Buxbaumiella
KN V de
van
Werkgoep
Lichenolgische en
Bryolgische
Nummer 29
December
1992
Buxbaumiella 29 december
Uitgegeven van
de
door de
Koninklijke
Bryologische
en
1992
Lichenologische
Nederlandse Natuurhistorische
ISSN
Oplage
0166-4505
375
exemplaren
Werkgroep
Vereniging
Bryologische
en
Lichenologische Werkgroep
Nederlandse
Koninklijke
Huub
Voorzitter
Natuurhistorische
van
5552 BZ
Secretaris
André
en
van
de
Vereniging
Melick, Merellaan 13, Valkenswaard. Tel. 04902-12052.
Aptroot, Gerrit
v.d. Veenstraat
107,
3762 XK Soest. Tel. 02155-27417.
lichenoloog
Werk:
Bart
Penningmeester
tel. 02154-81224.
Fred
Excursieregelaar
Bilthoven. Tel. 030-210613.
Bos, Bocholtsestraat 49,
7102 BT
Archivaris
Venuslaan 2,
Tooren,
van
3721 VG
Winterswijk.
Tel. 05430-15341.
Rudi Zielman, Vastenlanden 66, 7542 LC Enschede. Tel. 053-771193.
Redacteur
Heinjo During, Vijverlaan
Lindbergia
Driebergen-Rijsenburg.
Redacteur
Joop Kortselius,
Buxbaumiella
2343
Lidmaatschap en uitgaven
Gewoon lidmaatschap, Buxbaumiella Losse voor
(3
nummers
leden
x
per
van
ƒ 3,= /
op Buxbaumia
op Buxbaumiella x
per
Schriftelijk
Lijst
van
of telefonisch
Contributies
en
ƒ 17,50
per
jaar.
Buxbaumiella,
ƒ 10,= (excl. portokosten)
(excl. portokosten)
1-25, ƒ 10,= (excl. portokosten)
jaar),
mossen
071-172966.
voor leden.
en
leden
1-23, ƒ 5,=
studentenabonnement Rode
contributie
Buxbaumia
Index
Tel.
werkgroep
jaar), gratis
voor niet
Index
Lindbergia (6
van de
HK
Morsebellaan 88,
Oegstgeest.
BN
14, 3971
Tel. 03438-20013.
abonnement
ƒ 35, en
voor leden
korstmossen, ƒ 3,=
te bestellen
bij
de
abonnementsgelden over
Penningmeester Bryologische
alleen
per
jaar ƒ 62,50
=
en
(excl. portokosten)
penningmeester.
te maken
op
gironummer
Lichenologische Werkgroep,
te
2753451
Bilthoven.
t.n.v.
3
Buxbaumiella 29 (1992]
Voorwoord
de
Tijdens 1992 te
het
Werkdag
Utrecht
Verder
biedt
nummer
Nederlandse bryoflora
en
over
een
een
voorlopige
februari
1
lezing
over
determinatie-
Buxbaumiella opgenomen.
van
artikelen
nummer
die op
Heinjo During
presenteerde
en
in dit
dit
hield
gehouden,
geslacht Lophozia
sleutel; beide zijn
Nederlandse levermossen
over
werd
over
nieuw
een
taxon
gewaand
uitgestorven
een
voor
de
recent
en
herontdekt licheen.
Ook wordt aandacht besteed Rob van
der Valk
van
vertelt
Tortula ruralis
Voorts
zijn
er
(mossen) den in
en
1991
en
opgenomen
(mossen
de
1992
und om
bewerking
in
Het
verschijnen
onze
pend te
laten
Hierbij
veel
en
hetgeen
ten
Mede
hoofdredacteur.
verslagen
er
de
Culemborg
najaarsweeken-
opgenomen.
vage berichten
was
voor
dat
Band
waar
er
een
Moos-
IV,
Wim Loode
wat daarvan
aanleiding was.
Deze
nieuwe druk verwacht wordt. De
Jan-Peter
Frahm,
van
de auteurs
van
de
doel
heeft het
verband
Heinjo,
veel
ondervindt
reeds
organisatie
ingrij-
"Lindbergia"
Momenteel wordt
in
naar
Moosflora.
verzending
vertraging.
verschijnen. tot
Dit
1993 de
Frey
(lichenen),
Van de
Kryptogamenflora,
te vragen
gebruikte
de
en
grote
gewijzigd,
noemd zware
tijd
kring
planten
ledenlijst.
circuleerden Kleine
Verlag
zijn Wolfgang
ook
geruime
de
antwoordde dat eind
bewerkers
(mossen).
recente
verschijnen.
zou
Gustav Fischer
uitgever
kapselende
aan
Vianen
zijn de lichenologische
van
Farnpflanzen het
Dorst
nummer een
Tijdens het Pyreneeënkamp nieuwe
Henk Greven.
van
de eendagsexcursies
van
lichenen),
en
boswachterij
Tenslotte bevat dit
onderzoek
zijn
ruraliformis.
var.
verslagen
Bommelerwaard
de promotie
aan
over
de
tijdschrift
hiermee
sterkte
is en
weer
Heinjo
regelmatig
During
be-
met
deze
succes
taak.
bedank
baar stellen
van
ik het de
Christelijk
College Rotterdam
computerfaciliteiten
en
Huub
voor
van
het beschik-
Melick
voor
het
onderhouden van de contacten met de drukker.
Joop Kortselius
Buxbaumiella 29 (1992)
4
Nederlandse
De
Heinjo
Lophozia’s
During
De familie der Lophoziaceeën
omvat
deeld
meeste
het
5-8
over
meer
L. wenzelii L.
s.l.
genus Lophozia
onder
L.
en
is
Het
Leiocolea
18 soorten,
ca
het verschil tussen L. badensis
uitgebreid onderzocht zijn
en
celfor-
(vooral
Op
modificeerbaar.
nogal
zijn
geldt
met L. silvicola,
onderscheidende kenmerken
de
Dit
Isopaches).
en
ver-
te verwachten in
twee
andere
1991) zal ik
(Bisang
wat
Lophozia capitata-complex van
laxa (L.
de
Nederland
problemen zijn
ingaan.
Naast de
L.
in
ventricosa- complex
longiflora. Ook
lastig;
groepen die recent nader
(Lophozia,
Lophozia
celwanddikte)
en
maat
het
voor
turbinata
De
geslachten.
stengel,
grond niet
wordt in de
van
de
gemmen vond
kweekproeven
o.m.
en
van
vorm
Bisang
het
van
dat
Europese flora's
richting
de
en
kleur
van
perianth.
Op
oude kenmerken
altijd opgaan. laxa
onderkant,
is toch meestal wel te herkennen
rode stengel
vooral
aan
kleinbebladerde olielichamen: vele
kleine
de bladrand
zijspruiten).
homogeen
bolletjes
aan
de, althans
(doorgaans geheel groen bij
kleinere gemmen (gemiddeld die
ta),
land bekende L. capitata
grootte
van
Lophozia
wat
ons
marchica) onderscheiden op grond
22,5 p zitten
of
2-3
uit
bestaand
(bij
L.
capitata
en
vaak
de de
capitata.
In
slanke,
aan
in
consequent
bestaand
bolletjes
L.
bij
aan
capitata)
tegenover 25,2 p in L. capita-
materiaal verschilt
Vers
L.
bij
L.
laxa,
de uit
bleef
kweekproeven
alleen dit verschil constant.
Bisang concludeert dat de
twee
kunnen worden beschouwd: L. en
ssp.
ssp.
capitata
zand, num,
(Lindb.) Bisang.
laxa
terwijl soms
sant is
komt ssp.
vooral
laxa
nog dat uit
capitata
voor
(Hook.)
op open zand of vinden is
mossen
kweekproeven
mycorrhiza nodig hebben
het beste als twee ondersoorten Macoun ssp.
De twee taxa verschillen ook in
vooral te
tussen andere
taxa
om
te
in
slik, vooral
hoogveen
(Leucobryum,
capitata
oecologie: arm,
tussen
Polytrichum).
bleek, dat beide waarschijnlijk
groeien.
zuur
SphagInteresbeslist
Buxbaumiella 29
Een
waarschuwing
venen
is
voor
het
Het
Lophozia
van
blad
L.
incisa
perianthmond taxa
zeer
uit
goed
en
mate
elkaar te
Bisang
incisa
en
vormen
L.
van
in
stengel niet.
ook
opacifolia
en
de
zijn
aan
van
de
worden, L. Schust.
van
beste
Ik
vind deze
dan
verschillen
de als
Dum.
(Schrad.)
Damsh.
goede
en
het
taxa
incisa
&
echter
vormen
de sporen
beide
liever als
ze
de ciliën
van
van
elkaar
van
zou
opacifolia,
de basis
Morfologisch bleken deze
dat
hier,
(Culm.)
duidelijker
capitata
grootte
kunnen
opgevat
lengte
verschilde)
de
L.
van
verschillen in blad-kenmerken
graduele
aan
concludeert
ssp.
meerlagigheid
de sporen.
niet
die
houden
aanmerkelijk
taxa
de
L. capitata
hooggebergte-soort
in de
van
Naast
zijn.
tanding,
twee ondersoorten ssp.
excisa
aanwezig zijn,
van
ventrale cellen,
bladtanding,
van
de grootte
de
van
gemmen.
L.
van
gemmen
doorsnede
een
deze groep de
verschillen
zou
variabel te
(afgezien
er
incisa- complex
perianth,
en
kan
vormen
Als
lijken.
heeft kleine 'verpilzte'
Naast L. incisa omvat die
ook
komen
laxa
anders
probleem,
excisa
L.
Er
slot:
tot
die veel op ssp.
geen
helpen:
5
(1992
de
twee
soorten beschou-
wen.
De bruikbaarste verschillen zijn: ssp.
incisa
Lophozia
tegenover
incisa
ssp.
sporen
terrestrischl);
opengetrapte Ook
hier
hebben
bleek
om
Op grond
te
van
bij
sporofyten,
is
opacifolia
dat
op
n
(ssp. opacifolia).
(maar
taxon
e.d.
i L. incisa
n
rottend hout,
in bos
een
weiden
alpiene
het bovenstaande is
zodat
plaatsmodificaties
Referentie:
in
maar
en
betreffen. In
komst kunnen
voor
20
gemmen
op
sneeuwdalen,
van
boven
soms
in Z-Amerika
de
boomgrens.
beide soorten mycorrhiza
nodig
groeien.
België (Kalmthout)
ondersoort
vooral
kweekproeven
land te verwachten,
uit
p,
andere soorten, vaak
ssp.
plekken
13
gemmen 30
ji,
incisa komt
aarde of rotsen tussen alleen
sporen
19
er
Frankrijk
beide
Bisang van
zijn
ssp.
niet
ssp.
opacifolia
niet direct
twee oude vondsten op
gevallen uit
incisa
lemig zand, had
durfde
ging.
van
I.
1991.
Neders.l.
het materiaal echter geen
sluiten
Vers
Biosystematische Studiën
in
incisa
die misschien deze
dat
het
materiaal
bieden, dus: zoeken maar!
Bisang,
L.
anLophozia
subgen.Schistochilopsis (Hepaticae). Bryophytorum
Bibliotheca
43.
om
zou
stand-
hier
uit-
Buxbaumiella 29 (1992
6
tabel
Voorlopige
Tijdens
de
soorten
van
is
werkdag
s.l.
Lophozia
voor
simpele tabel
bijgaande s.l.
Lophozia
die in Nederland of
gepresenteerd aangrenzende
voor
de
gebieden
voorkomen.
1 -
2 -
3 -
4
Planten met
5 -
6
Perianth
-
8 -
9
4 L.
Wortel blaadjes aanwezig
Bladcellen in het midden van
de
Bladcellen 32-44 p
Planten
van
stengel
het blad 24-32
16-32 p
(L. alpestris
collaris
p
Smith)
breed,
breed
L. badensis L. turbinata
cortexcellen 32-52 p
breed,
in
paroecisch
6 7
Planten dioecisch
Bladcellen met
Bladcellen
gelijkmatig verdikte wanden; stengel ca
dunwandig, van
even
met
groot
op dd
als dorsale
driekhoekjes; stengel
L. bicrenata op dd L.
kleinere, verpilzte cellen
excisa
8
Bladeren met broedkorrels
15
Bladeren zonder broedkorrels
Broedkorrels
9
(rood-)bruin
12
Broedkorrels groen
Bladc 20-32 p, ventrale
-
5
Wortelblaadjes afwezig
met ventrale band
7
3
Leiocolea
>5 olielichamen per cel
geplooid;
met ventrale cellen -
7
Perianth glad; 2-5 olielichamen per cel:
cortexcellen -
2
perianth
Planten zonder perianth
met
gelijkmatig verdikte wanden
stengelcellen
Stengel op
ca
even
groot als dorsale
dd met ventrale band
van
en
.
.
afgerond ..
lumen;
L. bicrenata
duidelijk kleinere cellen
10
7
Buxbaumiella 29 (19921
10 Bladc -
11
14-24 n,
Planten
L.
dikwandig zonder driehoekjes
Bladc 20-32 n, meest dunwandig
met
sudetica
driehoekjes
11
paroecisch; L. excisa
broedkorrels zonder olielichamen -
Planten dioecisch; althans
broedkorrels
met
12 Broedkorrels
ovaal, afgerond;
13
Broedkorrels
-
Stengel rond,
14 Planten
geheel
van
van
kleine
incisa
L.
19
kleine,
Bladeren
getand,
L.
Bladcellen 36-56 n
L.
n
var.
bladeren;
ventricosa
ventricosa
bladcellen var.
longiflora
cel, 3
Leiocolea
16
cel, kleiner
L.
wel 3-toppig),
breed; stengel
kleine cellen: L.
Bladcellen tot 32
ventricosa
aangelopen
stengel afgeplat:
Bladeren gaaf (soms
van
14
driehoekjes
6-20 olielichamen per
18 Slechts
18
groen; bladcellen
Planten met althans deels rood
band -
getand:
driehoekjes
groot, glad, ondoorzichtig:
17
zonder ventrale band
met ventrale band
15 2-5 olielichamen per
16
rond,
capitata
13
(soms sterk)
met sterk verdikte
-
op dd
cellen: L.
cellen: L. ventricosa
met zwakke
-
stengel
kleine
perssonii
hoekig
bladeren
verpilzte
-
van
Stengel op dd sterk afgeplat, cellen;
L.
persistente olielichamen
zonder ventrale band -
deel der
een
incisa
19
stengel rond
op dd
17
zonder ventrale
capitata
18
breed
20
L.
1-3 olielichamen per cel
Vele olielichamen per cel
L.
capitata ssp.
capitata ssp.
laxa
capitata
Buxbaumiella 29
8
19
20
Sporen
13 n; gemmen 20
n
Sporen
19 |i; gemmen 30
n
Bladcellen met zonder
-
21
gelijkmatig verdikte wanden, 21
dunwandig, 22
Bladcellen 14-24 ti breed; stengel van
van
Lastige
dd met ventrale
op
kleine cellen
Bladcellen 20-32 band
22
incisa
opacifolia
driehoekjes
band -
incisa ssp.
driehoekjes
Bladcellen met
L. incisa ssp. L.
(1992'
n
L.
kleine cellen
groep
sudetica
op dd zonder ventrale
breed; stengel
L. bicrenata
zonder broedkorrels.
Aanwijzingen: -
Planten
(maar -
-
Planten
L.
op beschaduwde kalkrotsen:
pas op
voor
perssonii
Leiocolea's!)
duidelijk rood aangelopen:
.
Planten wat kleiner dan L. ventricosa, met bovenste bladeren vaak wat
.
L. ventricosa
paroecisch
var.
longiflora
ipv dioecisch, L. excisa
gekruld
Lophozia incisa Tekening
Nol
Luitingh
Buxbaumiella 29 (1992]
9
Tortula intermedia et
(Dur.
Jac.
Sag.) Wijk
Koopman
&
K.
(Brid.) De
et
Marg.
Not.
var.
nieuw
calva
voor
Nederland
Meijer
Inleiding inventarisatiewerkzaamhedent.b.v. het
Tijdens
vonden beide auteurs onder
Lemmer
een
op
december
1990
omdat
aandacht,
onze
Friesland
Mossenprojekt aan
het
“kortglasharige” Tortula.
zeer
reeds
macroscopisch
1
Lemster
Het
de
Strand
materiaal
plantjes
trok
duidelijk
afweken Tortula de eveneens aanwezige Tortula calcicolens en van Zeker
intermedia. werden
Het
tien à twintig
kussentjes
waargenomen.
materiaal werd dat
meedeelde, calva
heldergroene
compacte,
betrof,
voorgelegd
het
dat
taxon
een
Ph.
aan
materiaal
Sollman te Zevenaar,
onmiskenbaar nog
niet
Tortula
eerder
voor
die
ons
intermedia
var.
