
9
Ambitie: vacatures
10
Bouwprojecten
11
Nieuws van Vrije Tijd
12
Een nieuw begin aan het Zandoogpad
COLUMN “Bij het verschijnen van deze column zijn de verkiezingen weer achter de rug. Vond u het ook zo moeilijk om de juiste keuze te maken? Bijna iedere politieke partij heeft het immers goed met ons voor.” “Nu de coalitiebesprekingen beginnen, zal blijken in hoeverre de gedane beloftes waargemaakt kunnen worden. Op dit moment zegt bijna iedere politieke partij dat de kosten van de AWBZ-zorg niet gehandhaafd kunnen blijven op het huidige niveau. Om de AWBZ-uitgaven te verlagen wordt aan verschillende knoppen gedraaid: • minder mensen krijgen recht op (awbz) “zorg” • meer mensen moeten in de toekomst een beroep doen op de WMO • de kosten van vervoer moeten naar beneden • de kosten van huisvesting zullen voor rekening komen van mensen met een “lichtere” zorgvraag (scheiden van wonen en zorg). Over bovenstaande beleidvoornemens is behoorlijke eensgezindheid, al zijn er wat kleine accentverschillen. Uiteindelijk blijft er een ‘kleine’ AWBZ over. Die terug voert naar de oorsprong van de AWBZ: ‘onverzekerbare zorg’. Alle overige zorg wordt gezien als ‘welzijn’ en die wordt voortaan op een andere manier bekostigd. Ongeacht de samenstelling van het nieuwe kabinet, zal dus waarschijnlijk aan bovengenoemde knoppen worden gedraaid. Overigens betekent een verlaging van de AWBZ-uitgaven niet automatisch een verlaging van de kosten. Verschuiving van kosten zal immers ook plaatsvinden van de rijksoverheid naar de gemeenten, denk aan de ondersteunende begeleiding.”
Toine van der Pol “In de kaderbrief van Cello, welke voorafgaat aan de feitelijke opstelling van de begroting 2013, is nog weinig terug te zien van het genoemde beleid. Wél staat beschreven dat we hier weet van en oog voor hebben. Maar niét dat dit in het jaar 2013 zal leiden tot forse bijstelling van ons beleid. Een gewijzigde financiering verandert natuurlijk niet de zorgvraag. Het onderscheid tussen ‘welzijn’ en ‘zorg’ is in de praktijk nog niet zo gemakkelijk te maken als achter de regeringstafel. Cello zal er alles aan doen om haar cliënten de zorg te blijven bieden die zij nodig hebben. Dat dit wellicht veel meer samen zal gaan met andere zorgaanbieders, gemeenten, vrijwilligers en mantelzorgers begrijpen we en daar zullen we dan ook enthousiast op inzetten.” Toine van der Pol, lid Raad van Bestuur
Breien in Haaren In het volgende Cello-Zine kunt u alles lezen over de feestelijke opening van Wijngaert, begin september. Een van de activiteiten was het aanleggen van een breiwerkroute van het centrum van Haaren naar de nieuwe woonwijk. Er werden breicafé-avonden georganiseerd die druk bezocht werden door cliënten, hun familie, medewerkers,
2
kennissen en de buren. Hoeveel plezier dat opleverde, getuigen de foto’s. Vanwege dit succes overweegt Vrije Tijd regelmatiger van dergelijke creatieve avonden in De Tempelier te organiseren voor zo’n breed publiek. Wordt vervolgd dus!
Wat bezielt Frank van Beers? een gesprek met de nieuwe voorzitter van de raad van bestuur van Cello
“Ik zie het als mijn opdracht de visie en missie van Cello in deze ingewikkelde en veranderende samenleving zo goed mogelijk gestalte te geven. Of het nu om zorg gaat, om geld of gebouwen. Een positieve houding helpt daarbij: ik geloof echt dat als je je energie en je creativiteit positief inzet er maximale en optimale oplossingen worden gevonden.” Uit zijn 25 jaar bestuurlijke ervaring heeft Van Beers geleerd dat je dat allemaal niet alleen doet. “Bij Cello staan wij voor goede zorg en dienstverlening; daar kan geen verschil van mening over zijn. In die zin mag je dat van iedereen die er werkt verwachten: samen aan het werk, in goede harmonie. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid die zorg en dienstverlening goed vorm te geven. En daar hebben wij iedereen die bij Cello werkt, bij nodig.” Er direct aan toevoegend: “In de korte periode dat ik hier werk, merk ik dat iedereen met zorg bezig is. Ook de mensen die niet direct bij de dagelijkse zorg betrokken zijn. Fijn! Er heerst hier geen ‘Big-Business-mentaliteit’ waar het enkel om de omzet, om de winst moet gaan. Het gaat bij Cello uiteindelijk om mensen en dat kleurt het werk, van iedereen.”
Groot en maar één product Wat nieuw is voor Frank is de grootte van de organisatie Cello: het werkgebied, het aantal organisatorische eenheden, het aantal medewerkers, het aantal gemeenten waarmee Cello zaken doet en de vele andere externe partners. “Wat dat betreft was het in mijn vorige functie (als burgemeester van Boxtel, redactie) anders: een gemeente is compacter. Het aantal producten van een gemeente is weliswaar groot (meer dan 100), maar met uitzondering van je kerntaken, heb je bij een gemeente vooral van heel veel een beetje kennis nodig. Bij Cello staat eigenlijk alles in dienst van één product: zorg aan en voor de cliënt. Maar wel ‘op maat’ en dus zijn daarbij heel veel mensen betrokken om, op welke wijze dan ook, die goede zorg (in)direct mogelijk te maken. En dat maakt het nodig en mogelijk veel meer de diepte in te gaan.”
