Carbon Free-Ways Ir. Dirk Van Troyen (AWV), Ir. Dries Keunen (AWV) 11 september 2013
Inleiding
CO2, een broeikasgas Wereldwijde temperatuurstijging = 0,74 °C 1,8 – 4,0 °C tegen 2100
2
3
Inleiding
CO2, een broeikasgas Transportsector: 14 % van de wereldwijde uitstoot 5 % hiervan (300 miljoen ton) afkomstig van wegenwerken
4
Carbon Free-Ways
Pilootproject AWV Heraanleg van een weg CO2-uitstoot als gunningscriterium Aannemer berekent, bij inschrijving, geschatte uitstoot m.b.v. tools Meetbare, controleerbare parameters met betrekking tot het werk CO2
Na de werken: herberekening (door ons) v/d CO2uitstoot o.b.v. gemeten reële waarden verschil? bonus/refactie 5
Concreet
N171 Kontich tussen Keizershoek en Pierstraat Vervangen top- (4 cm) en onderlaag (6 cm) 2 x 2 rijstroken = 2 x 11 m 1 km lang +/- 22.000 m² +/- € 600.000 90 km/u
6
7
Concreet Algemene offerteaanvraag
Toekenning scores: 50 % prijs 50 % CO2
Controles: COPRO 10
Tools A. Koolstofteller 1. Grondstoffen 2. Transport 3. Asfaltproductie
B. Traffic Tool Meeruitstoot door verkeershinder 11
A. Koolstofteller 1. Grondstoffen Vaste CO2-kost per ton, afkomstig van extractie en verwerking (uit “Bath Inventory”) Emissiefactor van nieuwe grondstof > emissiefactor van herbruikte grondstof => stimuleren hergebruik
12
1. Granulaten Aantal m³ Densiteit (t/m³) Aantal ton Emissiefactor (tCO2/t) CO2 (t) Grove granulaten (groeve) 1200,00 1,600 1920,00 0,00520 Grove granulaten (gerecycl.) 1200,00 1,600 1920,00 0,00260 Zand (groeve) 240,00 1,600 384,00 0,00510 Zand (gerecycl.) 240,00 1,600 384,00 0,00255
2. Bindmiddel Bitumen (vers) Bitumen (gerecycl.) Grijs = Geel =
in te vullen (tussentijdse) uitkomst
Aantal m³ Densiteit (t/m³) Aantal ton Emissiefactor (tCO2/t) CO2 (t) 140,00 1,030 144,20 0,48000 140,00 1,030 144,20 0,24000
Totaal CO2 (t)
9,984 4,992 1,958 0,979
69,216 34,608
121,738
13
A. Koolstofteller 2. Transport CO2-“kost” per afgelegde km Alle “ritten” worden ingegeven: Grondstofbron – asfaltplant Asfaltplant – werf Transport afgefreesde materialen
Controleren a.h.v. leveringsbonnen => stimuleren zuinig transport 14
1. Materiaalbron naar plant
Aantal Aantal ritten km/rit Transportmiddel 30 40 4-asser "dubbele pont" (16-20 ton) 35 25 oplegger (25-30 ton) 12 100 Binnenschip (per eenheid van 30 ton)
2. Transport asfalt naar Aantal Aantal werf en terug ritten km/rit Transportmiddel 55 30 oplegger (25-30 ton) 55 30 oplegger (25-30 ton)
3. Transport affreesmaterialen
Aantal Aantal ritten km/rit Transportmiddel 15 55 oplegger (25-30 ton) 15 55 oplegger (25-30 ton)
Uitstoot Aandeel(g/km) factor 638,05 1,00 822,87 0,50 261,21 1,00
Benuttingscoëfficiënt Uitstoot Aandeel- (vol = 1,5; (g/km) factor CO2 (t) leeg = 1,0) 822,87 1,00 1,5 2,037 822,87 1,00 1 1,358 1,00 0,000 1,00 0,000
Benuttingscoëfficiënt Uitstoot Aandeel- (vol = 1,5; (g/km) factor CO2 (t) leeg = 1,0) 822,87 1,00 1,5 1,018 822,87 1,00 1 0,679 1,00 0,000 1,00 0,000
Grijs = in te vullen Geel = (tussentijdse) uitkomst
Transportmiddel 4-asser "dubbele pont" (16-20 ton) oplegger (25-30 ton) Binnenschip (per eenheid van 30 ton) Zeeschip (per eenheid van 30 ton) Trein (per wagon)
Benuttingscoëfficiënt (vol = 1,5; CO2 (t) leeg = 1,0) 1,5 1,148 1,5 0,540 1,5 0,470 1,5 0,000
Totaal CO2 (t)
Emissiefactor (g/km) 638,05 822,87 261,21 206,52 633,60
7,250
15
A. Koolstofteller 3. Asfaltproductie CO2-uitstoot door gebruik elektriciteit, gas, … op de werf Drogen van de granulaten Opwarmen van het bitumen
Controle: dagelijkse opmeting stand van de brandstoftanks en elektriciteitsmeter => stimuleren van het gebruik van Asfalt met Verlaagde Temperatuur 16
