Handleiding Breedband Rekeninstrument Breedband in het buitengebied van Drenthe
Datum 29-05-2015 Rob van Dijk /
[email protected] Reinier van der Vusse /
[email protected] Alexander Wisse /
[email protected] David Yoshikawa /
[email protected]
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
2 / 27
Inhoudsopgave 1.
INLEIDING ................................................................................................................. 3
2.
DOEL VAN HET MODEL................................................................................................ 4 BEREKENEN GLOBALE BUSINESS CASE ..................................................................................................... 4 BEREKENEN FINALE BUSINESS CASE ........................................................................................................ 5 UITGANGSPUNTEN REKENMODEL .......................................................................................................... 5 DISCLAIMER ...................................................................................................................................... 6
3.
HOE ZIT HET MODEL IN ELKAAR?.................................................................................. 7 INPUTSHEETS .................................................................................................................................... 7 HULP/REKENSHEETS ........................................................................................................................... 8 OUTPUTSHEETS ................................................................................................................................. 9
4.
GEBRUIK VAN HET REKENMODEL ........................................................................... 11 VOORBEREIDING EN ACHTERGRONDINFORMATIE .................................................................................... 11 INVULLEN [INVULFORMULIER] ‘FASE 1’........................................................................................... 14 INVULLEN [INVULFORMULIER] ‘FASE 2’........................................................................................... 16 AANPASSEN VAN MODELAANNAMES EN BEREKENINGSMETHODEN ............................................................. 19 UITKOMSTEN EN RAPPORTAGES .......................................................................................................... 21
5.
VOORBEELDEN TOEPASSING REKENMODEL ................................................................ 22 VOORBEELDBEREKENING 1: GLOBALE BUSINESS CASE (FASE 1) .................................................................. 22 VOORBEELDBEREKENING 2: FINALE BUSINESS CASE (FASE 2) ..................................................................... 23
BIJLAGE A:
UITLEG KOSTENKAART DRENTHE ............................................................... 27
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
3 / 27
1. Inleiding Het initiëren van breedband in zogenaamde ‘buitengebieden’ vergt een behoorlijke dosis doorzettingsvermogen. Op organisatorisch vlak moet voldoende initiële interesse worden gewekt en gedurende de haalbaarheidsstudie moeten de verwachtingen adequaat kunnen worden gemanaged. Deze handleiding hoort bij een financieel rekeninstrument dat onderdeel is van de exercitie van burgerinitiatieven om tot een breedbandvoorziening te komen in het buitengebied. Deze handleiding en het rekeninstrument worden aangeboden op de websites van de provincie Drenthe (www.verbinddrenthe.nl) en het Ministerie van Economische Zaken (www.samensnelinternet.nl). Via deze websites worden meerdere hulpmiddelen geboden aan initiatieven om beter inzicht te krijgen in de verschillende aspecten bij de ontwikkeling van een breedbandproject, waaronder een uitgebreid stappenplan. Het model is zo vorm gegeven dat het zowel voor de interne communicatie naar de leden van het initiatief als voor stakeholders en externe financiers kan worden ingezet. Het financiële model kan in eerste instantie wat uitgebreid ogen. Dit is bewust gedaan om losse presentatie van opbrengsten en kosten in één oogopslag mogelijk te maken. Daarnaast is het model zo flexibel mogelijk vormgegeven. Hiermee kunnen er op één centrale plaats gegevens ingevoerd worden die dan vervolgens direct worden doorgerekend. Op deze wijze kunnen de consequenties van wijzigingen direct zichtbaar worden gemaakt, zonder dat er ‘doorrekenfouten’ optreden. Ten slotte richt het model zich primair op de realisatie van het passieve deel van een breedband (glasvezel)netwerk, dat wil zeggen de fysieke laag welke hoofdzakelijk bestaat uit buizen en kabels. Dit is bewust gedaan om de eigen activiteiten van het breedbandinitiatief zo beperkt en simpel mogelijk te houden; het financieren en verhuren van het fysieke netwerk. De dienstverlenging over het netwerk moet worden gezien als aparte business case(s) die worden uitgevoerd door specialistische partijen. Wij wensen jullie veel succes met het realiseren van jullie initiatief en hopen dat het financiële model daarin een bijdrage kan leveren.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
4 / 27
2. Doel van het model De provincie Drenthe wil bewonersinitiatieven faciliteren bij het opstarten, organiseren en realiseren van NGA1 breedbandprojecten, met name in het buitengebied van Drenthe. Het gezamenlijk oprichten van een breedbandcoöperatie door bewoners behoort daartoe tot één van de mogelijkheden. Dat vraagt echter wel de nodige tijd, kennis en inspanning van initiatiefgroepen om te komen tot een gedegen en uitvoerbaar plan. Een essentieel onderdeel daarvan is het ontwikkelen van een solide business case en een gedegen financieel plan. Binnen de voorbereidingsfase (planfase) van een breedbandproject zijn er grofweg twee cruciale meetmomenten om te bepalen of het beoogde project (financieel) haalbaar is. Onderstaand schema geeft deze momenten in de planfase weer.
Figuur 1: Schematische weergave van stappen binnen de voorbereidingsfase (planfase)
Berekenen globale business case Het eerste meetmoment bevindt zich al in het beginstadium van een initiatief en behelst de toetsing van de globale business case van het breedbandproject. Voor de toetsing van de globale business case is het nodig een ruwe inschatting te maken van de voorziene investerings- en exploitatiekosten, zodat inzicht wordt verkregen in benodigde eigen aansluitbijdrage van potentiele deelnemers bij verschillende deelnamepercentages. Deze informatie stelt de initiatiefgroep in staat om een eerste realistische beoordeling te maken over de haalbaarheid van het beoogde project. Het rekenmodel voorziet initiatiefgroepen van de mogelijkheid om deze toets op eenvoudige wijze uit te voeren. Voor een eerste berekening van de aanlegkosten kunnen initiatieven gebruik maken
1
Next Generation Access
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
5 / 27
van kengetallen per buurt2 in Drenthe, welke worden weergegeven in een (interactieve) geografische kaart. Voor overige kosten zijn er standaard kengetallen ingevuld in het model waar initiatieven mee kunnen rekenen. Meer hierover wordt beschreven in hoofdstuk 4. NB. De uitkomsten van deze globale berekening dienen NIET te worden gecommuniceerd met de potentiele deelnemers/eindgebruiker. Het is uitsluitend bedoeld om initiatiefnemers een eerste indicatie te geven van de (haalbaarheid van de) business case alvorens zij overgaan tot het ontwikkelen van verdere plannen. Initiatiefnemers dienen de uitkomsten voornamelijk te gebruiken om de haalbaarheid van de business case te beoordelen en te achterhalen waar de zwaartepunten liggen in de business case.