Nederland
was
opgegeven.
Omschrijving Kramer
(1980)
eine kurze,
habitat het taxon
karakteriseert
als
"Kein
volgt:
chlorophyilführende Spitze ausgebildet;
T. intermedia Het
en
var.
Lemster
Glashaar,
nur
wie bei
übriges
intermedia. Auf Erde und Gestein".
materiaal
boven
groeide
aan
opgestoven
zand tussen de basaltblokken,
duidelijk op
het basalt zelf
een
terwijl
basaltglooiing,
een
aantal
op
kussentjes
groeide.
Voorkomen In
figuur
var.
1
calva
15.23.35;
zijn is
Het
betreft
de
volgende
km-blokken:
15.27.43; 15.36.21; 15.37.15; 15.38.11.
De vindplaats 15.38.11.
de atlasblokken aangegeven waarin Tortula intermedia waargenomen.
bij Lemmer, de rijkste
Ook
aangetroffen,
in
op
15.23.35
beton
werden
tussen
van
de
vijf, is gelegen in km-blok
meerdere,
basalt
van
vrij
grote
walbeschoeiing
kussentjes langs
het
Buxbaumiella 29 (1992
10
In
IJsselmeer.
de
kleine kussentjes, van
andere
drie
gevallen
op basaltblokken
en
gaat
het
om
zelfs eenmaal op
één
of
een
oude paal
enkele
voormalige beschoeiing.
een
Slotopmerkingen De laatste het
ook
jaren
leren steeds
IJsselmeer waarderen als niet
op
voorhand
eerder verzameld is,
kend.
Graag
zien
heid geven op
maar
reacties
wij
vervolgonderzoek
een
bryologen
van
de basaltglooiingen
interessante habitat. dat
uitgesloten,
reeds
Ons
meer
toen
lijkt
intermedia
Tortula
mogelijk
Het
niet als
var.
W.
Figuur 1.
1980.
Mossenprojekt
de vraag of dit taxon
Tortula
Holarktis.
Voorkomen
Hedw.
sect.
Bryophytorum
Tortula
calva
tegemoet.
het
Friesland
ook elders
zal
in Friesland
duidelijklangs
Literatuur
östlichen
dan
zodanig onder-
IJsselmeer voorkomt.
Kramer,
langs
ons
Rurales
De
Bibliotheca
intermedia
var.
Not.
(Pottiaceae, Musci)
21:1-165.
calva
in
Nederland
in
der
het
Buxbaumiella 29
Promotie
H.C.Greven.
Henk
Greven
Changes
1992.
University
Diss.
11
(1992
de
in
Liege.
Dutch
the
237
Bryophyte
Flora
and Air
Pollution.
pp.
Joop Kortselius
Op
februari
26
De
promotie
vond
die,
totdat
hij
De
basis
plaatsen viel op
daken,
het
ook
essenhakhout, heidevelden
Behalve
een
Door intensief
en
leven
werd
van
Jan
was
Barkman, Henks
weggerukt,
sinds
verschijnen
1992 werd
gegevens bekend
inventarisatie
van
representatieve
geweldige
een
verzameld
op
De
keuze
laanbomen,
rieten
waren.
waren
van
gewaande ontdekt.
de
één der uitgekozen
set
werden nieuwe
verloren
Nederland
door
gevormd
1986 tot
betonnen bunkers.
speurwerk
soorten,
van
beukenbossen, lariksbossen,
een
eerder in het
die
historische
floristische
hoofdstuk
zeldzame
het
wordt
proefschrift
veldgegevens
waarvan
bevat elk
proefschrift
Promotor
Luik.
van
had overgenomen
uit
plotseling
het
op
begeleid.
van
hoeveelheid
de Universiteit
aan
die deze taak
zo
onderzoek had
Greven
Flora and Air Pollution”.
Bryophyte
plaats
René Schumacker,
Henk
promoveerde
1992
in the Dutch
“Changes
habitats
vegetatie-opnamen.
locaties
soorten
Enkele
gevonden
trends
van
soorten
en
die bekend
Bladmosflora werden bevestigd
zeer
die
of
niet
waren
bijge-
steld.
Onderzochte Essenhakhout. van
habitats Het areaal is sterk verminderd. Het
het Anomodonto-Isothecietum is
De neofyt Brachythecium Beukenbossen. mossen
Ondanks
een
toename
van
de
en
achteruitgegaan.
van
Frullania tamarisci).
het
aantal
Noord-Veluwe zijn
vrijwel geheel verdwenen (Isothecium
dilatata
soorten
reflexum heeft zich sterk uitgebreid.
in de beukenbossen
geheel of nia
plaatselijk
percentage
sterk
epifytische
enkele soorten
alopecuroides,
Frulla-
Buxbaumiella 29 (1992;
12
Fig.
3.4
Waarnemingen
Neckera 1957
pumila,
niet
plaatsen
voor
tauricum
te
eveneens
een
castrensis bieek
er
en
als
epifyt
toename
achteruitgegaan.
te
en
nog
(of
sterk
met
Rieten
Behalve
pusillus
daken.
Dicranum
de
Drentse
lariksbossen
( Dicranum majus,
loreus).
Barkman
de
die
algemene
bronnen
wordt
en
Campylopus soorten
Dicranoweisia
getolereerd,
chemicaliën
Opvallend
mosvrij
de
zijn
sterk
luchtverontreini-
van
rondom
was
Phyllantho-
aantrof,
door
bespuitin-
bollenvelden
herontdekking
en
van
populier bij Overveen.
een
toegenomen
purpureus
crista-
oedipodium
het
van
destijds
bestrijdingsmiddelen
en
de
werd
hebben
Ptilium
Brachythecium
handhaaft
Leptodontium flexifolium
scoparium
gaan. Sterk don
op
Van
gezien.
epifyten-vegetaties
zoals
laagstam-fruitboomgaarden. Habrodon
Dicranum
en
zijn.
prachtige
chemische
11
op
conoideus
ging signaleert Hénk Greven ook rechtstreekse schade gen
sinds
en
weer?)
uitgebreid.
Zygodon
en
van
handhaven
Rhytidiadelphus
Tortuletum laevipilae
achteruitgegaan
toch
gevestigd
stramineum
kunnen
De
was
bleek
Bekende soorten
vrij algemeen
Laanbomen.
Nederland
(fig 3.4). Campylopus introflexus
opvallende
uitstekend
in
sterk
die
epifyt
Orthotrichum
Lariksbossen.
pumila
gevonden,
komen
hebben zich
zeldzame
zich
een was
meer
van Neckera
blijken worden
langer
flexuosus
zijn
zich wel
uitstekend.
achteruitge-
zijn Campylopus introflexus, cirrata. mee
gehouden.
Daken
te
gaan
waarop de dan
daken
Cerato-
mosgroei die
met
13
Buxbaumiella 29 (1992;
Bunkers.
Bunkers veel
overigens toename
zeldzame
hebben zich nieuw soorten
Isothecium striatulum Nieuw
aangetroffen. orbicularis de
op
Nederland
Tortula
Radula complanata,
Heidevelden. In recent afgeplagde
gevoelig
ontbreekt
en
overigens
geschikte
in
en
NH
2
3
.
Extra
verschijningen
Porella
heiden werd
intensieve
Pylaisia
platyphylla.
Campylopus
met NH
bij experimenten
met
gebieden
3
zeer
ook
veehouderij
in
mossen bleken
begassingsexperimenten
S0
vochtige
soort bleek
en
nu
Grimmia
habitats.
Experimenten met In
laevigata,
ovalis,
opvallende
papillosa
Zygo-
werden
cristatus, Leucodon sciuroides,
zijn Fissidens
brevipilus herontdekt. Deze
en
uitgebreid. Ook
Grimmia
Grimmia
Andere
tergestina.
rigidulus
rotundifolium
zijn
1973, toen
spectaculaire
een
sterk
en
anodon,
Rhynchostegium
voor
Grimmia
en
bunkers
polyantha,
Didymodon
gevestigd
Grimmia
als
en
blijken sinds
werden onderzocht,
mossoorten te vertonen.
aan
don viridissimus zeer
de Hollandse waterlinie
van
minder bunkers
gevoelig
veel NH
voor
gevoelig
mossen
te
zijn
voor
Campylopus brevipilus,
waren 3
en Racomitrium lanuginosum Dicranum Rhytidiadelphus spurium,
loreus.
Veel
minder
gevoelig
NH
voor
dan andere
mossoorten
was
3
Atrichum Pleuridium schreberi. Interessant is ook de waarneming aan undulatum
verschillende
van
luchtverontreiniging)
bleken
herkomst:
veel
planten
uit
Doorn
gevoeliger dan planten
(weinig
uit Rotterdam
(veel luchtverontreiniging). In
een
voor
beregeningsexperiment
ammoniumsulfaat.
Plagiothecium curvifolium, terwijl
bij de laatste
bleek
soort
die
zelfs
ook
de
met
intensieve
experiment geen
Bij
de
het
vormen
in
staat
van
met
de
gevoelig
mossen
Pleurozium
groei
werden
van
Jammer
dat
het
goed
S0
zich
door in ge-
beregenings-
is meegenomen. en
ammoniumsulfaat bleken
2
om
en
gestimuleerd,
sporenkapsels
in
zijn
schreberi
Beide soorten doen het
veehouderij.
blanco serie
experimenten
mossoorten
in
veel
waren
productie
ammoniumsulfaat werd bevorderd.
bieden
dat
Uitzonderingen
van
gipskristallen
de
S-verbindingen
(calciumsulfaat)
Zulke kristallen werden onder andere
gevormd
Campylopus flexuosus, Pleurozium schreberi
aan
te
de
door
bladtoppen.
door Grimmia
en
sommige
ontdoen
pulvinata,
Orthodontium lineare.
Buxbaumiella 29 (1992'
14
in
Veranderingen De
vergelijking
lijkt
niet
me
herkomst.
allerlei
opzet
en
de
van
De
slothoofdstuk
Vaak
betrof
gezocht
Na
1950
75
zijn
soorten
soorten *
78
34
De
in de
de
nogal
(die
meer
op
dan
één
de
(die op
meer
na
betreft
het
voornamelijk
mesotrofe standplaatsen.
1950
vooruitgegaan;
soorten
algemener
zijn
sterk
zijn tegenwoordig achteruitgegane
promotieplechtigheid van
Nederlandse
van
in
was
en
het
betreft
geworden
iedereen
een
voornamelijk
en
de
bijzondere
er,
1,
voor
een
flinke
bryologen.
klein aantal
een
refugium
ondanks de afstand,
de examencommissie.
toegankelijk
belangrijk
epifyten.
Vlaamse
spoedig ook elders gepubliceerd
verspreid, voornamelijk
Hopelijk
worden de
zodat deze schat
aan
resulta-
gegevens
wordt.
proficiat!
Na van
het
gereedkomen
van het
manuscript
verscheen
een
bewerking
het bunkeronderzoek.
Greven,
de
zijn:
achteruitgegaan;
en
proefschrift werd slechts
Henk,
naar
land nieuwe soorten ontdekt
ons
1950
na
zijn
en
onder de leden
voor
aangaande
zijn zeldzamer geworden.
belangstelling
ten
Grevens
Henk
eutrofe standplaatsen.
van
zeldzame
Het
eenmalige
de veldkennis
zijn aangetroffen).
Betonnen bunkers
Tijdens
in
van
andere
introductie.
algemene
uitgestorven
soorten
oligotrofe
van
gewone
soorten *
dan
een
een
en
teruggekoppeld
nauwelijks
hypothesen
voor
zijn
soorten
soorten *
het
onzekerheid
samenhangende
wordt
geen
dan één locatie *
minder
dikwijls
dat
voorkwamen).
locatie *
zijn
1950
onderzoek
werd
Enkele conclusies in het slothoofdstuk Na
het
gegevens
gegevens zijn
had.
waren
prominent geponeerde
*
historische
waarmee
doelstelling
hiermee
met
historische
in de Nederlandse biadmosflora wordt onderbelicht.
veranderingen het
De
betreft
altijd
nauwkeurigheid
onderzoekers
onderzoek.
In
Vrijwel
bladmosflora
waarnemingen
betrouwbaar.
even
andere
een
De
excursie.
recente
van
altijd
de Nederlandse
H.C.
1992.
Mossen
op
bunkers
II. De Levende
Natuur
93-6:
193-197.
Buxbaumiella 29 (1992
divaricata
Evernia
Leo
For
(L.) Ach.,
vondst
recente
een
Spier
the
first
Netherlands
Op
15
een
bosje
time
dat
fijnsparren
zeker
Parmelia
caperata
Dit deed
me
weelderig
hoeft
caperata, betoog
geen
revoluta, dat
ik
been
found
in
The
takken.
op,
de
toch
fijnspar
ook
een
van
onge-
wel
ook
apart.
die
ik
alle
niet
tegenkom.
Bovendien verzamelde ik twee soorten die
me
die
tubulosa,
instelde!
onderzoek
soort
aan
Usneai's.
nodige
Cetraria
een
H.
physodes,
met de
verscheen
chlorophylla,
hoogst
sparren wat lariksen
minutieus
een
Een
onderzoek leverde
op
Hypogymnia maar
bij
begroeiing
een
neuzen.
tussen
met
waren
P.
door
Nader
sulcata
plek
open
has
belandde ik onlangs
afhangende
verder te
eens
Ach.
(L.)
opviel
Amersfoort!
Parmelia
en
begroeid
de
op
rond
een
bijzonder
me
besluiten
ik op
trof
Parmelia
divaricata
near Amersfoort.
europaea
physodes
beeld,
Al snel
Evernia
century Larix
mijn tochten door Den Treek
van
Hypogymnia woon
this
namely on
Het Daar
dagen
eigenaardig
voorkwamen.
De stri:
liet zich
ene
een
in
2
de
vooral door het
hangt hij ter
Thuis,
me
hij
lag
waren
en
zo
wapen.
zielig
een
dat
een
checklist!
geel-groene
als
determineren als
andere
hint,
stelde
uiteinden
maar
in
woord
van
leverde
van
nog geen
precaire
en
er
takjes
meer
deze
naar
in de
hoopje
ik vast dat
de
van
de takken
donkergroen
Maarten Brand wist
verlossende
De
slierten
binoculair,
de
vaak
gemakkelijk
beeld dat ik in het buitenland
onder de
wel
Zoals
in
door mij
er
Cetraria pina-
problemen
op,
soort heb. Daar
beneden. Hier echoksel
geen
van
soralen
priemvormig
een
tak.
aanwezig
waren.
Dit
gaf
zekerheid.
situaties
mobiliseerde
divaricaatzuur in te
bevestigde
daarmee
ik
mijn
geheime
ontdekken,
sprak het
mijn
vage
vermoeden:
Buxbaumiella 29 (1992
16
Evernia divaricata. 1850
mos,
H.C. Deze
een
nl. van
paar
te Velsen
Hall,
T.D.
niet
in
en
soort de
is
altijd
weer
over
de
vorige
eens
rozen
en
eeuw
Buse
A.J. de
tussen
zowel
gevonden,
door L.H.
Santpoort
me
in
duinen
Vrijdag Zijnen
vondst heeft
lichenoloog goed
Deze
keer
en
1840
op zand
op
door
Waalsdorp
te
en
als
Bruijn.
doen beseffen, dat het pad
gaat, echter,
tussen
van
de doorns is
een
het
toeven!
Literatuur Brand, A.M.,
A.
Nederlandse
Wirth,
V.
1980.
Aptroot,
A.J.
korstmossen. Rechtenflora.
de Bakker
&
H.F. van
Dobben.
1988.
Standaardlijst
KNNV-Wetenschappelijke Mededeling Ulmer, Stuttgart.
van
de
188:1-68.
552 pp.
Lophozia (andere
collectie
Tekening
Nol
incisa
dan
p.8)
Luitingh
Buxbaumiella 29 (1992
Tortula
ruralis
17
ruraliformis
var.
(Groot duinsterretje) kapselend in
de Amsterdamse
Rob
van
Het
Groot
Waterleidingduinen
der Valk
komt
duinsterretje
algemeen
voor
Bryum
(Purpersteeltje),
reus
calcicolens
1991
is
capillare
in het eerste
4x5 is het
Mogelijk
met
m²
infiltratiegebied
den
uitbundig
van
(Bleek dikkopmos), Volgens
Touw &
tje open
in de
beeld
krijgen
1992 stadia
-
-
-
te
zo
aangetroffen
Rubers en
over
aantal
een
niet
(ook
lente
de Amsterdamse Water-
kapselende
nutriëntentoevoer.
een
kapselend
(1989) in
het
tellingen
Tortula
en
Nederland zelden
plek
een
mosplanten
van
de
Op
(v.d.Valk,
ditzelfde
verricht.
