C2000. voor iedereen. Actueel Satelliet in Libië. Achtergrond Bedrijfskritische mobiele breedband

Vakblad voor mobiele communicatie in de openbare orde & veiligheidssector en het bedrijfsleven

Jaargang 32, april 2011

Actueel Satelliet in Libië

Achtergrond Bedrijfskritische mobiele breedband

C2000

voor iedereen

MISSION CRITICAL WIRELESS COMMUNICATIE& ICT OPLOSSINGEN s s s s s s s

Analoge en digitale radio-infrastructuren (TETRA, DMR,…) Indoor dekking in Special Coverage Locations (C2000, GSM/UMTS, Private GSM, WiFi,..) Portofonie, marifonie, paging, meldkamersystemen Mobiele Data Terminals (MDT’s) Fysische beveiliging: Personen Zoek Installatie (PZI), camerabeveiliging, toegangscontrole,… Virtualisatie, Security, informatiebeveiliging,… Optimalistatie, Migratie, Hosting,…

en nog veel meer! SAIT Zenitel Netherlands B.V. Microfoonstraat 5, 1322 BN Almere, P.O. Box 30350, 1303 AJ Almere T +31 36 546 26 00 F +31 36 546 26 01 E [email protected]

www.saitzenitel.nl

Verbinding april 2011

 | 

Rolodex Ik bevind me in een aparte situatie wat betreft C2000. Als journalist – lid NVJ – kom ik wel eens mede-journalisten tegen. En wanneer ik hun spreek over C2000 beginnen de oogjes van mijn gesprekspartners te glimmen. Want C2000, dat is drama, falende overheid, slechte techniek. Dat vinden mijn vakgenoten. Kom ik daarentegen de mensen uit de Tetra-wereld tegen, dan schalt de loftrompet. Want C2000, dat is superieure techniek, snelle verbindingen, centrale regie. Het thema van dit nummer van Verbinding is C2000 en dan kom ik bovengenoemde tegenstellingen en gevoeligheden genoeg tegen. Een overheidsfunctionaris die me iets vertelt (natuurlijk off the record) over het verbeteringstraject C2000. Een communicatie-adviseur die me vraagt of ik weet hoe het nu precies zit met dat eerdergenoemde verbeteringstraject. En dan natuurlijk nog die fabrikant die even met met wil praten over ‘de markt’. Journalisten van landelijke dagbladen vragen me of ze even gebruik mogen maken van mijn Rolodex met namen van de belangrijkste mensen rond C2000. Wees gerust, die krijgen ze niet. Ik heb van mijn ouders geleerd dat iets nooit zwartwit is. C2000 is niet alleen slecht of goed. Er zal altijd wat te verbeteren zijn, niet voor niets is het verbeteringstraject ingezet. In dit nummer komt een aantal aspecten van C2000 en de onderliggende Tetra-techniek aan de orde. Het gaat over de mogelijkheden, de kansen, de tekortkomingen. Dat zijn geen tegenstellingen, dat zijn juist onderwerpen waarover de hele markt moet praten met elkaar. De beste plek om gesprekspartners tegen te komen, is het Nationaal Congres Verbindingen. Industrie en overheid, fabrikant en klant komen op 10 mei in Soesterberg bijeen. Komt u ook?

I A

Streaming uit de woestijn Brandweercongres Rome

Grensbeveiliging in Zuid-Oost Europa T

Binnenhuisdekking op C2000

C2000: werk in uitvoering I

De status aparte van Shell P

Mobiele meldkamer

Private GSM op de hei T

H  B U

3

Zijn we SIP-ready? Bedrijfskritische mobiele breedband

8 36 41 12 16 20 24 33 28 38

E  K  KP C

4 43 46

Maarten Oberman

Meld je nu aan voor de nieuwsbrief van Verbinding Kijk op www.verbinding.nl!

 

4


AIVD keurt beveiligingstechnologie mobiele telefonie goed De AIVD heeft twee technologieën voor beveiligd bellen goedgekeurd. Zowel Panthon van Sectra als SecuVOICE van Fox-IT mogen gebruikt worden voor telefonie op het niveau Departementaal Vertrouwelijk. Beide oplossingen zijn voor een groot deel softwarematig. Volgens de AIVD zijn er dan altijd restrisisco’s aanwezig. Om die risico’s beheersbaar te houden en de departementen te ondersteunen bij een veilige toepassing zal de AIVD eind deze maand een zogeheten inzetadvies uitbrengen. Dit bevat aanbevelingen voor een zo veilig mogelijk gebruik. Beveiligingsniveau Departementaal Vertrouwelijk is het laagste van de vier beveiligingsniveaus die de overheid hanteert.

Camerabeelden politiehelikopter direct te zien in meldkamer Bij achtervolgingen, crisissituaties of rampen kan voortaan in Zeeland direct gebruik worden gemaakt van live-beelden uit de politiehelikopter. De centale meldkamer van de gezamenlijke hulpdiensten in Middelburg heeft dinsdag een vast grondstation in gebruik genomen, voor ontvangst en rechtstreekse doorgave van de luchtopnamen. Tot dusver was dat alleen mogelijk wanneer een tijdelijke voorziening werd neergezet. Dat gebeurde bij geplande grootschalige evenementen zoals Concert at Sea, Koninginnedag en ook bij bomruimingen. Zonder grondstation konden de beelden alleen later worden bekeken. In de nieuwe situatie kan in de meldkamer direct worden meegekeken vanuit het perspectief van de helikopter, zoals bij een achtervolging van daders of (ook met warmtebeelden) bij de opsporing van vermiste personen. De politiehelikopter vliegt donderdag boven Zeeland om de mogelijkheden te demonstreren.

Expertmeeting C2000: stand van zaken verbeterprojecten Op donderdag 9 juni 2011 organiseert het Bureau Veiligheidsberaad een expertmeeting over de stand van zaken rond het verbeterproject C2000. Het Veiligheidsberaad en het ministerie van Veiligheid en Justitie werken samen aan het verbeteren van het communicatiesysteem C2000. Daartoe zijn in 2011 een aantal verbeterprojecten opgestart. Op 9 juni wordt u geïnformeerd over de stand van zaken van deze verbetertrajecten. Welke stappen zijn doorlopen en wat is er reeds bereikt? De expertmeeting vindt plaats bij het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid (NIFV) aan de Kemperbergerweg 783 in Arnhem. Vanaf circa 12.00 uur bent u welkom voor de lunch en de middag wordt afgesloten met een netwerkborrel vanaf 17.00 uur. Meer informatie: http://www. expertmeetings-veiligheidsregio.nl/

Jos Stierhout nieuwe voorzitter stuurgroep Netcentrisch Werken De stuurgroep van het landelijk project Netcentrisch Werken heeft een nieuwe voorzitter, Jos Stierhout. Jos is sinds 2004 algemeen directeur van de veiligheidsregio Noord-Holland Noord. Vanuit deze functie is hij gevraagd voorzitter van de stuurgroep te worden.

De veiligheidsregio Noord-Holland Noord werkt sinds begin 2010 operationeel netcentrisch. “Onvoorstelbaar dat we dit niet jaren eerder hebben ingevoerd.”, aldus Jos Stierhout, voorzitter Stuurgroep Netcentrisch Werken.


NVJ wil gesprek met Teeven over P2000

5

BZK start aanbestedingen ICT-hardware

De NVJ heeft, samen met Vereniging Mediabelangen en het Genootschap van Hoofdredacteuren, een verzoek bij staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie) neergelegd om op korte termijn te praten over het communicatiesysteem P2000, een onderdeel van het digitale alarmerings- en communicatiesysteem C2000. Hoewel het systeem per 1 juni overal zal worden gebruikt, zijn er nog diverse problemen. Dat blijkt na een gesprek tussen de NVJ en de Raad van Hoofdcommissarissen. Zo hebben sommige regio’s een eigen beleid bedongen, waardoor voorlichtingsafdelingen selecteren welke meldingen wel of niet bij journalisten terechtkomen. Ook wordt er gewerkt met verschillende incidentencodes. Daarnaast werd er gesproken over een uniforme instructie aan agenten met betrekking tot de omgang met media tijdens incidenten. Het komt regelmatig voor dat er onenigheid ontstaat tussen de pers en aanwezige agenten. Mogelijk volgt er in september en oktober een proef waarbij houders van een politieperskaart een hesje dragen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gaat een reeks Europese aanbestedingen uitvoeren op het gebied van ICThardware en aanverwante diensten. Van de contracten die met deze aanbestedingen worden gesloten gaan meer dan twintig rijksoverheden gebruik maken, waaronder tien ministeries. De lopende contracten lopen in 2011 af.

 

HE WIJA DLINE ONDERSTEUNEN SUBHE A DLINE

DE MENSEN MET DE MISSIE OM DE AARDE BESCHERMEN.

6


Ambulancezorg actief in verbetertrajecten C2000 Ambulancezorg Nederland heeft in de nieuwsbrief een artikel geplaatst over de stand van zaken met betrekking tot verbeteringen C2000. Na ruim zes jaar gebruik van C2000 is het tijd om werk te maken van een stevige optimalisatie en uniformering van gebruik en beheer van C2000. Binnen de ambulancezorg werd al in 2009 met het laatste gestart en n.a.v. rapportages over enkele grote onverwachte incidenten (Hoek van Holland, Koninginnedag, Polderbaancrash) werden ook in breder verband verbetertrajecten gestart op de vlakken techniek & beheer, cultuur & attitude en scholing. Nadat alle voorgenomen maatregelen zijn getroffen zal C2000 merkbaar beter functioneren, zodat eindgebruikers ook in moeilijke omstandigheden altijd hun portofoon of mobilofoon kunnen gebruiken. Het Ministerie van V&J is verantwoordelijk voor de techniek en de instandhouding van C2000 en voert de volgende verbeteringen

uit: Wegwerken huidige DIPP lijst (optimalisatie dekking, project ODIN) Onderzoek capaciteitsbehoeften (wat is er nodig tijdens ramp, crisis, grootschalig optreden) Optimaliseren strategisch beheer Roadmap (planning doorontwikkeling) Structureel borgen en handhaven van voorgestelde maatregelen Opstellen, implementeren, borgen regels C2000 bij vergunningverlening evenementen Communicatie voor het herstel vertrouwen hulpverleners Het OOV-veld is verantwoordelijk voor de verbeteringen op het vlak van organisatie en gebruik van C2000. Onder regie van het Veiligheidsberaad worden de onderstaande maatregelen op dit moment uitgewerkt in

een projectplan: Binnenhuisdekking en SCL Randapparatuur Landelijk Kader Fleetmap. Onderwijs en oefening. Invulling regierol C2000 tijdens calamiteiten. Advisering vernieuwing P2000 waaronder de multidisciplinaire eisen P2000 *). Gedeelde taak met V&J: communicatie voor het herstel vertrouwen hulpverleners. *) reeds afgerond. De bijeenkomsten van deze werkgroepen worden begin april afgerond. In de loop van april wordt naar verwachting een projectplan opgeleverd op basis waarvan besluitvorming kan plaatsvinden.

NVBR-congres ‘Brandende Vraag’ over dataverbindingen 31 Maart organiseerde de BVIM (Brandweer Vraagorganisatie Informatiemanagement) van de NVBR weer een ‘Brandende Vraagcongres’. Ditmaal vormden dataverbindingen het onderwerp van gesprek. Kolonel Duckers, commandant van het Command & Control Center in Amersfoort, opende de bijeenkomst met een statement over de noodzaak van digitalisering in het gevechtsveld, waardoor de besluitvorming versneld kan worden. Dit adviseert hij ook de OOV-sector, die weliswaar niet te maken heeft met een vijand, maar bijvoorbeeld wel met natuurbranden die soms een grillig verloop kennen. Het werd de aanwezigen snel duidelijk dat van Defensie het een en ander geleerd kan worden. Later bevestigde Duckers’ defensiecollega Henny Nettenbreijer dit door te stellen dat “Samenwerking koppelt”.

i-Bridge Tijdens een grote bosbrandoefening, vorig jaar op de Ginkelse Heide, bleek het innovatieproject ‘Intelligent Bridge’ (i-Bridge) bijzonder effectief. Paul Joosten, regionaal commandant in de regio Gelderland-Midden,

getuigde zich bijzonder tevreden. Door realtime geografische informatie verschafte het systeem de hulpdiensten een helder inzicht in de situationele omstandigheden. Dit kwam niet alleen de effectieve incidentbestrijding ten goede, maar zorgde tevens voor een tijdige en soepel verlopende evacuatie van risicogroepen in het effectgebied. Toch stelde Nettenbreijer dat de mobiele datacommunicatieinfrastructuren nog niet goed geregeld zijn. Er is behoefte aan flexibele, maar vooral gegarandeerde dataverbindingen in het veld. De OOV-sector is versnipperd en het ontbreekt nog aan de nodige kennis en doorzettingskracht om deze nieuwe technologie te ontwikkelen tot een robuust systeem. “Maar”, zo besloot Nettenbreijer zijn verhaal, “samen kunnen we een heel eind komen”.


7



Geen verbinding, wat een ramp! Maandag 28 maart 2011 was een rustige dag: niemand belde me mobiel, dus kon ik ongestoord doorwerken. In de middag merkte ik dat er iets aan de hand moest zijn met m’n GSM, want via de vaste telefoon en via Twitter kreeg ik signalen dat mensen me niet konden bereiken. Het bleek dat T-Mobile problemen had met de netwerkverbinding, waardoor twee miljoen mensen moeilijkheden ondervonden met mobiel bellen. T-Mobile communiceerde wel over het probleem via de massamedia en een webcare-account op Twitter, maar directe communicatie, bijvoorbeeld via een mail, had ik wel op prijs gesteld. Waar normaal ‘T-Mobile’ stond, stonden nu de woorden ‘Geen Service’. Beter kon het niet samengevat worden welke service T-Mobile leverde. De week ervoor ervoer ik ook hoe afhankelijk ik ben geworden van een goed werkende internetverbinding. Ik kon de veiligheidsnetwerken van m’n bedrijf moeilijk updaten met nieuws, omdat de normaal supersnelle internetverbinding instabiel was en soms helemaal wegviel. Best een ramp voor een bedrijf dat bijna al zijn activiteiten op internet heeft. Het is vergelijkbaar met een arbeider die ‘s ochtend voor een gesloten deur staat van de fabriek waar hij/zij werkt. In dat geval zijn er nog wel oplossingen te bedenken om toch binnen te komen. Maar wat doe je als je geen toegang hebt tot de virtuele wereld? Gelukkig waren de periodes zonder verbinding kort en heb ik een backup voor het bellen (vaste telefoon en Skype) en internetten (via 3G op de smartphone). Maar de gedachte dat je je leven zoals je dat tegenwoordig gewend bent niet meer kunt leiden zonder deze verbindingen, doet je toch wel vrezen voor de ramp die zich waarschijnlijk ooit gaat voordoen: geen verbinding meer voor langere tijd. Bent u daar goed op voorbereid? R M    N 2.0 (.20.),      ,        C N (.).

 

* Waarborgen van Wereldwijde Veiligheid.

EADS DEFENCE & SECURITY IS NU:

HE A DLINE SUBHE DLINE EN WEAZULLEN

DOORGAAN MET HET DEFENDING WORLD SECURITY.*

WWW.CASSIDIAN.COM

on visit us 011 Please gress 2 n o C ld ungary Wor pest, H a TETRA d u B ntre, xpo Ce y 2011 Hunge 7th Ma 2 h t 4 2 F301 Stand

8


A

Satellietcommunicatie tijdens de crisis in Libië

Streaming uit de woestijn Tijdens de crisis in Libië is duidelijk dat satellietcommunicatie een belangrijke en stabiele rol kan spelen. Wanneer alle verbindingen wegvallen, is satellietcommunicatie de enige optie. Nederlandse verslaggevers verlaten zich op deze manier van communiceren. “Deze verslaggevers zijn de navelstreng met de bewoonde wereld” D: H V

@ForFreeLibya twittert op 17 februari: “Phone lines (landlines and cellphones) appear to be down in Tripoli. They were working up to a few hours ago.” Niet lang daarna werd het Libische internet platgelegd, in ieder geval ‘s nachts. Sites als Facebook, Al Jazeera of YouTube werden helemaal aan de ketting gelegd. Communicatie in en vanuit een land als Libië is momenteel vrijwel onmogelijk. Het regime van Kaddafi wil met het platleggen van internet in het land de oppositie tegenwerken. Ingrijpen in communicatiemogelijkheden lijkt een eerste prioriteit tijdens crises. Toen

demonstraties tegen de Egyptische leider Moebarak eerder massaal op gang kwamen, ging het Egyptische bewind ook over tot het platleggen van internet- en telefoonverkeer.