Berekenen finale business case Het tweede meetmoment bevindt zich aan het einde van de planfase en omvat de toetsing van de finale business case en het bijbehorende bedrijfsplan door de verschaffer(s) van vreemd kapitaal (bijv. een bank, provincie, gemeente). Op basis van deze toets moet blijken of de business case voor het breedbandproject voldoende solide is. Een dergelijke business case bestaat o.a. uit een balans, een winst en verlies rekening, een kasstroomoverzicht en een financieringsbegroting. Het rekenmodel is primair bedoeld voor deze toets. Het model stelt initiatieven in staat om een verfijning te doen van de kosten inputs op basis van o.a. een gedetailleerde gebiedsanalyse en een offerte van een aannemer. Ook kunnen de inputs voor de beoogde financieringsconstructie worden ingevuld en geoptimaliseerd, op basis van een verdeling van het eigen in te brengen kapitaal en het aan te trekken vreemd kapitaal. Meer hierover wordt beschreven in hoofdstuk 4.
Uitgangspunten rekenmodel Het model is een generiek rekeninstrument dat is opgesteld op basis van een aantal uitgangspunten en aannames, welke cruciaal zijn voor een juiste interpretatie van de uitkomsten:
2 3
Het rekeninstrument verondersteld de aanleg van een glasvezel(aansluit)netwerk naar woningen en bedrijven (in het buitengebied). Het rekeninstrument verondersteld uitsluitend de realisatie (aanleg) van de fysieke infrastructuur (passieve laag 1; civiel werk, kabels, PoP’s, etc.), niet de realisatie van de actieve infrastructuur (actieve laag 2; switch apparatuur, CPE’s, etc.) en de levering van diensten over het netwerk (diensten laag 3; modem, levering 3-play diensten, etc.). De op te richten breedbandorganisatie (bijv. coöperatie of stichting) is de juridische eigenaar van het passieve netwerk en verhuurt deze aan een derde partij/partijen (operator/s) voor het leveren van diensten. Daarvoor ontvangt de bewonersorganisatie een maandelijkse (marktconforme) vergoeding voor de verhuur van actieve aansluitingen3. Het model berekent per deelnemer de benodigde eigen inleg (aansluitbijdrage) vooraf en de eventuele periodieke contributie en/of (dividend)uitkering gedurende de looptijd van het project. De dividendomvang is daarbij afgeleid van de nettowinst. In het tabblad
Op basis van indeling Wijken en Buurten 2013, Centraal Bureau voor de Statistiek In jargon heet dit ODF vergoeding
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
6 / 27
[OVERZICHT UITKOMSTEN] bestaat ook de mogelijkheid deze vast te stellen op minder dan 100% van de nettowinst. Initiatieven die geen of weinig cijfers tot hun beschikking hebben, kunnen op basis van generieke kengetallen door middel van het model inzicht krijgen in de business case van een breedbandproject (in het buitengebied). Deze uitkomsten zijn alleen bestemd voor de verkenningsfase van het project. In een latere fase van het project is het nodig gebruik te maken van exacte getallen, zodat een er een realistischere financiële weergave van het project wordt gegeven. Parameters die grote invloed hebben op de uitkomst van het model zijn onder andere de aanlegkosten per aansluiting/woning. De foutmarge van de uitkomsten is groot wanneer deze inputvariabele teveel afwijkt van de werkelijke kosten. Als hulpmiddel bij bepaling van de aansluitkosten kan gebruik worden gemaakt van de kostenkaart voor Drenthe, specifieke geografische kenmerken zijn echter noodzakelijk voor een goede inschatting van de aanlegkosten van het project.
Disclaimer De handleiding en het rekenmodel zijn generieke instrumenten bestemt door de verkenningsfase van breedband projecten. De instrumenten stellen de gebruiker uitstekend in staat om gedurende de fase van haalbaarheidsstudies en verkenningen, verschillende scenario’s met elkaar te kunnen vergelijken. Deze hulpmiddelen zijn echter geenszins bestemd om investeringsbeslissingen mee te maken. Daarvoor is een meer op maat gemaakt model en advies nodig. Daarbij kunnen (en dienen) ook grotere finesses en optimalisaties te worden aangebracht, bijvoorbeeld een gedetailleerdere inschatting van aanleg- en financieringskosten. Een aantal parameters hebben grote invloed op de uitkomsten van het model, zoals het aantal aansluitingen, aansluittarief en mogelijke subsidies. De foutmarge van de uitkomsten is groot wanneer deze inputvariabelen niet goed aansluiten bij het specifieke project. De standaardgegevens in het model zijn daarom uitsluitend bedoeld voor een eerste financiële verkenning. Gebruik ook de mogelijkheid om gevoeligheidsanalyses te maken om grip te krijgen op het effect van de veranderende parameters. Het is de verantwoordelijkheid van de gebruiker om op een correcte manier met de uitkomsten van het model om te gaan. Het model en de handleiding is opgezet door RebelCapital B.V. en Stratix B.V. De aannames en berekeningen in het model zijn niet geaudited. Hoewel bij het opstellen model en de handleiding de nodige zorgvuldig is betracht, aanvaarden RebelCapital B.V. en Stratix B.V. geen aansprakelijkheid voor de compleetheid en correctheid van aannames, berekeningen en resultaten van het model.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
7 / 27
3. Hoe zit het model in elkaar? Wanneer je het model opent zie je direct dat het model uit een aantal sheets bestaat. Dat heeft te maken met het feit dat we in het model onderscheid maken tussen inputsheets, hulp/rekensheets en outputsheets. Schematisch bestaat het model uit de volgende sheets:
Figuur 2: Schematische inrichting van het rekenmodel
De functies van de verschillende soorten sheets en daarmee de globale werking van het model wordt hieronder nader toegelicht.