Goede naam Op weg naar zijn nieuwe baan merkte Frank dat veel mensen grosso modo tevreden zijn over de dienstverlening van Cello. “Ook de cliënttevredenheidsonderzoeken laten dat zien. Daar moeten wij blij mee zijn en dat mogen wij koesteren. Maar, tegelijkertijd moeten we er voor zorgen dat wij die tevredenheid behouden en waar nodig verbeteren!”. In een tijd waar de regelgeving en de financieringsmodellen veranderen, zal de organisatie daar flexibel en vindingrijk mee om moeten gaan, aldus van Beers. “Niet alleen mee veranderen met de vraag van de cliënt, maar ook met die van de samenleving. Soms wordt het tempo daarvan bepaald door ingrijpen van de overheid. Ik wijs als voorbeeld op de discussie die er nu is over flinke bezuinigingen in het vervoer naar de dagbesteding.”
Over inwerken en werken “Ik wil bij alle sectoren (dagbesteding en werk, kind en gezin, wonen) een dagdeel meedraaien op een van de locaties. Op die manier heb ik het gevoel dat ik de breedte van de zorg en dienstverlening beter kan ervaren. Je maakt cliënten en begeleiders in heel verschillende situaties mee. Volgens mij is dat heel leerzaam. Natuurlijk kan ik niet alleen bezig zijn met inwerken: er moet wel bestuurd worden. In dat verband heb ik veel overleg met mijn collega Toine van der Pol. In de eerste maanden leg ik vooral het accent op de kennismaking met de Cello-organisatie en de belangrijke overlegpartners daarvan, zoals ondernemingsraad, centrale cliëntenraad en raad van toezicht. Daarna zal ik de kennismakingsslag met de externe partners in gaan.” Désirée van der Valk
3
In Memoriam CarolineKunst, geboren Kenner Jannie Jammerdt-Nooit Blondy en Blacky Blazer Rosa Groen, geboren Geel Sjak Ongemak Twijntje Twijfel Winnie Kweetnie Ludo Uniekind Sonja Sombertroef Jans Hoog geboren Laag Henk Knikniet Riekje Kiekje Dorothé Vée Hammie Hemelrijk
Elisabeth Evenniet Wilma Dilemma Jans Anders Zachi de zachtmoedige Verdinand Verklaar Saartje Schrikje-Rot Buurvrouw Buurmans Plinus Pleiter An en Jan genieten ervan Jochem Jeetje is des duivels Cathrien, Cathrien, laat je eens zien? Clara Cleurtjes Sherry van ’t Schip Margje Argwaan
Bram den Besten Wies Weetut Gijs van Genieten Sam Zorg Saskia Bouw-geboren Wens Thea Terspel Marleen Meldt Nudan Numann Sara Stelling doet haar naam eer aan Deçi Ray: Zo vind je er geen twee Vera Verrast
Dag Ton, dag bekijker In memoriam Ton Smits 30-09-1934 / 06-08-2012 Een greep uit de titels van de columns die Ton Smits als Bekijker schreef voor Cello-Zine en voorheen Cello Magazine. Zijn zoon Jasper wordt door Cello begeleid. Iedere keer weer klikten wij benieuwd de mail open. Welk onderwerp, welke titel deze uitgave? Zijn stijl: mild, scherp,
begripvol of kritisch. Altijd met humor. Ook de foto’s die hij maakte van de cliënten bij wie hij, samen met zijn vrouw Marijke, voor een interview op bezoek was, lieten zien dat hij de mensen zag! De lezers van Cello-Zine gaan zijn blik op de wereld die verstandelijk gehandicapten(zorg) heet, missen. Wij zijn hem veel dank verschuldigd. Dag Ton, dag Bekijker! redactie Cello-Zine
Service met een
Werken is gezond
bijzonder tintje
Voor Cello is het belangrijk dat medewerkers zich goed voelen en daardoor hun werk goed en met plezier doen. Onder het motto ‘werken is gezond’ zijn er goede en verantwoorde werkomstandigheden. Zijn er opleidingsmogelijkheden zodat medewerkers zich kunnen ontwikkelen, denken wij mee om ziekte te voorkomen. En zetten wij
In ’s-Hertogenbosch en Zaltbommel zijn vestigingen van In de Roos. Bijzondere lunchcafés waar mensen werken met een verstandelijke of lichamelijke beperking. Zij leggen de gasten culinair in de watten.
–als dat nodig is- een bedrijfspsycholoog en bedrijfsarts in. Dit is zeker geen eenzijdige verantwoordelijkheid. Ook van de medewerkers wordt wat verwacht, bijvoorbeeld dat zij zorgvuldig omgaan met de balans tussen werk en privé. En dat zij de leidinggevende informeren over belangrijke ontwikkelingen op het werk en privé. Henny van Venrooij nam die verantwoordelijkheid en gaf daardoor zelf een draai aan haar welzijn.
Leren van je valkuilen
4
Henny (54): “Ik werk al vijfentwintig jaar in de zorg; de laatste jaren als persoonlijk begeleider bij Cingel 15a, een leuke maar pittige groep cliënten.” Een jaar geleden ging het mis. “Ik ben geen mens dat haar hart op de tong heeft: kiezen op elkaar en doorgaan is meer mijn motto. Alle problemen en probleempjes waarmee ik in mijn werk en privé te maken kreeg, slikte ik weg. Helaas lossen je problemen daarvan niet op en word je ongelukkig. Ik liep op een gegeven moment helemaal vast.” Werken wilde ze wel, maar ànders. Daarom ging ze in gesprek met haar clustermanager en de personeelsadviseur. Ook de bedrijfspsycholoog werd ingeschakeld. In die gesprekken leerde Henny veel over zichzelf en over wat ze moet doen om het niet meer zo ver te laten komen. “Ook werd me duidelijk dat het niet verstandig zou zijn om terug te keren naar de veiligheid en bekendheid van mijn oude werkplek. Beter was het om in een andere woning te gaan werken waar ik helemaal opnieuw kon beginnen en patronen kon doorbreken.” Na een periode van therapeutisch werken is ze sinds februari voor 32 uur aan de slag bij Cingel 8. “Naar mijn idee gaat het goed. Uiteraard ben ik er nog niet en moet ik mezelf nog steeds toespreken. Maar ik kreeg door al die gesprekken en inzichten wel de motivatie om mijn werk weer met plezier te doen.”