Wereldomroep Nederlandse journalisten doen desondanks hun werk tijdens de crisis in Libië . Hans Jaap Melissen van de Wereldomroep was als een van de eersten aanwezig in het land, op de voet gevolgd door onder anderen Roel van Hees en Eric Feijten. Volgens Rik Rensen, hoofdredacteur van Radio Wereldomroep, ligt het aan het gebied hoe

Twitter Behalve de in de specificatie aangegeven mogelijkheden, hebben de gebruikers van de satelliettelefoon zelf een nieuwe ‘dienst’ gevonden: Twitter. Het blijkt mogelijk te zijn om te Twitteren met een satelliettelefoon. Ook voor Joke Koek van 2connect-IT een verrassing. “We wisten het niet. De journalisten hebben het zelf uitgevonden hoe het werkt, maar je kan dus Twitteren via BGAN. Het blijkt voor hun een welkome manier van communiceren te zijn. Ze Twitteren elkaar waar ze zijn en waar het veilig is. En voor ons is het interessant om via Twitter mee te kunnen ‘liften’ met deze mannen in dit gebied.”

belangrijk satellietcommunicatie is. “In de Maghreb zenden we uit in het Arabisch via satelliet in plaats van op de korte golf. Binnen onze doelgroep in die gebieden maakt tachtig procent gebruik van satellietcommunicatie. Dat zijn de mensen die willen weten hoe het staat met democratische veranderingen in de regio.” Een ander verhaal is het contact met de correspondenten daar. De verslaggevers die voor de Wereldomroep werken hebben


een satelliettelefoon bij zich. Rensen: “De normale verbindingen liggen eruit. Hans Jaap Melissen bereikt zo het Nederlandse publiek. Onbekender voor ons, maar met 2,5 miljoen luisteraars is Mohammed Abdulrahman een fenomeen. Hij verzorgt berichtgeving in het Arabisch. Deze verslaggevers zijn de navelstreng voor onze bewoonde wereld.” Rensen geeft aan dat zijn mensen niet meer zonder satellietcommunicatie kunnen. “Het

is het stabielste, maar het is ook duur. Maar als het een kwestie van levensbelang is, tellen die kosten niet. Er is wel een handicap in vergelijking met de mobiele telefoon. De apparatuur is iets groter dan gewone mobieltjes. Satellietapparatuur wordt nog wel eens in beslag genomen.”

Formaat Joke Koek is directeur van 2connect-IT, een

9

bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in satellietcommunicatie, volgt de ontwikkelingen in crisisgebieden op de voet. Haar bedrijf levert al ruim tien jaar satellietcommunicatie aan onder andere journalisten. Omdat communicatie cruciaal is, zijn de contacten met de media intensief. “Wij volgen CNN, BBC en onze Nederlandse helden Roel van Hees en Eric Feijten op de voet, mede omdat ze gebruik maken van onze

Nationaal Congres Verbindingen Spraak- & datanetwerken, randapparatuur en toepassingen Professionele communicatie is voor, naast defensie, politie, brandweer en ambulance, in toenemende mate van groot belang voor industrie, openbaar vervoer, beveiliging, stadstoezichten, transport, nutsbedrijven en andere gelieerden die gebruik maken van communicatiemiddelen waaraan hoge eisen worden gesteld. RB&W en Vakblad Verbinding organiseren op 10 mei het Nationaal Congres Verbindingen, waar toonaangevende leveranciers innovatieve toepassingen zullen tonen op het gebied van netwerken, apparatuur en applicaties. Sprekers uit overheid en het bedrijfsleven presenteren u tevens de trends, behoeften en ervaringen vanuit hun vakgebied. Wij nodigen u van harte uit om deel te nemen aan dit congres.

Voor wie?

Professionals vanuit Defensie, Politie, Brandweer, Ambulance, industrie, openbaar vervoer, beveiliging, stadstoezichten, transport, nutsbedrijven en andere gelieerden die gebruik maken van professionele communicatiemiddelen

Wanneer?

10 mei 2011

Waar? Kosten?

Inschrijven en meer informatie?

Officierscasino Soesterberg Voorinschrijving voor gebruikers uit de doelgroep is gratis Professionals uit de doelgroep hebben voorrang bij inschrijving www.nationaalcongresverbindingen.nl

PMR / DMR / TETRA / GSM / UMTS / LTE Applicaties / Beveiliging / Mobiele werkplekken


11

BGAN Explorer 700

apparatuur. De verslaggeving vanuit Libië is iets anders ontstaan dan bij een ‘normale’ crisissituatie. Ze waren al aanwezig in Tunesië en Egypte. Van daaruit huurden ze vervoer en reden ze naar Libië. Ze hadden al onze apparatuur.” “De Nederlandse media zijn al gestandaardiseerd op onze oplossingen. Zowel de commerciële media als de publieke omroep maken hiervan gebruik. Wij zijn bekend met de markt en zij kennen ons”, zegt Koek. Ze vertelt over Eric Feijten. “Eric heeft een Inmarsat BGAN bij zich, met een laptop waarop M-Link video codec software is geinstalleerd en zijn camera. Hij filmt, monteert zijn reportage en codeert het materiaal. Op het moment dat hij een BGAN-verbinding opzet, maakt hij contact met de newsroom.” Het gemaakte bestand zet hij dan over naar de newsroom in Hilversum.

De Explorer 700 is het meest gebruikt door journalisten in crisisgebieden. Hij is in staat om de meeste ernstige geografische beproevingen zoals vochtigheid, stof, extreme weersomstandigheden en temperatuurschommelingen te weerstaan. De BGAN Explorer 700 verschaft toegang tot internet, e-mail, fax, telefoonverkeer en video-conferencing. Er is simultane voice en data communicatie via BGAN, full duplex, single of multi-user tot 492 kbps. Er is een ondersteuning voor gegarandeerde IP met 32, 64 , 128, 176, 256 of 384 kbps. Standaard LAN, USB, Bluetooth en telefoonpoorten. Daarnaast is er een geintegreerde DHCP/NAT-draadloze router. Ook is er een ingebouwde web server voor het managen van telefoonboek, boodschappen en gesprekken, en het parametriseren van de terminal naar peroonlijke behoeftes. Ten slotte is er een interface voor zonnepaneel. 2connect-IT levert ook de compressie-applicatie M-Link. Er zijn daarin twee vormen van transmissie beschikbaar: Newscaster voor Store&Forward hoge kwaliteit video beelden en Live-X voor goede kwaliteit live beelden.

Inmarsat BGAN Kern is het eerder genoemde Inmarsat BGAN. Dit staat voor Broadband Global Area Network en is een wereldwijd netwerk met satellietinternet-telefonie met behulp van draagbare terminals. De terminals worden gewoonlijk gebruikt om een laptop met internet op afgelegen locaties breedbandverbinding te geven. Belangrijk is dat er een zogenoemde line-ofsight naar de satelliet is. Als die rechtstreekse lijn er is, kan in principe (behalve vanaf de Noordpool en Zuidpool) altijd worden gecommuniceerd. De grote waarde van BGAN is het formaat. Een BGAN-terminal heeft ongeveer de grootte van een laptop en is dus makkelijk te vervoeren. Het netwerk wordt geleverd door Inmarsat en maakt gebruik van drie geostationaire satellieten genaamd I-4. De downlink-snelheden van high-end BGAN-terminals zijn tot 492 kbit /s en upload-snelheden bereiken van 32 tot 384 kbit /s.

Latency Een uitdaging bij satellietcommunicatie is de latency. Die is 700 miliseconden tot 1,5 seconden voor de heen- en terugreis. De reden is

even simpel als logisch; het is voornamelijk te wijten aan de grote afstand die moet worden afgelegd voordat een pakket het internet kan bereiken. Koek hierover: “Er is bij onze apparatuur een delay van 700 ms. Daar heeft de applicatie geen last van.. Als kijker en gebruiker merk je vrijwel niets van die delay.” Veel BGAN-gebruikers hebben vaak software of TCP-pakketver-

per minuut, maar is zeer variabel. Naar een vaste lijn is goedkoper, naar een andere satelliettelefoon is het duurst. “Het is een mythe dat deze manier van communiceren extreem duur is”, vertelt Koek. Ze wijst naar het alternatief, SNG. SNG staat voor Satellite News Gathering en is een techniek waarbij met behulp van daartoe speciaal uitgeruste voertuigen waarop een

“We kunnen niet meer zonder satellietcommunicatie” snellers om de prestaties te verbeteren. BGAN is momenteel de snelste verbinding via een draagbare terminal. Het kan gemakkelijk worden ingesteld door iedereen, en heeft een uitstekende spraakkwaliteit. Het werkt op de L-band 1.6 GHz. Deze frequentie heeft geen last van weersomstandigheden. Het feitelijke proces van het aansluiten van een BGAN-terminal naar de satelliet is vrij rechttoe-rechtaan. De terminal heeft een lineof-sight naar de geostationaire satelliet. Een gebruiker kan de terminal langzaam met de hand draaien, waarbij de terminal een indicatie geeft wanneer de satelliet is gevonden. Dan verbindt de terminal automatisch met de satelliet. Het tot stand brengen van een verbinding duurt ongeveer twee minuten.

Kosten Een veel besproken element van satellietcommunicatie is de financiële kant. Datakosten van de diverse ISP’s lopen op tot ongeveer $7,00 per MB. Een gesprek ligt rond de dollar

grote satellietschotel is geplaatst (vrijwel) overal ter wereld rechtstreeks radio- en/of televisieuitzendingen kunnen worden uitgezonden. “SNG kost ongeveer 1000 euro per dag. BGAN is ongeveer zes euro per Megabyte (MB). Omgerekend komt een minuut footage ongeveer op 100 euro. Het is dus niet zo duur, omdat je alleen het materiaal dat je belangrijk vindt overstuurt. Je betaalt alleen wat je gebruikt. Voor een nieuwsreportage is het een kostenefficiënte oplossing.” Ze wijst ook op een belangrijk voordeel van satellietcommunicatie: er is geen last van congestie. “In geval van calamiteiten zit het gsm-netwerk snel vol. Bij C2000 zijn er ook ervaringen dat verbindingen niet altijd gemaakt kunnen worden. Maar ik heb nog nooit meegemaakt dat zoiets gebeurde bij een satellietverbinding. De hardware is robuust, technisch kunnen we alles. Met de goede training van de gebruiker is satellietcommunicatie een zeer bewezen en betrouwbaar concept”

T

12


Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht over binnenhuisdekking op het C2000-netwerk

“Onderschat de certificeringsfase niet” In de gloednieuwe wijk De Volgerlanden in Hendrik-IdoAmbacht ligt een bijzondere ‘Special Coverage Location’: de Sophiahal. Dit is een sportaccommodatie die ondergronds is aangelegd en geheel opgaat in de groene omgeving van het omliggende park. Omdat het hier een openbaar toegankelijk complex betreft, was C2000 binnenhuisdekking noodzakelijk. Hoe pak je dat aan? D M G

Jan Maaskant, senior veiligheidsadviseur van de afdeling Bestuurszaken bij de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht, vertelt hoe deze binnenhuisdekking tot stand is gekomen. “De benoeming van de hal tot Special Coverage Location was voor ons geen verrassing. We begonnen met de bouw van een nieuwbouwwijk, waar de Sophia spoortunnel op 25

meter diepte onderdoor loopt. Bovendien wilden we in de sporthal grote evenementen organiseren, zoals internationale wedstrijden en het sportgala, hetgeen veel bezoekers zou trekken. Gecombineerd met het feit dat het gebouw deels verdiept is aangelegd, stond (en staat) veiligheid zeer hoog op de agenda. De kwalificatie ‘Special Coverage Location’ werd een feit en dus we moesten we investeren in aansluiting op het C2000-netwerk. Dit hebben we dan ook van het begin af aan meegenomen in het bouwtraject.”

Unieke constructie De hal is gebouwd conform de internationale wedstrijdnormen van het NOC*NSF. Het ontwerp is uniek vanwege de ondergrondse constructie. Het dak van de sporthal is afgedekt met een grasmat. De parkbezoekers kunnen in het park letterlijk over de sporthal heenlopen

en door de ramen van het verhoogde middelste zaaldeel negen meter naar beneden in de hal kijken. “Ontwerptechnisch nog een hele uitdaging”, vervolgt Jan Maaskant zijn verhaal. “Het ontwerp was nooit eerder aan de praktijk getoetst. Hoe zou het pand zich houden qua belasting? Zou het wel waterdicht zijn? Hoe zit het met de lichtinval van bovenaf? Het feit dat je ondergronds bouwt vereist specifieke veiligheidsvoorschriften. Hoe zit het met de brandveiligheid, met de vluchtwegen? Er is heel nadrukkelijk gekeken hoe het pand gebouwd is en hoe eventuele rookgassen afgevoerd kunnen worden bij brand. Dit heeft geresulteerd in een sluissysteem onder de hal en grote liften waarmee je onder andere rolstoel-bezoekers en -sporters snel en makkelijk naar boven kunt vervoeren. Het pand voldoet aan de strengste veiligheidseisen en


heeft van het NOC*NSF het gewenste keurmerk gekregen.”

Binnenhuisdekking C2000-netwerk “Uitgevoerde testen door gemeente en hulpverleners vooraf maakten al snel duidelijk dat er binnen in de hal totaal geen bereik was. Ook het naastgelegen woon/winkelcomplex met ondergrondse parkeergarage had geen binnenhuisdekking. De meldkamer van politieregio Zuid-Holland-Zuid, met wie we veel samenwerken, adviseerde ons contact te zoeken met Flash Services. Dat hebben we gedaan. Flash heeft vervolgens metingen verricht, die resulteerden in een uitgebracht advies, in de definiëring van een voorstel, welke apparatuur er moest komen, hoeveel antennes, etc. In dit soort zaken, waarin je zelf geen invloed kunt uitoefenen vanwege de vastgestelde regels en noodzakelijke

13

procedures, is het heel belangrijk dat je één aanspreekpunt hebt, één contactpersoon die bekend is met de materie, de weg kent en die alles voor je kan regelen volgens de geldende voorschriften van vtsPN.”

het vrije zicht tussen beide antennes zelfs niet door bomen gehinderd mag worden. Deze richtantenne wordt gekoppeld aan de versterker, die op zijn beurt weer verbonden is met een aantal inpandige antennes.

Cell-enhancer versterkt RF-signalen

“Alhoewel we - met name in tunnels - ook gebruik maken van stralende coaxkabels in plaats van inpandige antennes”, vertelt Leen ten Napel, technisch specialist bij Flash. ”Coaxkabels hebben als nadeel dat ze in het zicht gelegd moeten worden voor een optimaal zend-/ontvangstvermogen. Daarbij is het zeer arbeidsintensief - en dus duur - om coaxkabels te leggen. Inpandige antennes daarentegen kunnen vlot geplaatst en bovendien achter een plafond weggewerkt worden, zonder dat dit van invloed is op de kwaliteit van de bereikbaarheid. In molestgevoelige ruimtes kan dit dan weer een groot voordeel zijn.”

Een cell-enhancer is een een actieve antenneversterker. Die stuurt de C2000-signalen door tussen de antenne op het gebouw, de in het gebouw geplaatste antennes en vice versa. De sterkte van het signaal vermindert onder invloed van beton en staalconstructies. De cell-enhancer versterkt de signalen, waardoor die dekking wél gegarandeerd is. De richtantenne op het gebouw dient conform de aansluitvoorwaarden van vtsPN altijd in ‘line of sight’ geplaatst te worden met de antennemast van het C2000-netwerk, waarbij

14


“Zorg dat je in een zo vroeg mogelijk stadium bekijkt wat je nodig hebt aan binnenhuisdekking” Gouden tip Koppeling cell-enhancers Conform de eisen die C2000 stelt aan het inkoppelen op het C2000-netwerk, werd een constructie bedacht waarbij de cell-enhancers van zowel de sporthal als de parkeergarage onder het aan de overzijde gelegen winkelcentrum op elkaar aangesloten werden, zodat er slechts één koppelpunt nodig was op de C2000-mast in Zwijndrecht. vtsPN juicht dit alleen maar toe, want hoe minder inkoppelpunten op een mast van het C2000-netwerk, des te kleiner de kans op eventuele storingen op het netwerk. “Met een dergelijke koppeling bespaarden we bovendien een kostbare extra installatie van een antenne-opstelling op het winkelcentrum, plus we delen de jaarlijkse kosten voor onderhoud en controle”, zegt Jan Maaskant. “En doordat dit plan in de bouwfase al meegenomen kon worden, ligt er nu onder het straatwerk een buis waar de bekabeling doorheen gaat, inclusief een reservekabel. In geval van storing hoeft niet alles weer opgebroken te worden en kan het systeem gewoon blijven werken.”

Als tip voor gebouweigenaren die een pand met een SCL-kwalificatie hebben geeft Jan Maaskant het volgende mee: “Zorg dat je in een zo vroeg mogelijk stadium bekijkt wat je nodig hebt aan binnenhuisdekking om de veiligheid te kunnen waarborgen. Als je zaken vroeg inventariseert, kun je nog veel bespreken en regelen met de betrokken partijen. Als je dit achteraf moet doen, werkt dit vertragend. Een goede realistische inschatting kun je direct meenemen in de bouwfase. Dat scheelt enorm in onvoorziene kosten achteraf, maar ook in de praktische uitvoering. Zorg voor een deskundige partij die je daarbij kan helpen. Neem bovendien de tijd voor het project. Het bedenken van wat je wilt is één, het realiseren is twee, maar het geheel gecertificeerd krijgen is stap drie. Denk niet: we sluiten het aan en morgen kunnen we open.

Inregelen Bij het inregelen van het systeem diende rekening gehouden te worden met de wederzijdse signaalinvloeden van de sporthal en die van de parkeergarage. Derhalve werden er twee cell-enhancers geplaatst, conform de specificaties van vtsPN. In de sporthal staat één cell-enhancer, gekoppeld aan vijftien binnenhuisantennes. In de parkeergarage, inclusief de kelderboxen, staat één cell-enhancer gekoppeld aan ongeveer 35 binnenhuisantennes. De richtantenne staat bovenop de sporthal, in ‘line of sight’ met de C2000-mast waar het systeem op aangesloten is. Met de aangrenzende gemeenten is vooraf gekeken naar de planologische ontwikkelingen, aangezien de buitenantenne altijd in line of sight moet blijven staan met de verderop gelegen C2000-mast. Jaarlijks vindt een controle van het systeem plaats, waarbij opnieuw wordt gemeten en gerapporteerd. Voldoet het systeem niet (meer) aan de aansluitvoorwaarden, dan wordt het gewoon uitgezet. Het is dus zaak hier steeds kritisch op te blijven letten.

Links Jan Maaskant van Gemeente H.I. Ambacht, rechts Eric de Water van Flash.