Inputsheets De inputsheets zijn de enige sheets waarin gegevens (handmatig) aangepast dienen te worden. Deze sheets bevatten een aantal geel gearceerde invoervelden die handmatig aangepast kunnen worden. N.B. Wijzigingen in het model dienen enkel te worden doorgevoerd in de daarvoor bestemde geel gearceerde vlakken! Wanneer wijzigingen elders worden doorgevoerd ontstaan er inconsistenties in het model waardoor de uitkomsten niet langer betrouwbaar zullen zijn. In totaal bevat het model een tweetal inputsheets welke hieronder kort worden toegelicht.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
8 / 27
1. [INVULFORMULIER] In het [INVULFORMULIER] kunnen de invoergegevens voor het rekenmodel worden ingevuld en/of aangepast in de daarvoor bestemde geel gearceerde vlakken. Dit betreft (invoer)gegevens met betrekking tot de volgende onderwerpen: Omvang van het project (aantal aansluitingen, deelnemers, afnemers) Beschikbare subsidies4 Looptijd van het project Projectfinanciering Specificering van kosten en opbrengsten Naast de invoervelden wordt bovenaan het [INVULFORMULIER] ook een beperkt aantal relevante uitkomsten van het rekenmodel getoond, zodat de gevolgen van wijzigingen in de invoergegevens direct zichtbaar zijn. 2. [INPUTLIJST] De [INPUTLIJST] bevat een overzicht van alle relevante invoerparameters die in het rekenmodel worden toegepast. Dit betreft zowel een (geautomatiseerde) verfijning van de gegevens uit het [INVULFORMULIER], als een aantal aanvullende (vaste) modelaannames. De informatie in de [INPUTLIJST] dient niet aangepast te worden. Om wijzigingen in de invoergegevens aan te brengen dient gebruik gemaakt te worden van het [INVULFORMULIER].
Hulp/rekensheets De rekensheets worden automatisch (aan)gevuld op basis van de invoergegevens en bevatten de detailberekeningen van de relevante onderdelen van het rekenmodel. In totaal bestaat het rekenblok uit acht verschillende rekensheets: 1. [TIJD] Deze sheet bevat een aantal hulpberekeningen en overzichten met betrekking tot de tijdsindeling en de looptijd van het project. 2. [AANSLUITINGEN] Deze sheet laat zien hoe de invoergegevens doorwerken in de aantallen (aansluitingen, deelnemers en afnemers) en maakt de opbouw van deze aantallen inzichtelijk. 3. [OPBRENGSTEN] Deze sheet toont de berekende opbouw en de totalen van de inkomsten over de looptijd van het project. 4. [KOSTEN] Deze sheet toont de berekende opbouw en de totalen van de operationele kosten over de looptijd van het project. 5. 4
[ACTIVA]
Bijvoorbeeld breedbandsubsidies van een provincie
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
9 / 27
Deze sheet toont de berekende opbouw en totalen van de investering en de afschrijvingen over de looptijd van het project. 6. [SCHULDEN] Deze sheet toont de berekende hoogte van de bankleningen (senior debt) en de daarbij behorende jaarlijkse kosten voor aflossing en rente. 7. [VERMOGEN + ACHTERG. LENING] Deze sheet toont de berekende hoogte van het eigen vermogen en de eventuele uit te keren dividenden. Ook worden de berekende achtergestelde leningen (voor zover daar sprake van is) en de daarbij behorende jaarlijkse kosten voor aflossing en rente getoond in deze sheet. 8. [BELASTING] Deze sheet bevat de berekende opbouw en totalen van de relevante belastingdruk.
Outputsheets De outputsheets bevatten de belangrijkste uitkomsten van het rekenmodel. In totaal zijn er drie verschillende outputsheets:
1.
[FINSTAT] Deze sheet bevat een overzicht van de uitkomsten van het rekenmodel, in de vorm van een winst- en verliesrekening, een balans en een kasstromenoverzicht. Dit zijn ook de rapportages voor de bank, coöperatieleden en andere belanghebbenden.
2.
[CHECKS] Deze sheet bevat (de uitkomsten van) een aantal controles op de consistentie van de invoergegevens en de uitkomsten van het rekenmodel. 3. [OVERZICHT UITKOMSTEN] Deze sheet toont een zeer beknopte rapportage met de belangrijkste uitkomsten van het rekenmodel.
Waarom delen we het model zo in? Het model is opgebouwd volgends de FAST-methodiek, dat is een internationale modeleerstandaard die de Flexibiliteit, Accuraatheid, Structuur en Transparantie van een model borgt. Deze methodiek volgt een aantal strikte regels ten aanzien van de structuur van het gehele model, en de opbouw van berekeningen. Door input en output te scheiden blijft het model flexibel. Dit betekent dat je zonder het risico op fouten het effect kan bekijken van het wijzigingen van aannames, bijvoorbeeld ten aanzien van bedragen en de timing van bedragen. Alle input voor een berekening wordt eerst geëxporteerd uit de inputsheets naar de rekensheets. Vervolgens vinden op de rekensheets met deze input de berekeningen plaats. Berekeningen worden altijd in kleine stapjes gemaakt. Dit zorgt voor een kleinere
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
10 / 27
kans op fouten (bijvoorbeeld door foutjes in lange formules), maar het maakt het model wel uitgebreider. Voorbeelden Wanneer je een aanname ten aanzien van de looptijd van het breedbandproject verandert (bijvoorbeeld: de looptijd wordt gewijzigd van 20 jaar naar 25 jaar), verandert de reeks ‘Operationele periode vlag’ op het tabblad [TIJD] (rij 74). Een ‘vlag’ is een rij van ‘1’-en die markeert dat een bepaalde activiteit in dat jaar plaats vindt. Als deze vlag een jaar verschuift, schuiven de kosten en/of opbrengsten van deze fase ook een jaar op. Wanneer je een index wilt veranderen (bijvoorbeeld: de prijs van de onderhoudskosten neemt jaarlijks met 2% in plaats van 2,7% toe), dan verander je het percentage in de inputsheet. In het tabblad [TIJD] wordt dan automatisch de betreffende indexatiereeks aangepast. Omdat deze gelinkt is aan de berekening van de onderhoudskosten veranderen deze automatisch mee.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
11 / 27
4. Gebruik van het rekenmodel Voorbereiding en achtergrondinformatie Openen van het document Om het rekenmodel (.xlsm bestand) te kunnen openen is Microsoft Excel 2007 of hoger vereist. Wanneer je het rekenmodel (voor de eerste keer) opent is het mogelijk dat Excel bovenin het scherm een gele balk weergeeft met de waarschuwing dat het bestand mogelijk onveilig is, zie Figuur 3. Om verder te gaan klik je op ‘bewerken inschakelen’.
Figuur 3: Schermafbeelding van Excel waarschuwing dat bestand mogelijk onveilig is.
Daarnaast zal Excel bij het openen van het bestand mogelijk ook een beveiligingswaarschuwing weergeven dat het werkblad Macro’s bevat welke zijn uitgeschakeld, zie Figuur 4. Om het rekenmodel te kunnen gebruiken dienen Macro’s ingeschakeld te worden, wat kan worden bereikt door te klikken op ‘Inhoud inschakelen’.
Figuur 4: Schermafbeelding van Excel waarschuwing dat Macro's zijn uitgeschakeld
Als de bovenstaande stappen goed zijn doorlopen wordt er een ontvangstscherm geopend waarin de disclaimer op het rekenmodel wordt getoond en de vraag om hiermee akkoord te gaan, zie Figuur 5.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
12 / 27
Pas zodra deze de disclaimer wordt geaccepteerd zal het rekenmodel bruikbaar worden. Dit kan worden bereikt door op ‘Accept’ aan te vinken en op ‘OK’ te klikken.
