Buxbaumiella
KNNV de
van
Werkgoep
henolgische en
ryolgische
Nummer 26
Juli
1991
Buxbaumiella 26 juli 1991
Uitgegeven van
de
door de
Koninklijke
Bryologische
en
Lichenologische
Nederlandse Natuurhistorische
ISSN
Oplage
0166
350
-
4505
exemplaren
Werkgroep
Vereniging
Bryologische
Lichenologische
en
Koninklijke Nederlandse
Huub
Voorzitter
Melick,
van
waard. Tel.
Secretaris
André
en
de
Vereniging
Merellaan 13, 5552 BZ
Valkens-
04902-12052.
Aptroot,
Centraalbureau
lichenoloog
van
Werkgroep
Natuurhistorische
3740 AG
voor
Postbus 273,
Schimmelcultures,
Baarn.
Tel. 02154-81224. Fax 02154-16142. Tel.
(thuis)
Bart
Penningmeester
van
02510-32767.
Tooren, Venuslaan 2, 3721 VG
Bilthoven.
Tel. 030-210613. Piet Heinstraat 7,
Eddy Weeda,
Excursieregelaar
Tel.
Archivaris
2014 AR
Haarlem.
023-246006.
Henk Siebel, Zuiderpad
21,
BR
1461
Zuidoost-
beemster. Tel. 02990-32034.
Lindbergia
Heinjo During,
Vijverlaan 14,
Rijsenburg. Tel. Buxbaumiella
Joop Kortselius, na
1-1-1992
3971
HK
Driebergen-
03438-20013 2343 ES
P.Molijnlaan 6,
Morsebellaan 88, 2343 BN
Oegstgeest Oegstgeest.
Tel. 071-172966.
Lidmaatschap
-
-
-
nummers
leden ƒ 3,=
van
/
van
Lindbergia (6
x
per
werkgroep
contributie
voor
niet leden
ƒ 12,50 per jaar.
jaar),
ƒ 10,=
ƒ 7,50 (bij
alleen
voor
jaar ƒ 62,50, studentenprijs ƒ 35,
bestellen door het betreffende
mer
de
Buxbaumia/Buxbaumiella
Index op Buxbaumia 1-25,
per
Te
uitgaven
Gewoon lidmaatschap, Losse voor
-
en
2753451 t.n.v.
Werkgroep
van
ƒ 5,
=
)
=
bedrag
Penningmeester
de KNNV,
afhalen leden
over
te maken op
Bryologische
Venuslaan 2, 3721 VG
en
gironum
Lichenologische
Bilthoven.
Buxbaumiella 26
3
(1991
Voorwoord
Voor In
u
dit
eerste Buxbaumiella
ligt de
nummer
Zeewolde 1989 La
Roche
dacht
samen
het
met
1992
Zomerkamp
Een
de
voor
overzicht
dergelijk
is
het
recente
van
voor
excursie
naar
omgeving veel
er
van aan-
levermosflora,
met
Pyreneeën
overzicht
een
Verder
Smith’s
van
de
van
1990 in de
Werkgroep.
recensie
een
en
verslagen
voorjaarsweekend
de Vlaamse
mosflora’s
van
lichenen.
opgenomen
van
literatuur:
voor
overzicht
zijn en
de nieuwe redactie.
van
de
het
publikaties
wordt
mossen
een
op
oog
over
momenteel
samengesteld. wekt
waarnemingenarchivaris
De
door
waarnemingen
te
soorten te letten. Gaan Tenslotte treft
u
Het
werk
de
aan
om
(ook
oude)
enkele
op
mos-
"Attractieve Aandachtsoorten"?
naar
het
speciaal
daarbij
aan.
de voordrachten
van
zullen worden opgenomen in kerstvakantie zal
artikel ieder op
een
ledenlijst
een
weer
samenvattingen
De
ook
wij
in en
geven
de
tijdens
volgende
Lezingendag
1991
dat omstreeks
nummer
de
verschijnen. index op de eerste 25
nummers
van
Buxbaumiella is
vergevorderd.
reeds
Tenslotte bedank
ik Else Allam
Nieuwkoop
zijn
Melick
voor
voor
voor
adviezen
zijn bemoeienissen bij
haar de
bij
hulp bij
het
typewerk,
tekstverwerking
en
Jurgen
Huub
van
het drukken.