Dat werkt niet. Logisch ook, vtsPN stelt de regels en procedures op om de veiligheid te kunnen waarborgen, maar juist daarom moet je niet te licht over het certificeringstraject denken.” “Certificering betekent metingen verrichten en rapporten uitbrengen. Het is een tijdrovende en serieuze zaak. Tussen de aanvraag en de realisatie heeft deze fase ons een week of acht gekost. Plan dat dus goed in en kondig het aan bij de betrokken partijen. Houd rekening met de jaarlijkse hercertificering. En in geval van koppeling van twee SCL-locaties moet de certificering voor een deel gewoon opnieuw gebeuren. Calculeer ook dat in.”

M G    F S N.

Abonneer nu op

en mis geen nummer van hét vakblad voor mobiele communicatie in de openbare orde & veiligheidssector en het bedrijfsleven

Verbinding voor slechts € 54,95 per jaar?

Wilt u een abonnement op

(incl. 6% BTW)

Mail uw persoonsgegevens naar

[email protected]

T

16


C2000: werk in uitvoering! Het C2000-landschap vertoont op dit moment veel gelijkenis met het Nederlandse autosnelwegennet. Op meerdere fronten wordt verbouwd, vernieuwd en uitgebreid om de doorstroming en bereikbaarheid te verbeteren. Het eindrapport van de expertcommissie onder leiding van Don Berghuijs uit 2009 was het vertrekpunt voor een serie verbeterprojecten rond C2000 die thans volop in uitvoering zijn. Om al die verbeterprojecten op het gebied van techniek, beheer, organisatie en gebruik goed op elkaar af te stemmen, hebben het ministerie van Veiligheid & Justitie en het Veiligheidsberaad afspraken gemaakt. D R J

C2000: stand van zaken Hoe staan we ervoor, zes jaar na de landelijke implementatie van de digitale verbindingssnelweg voor openbare orde en veiligheid? C2000 is technisch een goed functionerend

systeem; daarover zijn de meeste gebruikersgroepen en verbindingsdeskundigen het inmiddels wel eens. Maar verdere functionele verbeteringen in het systeem zijn gewenst. De landelijke netwerkdekking vertoont nog witte

vlekken, voor grote calamiteiten moeten de werkprocessen beter worden vertaald in de inrichting van het systeem en de gebruikers moeten beter worden getraind in het gebruik van verbindingen tijdens rampen en grote


incidenten. De knelpunten rond C2000 in de afgelopen jaren leidden ook tot discussie over de vraag of de onderliggende TETRA-standaard inmiddels niet door andere technieken is achterhaald, maar die discussie is inmiddels verstomd. TETRA is toekomstvast en het Nederlandse C2000-net heeft net een upgrade achter de rug. Zowel binnen als buiten Europa worden volop TETRA-netwerken gebouwd. Ook grote buur Duitsland is inmiddels gestart met de bouw van een landelijk dekkend net, dat met circa 500.000 gebruikers het grootste TETRA-netwerk ter wereld moet worden. Er is dus breed vertrouwen in TETRA; de ontwikkelaars en de Europese overheden die hebben gekozen voor een TETRA-netwerk voor de OOV-diensten, gaan ervan uit dat de meeste netwerken tenminste tot 2025 in de lucht zullen blijven.

Betere dekking Één van de speerpunten in het pakket verbeterprojecten voor de komende jaren is het verbeteren van de radiodekking van C2000. Dat gebeurt onder de vlag van het project ODIN, waarin de zogenaamde ‘DIPP-lijst’ van gebieden met een dekkingsprobleem en het project ‘Verbetering lokale veldsterkte’ zijn geïntegreerd. Hans Rosenkamp, manager van de Unit Meldkamersystemen van vts Politie Nederland, licht het project toe: “Wij zijn in opdracht van het ministerie de beheerder van C2000. Verspreid over het land zijn er 53 knelpunten in de radiodekking, die we moeten oplossen via een mix van maatregelen. Bijplaatsen van nieuwe masten is een optie, maar ook het aanpassen van bestaande masten kan bijdragen aan een betere landelijke dekking. Beide opties kosten tijd en inspanning, omdat iedere technische oplossing voor een bepaalde lokatie moet passen in de omliggende C2000-layout. Voor nieuwe masten moet grond worden verworven en er moet ook frequentieruimte worden gevonden voor het realiseren van extra opstelpunten.” Frequentieruimte is echter schaars en daarom moet volgens Rosenkamp zorgvuldig worden onderzocht waar de extra ruimte vandaan kan komen. “Onderzocht wordt of tijdelijk frequenties van Defensie kunnen worden ge-

17

leend voor dit doel, maar met het efficiënter verdelen van bestaande radiocapaciteit kunnen we ook al een heel eind komen. Het huidige capaciteitsplan voor C2000 is gebaseerd op verwachtingen van de verbindingsbehoefte die in de jaren negentig van de vorige eeuw zijn opgesteld. Inmiddels heeft jarenlange praktijkervaring tot nieuwe inzichten geleid en blijkt dat sommige opstelpunten in het netwerk stevig worden belast, terwijl het verkeersaanbod op andere masten minimaal is. Op die masten met lage belasting zou één van de base-radio’s kunnen worden vrijgemaakt om elders de capaciteit uit te breiden.” Rond de zomer verwacht het ministerie van V&J op basis van de uitkomst van lopende onderzoeken een beslissing te kunnen nemen over de beste aanpak voor het verbeteren van de dekking, de uitbreiding van frequentieruimte en de herverdeling van netwerkcapaciteit. Daarna zal nog circa anderhalf tot twee jaar nodig zijn voor de realisatie van de gekozen oplossingen.

Netwerkarchitectuur Ook in de ‘backbone’ van de C2000-infrastructuur gebeurt het een en ander. Zo wordt momenteel gewerkt aan de vervanging van M2000. Dit is de verzamelnaam voor een set

we al rekening met dat toekomstige model. We willen dit project eind dit jaar afronden.” Een grotere operatie achter de schermen die van invloed is op de C2000-netwerkarchitectuur, speelt zich af in het KPN-domein. KPN

Landelijke netwerkdekking C2000 vertoont nog witte vlekken speciale applicaties voor het meldkamerdomein, die tijdens de ontwerpfase van C2000 in opdracht van de Nederlandse OOV-gebruikersgroepen zijn ontwikkeld. Het zijn specifieke functionaliteiten voor de radiobediening, aanvullend op de standaard meldkamerapplicaties voor C2000. Tot dusver staat de software voor deze M2000-specials op de servers voor de radiobediening in de regionale meldkamers, maar die software wordt ondergebracht in twee landelijke datacentra. Volgens Hans Rosenkamp wordt met deze vernieuwing al een voorschot genomen op de toekomst van het meldkamerdomein. “Het model voor de meldkamer van de toekomst, waarover in het OOV-domein op hoofdlijnen consensus bestaat, gaat uit van een meldkamerorganisatie met een beperkt aantal meldkamervoorzieningen verspreid over het land. De gedachte is dat die meldkamers niet meer allemaal hun eigen ICT-voorzieningen hebben, maar dat zij worden aangesloten op twee of drie landelijke datacentra, die als volledige back-up voor elkaar dienen. Bij de vernieuwing van de M2000-servers houden

wil de komende twee jaar zijn hele infrastructuur van vaste lijnverbindingen ombouwen naar IP-technologie. Hoewel die technische vernieuwingsslag op zich niets met C2000 te maken heeft, zal volgens Rosenkamp wel de technische interfacing tussen de C2000architectuur en de lijnverbindingen veranderen en zal de C2000-apparatuur hierop moeten worden aangepast. “Komend najaar willen we het ministerie een plan van aanpak voorleggen voor dit project. We moeten het zorgvuldig voorbereiden met alle betrokken partners, want op het moment dat we met de ombouw beginnen, moeten we zeker weten dat het werkt.”

Paging Paging is eveneens een punt van aandacht voor de nabije toekomst. In 2014 loopt het huidige onderhoudscontract voor het P2000alarmeringsnetwerk af, waarna geen technische ondersteuning meer kan worden geleverd voor beheer en onderhoud. Vóór 2014 moet er dus een oplossing zijn voor paging. Het Veiligheidsberaad, de bestuurlijke koepel

18


Distributeur voor de Benelux van ICOM radiocommunicatie Gannexion bv

AMCOM Luzernestraat 24 Postbus 215 2150 AE Nieuw Vennep

T F E I

+31 (0) 252-629370 +31 (0) 252-629371 [email protected] www.amcom.nl

T F E I

Transistorstraat 71A Postbus 60187 1320 AE Almere

(036) 5498814 (036) 5498815 [email protected] www.gannexion.com

Aggregaten & Noodstroom voorzieningen Parkweg 9, 4153 XK Beesd T 0345 684000 - F 0345 680907 info @ voetverhuur.nl - www.voetverhuur.nl Safety-Lux Nederland B.V. T +31 (0) 35 691 44 76 www.safety-lux.nl

IN-CAR LAAD EN MONTAGE OPLOSSINGEN WWW.GLOBAL.NL

importeur van o.a.:

Televisieweg 26, 1322 AL Almere Telefoon: 036 538 70 70

GPS, C2000 EN GSM ANTENNE OPLOSSINGEN

Selecsys

T (0529) 488888 Mobiele Communicatie Nederland B.V. F (0529) 488889 Rollecate 65-11 E [email protected] I www.selecsys.nl 7711 GG Nieuwleusen

WWW.GLOBAL.NL


www.ceotronics.com

CeoTronics AG Communication Headset & Systems Tel. +49 60 74 87 51-0 Mobile +31 6 53 56 92 41 E-Mail [email protected]

Hutronic Telecommunicatie bv T Johan van Oldenbarneveltlaan 44 F E 3705 HH Zeist I

(030) 6999100 (030) 2213330 [email protected] www.hutronic.nl

Voorhout Data Connection

T F E I

Productieweg 7 3481 MH Harmelen

(0348) 443557 (0348) 444951 [email protected] www.vdcinfo.nl

KPN BMS Postbus 16118 2500 BC Den Haag DTM-Products BV Postbus 2148 6020 AC Budel

T F E I

(0495) 492335 (0495) 493710 [email protected] www.dtm.nl

MULTIMEDIA EN COMMUNICATIE OPLOSSINGEN WWW.GLOBAL.NL

VER

HUUR PORTOFOONS NETWERKEN -VERKOOP-ON DERHOUD KING VERKOOP ( E x ) P OVERHUUR TRUN R T O F O O N S &SERVICE

www.flash-services.comm

www.flash-services.co

Raca Batteries Nederland B.V. Satellietbaan 10A 2181 MH HILLEGOM Postbus 75 2180 AB HILLEGOM Tel: +31 (0)252-227070 Fax: +31 (0)252-533922 Internet: www.racabatteries.nl

Abiom

2

EAL

2

Flash Services

(010) 457 27 27 (084) 222 01 36 [email protected] www.kpn.com/portofoons


ADVERTEERDERS INDEX Electronics & Telematics

T F E I

40 43

Optimale communicatie met de betrouwbare en voordelige batterijen en laders van E-Battery

E Battery Europe BV Varenkade 7 2661 PG Bergschenhoek The Netherlands Tel. +31 (0) 634 129 359 Fax +31 (0) 10 226 3371 [email protected] www.e-battery.eu

Koning & Hartman

T F E I

Postbus 5080 2600 GB Delft

+31(0)15 260 98 07 +31(0)15 260 91 62 [email protected] www.koningenhartman.com

Accessoires

Meetapparatuur

Producent

Advisering

Meldkamer apparatuur

Provider

Amateurapparatuur

Meldkamer inrichting

Randapparatuur

Netwerkaanleg

Software System integrator

Rohde & Schwarz Nederland

44

Antennes Batterijen

Netwerken

Technalia

22

Beveiliging

Operator

Telecomdealers

Groothandel

P(A)RM

Verhuur

Vidicode

25

GSM

Paging

Verlichting

Importeur

Plaatsbepaling


19

Tetra in Europees perspectief Nederland heeft C2000, België heeft Astrid en binnen enkele jaren heeft ook Duitsland een landelijk dekkend TETRA-netwerk. Drie netwerken, gebouwd volgens één standaard en in een Europabrede geharmoniseerde frequentieband. Koppeling van de landelijke netten kan de onderlinge communicatie bij grensoverschrijdende hulpverlening en rampenbestrijding bevorderen, maar het realiseren van zo’n koppeling gaat niet over één nacht ijs. Een gemeenschappelijk initiatief van een aantal Europese lidstaten en fabrikanten kan volgens Hans Borgonjen, internationaal kennismanager bij vtsPN, schot in de zaak brengen.

Consortium “Het onderzoek naar de mogelijkheden voor het koppelen van de TETRA-netten binnen Europa loopt al zo’n tien jaar”, zegt Borgonjen. “Al in 2003 is de zogenaamde drielandenproef tussen Nederland, België en Duitsland uitgevoerd. Het resultaat van deze proef is verwerkt in specificaties voor een Inter System Interface (ISI). De standaard voor zo’n interface is op papier gereed, maar de implementatie is weerbarstig, omdat onduidelijk is hoe de financiering geregeld moet worden als een land het eerste is. Om nieuwe stappen te zetten, hebben de overheidsnetwerkproviders van Duitsland, Zwitserland, Frankrijk, België en Nederland samen met de producenten Cassidian (het voormalige EADS), Selex en Motorola een consortium gevormd voor verdere concretisering van de ISI. Het consortium heeft in het najaar van 2010 een subsidieverzoek ingediend bij de Europese Commissie om de verdere ontwikkeling te financieren. De Law Enforcement Working Party (LEWP), het overlegorgaan in Europa voor politie en justitiezaken, hecht groot belang aan de ontwikkeling van de ISI en heeft de Radiocommunication Expertgroup van de LEWP opdracht gegeven voor het koppelbaar maken van de nationale digitale radionetten.” Frankrijk en delen van Spanje, Zwitserland en Tsjechië maken gebruik van de afwijkende TETRAPOL-technologie en de LEWP heeft vastgesteld dat ook die netten onderling en met TETRA-netwerken koppelbaar moeten zijn. Hans Borgonjen: “Er is jarenlang strijd geweest tussen TETRA en TETRAPOL, maar dat tijdperk ligt gelukkig achter ons. Ook in Frankrijk worden inmiddels TETRA-netten gebouwd. Het betekent wel dat er op drie verschillende niveaus gekoppeld moet kunnen worden, namelijk tussen TETRA-netten onderling, tussen TETRA en TETRAPOL (bijvoorbeeld België-Frankrijk) en tussen TETRAPOL-netten onderling. Het eerdergenoemde consortium wil in 2012-2013 een prototype voor een Inter System Interface opleveren en in de praktijk gaan testen. Verder wordt gewerkt aan een Europese harmonisatie van de DMO-kanalen, waardoor hulpverleners in de grensstreek, maar ook verder het land in, via uniform geprogrammeerde DMO-kanalen in de portofoons rechtstreeks met elkaar kunnen communiceren.”

Hi-speed data Een ander vraagstuk waarvoor in Europees verband oplossingen worden gezocht, is de toenemende vraag naar mobiele breedbandcapaciteit voor dataverkeer in het veiligheidsdomein. Die grotere breedbandbehoefte komt onder andere voort uit veranderende werkprocessen in hulpverleningsland, waarbij in toenemende mate gebruik wordt gemaakt van crisismanagementsystemen met grafische informatie. De trend naar nieuwe toepassingen zoals realtime video zal die vraag alleen maar doen toenemen. Omdat TETRA slechts zeer beperkt mobiele datacommunicatie ondersteunt en zeker geen high-speed breedbandoplossing biedt, maken hulpdiensten gebruik van verschillende alternatieven, zoals UMTS. Ook die commerciële mobiele datanetten kunnen vooralsnog niet voorzien in de behoeften van het veld. Een landelijke oplossing voor een robuust netwerk voor mobiele datacommunicatie in het OOV-domein is nog niet in zicht. Onderzoek in Europees verband moet inzicht geven in beschikbare technologieën en frequenties en in de mogelijkheden om een Europees geharmoniseerde oplossing voor breedbandnetwerken voor de OOV-diensten te realiseren. Hans Borgonjen: “Uiteraard vindt ook in dit project discussie plaats over de vraag of deze voorziening een exclusief door de overheden beheerd netwerk moet worden, of dat diensten van commerciële providers kunnen worden afgenomen. In vrijwel alle lidstaten heerst de overtuiging dat je voor mission-critical informatie niet afhankelijk mag zijn van commerciële providers, maar dat de overheid exclusief regie moet hebben over het netwerk en de informatie. In Duitsland wordt 50 tot 75 procent van het mobiele dataverkeer in de OOV-sector als mission-critical beschouwd. Daarom heeft men daar al een uitgebreide studie naar mogelijke opties gedaan. De eerder genoemde Radiocommunication Expertgroup van de LEWP heeft ook de opdracht gekregen om tot een geharmoniseerde oplossing voor mobiele high-speed data te komen, waarbij naast een geharmoniseerde techniekkeuze, het verkrijgen van een geharmoniseerde frequentieband waarschijnlijk nog het lastigste is. Doelstelling is een mission-critical mobiele data-oplossing als voorziening naast TETRA voor de missioncritical gesprekscommunicatie.”

voor de veiligheidsregio’s, heeft de taak op zich genomen om voor de hele OOV-sector de prestatie-eisen voor een pagingsysteem te inventariseren, als input voor een aanbesteding van een pagingnet of pagingdienst. Paging is al sinds de ontwerpfase van C2000 een regelmatig terugkerend issue in de OOV-sector. TETRA ondersteunt weliswaar pagingfunctionaliteit, maar het C2000-netwerk garandeert geen binnenhuisdekking, wat voor het alarmeren van hulpverleners wel een harde eis is. Daarom is destijds naast het C2000-netwerk voor spraak een apart paging-

net volgens het Flex-protocol met aanzienlijk hogere zendvermogens gerealiseerd. Hoe ziet de toekomst van paging eruit? Kan TETRA alsnog een optie zijn? Wordt een pagingdienst van een commerciële provider afgenomen? Of toch een dedicated alarmeringsnetwerk voor de OOV-sector? Hans Rosenkamp: “De vtsPN heeft in 2010 internationaal onderzoek gedaan naar mogelijke alternatieven. Ook in andere landen wordt naar oplossingen gezocht. In Noorwegen is bijvoorbeeld wel een proef gedaan met paging via TETRA, maar die proef was niet

succesvol, vanwege het genoemde bezwaar van beperkte binnenhuisdekking. Het onderzoek toont in ieder geval aan dat er een markt is voor paging. Daar werd in de communicatiemarkt aan getwijfeld, omdat inmiddels allerlei nieuwe technologieën zoals SMS via commerciële netwerken hun intrede hebben gedaan. Voor de specifieke alarmeringsbehoefte van de OOV-diensten bieden die echter geen uitkomst. Zodra het onderzoek van het Veiligheidsberaad inzicht geeft in de behoeften en prestatie-eisen, kunnen keuzeopties aan het ministerie worden voorgelegd.”