Figuur 5: Schermafbeelding van ontvangstscherm met disclaimer
Overige instellingen Excel Alvorens je aan de slag gaat in het model is het nog goed om de Excelinstelling te controleren: 1. Ga in de menubalk naar de tab ‘Formules’. 2. Klik op het icoon met een rekenmachine: ‘Berekeningsopties’ of ‘Calculation options’. 3. Vink de optie ‘automatisch’ of ‘automatic’ aan (mocht dit nog niet zo staan).
Legenda rekenmodel In het rekenmodel zijn een aantal verschillende soorten kleuren en arceringen gebruikt, welke een specifieke betekenis hebben. Deze staan hieronder toegelicht.
Geel gearceerde cellen betreffen de velden waar gegevens ingevoerd kunnen worden. Gegevens voor het rekenmodel dienen uitsluitend te worden ingevoerd/aangepast in deze cellen.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
13 / 27
Blauwe tekst betreft gegevens die zijn opgehaald uit een andere sheet (verwijzingen). Dit kunnen bijv. invoergegevens of gegevens uit de rekensheets zijn die in een andere sheet worden gebruikt. Rode tekst betreft juist (berekende) gegevens die worden geëxporteerd naar andere sheet(s). In de sheet waarnaar wordt geëxporteerd, komen deze gegevens terug als blauwe tekst. (tekst tussen haakjes) betreft negatieve waarden (boekhoudkundige notatie). Groen gearceerde cellen betreffen controlevelden, waarbij de controle is goedgekeurd Rood gearceerde cellen betreffen controlevelden, waarbij de controle is afgekeurd
Eventuele overige opmaak in het rekenmodel is puur esthetisch en heeft geen verdere betekenis. Wanneer gegevens binnen hetzelfde rekenmodel worden hergebruikt worden deze gewoon als zwarte tekst en/of getallen weergegeven .
Invoeren van gegevens Invoergegevens dienen uitsluitend ingevuld of aangepast te worden in het [INVULFORMULIER]. Het [INVULFORMULIER] is zo ingericht dat gebruikers in een vroeg stadium kunnen werken met indicatieve invoergegevens (schattingen/kengetallen), welke in een later stadium steeds verder verfijnd kunnen worden. Door middel van een aantal verfijningsslagen ontstaat er uiteindelijk een gedegen onderbouwd financieel plan. Onderdeel hiervan is dat in het [INVULFORMULIER] rekening wordt gehouden met het onderscheid dat is gemaakt in hoofdstuk 2 tussen ‘berekenen globale business case’ en ‘berekenen finale business case’. Hiertoe is het [INVULFORMULIER] opgedeeld in twee delen, waarbij het tweede deel standaard verborgen (ingeklapt) is. Deze delen worden hieronder kort toegelicht.
Figuur 6: Schermafbeelding van het invulformulier met ‘Fase 2’ ingeklapt
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
14 / 27
Het eerste deel (fase 1) bevat een aantal invoervelden die (minimaal) noodzakelijk zijn om de globale business case te kunnen toetsen. Dit betreft een eerste indicatie van de (interne) haalbaarheid op basis van de totale investering, het verwachte deelnamepercentage en de benodigde bijdrage van deelnemers. Deze berekening gaat uit van een aantal vaste aannames ten aanzien van de financiering en de kosten van het project. Het tweede deel (fase 2) bevat een aantal aanvullende invoervelden waarin gegevens ten aanzien van de financiering en de kosten van het project verfijnd kunnen worden voor de finale business case. In deze fase is het de bedoeling dat op basis van onderbouwde gegevens - zoals een gedetailleerde gebiedsanalyse , behoeftepeiling en/of een ontwerp/offerte van een aannemer - het financiële plan wordt doorgerekend. De resultaten kunnen worden gebruikt voor een (externe) financieringstoets.
Invullen [INVULFORMULIER] ‘Fase 1’ Bij ‘Fase 1’ in het [INVULFORMULIER] kunnen gegevens ten aanzien van de aanlegkosten worden ingevoerd in de daarvoor bestemde geel gearceerde cellen. Dit betreft gegevens over de verwachte aantallen aansluitingen en deelnemers, de verwachte aanlegkosten per aansluiting, eventuele subsidies en bijdragen van operators, en de relevante looptijden. In eerste instantie kan hier worden volstaan met het invoeren van indicatieve waarden, zodat een eerste indicatie kan worden verkregen van de business case. In een later stadium dienen deze gegevens verfijnd te worden en onderbouwd op basis van nader onderzoek en werkelijke getallen. Alle overige variabelen die relevant zijn voor een breedband business case, maar niet vermeld staan bij Fase 1, worden in de berekeningen in deze fase meegenomen op basis van vooraf ingestelde geschatte waarden. Deze zijn zichtbaar door de velden in ‘Fase 2’ uit te klappen. Dit kan worden bewerkstelligd door te klikken op het plusje links in de kantlijn bij ‘Fase 2’. Om gegevens die zijn ingevoerd of aangepast in het [INVULFORMULIER] mee te nemen in de berekeningen dient op de rode bereken knop linksboven te worden gedrukt. Hieronder wordt een korte toelichting gegeven op in voervelden in het invoerformulier ‘Fase 1’ . 1. Omvang van het gebied Aantal aansluitingen in het gebied (invullen) Het aantal adressen (panden) dat gelegen is binnen uw beoogde doelgebied Welk % wordt aangelegd? Het deel van de adressen binnen het doelgebied waar een aansluiting zal worden gerealiseerd. Indien u hier nog geen inzicht in hebt kunt u deze voorlopig op 100% laten staan. Welk % van aangelegd wordt deelnemer? Het deel van de aangesloten adressen dat (financieel) participeert in de aanleg. Er kunnen enkel diensten worden afgenomen op adressen die participeren. Aangesloten adressen die niet participeren kunnen zich in een later stadium inkopen (tegen hogere kosten). Indien u hier nog geen inzicht in hebt kunt u deze voorlopig op 60% laten staan. N.B. Dit percentage is belangrijk voor de business case en zal vaak fungeren als harde doelstelling voor het sluitend krijgen van de business case.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
15 / 27