Voor In de Roos ’s-Hertogenbosch zijn we op zoek naar:
een medewerker zalen en spoelkeuken Voor In de Roos Zaltbommel zoeken we:
meerdere medewerkers voor de bediening, bar, keuken, zalen en schoonmaak Wie zoeken wij? • • • • •
werk je graag samen met collega’s je wilt een steentje bijdragen aan de tevredenheid van onze gasten je vindt het niet erg om ’s avonds en in het weekend te werken je kunt zelfstandig werken als begeleiders niet in de buurt zijn je bent vriendelijk en ziet er verzorgd uit
Bij ons vind je • een werkplek waar je het horecavak kunt leren • een gezellig team dat samenwerken en elkaar helpen belangrijk vindt • de ondersteuning en scholing die nodig is om in je eigen tempo te leren
Lijkt dit je leuk of heb je vragen? Neem contact op met Karin Brouwers, T 06-52 43 33 35, E
[email protected] Bij In de Roos in Den Bosch
Désirée van der Valk
Ervaringen in Namakkal, India | deel 2 Cello, Colourful Children en het Liliane Fonds werken samen voor een project in Zuid-India. Medewerkers van Cello dragen de komende jaren kennis en ervaring over aan de zusters van de school en het hostel Colourful Children in Namakkal. Het tweede duo, Angelique Zomer, fysiotherapeut, en Carolien Pepping, autisme specialist, werd in juni uitgezonden.
In Nederland Carolien: “Voor ons vertrek hebben wij kennis gemaakt met zuster Jeya en zuster Shanti van het Colourful Children huis; zij waren twee weken in Nederland. Wij hebben laten zien hoe wij in Nederland werken met kinderen met een beperking. Zo zijn ze een middag op kindercentrum De Elzengaard geweest en hebben ze meegedraaid in het structuurbehoeftig groepje waar ik werk. Nadat de kinderen naar huis waren, hebben wij met elkaar gesproken. De zusters hebben ons concreet verteld waaraan zij behoefte hebben. Bijvoorbeeld de methodiek die De Elzengaard gebruikt (TEACCH*) sprak hen erg aan. Ze hebben kunnen zien hoe goed het werkt als de ondersteuning wordt aangepast op het niveau van het kind en als er continu gebruik wordt gemaakt van communicatiesystemen. Daar lag voor hen een grote wens.”
een steentje bijgedragen aan het verder opbouwen van het Colourful Children huis.”Angelique vult aan: “Wij zijn alweer een aantal weken terug en de herinneringen zijn nog steeds even prachtig. Wat goed dat Cello dit initiatief neemt! We zijn nu al zover dat we met Colourful Children in overleg zijn over de keuze van de volgende twee medewerkers die naar India af mogen reizen. Welke collega’s het ook worden, zij zullen een heel mooie en leerzame tijd tegemoet gaan!”
Op naar India Daarom namen Carolien en Angelique een flinke doos met boeken over autisme, de TEACCH methode, communicatieniveaus en eendoostaken mee. Maar ook alle materialen om communicatiesystemen te realiseren, zoals een fototoestel, lamineerapparaat, lamineervellen waren mee. Na een perfecte vlucht, en een warm onthaal door de kinderen, leerkrachten en zusters van het Colourful Children huis zijn Angelique en Caroline direct aan de slag gegaan. “We hebben elkaar bij alles ondersteund. Wij bestelden meteen kasten voor het individueel werken en communicatielijnen om de klassikale communicatiesystemen te realiseren. Wij maakten foto’s van alle kinderen en leerkrachten en van alle activiteiten die door de dag heen gedaan worden. We hebben de eendoostaken geïntroduceerd en aan de hand van een dvd de TEACCH methode geïntroduceerd. Hierdoor werd helder waarom je gebruik maakt van visualisatie, wat het nut is van individueel werken, hoe individueel werken aangeboden wordt en hoe je dat binnen een groep realiseert, waarom en hoe eendoostaken worden ingezet.” Over de fysiotherapie vertelt Angelique: “Tijdens de vorige uitzending had de fysiotherapeute van Cello fysiotherapiemethodieken overgedragen. Deze methodieken hebben we verder uitgewerkt met de fysiotherapeut van Colourful Children. Zij kan haar werk nu op een methodische wijze doen. Daarnaast is veel aandacht en tijd besteed aan bestellen van fysiotherapiematerialen en inrichten van een goede therapieruimte. Ondertussen zijn alle materialen binnen en kan intensief gebruik gemaakt worden van de compleet ingerichte oefenruimte. Ook de spel- en beweegmogelijkheden zijn onder de loep genomen. Nu zijn er een trampoline en een volleybalveld. Het schoolmeubilair is eveneens kritisch bekeken. Tot aanschaf zijn wij niet meer kunnen overgaan, maar wij hebben hierin wel geadviseerd. Samen hebben we de sensorische ruimte verder ingericht en de ballenbak gebruiksklaar gemaakt.” Caroline: “En jeetje, die twee weken vlogen voorbij. Wat was het een fantastische ervaring! We hebben in de korte periode toch veel werk kunnen doen en zeker
*)Over de TEACCH methode TEACCH staat voor Treatment and Education of Autistic and related Communication Handicapped Children. Het is een interventieprogramma voor de behandeling en begeleiding van kinderen met autisme of autisme spectrumstoornis. Ook kinderen met andersoortige problematiek zijn gebaat bij deze manier van werken. Het voornaamste doel van TEACCH is de optimale aanpassing van een kind, waarbij de begeleider zich richt op de individuele vaardigheden, interesses en behoeften van het kind om zijn ontwikkeling te stimuleren en het onaangepast gedrag te reduceren. Ook de omgeving waarin de methode wordt toegepast wordt optimaal gestructureerd en visualisering (ondersteunende communicatie, waaronder pictogrammen) en voorspelbaarheid staan centraal. Onlangs bracht Cello (kennisteam Autisme) een dvd uit waarop de basisprincipes van TEACCH worden toegelicht aan de hand van korte fragmenten van cliënten, een ouder en medewerkers van Cello: een echt Cello-product dus. Cello vindt het belangrijk dat op alle locaties waar mensen met autisme zijn, met het systeem wordt gewerkt. De dvd ondersteunt daarbij.