20



21

“Een raffinaderij stilleggen doe je niet zomaar”

De status aparte van Shell De bedrijfsbrandweer van Shell geldt als een voorbeeld voor vele bedrijfsbrandweerkorpsen. Door de specifieke eisen, de jarenlange ervaring en complexe bedrijfsvoering weet hoofd bedrijfsbrandweer Shell Pernis Joop Woestenburg waar de uitdagingen liggen. “Lokale kennis is hier belangrijk” D H  B

Artikel 13 van de Brandweerwet: “Burgemeester en wethouders kunnen een inrichting die in geval van een brand of ongeval bijzonder gevaar kan opleveren voor de openbare veiligheid aanwijzen als bedrijfsbrandweerplichtig”. Vanuit deze wet is Shell aangewezen. En dat Shell haar zaakjes op orde heeft, bleek onlangs uit het incident in Moerdijk: een aantal bluswagens van de oliegigant was als eerste ter plekke om te blussen. In Pernis zit een ander gedeelte van de bedrijfsbrandweer van Shell. Joop Woestenburg zwaait daar de scepter.

Status aparte Het Botlek-gebied kent een status aparte. Aan de basis daarvan ligt een ruim veertig jaar

Het conflict liep hoog op met de instelling van de zogenaamde 15-minutenregeling tot gevolg. De discussie over de operationele gezagsverhoudingen moest worden beslecht. De autonomie op de bedrijfsterreinen bij een toenemende complexiteit van de industrie leidde tot te veel risico’s en vergde een andere benadering. Bedrijven werden verplicht van iedere brand melding te maken. Binnen een kwartier moest een brand ‘meester’ zijn. Zo niet, dan rukte de toen nog Gemeentelijke Brandweer uit.

De bedrijfsbrandweer van Shell en de Rotterdamse brandweer werken goed samen? “De situatie rond Shell is misschien wat com-

“Lokale kennis is hier veel belangrijker” oud incident. Op zaterdag 20 januari 1968 ontstond om 04:23 uur een zware explosie, gevolgd door een grote brand in de raffinaderij van Shell Pernis. Dit had grote gevolgen voor de hele regio. De hoofdinspecteur van de Brandweer was in de buurt en besloot een kijkje te nemen. Hij werd net als de gemeentelijke brandweer aan de poort geweigerd.

plex. Wij hebben een aanwijzing voor twaalf man, die zijn verdeeld over twee poules. Een daarvan is de eigen brandweer van Shell. De andere is ‘ingehuurd’ bij de Gezamenlijke Brandweer, de zogenaamde raffinaderijvariant. De brandweer Rotterdam, het havengebied en Pernis hadden samen veertig kazernes. Dat is in een reorganisatie terugge-

bracht naar zeven kazernes. Als er wat aan de hand is, doet onze eigen meldkamer de eerste melding en alarmeren we onze interne dienst, daarnaast doen ze een drukknopmelding naar de Gezamenlijke Brandweer.”

Wie heeft er dan eigenlijk de leiding? “Wij rukken vanuit Shell uit en gaan ter plaatse. Maar de Gezamenlijke Brandweer, waar wij ook lid van zijn, heeft officieel de leiding, via de officier van dienst. Wat betreft communicatie, daar zijn twee kanalen: een gemeenschappelijk net en een Shell-net. Het is hetzelfde Tetra-systeem, maar onafhankelijk van elkaar werkend. Maar de diensten moeten wel met elkaar kunnen communiceren. In ons bevelvoerdersvoertuig hebben we dus een porto voor de officier van dienst en voor de communicatie met Shell. Inderdaad, twee systemen voor contact met de gemeenschappelijke dienst.”

Waarom is dat zo? “Toen C2000 werd ingevoerd, hebben we met deelnemers van de werkgroep gesproken en vroegen we waarom wij er niet bij werden betrokken. Toen zei men: het is een overheidssysteem, dus van ons. Ik kan me heus wel voorstellen dat ze niet willen dat iedereen meeluistert op hun netwerk. Aan de andere kant is het efficiënter om het systeem te koppelen.”

!"#$%&$'&($)*$%+('"(',)-.//)0123)#/4567!!8)/))9:9:;-//))/9!,('!)/

! " !" # $ % &' ' '

' ' ' # & (' &" #& "'

&

&" #& " )&

&'

' '

' #$!! ' ' #$( *

' '

(' &" #& "'

!

Verbinding

23

Als deelnemer aan de gezamenlijke brandweer Rotterdam heeft u wel veel kennis van de nationale brandweerprocedures. Wat leert een bedrijfsbrandweer daarvan? “Het belangrijkste wat ik heb geleerd, is het creëren van een incidentengroep. Bij de vrijwillige brandweer Hoogvliet waar ik werkte wordt dat ook gehanteerd. Alle hulpdiensten krijgen hier nu ook hun eigen kanaal: de brandweer een incidentenkanaal en de beveiligingsdienst opereert op het eigen kanaal. De incidentencommunicatie wordt dan niet verstoord door banaliteiten. De meldkamer regelt het. Bij ons heeft een crisisteam vier hoofdspelers: de bedrijfswacht, de crisismanager, communicatie en een plotter die alles ‘op de wand’ uitwerkt. Alle informatie van de rode tak, blauwe tak en de fabrieken loopt via de meldkamer.”

Is de landelijke procedure altijd leidend voor jullie? “In principe wel, maar er zijn ook economisch gedreven afwegingen. Bij een complex als Shell-Pernis zijn er veel bypasses mogelijk. We kunnen hele delen separeren. Niet elke brand hoeft het productieproces volledig te stremmen. Een raffinaderij stilleggen doe je niet zo makkelijk. Operationeel ingrijpen is vaak veel belangrijker dan het blussen dat wij doen. Brandweertechnisch is het geen rocketscience wat wij doen.”

Wat kunnen de landelijke diensten van Shell leren? “Er zit een interessante discrepantie in de wet. Alles op dit terrein moet voldoen aan de Atex-eisen. Onze portofoons zijn Ex-gecertifi-

“Brandweertechnisch is het geen rocket-science wat wij doen” ceerd. De materialen die de landelijke diensten gebruiken werken goed op Tetra, maar zijn niet toegestaan in een Atex-omgeving. Ze mogen hier eigenlijk helemaal niet met hun apparatuur komen. De overheidsdiensten voldoen niet aan hun eigen eisen.”

Steeds vaker is er vraag naar breedband via Tetra. Heeft Shell die behoefte ook? “Om eerlijk te zijn niet. Het is prachtig om aanvalsplannen vooraf te bekijken via een breedbandverbinding, bijvoorbeeld. Maar ik kijk naar de aanrijtijd. Bij grotere incidenten zijn breedbandige dataverbindingen goed als naslagwerk, maar nooit voor de eerste

eenheden die uitrukken naar een incident. Je heb helemaal geen tijd om je in te lezen. Er bestaan aanvalsplannen van zestig pagina’s, dat is ondoenlijk! Bij een incident kijk je om je heen. Man in charge? Daar, die witte helm. Waterwinning? Om de zestig meter staat er een paal. En ‘de bewoner’ van een fabriek vertelt je precies wat er aan de hand is. Voor andere communicatie heb je geen tijd. Als je van een crude distiller in een aanvalsplan moet lezen welke stoffen er allemaal inzitten, dan kost het je zes keer zoveel tijd om de brand aan te pakken. Sorry, maar het heeft volgens mij geen zin om digitaal in een voertuig in te voeren, lokale kennis is hier veel belangrijker!”

24


P

Bus omgebouwd als verbindingsvoertuig

Mobiele meldkamer In Limburg dient hij als tijdelijke meldkamer tijdens de ombouw van de bestaande meldkamer en op Pinkpop draait hij volop mee. ‘De Bus’ van Abiom is ontworpen met een volledig uitgevoerde mobiele meldkamer en is allengs verworden tot een waardevol instrument als verbindingsvoertuig.”We komen tegemoet aan de steeds grotere druk op het gebied van beveiliging die bij evenementen bij de organisatie gelegd wordt.” Daarnaast betekent de inzet van een eigen Tetranetwerk minder belasting op het C2000 netwerk. D R H


Maandag 4 april. Op de boot naar Engeland staat de bus van Abiom vol met portofoons, flightcases met diverse producten en een volledige meldkamer. De bus en de mensen die erbij horen zijn op weg naar Cambridge. Abiom is door Sepura uitgenodigd om de bus aan speciale teams in Engeland te presenteren en een training te verzorgen. Het is een stap naar volwassenheid voor de mensen achter de bus. Bas de Grood, directeur bij Abiom: “De afgelopen jaren namen wij met ons team deel aan allerlei beurzen en nodigden we klanten uit naar een evenement te komen. Het viel ons op dat veel klanten een beetje beursmoe werden. Tegenwoordig is er bijna iedere maand wel een beurs maar wat is nu ‘de beurs’? Daarnaast konden we tijdens een beurs niet altijd alles kwijt wat we wilden tonen. De oplossing was: “We komen met een volledig uitgeruste bus bij de klanten langs.” In de bus kan Abiom ontwikkelingen en noviteiten laten zien. “ We kunnen nu in 1 keer producten en noviteiten tonen, aan een selecte groep gebruikers of beheerders”. Door de producten in flightcases te bouwen die modulair in een rail in de vloer bevestigd

kunnen worden, kunnen diverse opstellingen geconfigureerd worden. Al naar gelang het karakter van het bezoek kan de bus uitgevoerd worden met een op de doelgroep aansluitende producten range. Op een vast gemonteerde, compleet ingerichte meldtafel kunnen verschillende toepassingen “life” in werking worden gezet. Er kunnen op de meld-

25

tafels diverse applicaties getoond worden”, zegt De Grood.

Veranderen “Sinds de introductie worden wij steeds vaker gevraagd om de bus in te zetten tijdens evenementen. Daarom hebben we er een mobiele meldkamer bijgeplaatst, zodat er

26


een volledige meldkamerfaciliteit is.” De inrichting is in overleg gedaan met mensen vanuit meldkamers en diverse specialisten. Die gaven antwoord op de vraag hoe je een mobiele meldkamer het beste kan inrichten zodat hij nagenoeg door iedereen bediend kan worden. Wat zit er in de bus? Ten eerste een speciaal ontworpen meldkamer GIS / dispatcher applicatie (NITD). Alle portofoons zijn geregistreerd en op het scherm is te zien waar deze gebruikers zich bevinden. Via de NITD kunnen buiten de gebruikers om de portofoons op afstand bediend worden. Dit is met name handig bij het wisselen en indelen van gespreksgroepen. Tijdens het gebruik worden alle handeling automatisch geregistreerd en wordt al het spraakverkeer opgenomen. “Op dit moment installeren wij ook een CitiGis applicatie welke onlangs volledig aangepast is om met de Sepura terminals te gebruiken. Samen met de mobiele PC’s kan men tijdens festivals de Citigis applicatie ook buiten de bus gebruiken. De bus zal nog worden uitgerust worden met een videostreaming applicatie, zodat opgenomen beelden live meegekeken kunnen worden op een andere locatie.

Specificaties Bus: DAF Berkhof Axial 50, 10.5 mtr lang 3-sterren VIPcoach Transport van 8 personen en chauffeur Pantry en toilet Selfsupporting betreffende energievoorziening (boordaccu’s) AV systeem aangesloten op 3 LCD schermen Mast tbv TETRA antenne en camera’s Digitenne Netwerk TETRA netwerk LAN netwerk met eigen netwerkswitch WLAN netwerk Internet Netwerkprinter / fax Mobiele meldkamer, dubbel uitgevoerd 2 series 3x SRG3900 met kleuren console 2x X4 Audio Interface 2x 3 voetpedalen voor PTT Headsetaansluitingen met headsets 2x algemene PC uitgerust met diverse software Microbus M-PC3 met mobiele Linx PC NITD Citygis Dispatchsoftware

Netwerk Voor Tetra-communicatie is de meldkamer uitgerust met de nieuwe Sepura SRG3900 mobilofoons. Drie (of naar wens uit te breiden) van deze mobilofoons zorgen ervoor dat op men op C2000 kan opereren. De andere drie kunnen opereren op een eigen netwerk dat ingebouwd zit in de bus . Dit betreft een

Damm Tetra netwerk met groot bereik rondom de bus, wat het mogelijk maakt binnen een eigen netwerk te communiceren. Voor dit netwerk heeft Abiom een breed scala aan portofoons en accessoires in een verhuurpool om zo bij festiviteiten een compleet pakket te kunnen leveren, inclusief gehoorbescherming met communicatie. Dit laatste verbetert de kwaliteit van de verbindingen aanzienlijk. Doordat de portofoons zijn voorzien van een Gps kunnen ze zichtbaar gemaakt worden op de kaart via de Nitd- of Gis-applicatie.

Praktijk Binnenkort ondergaat de bus zijn vuurdoop. Tijdens de ombouw van de meldkamer in Limburg-zuid zal de bus ingezet worden als tijdelijke meldkamer. Deze regio heeft deels ook aan de wieg gestaan van het idee. De Grood: “Met het verhuren van de bus wil Abiom een oplossing bieden voor het teruglopen van het aantal verbindingsvoertuigen in Nederland. Daarnaast kan men op deze manier gebruikers kennis laten maken met nieuwe ontwikkelingen en producten waar mee gewerkt kan worden.” Een andere toepassing van de bus is de inzet als trainingscentrum. “Er zijn al klanten die gebruik hebben gemaakt van de bus om een uitrol te doen van nieuwe portofoons. Het idee is eenvoudig maar doeltreffend: aan de

voorzijde worden de oude spullen ingeleverd en al lopend naar achteren wordt de nieuwe apparatuur uitgeleverd en tevens een korte uitleg van het product meegegeven. Zo kan er op een snelle manier gemigreerd worden en lossen we een logistiek probleem op waar regio’s vaak tegenaan lopen.”

Inzetbaarheid De toegevoegde waarde van de bus ten opzichte van andere mobiele oplossingen is naast de flexibiliteit en snelheid het formaat. “Het is geen klein busje. Zulke kleine busjes worden door gebruikers vaak omschreven als een kakofonie-plek. Daarin zijn weinig overlegmogelijkheden. Het is ook geen grote KLPD-trailer, maar die wil je niet inzetten bij elk evenement. Die zijn dan weer te groot.” En nadelen? Die ziet de Grood niet, hij heeft wel wensen. “We zijn aan het kijken of we een losse, zeer stille noodstroomvoorziening los van de bus kunnen gebruiken. Zonder spanning kan de bus een uur draaien, met een noodstroomvoorziening zelfs geheel autonoom. Verder onderzoeken wij of er een mogelijkheid is om voor de OOV een mobiele GMS applicatie aan te kunnen sluiten tijdens evenementen. De eerste reacties zijn positief” aldus de Grood. “Er zijn nog veel ideeën maar we wachten de eerste reacties van de gebruikers af.”

28


T

Nieuwe SIP Infrastructuur van KPN

Zijn we SIP-ready? SIP wordt gezien als de nieuwe of toekomstige standaard. Het nieuwe netwerk zal vooraleerst het analoge en vervolgens het ISDN netwerk gaan vervangen. Dit netwerk zal zonder enige twijfel uiteindelijk ongekende mogelijkheden brengen, omdat het SIP protocol een standaardisatie is welke een snelweg creëert in het bestaande woud van de technische protocollen voor de Telecommunicatie. Tevens zal de combinatie Telecommunicatie en Datacommunicatie mogelijkheden openen waar de praktijk al jaren op zit te wachten. De implementatie zal echter wel wat voeten in de aarde hebben.

De nieuwe SIP-infrastructuur komt er aan. Als je er wat dieper over nadenkt, kan het niet anders dan dat je een gevoel bekruipt van een enorm project dat een zware wissel zal trekken op KPN als organisatie in de uitvoering maar zeker niet minder in de administratieve omgeving binnen de organisatie. Je kunt je een voorstelling maken van de “Kick Off” meeting binnen KPN; Euforie over een gigantisch project dat zal worden begon-

nen. Je mag wel zeggen een Grootschalige (ik schrijf dit met opzet met een hoofdletter) SIP introductie binnen het bestaande KPN netwerk. Niet alleen dat er afhankelijkheden zijn binnen een dergelijk project, er zijn ook zeer veel belanghebbenden.