Om
van
een
"kapselen"
De
veel
zanddepot
is
albicans
1991). kapsels
voorzomer.
fenomeen
van
Ook grondwerkzaamhe-
algemeen) Brachythecium
gaan de
naar
gevonden.
hier bevorderd door de aanwezigheid
kapselen
bevorderen
in
zanddepot
een
op
dat makkelijk tot stuiven overgaat. open zand,
massaal
knikmos)
worden
purpu-
1989).
leidingduinen (Atlasblok 24.38.52)
schatting
(Gedraaid
Kapsels
duinsterretje).
(Touw & Rubers,
gevormd
Eind
(Klein
licht
kalkhoudende,
op
meestal in gezelschap overstoven van zandgrond, Ceratodon
zijn
kapsels
Groot duinsterre-
meer
zijn
gedetailleerd
eind
1991
hiervoor
en
in
in
drie
ingedeeld:
"huikje":
het
"deksel":
het
"open"
het deksel
:
kapsel
huikje
heeft
is
een
nog niet
afgevallen,
is ook
afgevallen
het deksel
afgevallen,
in
is
huikje.
nog aanwezig.
principe
kunnen de
sporen verspreid worden.
Door te
gedurende
tellen
verkregen
een
die zich in het
in
langere één
verloop
van
van
periode, de
drie
steekproefsgewijs, stadia
het kapselproces.
bevinden,
mosplanten wordt
inzicht
Buxbaumiella 29 (1992
18
In figuur 1
tijd
(dag
gegeven
Tabel I:
1
de fracties
zijn 1
=
het Groot
van
Verloop
Datum
juni).
In
van
in elk
tabel
I
van
de drie klassen
wordt
het
verloop
uitgezet
van
tegen
de
de kapselstadia
duinsterretje.
de kapselstadia
Dag
in
1991
en
1992
(n
=
"huikje"
"deksel"
"open"
%
%
%
12669
totaal).
n
7 dec
189
100
0
0
92
23 dec
205
100
0
0
70
100
0
0
30 100
2
jan
215
18
jan
231
100
0
0
25
jan
238
100
0
0
100
2 feb
246
100
0
0
1150
8 feb
252
100
0
0
1000
15 feb
259
100
0
0
1000
29 feb
273
100
0
0
1000
280
100
0
0
1000
maart
287
100
0
0
1000
21
maart
294
96.2
3.9
0
312
29
maart
302
88.5
11.5
0
452
5
april
309
87.1
12.8
0.1
807
7 maart 14
12
april
316
80.8
18.1
1.1
796
20
april
324
27.9
19.4
52.7
696
30
april
334
1.2
7.1
91.7
924
9 mei
343
0.3
3.1
96.6
983
16 mei
350
0.2
1.9
98.0
633
29 mei
363
0
0.8
99.2
524
Tengevolge komen.
van
afrondingen
hoeft
het
gesommeerde
totaal
niet
op
100
%
uit
te
Buxbaumiella 29 (1992;
grafiek
Uit Tabel I
1
kan
Uit
grafiek
individueel
worden
bijv.
1
afgeleid
heeft die "open"
populatie kapsels is.
19
lezen
kapsel
nog
we
af dat,
dat omstreeks
zijn, terwijl nadat
(gemiddeld)
het
12
april
dat omstreeks
huikje
ongeveer
één
is
punten
bij
stadium "deksel" Uiteraard
"huikje"
en
"open",
van
de
8 mei 95%
afgevallen,
week
heeft voordat ook dit afvalt. Het verschil in dagen tussen de stadia
5%
een
de 50
geeft ongeveer de duur
een
deksel
procent van
het
aan.
gelden deze gegevens
alleen
voor
dit
jaar
en
in deze streek.
Buxbaumiella 29 (1992'
20
Suggesties
verder onderzoek
voor
Bovengenoemde het
kapselen
aanpak
opent
tot
mogelijkheden
het
vergelijken
van
van:
a) één
soort
b) één
soort in verschillende streken of landen.
gedurende meerdere jaren.
c) verschillen
onderling.
tussen soorten
Literatuur Touw, Valk,
A.
R.
W.V. Rubers.
&
van
der
1989. De
Nederlandse
1991. Inventarisatie
infiltratiegebied van
van blad-
de Amsterdamse
bladmossen.
Stichting
en levermossen
in
het
Uitgeverij
KNNV.
eerste
Waterleidingduinen.
Rapport Gemeentewaterleidingen Amsterdam.
Mosseninventarisatie A’damse
Het artikel
Rob
van
Rob
heeft
mossen
ruralis
aangetroffen. in
in één of enkele
excisa, Ptilidium Van
phyllantha.
Voor sommige
plaats,
onze
Leo
in het
van
soort
soorten
zijn
en
ca
Dit
is
66
tevens
referentie).
en
basis
op 11
en
lever-
Tortula calci-
aangetroffen,
Tortula
Andere soorten werden slechts Riccia
cavernosa,
Ulota
complanata, een
voor
bladmossen
hm-blokken
90%.
inventarisatie
bruchii
verspreidingskaartje gegevens
vermeld
Lophozia Ulota
en
toegevoegd.
omtrent
stand-
kapsels. wordt
rapport
door verscheidene is
een
beperkt.
amateurs
gewerkt
aan
stimulerend voorbeeld.
rapport geïnteresseerd zijn,
Vogelzang. is
in
hij
zijn
geïnventariseerd
Tortella flavovirens de
van
Radula
ciliare,
Breukelen,
2114 BA te
oplage
30%
als
op
boven
(zie ha
hm-blokken aangetroffen:
werkgroep
inventarisaties.
Zij die
ca
214
heeft
Daarbij
iedere
substraat
van
Soorten
ruraliformis zelfs
var.
vervolg
een
Waterleidingduinen
infiltratiegebied
een
werden
colens
De
der Valk is
hectometer-blokken.
van
In
van
de Amsterdamse
van
Waterleidingduinen
kunnen contact opnemen met
Gemeentewaterleidingen,
Vogelzangseweg
21,
Buxbaumiella 29 (1992
21
Eendagsexcursie op 6
1991
april
Kortselius &
Joop
Leo
Spier
Deelnemers: Simon Bakker, Huub
deze warme,
Op
waarheen
gen
in het in
nog
zonnige
Weeda
Eddy
bedrijf;
voorjaarsdag
ons
wordt
er
We
leidde de
moeite
gen enige
in de koesterende
Geeske
en
met vnl.
en
knotbomen tot
enkele eik.
een
hakhout meestal niet
het
Langs
Opvallend lichenen.
de
Hoewel
Tussen
hoger
rond
pad was
koffie
excursiedoel
eerste
Gameren,
alleen
maar
en
van
het
voor
door
ontvangen
der Star
gele-
Deze eendenkooi is
gevangen,
met
van
de
bij
het
kostte sommi-
hun lekkere
kooi
2
ca
de
is
kooiplas
de
hoog,
m
bos
hoog opgaand
een
populieren.
en
dan 1
totale
bijna niet
door
Dichter
schietwilg
els,
staan veel
kooi es
zwarte
het
plekje
zon.
bestaat.
populieren
was
zich daarna los te maken
om
Vliet,
Willemse.
Lieskampen”.
gastvrij
De eendenkooi wordt omgeven al uit
“De
Kortselius, van
Eendenkooi te
niet commercieel
werden
John
kooikersechtpaar
Raymond
en
Komgrondenreservaat
ringonderzoek.
Spier, Koos
Leo
Weeda
Eddy
Albrecht de Vries,
Leo de Borst, Joop
Siebel,
Henk
Melick,
van
de Bommelerwaard
naar
vangpijpen
het bos het
Langs vnl.
wat
essen-
voor-
lager
rond
pad
schietwilg,
het
is
dat
de
populier,
en
wilgen-
m.
werd
aantal
een
afwezigheid
zeldzaam
waren
van
hier
bekeken.
knotwilgen
struik-
twee
en
bladvormige vondsten
aardige
Chaenotheca trichiaAnisomeridium nyssaegenum met peritheciën en
lis,
nu
gen ta
eens
waren
en
niet
goed
weggemoffeld met
Scleropodium
mossen
cespitans.
Fissidens- soorten, alle F.incurvus
en
vier
F.taxifolius.
in
een
begroeid,
Op
de
schorsspleet.
Sommige
waaronder Neckera
grond
groeiden
kapselend: Fissidens
knotwil-
complana-
maar
liefst
vier
bryoides, F.exilis,
Aulacomnium androgynum
werd
o.a.
op
een
kleiwalletje aangetroffen. Het
volgende excursiedoel
langs
de
westelijke
dijk
was
van
de
de
Boezem
van
Brakel.
Bommelerwaard
een
Allereerst werd
bunker
van
net
Buxbaumiella 29 (1992;
22
de tweede
voor
nen
op
bekeken.
wereldoorlog
kwamen
beton
er
De
onder
voor;
gewone
de
en
mossen
liche-
Aspicilia
lichenen voerde
calcarea de boventoon. Het basalt
elders
meer
die
is
Toch
gebruikt.
werd
praetermissa
dijk, doet,
deze
van
dienst
geen
het sluiten
na
grotendeels
vonden
gevonden,
we
een
verwijderd
nog
een
soort
die
in 1963
Haringvliet
plekje
vermoedelijk
en
Verrucaria
waar
onder
regelmatig
water
moeten staan.
zou
Hierna werd bouwd ter van
een
daar het
verdediging
serie in
Heusden
fort
bekeken
van
de Hollandse waterlinie.
die
forten,
Brabant
sinds
zijn
Tenslotte
vooral veel
de
enkele
drassige
spectaculairs
Bouman,
Gerard
te
bryologen
ontdekken. en
Bunker
bij
3
Fort
Boezem
4
Boezem
met
Boezem
van
van Brakel.
van Brakel.
Brakel.
dijk,
sloot
Km-blok
Lichenen:
en
B
herbarium
Ad
K
herbarium
Joop
M
herbarium
Huub van
5
herbarium
Leo
zijn
dijk
wat
langs
de
b:
beton
ba:
baksteen
c:
kalkhoudend
afge-
maakt deel uit
Naarden tot het
Weissia
verder
dijk,
25-11-1984
drassig
Km-blok
dijk.
de
aan
gewone
longifolia
en
werd
45.11.31
44.17.13
boezemland.
Bouman Kortselius Melick
Spier
h:
hout
p:
Populus
q:
Quercus
s:
Salix
af
44.17.13 Km-blok
44.17.13
en
keken
zonder evenwel hier
nog Ricciocarpos
44.17.13
Km-blok
Substraatcodes lichenen:
epilitisch
de
Rutjes
Km-blok
kapsels
gesteente
vanaf
betrof
bij de soortenlijst:
2
!
tijd
werd
eeuw
Het
verzameld.
Eendenkooi, Achterbroek, Gameren.
Mossen:
vorige
Hier
mossen
Op
Hans
1
bij
Franse
boezemlandjes
Dirkse
Tortula calcicolens
Legenda
Van de
eind
het vermelden waard.
liepen
in
de
dat
opgetrokken.
stikstofminnende lichenen. Fissidens exilis
ep:
het
van
door
natans
Ad en
Buxbaumiella 29 (1992;
23
Soortenlijst
Mossen
Amblystegium riparium !
1
Pellia
Amblystegium
1,2
Phascum
1
Physcomitrium pyriforme !
1K
Plagiomnium affine
Plagiomnium cuspidatum
Atrichum
serpens
!
undulatum
Aulacomnium
androgynum
epiphylla
4 3M
cuspidatum
Barbula
convoluta
1,
Barbula
unguiculata
3
Plagiomnium ellipticum
3
Plagiomnium
2M
Plagiothecium
denticulatum
Plagiothecium
nemorale
albicans
Brachythecium
Brachythecium populeum
3
Brachythecium
rutabulum
1,
4
Brachythecium
salebrosum
1K
1M 4M
undulatum
Pottia truncata var.
1,4M
Pseudoscleropodium purum
3
Radula
Bryum capillare !
1,3
Rhynchostegium
confertum
Bryum pseudotriquetrum
4M
Rhynchostegium
murale
Calliergonella cuspidata !
4K
Rhytidiadelphus
Cirriphyllum piliferum
1,4M
Ricciocarpos
Climacium
4M
Bryum
bicolor
Dicranella
dendroides heteromalla
Dicranoweisia
cirrata !
Drepanocladus Eurhynchium
aduncus
Fissidens
bryoides !
Fissidens
exilis
Rssidens
incurvus
Fissidens
taxifolius
Funaria
Schistidium
calcicolens
4B
muralis
3M
1
KM,
1,2
Homalothecium
1M,
sericeum
Hypnum cupressiforme ! Isothecium
1,2
alopecuroides
1
Lophocolea bidentata
4M
Lophocolea heterophylla
1,
Mnium
1, 4
hornum
Neckera
1K
complanata
Orthodontium
lineare
4
1
!
Orthotrichum
affine
Orthotrichum
anomalum
1K
! !
Orthotrichum diaphanum !
2M
1,2
bruchii
Weissia
3M
2
var.
!
longifolia !
Zygodon 3M
1
Grimmia pulvinata !
Ulota
2
4
(1984) 1,
!
Tortula
1KM
!
4B
Tortula
1KM,
hygrometrica !
squarrosus
!
1K, 2
1
1,3
!
!
1K,
1K
!
1M
natans
apocarpum
3 4
complanata
Scleropodium cespitans
1M,
Eurhynchium praelongum
!
1
4M
hians
1 1
truncata
3
Bryum argenteum
1 4
2M
2M
(1984) 1,2 1K 3KM
viridissimus
viridissimus
1KM
Buxbaumiella 29 (1992
24
Lichenen Anisomeridium
Bueliia
nyssaegenum
calcarea
Aspicilia
punctata
Calicium
viride
Caloplaca
citrina
Caloplaca decipiens
1S
S
Lecidella
scabra
3ep S
2b
S
Lecidella
stigmatea
3ba
1S
S
Lepraria
1s
S
Micarea
incana
prasina
2b
Opegrapha
3ep
Phaeophyscia nigricans
vermicellifera
Caloplaca holocarpa
2b
Phaeophyscia
Caloplaca teicholyta
3ep S
Phlyctis
argena
Catillaria
2ep
S
Physcia
caesia tenella
chalybeia
3ba
Physcia
ferruginea
1q
Physconia grisea
1s S
Rinodina
Evernia
3ba
S
1s
canescens
2b,
atra
1s
Verrucaria
caloiseda
1p S
3ba S
1q 2b
S
4c
S
Verrucaria
glaucina
Lecanora
albescens
2c
Verrucaria
muralis
Lecanora
campestris
2b
Verrucaria
nigrescens
2ba
Lecanora
dispersa
2b
Verrucaria
praetermissa
4c
Lecanora
expallens
1s
Xanthoria
Lecanora
saligna
3h
prunastri
Oude
De
goede
ook
mogelijk
strekt".
put.
Maar
een
oude van
gevuld
d.m.v.
de
3ba
geeft aanlei-
nog steeds uit voorraad leverbaar. Dit
nummers
Buxbaumia's
te
van
In
was
wordt
de 23
Buxbaumia.
bestellen
nummers
nummers
fotokopieën.
binnenzijde
bestellen.
ep
Buxbaumia
1-23 is
aantal
de oudere
nummers
calcicola
3b
bericht.
Van de uitverkochte
totaal 50
Zie
voor
2b
2,
de Index op Buxbaumiella 1-25
van
Index op Buxbaumia
geldt het
ontvangst
tot het volgende
ding De
nummers van
s
3ep S
exigua
Tephromela
S
3ba
1,
Schismatomma decolorans
merochlorophaea
var.
S
1s
vitellina
Diploicia
S
1s
3ep S
Chaenotheca
Cladonia merochlorophaea
1s
2b
orbicularis
Candelariella
Chaenotheca trichialis
S
1qs
"zo
Tot
lang
nu
de
de voorraad al
toe
lang
uitge-
momenteel de voorraad
jaargangen
van
was
voorraad
Buxbaumia
aan-
zijn
in
verschenen. van
de
omslag
voor
de
prijzen
en
de
wijze
van
Buxbaumiella 29 (1992]
25
Lichenologische
Vianen
beginnersexcursie
Simon Bakker
22
Op
1991
juni
werd
den Boom, Leo de Borst,
Meertje Heierman, Kok Henny De
nen.
had
ging
gebieden
naar
gekeken
bij
Hoewel
de
het
uiterwaard ook
weer
basalt
onder
zomerkade
Veel
de en
met Collema
begroeid
nu
Helaas werd geen
tenslotte wat
enkele
licheen de
naar
meer
en
regelmatig
de Lekdijk
en
met
Rob
en
Leo
de
liche-
(Winterdijk)
en
deels
uit
crispum
en
leek
aan
de
en
betonnen pijler
Soorten die
o.a.
in
we
Baeomyces
te
Deze
Via
band
de
rufus,
die
ruderum
gaan
kalksteen
van
baksteen
van
Caloplaca
over
zoals
we
sluisje
vinden.
te
voor
Buellia ocellata
smalle
een
maanden later het op
enkele
zijn
pileatum.