5
Nu snap ik ‘t! Een interview met Wilma aan den Toorn en Pauline van Pruyssen over het zorgprogramma dat Cello ontwikkelde voor mensen met een verstandelijke en een auditieve en/of visuele beperking. Ze zijn
worden.” Wilma: “Moeilijk is ook dat het geen opvallende beperkingen zijn en de cliënten de begeleiding niet tot actie dwingen. Mensen trekken zich terug, geven het op en durven bijvoorbeeld niet meer uit hun stoel te komen. Dat heeft niets met mobiliteit te maken; wel met onzekerheid en je onveilig voelen.”
allebei lid van het kennisteam dat dit zorgpogramma onder zijn hoede heeft. Wilma is opleidingsfunctionaris en Pauline is logopedist. Bij zo’n grote organisatie als Cello is de kennis over cliënten met een bijkomende beperking verspreid over verschillende locaties. Om te waarborgen dat alle cliënten kunnen meeprofiteren van die kennis wordt de informatie gebundeld in zorgprogramma’s. Hierdoor wordt het voor begeleiders inzichtelijk welk aanbod er is op welke plek. Voor iedere individuele cliënt wordt in het ondersteuningsplan aangegeven welke onderdelen uit het zorgprogramma passen bij zijn specifieke behoeften. Door gebruik te maken van een zorgprogramma kun je vraaggericht en doeltreffend werken en het aanbod en de mogelijkheden beter aan laten sluiten op de behoeften van de cliënt. Er zijn zorgprogramma’s voor • cliënten met een ernstige meervoudige beperking • cliënten tot 18 jaar met een lichte verstandelijke beperking en ernstige psychiatrische en psychosociale problemen • cliënten ouder dan 18 jaar met een lichte verstandelijke beperking en ernstige psychiatrische en psychosociale problemen • cliënten met dementie • cliënten met autisme • cliënten met een verstandelijke beperking met een auditieve en/of visuele beperking. Dit artikel gaat over deze doelgroep. Pauline: “De cliënten voor wie we dit zorgprogramma schreven, onderscheiden zich van de rest doordat ze binnen Cello overal verspreid wonen en werken; vaak niet in een groep bij elkaar. Bij dat laatste is de begeleiding veel meer toegespitst op hun problematiek. Maar als je in je eentje als slechthorende of slechtziende in een groep goedziende of goedhorende mensen woont, is dat lastiger. Het gaat vaak om mensen die in de loop van hun leven slechter ziend/horend zijn geworden. Een problematiek die nog eens verslechtert door oud
6
De essentie van deze alinea is eigenlijk dat de impact van het slecht horen en/of slecht zien niet voldoende bekend is. Wat betekent het in het dagelijks leven en voor de kwaliteit van leven. En doordat ze binnen Cello verspreid wonen en werken is het ook lastiger deze deskundigheid te organiseren. Bij andere cliënten, zoals met autisme, is het al veel meer algemeen bekend wat het betekent om die beperking te hebben.
Bewustwording is het sleutelwoord Wilma: “Voor de cliënt is de houding van zijn omgeving erg belangrijk. Een omgeving die zich bewust is van zijn problematiek, die daar rekening mee houdt. Die ervoor zorgt dat de hulpmiddelen werken en snel actie onderneemt als de voorwaarden voor een plezierig leven (heel simpel vaak, een lege batterij, een kapotte lamp) ontbreken. Zodat de cliënt voelt dat hij erbij hoort, zich veilig voelt. In alle aandacht die er op het ogenblik is voor basiszorg en kwaliteit van leven kan hieraan niet voorbij worden gegaan.” De dagelijkse praktijk laat helaas zien dat er –ondanks alle deskundige inbreng- toch nog vaak missers gemaakt worden. Ze zijn allebei erg verbaasd dat er nieuwbouwwoningen voor deze doelgroep zijn opgeleverd, waarin toiletten zijn voorzien van een donkerbruine achterwand en een zwarte spoelknop. Geen slechtziende die dat kan zien. Wilma: “Hij vindt misschien zijn weg wel weer, maar het had ánders gekund. Het zijn vaak zo’n simpele oplossingen. Zet geen witte beker op een witte tafel, geen witte deur in een witte wand. Zorg voor contrast. En het mooie van deze simpele oplossingen is dat niemand er last van heeft, sterker nog, ze zijn voor iedereen voordelig.” “Neem de kleurstellingen in de gang van het kantoor: een grijze vloer met als grapje van de architect voor iedere deur een rode mat”, vertelt Pauline. “Mensen met visusproblemen zien niet wat het is en durven de kamer niet meer in. Begeleiders hebben er een hele klus aan om te ontdekken wat daarvan de oorzaak is: wat is er veranderd? Angst
beperkt het leven van de cliënt enorm.” Wilma vult aan: “Als op de dagbesteding de muziek gezellig aan staat, is een gesprek voor de cliënt heel lastig. Dat verandert als je in een rustige ruimte met elkaar spreekt. Het feit dat iemand in zo’n rumoerige kamer wel op zijn naam reageert, zegt niet dat hij alles kan horen. Een ander, heel simpel feit: met een lege batterij in zijn gehoorapparaat zal je cliënt niet veel kunnen horen. Let je er wel op dat je regelmatig controleert of de batterijen vervangen moeten worden?”