Session Initiation Protocol SIP wordt gezien als de nieuwe of toekomstige standaard. Het nieuwe netwerk zal voor-

aleerst het analoge en vervolgens het ISDN netwerk gaan vervangen. Dit netwerk zal zonder enige twijfel uiteindelijk ongekende mogelijkheden brengen, omdat het SIP protocol een standaardisatie is welke een snelweg creëert in het bestaande woud van de technische protocollen voor de Telecommunicatie. Tevens zal de combinatie Telecommunicatie en Datacommunicatie mogelijkheden openen waar de praktijk al jaren op zit te wachten. De implementatie van SIP zal grofweg twee fases behoeven. Simpel weg gezegd zal eerst de focus worden gelegd op het uit-faseren van het analoge netwerk, waarna ook ISDN zal worden uit-gefaseerd. Natuurlijk; de planningen zeggen nu dat fase twee later komt, maar het zal echter niemand verbazen dat (als) de eerste fase uit zal lopen, de tweede fase eerder zal worden gestart. Het was eigenlijk al vele jaren de bedoeling om SIP als wereldwijde standaard in te gaan voeren, maar de werkelijke introductie heeft zo lang geduurd omdat elke leverancier zijn eigen wijze van SIP, lees dialect, heeft geïntroduceerd. Het doet niets af aan de technologie zelf, maar er zal meer afstemming moeten plaatsvinden tussen de diverse systemen dan aanvankelijk de bedoeling was.


Zijn we SIP ready ? Wat opvalt is dat iedereen het heeft over wat we kunnen gaan verwachten van de SIP omgeving, het doel dus. Van dat walhalla kun je wel overtuigd zijn, de weg er naar toe is wat een verder kijkende specialist zorgen moet baren. Wat laten we achter en hoe is dat allemaal opgevangen in deze nieuwe technologische omgeving, waar zonder twijfel zeer veel mogelijk is. Te vaak gaat men uit van het gegeven dat het bestaande netwerk simpelweg overgenomen zal worden met mogelijk enige aanpassingen. Het klinkt zo eenvoudig maar zoals altijd: na het enthousiasme komt het realisme. Lang niet alle organisaties zijn namelijk wat we noemen “SIP Ready” en het is geen onredelijke veronderstelling dat dit ook nog even wat voeten in de aarde gaat hebben, zodra we ons werkelijk realiseren wat er staat te gebeuren.

Positie van de gebruiker Geen product of systeem heeft bestaansrecht zonder gebruikers. Daarom dient de gebruiker

en zijn/haar belang richtinggevend te zijn bij het initiëren van Grootschalige ontwikkelingen ongeacht de mate van afhankelijkheid van het nieuwe danwel het te verlaten systeem. KPN is niet alleen de netwerkprovider, maar heeft over een zeer lange periode een reputatie gebouwd als integrator en niet in laatste instantie als “end to end” leverancier. Dat geeft natuurlijk ook verdergaande verplichtingen naar de eindgebruiker. Dit geeft dus aan dat er niet gestopt kan/zal worden met een prachtige glasvezelkabel net door de gevel heen en de melding “dit kastje is uw nieuwe ISRA punt”, veel succes U bent nu opgenomen in het ultra moderne SIP netwerk !! Alle bedrijven en organisaties hebben investeringen gedaan in een grote variëteit aan telecommunicatie apparatuur en natuurlijk is deze apparatuur vaak nog niet afgeschreven en toch ook lang niet in elke geval geschikt voor de SIP technologie. Is het een enkele installatie kun je mogelijk nog iets aanpassen, maar vaak gaat het om enorme

29

investeringen om maar niet te spreken van de organisatorische zaken binnen de organisatie van de eindgebruiker. Buiten dat het budget er moet zijn (vaak een investering voor vele jaren) moeten de werkzaamheden en de organisatie worden voorbereid, eveneens vaak een investering voor vele jaren. Hieruit blijkt dat het afstemmen van de planningen een zeer belangrijk aspect is, waar best nog wat hobbels te nemen zijn. Je kunt immers geen nieuwe apparatuur aanschaffen als de nieuwe infra er nog niet is, maar het pas doen als het er is geeft ook zijn problemen en/of uitdagingen.

Maar wat raken we kwijt? Als er een nieuwe infra komt, wat gaan we dan kwijtraken, want dat is minimaal net zo belangrijk voor de eindgebruiker. Het gehele analoge netwerk wordt opgeheven, maar daarna zal ook de ISDN in al haar vormen komen te vervallen. De indruk bestaat bij veel mensen dat de overgang gewoon even lastig is maar dan weer werkt als vanouds, met een

30


ander protocol. Niets is echter minder waar, we zijn er nog niet met de organisatie “SIP Ready” te maken door te investeren in nieuwe apparatuur als de PBX of Arbie omgeving. Maar ook de niet te vergeten randapparatuur. Denk bij de laatste aan bijvoorbeeld modems, fax, lifttelefoons ook in vele flatgebouwen, betaaltelefoons, de speciale verbindingen die worden gebruikt voor radiocommunicatie etc, etc. Als je er wat langer over nadenkt groeit het besef dat het allemaal niet zo eenvoudig is en een enorme impact zal hebben. En dan hebben we nog niet gedacht aan andere veelal dure en voor de organisatie zeer belangrijke apparatuur als voice recorders, die in de bundle zijn opgesteld en ingericht voor analoge en ISDN technologie, om maar wat voorbeelden te geven.

Een ALL-IP omgeving In principe kunt u als eindgebruiker de ontwikkelingen samenvatten in een drietal grote gebieden, met later nog een extraatje om volledig over te kunnen gaan naar een “ALL IP” netwerk, de uiteindelijke doelstelling. Het geschakelde telefonie netwerk dat op dit moment bestaat, zal helemaal overgenomen worden door het nieuwe SIP netwerk. Voor alle andere analoge verbindingen die niet onder eerder genoemd geschakelde telefonie netwerk vallen, zal een andere oplossing gevonden moeten worden. CAI faciliteiten ( Televisie en Radio) zullen later ook alleen nog over IP worden aangebo-

den. Dat laten we hier echter even buiten de overwegingen. ERGO; SIP is een mooi protocol, maar het is ten opzichte van wat we als eindgebruiker gewend zijn niet perfect, het is niet geschikt voor anders dan het geschakelde telefonie netwerk. Denk dus even grofweg aan wat we gaan doen met; fax – Modemverkeer – Radiocommunicatie en vaste verbindingen (deze zullen dus moeten uitwijken naar VPN) – Intranet of Internet verbindingen. En niet te vergeten: als we hier in Nederland overgaan van de vele vaste verbindingen naar de IP omgeving, hoe doen we dat dan met internationale verbindingen, aan beide kanten wijzigen? Natuurlijk is het de bedoeling op den duur meer te kunnen voor dezelfde prijs, en als het even kan zelfs voor minder. Zolang de prijs van vooruitgang is uit te drukken in Euro’s, is het te plannen en te financieren. Maar wat als de prijs is dat bestaande technologie niet meer gebruikt kan worden en vervangende technologie nog niet beschikbaar is. Natuurlijk komt er een oplossing, maar tegen welke prijs voor de organisaties en in de particuliere omgevingen?

Oplossingen Zonder twijfel zullen er door KPN als netwerkleverancier maar ook meer dan ooit “end to end” leverancier oplossingen geboden worden, maar hoe is nog lang niet altijd even duidelijk. In ieder geval kunnen we rustig

stellen dat nog lang niet alles is onderzocht. Het blijft dan ook nog even onduidelijk welke oplossingen er zullen worden gebruikt in de, we mogen best stellen, vele varianten van uitdagingen. EAL Apeldoorn heeft in samenwerking met onze partner STI Acoustics een oplossing bedacht en voorgesteld aan KPN. Deze is nog in overweging en zal worden afgezet tegen andere mogelijke oplossingen. De voorgestelde ADDAvoice kan de haarlemmerolie zijn in dit project, omdat er veel kennis aanwezig is in de combinatie van EAL Apeldoorn BV en STI Acoustics, we beschikken over gerenommeerde in-house R&D activiteiten op zowel de vlakken hardware als software en we zodoende speciale ontwikkelingen kunnen doen in eigen beheer. Van beide bedrijven is de markt gewend dat de ontwikkelingen die in de markt gezet worden, zijn gedaan in overleg met en voor de gebruikers in de Nederlandse markt. Natuurlijk mag ook gezegd worden dat ook KPN als opdrachtgever een participatie in het project zal hebben, al is het maar dat zij alles zal aan de bekende zware keuringen zal onderwerpen, om te voorkomen dat de eindgebruiker en het netwerk last zouden ondervinden van afwijkingen in de ontwikkeling.

De prijs en toekomstvastheid De prijs van elke oplossing voor de klant is relatief, goedkoop zal het niet zijn, zoals elke prijs voor vooruitgang. Het is tijdens het schij-


ven van dit artikel ook ons niet bekend of dat een onderdeel is van het miljardenproject van KPN of dat dit door de eindgebruiker dient te worden gefinancierd. Dat de ADDAvoice oplossing welke door de combinatie EAL Apeldoorn BV / STI Acoustics is voorgesteld, toekomstvast is en de eindgebruiker ruimte geeft om investeringen te doen wanneer dit uitkomt, afschrijvingen van apparatuur volgens het normale traject te laten verlopen en daarnaast ook de ruimte biedt om een gedegen voorbereiding en planning waar te maken is ook een duidelijk uitgangspunt. Is ADDAvoice de enige oplossing? Het zou aanmatigend zijn om dat zelfs maar te denken, maar dat het de oplossing is om te voorkomen dat er een wirwar aan interfaces geplaatst moet worden, is wel duidelijk.

Zal ADDAvoice in elk voorkomend geval de oplossing zijn? Ook dat zou aanmatigend zijn omdat op dit moment te stellen, maar dat het overgrote deel afgedekt zou worden is wel het uitgangspunt. In elk geval valt te stellen dat in principe elk protocol kan worden omgezet in de multifunctionele behuizing van de ADDAvoice. Redernatie hierachter is dat de productie van één type device in grote aantallen een beter betaalbaar product oplevert voor de markt als vele separate toegespitste devices. Of de ontwikkeling wordt doorgezet en in volle productie zal worden omgezet, is afhankelijk van de keuzes welke KPN zal maken en of deze nog tijdig gemaakt worden. Het worden in ieder geval ‘interesting times’.

31

A: D       M R  H  H  EAL A. EAL A BV    R&D Ð         -    O O & V,  B ,  Z,  M   “” . A    ,                          EAL A BV            .

!"#$%&'()$%*#&+(,-. /+(0+1(2##$(3+&(2%+40+(5+""+26

789/:;(!<=>?9@()>?A=9:(,-.( 789/:;(>=/?7=!!:-000B$#C%D#EE+FFB2"(G(F#"+FH$#C%D#EE+FFB2" 9+"+IDD2J(KLMN(G(OPP(KMK

Professionals kiezen

03410001-Adv_Clarity.indd 1

23-12-10 10:39

MADE IN USA

Kwaliteit kent een alternatief:

STINGER LED HP VAN STREAMLIGHT 789/:;(!<=>?9@()>?A=9:(,-.( 789/:;(>=/?7=!!:--

perfect lichtbeeld, drie standen + strobe lichtopbengst 200 lumen (48.000 candlepower) levensduur LED 50.000 uur en natuurlijk onze vertrouwde service en garantie!

000B$#C%D#EE+FFB2"(G(F#"+FH$#C%D#EE+FFB2" 9+"+IDD2J(KLMN(G(OPP(KMK Safety-Lux Nederland B.V

03410001-Adv_Clarity.indd 1

T +31 (0) 35 691 44 76 F +31 (0) 35 691 54 74 E [email protected] www.safety-lux.nl

Vanaf € 97,-(excl. BT W) Profiteer nu va n deze tijdelijke actie.

23-12-10 10:39


33

P

Lage kosten, hoge dekkingsgraad

Private GSM op de hei ‘Private GSM’ is sterk in opmars in de Nederlandse telecommunicatiemarkt. Steeds meer grote bedrijven en instellingen zien de pluspunten van een besloten GSM-netwerk ten opzichte van de vaak kostbare en inefficiënte aparte netwerken voor bedrijfscommunicatiediensten. Maar Private GSM kan méér. RadioAccess deed samen met het Ministerie van Defensie een proef om de mogelijkheden van Private GSM in ad hoc situaties tijdens rampen en crises te onderzoeken. D R J

Een locatie-onafhankelijk, snel uitrolbaar mobiel telefonienetwerk voor omstandigheden waaronder de publieke mobiele netten het laten afweten. De veldtest bij Ede in het voorjaar van 2010 bleek een groot succes. Het bestuurlijk niveau van de sector Open-

bare Orde en Veiligheid is nu aan zet om te bepalen of Private GSM (pGSM), al dan niet onder de vlag van civiel-militaire samenwerking, een oplossing kan zijn voor operationele crisiscommunicatie met hoge beschikbaarheidsgarantie.

Mobiele telefonie is de afgelopen decennia een technische levensvoorwaarde geworden voor burgers, bedrijven èn de overheid. Maar de mobiele netwerken zijn niet onkwetsbaar. Bij acute rampen of grote evenementen is er een enorme piekbehoefte aan mobiele com-

34


municatie en ligt overbelasting al snel op de loer. Zie bijvoorbeeld de ervaringen tijdens de vliegtuigcrash bij de Polderbaan in februari 2009. Uit bedrijfsmatige overwegingen blijken de publieke providers onvoldoende te investeren in degelijke noodstroomvoorzieningen voor hun antennemasten, zodat bij langdurige stroomuitval de verbindingen niet zijn gegarandeerd. Lastig voor burgers, maar vooral een groot operationeel knelpunt voor de overheidsdiensten in de crisisbeheersing. Ook zij zijn voor een belangrijk deel van hun informatiebehoefte afhankelijk van mobiele telefonie, aanvullend op de functionaliteit van het radiocommunicatienet C2000, ook als dit om welke reden dan ook niet beschikbaar is. Alternatieve opties worden door die gebruikersgroep in deze situaties dan ook dringend gewenst en die opties zijn er nu.

Ongebruikt spectrum Het combineren van de technische en economische voordelen van het massaproduct GSM met de zekerheid van een besloten netwerk in eigen beheer: dat is in een paar woorden de kracht van Private GSM. Maar om zulke voorzieningen te kunnen realiseren is wel ruimte in het radiospectrum nodig. Het beschikbaar stellen van een stukje ongebruikt spectrum markeerde al in 2007, middels een testlicentie, de start van het Private GSM-tijdperk in Nederland. RadioAccess stapte als eerste ontwikkelaar en leverancier van mobiele communicatie in het Private GSM-avontuur. Directeur Maurits Zandbergen vertelt hoe de weg naar introductie werd geëffend. “Bedrijven die zich richten op innovatieve oplossingen voor bedrijfscommunicatie en indoor radiodekking, zoals RadioAccess, konden tot enkele jaren geleden geen gebruik maken van het GSM-spectrum, omdat die frequenties voor grote sommen geld zijn geveild onder de publieke operators. Maar een ongebruikt stukje frequentiespectrum in het GSM-bereik bood nieuwe kansen voor innovatieve GSM-oplossingen. De zogenaamde DECT-guardband was een stuk radiospectrum van 3,5 MHz op de grens van de GSM-band en DECT, dat ooit als buffer was ingesteld om interferentie tussen die twee

RadioAccess heeft voor de besturing van Private GSM een compacte server ontwikkeld onder de naam ‘Clarity’ banden te voorkomen. De techniek van GSM en DECT is echter in de loop der jaren zo ver verbeterd, dat het risico van onderlinge beïnvloeding eigenlijk niet meer bestaat. In feite ligt er dus een stukje radiospectrum niets te doen, terwijl er grote behoefte is aan meer frequentieruimte voor mobiele oplossingen. Wij hebben daarom bij het Ministerie van Economische Zaken een sterke lobby gehouden om dat stuk frequentieruimte beschikbaar te stellen. Daarmee konden we vijftien kanalen voor Private GSM-toepassingen realiseren.”

Goed nieuws De lobby had succes. Een onderzoek van TNO toonde aan dat het bewuste stuk frequentieruimte verantwoord kon worden gebruikt voor zogenaamde ‘low power’ GSM-toepassingen: mobiele telefonie met een beperkt bereik binnen gebouwen en op private terreinen. Vermogen: maximaal 200 milliwatt en een bereik van ten hoogste één tot twee kilometer in open veld, afhankelijk van de antenneconfiguratie met zogenaamde ‘picocellen’. EZ stelde de frequentieruimte in 2009 voor dit doel officieel licentievrij beschikbaar tot 2013. Begin dit jaar kwam er goed nieuws uit de Haagse burelen: de betreffende frequentieruimte blijft ook na 2013 licentievrij beschikbaar voor alle partijen die low power GSM-toepassingen willen ontwikkelen en de frequentieruimte wordt zelfs met tweemaal vijf MHz uitgebreid. Een bewijs van de gebleken grote behoefte aan Private GSM-toepassingen, waarbij nu met de extra frequentieruimte ook andere technieken dan GSM mogelijk worden.