Hoeveelheid (kWhe indien elektriciteit of m³ indien CO2 (t) andere)
Energiebron Drogen granulaten
Diesel Elektriciteit Opwarmen bitumen Elektriciteit Raffinaderijgas
0,00 0,00 0,00 0,00
Totaal CO2 (t)
Energiebron Diesel Stookolie Extra zware stookolie Bruinkool Raffinaderijgas Elektriciteit
Grijs = in te vullen Geel = (tussentijdse) uitkomst
0,000
Emissiefactor Eenheid 3,162661 tCO2/m³ 2,90 tCO2/m³ 3,1411 tCO2/m³ 2,04 tCO2/m³ 0,002031 tCO2/m³ 0,0005 tCO2/kWhe
17
B. Traffic Tool Principe: Berekende uitstoot = surplus CO2 (veroorzaakt door verkeershinder) t.o.v. niet werken, a.h.v. verkeersmodellen Aannemer heeft keuze uit 3 schema’s, op voorhand vastgelegd: 1. 1 rijstrook per keer afgesloten 2. Telkens 1 richting volledig afgesloten, met doorsteek 3. Telkens 1 richting volledig afgesloten, met omleiding
Aannemer kiest 1 schema en geeft aan welke uren hij zal werken => Tool berekent automatisch CO2-uitstoot 18
19
B. Traffic Tool Achteraf herberekening werkschema a.h.v. werkelijk gewerkte uren bonus/refactie Vermijden eindeloze onderbrekingen: Uitvoeringstermijn: max. 40 kalenderdagen
20
Vlakheid Vlakkere weg geeft lagere uitstoot tijdens gebruiksfase (20 j) Strengere eisen
21
Conclusie Tools geven relatieve vergelijkingsbasis Toekomst: Meer vrijheid aannemer (asfalt – beton) Levenscyclusanalyse
22
Energiezuinige asfaltproductie in België Ing. Noël Vanhollebeke (BVA/ABPE) en Ing. Pierre-Paul Modde ( BVA/ABPE)
11 september 2013
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
INHOUD Inleiding : waarom energiezuinige asfaltproductie ? 1.CO2-emissies in een asfaltverharding 1.A. Grondstoffen 1.B. Productie asfalt 2.Hoe CO2-footprint verminderen ? 3. CO2-footprint volgens Carbon Free-Ways Besluiten
24
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.CO2-EMISSIES voor een ASFALTVERHARDING
25
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.A. GRONDSTOFFEN :PRODUCTIE & TRANSPORT GRANULATEN Ontginnen Breken
Zeven Stockeren
Transport nr plant
26
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.A. GRONDSTOFFEN :PRODUCTIE & TRANSPORT BITUMEN Aanvoer ruwe petroleum Raffinage Stockeren Transport nr plant 27
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.A. GRONDSTOFFEN :PRODUCTIE & TRANSPORT ASFALTGRANULATEN Frezen (onderhoud) Transport > site (onderhoud)
Breken en/of zeven Stockeren 28
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.A. GRONDSTOFFEN :PRODUCTIE & TRANSPORT ONTGINNEN-PRODUCTIE - GRONDSTOFFEN Nieuwe grondstoffen (granulaten – vulstof - bitumen) >>>> gem. 40 kg CO2/Ton grondstof
Asfaltgranulaten >>>> 2,6 kg CO2 /Ton te hergebruiken asfaltgranulaat
29
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
A. GRONDSTOFFEN :PRODUCTIE & TRANSPORT TRANSPORT GRONDSTOFFEN NAAR ASFALTCENTRALE België heeft voldoende kwalitatieve groeven zodat bij een oordeelkundige keuze (afstand naar centrale) het energieverbruik kan beperkt worden. Het transport per schip scoort van 3 tot 6 maal beter t.o.v. het transport per vrachtwagen voor wat betreft CO2 uitstoot 30
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.B. PRODUCTIE asfaltmengsels 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Stockage en doseren granulaten en asfaltgranulaten Op temperatuur brengen granulaten en asfaltgranulaten Ontstoffen van af te voeren gassen Zeven en afwegen granulaten Stockeren (op temp) aanvoer en afwegen bindmiddel Aanvoer en afwegen vulstof Mengen van het asfaltmengsel Stockeren van het asfaltmengsel 31
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.B. PRODUCTIE asfaltmengsels 1.