Een
calcarea.
ook
betonstort.
een
vonden
Lekbrug
soorten
Diploicia
besteed
op
toch
die karakteristiek
gewone soorten.
Hofpoort-ruïne.
karakteristieke
saxatilis
werd
tijd
(waar het sterk werd bemest) na.
Spier
lag op epilithische
atroflava,
Stereocaulon
bestond
Aspicilia
o.a.
waarop
Willy Dorresteyn,
en
Leo
werden
was,
Caloplaca
tegenkwamen
Parmelia verruculifera De
van
soorten
van
met allemaal
Lekbrug
het
al
nadruk
de basaltglooiing
zoals
Staurothele catalepta.
Op
ik
beginnersexcursie
een
rivierengebied,
de
waar
van
Lekbrug.
interessante vondsten gedaan
van
Linnert,
verzameld. De
en
We bekeken eerst
het talud
het
Wil
Jorrit
Pieter
der Valk.
van
excursie
Borst
Herk,
in
gehouden
Simon Bakker,
Maartje Carpentier,
van
excursie
lichenologische
een
deelnemers: André Aptroot,
met als
Vianen,
in
flavocitri-
Caloplaca
sluisje "opgeknapt" enkele
bestaat
kribben
en
aurantia,
is
gingen
uit oude baksteen
Caloplaca
rijk
was
onderaan
er
we
met
Opegrapha
canescens.
Literatuur Aptroot, A.,
P.
van
Standaardlijst Brand, A.M.,
A.
Boom
den van
de
Aptroot,
Nederlandse
& L.
Spier.
Nederlandse
A.J. de
Korstmossen.
1991.
Aanvullingen
Korstmossen.
Bakker & H.F. van
en
Gorteria
Dobben.
Wijzigingen
17:
1988.
in
de
149-152.
Standaardlijst
KNNV-Wetenschappelijke mededeling
188:
1-68.
van
de
Buxbaumiella 29
26
de
Legenda bij x
gevonden
soort
A
herbarium
André
L
herbarium
Leo
UFK
Uurhok
Locaties
(1992
soortenlijst
Aptroot
Spier
Frequentie
Klasse
P
herbarium
Pieter van
S
herbarium
Simon
(Brand
et
al.
1988;
den Boom
Bakker
Aptroot
et
al.
1991)
km-blokken
en
bocht afrit
basalt
1
38-27-14
Lekdijk,
2
38-17-54
Lekbrug, kop
3
38-17-54
Lekbrug, pijler
4
38-17-54
Lekbrug, kop
5
38-17-55
zomerkade
6
38-17-55
sluisje
7
38-17-55
kribben
8
38-17-55
uiterwaard,
9
38-17-55
Hofpoort, brug
baksteen
10
38-17-55
Hofpoort,
ruïne
baksteen
NW
basalt beton
NO
basalt
kalksteen/beton/basalt/hout baksteen
basalt/kalksteen/diverse betonstort
steensoorten
beton
Soortenlijst fuscata
UFK
1
2
4?
L
X
3
4
5
4003
Acarospora
4004
Acarospora smaragdula
4037
Aspicilia
4891
Bacidia
cf delicata
3
4059
Bacidia
inundata
7?
4070
Baeomyces
4082
Buellia
ocellata
3
4081
Buellia
punctata
9
4871
Caloplaca
atroflava
3?
4090
Caloplaca
aurantia
5?
4094
Caloplaca
citrina
9
4095
Caloplaca decipiens
8
4867
Caloplaca
flavocitrina
9
4097
Caloplaca
flavovirescens
8
X
4100
Caloplaca holocarpa
4?
X
4892
Caloplaca isidiigera
4105
Caloplaca
ruderum
4108
Caloplaca
4713
Caloplaca
4116
Candelariella
aurelia
9
4117
Candelariella
medians
5?
4119
Candelariella vitellina
8
4125
Catillaria chalybeia
7?
4167
Cladonia fimbriata
8
4207
Collema crispum
5
calcarea
rufus
6? 6?
6
8
9
10
L
X
S
X
S
7
X
X
X
X X
P
S
S
5 LP X
X
X
p
L X
X
X
S
X
s
X
X
S X
S
LP L
p
3
5?
X
saxicola
9
X
vitellinula
6?
X
S L
X
X
X
X
X
S X
S
X
X
S X
X
S
27
Buxbaumiella 29 (1992'
UFK
1
2
3
4
5
4226
Diploicia
4735
Diplotomma ambiguum
6?
4291
Lecania
9
4902
Lecania rabenhorstii
6?
X
4294
Lecanora
albescens
9
X
4298
Lecanora
campestris
8
4304
Lecanora
crenulata
7?
4305
Lecanora
dispersa
9
X
X
4747
Lecanora
hageni
9
X
X
4312
Lecanora muralis
9
4315
Lecanora
polytropa
6?
4318
Lecanora
saligna (op hout)
4332
Lecidea fuscoatra
4336
Lecidea
4349
Lecidella
carpathica
7
4351
Lecidella
scabra
9
stigmatea
8
canescens
erysibe
lithophila
4352
Lecidella
4903
Lepraria
4065
Mycobilimbia
4410
lobificans
Opegrapha
sabuletorum
saxatilis
verruculifera
4486
Physcia
4267
Porpidia
soredizodes
7
4268
Porpidia
tuberculosa
5
X
S
X
X
X
L
S
L
X
X
4?
S
S
8
S
9
X
9
X
L
s
S X
Rhizocarpon
obscuratum
6
P
4551
Rinodina
8
X
X
9
X
X
S
X
8 9
S
X
S
4
Stereocaulon pileatum
4617
Trapelia
4619
Trapelia obtegens
7?
L
4837
Trapelia placodioides
6?
X
4634
Verrucaria
aethiobola
4?
4635
Verrucaria
aquatilis
5?
A
4640
Verrucaria
glaucina
6?
X
4648
Verrucaria
muralis
9
4?
LP
8 8
4650
Verrucaria
nigrescens
7?
4853
Verrucaria
polygonia
8?
4651
Verrucaria
praetermissa
4?
4857
Vezdaea
4660
Xanthoria
X
L
X
L
A
S X
P
X
X
X
S
X
X
A
? 9
X
S
Tephromela
parietina
X
X
4295
leprosa
X
S
4587
coarctata
S X
X
4547
atra
X
s
S
umbrinum
X
X
L
X
5?
catalepta
X
X
X
S
distinctum
Staurothele
X
X
L
S
Psilolechia
Scoliciosporum
X
LS
Rhizocarpon
4578
S
S
S
4544
4566
X
X
4522
Sarcogyne regularis
X
X
5
Phaeophyscia
4556
X
4
Phaeophyscia nigricans
10
X
4
4479
exigua
9
X
X
2?
4478
lucida
8
X
L
X
8
Parmelia
caesia
7
X
6?
4447
orbicularis
6
7
A X
X
Buxbaumiella 29 (1992
28
Eendagsexcursie oktober
op 31
naar
Culemborg
omgeving
en
1992
Henk Greven
10.15
Om
hadden zich 7
uur
Culemborg:
Els
Wim Loode
Henk Schendstok, Eerst
werd
Culemborg met
meer.
Ik
deel
Deze
de
soort
het
van
in
ook
1990 toen in
ondergebracht
krib
in
de Lek
Deze
sieterrein.
Didymodon
krib
we
Cinclidotus fontinaloides, de lunch
schapen
begaven
begraasde,
(152.6/441.0). merum
Hier
vorig
jaar
zoeken
werden,
soorten
gevonden
met en
werd
in
reeds
maar
begroeid
rutabulum vonden
neofyt Brachy-
de
in
een
wilg
overvloedige
gevonden,
1954 in
het
Naarder-
Willy
van
rijk
en
vonden
het
we
omdat
een
heb
en
kapselende
op
hier
tweede
andere
een
Nadat
ieder
een
groeiende
en Schistidium
zuidelijk
Bryum vooral
Kortselius
was
van
ieder met
van
ruderale,
ook
naar
gevonden.
Pottia een
recta, mooi
voldaan huiswaarts keren.
van
excur-
neofyt, dit
mos
soorten:
rivulare.
geëxponeerde,
de hoofdsoort
naar
en
bazaltkeien
ons
Amsterdam-Rijnkanaal
naar
ook
een
we
(151.4/440.8),
polycarpa
uitzondering kon
B.
herbarium
voorkomt.
naar
truncata
Ephemerum recurvifolium
te
Borst,
buiten
even
rijk
waren
aantal andere hier
een
aan
Joop
Zeedijk
reeds
op
het
populeum,
ons
dijk
Pottia
door
aan
Leskea
we
zochten
recurvifolium.
Pottia davalliana, hier
Naast
Reijnders
massaal
bekeken
de
overvloedig
zeer
uitgezocht
was
nicholsonii,
had verzameld,
en
Ravenswaay
bij
de
mijn eigen herbarium.
B.
vijfde Brachythecium,
Na
aan
wilgenstoven
“bergsoort”
door Willy
herkend,
trof
materiaal
een
lage
B. velutinum
bij het station
Harmsen, Leo
Henk Greven.
uitgezocht
De
(145.4/438.2).
salebrosum,
niet
maar
De
en
wilgengriend
een
thecium reflexum.
een
Ger
voornamelijk Brachythecium-soorten.
B.
we
deelnemers verzameld
Prins, Tilly Berkenbosch,
de
bij
door
Rijswijk
dag Ephe-
Bryum rubens, Pottia
recta,
Door alle
ijverig
die te
genoemde
plukje kapselende
Buxbaumiella 29 (19921
Lichenen de
in
29
Kennemerland,
tevens
verslag
van
1991
lichenologische najaarsexcursie
André Aptroot
The
of Kennemerland
area
with
Netherlands, the
lichen
is
lichenologically
species
Netherlands
The
Kennemerland behoort in
Nederland.
voorbeeld
in
het
de
over
de
in
had
gebied alle
Het
de
vooral
loopt
Bergen
de
de
kerkjes
is en
duidelijke
een
die goed
laatste
15
hier
voor
volgens (Aptroot
het de
1991).
are
het
1991)
mossen
en
poldergebied
verschenen.
rondleiding
een
van
(Aptroot
op
1992
geen rapport
karakter
witte
Om
het van
het
bekend
gebied
collecties de
van
genoemde
kastelen
rijk
de rest
de korstmossen
vierkante
km.
weiland of
te zien
als
het
Door
het
Dit
is
et
al.
1988)
zijn
inclusief
met
gebied het
recent enkele
collematum
subfuscula,
De
helft waar
naar
Nederland
voor
opgegeven.
de
het
zuiden
In totaal
is.
licheen Bacidia
Nederland
(Brand
nieuw
Castricum,
Bijna
bebouwing,
zijn.
van
gebadetails
verwezen.
soorten, Didymellopsis hier
meer
Heemskerk,
gevonden.
soorten
twee
Voor
rapporten
lichenen
aan
grotendeels
zijn,
de auteur.
Beverwijk,
totaal 250
vlekken.
De
door
overzicht te geven
gemeenten
voor
in
bij
verschenen
rapport
ook
bekende
gedaan,
een
naar
252
een
waarbij is
best
en
van
en
Standaardlijst
et al.
and
inventarisatie
andere soort,
eerst
The
daarom besloten
Micropeltopsis peltigericola, opgegeven. Een
in
subfuscula
onderzoek
Duinreservaat
Ook
nog
rijkste
er
luchtvervuilingsgradiënt
aan
jaar)
is
duingebied,
waaronder
parasieten,
1992).
Schoorl,
en
oppervlakte
noorden, (de
beslaat
gebied
is
recent
het
een
van
vindplaatsen wordt
Egmond, van
die
and best known Bacidia
Micropeltopsis peltigericola
veel
aldaar,
Hiervan
van
op waarnemingen
lichen
de
vanouds
en
meer
te doen is
aan
korstmossen
seerd van
dan
gebied eer
and
Noord-Hollands
gekarteerd.
najaarsexcursie bekend
is
gelet (Kruijsen
is
The
lichenen tot
Er
vegetatiekartering
korstmossen
op epifyten
het
km.
for the first time.
Bergerbos,
epifyten
over
the richest
among
square
collematum
qua
gebieden
en
250
on
parasites Didymellopsis
from
reported
252
en
worden wordt
nomenclatuur is de
aanvullingen
Buxbaumiella 29 (1992
30
Dr
Acknowledgement:
P.
Diederich is
cation of the lichen parasites,
warmly thanked for the identifithe two
including
records.
new
Literatuur Aptroot,
A.
Rapport Aptroot, A.,
1991.
Biomonitoring met epifyten
PWN
Waterleidingbedrijf Noord-Holland.
P.
Brand, A.M.,
den Boom
van
Standaardlijst A.
van
Aptroot,
Nederlandse
Duinreservaat
rapporten
H.F.
Q.L.
Van
de
Aanvullingen
& A.J.
PWN
nv.
KNNV
1992.
wijzigingen
1988.
Vegetatiekartering
Waterleidingbedrijf 1901
4004
Acarospora smaragdula
algemeen
4008
Acrocordia
op esdoorn
4674
Agonimia tristicula
4013
Anisomeridium
biforme
4677
Anisomeridium
nyssaegenum
4020
Arthonia
4017
Arthonia leucodontis
4024
Arthonia
radiata
vooral
4025
Arthonia
spadicea
algemeen,
4030
Arthopyrenia punctiformis
4037
Aspicilia
4692
Athelia
4048
Bacidia
arceutina
vrij zeldzaam,
4049
Bacidia
arnoldiana
zeer
4051
Bacidia
assulata
4061
Bacidia
bagliettoana
af en toe
4694
Bacidia
chloroticula
waarschijnlijk algemeen
4891
Bacidia
delicata
misschien
4055
Bacidia
egenula
op
4058
Bacidia
incompta
op
4062
Bacidia
naegelii
vooral
4063
Bacidia
phacodes
op oude
impolita
calcarea
arachnoidea
Noord-Holland
soortenlijst
op
op
schelpen op baksteen Oude
in
Hof, gekapt
zand en tankmuur Esdoorn
in
Oude
Hof, gekapt
op vlier
lindes
in
Hof
Oude
op esdoorns
op
op essen vooral
vrij algemeen
op
op
eiken
lijsterbestakken
zeer
op steen
algemeen
op bomen
vooral
algemeen
oude
op
wilg
op bomen
iepen op
zand
algemeen
muurtjes oude
de
Noordhollands
KC Castricum.
op
vooral
van
Noord-Holland.
Acarospora heppii
op
de
Standaardlijst
4671
gemmata
in
149-152.
17:
Waterleidingbedrijf
PWN
Duinreservaat.
188.
Oldenbarneveldweg 40,
in Kennemerland,
en
Gorteria
de Bakker
Meded.
& H. Snater
Rapport
door
uitgegeven
1991.
het Noordhollands
korstmossen.
Wetensch.
Slings
1982-1989.
verkrijgbaar bij PWN-TRB,
Lichenen
Spier
van Dobben
korstmossen.
Kruijsen, B.W.J.M.,
De
& L.
de Nederlandse
in
iepen
op esdoorn
iepen
en
iep
zijn
31
Buxbaumiella 29 (1992'
4064
Bacidia
rubella
Bacidia
subfuscula
op
(Nyl.)
Th.Fr.
oude
iepen
boomvoet
op
ste opgave
Mogelijk door
is
steriel
Pieter
van
materiaal
van
deze
soort
van
voor
eerder
iep
in
Wijk
gevonden
den Boom.