Integratie van functies Het succes van de pGSM-opmars is evident. Engeland loopt hierbij overigens in de tijd

gezien voor op Nederland. Daar zijn inmiddels al twaalf providers die Private GSM-netwerken bouwen en exploiteren. Maar wat maakt Private GSM nu zo interessant? Maurits Zandbergen: “Als bedrijfscommunicatievoorziening scoort het bijzonder hoog wat betreft efficiency en kosteneffectiviteit. Voor hun mobiele indoorcommunicatie maken veel bedrijven en instellingen gebruik van DECT-centrales, maar de aanleg en exploitatie van zo’n netwerk is peperduur. Hetzelfde geldt voor de randapparatuur. Een professioneel DECT-toestel kost al snel 300 tot 400 euro, terwijl je een GSMtoestel al voor een paar tientjes koopt. Daar komt bij dat bedrijven daarnaast vaak ook nog een vast intern telefonienetwerk hebben en soms nog aparte diensten hebben voor paging. Met name bij zorginstellingen zijn medewerkers daardoor gedwongen met diverse mobiele apparaten rond te lopen, wat enorm inefficiënt is. De kracht van Private GSM is dat al die functionaliteiten in één mobiel apparaat en in één lokaal besloten netwerk met GSM-technologie kunnen worden gecombineerd. Een geïntegreerde oplossing voor spraak, paging via flash-sms en datadiensten. Via een compact netwerk in eigen beheer en dus tegen lage inrichtings- en exploitatiekosten. Als je de verschillende technologieën met elkaar vergelijkt op basis van de ‘Total Cost of Ownership’, springt Private GSM er in alle opzichten als beste optie uit. We constateren dan ook een sterk toenemende vraag uit de markt. Vooral aan zorginstellingen, die grote terreinen met meerdere gebouwen beheren, hebben we recent veel systemen geleverd.” RadioAccess heeft voor de besturing van Private GSM een compacte server ontwikkeld onder de naam ‘Clarity’. Koppeling van die


Clarity-server aan PABX-telefooncentrales maakt ook koppelingen met het vaste net eenvoudig, zodat vaste toestellen in feite overbodig worden als voor een Private GSMnetwerk wordt gekozen. Clarity is koppelbaar met alle bekende merken PABX-centrales, via drie technieken: ISDN-30, Sip-Trunk en Sip-Cliënt.

Veldtest Het compacte karakter van de benodigde infrastructuur voor Private GSM maakt de technologie ook geschikt voor toepassing in ad hoc mobiele opstellingen, waar onder andere overheidsorganisaties in de crisisbeheersingsstructuur baat bij kunnen hebben. Zeker gelet op de eerdergenoemde beperkingen van de publieke mobiele netten onder crisisomstandigheden. In 2009 werd RadioAccess benaderd door Defensie met de vraag of het bedrijf wilde meewerken aan een test in het kader van de civiel-militaire samenwerking op verbindingsgebied. Het programma i-Bridge van Defensie was al betrokken bij een proef in de veiligheidsregio Gelderland-Midden, met een ad hoc radionet voor dataverkeer ten behoeve van de brandweer. De veiligheidsregio vertelde de militaire samenwerkingspartners over de behoefte aan een besloten GSM-oplossing voor gebruik op rampterreinen, waarbij wel van de technische voordelen van GSM gebruik kon worden gemaakt, maar in een door de organisatie zelf beheerd netwerk. Defensie en RadioAccess togen samen aan het werk om zo’n snel inzetbare mobiele pGSM-oplossing te realiseren.

zouden gaan. De registratie vond plaats op basis van het mobiele nummer in combinatie met het aan de hardware gebonden IMEInummer. De aan de test deelnemende gebruikers werden van tevoren in een database van Defensie opgenomen. Die database werd overhandigd aan RadioAccess, dat zo bij de start van de proef de aangemelde apparaten kon checken en autoriseren voor toegang. De gebruikers hoefden bij aankomst op het incidentterrein alleen maar in het menu van hun toestel handmatig het Private GSM-netwerk op te zoeken, waarna de toestellen werden losgekoppeld van het publieke GSM-net. Bellen met contacten via publieke netten bleef mogelijk dankzij de koppeling van de mobiele

Sleutelfunctionarissen Maurits Zandbergen: “Veiligheidsregio Gelderland-Midden stelde daarbij als voorwaarde dat de sleutelfunctionarissen in de crisisbesluitvorming gebruik moesten kunnen blijven maken van hun bestaande GSM-apparaten, waarin immers hun hele telefoonboek met belangrijke contacten was opgeslagen. Aan een aparte telefoon met een Private GSMsimkaart zouden ze in dat geval niets hebben. Dat zou weer een extra apparaat erbij zijn, terwijl zij met hun eigen toestel in een afgeschermd eigen netwerk wilden kunnen opereren. Die oplossing hebben we samen met het programma i-Bridge van Defensie ontwikkeld.” Om de bestaande GSM-toestellen te kunnen gebruiken binnen een Private GSM-netwerk, moesten de toestellen van tevoren voor dat doel worden geautoriseerd. Een Private GSMnetwerk is immers niet vrij toegankelijk voor alle GSM-gebruikers, omdat dan de voordelen van een besloten netwerk in crisistijd niet op

35

Zandbergen terug. “Tijdens de test hebben we vier functionaliteiten in de praktijk beproefd: voice, sms-functie, cellbroadcastberichten via flash-technologie en ook een ‘push-to-talk’ functie, met een aangepast toestel dat werkte als een portofoon. Uit de test bleek dat die laatste functie nog verder moet worden doorontwikkeld. De test heeft de deelnemers in ieder geval het bewijs geleverd dat het mogelijk is om GSM-toestellen met vertrouwde functies en contacten te gebruiken binnen een besloten netwerk met gegarandeerde dekking en capaciteit.” De proef maakte ook duidelijk dat het beheer van dit GSM-alternatief, waaronder de gebruikersregistratie en -autorisatie, goed geregeld moet worden als de veiligheidsregio’s meer gestructureerd van Private GSM gebruik zouden willen maken. Zandbergen: “Er moet goed worden nagedacht over wie de systemen aanschaft en gaat beheren. Organisaties kunnen ervoor kiezen dat in eigen beheer te doen, maar dat vereist wel een behoorlijke technische kennis. Hosting door externe partijen, zoals netwerkproviders, zou ook een optie kunnen zijn. Voor een ‘rapid deployment-voorziening’ op een rampterrein zou het een goede optie kunnen zijn om zo’n systeem standaard aan de verbindingsmiddelen van een Commando Plaats Incident of verbindings-commandowagen toe te voegen. Het is een kwestie van het goed organiseren van beheer en heldere afspraken en van een sluitende gebruikersregistratie. Als alternatief zou ook Defensie, in het kader van haar ondersteuningstaak aan de OOV-sector, verzocht kunnen worden dit soort oplossingen te bieden.”

Aan zet

pGSM-server met een satellietcommunicatiesysteem. Tijdens de veldtest op de Ginkelse Heide bij Ede werd met een richtantenne en een rondstraalantenne met laag vermogen een dekkingsgebied met een straal van anderhalf tot twee kilometer gerealiseerd. Dit is voldoende om bij de meeste grote calamiteiten een dekkend ad hoc pGSM-netwerk te realiseren.

Beheer organiseren “De reacties van de gebruikers op de test waren bijzonder enthousiast”, blikt Maurits

“Het bestuur en de koepelorganisaties in het veiligheidsdomein zijn nu aan zet om aan te geven of zij kansen voor Private GSM zien. De markt voor deze GSM-innovatie groeit in ieder geval snel en ook binnen de grote publieke netwerkproviders groeit het draagvlak. Daar bestond aanvankelijk flinke weerstand tegen Private GSM, omdat de operators bang waren dat besloten netten hen veel ‘tikken’ zouden gaan kosten. Inmiddels zien de meeste operators het niet meer als een bedreiging en zien zij kansen om pGSM-netwerken in hun infrastructuur te integreren. Het aantal gebruikers dat kiest voor pGSM voor ad hoc communicatie buiten de kantooromgeving, groeit inmiddels sterk. Ook verschillende organisatoren van grote evenementen hebben hun oog inmiddels laten vallen op Private GSM voor het invullen van hun tijdelijke communicatiebehoeften.”


A

36

Verslag brandweercongres Rome maart 2011

Brand!

Op 3 maart jongstleden vond in de brandweeracademie in Rome een grote conferentie plaats met zo’n 150 deelnemers. Ondergetekende was door de organisatie uitgenodigd om een presentatie te geven over het onderwerp ‘The European situation in mission critical radio communication’. De meeste presentaties waren - uiteraard - specifiek gericht op de brandweerproblematiek, maar gezien de lezersgroep van Verbinding volgen hieronder toch enkele verslagen daarvan. D H B

Elektrische auto’s De eerste presentatie was van Dhr. Willette (US National Fire Protection Association) over de consequenties van het steeds meer

in zwang raken van elektrisch aangedreven auto’s. Zijn titel was: ‘New fuels, new risks’. In 2015 zijn er naar verwachting 1 miljoen elektrische auto’s in de VS. Batterijen in

elektrische auto’s zijn van een heel andere constructie dan ‘gewone’ batterijen voor bijvoorbeeld laptops en traditionele accu’s. Ze reageren ook heel anders op brand of hitte en


bij een voertuigbrand moet er extra zorgvuldig gehandeld worden, zoals het op een goede manier afkoelen van te hete batterijen. Hij stelde de vraag of de brandweer daartoe opgeleid is en of takelbedrijven er op ingericht zijn om extra gevaren van de batterijpacks te voorkomen. De Amerikaanse brandweer werkt nauw samen met de auto-industrie, maar op de vraag of de brandweer zelf testen heeft gedaan of dat de auto-industrie dat doet, antwoordde hij dat de auto-industrie dat deed maar zonder resultaten te publiceren. Ook werd er aandacht besteed aan de (nieuwe) gevaren die met de oplaadpunten verbonden zijn. De Amerikaanse brandweer heeft een trainingsprogramma specifiek over dit onderwerp ontwikkeld: www.EVSafetyTraining.org.

Brandveiligheid in tunnels De tweede presentatie was van Dhr. Nuessler van de ‘Federation of European Union Fire Officer Associations’. Het onderwerp was ‘Brandveiligheid in tunnels’ maar het grootste deel van zijn verhaal ging over brandblussers. Hij beweerde dat er weliswaar in bepaalde landen de eis bestaat om een brandblusser in een voertuig te hebben, maar dat er voor zover hem bekend er geen kwaliteitseisen voor de brandblussers zelf bestaan. Hij meldde wel dat Nederland een uitzondering is en dat er eisen zijn met betrekking tot minimale inhoud van een voertuigbrandblusser. In andere landen blijkbaar niet?

Save me Vervolgens werd het ‘Save Me’-project’ gepresenteerd door dhr. Tesauri van de Modenauniversiteit in Italië. Dit project heeft subsidie vanuit het’7th framework’ van de EC met een looptijd van oktober 2009 tot september 2012. Informatie: www.save-me.eu. Doel van het project is om te onderzoeken hoe mensen reageren op natuurlijke of door mensen veroorzaakte risico’s (of al ontwikkeld tot een ramp) in ‘gesloten’ omgevingen zoals tunnels, ondergrondse metro’s, etc. Er komen twee testsites: de ondergrondse van Newcastle en de Gotthard-tunnel, om zowel een trein- als een voertuigomgeving te kunnen testen. De testsites zijn ook gesimuleerd door een labyrint na te bouwen. De onderzoekers gebruiken een grote en gevarieerde testgroep: twaalf jongeren, twaalf volwassenen, twaalf ouders met kind, vijf grootouders met kleinkind en zelfs drie schoolklassen (leerkracht met klas). De opdracht was heel eenvoudig: hoe red je jezelf en anderen in de gesimuleerde rampomgeving? Camera’s registreerden het gedrag van de mensen. Er waren diverse scenario’s: daglicht, donker, goede aanwijzingen of juist geen/verkeerde aanwijzingen. Ook was er een

scenario waar men via de mobiele telefoon informatie kreeg. De ervaringen daarvan waren echter niet positief: gemiddeld hadden de ‘slachtoffers’ ruim twee keer meer tijd nodig in vergelijking met goede aanwijzingen en het bleek veel vermoeiender. Een aparte ervaring was de mobiele telefoontest met grootouders en kleinkind: de grootouders gaven het kleinkind de mobiele telefoon, waarna het kleinkind de grootouders naar buiten leidde.

Lange spoorwegtunnels Dhr. Cigolini van de Italiaanse spoorwegen sprak over ‘Risicoanalyse van erg lange spoorwegtunnels in Italië’. Volgens de EU-regels zijn tunnels langer dan vijf kilometer ‘lange tunnels’, die extra veiligheidseisen stellen. Tunnels langer dan twintig kilometer vallen in een aparte, zwaardere categorie, waaraan nog meer eisen worden gesteld. In het kader van deze column voert het te ver om op al deze eisen in te gaan. Wat nog wel frappant was, was een grafiek met het aantal nooduitgangen. Hierin werd een vergelijking gemaakt tussen een vijf kilometer lange tunnel met alleen een in- en uitgang aan het begin en einde, en een tunnel met vijf tussenliggende nooduitgangen. Het risico van de laatste bleek slechts 5% te bedragen ten opzichte van de tunnel zonder deze extra uitgangen. Een factor twintig verbetering dus!

Tunnelclassificatiesystemen Dhr. Ingason uit Zweden gaf een presentatie over ‘Tunnelclassificatiesystemen voor de brandweer’. De presentatie bestond uit indrukwekkende modellen van verkeersstromen in autotunnels, met simulaties van wat er gebeurt als op een van de banen een (auto) brand ontstaat. Hoe dan verkeer omgeleid kan worden, hoe brandweer erbij kan komen, bijvoorbeeld vanuit de tegenovergestelde richting, etc. Het classificatiesysteem bestaat uit vier categorieën branden en soorten tunnels: Categorie 1:

Categorie 2: Categorie 3:

Categorie 4:

enkelvoudige brand die zich niet verspreidt (62% van de gevallen); overslaan brand naar naburige auto’s (7%); brand in kettingbotsing met (meeste) voertuigen van de botsing in brand (10%); kettingbotsing met brand ook buiten de voertuigen van de botsing (19%).

Frappant is dus dat een vijfde deel van de tunnelbranden de echt grote branden zijn, waar vele voertuigen bij zijn betrokken. De soorten tunnels zijn verdeeld in: met

37

of zonder zwaar transport, met of zonder gevaarlijke stoffen, met of zonder veiligheidsuitgangen en wel of geen sprinklerinstallatie. Voordeel van zo’n classificatiesysteem is volgens de spreker dat wegbeheerders, tunneleigenaren, bouwers, brandweer en andere betrokkenen allemaal dezelfde definities gebruiken, hetgeen het maken van afspraken vereenvoudigt en tevens minder risico op misverstanden of interpretatieverschillen met zich meebrengt.

Risico’s in transport Dhr. Pistilli van het Italiaanse bedrijf Eustema had als onderwerp ‘Nieuwe technologie, nieuwe risico’s in transport’. In februari 2012 gaat het Europese ITS-directief in (Intelligent Transport Systems). De huidige controlesystemen zijn verbonden met lokale netwerken van bedrijven en van daaruit met internet. De systemen zijn gebaseerd op Windows met verouderde software. De spreker ging in op het risico van hackers die via internet het bedrijfsnetwerk binnenkomen en het controlesysteem kunnen beïnvloeden. Hij beschreef ook het veiligheidsrisico van de nieuwe generatie voertuigen met ingebouwde GSM- en GPSapparatuur, waar door derden (bijvoorbeeld als een auto geparkeerd staat) op ingebroken kan worden en waarbij ze op deze wijze de controle over de auto kunnen overnemen. Nederland schijnt populair te zijn, want hij toonde een filmpje waarin een hacker de informatieborden op de Nederlandse snelweg en een spoorwegstation beïnvloedde. Zijn stelling was dat hackers tegenwoordig echte criminelen zijn. Tot slot ging hij in op een nieuw fenomeen: Stuxnet. Dit is niet zomaar nieuwe ‘malware’, maar uiterst gespecialiseerde malware die PLC’s en dus productiesystemen infecteert. Een onderzoek in de VS onder 500 respondenten gaf aan dat 59% van de bedrijven te maken heeft gehad met een ICT-veiligheidsprobleem, in 73% van de gevallen uitgevoerd door een eigen medewerker. Deels bewust uit bijvoorbeeld frustratie, maar veelal als gevolg van geïnfecteerde bestanden na het downloaden van muziek en dergelijke. Ook de nieuwe ‘sociale netwerken’ vormen volgens de spreker een snel groeiend risico.

H B      P,    P S R G (PSRG),    T A B     LEWP R E.

38


T

Gezien vanuit het TETRA-perspectief

Mobiel breedband in een bedrijfskritische omgeving Dat TETRA voor spraakgebruik een uitstekende technologie is, daar zijn vriend en vijand het wel over eens. Maar anders ligt het met het mobiele datagedeelte, bijvoorbeeld om in het veld over videoverbindingen te kunnen beschikken; hier zijn de mogelijkheden helaas nog ontoereikend. In dit artikel worden verschillende opties tegen het licht gehouden om dat datadeel toch met TETRA te kunnen gebruiken. D H B

TETRA is een bewezen technologie, die dagelijks bij talloze bedrijfskritische processen en organisaties wordt gebruikt. Het is duidelijk dat de kracht van TETRA ligt in de unieke manier om in bedrijfskritische groepsoproepen (groupcalls) te voorzien. Daarnaast heeft TETRA een unieke en ongeëvenaarde lijst speciale functies voor professionele gebruikers. Gecombineerd met superieure spraaktechnieken is het duidelijk dat TETRA dé

technologie is voor bedrijfskritische gebruikers wereldwijd.