Tot en met de huismeesters Het kennisteam zoekt naar allerlei wegen om dit zorgprogramma onder de aandacht te brengen. Begeleiders kunnen zich scholen in NMG (Nederlands met Gebaren). In de teamoverleggen wordt over het onderwerp gesproken. Ook andere mensen die een belangrijke rol hebben in het welzijn van cliënten, worden betrokken. Wilma en Pauline organiseerden een bijeenkomst voor de huismeesters. Zij hebben de verantwoordelijkheid voor het goed functioneren van de woningen. In plaats van ze op cursus te laten gaan werden ze uitgenodigd een slagroomtaartje te eten en een kop koffie in te schenken. “Maar dan wel met een geblindeerde stofbril en met oordoppen in. Lachen natuurlijk, maar ze werden zich daardoor en door de aanvullende informatie van de afhankelijkheid bewust. “Nu snap ik het” riep een van hen. En als de woning vraagt om snelle vervanging van lampen, dan weten ze nu waarom. Dáár gaat het om, om die bewustwording. Dat geldt voor iedereen in de omgeving van deze cliënten.”
Meer informatie? Heb je vragen over dit onderwerp, dan kun je die stellen aan: Wilma aan den Toorn,
[email protected] Pauline van Pruyssen,
[email protected]
Talent uit eigen kring Op verzoek van Wilma werden de cartoons gemaakt door Sjoerd Weening. Sjoerd is begeleider bij de woningen ’t Geerke in ’s-Hertogenbosch.
Dagbesteding Eikenpage krijgt computers van Technische Universiteit Eindhoven De dagbesteding Eikenpage op locatie De Binckhorst werd verrast met drie computers met toebehoren door de Technische Universiteit Eindhoven. Floor van der Heyden van de TUE had -via haar vader die vrijwilligers is op de werkboerderij Buiten Gewoon- gehoord, dat de cliënten van de dagbesteding heel graag ontwikkelingsgerichte spelletjes op de computer zouden willen spelen.
Omdat op de TUE een aantal computers werd vervangen zocht Floor contact met de Eikenpage en was een afspraak snel geregeld. Op vrijdag 31 augustus werden de computers persoonlijk door Floor afgeleverd en overhandigd aan de cliënten en medewerkers van de Eikenpage. TUE en natuurlijk Floor, heel erg bedankt daarvoor!
Rode Kruis denkt opnieuw aan Cello De afdeling ’s-Hertogenbosch van het Rode Kruis stelde voor een vakantie van cliënten een bedrag van A 6.000 ter beschikking. Dit keer werd besloten het geld te besteden aan vakantieplezier voor jonge kinderen die bij Cello wonen. De Efteling, een huifkartocht, naar een attractiepark, karten, zwemmen, de Beekse Bergen, varen op de Binnen Dieze, naar de dierentuin: een greep uit de activiteiten die gedaan konden worden. De foto’s laten zien dat de bijdrage ervoor zorgde dat de kids een superleuke, onvergetelijke vakantie hadden.
...E-learning is ook bij Cello straks heel gewoon... hoe, wat en wanneer? Alles over het nieuwe cursusaanbod en de mogelijkheden van e-learning lees je in CelloZine 7 dat begin november wordt verspreid!
Puberruil bij Cello Voor een aflevering van het programma ‘Puberruil’ filmde de NCRV bij Tuinrijk in Sint Michielsgestel. Medewerker Daniëlle de Reeper trainde de jongeman in kwestie in verkoop- en kassatechnieken. De uitzending vindt plaats op 27 november a.s. om 21.20 uur.
57
Pillen, poeders en problemen Medicatieveiligheid is een belangrijk onderdeel van cliëntveiligheid. De vaste commissie medicatieveiligheid (VCMV) speelt een belangrijke rol bij de bevordering ervan.
Bij Cello worden dagelijks veel geneesmiddelen toegediend. In het hele traject van de arts die een geneesmiddel voorschrijft tot aan het toedienen van het geneesmiddel aan de cliënt kunnen onbedoeld fouten worden gemaakt. De VCMV komt zes maal per jaar bijeen en is samengesteld uit praktijkdeskundigen: • Maike van der Schuit, apotheker ZANOB (Ziekenhuisapotheek Noordoost-Brabant), Apotheek Zorgpark Vught • Annemarieke de Groot, Apothekersassistente ZANOB, Zorgpark Vught • Inge Valentijn, coördinerend begeleider De Binckhorst, Rosmalen • Petra Borowski, doktersassistente Groote Cingels, Vught • Peter van den Dungen, lid Centrale Cliëntenraad • Peter Vos, arts cliënten Wijngaert, Haaren • Fred van Gennip, kwaliteitsfunctionaris, Vught De taken zijn gevarieerd maar het ontwikkelen en toetsen van een medicatiebeleid is een van de belangrijkste. De commissie ziet er op toe dat op iedere
8 6
locatie van Cello de werkwijze rondom medicatie conform de richtlijnen uitgevoerd wordt. Door steekproeven te houden krijgt de VCMV die informatie. De medicatieveiligheid wordt bovendien jaarlijks meegenomen in de kwaliteitsonderzoeken. Cello draagt verantwoordelijkheid voor de juiste toediening. Dat is vanzelfsprekend bij cliënten die 24-uurszorg krijgen. Maar ook als cliënten zelfstandig wonen en zelf hun medicijnen innemen, heeft Cello de taak daar op toe te zien.