4070
Baeomyces
4075
Bryoria
fuscescens
rufus
4077
Buellia
aethalea
op zwerfkeien
4080
Buellia
griseovirens
vooral
4081
Buellia
punctata
op
muurtjes
op eiketakken
zeer
4088
Calicium
4090
Caloplaca
viride aurantia
4094
Caloplaca
citrina
4095
Caloplaca decipiens
4099
Caloplaca
flavescens
4867
Caloplaca
flavocitrina
4097
Caloplaca
flavovirescens
4100
Caloplaca holocarpa
zeer
op
op
lindes
muurtjes algemeen
vooral
op
populieren
algemeen
vooral
op
op
op
oude
stoepranden muren
steen
veel
op
stoepranden
af en toe op steen
steen
4892
Caloplaca isidiigera
op
4709
Caloplaca lithophila
zeer
4102
Caloplaca
luteoalba
4104
Caloplaca
obscurella
4893
Caloplaca phlogina
4105
Caloplaca
ruderum
4108
Caloplaca
saxicola
4109
Caloplaca tegularis
op muren van
4110
Caloplaca teicholyta
op
4713
Caloplaca
op steen
en
op
4116
Candelariella
steen
en
abeel
4118
Candelariella reflexa
op allerlei
4119
Candelariella
op
4120
Candelariella xanthostigma
4125
Catillaria
chalybeia
4132
Cetraria
chlorophylla
4135
op
algemeen
oude
op
populieren oude
op
aurelia
vitellina
op
op
bomen muren
allerlei
steen
Assumburg
muurtjes populier
bomen
steen, hout en
op oude veel
op
steen
schors, gaat
Cetraria pinastri
op
berk en eik
4139
Chaenotheca ferruginea
toenemend
4213
Chaenotheca
furfuracea
4142
Chaenotheca
trichialis
4831
Chromatochlamys
4145
Chrysothrix
muscorum
candelaris
op
achteruit
op schors
linde eiken en
tweemaal
op
schors
bomen
op
op
steen
iepen
op
op oude
vitellinula
populier
en
lindes
lindes
op en
aan
Zee,
eer-
Nederland.
zand eiken
in
Noord-Brabant
Buxbaumiella 29 (1992
32
4148
Cladina
arbuscula
op
kalkarm
4156
Cladina
ciliata
op
uitgeloogd
4149
Cladina
mitis
op
kalkarm
4183
Cladina
portentosa
op
uitgeloogd
4150
Cladonia
4720
Cladonia cervicornis
op
4155
Cladonia
chlorophaea
vooral
4157
Cladonia
coccifera
4158
Cladonia
coniocraea
4160
Cladonia cornuta
op twee
4164
Cladonia cryptochlorophaea
op zand
4166
Cladonia
op
4167
Cladonia fimbriata
op
4168
Cladonia floerkeana
op
4169
Cladonia foliacea
op
kalkrijk
4171
Cladonia furcata
op
grazige stukjes
4173
Cladonia
glauca
op zand
4174
Cladonia
gracilis
op
4159
Cladonia
humilis
op
kalkrijk
4177
Cladonia
macilenta
op
kalkarm
4663
Cladonia
merochlorophaea
op
4724
Cladonia
ochrochlora
4180
Cladonia
phyllophora
4181
Cladonia pocillum
op
op kalkarm
bacillaris
digitata
vooral
op
zand
zand zand
op stronken
kalkarm
op
zand
bomen
kalkarm
vooral
op
zand
op
zand
bomen
plaatsen
op zand
boomvoeten bomen kalkarm
zand zand
boomvoeten
en
kalkarm
zand
zand zand
zand boomvoeten
tweemaal
op
kalkrijk
kalkrijk
zand
4184
Cladonia pyxidata
4147
Cladonia
4186
Cladonia rangiformis
op
kalkrijk
4188
Cladonia rei
op
grazige plaatsen
4189
Cladonia
scabriuscula
op
grazige plaatsen
4195
Cladonia
subulata
op zand
4199
Cladonia
uncialis
ssp.
ramulosa
biuncialis
op zand
op
zand
kalkarm
zand
Cladonia
4338
Clauzadea
4203
Cliostomum
griffithii
algemeen
4205
Coelocaulon
aculeatum
op zand
4665
Coelocaulon
muricatum
in
monticola
op op
schors
zand
kalkarm
4200
zopfii
zand
en
verharde
paadjes
op
duinheide
bomen
zand
bij Castricum
Buxbaumiella 29
33
(1992'
4207
Collema
crispum
4210
Collema
tenax
Didymellopsis
collematum
op
algemeen
op zand
(Steiner) Grube
& Hafellner
bij Egmond 4224
Dimerella
4228
Diploschistes
4239
Enterographa
4242
Evernia
4252
Graphis scripta
4255
Gyalecta
4258
Gyalideopsis
4261
Haematomma
pineti
zeer
muscorum
crassa
prunastri
var.
op eiken
algemeen
Collema
tenax
schors
op
op zand
esdoorns
en
op
schors
en
zand
beuken
op esdoorn
anastomosans
op
algemeen
vrij algemeen
op
flotowii
steen
algemeen
in
Oude
Hof, gekapt
op beuken
ochroleucum
porphyrium
4496
Hyperphyscia adglutinata
4274
Hypocenomyce
4277
Hypogymnia physodes
scalaris
tubulosa
op op
beuken
en
lindes
iepen
op berken zeer
en
dennen
algemeen
algemeen, vooral
4278
Hypogymnia
4900
Lasiosphaeriopsis salisburyi
op
4289
Lecania
cyrtella
algemeen, vooral
4291
Lecania
erysibe
algemeen
Peltigera
de tweede
op abeel
rufescens.
vondst
op
ter wereld
op
populier
steen
Lecania
hutchinsiae
op
4902
Lecania
rabenhorstii
algemeen
4344
Lecanora
4294
Lecanora
albescens
op
4322
Lecanora
argentata
op
4298
Lecanora
campestris
op muren
4299
Lecanora
carpinea
op
4300
Lecanora
chlarotera
algemeen
4303
Lecanora
conizaeoides
zeer
4304
Lecanora
crenulata
4305
Lecanora
4306
Lecanora
4307
Lecanora
flotowiana
op
4747
Lecanora
hageni
4311
Lecanora
horiza
4312
Lecanora
muralis
zeer
algemeen
op
4315
Lecanora
polytropa
zeer
algemeen
op steen
4316
Lecanora
pulicaris
op eiken
4318
Lecanora
saligna
algemeen op
aitema
op
muurtjes op
steen
dennen muren
beuken
gladde
schors op schors
algemeen
op
muren
dispersa
op
schors,
expallens
zeer
hout
algemeen
op schors
en
steen
op schors
steen
hout
op
schors,
op
jonge ratelpopulieren
en
en
steen
steen
populieren vlieren
en
hout
34
Buxbaumiella 29 (1992
4345
Lecanora
sulphurea
op muren
4323
Lecanora
symmicta
op
4331
Lecidea
4350
Lecidella
elaeochroma
op
4351
Lecidella
scabra
op muren
erratica
schors
gladde
op kiezels schors
gladde
4352
Lecidella
zeer
algemeen
4357
Lepraria
incana
zeer
algemeen
4903
Lepraria
lobificans
algemeen
4905
Leproloma
4368
Leptogium gelatinosum
4365
Leptogium
intermedium
eenmaal
4364
Leptogium
lichenoides
zeldzaam
4755
Lichenoconium
4379
Micarea
denigrata
zeer
4381
Micarea
lignaria
op
4382
Micarea
melaena
op abeel
4384
Micarea
nitschkeana
op
4386
Micarea
prasina
zeer
stigmatea
vouauxii
lecanorae
sabuletorum
4400
Mycoporum
4833
Normandina
erichsenii
4402
Normandina
pulchella
4404
Ochrolechia
androgyna
4406
quercus
en
schors
op schors
op zand
algemeen
op
zand zand
op
op andere
op
Mycobilimbia
steen
op steen
vrij algemeen
korstmossen
algemeen
kalkarm
op hout
zand
Heemskerk
bij
takjes
Micropeltopsis peltigericola (D.Hawksw.)
4065
op
algemeen
Kirk
&
op
schors
Spooner
Peltigera bij
Schoorl
op muren op eiketakken op
populier bij Castricum
op
iep bij Castricum, gekapt
op eiken
in
het
Bergerbos
Ochrolechia subviridis
op eiken
in
het
Bergerbos
4407
Ochrolechia
op eiken
in
het
Bergerbos
4409
Opegrapha atra
4419
Opegrapha
cinerea
4414
Opegrapha
niveoatra
4415
Opegrapha
ochrocheila
op
4416
Opegrapha
rufescens
op oude
4410
Opegrapha
saxatilis
op
4417
Opegrapha varia
4418
Opegrapha
4421
Parmelia
acetabulum
zeldzaam
4423
Parmelia
caperata
algemeen
4438
Parmelia
coniocarpa
zeldzaam
4430
Parmelia
exasperatula
vrij
4778
Parmelia
glabratula
zeldzaam
turneri
vermicellifera
vrij algemeen op op
op
oude
iepen
oude
iepen
gladde
schors
paardekastanje, gekapt iepen
muren
op oude
iepen
opwilgen op schors op op
zeldzaam
schors
schors, gaat vooruit op schors
op schors
Buxbaumiella 29 (1992
35
4440
Parmelia
revoluta
vrij
zeldzaam
4441
Parmelia
saxatilis
vrij
zeldzaam
4442
Parmelia
subaurifera
zeer
4443
Parmelia
subrudecta
algemeen
4444
Parmelia
sulcata
zeer
4450
Parmeliopsis ambigua
4453
Peltigera
4459
Peltigera didactyla
4780
Peltigera
lactucifolia
algemeen
4781
Peltigera
membranacea
zeldzaam
4456
Peltigera
neckeri
algemeen
op
4457
Peltigera praetextata
zeldzaam,
op
4458
Peltigera
algemeen
op zand
4461
Pertusaria
albescens
zeldzaam
4462
Pertusaria
amara
zeldzaam
4463
Pertusaria coccodes
4466
Pertusaria
4468
Pertusaria
4470
Pertusaria
4478
Phaeophyscia nigricans
4479
Phaeophyscia
canina
rufescens
op
algemeen
op schors
op
op
op zand
algemeen
op zand op
zand zand
op
op op
zand steen
oude
eiken
hymenea
op oude
beuken
leioplaca
vrij
pertusa
zeldzaam
zeer
oude
eiken
op
eiken
en
op
op
en
op
schors
Phlyctis
argena
algemeen
4484
Physcia
adscendens
zeer
4485
Physcia aipolia
4486
Physcia
caesia
algemeen
op
4488
Physcia
dubia
zeldzaam
op bomen
4490
Physcia
stellaris
op
4491
Physcia
tenella
zeer
4501
Physconia
distorta
4498
Physconia
enteroxantha
4499
Physconia grisea
vrij
4500
Physconia perisidiosa
op oude
4791
Placynthiella
4339
icmalea
op oude
algemeen
iepen
en
op schors
schors
steen
en
steen
en
steen
populier, gekapt algemeen iepen
op oude
iepne
zeldzaam
op
schors
op schors
en
en
op schors
Placynthiella oligotropa
zeldzaam
op zand
4346
Placynthiella uliginosa
zeldzaam
op zand
4507
Platismatia
glauca
zeldzaam
op eiken
4509
Polyblastia
vouauxii
op
4515
Porina
4267
Porpidia
soredizodes
op muren
4268
Porpidia
tuberculosa
op muren
baksteen
algemeen
bij
op
en
zand
Heemskerk
gladde
steen
steen
iepen
algemeen
chlorotica
en
bomen
populier
oude
op
bomen beuken
steen
algemeen
4482
op
steen
bomen
beuken
zeldzaam
en
oude
op oude
orbicularis
schors
schors
algemeen
algemeen
abeel
populier
en
op schors
algemeen
zeldzaam
eiken en
op eiken
schors
Buxbaumiella 29 (1992;
36
rupestris
tankmuur
bij
Castricum
4517
Protoblastenia
4519
Pseudevernia
4803
Psilolechia
leprosa
algemeen
4522
Psilolechia
lucida
vrij algemeen
4528
Pyrenula chlorospila
op
4531
Pyrrhospora
zeldzaam
4536
Ramalina
farinacea
algemeen
4537
Ramalina
fastigiata
vrij algemeen
4538
Ramalina
fraxinea
4813
Rinodina
efflorescens
zeldzaam
4551
Rinodina
exigua
algemeen
4556
Sarcogyne regularis
op tankmuren
4562
Schismatomma
zeldzaam
4564
Scoliciosporum
chlorococcum
op
4566
Scoliciosporum
umbrinum
algemeen
4585
Stereocaulon
4593
Strangospora pinicola
4828
Taeniolella
4835
Thelidium
4609
Thelotrema
4617
Trapelia coarctata
algemeen
4618
Trapelia involuta
op muren
4837
Trapelia placodioides
4839
Trapeliopsis
4333
Trapeliopsis granulosa
algemeen
4632
Usnea
zeldzaam
4640
Verrucaria
glaucina
op muren
4655
Verrucaria
macrostoma
op
steen
4654
Verrucaria
maculiformis
op
steen
4602
Verrucaria
melaenella
zeldzaam
op zand
4648
Verrucaria
muralis
algemeen
op
steen
4650
Verrucaria
nigrescens
algemeen
op
steen
4850
Verrucaria
ochrostoma
op muren
4853
Verrucaria
polygonia
op muren
4856
Vezdea
aestivalis
4857
Vezdea
leprosa
4657
Xanthoria calcicola
op steen
4658
Xanthoria candelaria
op schors
4660
Xanthoria
parietina
op
4661
Xanthoria
polycarpa
op schors
furfuracea
quernea
decolorans
nanodes
delicata zwackhii
lepadinum
flexuosa
subfloridana
op
zeldzaam
op
op
op muren
esdoorn
eik
schors
op muren
in
Oude
Hof, gekapt
esdoorns
op
op schors op schors zee in
vlakbij
Heemskerk
eiken
op
op schors en
en
steen
schelpen
op eiken
en
lindes
takjes op
baksteen
op muren zeldzaam
op
op
Caloplaca
zeldzaam op eik in
schors obscurella
op de Oude
grond
Hof
op baksteen
op muren
algemeen
op op
op
hout
op schors
en
schelpen
zand zand
steen
en schors
en schors
en
schors
Buxbaumiella 29
37
(1992'
Dorst
Eendagsexcursie Boswachterij op
28
Huub
De
van
Melick &
oppervlakte
Door
te
we
de
de
ten
lemige
Er
was
het
en
zuidelijke
en
en
en
zou
begeleiding
tevoren
daags
wellicht
zoveel
storm
aan
de
leemput
bereikten,
met
dan werden kleine
van
gedeelte
terrein
verleend
Guido Stoker
kant.
Het
naar
te
om
en
de
voorspeld. weer
bleef
worden.
zorgde als
een
lemig
Atrichum
bospad
tenellum,
Oligotrichum hercynicum.
gevulde
put
met
domineren
zijn
met
een
populaties
we
steile
hier
eenjarige pioniers.
Pohlia bulbifera te
het
van
veel regen
en
soorten
Dit
twee Schotse
Nederlanders
lage
bijzondere dag
een
en
afgravin-
bestemming
publiek.
dag toestemming
even
en
het
karakter
open
deze
onder
opwinding
Mossen wat
het
oponthoud arriveerden
water
taluds.
Juncaceae
Meer recente
leem
hebben
leemputten
hebben thans de voor
beslaat
en
plaatselijk
hier
vijftal bokken
een
ons voor
opkomst
bryologisch
dele met
met
vijf Belgen
nodige
Ditrichum lineare Na dit
is
De oudste
vrij toegankelijk
bezoeken
de
was
echter uitstekend
voor
Oosterhout
van
verleden
werden,
geprobeerd
togen
afgraving.
Voordat
niet
SBB had
de leemputten Theo Bakker
al
het
steen.
van
begrazing
wordt
hooglanders
behouden. Het
Hierdoor
In
geëxploiteerd
zijn
en
omrasterd.
eerste
zuidoosten
ten
het bakken
1975
natuurterrein is
ligt
Pluijm
bestemming zwembad gekregen.
inmiddels de gen die tot
der
van
1065 ha.
van
voor
gewonnen
Arno
Dorst
boswachterij
een
1991
september
in
De
dan toch bij de ondiepe,
en
minder steile,
meest
opvallend
vegetatie
een
opvallende
grote
aangetroffen
van
vochtige,
met
enkele
soort bleek
abundantie. Zo
de bleekgroene,
nu
en
was-
achtige Pohlia wahlenbergii. Aan
nia
levermossen
gracillima
waren
(in alle
verwante Riccardia incurvata.