Ontoereikend Niettemin moet worden onderkend dat de datamogelijkheden van TETRA ontoereikend zijn. Als gevolg daarvan heeft ETSI een standaard voor wideband ontwikkeld, die bekend is onder de naam TEDS (TETRA Enhanced Data Services). Deze standaard zal de datatransmissie

vertienvoudigen en er komen nu al producten op de markt die met TEDS kunnen werken. Gebruikersorganisaties dienen zich echter ook bewust te zijn van het feit dat meer datatransmissie ook meer spectrum vereist. Ook al is de regelgeving voor TEDS in de CEPTlanden voltooid en hebben gebruikers nu de mogelijkheid om bij de betreffende landelijke toezichthouders spectrum aan te vragen, voor de inzet van TEDS wordt spectrum nog niet op een geharmoniseerde manier beschikbaar gesteld. Ondanks dat standaardkanalen van 25 kHz kunnen worden gebruikt, zijn widebandkanalen (50 kHz en hoger) nog niet algemeen beschikbaar. Maar spectrum is een randvoorwaarde voor de beschikbaarheid van nieuwe technologie. Dat is ook de reden waarom een aantal gebruikersorganisaties het initiatief heeft genomen om te werken aan aanvullend spectrum voor datadiensten, op een nog hogere snelheid, die aan de sector voor Openbare Orde en Veiligheid zou kunnen worden toegewezen.

Aanvullend spectrum Een aantal organisaties, zoals ETSI, CEPT, de TETRA Association en PSC-Europe, heeft zich sterk gemaakt voor het verkrijgen van


39

erkenning van de noodzaak voor aanvullend spectrum. Dit heeft geresulteerd in een aanbeveling voor toekomstige vereisten voor spectrum door de Europese Raad van de Ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken. Dit alles mondt uit in een aantal vragen: - Wanneer zal er meer spectrum beschikbaar komen? - Hoeveel spectrum is vereist en kan redelijkerwijze worden verantwoord? - Waar zal het spectrum vandaan komen? - Zal het ‘digitale dividend’ het antwoord zijn? - Zullen openbare netwerken in staat zijn om de dataservice te leveren? - Welke technologie zal worden gekozen? - De sector voor Openbare Orde en Veiligheid in Noord-Amerika heeft LTE als technologie gekozen - waarom wordt er dan niet gewoon gebruik gemaakt van de openbare LTE-netwerken? - Zullen netwerken met een hoge datasnelheid TETRA vervangen? - Als het nog ruim vijf jaar duurt voordat geharmoniseerd, toepassingsgericht breedbandspectrum een feit is, wat zullen wij dan in de tussentijd doen?

WiMAX en LTE Op dit moment kan er een keuze worden gemaakt uit twee standaarden: WiMAX en LTE. Naast enkele kleine technische verschillen is het belangrijkste verschil dat WiMAX nu al op de markt is en LTE nog tijd nodig heeft voor verdere ontwikkeling. Naar verwachting zal LTE op termijn de standaardkeuze van openbare operators zijn. LTE en WiMAX zijn 4G-technologieën die hogere datasnelheden leveren met een veel hogere spectrumefficiëntie dan de oudere 3G-technologie. Een aantal van deze verbeteringen is het gevolg van de modulatie- en codeerschema’s die voor deze nieuwere technologieën worden toegepast, enkele zijn tevens het gevolg van het gebruik van slimme antennetechnieken. Het leidt geen twijfel dat een technologie zoals LTE een uiterst effectieve methode is voor dataverkeer op hoge snelheid, met goede signaalcondities. Het ligt voor de hand dat LTE op succesvolle wijze zal kunnen worden ingezet in openbare snelle datanetwerken. Zowel LTE als WiMAX kunnen voorzien in de toenemende vraag naar datadiensten met hoge snelheden. Voorbeelden daarvan zijn verbeterde beelden videotransmissie met de mogelijkheid voor toekomstige videoconferentie en ontvangst van live-uitzendingen. Beide technologieen zijn schaalbaar en kunnen gebruik maken van verschillende systeem-

bandbreedtes. Naar verwachting zal de inzet echter variëren van 1 x 5 MHz, voor bijvoorbeeld Time Division Duplex (TDD) WiMAX tot 2 x 10 MHz voor Frequency Division Duplex (FDD) LTE-systemen. Voor breedbandformaten met een breder bereik is een maximaal downlinkvermogen van 25 Mbps beschikbaar. Dat vermogen wordt verdeeld tussen de gebruikers van de cel. LTE heeft tevens een toepassingsgerichte optie van 2 x 5 MHz.

Massamarkt Het belangrijkste doel van LTE is de landelijke massamarkt voor openbare communicatie. Naar alle waarschijnlijkheid zullen de eerste

bekijken. 1. De mogelijkheid om een bestaand TETRA/ TEDS-netwerk dat een breed gebied dekt in het toegewezen spectrum voor bedrijfskritische spraak, te behouden en dit uit te breiden met een overlap voor data op hoge snelheid in gebieden waar dit het meest belangrijk is. Doordat in heel Europa de analoge televisie wordt uitgeschakeld en wordt vervangen door digitale televisie, maakt het zogenaamde ‘digitale dividend’ circa 800 MHz aan televisie-frequentie vrij, dat voor minder kostbare netwerken met minder stations (in vergelijking met 2,5 GHz en hoger) zal worden

De kracht van TETRA ligt in de unieke bedrijfskritische groepsoproepen toepassingen dan ook op grote netwerken zijn gericht. Het lijkt erop dat WiMAX meer een niche-technologie zal zijn. Met deze nieuwe, zogenaamde 4G-technologieen die op de markt komen, zal een aantal voorstanders uiteraard beweren dat hun nieuwe technologieën alle voorgaande technologieën kunnen vervangen. Dat komt er in dit geval op neer dat deze technologieen zijn geoptimaliseerd om aan de vereisten van bedrijfskritische gebruikers te voldoen. De praktijk kan er echter mogelijk anders uitzien. Laten wij daarom een aantal opties nader

gebruikt. Daardoor wordt een uitgebreidere geografische dekking economisch haalbaar. Waarschijnlijk zal echter geen van deze frequenties aan bedrijfskritische gebruikers worden toegekend. Deze frequenties zullen waarschijnlijk, via de providers van de landelijke netwerken, per land voor commerciële doeleinden worden geveild. Spectrum voor breedbanddiensten kan in het algemeen in het GHz-gebied worden gevonden, maar de kosten van het gebruik op deze frequenties zullen waarschijnlijk een brede uitrol beperken.

40


Het combineren van TETRA/TEDS voor een groot bereik voor bedrijfskritische diensten met een toepassingsgerichte WiMAX-overlap is nu mogelijk en wordt daadwerkelijk in een aantal gevallen toegepast. Het zal nog wel even duren voordat er LTE-oplossingen voor kleinere netwerken zijn. 2. Het behouden van een TETRA-netwerk dat een breed gebied dekt voor bedrijfskritische spraak en wachten met het uitbreiden van data voor een overlappend netwerk, tot een geharmoniseerde toepassingsgerichte spectrumband beschikbaar is. Deze optie zal de innovatie waarschijnlijk belemmeren en de organisatorische effectiviteit jarenlang hinderen, omdat dit nu de status quo is. 3. Als 1 en 2, maar dan met gebruik van de service van openbare netwerken voor nietbedrijfskritische data die bestand zijn tegen de tijd- en ruimtebeperkingen. Deze optie zal ervoor zorgen dat een dataservice gedurende het grootste deel van de tijd beschikbaar is. De optie vereist echter dat de gebruikersorganisaties standaard operationele procedures (SOP’s) ontwikkelen, waarbij rekening wordt gehouden met het feit dat de datadienst mogelijk niet beschikbaar is op het moment dat de gebruiker deze dienst het hardst nodig heeft. Bijvoorbeeld wanneer het openbare netwerk overbelast of niet beschikbaar is. Dit komt vaak voor bij grote incidenten, maar zou ook kunnen gebeuren bij grote evenementen, zoals bij openluchtconcerten. 4. Volledig vervangen van een bestaand TETRA-netwerk door een LTE-netwerk. Dat kan worden geleverd door een particuliere exploitant of door een openbare operator die de mogelijkheid heeft om een bedrijfskritisch serviceniveau te bieden. Het gebruik van LTE kan worden gezien als een mogelijke vervanging van TETRA en soortgelijke standaarden, voor het bieden van geintegreerde spraaken datafuncties voor communicatie op het gebied van openbare orde en veiligheid. Een onderzoek heeft aangetoond dat een LTE-station of cel het vermogen heeft om meerdere groepsoproepen te ondersteunen. Als deze mogelijkheid wat dieper wordt onderzocht, blijkt helaas dat er nog vele andere factoren zijn. Deze moeten ook worden overwogen voordat het in de toekomst een succesvol netwerk voor bedrijfskritische spraakcommunicatie voor de sector voor openbare orde en veiligheid in Europa kan bieden.

LTE en noodsituaties Bedrijfskritische spraakoproepen via LTE - is dat haalbaar? Het volledig vervangen van een TETRA-netwerk vereist bedrijfskritische spraak

De operator moet de vaardigheden hebben om een service op bedrijfskritisch niveau te bieden via LTE. Spraakoproepen worden via een LTE-netwerk verzonden als Voice over IP. Voice over IP heeft als voordeel dat het compatibel is met IP-netwerken die verder gaan dan het LTE-netwerk en op deze manier oproepen van en naar vaste gebruikers van het IP-netwerk kunnen verzenden. Het gebruik van IP heeft echter een aantal nadelige gevolgen voor de capaciteit van het netwerk, omdat IP een overhead toevoegt aan het gesprek dat wordt verzonden.

TETRA blijft standaard TETRA zal de komende tien jaar of langer de standaard blijven voor bedrijfskritische spraakdiensten. Er is geen andere technologie gepland die aan de spraakfunctionaliteit kan voldoen zoals TETRA dat momenteel doet. Toepassingsgericht geharmoniseerd spectrum voor mobiele breedbanddata dat door de sector voor openbare orde en veiligheid en door veiligheidsorganisaties kan worden gebruikt, is nog jaren van ons verwijderd, waarschijnlijk nog vijf tot zeven jaar. Dat betekent dat de bedrijfskritische dataservice TEDS (dat ook spectrum vereist), de enige beschikbare technologie is voor toepassingen met een groot dekkingsgebied. LTE of WiMAX kan echter mogelijk een uiterst effectief overlapnetwerk bieden, met een dekking voor data op hoge snelheden in gebieden waar voldoende dichtheid van bedrijfskri-

tische gebruikers is om de kosten van een netwerk in eigen eigendom te verantwoorden. Deze overlappingen kunnen hoogstwaarschijnlijk in gebieden van grote steden worden geïmplementeerd; dit in tegenstelling tot buitengebieden en in een 2,5 GHz- of 3,5 GHz-spectrum.

Kosten vermijden Openbare netwerken kunnen ook oplossingen voor bedrijfskritische gebruikers bieden. Deze vermijden zowel de financieringskosten voor het realiseren van een netwerk, als de problemen voor het verkrijgen van spectrum. Voor de bruikbaarheid van openbare netwerken dienen in het ontwerp van deze netwerken de problemen van het herstelvermogen van het netwerk en de noodcapaciteit (fallback) voor communicatie aangepast te worden, in combinatie met aspecten op het gebied van de communicatiebeveiliging. In het kader van gegarandeerde beschikbaarheid in periodes met een zware belasting van het netwerk en tijdens rampscenario’s dienen bewuste keuzes te worden gemaakt. De operator zal de vaardigheden moeten hebben om een service op bedrijfskritisch niveau te bieden. Als dit niet kan worden bereikt, zullen de toepassingen uitsluitend moeten worden gebruikt voor situaties die niet-bedrijfskritisch zijn. Daarnaast zullen standaard operationele procedures (SOP’s) moeten worden ontwikkeld en zullen gebruikers moeten worden geschoold in hoe zij moeten handelen als de service of dienst niet beschikbaar is.

Eindapparatuur Op de lange termijn, onafhankelijk van welke technologie de breedbanddata levert en of die technologie ook spraakservices heeft geintegreerd, kan het alleen succesvol zijn als de eindapparatuur voldoet aan de vereisten voor de bedrijfskritische markt. Robuustheid, omgevingsaspecten, audioniveaus, gebruiksduur van de batterij, accessoires en dergelijke zijn allemaal uiterst belangrijke factoren voor deze markt. Deze factoren maken het moeilijk om eindapparatuur afkomstig van de consumentenmarkt in te zetten en om de schaalvoordelen te verkrijgen die bij een consumentenmarkt behoren.


41

A

Verslag ministeriële conferentie grensbeveiliging Zuidoost-Europa

Grensbeveiliging in Zuidoost-Europa Zoals wellicht nog bekend uit eerdere columns, is er een project in de westelijke Balkanlanden gaande om de grensbewaking te verbeteren. Ondergetekende is adviseur bij een van de subprojecten: het verbeteren van de grenscontroles middels telecommunicatie. Een aantal keren heeft daar iets over in Verbinding gestaan, onder andere in Verbinding van maart vorig jaar. D H B

Onderdeel van dit ambitieuze project is de jaarlijkse ministeriële conferentie. Dit keer werd deze conferentie in het Sloveense Ljubljana gehouden. Ondergetekende was uitge-

nodigd vanwege de adviseursrol. Het was een aparte ervaring om als een van de weinige niet-Balkan-bewoners de hele dag aanwezig te zijn te midden van vijf ministers en drie

staatssecretarissen, de ‘Chief of Border Police Services’ van de westelijke Balkanlanden en vele andere betrokkenen. In totaal waren er ruim 150 aanwezigen.

42


Achtergrond Basis is de vernieuwde samenwerking in het gebied rond voormalig Joegoslavië. De ministers van Servië, Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Macedonië, Montenegro en Albanië hebben een enorm ambitieus programma ondertekend om grensoverschrijdende samenwerking te bevorderen. Slovenië is ook betrokken maar heeft een aparte positie, omdat het land al deel uitmaakt van de EU. Naast het bereiken van een juridisch raamwerk, gezamenlijke operationele procedures en opleiding / training voor samenwerking, is er afgesproken om tot technische interoperabiliteit te komen. Als onderdeel van het ondersteunen van de Oost-Europese landen in hun ontwikkeling, bestaat er een programma van een aantal jaren met diverse invalshoeken voor de westelijke Balkanlanden. Het initiatief wordt gefinancierd vanuit de Europese Commissie en gecoördineerd door het Geneefse centrum voor Democratic Control of Armed Forces (DCAF). Dit is niet militair georiënteerd, wat de naam wellicht doet vermoeden, maar is gericht op openbare orde en veiligheid. De betrokken landen willen hun samenwerkingsmodel nauw baseren op de Schengen-uitgangspunten, uiteraard ook vanwege de wens tot toetreding tot de EU van de deelnemende landen.

Minister Binnenlandse Zaken Servië: goede samenwerking met West-Europese landen is grote stimulans voor Balkanlanden Geïntegreerde grensbeveiliging is de beste manier om tot succes te komen. Wetgeving is daarbij van belang, maar ook praktische ervaringen zoals vanuit de Schengen-landen. Schengen Acquis border-management is de basis voor het werk. Om aan de Schengencriteria te voldoen, is een grote uitdaging. Het belangrijkste is echter de goede wil van de individuen om samen te werken. Veel aandacht was er voor ondersteunende techniek. Daaruit volgt automatisch dat er veel aan training gedaan moet worden.

de andere landen gingen met name in op de bereikte resultaten op het gebied van regelgeving, geharmoniseerde actieplannen, professionalisering van leidinggevenden, training van het operationele politiepersoneel, waarbij vrijwel iedereen aangaf dat opleidingen een continu proces moeten zijn.

Panelgesprek

deze formulieren, handleidingen en uiteraard weer trainingen. Voor de rest werden er veel grafieken getoond over verbeterde resultaten op het gebied van aangehouden personen, gestolen auto’s, het onderscheppen van drugs, etc. Vanuit Macedonië werd de Tetra-pilot met Bosnië en Herzegovina en Montenegro aangehaald en hun wensen om het in 2010 gestarte Tetraproject verder voort te zetten.

Na de ministers kwamen de ‘Chiefs of Border Police Services’ aan het woord. De meesten gingen meer in op organisatorische aspecten zoals juridische kwesties, standaardisatie van formulieren, het elektronisch uitwisselen van

Er zijn diverse werkgroepen, variërend van ‘leiderschap’, ICT, opleidingen, et cetera. De werkgroep waarin ondergetekende als adviseur deelneemt heet: ‘Logistical Support; Technical systems and infrastructure for border surveillance’. Belangrijk onderdeel van deze werkgroep is radiocommunicatie en dan met name TETRA.

Conferentie 1 maart 2011 De conferentie werd geopend door de minister van Binnenlandse Zaken in Slovenië, mevrouw Katarina Kresal. Na als gastland iedereen welkom geheten te hebben en het belang van de conferentie nog eens te benadrukken, ging ze in op het unieke model van samenwerking onder de DCAF-vlag. István Szent-Iványi, ambassadeur van Hongarije in Slovenië, gaf een presentatie namens het huidige EU-voorzitterschap. Hij memoreerde de goede samenwerking met Spanje als voorgaande EU-voorzitter. Onder het Spaanse EU-voorzitterschap was een belangrijk document geadopteerd, waarin onder meer staat dat interne en externe veiligheid sterk aan elkaar zijn gerelateerd. De derde speech kwam van Ivan Bizjak van de EU. Hij ging in op het belang van goede internationale samenwerking, vooral tussen buurlanden, om de veiligheid te vergroten.

Het panelgesprek met de ministers ging over de ‘voorbereiding op toetreding tot de EU en de verdere ontwikkeling van IBM in de regio’. IBM staat hierbij voor heel iets anders dan je zou denken, namelijk Integration Border Management. De minister van Binnenlandse Zaken van Servië noemde specifiek de ‘westelijke Balkan radiocommunicatiegroep’: hij vermeldde de goede samenwerking met de West-Europese landen, het deelnemen van Servië in de PSRG en de Tetra Association. Hij gaf aan dat deze samenwerking tot een grote stimulans heeft geleid in de oplossingen binnen de westelijke Balkanlanden, met ook het grote voordeel dat het in lijn is met de West-Europese landen. De (vice)ministers van

H B      P,    P S R G (PSRG),    T A B     LEWP R E.