Stockage en doseren granulaten en asfaltgranulaten stockage granulaten : zanden : vochtgehalte > langere natuurlijke droogtijd > onder afdak > ongewassen zanden (?) stockage asfaltgranulaten > onder afdak doseren van granulaten en asfaltgranulaten : > overdekte toevoerband 32
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.B. PRODUCTIE asfaltmengsels Voordeel bij stapelen asfaltgranulaat onder afdak Vochtgehalte
Meerverbruik brander trommel
1%
0%
2%
17 %
3%
34 %
4%
51 %
5%
68 % (3,5 L/ton ag) 33
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.B. PRODUCTIE asfaltmengsels 2. Op temperatuur brengen granulaten en asfaltgranulaten = grootste aandeel van energie en dus CO2-uitstoot. (drogen 60 % en verdampen 40 %) lagere temperatuur > AVT – mengsels keuze van brandstof : aardgas <> gasoil continue productie : start - stops vermijden (aantal mengsels verminderen ) 34
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.B. PRODUCTIE asfaltmengsels 3. Ontstoffen van af te voeren gassen.
Buiten het recuperen van de warmte in de gassen is weinig mogelijk. 4. Zeven en afwegen granulaten Eventueel produceren via de bypass doch gezien de vele verschillende mengsels is dit niet aangewezen. 35
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.B. PRODUCTIE asfaltmengsels 5. Stockeren bindmiddel (op 170 °C) , aanvoer en afwegen.
tijd van stockeren zo kort mogelijk houden keuze brandstof voor op temperatuur houden afstand van bitumentank naar menger beperken aanvoerleidingen maximaal isoleren
6. Aanvoer en afwegen vulstof. 36
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
1.B. PRODUCTIE asfaltmengsels 7. Mengen van het asfaltmengsel continue mengen (start-stops vermijden) 8. Stockeren van het asfaltmengsel maximaal isoleren van de silos 37
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
2. Hoe de CO2-footprint verminderen ? A.Grondstoffen granulaten
Mogelijke acties Groeve kiezen i.f.v. afstand naar centrale Vervoer per schip <> per vrachtwagen
vulstof
Keuze leverancier i.f.v. afstand naar centrale
bindmiddel
Keuze leverancier i.f.v. afstand naar centrale
asfaltgranulaat
Zo hoog mogelijk % i.f.v. emissie-factor 38
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
2. Hoe de CO2-footprint verminderen ? B. Productie
Mogelijke actie
Investering
Stockage granulaten
Onder afdak
Ja
Stockage bindmiddel
Keuze brandstof +isolatie
-
Stockage asfaltgranulaat
Onder afdak
Ja
Aanvoerband granulaten
Overdekt
Ja
Continue produceren
Start-stop vermijden
-
Keuze brandstof
Aardgas tov gasolie of EZS
ja
Productietemp. lager
AVT asfalt (zie thema 10)
Ja 39
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
3. CO2-footprint en koolstofteller (Carbon Free Ways) 1.Productie grondstoffen
Vaste CO2-kost
Granulaten
0,052
Vulstof
0,010
Bitumen
0,480
Asfaltgranulaten
0,026
Voor de verschillende grondstoffen wordt per groep een vaste CO2-kost bepaald zodat de keuze van het soort grondstof geen rol speelt (voor wat betreft de CO2-kost!!) 40
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
3. CO2-footprint – Carbon Free Ways 2. Transport 2.1 Materiaalbron > plant 2.2 Plant > werf
2.3 Freesmateriaal> site
Mogelijke maatregelen: -Afstanden bron nr plant en plant nr werf zo klein mogelijk kiezen. -Waar mogelijk vervoer per schip -Vervoer plannen met maximum rendement (wachttijden, steeds geladen) 41
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
3. CO2-footprint – Carbon Free Ways 3. Productie asfalt Drogen+opwarmen granulaten
Emissie factor x hoeveelheid
Op temperatuur houden bitumen
Emissiefactor x hoeveelheid
Mogelijke maatregelen : Keuze brandstof Hoeveelheid beperken
42
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
3. CO2-footprint – Carbon Free Ways 3.Productie asfalt -keuze brandstof -beperken energieverbruik -stockage asfaltgranulaten onder afdak -vochtige granulaten laten uitdrogen -aanvoerband overdekken -hoger % asfaltgranulaat -lagere productietemperatuur: avt-asfalt -continue productie (start-stop vermijden) 43
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
4. BESLUITEN • Voorafgaand : relativeren slechts 5 % CO2uitstoot afkomstig van asfaltverharding • Verschillende mogelijkheden om CO2-uitstoot te verminderen > rekening houden met de kwaliteit (≠ conformiteit) van afgewerkte asfalt vb: % hergebruik ag , AVT,….. 44
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
4. BESLUITEN • Laatste jaren veel promotie in congressen, …..doch relatief weinig toepassing…. • Andere voorstellen voor verminderen CO2-uitstoot: -dunnere lagen >>!!!dimensionering!!! -recycling in situ : grondige voorstudie nodig !!
45
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
4. BESLUITEN • BVA/ABPE volgt de mogelijke innovaties doch gezien de zeeer lage asfaltprijzen > geen toepassing • Vraag aan wegbeheerder aangepaste bestekken op te stellen > eerste stap proefwerf Carbon Free-Ways.
46
ENERGIEZUINIGE ASFALTPRODUCTIE IN BELGIE
DANK U VOOR UW AANDACHT
47