Alerte begeleiders Er zijn veel momenten waarop fouten gemaakt kunnen worden. Medicijnen worden bijvoorbeeld naar de verkeerde woning gestuurd, de begeleiders maken een fout of de cliënt spuugt het medicijn uit. Een fout kent vele vormen: de medicatie wordt niet toegediend, of te laat. Of op een verkeerde manier of aan de verkeerde cliënt. En als een cliënt weigert zijn pillen te slikken, dan is dat in principe ook een incident. Daarnaast kan het bij een weekendje thuis misgaan, als de medicatie in de logeertas blijft zitten. Van alle fouten en incidenten moet melding worden
gemaakt (een MIRS-melding). Iedereen kan zo’n melding doen. Het gaat om het in kaart brengen wat er mis gaat en om te komen tot verbeteringen. Begeleiders spelen een belangrijke rol in het voorkomen van medicatiefouten. Het is dan ook belangrijk dat ze zich bewust zijn van de risico’s die er zijn bij het toepassen van geneesmiddelen. Ze moeten alert zijn en voorkomen dat er risicovolle situaties ontstaan.
Gele briefjes helpen Een van de methodes om ze daarin te ondersteunen is de zogenaamde geeltjes-meting. Ieder medicijn-incident wordt genoteerd op een geel post-it briefje. Medicatie die men vergeten is af te tekenen, niet ingenomen of weer uitgespuugde medicatie, alles wordt genoteerd. Ieder teamlid plakt een geeltje op een speciale poster en dat blijft zes weken zitten. Door zo te meten wordt het probleem duidelijk zichtbaar. Het team vraagt zich af hoe dat kan en zoekt naar oplossingen. Bij zichzelf of in de systematiek. Ook in het werkoverleg krijgt het onderwerp extra aandacht. Door de MIRS-meldingen krijgt de organisatie die informatie; als er op een locatie veel misgaat, is dat aanleiding om te kijken wat daarvan de oorzaak is en wat er verbeterd moet worden.
Baxteren en leren Het medicatiebeleid is volop in ontwikkeling. Cliënten worden meer in de gelegenheid gesteld om zelf de regie te nemen. Baxteren geeft daarin meer veiligheid. Dit is een bij apotheken ingeburgerde term voor het geautomatiseerd verpakken van geneesmiddelen door middel van de medicatierol. Het verpakken van de medicatie gebeurt bij de apotheek in een plastic zakje, op naam van de cliënt. Daarmee haal je een stap uit het uitgifteproces: de begeleider hoeft immers geen medicijnen meer uit te zetten. Dáár kunnen geen fouten meer gemaakt worden. Voor de cliënten die zelfstandig medicijngebruik aan kunnen, heeft het cursuscentrum EigenWijze een cursus ontwikkeld: ‘omgaan met de medicatierol’.
Enkele feiten Per jaar worden 11.000 MIRS-meldingen gedaan; ruim de helft daarvan zijn meldingen over situaties waarin de begeleider met agressie te maken had. Ongeveer 1.600 meldingen betreffen medicijnvergissingen. In relatie tot het aantal medicijngebruikers en het aantal medicijnen dat dagelijks wordt uitgereikt geen hoog aantal. Niettemin blijft de VCMV ernaar streven de risico’s nog kleiner te maken. Désirée van der Valk
Cello en SWZ werken samen onder de naam Ambitie begeleid werken De medewerkers van Ambitie begeleid werken helpen mensen met een arbeidsbeperking bij het vinden en behouden van passend, onbetaald werk. Op dit moment bieden wij ondersteuning aan ongeveer 250 mensen in veel verschillende bedrijven in Noordoost Brabant.
beperking voor leuke werkplekken open staan. De meeste zijn onbetaald en je kunt er werkervaring opdoen om later misschien door te stromen naar een betaalde baan. Maar het kan natuurlijk ook zijn dat je tevreden bent met een onbetaalde baan (meestal wel met een vergoeding) en daar graag wilt blijven.
Wij zoeken nieuwe klanten!
Het gaat op dit moment wat minder goed met onze economie en dus ook met veel bedrijven. Maar toch hebben wij ongeveer 40 vacatures voor mensen met een
Daarom hebben wij besloten om elke keer als er een Cello-Zine verschijnt, onze vacatures in de schijnwerpers te zetten en onze top 10 te laten zien, om je een indruk te geven van de verschillende mogelijkheden.
Functie Top 10
Omgeving
(on) betaald
Aantal uren
Werkzaamheden
1
Medewerker supermarkt
Den Bosch
Onbetaald *)
Bespreekbaar
Divers
2
Chauffeur koeriersdienst
Den Bosch
Betaald
10 - 40
Pakket en post
3
Medewerker bouwmarkt
Den Bosch
Onbetaald *)
Bespreekbaar
Divers
4
Medewerker forellenvijver
Boxtel
Onbetaald *)
Bespreekbaar
Divers
5
Medewerker kringloopbedrijf
Best
Onbetaald
Bespreekbaar
Divers
6
Medewerker receptie
Oss
Onbetaald *)
12
Divers
7
Medewerker opslagbedrijf
Tilburg
Onbetaald *)
20
Divers
8
Buitenmedewerker camping
Zaltbommel
Onbetaald *)
10 - 20
Divers
9
Tuinmedewerker (buiten)
Boxtel
Onbetaald *)
12 - 24
Snoeien en divers
10
Interieurverzorger
Den Bosch
Betaald
25
Divers
*) vergoeding bespreekbaar met de werkgever
In de schijnwerpers 1
In de schijnwerpers 2
Vacature voor telefonist-secretarieel/ administratief medewerker
Vacature receptionist
Een leuke onbetaalde baan bij twee enthousiaste vrouwen met een eigen bedrijf in de omgeving van Den Bosch. Zij bieden een werkervaringsplek voor 2 dagen van 8 uur of 4 dagen van 4 uur.
Het werk • • • • • • •
Telefoon aannemen en de boodschap noteren Archiveren Nieuwsbrief maken Adressenbestand bijhouden Verslagen uitwerken Overzicht van trainingen en workshops bijwerken Pr-materiaal ontwikkelen en uitwerken.