Welk % van deelnemer wordt afnemer van diensten Het deel van de participerende adressen dat ook diensten zal gaan afnemen. Indien u hier nog geen inzicht in hebt kunt u deze voorlopig op 100% laten staan. N.B. Dit percentage is belangrijk voor de business case en zal vaak fungeren als harde doelstelling voor het sluitend krijgen van de business case. Wat zijn de aanlegkosten per aansluiting? De verwachte aansluitkosten per aansluiting. Deze zijn grotendeels afhankelijk van de (graaf)afstand die per adres overbrugd dient te worden. Voor een eerste inschatting van de aanlegkosten kan gebruik worden gemaakt van de (interactieve) kostenkaart voor Drenthe, welke verderop nader zal worden toegelicht. Is er breedbandsubsidie beschikbaar in het gebied? De vraag of er voor (een deel van) het beoogde doelgebied subsidie beschikbaar is (voor deelnemers) voor de aanleg van breedbandinfrastructuur. De hoogte van een eventuele subsidie kan worden gespecifieerd onder ‘2. Subsidies en bijdragen’. Is er een operator bijdrage beschikbaar? De vraag of er voor (een deel van) het beoogde doelgebied een operator bereid is een bijdrage te leveren. De hoogte van een eventuele bijdrage kan worden gespecifieerd onder ‘2. Subsidies en bijdragen’. 2. Subsidies en bijdragen Wat is de hoogte van de subsidie per deelnemer? De (gemiddelde) hoogte van een eventuele subsidie per deelnemer voor het betreffende (deel)gebied Bijdrage operator in aanleg De (gemiddelde) hoogte van een eventuele bijdrage van een operators per (passieve) aansluiting voor het betreffende (deel)gebied 3. Looptijd project Huidige jaar Automatische weergave van het huidige jaartal [géén invulveld] In welk jaar start de bouw van het project? Het jaartal waarin verwacht wordt dat er gestart wordt met de bouw (aanleg) van het netwerk. Wat is de looptijd van het breedband project? De (beoogde) looptijd van het project. Binnen deze looptijd dient de business case sluitend te zijn, d.w.z. alle kosten (en bijbehorende investeringen) dienen binnen deze periode te zijn terugverdiend en afbetaald. Indien u hier nog geen inzicht in hebt kunt u deze voorlopig op 20 jaar laten staan. Interactieve kostenkaart Drenthe Om gebruikers te assisteren bij het inschatten van de aanlegkosten is er een (interactieve) kostenkaart5 voor Drenthe samengesteld. In deze kostenkaart kunnen gebruikers de indicatieve aanlegkosten voor hun deelgebied opzoeken en invullen in het [INVULFORMULIER]. De kostenkaart kan worden geopend vanuit het rekenmodel door te klikken op de knop rechtsboven met de tekst ‘Kostenkaart Drenthe openen’. De kostenkaart is een interactieve kaart van alle buurten in Drenthe. Wanneer
5
De indicatie van de aanlegkosten in het kostenkaart zijn gebaseerd op een kostenmodel, waarvan de uitleg wordt
gegeven in Bijlage A
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
16 / 27
een buurt wordt aangewezen met de muispointer, wordt informatie over de verwachte aanlegkosten, voor die buurt linksboven zichtbaar. Figuur 7 toont een afbeelding van de kostenkaart.
Figuur 7: Interactieve kostenkaart van Drenthe
NB. De uitkomsten van deze globale berekening dienen NIET te worden gecommuniceerd met de potentiele deelnemers/eindgebruiker. Het is uitsluitend bedoeld om initiatiefnemers een eerste indicatie te geven van de (haalbaarheid van de) business case alvorens zij overgaan tot het ontwikkelen van verdere plannen. Initiatiefnemers dienen de uitkomsten voornamelijk te gebruiken om de haalbaarheid van de business case te beoordelen en te achterhalen waar de zwaartepunten liggen in de business case. Toevoegen (deel)gebieden Er kunnen in het [INVULFORMULIER] extra (deel)gebieden worden toegevoegd. Dit biedt de mogelijkheid om het aanleggebied op te delen in verschillende deelgebieden, waarvoor andere aanlegkosten en andere subsidieregelingen kunnen gelden (bijvoorbeeld voor het scheiden van ‘wit’ en ‘grijs’ gebied). Door (deel)gebieden toe te voegen of weg te laten kan de gebruiker ervaren wat de effecten zijn op de uitkomsten, m.n. de hoogte van de eigen aansluitbijdrage voor deelnemers.
Invullen [INVULFORMULIER] ‘Fase 2’ Bij ‘Fase 2’ in het [INVULFORMULIER] kunnen gegevens ten aanzien van de financiering en de kosten van het project worden verfijnd. Hiertoe dienen eerst de cellen ‘Fase 2’ te worden uitgeklapt, indien
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
17 / 27
dat nog niet het geval is. Dit kan worden bewerkstelligd door te klikken op het plusje links in de kantlijn bij ‘Fase 2’.
Figuur 8: Schermafbeelding van het invulformulier met ‘Fase 2’ uitgeklapt
In de daarvoor bestemde geel gearceerde cellen kunnen gegevens worden ingevoerd die betrekking hebben op de financiering van het project, en kunnen coöperatiekosten en specifieke aanlegkosten nader worden gespecificeerd. Naast het invullen en verfijnen van de invoergegevens bij ‘Fase 2’ dienen in dit stadium ook de invoergegevens bij ‘Fase 1’ te worden aangescherpt. Zo kan bijvoorbeeld de omvang van het doelgebied en de aanlegkosten per woning worden verfijnd op basis van een offerte van een aannemer. Om gegevens die zijn ingevoerd of aangepast in het [INVULFORMULIER] mee te nemen in de berekeningen dient op de rode bereken knop linksboven te worden gedrukt. Hieronder wordt een korte toelichting gegeven op in voervelden in het invoerformulier ‘Fase 2’ . 4. Hoe wordt het project gefinancierd? Eigen vermogen van de coöperatie
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
18 / 27
Het deel van de investering (aanlegkosten) dat wordt gefinancierd uit eigen vermogen van de coöperatie, d.w.z. de eigen bijdrage van de deelnemers. De standaardinstelling is dat de investering volledig wordt gefinancierd uit eigen vermogen. Aandeel banklening Het deel van de investering (aanlegkosten) dat wordt gefinancierd middels een banklening. Aandeel publieke/achtergestelde lening Het deel van de investering (aanlegkosten) dat wordt gefinancierd uit een (achtergestelde) lening bij een (lokale) overheidsinstantie. Check De bovenstaande percentages moeten (logischerwijs) samen optellen tot 100%, waarop in dit veld een automatische controle wordt uitgevoerd [géén invulveld] Looptijd banklening De looptijd van een eventuele banklening Looptijd publieke/achtergestelde lening De looptijd van een eventuele een (achtergestelde) lening bij een (lokale) overheidsinstantie. Rente % banklening Het rentepercentage dat is overeengekomen bij een eventuele banklening Rente % achtergesteld vermogen Het rentepercentage dat is overeengekomen bij een eventuele (achtergestelde) lening bij een (lokale) overheidsinstantie % reservering over mogelijke uitkeringen voor deelnemers Het afgesproken % van lening verstrekker dat als reserve dient te worden aangehouden op mogelijke uitkeringen aan leden door de coöperatie. Vaak kan dit een eis zijn van de bank bij een lening verstrekking. Maandelijkse bijdrage operator per afnemer De bijdrage die wordt gevraagd van de operator op het netwerk voor de huur per actieve aansluiting, d.w.z. aansluitingen waarover daadwerkelijk diensten worden afgenomen. 5. Specificatie van de kosten van de coöperatie Organisatie/aansturing coöperatie De (verwachte) jaarlijkse kosten die nodig zijn voor organisatie en aansturing van de coöperatie. Bijvoorbeeld kosten voor kantoorartikelen, huur van vergaderruimten en onkostenvergoedingen voor bestuurders Extern advies (accountant / juridisch etc.) De (verwachte) jaarlijkse kosten voor externe inhuur, zoals accountants, juristen of (overige) adviseurs Communicatie (website, drukwerk, etc.) De (verwachte) jaarlijkse kosten voor communicatie door de coöperatie, zoals de kosten voor website ontwerp en beheer, drukkosten en portokosten Huisvesting De (verwachte) jaarlijkse kosten voor huisvesting van de coöperatie Personeelskosten De (verwachte) jaarlijkse) kosten voor inhuur van (vast) personeel Overige Eventuele overige kosten