De
te verwachten
vormen
en
chamedryfolia
laatste
heeft
smalle,
soorten
stadia), en
de
present als Jungerman-
Aneura pinguis,
hierop
gootvormige
gelijkende thalli,
de
hieraan
Riccardia
meestal
opval-
38
lend
veel
gametangiën horens,
materiaal
kwamen
hier
er
de lunch,
werd
seld,
met
drie
hogere
Grondster
is
aloides
is
bereikten
meters
een
we
na
De
droog.
er
var.
enkele weg
bedekkend) alle
en
en
Hier
en
enige
en
op
van
ambigua
Hierdense beek de werkgroep overeen
donkergroene,
in
(During
1990 werd
met die in
pluizige
en
het
kruipen
depressies de
geblazen
tijd
om
toch
ons
ze
gevonden. waar
de
tweede
heeft
en
maar
en
Deze
groeve.
sterk
te
lijden
In enkele
meer
Van
vierkante
(massaal
ook de
van
jaren
fluitans
aspectbepalend.
zeldzame
aangetroffen langs
hiervan. Dit
was
ook
de
plek
post, Micromitrium
land sinds kort bekend
van
tijdens de najaarsexcursie De
van
( Gentiana cruciata).
A.varium
steilkantje
waar
gebied
voorkomen
gedaald! Drepanocladus
we
gezien,
(/Filago minima)
Ze werden vooral
voor
F.incurva
veel
het
Op
massaal
omringende gebieden.
meter
Dorst,
opvallend
viltkruid
vooruitgeschoven
1989),
sommige
kapsels.
van
Klein
vonden
tenerum aantrof. Deze soort is
terwijl
capitata.
al eerder hadden
we
bodembedekkend
een
uitgewis-
Fossombronia foveolata,
boswachterij
kapsels.
als
in
het
was
A.schreberianum,
met
werden
verzameld,
minder lemig dan langs
Kruisbladgentiaan
dan 1
meer
Leo Andriessen,
vrijwel
eigen
Fossombronia te vinden. Maar liefst
hele
Anisothecium
moddergreppel
waar
van
nieuwtjes
reliëf, waarbij er
verticillatum),
vele plaatsen
geslacht
A.rufescens
imposante van
noordelijk gelegen leemput.
vermeldenswaard
door ontwatering
hier op
het
meer
is enig
hampeana, rijk voorzien
de waterstand
was
mannelijke
van
zagen met Lophozia
Naast veel soorten die
planten
helemaal
verdroging
tweehuizig.
maar
hun
urnigerum
beloond
met zand.
uitgebloeide exemplaren
stond
gebruikelijke
sporulerende
(Illecebrum
Uiteindelijk
snel
vrij
ze
Pogonatum
De bodem is
ook Aloina
Cephaloziella van
is
en
Tot opluchting
nemen.
werden aangetroffen:
soorten
we
nog
vermengd
succes
en F.wondraczekii.
vonden
thalli
voorzien
ossen,
gingen
uitstapje
leemputten
water staat. en
de
waarbij
doel werd de
volgende
enig
twee
bryologen
hun kort
Tussen beide
afgraving
De
poolshoogte
passant
en
enkele Belgen
tijdelijk
de
van
veilig gebukt worden.
weer
Tijdens
uiteinde
deze soort bleek alleen
van
bezitten.
te
minder koelbloedige kon
het
aan
gemmen
Gecontroleerd
Het
(1992j
Buxbaumiella 29
vermelde
de soort
over
matjes werd aangetroffen
de
van
standplaats komt
tientallen meters in
op
een
door
krimp-
(1992
Buxbaumiella 29
scheuren veroorzaakt
werden
populaties Ook
zig. len De
Als
hier
de
en
thalli.
uitsluitend
1991).
bleek
einde
van
bieden
het
dan
Verrassend
was
bij
die
Zowaar
geen
slechts deze
twee
dag
alledaagse keer
veld ingingen,
het
een
zeer
km-blok
soorten.
werd van
van
in
excursie
het
kleine
van
vlechtsel in
op
Touw
gevonden.
te
Rubers
zijn.
(1989)
Terugkijkend
op
gezamenlijk
worden dan dat
talrijke bijzondere zure
te
rutabulum.
Maar liefst 70 soorten
enigszins
dit
verzamelde
bryologen
dan geconcludeerd
was.
voor-
meer
bleek
en
(van
maar
nauwelijks
kleidepot
Nederlandse
het
naar
Weg,
Brachythecium een
boot-
worden
en
bodem
drooggevallen
volgens is
(Limosella
smalle,
van
gezet
komen.
te
voor
Nederland
koers
aanwe-
drooggeval-
Slijkgroen
Aloina brevirostris
waaronder
geregistreerd
canaliculata
standplaats van
was
pas
de
land
en
kan niet anders
soorten
nog
een
Honderdbunder
die
ons
nitidum,
de
thuis
soort,
eerder
geslaagde
Vooral
tijdelijk
op
de Vlaamse
waarop
dicht
onderweg
een
determinatie
het
één
in
standplaatsen
in
tussen
zeldzaam
biomassa
enorme
wel
Riccia
een
zijn
middag oosten
dichtgroeien
een
Aloina,
de
en
vormde
soorten
ten
bleken
rozetten
aangetroffen
ijsbaantje door
fraaie
tweede
vrijwel
het
in
Beide
Melick
malige
Kapsels
elders
ook
en
overeenkomstige
leemgroeve
huebeneriana
groeide
eerste
deze
van
poeltje Riccia
aquatica)
Op
aangetroffen
dwergsoort, Pseudephemerum
uitsmijter
vormige
daar op
en
leem.
vrijwel opgedroogde
van
stadia
voor.
andere
een
mozaïek
in alle
overvloedig
terrein kwamen
39
werden in
en
leembodem
zeldzame
waren
zeer
goed vertegenwoordigd. Het
moet worden
open
gehouden
leemput
was
dat zich snel zou
door
den. De
afgewacht
massaal een
plaatselijk
zeldzame
Tenslotte willen wij en
hoeverre door
berk
en
begrazing
op de bodem
wilg gekiemd.
te
plaggen
de successie
pioniermosvegetaties
voor
de
gebied
noordelijke
moet
worden
ontwikkelen. Wellicht
vertraagd
zouden
het
zo
kunnen
wellicht
ook
wor-
in de
blijven.
Juul Slembrouck
Theo Arts
van
Gevreesd
minder interessant broekbos zal
toekomst behouden kunnen
notities
in
kan worden. Vooral
van
harte bedanken
enkele determinaties.
voor
de
veld-
Buxbaumiella 29 (1992
40
Literatuur Dirkse, G.M.,
H.M.H. van
Undbergia During,
H.J.
1989.
Undbergia Melick,
14:
H. van,
15:
Melick & A.
Micromitrium
A
1991.
& W.V.
Checklist
of Dutch
bryophytes.
(B.& S.) Crosby
tenerum
in
Nederland.
203-204. De Nederlandse
Wetenschappelijke Mededeling Touw,
1988.
Touw,
167-175.
Rubers,
Utrecht, Stichting
De
1989.
Riccia's 203.
nr.
(Land- en Watervorkjes).
Utrecht, Stichting Uitgeverij
Nederlandse
Bladmossen.
KNNV. Bibl.
Natuurhist.
nr.
50.
KNNV.
Uitgeverij
Deelnemers Vlaamse deelnemers: Leo Andriessen, Theo Arts, Cecile Nagels,
Nederlandse deelnemers: Marijke Bom,
Pluijm,
Jan
!
=
Loek
Snepvangers,
SBB: Theo Bakker
Legenda
Hubert
de
Meulder,
Juul Slembrouck.
en
Huub
van
Melick, Arno
van
der
Vingerhoeds.
Guido Stoker
bij de soortenlijst
fertiel
Alle met M gemarkeerde Huub
van
Melick
en
soorten
met P
De
overige waarnemingen
De
nomenclatuur is volgens
Boswachterij Dorst
ten ZO
1
Zandig-lemig bospad
2
Zuidelijke leemput
3
Terreingedeelte
4
Noordelijke,
zijn
in het
opgenomen in het
herbarium
van
Arno
herbarium van
der
betreffen veldnotities.
Dirkse et al.
van
(1988)
Oosterhout,
km-blok 44.54.45
in naaldbos ten ZW
tussen beide
van
leemput
putten
droogevallen leemput
ten
ZO
van
de Ketenbaan
van
Pluijm.
Buxbaumiella 29 (1992]
41
Soortenlijst Locatie 12 Aloina
4
brevirostris
Aneura
3!M
ambigua
var.
Aloina
3
aloides
km-blok
44.55.51
2
pinguis
Anisothecium
rufescens
Anisothecium
schreberianum
Anisothecium
varium
4!M 4!MP 4!M
2!
3!
4!MP
Atrichum
tenelium
1!P
2!MP
3!
4!MP
Atrichum
undulatum
1!
2!
3!
4!
Barbula
convoluta
Barbula
hornschuchiana
Barbula
unguiculata
1
3M 3M 2M
Brachythecium
albicans
1
2
Brachythecium
rutabulum
1
2!
Bryum argenteum
3
4! 3
4
4
Bryum
barnesii
2
3
Bryum
bicolor
2
3
Bryum gemmiferum Bryum
4
2
4
2
4
tenuisetum
4!MP
Calliergonella cuspidata Campylopus
4
introflexus
3 3
Campylopus pyriformis
4
Cephalozia bicuspidata var.
2M
bicuspidata divaricata
Cephalozia
1
Cephaloziella hampeana Ceratodon
purpureus
Dicranella
cerviculata
Dicranella
heteromalla
Didymodon
1!
2!M
3!MP
2!
3!
2!M 1
2!
4!P 3
fallax
4M
Didymodon tophaceus Ditrichum
lineare
4M 1MP
Drepanocladus aduncus
2P
Drepanocladus fluitans Eurhynchium praelongum Fossombronia
foveolata
Fossombronia
incurva
Fossombronia
wondraczekii
Funaria
hygrometrica
Hypnum cupressiforme
4!
4MP 1
4 4!MP 3!M 3!M
1 1
2 2
4! 3
Buxbaumiella 29 (1992
42
Hypnum jutlandicum
1
2
4
Jungermannia gracillima
2
Leptobryum pyriforme
2
4
2
4
bidentata
Lophocolea Lophozia
bicrenata
2M
4!MP
tenerum
Oligotrichum hercynicum Pellia
4
polymorpha
Micromitrium
1MP 2
epiphylla
4
Physcomitrium pyriforme Plagiothecium Pleurozium
curvifolium
schreberi
4 1
1
4 2MP
Pogonatum urnigerum
3
Pohlia annotina
4MP
Pohlia bulbifera
2MP
Pohlia melanodon
2M
Pohlia nutans Pohlia
4P
1
2MP
wahlenbergii
Polytrichum
commune
Polytrichum
formosum
4
1
Polytrichum juniperinum
2 3
3
1
Polytrichum piliferum
1
2
1
2
Pseudephemerum
4
2
Polytrichum longisetum
4
4!MP
nitidum
Pseudoscleropodium purum Rhytidiadelphus
4!M
2M
Lophozia capitata Marchantia
3
3
squarrosus
Riccardia
chamedryfolia
2M
Riccardia
incurvata
2M
3
Riccia
canaliculata
4!MP
Riccia
huebeneriana
4IMP
Sphagnum
denticulatum
4M
Buxbaumiella 29
Excursie
(1992'
43
19 en 20
Denekamp,
september 1992,
lichenologisch verslag
Leo
Spier
Aanwezig
Spier,
André Aptroot,
waren:
Aafke Teensma
werd
Zaterdagochtend Papillon”, streken. de, dat maar
waar
ons
toch
er
in
stelden
komende Het
via
de
ons
de
goed
Dobben,
Leo
ingang avond
van
de
camping
“De
ervoor
waren
niet-bekende onverlaat luid lieten
geen lichenen waren,
meest Rome
naar
van
toe
nu
bij
democratisch
heideveld waarheen
een
de
verzameld
tot
van
Bertus Torenbeek.
meesten
een
Han
we
niet
ons
ontmoedigen,
het programma
overleg
neerge-
verkondig-
voor
de
vast.
dag
werd
wegen
de
Hoewel
en
Simon Bakker,
ingewikkelde
de
maar
voeren,
Han,
weg
onze
kortste
kaartlezer,
onvolprezen in
voerde,
besef
het
niet
dat
de
altijd
vele
beste
of
mooiste is!
Natuurlijk dat de
werden
drie
de
gewone Cladonia's
Placynthiella 's
vlak bij elkaar op de grond
Op
het eind
bestuurslid,
nodige
van
gevonden
de ochtend
besloten
variatie! Eerst
Chaenotheca
(P. icmalea,
even
werd
werd, de
over
een
chrysocephala,
P.
gevonden, aardig oligotropha
was
P.
echter
uliginosa)
werden.
na
lang inpraten
grens te
oud loofbos
C.
en
ferruginea,
gaan
op
bezocht.
C.
het
kijken. Dit
trichialis,
aanwezige
Dit
voor
leverde
de
o.m.
Lecanactis
Thelotrema Porina leptalea, Schismatomma decolorans en abietina,
lepadinum
op.
Buxbaumiella 29 (1992
44
daar zandsteen
en
tocht
ging de
Vervolgens
aangevuld
met
aan
met
laatste terrein
was
in het eerste Al met al
appelgebak
weer
een
instructief.
eiken. werd
Dit
Hij
De
leverde,
op,
maar
in.
korst,
gehouden. blijkt
verzameld levert de
Een
X.
wat minder
en
parietina
aanvankelijk Thuis
echter,
zijn,
oud
landgoed
onder
met koffie,
Evernia
prunastri,
gaf dat
weer
gestopt. De kreet
er
de
een
wat
korsten
tijd thuis
in
P.
namen
voor
tenella,
belangrij-
een
een
groene werd
quernea
het
specimen op.
noorden
moeilijkheden
nog op
geler beeld voor
uitbundiger
Lecidella flavisorediata
naam
het
uit
lijst
uitgebreid.
wat
Pyrrhospora
rare
ontwikkelde
te kiezen
op
polycarpa
oude
Hypogymnia
adscendens,
gemaakt worden
naamgeving
goed
met
André, besluiten
een
vergelijkbare dat
X.
en
een
omgeving
op. De
spectaculairs
weinig
Physcia
de
statige,
met
Xanthoria candelaria
moet
voor
André
maar
vergelijking
Daar iedereen
en
opgedaan
gevorderden
aantal laanbomen in
een
zoals
uitzondering
Middellandse Zee
met
een
punctata,
nitrofielen
ke
die
de kennis
waar
drie locaties, lanen met eiken, leverden
candelaria,
plaats
de
tegen verwachting,
Xanthoria
Het
we
Parmelia subaurifera
overige
beeld
lijst
tuberculosa
Porpidia
heideveld,
voor
Singraven,
met soorten als Buellia
physodes,
worden
slagroom afgesloten.
Allereerst
bekijken.
hier
waar
werd dan ook traditiegetrouw
Op zondagochtend besloten te
de
getoetst kon worden.
deze dag, zeker
en
Hier kon
apotheciën.
excursiegebied,
was
bijzonder
ons,
oppervlakte
natuurgebied
een
komt.
Porpidia macrocarpa,
o.a.
Trapelia obtegens Het
Isterberg,
naar
de
Dit deed
stuit.
gebied
mij,
aan.
vaker
al
in
Zo
rond
overleg
Lecidella cf. flavisorediata.
wilde
zijn,
werd
er
"Helaas geen lichenen" ten spijt,
vroeg
zijn
in de
ze
toch
middag gevon-
den. Mede hierdoor, en
goede
sfeer
noemd worden.
maar
kan
ook dank het
kamp
zij het goede bijzonder
weer, de
leerzaam
rustige camping
en
geslaagd
ge-
45
Buxbaumiella 29 (1992^
Legenda
bij de soortenlijst
A
herbarium
André
S
herbarium
Leo
Locaties 1
Aptroot
Spier
(met coördinaten)
Beuninger Achterveld,
2
Bad
3
Isterberg,
Bentheim, 7 km
Natuurgebied, Stroothuizen, Heideveld,
hier
5
Singraven,
2km tWv
Oud
3 km tNv
landgoed
Tilligte,
7
Lattrop,
8
2 km
Oud loofbos.
269/486
275/482
met
zandsteen
oppervlakte. 275/486
geplagd. 268/488
Denekamp.
met laanbomen.
3 km tNv
aan
Denekamp.
daar
en
Kerklaan
tNv
Heideveld.
tZOv Denekamp.
Bentheim.
tNv Bentheim. naaldbos
4
6
km
5
2 km tNv
met eiken.
263/488
261/492
Denekamp.
Eiken.
264/492
Noord-Deurningen. Venweg,
eiken.