Een zorginstelling / sociaal cultureel centrum omgeving Den Bosch zoekt iemand voor de functie van receptionist. Het is een onbetaalde werkervaringsplaats met een vergoeding. Werktijden: 5 dagen per week van 08.00 tot 17.00 uur. Twee parttimers die samen deze baan invullen is ook mogelijk.
Het werk • Ontvangen van gasten, cursisten en leveranciers • Telefoontjes aannemen en doorverbinden • Uitzoeken van archiefwerk • Lichte administratieve taken op computer
Het bijzondere van deze baan
Bijzonder aan deze vacatures is
Het kantoor is aan huis, waar je rustig (dus prikkelarm) kunt werken. Dat is dus geschikt voor iemand met NAH of een vorm van autisme. De werkgevers zoeken iemand die durft te vragen naar ‘waarom’ dingen zo gedaan worden, die zelf met ideeën durft te komen en die na een inwerkperiode zelfstandig kan werken.
De balie en de taken kunnen helemaal naar eigen wens worden ingevuld. Er is altijd iemand aanwezig op wie je kunt terugvallen. De functie is ook geschikt voor mensen die gebruik maken van een rolstoel.
Heb je interesse? Dan kun je contact opnemen met Sjef van Asveldt van Ambitie begeleid werken. Je kunt hem bellen op 06 - 16 07 69 94 of mailen:
[email protected]. Als je iemand kent die voor zo’n vacature belangstelling zou hebben, vragen wij je deze informatie aan hem of haar door te geven. Dank voor je medewerking.
9 57
Bouwprojecten Rosmalen, De Binckhorst De eerste fase van de bouw op locatie De Binckhorst is in september afgerond. De cliënten verhuisden naar hun nieuwe woningen aan Waterkant, Eikenpage, Boskant, Waterleidingstraat en Koningsvaren. Tegelijkertijd zijn de voorbereidingen voor fase 2 van de bouw gestart. Enkele bestaande woningen werden aangepast voor tijdelijke bewoning; andere werden gesloopt, net als het voormalige dagbestedingsgebouw De Bosrand. Het komende jaar worden de volgende woningen gebouwd: Zandkant 5, 7, 9, 11, Zandoogpad 1, Koningsvaren 7-9, Zandoogpad 2, Zandkant 3 en Eikenpage 3, 5. We verwachten dat in het vierde kwartaal van 2013 deze woningen bouwkundig opgeleverd zullen worden.
Overige bouwprojecten 10
September bleek een echte verhuismaand. Cliënten konden op verschillende plekken hun nieuwe appartement gaan bewonen: • Boxtel: Princenlant. • Berlicum: appartementen in de Schoolstraat. • Best: Molenstraat In oktober volgt de oplevering van de volgende projecten • ’s-Hertogenbosch: woningen Groote Wielenlaan/ Partituurweg (eind oktober) • Haaren: woningen Ruybosch (eind oktober)
“Beleef ‘t in het Binnenveld” Vrije tijd startte samen met de woningen van de Klinkerbuurt (locatie De Binckhorst) een nieuwe activiteit voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking. “Iedere veertien dagen organiseren wij tussen 19.00 en 20.00 uur een activiteit waar ‘beleven’ centraal staat. Wij proberen er steeds een heel andere avond van te maken.”, aldus Ilma Bongers, medewerker Vrije tijd. Plaats van handelen is ’t Binnenveld, ingrediënten kunnen zijn: eten, drinken, dieren, muziek, clowns beleven en meer activiteiten die leuke prikkels veroorzaken.
Meer informatie: Ilma Bongers, vrije tijd,
[email protected].
Braziliaans vuurwerk in Rosmalen In de zomer genoten cliënten van De Binckhorst van een spectaculair optreden van de capoeiaragroep Meninas Capoeristas do Natal (MCN). Deze Braziliaanse dansgroep, bestaande uit negen mannen en vier vrouwen uit Natal, verzorgt ieder jaar diverse shows in Nederland en België. Onder andere alle zaterdagavonden van het Zevenpleinenfestijn in de Efteling worden door hun optredens nog leuker. Op de website www.capoeirashow.nl is te zien waar zij in Brazilië mee bezig zijn en waar zij nog meer opgetreden hebben.
Fietsen is gezond en gezellig Fietsclub Rosmalen Sinds dit jaar is ook in Rosmalen een fietsclub. Dankzij de inzet van familie en van vrijwilligers kon deze starten. Petra, Jennifer, Bert, Twan, Martin, Lonneke en Peter fietsen eens in de twee weken een mooie tocht van ongeveer twintig kilometer. Om beurten zorgen de begeleiders voor een mooie route over spannende paden, het liefst door de bossen of langs het water. Deelnemers moeten wel goed kunnen fietsen en onder begeleiding verkeersveilig zijn. Het is een gezellige boel en tijdens het fietsen wordt over van alles gesproken zoals de verkering, de honden of de vakantieavonturen.
Meer informatie of aanmelden? Ilma Bongers, medewerker Vrije Tijd E
[email protected] T (088) 345 14 83 of M 06-50 20 37 95
Fietsclub Vught Marienelle van der Linden is lid van de fietsclub in Vught. In de zomermaanden is de club iedere twee weken actief op maandagavond van 18.30 tot 21.00 uur. De dienst Vrije Tijd organiseert deze activiteit. De clubleden genieten van fietstochten in de omgeving van Groote Cingels en pikken onderweg een terrasje. Marienelle is er trots op dat fietsen erg goed gaat: ze wordt steeds sneller. Dankzij haar beenspieroefeningen voelt ze dat ze steeds sterker wordt. Eind augustus werd het fietsseizoen met een heerlijke ijscoupe op een terras afgesloten.