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
19 / 27
6. Specificatie van de aanlegkosten Heeft u specificatie van aanleg, onderhoud en plankosten inzichtelijk? De vraag of er gedetailleerde informatie beschikbaar is over aanlegkosten, onderhoudskosten en/of plankosten, bijvoorbeeld op basis van offertes van aannemers. Indien er daadwerkelijk gedetailleerde informatie over aanlegkosten beschikbaar is, dan kan op basis hiervan een nadere specificatie worden gegeven van een aantal (vaste) kostenposten. Dit betreft kostenposten die niet of nauwelijks variëren met de hoeveelheid aansluitingen, zoals de kosten voor aanleg van PoP, leges/degeneratie, backhaul en plankosten. Het invoeren van deze kostenposten dient gescheiden te gebeuren van de kosten per aansluiting (zie opmerking in rood in rekenmodel). Dit houdt in dat het totaal van deze kostenposten en het totaal aan aansluitkosten (= prijs per aansluiting x aantal aansluitingen) samen moet optellen tot het totaalbedrag van offerte van de aannemer. N.B. Het model maakt standaard een aantal aannames ten aanzien van deze (vaste) kostenposten, die automatisch worden meegenomen in de berekeningen. Dit betekent dat wanneer er uitsluitend gerekend dient te worden met een prijs per aansluiting, deze kostenposten allemaal (handmatig) op nul gezet dienen te worden. KOSTEN VOOR POP, BACKHAUL, PLANNING, ONDERHOUD EN OVERIGE: Wat zijn de totale kosten voor aanleg PoP's volgens offerte? De totale kosten voor de realisatie van de PoPs. Een PoP is een apparaatruimte die geldt als aggregatiepunt voor glasvezelkabels. Kosten voor de PoP bestaan o.a. uit grondaankoop, constructie, patchkasten, koelingsystemen, (nood)voedingsystemen Wat is het totaal aan overige kosten (leges/degeneratie kosten etc.) De totale overige kosten. Dit kunnen bijvoorbeeld degeneratiekosten en leges zijn. Wat zijn de kosten voor de aanleg van de passieve backhaul? De totale kosten voor de aanleg van passieve infrastructuur t.b.v. de backhaul. De backhaul is de verbinding tussen het aansluitnetwerk en een hoofdnetwerk. Wat zijn de plankosten voor de uitvoering van het project? De totale plankosten voor de uitvoering (aanleg) van het project. Dit betreft o.a. kosten voor engineering, administratie en aansturing die worden gemaakt tijdens het aanlegtraject. Wat zijn de onderhoudskosten per aansluiting per jaar? De onderhoudskosten per aansluiting. Typisch zal dit zijn vastgelegd in een onderhoudscontract. Dit betreft o.a. kosten van materiaal en arbeid voor reparaties en vervangingen.
Aanpassen van modelaannames en berekeningsmethoden In algemeenheid raden wij af om wijzigingen in het model door te voeren buiten de daarvoor bestemde geel gearceerde invoervelden. De aannames en berekeningsmethoden die zijn gehanteerd in het model zijn door Rebel Group en Stratix met zorg samengesteld en het wijzigen ervan kan leiden tot inconsistenties in het model of onrealistische resultaten. Om deze reden zijn grote delen van het rekenmodel beschermd met een wachtwoord. Desalniettemin kunnen er gevallen zijn waarbij (geavanceerde) gebruikers de mogelijkheid willen hebben om aanpassingen in het model door te voeren, bijv. het wijzigingen van indexaties. Per blad kan de beveiliging verwijderd worden. Dit kan door het tab controleren (of review) aan te klikken en ‘blad ontgrendelen/unprotect sheet’ aan te klikken. Het wachtwoord is ‘rekentoolbreedband’.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
20 / 27
Hieronder worden een aantal tips en achtergronden gegevens die relevant zijn wanneer gebruikers zelf wijzigingen in het model willen doorvoeren. Locatie belangrijkste modelaannames en berekeningen De belangrijkste modelaannames zijn te vinden in de [INPUTLIJST]. Naast een automatische verfijning van de invoergegevens uit het [INVULFORMULIER] bevat de [INPUTLIJST] een aantal (vaste) modelaannames. Gegevens in blauw verwijzen naar input die is aangeleverd in de geel gearceerde velden in de [INVULFORMULIER]. Gegevens in zwart kunnen zowel vaste modelaannames betreffen als berekende waarden op basis van de gegevens in blauw. Nagenoeg alle berekeningen vinden plaats in de rekensheets, waarvan de tabbladen [OPBRENGSTEN], [KOSTEN] en [ACTIVA] de belangrijkste zijn. In de rekensheets zijn de invoergegevens gemarkeerd in blauw, welke in veel gevallen verwijzen naar velden in de [INPUTLIJST]. Indeling rekensheets Een rekensheet begint altijd met een verzameling van alle ‘ingrediënten’ die voor de berekening zijn opgehaald uit andere sheets, deze regels zijn blauw. Bij alle berekeningen zal je in ieder geval terug vinden: Een bedrag (per jaar, of eenmalig). Een reeks voor de indexatie. Deze is ‘1’ in het jaar van het prijspeil van het ingevoerde bedrag, daarna stijgt de prijs elk jaar met de factor in deze reeks. Zie bijvoorbeeld in het tabblad [OPBRENGSTEN] rij 119 (‘operationele index factor’) Een reeks vlaggen. Dit zijn ‘1’en die aangeven dat het (jaarlijkse) bedrag in een gegeven jaar wel of niet zal voorkomen. Zie bijvoorbeeld het tabblad [OPBRENGSTEN] rij 117 (‘operationele periode vlag’) waar de inflatievlag is aangezet voor het jaar 2017 en verder. Een of meerdere reeksen met uitkomsten. Deze reeksen zijn doorgaans rood, wat betekent dat deze regel geëxporteerd wordt naar een andere sheet. Als een dergelijke regel wordt verwijderd, leidt dat tot gebroken verwijzingen (‘#REF’s) op andere tabbladen waardoor het model niet meer volledig doorrekent. Het is mogelijk dat de uitkomsten reeks voor een kostenpost is weergegeven als positieve waarden, gemarkeerd met de toevoeging ‘POS’. Wanneer hiermee wordt doorgerekend worden dezelfde bedragen gebruikt, maar dan negatief (d.w.z. tussen haakjes) Aanpassing doorvoeren in rekensheets Voer een aanpassing door nadat je de rekensheet gelezen en begrepen hebt. Een aanpassing voer je altijd door in de hele regel, dit verkleint de kans op fouten. De hele regel rekent dus met dezelfde formule. Let verder altijd op dat de onderste (vaak rode) regel van een blok de ‘uitkomsten’ regel blijft. Deze regel wordt vaak gebruikt in andere berekeningen. Zolang je in de rekenregel (de regel met de formule) aanpassingen doet, kan je alles daarboven aanpassen zoals je wil. Het is dus geen probleem om bijvoorbeeld extra ‘ingrediënten’ aan de berekening toevoegen. Voor het aanpassen van ‘vlaggen’ of indexaties kan het beste zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van de inputsheets. Indien dit niet afdoende mogelijkheden biedt kunnen er ook wijzigingen worden aangebracht in het tabblad [TIJD].