Nieuwe serie basis-oscilloscopen van Hameg Instruments

Hameg Instruments, dochter van Rohde & Schwarz, introduceert een nieuwe serie “mixed-signal” basis-oscilloscopen in de meest voordelige prijsklasse van circa 1.150,- Euro. Het zijn de digitale mixed-signal oscilloscopen in de frequentiebereiken 70, 100, 150 en 200 MHz. Hiermee wordt de bestaande HMO serie van 250 MHz en 350 MHz oscilloscopen aan de onderkant uitgebreid. Al deze oscilloscopen zijn in een 2 en 4 kanaals uitvoering beschikbaar. Per kanaal staat 1 Msamples acquisitiegeheugen ter beschikking bij een max. samplesnelheid van 1 Gs/s. Twee kanalen kunnen worden gecombineerd tot één kanaal met 2 Msamples geheugen en 2 Gs/s. Een zo groot mogelijke geheugenlengte bij digitale oscilloscopen is van groot belang om de samplefrequentie ook bij langere meettijden maximaal te houden. Bij korte meettijden, in het nanoseconden- en enkele microsecondenbereik in te stellen via de TIME/DIV knop, zal een digitale oscilloscope altijd haar maximaal gespecificeerde samplefrequentie aanhouden. Bij langere meettijden zal de samplefrequentie moeten worden verlaagd om aan de totale meettijd te kunnen voldoen. Het punt waarbij de samplefrequentie moet worden verlaagd is geheel afhankelijk van de beschikbare geheugenlengte. De Hameg HMO biedt als enige oscilloscope een echte 1 mV/ div. ingangsgevoeligheid. Andere fabrikanten bereiken de 1 mV/ div. slechts door inzoomen vanaf een 4 mV/div. waardoor de maximale resolutie van de A/D-converter niet wordt benut of door beperking van de ingangsbandbreedte tot slechts 20 MHz bij 2 mV/div. Het eigenruisniveau van de HMO oscilloscopeingangen is daarnaast extreem laag met een waarde van ca. 65 µVRMS of ca. 360 µVpp.

43

Nieuwe merkstrategie Koning & Hartman

De ondernemingen NKM Network Services B.V., Square Nederland B.V. en Koning & Hartman B.V. voeren vanaf nu één merknaam: Koning & Hartman. Een nieuwe merkstrategie en bijbehorende huisstijl zorgen voor een effectieve marktbewerking binnen de sectoren telecom, industrie en infrastructuur. “Koning & Hartman is opnieuw gepositioneerd, waarbij we een sterke focus leggen op de marktsegmenten Telecom, Industrie en Infrastructuur. Ook hebben we een moderne huisstijl ontwikkeld die bij onze nieuwe merkstrategie past. Zo kunnen we beter inspelen op de behoefte van de markt en onze doelgroepen duidelijk maken wat wij voor ze kunnen betekenen op het gebied van hoogstaande technische producten en diensten,” zegt Oswald Coene, Algemeen Directeur Koning & Hartman. Ook de namen van twee van de dochterondernemingen veranderen. NKM Network Services B.V. heet voortaan Koning & Hartman Network Services B.V. en Square Nederland B.V. heet voortaan Koning & Hartman Consulting B.V. Beide bedrijven gaan verder onder het Koning & Hartman label.

Taken brandweer gemeenten naar veiligheidsregio’s Er komt een einde aan de gemeentelijke brandweer. Alle taken van de brandweer worden voortaan door de veiligheidsregio uitgevoerd. Dit staat in een wetsvoorstel van minister Opstelten van Veiligheid en Justitie waarmee de ministerraad heeft ingestemd. Daarnaast worden alle taken op het terrein van de fysieke veiligheid gebundeld in 1 organisatie, het

Instituut Fysieke Veiligheid (IFV). Het IFV wordt bestuurd door de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s. Het instituut deelt onder meer informatie en expertise, beheert materieel en telecomvoorzieningen en houdt zich bezig met opleidingen. Het wetsvoorstel gaat voor advies naar de Raad van State.



44


VHF-versie Motorola MTR3000 Flash Services Belgium houdt beschikbaar open huis Vanaf eind april is de MTR3000 met VHF beschikbaar. Op dit moment is er alleen een UHFversie. De MTR3000 is een geintegreerd voice-data-systeem en een database-station/ repeater, gericht op kleinere en middelgrote organisaties.

De MTR3000 werkt samen met de zogenoemde Mototrbo Conventional, IP Site Connect, Capacity Plus en Connect Plussystemen, Daarnaast kan het gekoppeld worden aan LTR/ PassPort-trunking systemen.

 

Op vrijdag 13 mei houdt Flash Services Belgium Open Huis in haar nieuwe pand aan de Neerlandweg 16 te Wilrijk. Flash is inmiddels 15 jaar actief op het gebied van radiocommunicatie en uitgegroeid tot professionele marktleider in zowel Nederland als België. Die ontwikkeling blijkt mede uit de verhuizing van de Belgische vestiging naar een veel ruimer pand, dat is afgestemd op de groei die het bedrijf doormaakt. Naast totaaloplossingen en een flexibele service onderscheidt Flash zich in de markt vooral door “De kunst van het Verstaan”. Veilige radiocommunicatie begint met luisteren. Uitgangspunt voor Flash is dan ook altijd eerst te luisteren naar de klant om vervolgens diens wensen te implementeren in de eindoplossing. Het resultaat is een op de klant toegespitste oplossing waar men op kan vertrouwen. Overigens hoeft men bij Flash de apparatuur niet aan te schaffen. Huren kan namelijk ook. Belangstellenden kunnen zich via de website voor 1 mei opgeven: www.flash-services.com

Biedt de OOV-Sector Veilige Vaste en Mobiele Verbindingen

WWWRAMNL

Sepura lanceert nieuw trainingscentrum Sepura opent nieuwe trainingsfaciliteiten in het zogenoemde Radio House, het hoofdkantoor van Sepura in Cambridge. De ruimte is geschikt voor zowel technische cursussen als workshops en conferenties. Dit initiatief is volgens Sepura genomen om aan de groeiende vraag naar training van partners en klanten te kunnen voldoen. In de ruimte zijn tien computers opgesteld, gekoppeld aan de centrale server van de docent. Elke werkplek heeft toegang tot intranet en internet.


45

De tijd zal het leren communicatie een van de meest aangeschafte technologieën in de wereld van Openbare Orde en Veiligheid. De techniek heeft de afgelopen jaren grote sprongen gemaakt en TETRA-netwerken van de nieuwe generatie zijn een stuk efficiënter geworden. Met als resultaat dat deze netwerken veel minder energie gebruiken dan de eerste generatie netwerken, die in de beginjaren operationeel kwamen. Een voorbeeld hiervan is het Nederlandse C2000 TETRA-netwerk. In ieder geval heeft men in de loop der tijd goed leren omgaan met de technologie en is de migratie van analoge naar digitale communicatie redelijk goed verlopen. Ook de eindgebruiker weet tegenwoordig goed om te gaan met het netwerk alsmede met de radio’s. We kunnen dan ook over het algemeen constateren dat de spraakcommunicatie naar behoren verloopt. Een punt waarop men Internationaal gezien achterblijft is het gebruik van de vele data-applicaties, die de operationele kant van het netwerk juist zo interessant maken. We kunnen het min of meer vergelijken met het gebruik van applicaties op de mobiele telefoon. We bellen tegenwoordig toch niet meer alleen met onze smartphone? SMS is al lang gemeengoed geworden en de telefoon wordt opgetuigd met velerlei applicaties. Eigenlijk verwachten we dat dergelijke activiteiten ook op een ‘Mission Critical Network’ kunnen plaatsvinden, waarom ook eigenlijk niet? De huidige generatie TETRA-netwerken (TETRA 2 oftewel TEDS) biedt wel de mogelijkheid om vele verschillende dataapplicaties operationeel te laten zijn. We verwachten dan ook dat we in de toekomst meer en meer data-applicaties op het netwerk kunnen gebruiken, alhoewel spraakcommunicatie altijd prioriteit zal blijven behouden. Het interessante is dat er de laatste jaren een toestroom van applicatieontwikkelaars is ontstaan. Het gaat veelal om kleine bedrijfjes, die geweldig interessante oplossingen aanbieden. Data-oplossingen die zeer geschikt zijn om op lagere bandbreedte te kunnen functioneren. Goede voorbeelden hiervan zijn onder andere in gebruik in Zuid-Korea. het grootste Koreaanse elektriciteitsbedrijf, gebruikt een TETRA-modem met een applicatie om het netwerk te kunnen monitoren. Men gebruikt een applicatie met de volgende mogelijkheden: remote metering, het monitoren van windsnelheden, automatiseren van de stroomdistributie, etc. ander voorbeeld is de Finse politie, die een terminal managementapplicatie gebruikt om de TETRA-radio’s snel en eenvoudig te kunnen programmeren. netwerk in ons eigen Nederland bevat een speciale applicatie om ervoor te zorgen dat virussen geen toegang kunnen krijgen tot het netwerk. In het Verenigd Koninkrijk is het OOV-netwerk Airwave uitgerust met een extra analyse- en rapportagetool, waarmee belangrijke parameters goed en eenvoudig uitgelezen kunnen worden. Het gaat dan om gegevens als op welke uren de meeste communicatie op het netwerk plaatsvindt, het gemiddelde netwerkgebruik per dag en per uur, etc. De tool biedt nog veel meer mogelijkheden om een duidelijk overzicht te krijgen van het gebruik van het netwerk. Maar ja, uiteindelijk is het nog altijd aan de eindgebruiker en de operator om te beslissen of dergelijke oplossingen ook daadwerkelijk ingevoerd kunnen en mogen worden. Men wil het netwerk niet teveel belasten, vanwege alle nadelige gevolgen van dien. Keer op keer is dit het breekpunt, totdat het netwerk óf optimaal ‘getuned’ is, óf op het moment dat men het netwerk zal vervangen door TEDS... of wellicht een andere technologie. Of het dan nu echt de tijd is om eens te kijken naar supplementaire technologieën als TETRA over LTE? De tijd zal het leren… D G J W.

 

CALLMAX IS TERUG Callmax lanceert 2-weg semafonie voor terugkoppeling van berichten tijdens calamiteiten of bevestiging van het ontvangen bericht. Het gehele product is geïntegreerd in het alarmeringssysteem van Callmax zodat overal toegang kan worden verkregen in de actuele status van opvolging eventueel gekoppeld met locatiebepaling zodat de positie van de ontvanger bepaald kan worden.

Bezoek onze vernieuwde site: www.callmax.nl

46




De tien geboden in netwerkland De basis van alle netwerken en communicatiebehoefte is de wens of noodzaak om bereikbaar te zijn, bereikt te willen worden en snel te willen communiceren. Er zijn daardoor diverse, juist niet-technische elementen, die de ontwikkeling van een infrastructuur richting geven, inperken, begeleiden, of zelfs ongewenst maken. Onderstaand wordt nader op deze punten ingegaan. 1. Bereikbaarheid: Een goede bereikbaarheid versnelt de afhandeling van zaken maar leidt bij concurrentie ook tot vergroting van het werkvolume. Een betere bereikbaarheid leidt vaak tot sneller zaken doen. 2. Bereikt kunnen worden: Naast anderen kunnen bereiken is het zelf bereikt kunnen worden net zo belangrijk voor de afhandeling van tweewegprocessen (bellen en gebeld kunnen worden). De functionaliteit om bereikt te kunnen worden is niet dezelfde als die om iemand te kunnen bereiken. Wel is die functionaliteit minstens zo noodzakelijk als de bereikbaarheidsfuncties in een organisatie. 3. Uniformiteit en standaardisatie: Standaardisatie betekent in het netwerkvlak dat organisatieveranderingen sneller in de infrastructuur doorgevoerd kunnen worden. Het vermeerderen of verminderen van capaciteit of aansluitingen zal minder grote gevolgen hebben dan wanneer een netwerkinfrastructuur niet gebaseerd is op standaarden. 4. Standaard koppelvlakken: Het toepassen van standaard koppelvlakken maakt het mogelijk om ook apparatuur van derden aan te kunnen sluiten, mits die voldoen aan de eisen van het standaard koppelvlak. 5. Functionele integratie ten behoeve van toegevoegde waarde: De functionele integratie moet leiden tot een meerwaarde voor de beheerder of de gebruiker. Daarnaast is er ook een technische integratie. Deze zal meestal vanuit de optiek van kosten doorgang vinden. Wanneer hier tegelijkertijd een functioneel toegevoegde waarde uit voortvloeit, zal de keuze eenvoudig zijn. 6. Beveiliging: Beveiliging van het dataverkeer en het spraakverkeer is van belang om de bedrijfsdoelstellingen te kunnen realiseren. 7. Uitbreidbaarheid en modulariteit: De dynamiek van een organisatie maakt dat capaciteitsveranderingen aan de orde van de dag zijn. Een modulaire opbouw zorgt ervoor dat aanpassingen niet gepaard gaan met een schoksgewijze investering, of - nog erger - van her- of desinvesteringen. 8. Uitwijk in relatie tot up- en downtime: De mate van afhankelijkheid blijkt in de praktijk hoog te zijn en veelal hoger dan van een pc-infrastructuur. Om hier goed op in te spelen zal een spraaken datacommunicatie-calamiteitenplan essentieel zijn om op een gebalanceerde manier afwegingen te maken. 9. Netwerk- en exploitatiekostenInvesteringen in netwerken gaan gepaard met exploitatiekosten. Diverse netwerken zijn gericht op exploitatiekosten in plaats van investeringen, of juist andersom. De keuze voor een infrastructuur zal dus op beide componenten gebaseerd moeten zijn. Regulier evalueren van deze aspecten is daarom noodzakelijk. 10. Kosten, baten en businessInvesteringen in een infrastructuur zullen een bepaald effect hebben op de afwikkeling van bestaande en nieuwe applicaties. Een afweging op basis van benodigde capaciteit, kosten en baten voor een organisatie is noodzakelijk om tot een evenwichtige investering in netwerkinfrastructuren te komen. De afwegingen zijn enerzijds sterk bedrijfs- en toepassingsafhankelijk en anderzijds ook tariefsgebonden. De basis ligt in het verouderingsplan, omdat dat plan de mijlpalen aangeeft die niet overgeslagen kunnen worden zonder de infrastructuur te beschadigen. Bovenstaand een handreiking voor de gestructureerde ontwikkeling van uw netwerk. Waarom? Eenvoudig, er wordt te veel op de leverancier vertrouwd, zijn belang is zijn product verkopen, uw belang is een optimale oplossing. Deze tien elementen uitwerken gaan u daarbij helpen. M O (@.)       O T M C. V     : ../..

Colofon Verbinding is een vakblad over mobiele communicatie in de openbare orde & veiligheidssector. Jaargang 32, april 2011, nr 2 Verbinding verschijnt tienmaal per jaar. Toezending geschiedt op abonnementsbasis en middels controlled circulation. Uitgever Henk van Beek Hoofdredacteur Henk van Beek Eindredacteur Paul Matthijsse Redactie Postadres Maredijk 17, 2316 VR Leiden Telefoon: 071-5214998 Administratie: [email protected] Abonnementen: [email protected] Redactie: [email protected] Website: www.verbinding.nl Advertentie-exploitatie BMM Bureau voor Marketing en Media Mike de Jong Leidse Schouw 2 1250 AB Alphen aan den Rijn Telefoon: 06-10825993 E-mail: [email protected] In dit nummer bijdragen van Henk van Beek, Jan Biemolt, Hans Borgonjen, Job Konijnenberg, Maarten Oberman, John Plek, Hans Vandam, Robbert Hoeffnagel Ontwerp en opmaak Media Services Uitgeest Druk Drukwerken ProFeeling, Beringen, België Een jaarabonnement op VERBINDING kost € 54,95 inclusief 6% BTW, over te maken op bankrekening 1062.74.619 t.n.v. FenceWorks B.V. in Alphen aan den Rijn, onder vermelding van ‘jaarabonnement Verbinding’. Een jaarabonnement loopt gelijk met het kalenderjaar. Een jaarabonnement wordt aangegaan tot schriftelijke wederopzegging en automatisch gecontinueerd indien niet voor één november van het lopende jaar schriftelijk is opgezegd. Kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. Geplaatste artikelen hoeven niet noodzakelijkerwijs de mening van de redactie te vertegenwoordigen. De redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen. Fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: ‘Overgenomen uit Verbinding, vakblad voor professionele telecommunicatie’. Met de vermelding van het jaar en het nummer. ISSN-nummer 1386-4300 VERBINDING is een uitgave van FenceWorks BV.

DE KUNST VAN HET VERSTAAN

...

...

VEILIGE RADIOCOMMUNICATIE START MET LUISTEREN Elkaar verstaan is essentieel in situaties waar mensenlevens op het spel staan. Gebrek aan bereik, bezette gesprekskanalen of zelfs uitval van apparatuur zijn zaken die fatale gevolgen kunnen hebben. Verstaan begint bij goed luisteren. Daarom zijn we vooral geïnteresseerd in uw wensen en eisen. We combineren dat met onze kennis én kwalitief hoogstaande (ATEX) apparatuur. Het resultaat: op úw bedrijf toegespitste radiocommunicatie waar u op kunt vertrouwen.

Zo kunt u advies, bereikmetingen, maatwerk en apparatuurkeuze in één hand houden. Dat kan resulteren in een geïntegreerd systeem met (explosieveilige ATEX) portofoons en koppelingen naar paging, meldkamersystemen, telefooncentrales en slagboominstallaties. En kopen hoeft niet. Huren kan ook.

www.flash-services.com

C2000. voor iedereen. Actueel Satelliet in Libië. Achtergrond Bedrijfskritische mobiele breedband

Recommend Documents