Meer informatie over de fietsclub Vught Brigitte van Pinxteren, medewerker Vrije Tijd E
[email protected] T (088) 345 12 50 of M 06-50 20 37 94
Dagje Scheveningen een succes
Rondje kermis in Vught In augustus kunnen mensen met een beperking uit Vught altijd gratis naar de kermis. Zo ook dit jaar. Samen met het Rode Kruis in Vught, de kermisexploitanten en de horeca-ondernemers zorgt de dienst Vrije Tijd Cello ervoor dat cliënten van Cello kunnen genieten van het kermisgedruis. Het is altijd een groot succes!
De zon scheen, de lucht was blauw: kortom, een fantastische dag om naar Scheveningen te gaan. Niet alleen cliënten, maar ook familieleden maken er in toenemende mate gebruik van. Vrije Tijd organiseert ieder jaar vele dagtochten, waaronder deze. Ze zijn allemaal terug te vinden in de dagtochtengids die jaarlijks wordt uitgegeven. Deze kan je aanvragen via
[email protected], een exemplaar wordt per post toegestuurd.
11
Een nieuw begin aan het Zandoogpad Sinds kort wonen Wim en Céline elk in een eigen appartement aan het Zandoogpad. Met kleine stapjes wordt naar een grotere zelfstandigheid toe gewerkt. De nabijheid van de begeleiding is er altijd; vanuit die veiligheid kan de zelfstandigheid groeien. Er wordt gewerkt vanuit een basisstructuur en verder zijn er niet te veel vaste afspraken. Kijken hoe de dag komt, wat zich allemaal voordoet en hoe daar soepel mee om te gaan. De begeleiders zijn in het dagelijks leven van deze cliënten belangrijk, dus een goede, warme band is essentieel. Wim en Céline laten graag zien hoe ze wonen en vertellen over wat er veranderd is.
“Spinnen en lieve heersbeestjes, die vind ik leuk!” Céline laat vrolijk haar nieuwe woonruimte zien: een supergrote kamer met moderne meubels, een bed en, inderdaad overal spinnen en beestjes. In haar vorige woning woonde ze samen met jonge kinderen. “Te druk”, aldus Céline. Bovendien is het niet meer dan normaal dat een jonge vrouw van 22 zelfstandiger gaat wonen. “Zelf een sleutel”, zegt Céline, en dat is een groot goed. Céline besluit zelf wanneer ze naar haar kamer gaat en of de deur dan op slot gaat. “Naar mijn muziek luisteren”, vertelt ze. Of televisie kijken. Die niet meer in een afgesloten kastje staat. De cliënten die in de appartementen aan het Zandoogpad wonen, hebben allemaal een eigen toestel. Er is ook een in de gezellige woonkeuken, als ze samen televisie willen kijken. Aan Céline is dat niet besteed: “ik zit het liefst in mijn eigen kamer”. En als ze dat wil, kan ze de deur halfopen zetten. “Net als bij de paarden”, zegt ze zelf. Op die manier voelt ze toch de nabijheid van de begeleiding en dan voelt ze zich veilig. “Welke soep is er vandaag?” vraagt ze belangstellend. Koken, of liever de resultaten daarvan, hebben haar grote belangstelling. Afhankelijk van wat ze wil, eet ze op haar kamer of in de woonkeuken, samen met de anderen.
Wim vond zijn verhuizing in het begin een grote overgang. “In mijn vorige woning kon ik kiezen: in mijn kamer zitten of mijn huisgenoten opzoeken. Hier zit iedereen het meest in zijn eigen appartement. Hoewel ik best last had van mijn huisgenoten, miste ik ze wel. Het was hier zo stil..” En omdat hij zijn nieuwe begeleiding nog niet zo goed kent, gaat hij er ook nog niet zo gemakkelijk mee kletsen. Gelukkig werkt een begeleider uit zijn vorige woning ook op Zandoogpad. “Daar praat ik dan mee en wij komen er altijd wel uit. Zij gaat met mij speciale dingen doen, zoals naar de dokter.” Zijn begeleider vertelt dat Wim op nogal wat woningen heeft gewoond en nooit de kans kreeg om vertrouwen op te bouwen. Wim hoopt hier in het Zandoogpad zijn eindbestemming gevonden te hebben. “Ik vind het leuk dat ik veel meer dingen zelf mag doen en leer doen. Ik heb mijn eigen sleutels. En ik hou ervan om de was te doen en die te strijken. Eigenlijk ben ik best huiselijk!” Hij vertelt verder: “Na de eerste week dacht ik “laat maar, dit appartement, ik ga er vandoor!”. Maar door te praten met de begeleiding is dat gevoel verdwenen en begin ik te wennen.” Zijn begeleider vertelt dat er iedere keer weer een nieuwe stap wordt gezet; nu bijvoorbeeld door te kijken hoe Wim’s vrije tijd meer invulling kan krijgen. Net als bij iedereen, kunnen sommige wensen die Wim heeft niet vervuld wonen. Zoals wonen in het centrum in ’s-Hertogenbosch. Maar daar wordt wel vaak over gesproken.
De woning is verbonden met de woning Waterkant 22. Daar wonen drie mensen die op wat meer afstand van de begeleiding kunnen wonen. Zoals Ronald. “Ik voel me hier thuis” zei hij na de eerste week al. Voor hem was het in zijn vorige woning te druk. Ook hij beschikt over een ‘halve’ voordeur als hij dat wil. Even verderop in de woning is een woonkeuken, waar twee voordeuren van woningen in uitkomen. Zelfstandig, maar met begeleiding direct in de buurt. Dé essentie van wonen in Zandoogpad en Waterkant. Désirée van der Valk
12 Colofon Cello-Zine is een uitgave van Cello en verschijnt acht maal per jaar.
Redactie
Désirée Van der Valk (E
[email protected]) Mirelle Konings (E
[email protected]) Marijke ten Kortenaar (E
[email protected])
Vormgeving
Redactieadres
Het Inventief, Tilburg
De Ring 14 Postbus 231, 5260 AE Vught T (088) 345 10 00 F (088) 345 10 09 I www.cello-zorg.nl
Drukwerk Drukkerij Tielen, Boxtel