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
21 / 27
Uitkomsten en rapportages Een volledig financieel overzicht van de uitkomsten van het rekenmodel is beschikbaar in het tabblad [FINSTAT]. Dit overzicht bevat een winst- en verliesrekening, een balans en een kasstromenoverzicht voor de looptijd van het project. Daarnaast is er ook een beknopte samenvatting van de uitkomsten beschikbaar onder het tabblad [OVERZICHT UITKOMSTEN]. Deze overzichten kunnen worden gebruikt voor rapportage richting banken, leden en andere belanghebbenden. Ook kunnen deze worden gebruikt om een uitgebreide analyse te doen van de (financiele) impact van wijzigingen in de invoergegevens. Specifiek geldt daarbij dat op het tabblad [invulformulier] de mogelijkheid is opgenomen om een deel van de winst niet als korting in de contributie van leden te laten vloeien, maar om deze reserveren. Indeling tabblad [FINSTAT] Deze begint met de winst- en verliesrekening. Zie hoe de blauwe regels verwijzen naar de meer uitgebreide opbrengsten en kosten overzichten in de rekensheets (o.a. de tabbladen [OPBRENGSTEN] en [KOSTEN]) De balans bestaat grotendeels uit de investeringen, met daar tegenover de langlopende financieringen (eigen of vreemd vermogen). Ook hier geven de blauwe regels aan dat het hier overzicht betreft van berekeningen die op andere tabbladen meer uitgebreid vermeld staan. Het kasstroom overzicht (cash flow) laat vervolgens zien hoe de inkomsten verdeeld worden over de verschillende verplichtingen, en wat vervolgens nog resteert. Overschotten of tekorten komen vervolgens ten goede/ten laste van de kaspositie. Resultaten van analyses worden vanaf rij 111 getoond, zoals de solvabiliteit- en terugbetalingsratio’s. Hier is ook ruimte om eventueel andere ratio’s of analyses toe te voegen die relevant geacht worden.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
22 / 27
5. Voorbeelden toepassing rekenmodel In dit hoofdstuk wordt een aantal (fictieve) voorbeeldberekeningen gegeven voor de toepassing van het rekenmodel.
Voorbeeldberekening 1: globale business case (Fase 1) Een bewonersinitiatief in het buitengebied van de gemeente Noordenveld wil graag de mogelijkheid onderzoeken voor de aanleg van breedband in/rondom de buurt “Verspreide huizen Norg”. Om een eerste indicatie te krijgen van de aanlegkosten wordt gebruik gemaakt van de Interactieve kostenkaart van Drenthe, zie Figuur 9.
Figuur 9: Resultaat interactieve kostenkaart voor buurt “Verspreide huizen Norg”
Daarnaast heeft het initiatief zich verdiept in beschikbare subsidies en heeft het (informeel) de interesse gepolst bij een deel van de buurtbewoners. Op basis hiervan hanteert het initiatief de volgende aannames voor het rekenmodel:
CBS buurt: Verspreide huizen Norg (gemeente Noordenveld) 666 objecten (aansluitingen) Aanlegpercentage: 100% Verwachte deelname: 60%
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
23 / 27
Verwachte afname: 100% Indicatieve kosten per aansluiting € 2.000 Eenmalige provinciesubsidie per deelnemer: € 500 Geen operator bijdrage Overige inputs o.b.v. standaard waarden
Deze aannames worden vervolgens ingevuld in het rekenmodel, zie Figuur 10
Figuur 10: Gegevens voorbeeldberekening 1 in [INVULFORMULIER]
Nadat alle gegevens zijn ingevuld kan de (globale) business case worden doorgerekend door op de rode knop rechtsboven te klikken. De belangrijkste resultaten worden direct bovenin in het [INVULFORMULIER] getoond en in het tabblad [OVERZICHT UITKOMSTEN]. In dit stadium is het o.a. van belang om een indicatie te krijgen van de benodigde eigen bijdrage voor deelnemers en de verwachte uitkering van dividend aan deelnemers over de looptijd van het project. Vervolgens kan bij bewoners op basis van deze gegevens worden getoetst of het benodigde deelnamepercentage haalbaar is onder de gestelde voorwaarden, bijvoorbeeld via een betalingsbereidheidonderzoek/enquête. Volgens de uitkomsten van het rekenmodel moet de aanleg ongeveer anderhalf miljoen euro kosten. Uitgaande van een deelnamepercentage van 60% is volgens het model een bijdrage nodig per deelnemer van €3.462 ( indien het project volledig uit eigen vermogen wordt gefinancierd). Over de gehele looptijd van het project wordt er volgens het model €101 aan dividend uitgekeerd aan de deelnemers.