266/492
Substraatcodes b
=
Betula
c
=
Calluna
ca
=
f
g
h
=
hout
s
p
=
Pinus
sl
Carpinus
po
=
Populus
t
=
=
Fagus
pt
=
ti
=
Tilea
=
graniet
q
z
=
zandsteen
=
Populus
tremula
Quercus
=
=
Sorbus Salix terrestrisch
Soortenlijst Arthonia
spadicea
2q
Arthonia
vinosa
2qA
Arthopyrenia punctiformis
1qsA
Bacidia
2fA
arnoldiana
Baeomyces Buellia
rufus
punctata
3z
1h.po.q.5gh.q.6q.7q.8q
Candelariella
reflexa
7q.8q
Candelariella
vitellina
5g.6q
Chaenotheca chrysocephala
2q
Chaenotheca ferruginea
2q.5q
Chaenotheca
2q
trichialis
Cladina
arbuscula
4t
Cladina
mitis
4tS
Buxbaumiella 29
46
Cladina portentosa
4tS
Cladonia caespiticia
2hA
cervicornis
Cladonia
cervicornis
ssp.
1tS
Cladonia
chlorophaea
1t.2q.3p.4t
Cladonia
coccifera
3p.4t
Cladonia
coniocraea
1b.h
Cladonia crispata cetrariiformis
var.
1tS
Cladonia
digitata
Cladonia
floerkeana
1t.3z.4t
Cladonia
glauca
3z
Cladonia
gracilis
1t
Cladonia grayi
sl.
3p.z
1tA.3z.4t
Cladonia
incrassata
3zA.4tA
Cladonia
macilenta
1t2qS.3z.4t
Cladonia
ochrochlora
2q
Cladonia
ramulosa
1t.3z
Cladonia
subulata
1tAS.4t
Cladonia zopfii
1tS
Coelocaulon
it
Dimerella Evernia
aculeatum
pineti
2qA
prunastri
5q.ti.8q
Graphis scripta
2ca
Gyalideopsis
2f
anastomosans
Haematomma ochroleucum var.
porphyrium
Hypocenomyce
scalaris
5q 3p
Hypogymnia physodes
3b.5h.q
Lecanactis
2q
abietina
Lecanora
chlarotera
Lecanora
conizaeoides
1c.h.po.sl.2q.3p.5h.q
Lecanora
dispersa
5h.g.6q
Lecanora
expallens
2q.5q.6q.7q.8q
Lecidella
elaeochroma
6q.7qS
Lecidella
cf. flavisorediata
7qS
Lepraria
incana
Lepraria
lobificans
Lepraria neglecta
6q.7q
1p.po.sl.2q.3b.p.z.5q.ti 2qA 3zS
(1992)
Buxbaumiella 29 (1992
47
Micarea
denigrata
1h.3h.5h
Micarea
lignaria
3p (wortel).zS
Micarea
nitschkeana
1cptAS.3p
Micarea
prasina
2qA
Opegrapha Parmelia
viridis
exasperatula
2caA
7qS
Parmelia
glabratula
2ca
Parmelia
saxatilis
3b.p (wortel).z
Parmelia
subaurifera
1q.5q.7q
Parmelia
subrudecta
5tiS.7q.8q
Parmelia
sulcata
Parmeliopsis Pertusaria
aleurites
amara
Phaeophyscia
orbicularis
1c.h.5h.q.6q.7q.8q 3p (wortel) 2q
6qS
Physcia
adscendens
6q.7q
Physcia
caesia
5g.6q.7q
Physcia
dubia
6q.8q
Physcia
tenella
1sl.5q.6q.7q.8q
Placynthiella
icmalea
Placynthiella oligotropha
1tS.3p.4tA.5hS.q 1tS.4t
Placynthiella uliginosa
1tS
Porina chlorotica
2fAq
Porina
2fA
leptalea
Porpidia
macrocarpa
Porpidia
soredizodes
Porpidia
tuberculosa
Psilolechia
3zS
3z.5g 3zS
lucida
5g
Ramalina
farinacea
8q
Ramalina
fastigiata
6q
Schismatomma decolorans
2q
Thelotrema
2qA
lepadinum
Trapelia
coarctata
3z.5g
Trapelia
involuta
3z
Trapelia obtegens
3zA
Trapeliopsis granulosa
1c.2q.3h.z
(met apotheciën!)
Trapeliopsis pseudogranulosa
2hA
Xanthoria
candelaria
5q.6q.7q
Xanthoria
parietina
1s.6q.7q
Xanthoria
polycarpa
1po.q.s.sl.6q.7q.8q
Buxbaumiella 29 (1992
48
Ledenlijst
Bryologische
Werkgroep
per
M.E.F.
Apol,
GM Groningen
050-133645
3762
XK Soest
02155-27417
P. Potterstr. 2
7741
AX
Coevorden
De Havik
3972
XT
Driebergen
8023
VT Zwolle
038-531455
NJ Kortenhoef
035-60067
4133
CH Vianen
03473-73917
6524
BW
Nijmegen
080-237065
6871
CH
Renkum
08373-16924
A.
G.
Arends,
E.H.
G.H.P.
Baar
J.
de
Joh.
Ballintijn,
J.F.
Barendrecht,
H.E.
J.M.
Benjaminsen, F.H.P. Berg,
A.
v.d.
Berg,
L.J. v.d.
Berg,
M.
Bibl.
8 10-20
Semarangstraat
23A
Wilhelminalaan
15
Mullerweg
23 11
Catsstraat
48
R.J.
14
t.a.v.
J. J.H.
Blok,
Heirweg
D.
Bogaers,
Bohemen,
Bohlmeijer,
van
F.P.
Bok-Krieger, Bom,
A.J.
M.
P. van den
Aziëlaan
J.N.
Koaidijk
Boosman, Borst.
Heistraat 7
L. de
B 81
18
Rielseweg
Limburgsingel 12 5
Nijmegen
1095
GA
Amsterdam
119
02990-28998
Leiderdorp
080-785064
Lochem
7241
HC
5624
JC
Eindhoven
040-446288
3121
KB
Schiedam
010-4710850
7131
WR Lichtenvoorde
05730-52264
020-939094
5363
TH
2300
RA Leiden
071-130541
CS Schagen
02240-98695
WE Duiven
08367-64755
Velp (N.Br.)
08860-74237
1394 49
NA Amersfoort
5662
EK
Geldrop
9437
TB
Balingen
9951
JL Winsum
040-862987
(Gr.)
05951-3869
JK Bussum
02159-35209
2636
EK
Schipluiden
01738-9940
5351
PN
Berghem
1403
36
Vreelandseweg
Bennekom
KB
3822
7
Holierhoek
Nieuwe
Bongers, M.G.H. Boom,
21
23
Barbaragaarde 3
H.D.
AG
6545
03438-21791
Natuur & Milieu
6
Potvenne P.
6721
6921
Centrum
Varenstraat
RS
1741
Talingstraat 42
Gem. Amersfoort
Bloem,
7
Postbus 9514 Irenestraat
2353
1094 AT Amsterdam
Vogelenzangscheweg
Schothorsterlaan Birza,
12
Lampongstraat 2III van
Bijl, W.G.
Bioloog
1444 AC Purmerend
Gildekamp
Jac.
Fiijksherbarium
Bijlsma,
4
68
Dorpsstraat
L.H.H.
Bergen,
70
Kamperfoeliezoom
De
B.M.
Bekker,
27
Pr. Clauslaan
J.R.J. van
1241
de Bomen
Reigerpark
Bax, G.M.
Beijne,
55
Vijghstraat
Onder
J.
Beek,
Galenstraat 86
Weidekamp
A.
Bakker,
33
107
12
Moleneind
Bakker, S.
Balk,
v.d. Veenstraat
van
P.A.
Bakker,
1992
9717
Aptroot,
Arts,
16 december
Selwerderdwarsstraat
Lichenologische
en
BM Nederhorst
den
5051
PD Goirle
6845
DX Arnhem
Berg
5691
LC Son
9264
TT Eernewoude
2975
BW
Ottoland
02995-2057 013-343081
04990-75458
Buxbaumiella 29 (1992]
Bos,
F.
49
Bocholtsestraat R.H. v.d.
Bosch,
Tussen
Bouman, A.C. M.C.J.
Bouterse,
Klipperwerf
A.M.M. van
Breemen,
P.
Bremer,
Busman, G.
Grosthuizen
M.L.
de
M.
Depot
Dijk,
van Ned.
H.P.
H.
Ellis,
van
K.W. van H.J.
During,
Florschütz-de
Waard
Freese-Woudenberg Frencken,
J.B.M.
F.M.
Gelder,
Goldhoorn, Graaf,
T.
J.M. de
Gradstein, S.R. Greven,
23
Graspieperweide
H.C.
Emmalaan
Heemskerkplein 7
Koninginneweg
Loenermark
Gutter,
A.
6
Irenestraat De
253
30 B
Groenhuyzen, S.
Goossen, P.G.
48 Ie
71
Slachthuisstraat
Emmalaan
Plevierweg
322
1
Bunders
31 46
BE Zeist
1815
DH
1633
EP Avenhorn
1505
CW
03404-20751
Alkmaar 02294-1506
Zaandam Roermond 077-827342
Nieuwegein
VC Den
070-3140885
Haag
2
038-652994
Stadskanaal
TC
IBN-DLO
6700
AA
3511
LW Utrecht
030-322348
6708
LR
Wageningen
08370-13758
3971
HK
Driebergen
03438-20013
Wageningen
BE
Hendrik-ldo-Ambacht
3732 GM
9
Gerardtsweg
Van
3703
1024 BD Amsterdam 3341
P. Calandlaan
Litslaan
W.G. de
591
46
Groenhart, M.C.
Groot,
4
14
Kade
Kustweg
05293-3123
23
Natuuronderzoek
en
9
Visscherssteeg
J.
EP Dalfsen
9502
Postbus
J.
038-535753
7721
8014 TE Zwolle
voor Bos-
L.
02158-17414
BM Zwolle
2501
Instituut
Hoge
071-213415
8033
3432 TB
22
Jisperveldstr.
F.
DX Leiden
3755 AV Eemnes
5924 AX Venlo
50
Postbus 74
Ariënsware
Vijverlaan
W.N.
Escher,
43
02940-18135
Alphen a/d Rijn
6045 CJ
Putterhof 5
Dirkse, G.
Dort,
Fontainestraat
publ. PA,
van
38
88
Noordwijkerschans
H.W.J.
Dobben,
75
Commandeurstraat
La
T.
Dijkstra,
96
Heinsbergerweg
Coolen, F.C.M. Croese,
1
Griffensteynseplein
Westerweg
Cobben,
2317 7
18
05430-15341
Oss
DZWeesp
1381
5
Bruinenberg, C.
Carpentier,
303
Agnietenhof 23 M.A.
Winterswijk
2402 FRJ
Hasselaarlaan
Bruggeman-Nannenga
BT
5344 VK
69
Roelingsbeek
J.
Brouwer,
7102
33
de Grachten
Sandenburg
A.M.
Brand,
49
Camphuysenstr.
De Bilt
08370-95414
020-328080 01858-13347
030-201392
1065 KP
Amsterdam
020-6150573
1222 PN
Hilversum
035-856622
Groningen
050-186361
9713
MN
9933
BD
2161
TH Lisse
02521-10948
3732
GM
030-210470
3941
DP
2082
GX Santpoort
05960-15534
Delfzijl
de Bilt Doorn
03430-15245 Zuid
1025 TD Amsterdam 5554
JJ
8701
GR
1873 HT
Valkenswaard
020-6344333 04902-15217
Bolsward
05157-3720
Groet
02209-2743
Buxbaumiella 29
50
D.
Haan,
de
Nieuwe
E. de
Haas-Lely,
W.M.
Hagen,
Ds.
W. van
Heinemeijer,
H.D.
Heyke, C.B.M.
B.
van
Hennekens,
S.
J. Th.
Hermans, Hest, 0.
van
M.H.
Hietbrink,
L.J. v.'t
Hommel,
Belfeld
Parallelweg
6574
AN
Übbergen
2592
SX
Den
3526
HZ Utrecht
030-883534
JR Baambrugge
02949-1614
2806
DA Gouda
01820-17759
3511
NN
030-368039
6522
AL
3766
WK
Soest
02155-18541
Hertestraat 21
6067
ER
Linne
04746-2440
Waterschip
3232
GE
Brielle
Hovenkamp,
P.H.
H.
Hupkes,
De La
T.
Ikelaar,
Oude Gracht G. van
Jannink,
J.
Jellema,
Jong,
W.G. de
Rigelstraat
Kits
v.
J.A.
P.J.
Eiberoord
Knaap,
H.
Knibbeler,
6668
Mauvestraat
4 29-4
147
52
1 18 130-c
Mgr. Kreijelmansstr. T.
Borghuisstraat
24
Bildtsestr. 70
Wijnsel
E.O.
58 42
23
Bachplein
v.d.
H.J.P.
3769
05130-88463
Knipe
04705-1568
Haag
Utrecht
080-224794
Nijmegen
PG Amsterdam de Vries
lab.
SM Amsterdam XW
AJ Indoornik
(Randwijk)
2317
XL Leiden
7731
KA
2102
BA Heemstede
08889-1722 035-854191 071-212345
Ommen
1069 XT Amsterdam 7206
BX
9061
DD Giekerk
Zutphen
4251
EL Werkendam
3513
CT
Utrecht
6522
KL
Nijmegen
6031
BN Nederweert
7576
XT
8913
EJ Leeuwarden
Oldenzaal
01835-1430
030-321467
04951-31400 05410-16184
Geldrop
5667
LL
6721
GD
3524
EJ Utrecht
Bennekom
08389-18264 030-895716
1077 GH Amsterdam
9
Hoge Hereweg Sebastiaanstr.
23
020-6236063
Soesterberg
1223 AV Hilversum
Van Houtenstraat
P.A.
34
3
Kruisweg
1071
1098
5
Balearen
Heyningen,
Kloen,
318
4
1396
Paleobot., Hugo
64
Ketner-Oostra, H.G.M. Algemeer Keizer,
72 II
Evol. &
Übbergseweg
0.8.C.
Kastelijn,
7
Kruislaan
Laantje
Janssen, C.H.
30
47
E. Postumastraat
D.
Jansen, G.W. Jansen,
25
265E
de Lairessestraat
A.
7
Roggenstraat
Weerdslag
H.J.
Jager,
392
Botteskerksingel
H.
Inberg,
289
Reylaan
Steenuil
J.H.
letswaart,
1
Campmanplein
den
Geldrop De
58
Chr. Huygenslaan
P.
P.
Houter,
EB
BC
UvA, Holt,
Norg
5664
HS
Vakgr. Syst.,
A.
Hofman,
Huizen
BH
5951
Veenweg
Goudvink
K. van
Herk,
CL
8456
den
den
1272 9331
Groenstraat 4
W. Bar. Straalmanstr.
Held-Jager, C.M.
Hengel,
Bogardeind 49-G
Livingstonelaan
den
Held, A.J.
110
4
Granaathorst
W.H.A.
Hekking,
de
van
Harmsen, G.J. Heesch,
Bussumerweg
Schepenlaan
(1992
84
8
40
6702
CV Wageningen
9756
TK
6011
RE Ell
Glimmen
08370-13884
Buxbaumiella 29 (1992|
H.
Koerts,
Zuiderveen
Koningen, H.C.
J.
A.M.
Kooijman,
Korevaar,
M.J.H.
Laak,
EA.
Meij,
Meijer,
Nieuweweg
Meulen,
H.J.
Montijn,
L.H.A.
Morseld,
Merellaan
v.d.
G.L.A.B.
Mossenwerkgroep
Nagel,
W.
Natuurhist.
18
Heemskerklaan
25
Ringoven
Rozenhof
Nieuwkoop,
J.A.W.
Sjocgroep
03240-63188
Leiden
071-322194
Santpoort-Noord
1541
VH
7542
HN
9411
NCBeilen
Koog a/d
071-172966
023-373192
Zaan
Enschede
8231
JJ
5706
XX Helmond
05930-24617
Lelystad 04920-23668
XG
04920-42284
WH Den
1056
HV Amsterdam
1104
NW Amsterdam
020-6951810
EP
03461-1940
Burg
Maartensdijk
02220-10085 020-6835680
3956
KJ Leersum
03431-1379
6865
JB
085-340580
6881
LJ
8391
KM Noordwolde
05613-2626
5552
BZ Valkenswaard
04902-12052
3451
HJ Vleuten
03407-2038
1412 40
Helmond
1791
6991
Doorwerth
Velp
CG
085-649214
Naarden
AP Rheden
Snepvangers, 4834
JG
Breda
076-657017
6042
KB
Roermond
04750-24322
6921
HP Duiven
8161
BC Epe
6861
WP
3003
LA Rotterdam
13 48
21
Postbus
van
LA Utrecht
5703
6
Noordereinde J.F.
3502
39
Schelmseweg Mus. Rotterdam
Neuteboom-IJsenbout
J.H.