Voorbeeldberekening 2: finale business case (Fase 2) Op basis van de uitwerking van de globale business case is geconcludeerd dat aanleg van breedband in het beoogde gebied inderdaad haalbaar lijkt. Het initiatief heeft dan ook verdere stappen ondernomen om dit te realiseren en wil op basis van de nieuwe gegevens het financiële plan laten toetsen. We gaan er in dit voorbeeld vanuit dat het initiatief de volgende taken heeft uitgevoerd: Betalingsbereidheidonderzoek Ontwerp en offerte laten maken door een aannemer Keuze gemaakt voor een financieringsconstructie Afspraken gemaakt met een operator Op basis van het betalingsbereidheidonderzoek en de offerte van de aannemer is het aanleggebied nu opgedeeld in drie deelgebieden: Gebied 1 333 aansluitingen Aanlegpercentage: 100%
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
24 / 27
Verwachte deelname: 60% Verwachte afname: 100% Aanlegkosten per aansluiting €1.500 Geen subsidie Geen operator bijdrage
Gebied 2 222 aansluitingen Aanlegpercentage: 100% Verwachte deelname: 70% Verwachte afname: 100% Aanlegkosten per aansluiting €2.200 Eenmalige provinciesubsidie per deelnemer: € 500 Geen operator bijdrage Gebied 3 111 aansluitingen Aanlegpercentage: 100% Verwachte deelname: 85% Verwachte afname: 100% Aanlegkosten per aansluiting €2.500 Eenmalige provinciesubsidie per deelnemer: € 500 Geen operator bijdrage Daarnaast hanteert het initiatief de volgende financieringsconstructie: 60% financiering via eigen vermogen (eigen inleg deelnemers) 10% financiering via banklening (10jr, 5%) 30% financiering via achtergestelde lening provincie (20jr, 4%) 10% reservering over mogelijke uitkeringen voor deelnemers De voorziene jaarlijkse kosten van de coöperatie zijn als volgt opgebouwd: Organisatie/aansturing coöperatie: € 12.000 Extern advies (accountant / juridisch etc.): € 15.000 Communicatie (website, drukwerk, etc.): 10.000 Huisvesting: n.v.t. Personeelskosten: n.v.t. Overige: € 5.000 Verder heeft het initiatief nu ook meer inzicht in de volgende kostenposten en tarieven: Maandelijkse bijdrage operator per afnemer/klant (actieve aansluiting): €19 Kosten voor aanleg PoP's volgens offerte6: €20.000 Overige kosten (leges/degeneratie kosten etc.): €10.000 Kosten voor de aanleg van de passieve backhaul: €50.000 6
Vergeet niet om bij 6. Specificatie van de aanlegkosten bij de vraag ‘Heeft u specificatie van aanleg, onderhoud en
plankosten inzichtelijk? de optie ‘JA’ te selecteren.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
25 / 27
Plankosten voor de uitvoering van het project: €100.000 Onderhoudskosten per aansluiting per jaar: €12
Deze aannames worden vervolgens ingevuld in het rekenmodel, zie Figuur 11.
Figuur 11: Gegevens voorbeeldberekening 2 in [INVULFORMULIER]
Nadat alle gegevens zijn ingevuld kan de business case worden doorgerekend door op de rode knop rechtsboven te klikken. De resultaten in de tabbladen [OVERZICHT UITKOMSTEN] en [FINSTAT] kunnen worden gebruikt als financiële onderbouwing bij het aanvragen van (bank)leningen en subsidies. Volgens de uitkomsten van het rekenmodel moet de aanleg ruim 1,4 miljoen euro kosten. Na aftrek van subsidie 1,3 miljoen euro. Uitgaande van de aangenomen deelnamepercentages is volgens het model een bijdrage nodig per deelnemer van €1.741. Over de gehele looptijd van het project wordt er
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
26 / 27
volgens het model €67 aan dividend uitgekeerd aan de deelnemers en bedraagt de hoogte van de reservering voor de bank €7.
Datum
Van
Onderwerp
Pagina
29-5-2015
Rebel / Stratix
Handleiding Rekeninstrument Breedband
27 / 27
Bijlage A: Uitleg kostenkaart Drenthe De kostenkaart van Drenthe geeft een indicatie van de aanlegkosten voor een glasvezelnetwerk (Fiber-to-the-Home) per CBS buurt. De kaart toont enkel de investering in de passieve infrastructuur (passieve laag 1; civiel werk, kabels, etc.) van het netwerk, niet de benodigde investeringen voor de overige lagen (laag 2 en 3). Bij het interpreteren van de indicatieve kosten zoals deze uit het model volgen, gelden de volgende aandachtspunten:
De resultaten uit de kostenkaart zijn onder verschillende veralgemeniseerde aannames gemaakt, wat een bepaalde mate van onnauwkeurigheid met zich mee brengt. Bovendien kan de werkelijke situatie (geografie, aanwezigheid aanbieders, etc.) per adres zodanig uniek zijn, dat het zeker bij de meest lastig aan te sluiten adressen lastig is om gemiddelde conclusies te trekken. De kostenkaart en onderliggende berekeningen zijn gebaseerd op gemiddelde dichtheden van adressen. Het model geeft een indicatie van de gemiddelde kosten, maar naarmate het gebied kleiner is zullen de afwijkingen groter zijn. De adressendichtheid vormt een indicatie van de afstand tussen de huizen (en daarmee van de kosten van aanleg), maar kan lokaal sterk afwijken bijvoorbeeld: in een groot gebied waarbij de weinige adressen dicht bij elkaar liggen en er buiten die clustering geen adressen liggen; specifieke geografische omstandigheden, zoals grote waterpartijen waar omheen gegraven moet worden. De berekeningen zijn gebaseerd op een project met aansluitende gebieden, waarbij in principe al deze adressen worden aangesloten ( op extreem moeilijke gevallen na). In het algemeen geldt: hoe kleiner het deelnemende gebied, hoe groter de onnauwkeurigheid. Daar waar enkele huizen dusdanig moeilijk zijn aan te sluiten dat het niet realistisch is dient er vanuit gegaan te worden dat deze huizen buiten het model vallen. Gemiddeld kan 1% van de huishoudens als 'extreem duur om aan te sluiten' worden beschouwd. Allerlei factoren kunnen aanleg duurder, maar ook goedkoper maken, zoals aanwezigheid van buizen, bereidheid van bewoners om zelf delen te graven (over eigen terrein), geografische omstandigheden, etc. ". Om een scherper beeld te krijgen van de exacte kosten voor ontsluiting van specifieke gebieden in Drenthe, is het nodig de exacte gebiedskenmerken (o.a. ligging en spreiding adressen, geografie, ect) te kennen en op basis daarvan gedetailleerde kostenberekeningen te laten maken door een aannemer of een gespecialiseerd bureau.