KNNV, p/a
Elzendreef
Natuurmonumenten
NJN
32
Arnhemsestraatweg
J.W.
F.M.
2d
13
Hornstraat
Muller,
2
Wilhelminalaan
Breda
Mosterdijk, H.G. Mulder,
2
Wilhelminastraat
H.M.H. van
Oegstgeest
CX
RB
3738
Sweelincklaan
K.
Melick,
181
31
Ginkelseweg
T. de
17-3
Trompstraat
Kievitlaan
W.D.
20
19
Kolfschotenstr.
A.K.
3
20021
Speyklaan
M.H.
Margadant. Masselink,
1646
Schilpbanck
v.d.
BN
bibliotheek
Van
J.W.D.
Loode,
12
De Veste
Linnert, J.
05610-16317
Wolvega
EK Brielle
3232
2071
21
Kastanjehoutstraat
C.
List, J.C.
49
H.
J.H.
01823-7101
HP
2332
ter
Postbus
Lemstra,
146
020-6455625
8471
1312JHAImere
Kemnalanden
van
Amstelveen
SE
BJ Schoonhoven
2343
Weversstraat 4
Landinrichtingsdienst,
Leenders,
88
TA Winschoten
2871
11a
58
Jagerakker
Th.W.M.
Lammers,
27
Blinklaan
Kruidbergerweg
B.M.
Kuyper,
v.d.
Vierlinghlaan
B.
1181
12
Morsebellaan
Kruyt, R.C. Kuik,
L.P.
Pianoweg
K.
Kruijsen,
Klooster
Not.
J.D.
Kruijer,
9674 52
Hoofdstraat-West
L.
Kortselius,
49
Benninghstr.
Het
Koopman, J.E.
Kramer,
51
27020
60
1243
Borsselenlaan
St. Gerardusplein
22
Droevendaalsesteeg
81
62
Oosterbeek
JJ 's
1181
DB
5644
NG
6708
PR
08367-67219
Graveland Amstelveen
Eindhoven
Wageningen
035-62004 020-430400 040-119466
Buxbaumiella 29 (1992]
52
Warmondstraat
Noordsij, C.
B.
Odé, Oiff,
Van
62
Campanula
J.
Oosterlaan,
Pinxteren-Solleveld, H.
51
1052 WK Amsterdam
020-848281
6666
CE Heteren
08306-3105
3317
HB Dordrecht
078-174712
11
2931
Lek
01807-22132
XK Hank
Wezelstraat 38
2623
CK
Delft
Ketsheuvel
55
5231
PS
Den
Prins, E.C.
Beatrixlaan
81
2751
XX
Moerkapelle
Prov.
Utrecht, Centr.
Bibliotheek 3508
TH Utrecht
030-589111
PWN
Waterleidingbedrijf N-H,
BA Bloemendaal
023-256105
Poppelen,
Rietzangerstraat
G.V.
Poelgeest,
10
CZ Krimpen a/d 4273
Pluijm,
v.d.
KV Amsterdam
van
Rembrandtstraat A.
756
Reigersbergenstraat
Rauwendaal
H.
1058
131-1
W. van
Postbus
80300 afd.
H.J.
Reijnders,
van
T.
Rijn,
J.
D.
van
Roos, G.Th.
Gaffelhoek E.l.
Eysinga de
A.
van
2
Ruyven,
Schaminee,
Schendstok,
J.K.
H.F.
Schoenmakers, Schonewiile,
XP Amsterdam JP Assen
7441
BC Nijverdal
2314
XK Leiden
7546
MT Enschede
071-893683
Dorpsstr.
198
8899
AP Vlieland
05621-1786
3818
VC
033-619634
44
Marnixlaan
Noordbrabantstraat
Frisoplaats
6 A
10 4
Beetslaan
Groene
178
Zoom 129
Havikstraat
9 2914
11
Aubadestraat 30 H.A. Lorentzstr. Mr.
P.L.J.
N.J.
1031
Oostburg
van
J.H.J.
AA Riethoven
Zuurdijk
De
Schendelaar,
03434-54464
5561
EZ
Kroonkruid
H.C.M.
TX Leersum
VJ
Nic.
J.
02154-12733
3956
Kruiningen
4501
Ruiter,
J.J.
GE Baarn
9966
Dalingkamp
Ruseier,
25
63
Ruinard, C.
Rutjes,
PN
3741
Castor 6
Pr. J.
W.J. de
01793-1749
P.N.H.R.
Van
W.V.
Rubers,
Vlakkeriet
073-410634
4416
9406
7
Vliststraat 7
F.
H
Rosmalen,
33
8
C. Kuyperweg
Robertus-Koster, Roorda
Molenstraat
Lesturgeonstraat
van
Ringenaldus,
43
6
Distelkade
E.H.
Ringelberg,
Roos,
Th.M.M.
R.A.
Rietsema,
9
Wagenaarlaan Asenweg
Reyers-Abelmann, Repko,
2060
Capelleweg
Reenen, G.B.A.
015-610048 Bosch
DSC/Bibliotheek
Postbus 5
Raad,
01622-3347
J.
176
Poldermanweg
Hunsingo Rosskade
34
10
HS
I
1083 BG Amsterdam
020-6610032
4196
AC Tricht
03455-73354
3085
SJ
010-4805678
9405
BD Assen
2825
BA
Rotterdam
Berkenwoude
TK Nieuwerkerk
a/d
9404
BT Assen
6544
ZD
1782 5
Amersfoort
05957-1722
IJssel
Nijmegen
JP Den
Helder
6871
XN Renkum
2716
CK
Zoetermeer
1056 AD Amsterdam
01826-2796 01803-15906
080-730731 02230-15655 08377-13801
Buxbaumiella 29
(1992]
53
Schreurs,
J.
Veenakker
Schroder,
J.H.J.
Brantwijk
Schrover,
LP.
Secretaris
intern
Bergstraat KNNV
H.N.
Siebel,
D.H.
J.
Sluimer,
P.H.
Sollman,
J.L. M.H.M.
Spooren,
Stoltenkamp,
A.
Valk,
R.
van
Veerkamp, Veling, Velt,
BH
5672 TS
91-03
41
Vliet,
N.
26
HC
3261
EG Oud Beijerland
01860-16079
7591
CV
Denekamp
05413-51547
6721
GV
Bennekom
08389-15268
NR
Wijchen Eindhoven
Schiermonnikoog
RT
VG
Draviklaan
22
5672
BX Nuenen
137
27
27
Middelstraat Kabof
N. van
Meerpaal
Bilthoven
15
20 26
85
030-210613
071-897835
8447
BZ Heerenveen
05130-10721
2131
PD
Hoofdddorp
02503-12170
2625
LP
Delft
015-562411
3985
RZ Werkhoven
4102
HH
3831
03437-1905
Culemborg Hilversum
XW Leusden
1231
BG
Loosdrecht
4827
CA
Breda
4641
SZ Ossendrecht
3828 JJ
86
Leiderdorp
1214 AM
76
J.Helleputstr.
J.W. van
Biddinghuizen
2352 KE
53
91
05195-31820
5757 AR Liessel
3721
54
03404-26218
PL
8256
Pelikaanweg
033-723016
5616
2
Gerbrandylaan
04998-90298
6601
9166
98
20
Eikenlaan L.A.M.
Vissia-Parren,
•Juliet,
17
Driebergen
05920-14645
Nuenen
Venuslaan
Ellerweg
Wilgenlaan
W.
Vipgerhoeds,
37
Middeneng
Silenestr. A.
Vergouw,
52
030-287326
Duurstede
3970
Gandhi
J.
Verburg,
LK Assen
Dolder
1300
Gandhistraat
K.
9404
Den
208
Postbus
Soelen, G.
M.T.
JS Wijk bij
Amersfoort
12
Trekker 62
der
Vastenhouw-van
GT
3961
BR Eindhoven
Lokhorst
Uilhoorn, H.M.G.
3734
HD
Hoofdstraat
Touw,
04990-72416
Meppel
5621
Noorderstreek
L.J.
VC Son
3813
8
Arthurpad
A.
Torenbeek,
03430-16470
5691
ZO-Beemster
Kon.
Th.H. J.W.
BR
Zevenaar
Teeuwen,
van
030-314797
1461
KD
Teensma,
B.F.
NK Utrecht
6904
Swart-Velthuyzen, C.M.
Tooren,
JZ Eindhoven
3511
Von Weberstr. 32
Churchillstraat
H.
5611
Best
Kijfhoeck
Timmerman,
202
Kerkakkerstraat
J.
Steenhuis,
05930-25654
5684 ZN
Kraayenberg
H.J.
MT Amstelveen
3956 GO Leersum 68
19
de Vroente
H.M. v.d.
Steeghs,
LV Beilen
1181
Looierstraat 40
Bibl.
J.A.
Stavorinus,
Steeg,
9
Fahrenheitstraat
Staatsbosbeheer,
9411
7942 AV
Anreperstraat
M.
66
20
Hezer-Enghweg
Smittenberg, J.C.
Spier,
Nachtegaallaan
Bakboord
Smulders,
237
21
Groenbergen
F.J.
E.A.
Smit,
24
Gracht
Tweeloo
P.A.
Slim,
Oude
Zuiderpad
Simons-Harberts.
Sixma,
36 12
9732 AE
Hoogland Groningen
02158-21002
01647-3368 033-802405 050-421088
Buxbaumiella 29 (1992
54
M.
Vocks,
Herenstraat 8
Vogelpoel,
D.AJ.
P.J.
Ansbalduslaan
Vos, G.J.J. Vries,
A. de
Beemden
E.J.
Weeda,
7
v.d.
Algemeer
Westhoff,
V.
Postbus 64
Wijk-Bousema, B.F.M.
Wijnstra,
J.G.
Willems,
J.J.L.
E.H. ten
Winkel,
Wirdum, G.
Witt,
A.
van
de
A.H.
B.O.
Zielman,
M.
GS Groningen
050-262379
7211
GH
Eefde
05750-40241
8917
CG
Leeuwarden
Amsterdam
220
Mazurka
34
1009 3960
BE
030-938160
Duurstede
Wijk bij
03435-76464
1507 TL Amsterdam
77
8
66
59
Werner
W.
87
de Boténica
York Bot. Garden
Bot.
Inst. Westf. Wilh.
1 M.
Univ.
New
Duisburg
Altensteinstr. P.
Rue
9626
AB
4441
AA Ovezande
Schildwolde
9479
TG
Noordlaren
05906-2118
7542
LC
Enschede
053-771193
3525
VB Utrecht
de
030-882713
Box
30445
Astridlaan
107
York
Duitsland
Job-in-'t-Goor
Barcelona
New
101628
16
l'Orange 22
St.
België
BellaterraSpanje USA
10458
Univ.
6
13397
Berlin
B-2128
D-4400
Po.f.
St.Jeröme
D-1000
Aut. de
3
Schlauden
PO
29
Ehrenbergstrasse
Dechant-Peschstr.
M.
08891-71642
9722
EC
Postbus
L.
W.J.
08389-15035
BV
Franck,
Hoffman,
Bennekom
AB Groesbeek
Aqua Sense
Univ.
Hoe,
GD
6560
Utrecht
Schlossgarten
J.P.
6721
Kedichem
J.P.
Hébrard,
023-246006
JL Hilversum
EX
Dep.
F.
Grundmann,
AR Haarlem
CT
Kerklei
Geissler,
2014
4247
41125
058-128854
Leusden
3532
Frahm,
Frey,
GK
3
Postbus
08370-26125
leden
W.
Daniels,
3831
42
Julianaweg
Th.
Buck,
Leeuwarden
Majellapark
Vastertlanden
Akad. Buchhandl.
Brugues,
Wageningen
CM
Zwaansweg
Vogelzangsteeg
van
H.R.
Zijlstra, G.
Arts,
37
Hoofdstraat 31
P.M.
Buitenlandse
51
7
Hoofdweg
de
Wondergem,
Zanten,
38
Transvaalstraat
DK
8917
1216
Van Houtenlaan
Westwiek
R.
Willemse,
Wit,
A.E. v.d.
6701
558lCWWaalre
Kapittelweg 216
Werf, S.J.
Wijlens,
10-b
9
P. Heinstr.
R.
Wellner,
36
Troelstraweg
Münster
D-4100 D-5374
Hellenthal
D-1000
Berlin
Honolulu.
Cédèx
Bielefeld
Duitsland Duitsland Duitsland Zwitserland
CH-1202 Genève D-4800
Marseille
Duitsland
Duisburg
17
4
Duitsland
Frankrijk
Hawaii
96820-0445
B-9500
Geraardsbergen België
tel.
09/3254417311
USA
Buxbaumiella 29
(1992'
E.H.J.
Jacques,
Th. Verellenlaan
V.
John,
55
Pfalzmuseum
B-2170
70
für
Hermann-Schafer-Strasse N.
Kitagawa,
Takabatake
W.D. v.d.
Knaap,
Oberer
Nara
Wuustwezel
België
Naturkunde
Univ.
Aareggweg
17
Nara
D-6702 630
CH-3004
6
Bad
Dürkheim
Tokyo
Duitsland
Japan
Bern
Zwitserland
tel. 09-41-31-238808 W.
Labey,
Hlidarvegar
Landwehr,
J.
M.
Leten,
Botanical 252
Library
Botanical
Res.
42
Inst. 509
Thorsten
Lumbsch,
Nationale J.
Pecan
Rompu.
Street,
G.
Domein
v.
de
Liège Rue
Smets,
H.J.M.
L.
Sotiaux,
de
Stotler,
Fried.
D-4300
Essen
D-8024
Deisenhofen
Bouchout
B-1860
Brussel
9
A-8010
42
Botrange
137
Botanico
Wilhelmstr.
A. van
A.
Stieperaere.
676, H.
R.
de
Liège
Wachter. J.
Woelm,
E.
Chaussée
South.
An
Duitsland
1
Duitsland
België Oostenrijk
Graz Brussel
België
B-9111
Belsele
België
D-4270
Dorsten
Duitsland
B-4950
Robertville
Rua
54/34
13
Dijckstr.
Hoogstraat
Dépt.
USA
B-1050
da Escola
de Bruxelles
13
Illinois
Lisboa,
du
Berlin
Turnhout
B-1410
der
42
58
Portugal Duitsland
België
Waterloo
Wolvertem
België
België
University Carbondale
Botanique
Krücke 26
Beethovenstr.
Codex
B-2300
B-1861
België
Politécnica,
D-1000
Illinois Univ.
België
9/Botanik
1294
Sipman,
Gent
Acad. of Sciences
Station.
Instituto
Sérgio. C.
Frankrijk
Texas 76102-4060
Worth,
272
Hardstrasse Univ.
Montat
Tsjechoslowakije
Fachbereich
Bosstr. 72
Schmidt, C.
Scientifique
Fort
Essen,
103 764
Kroonlaan
W. van
Le
near Praha
11
Flolteigasse
Raeymaekers,
B-9000 Czechoslowak
Pruhonice
Waldstr.
Plantentuin
6
IJsland
Siglofjorder
F-46090
of Texas
F). Universitat
K.
580
Institute,
Postfach
Magdefrau,
Poelt,
22
Gamèle (par Cahors)
Plotersgracht
J.
Liska,
de
Pech
23
B 22
B-4000
62901-6509
Liège
USA
België
D-4800
Bielefeld
D-4500
Osnabrück
1
Duitsland Duitsland
Buxbaumiella 29
56
(1992'
Inhoud
3
Voorwoord
De Nederlandse Lophozia'
4
s
Heinjo During Tortula intermedia Jac.
calva nieuw
var.
K.
Koopman &
voor
Nederland
9
Meijer 11
Promotie Henk Greven
Joop
Kortselius
Evernia divaricata, Leo
een
15
recente vondst
Spier
Tortula ruralis
var.
ruraliformis
(Groot duinsterretje)
kapselend 17
in de Amsterdamse Waterleidingduinen Rob
van
der Valk
Eendaasexcursie
Joop
naar
Kortselius & Leo
Lichenologische
de Bommelerwaard
op
6
april
1991
21
Spier
beginnersexcursie
25
Vianen
Simon Bakker
Eendaasexcursie
naar
Culemborg
en
omgeving op
31
oktober 1992 28
Henk Greven
Lichenen in Kennemerland, de
lichenologische
And ré
van
Excursie Leo
verslag
van
1991
29
Aptroot
Eendagsexcursie Huub
tevens
najaarsexcursie
Boswachterij
Melick & Arno
Denekamp,
19
van
en
Dorst op 28
der
20
september
1991
37
Pluijm
september
1992, lichenenverslag
43
Spier
Ledenlijst Bryologische
en
Lichenologische Werkgroep
48