Joop Kortselius
erelid
Heinjo During De
Algemene
besloten te
om
bieden
voor
de
langer
zijn
vanwege
Bryoiogie.
dan
tijdschrift,
ledenvergadering
enige
is
was
al
vanaf
maakte
heeft
hij deelgenomen
Heinjo
deel
”Beknopte Mosflora“
reeds
hij
aan
uit
de
verdiensten
andere redacteur
daarvóór
in
1991
van
van
voor
de
onze
1975 redacteur
van
een
redacteur
heeft
van
Heinjo veel werk
aan
Werkgroep van
en
Lindbergia, bryologisch
Buxbaumiella. Al
opvolgende ook
unaniem
Werkgroep
internationaal
alle elkaar
talloze excursies;
heeft
Wieden
Erelidmaatschap
grote
Heinjo
jaren
de
het
Heinjo During
bij de voltooiing
verzet.
die
besturen
en
van
Buxbaumiella 26 (1991) (1991
4
The
Liverworts
of
Britain
and
Ireland
by A.J.E. Smith
Huub
Als van
Melick
van
vervolg
de
op
“Moss Flora of Britain and Ireland” verscheen
dezelfde auteur de hierboven genoemde
traditionele flora met beknopte is
niet tot
revisie,
stand
willekeurig niet
zijn
heten
kleine baar
hoewel
nodig
het
De
wordt
opnemen
zinvol
weinig
is
gen die
de
voor
baar zin dan
vertekend
bij
zijn
het
zowel
is
in
voor
beeld.
een
boek is
Sphaerocarpos-
andere landen, Müller’s
waaronder
Lebermoose
ook
daarom
Ook
informatie wordt
is
gegeven
(1954)
meer
deze
over
flora
worden
in
is
er
flora
aan
meer
op
te de
van
duidelijke
het
ook
Verenigd vele
voor
bruikbaar
het
een
geven
een
maar
uitstekend
verschenen
onder
beter herken-
Riccia-soorten
deze
Nederland,
Europas
Europese levermossen niets betekenis.
kunnen
het
voor
met tekenin-
geïllustreerd veel
de
sleutel-
Voor
fertiele als
voor
meestal
in
bruik-
Vooral de sporenornamentatie en
voorziet
gebracht
naam
op
goed
Cephalozia.
behoefte, omdat hiermee niet alleen alle levermossen
Koninkrijk
beknopt
gegevens als
sleutel
rijk
zijn
soorten
algemeen
geslacht
de thalleuze soorten.
Desondanks
het
tien
van
representatief
met andere
oecologische
van
zoals
hand
beschrijvingen
gelijkenis
een
uitziende collecties
slecht
en
bebladerde levermossen
Fossombronia-,
van
de
opgenomen. Het
planten
de
de
aan
is
De flora
levermossen-
algehele
een
verspreidingsgegevens
sleutels
grote geslacht Jungermannia steriele
van
in 1990
Het
de soorten.
van
gemaakt
zijn
waardoor
soort.
vermeld. De
lettertjes
kenmerk
de
voor
Waar
resultaat
collecties. Abnormaal
meegenomen,
gehouden.
beschrijvingen
beschrijvingen
gekozen
zijn
te
als
gekomen
de
maar
levermosflora.
gebied
is.
Na
van
de
enige internationale
van
bevelen omdat
oecologie
en
recente
de taxono-
mie der soorten. Het boek worden
van
bij
228
de
Cambridge CB2 ological Er
kan
maar
x
152
Society
2RU £
en
met
een
met 380
pagina’s kan
University
kost
£
45.00;
Press, voor
33.75. Verzendkosten £
betaald worden
ook
mm
Cambridge
met
Eurocard;
een
The
rechtstreeks
Edinburgh
leden
1.65,
van
de British
luchtpost
internationale postwissel
tel. 0223 325970.
besteld
Building,
£
Bry-
2.00 extra.
(duurt
lang)
Buxbaumiella 26
(1991 (1991)
5
De
eendagsexcursie
op
7
Piet
Bremer
oktober
Een tiental op
het
naar
mensen
station te
het
grenzend
Tijdens
had
aan
zich
één
voorlanden
overgang
Figuur 1.
Tussen
het
van
de
auto’s
7 oktober
van
morgen
werd
stranden
verzameld
vervolgens
Zuidelijk
van
zijn
bij
o.a.
tot
Dwarsdoorsnede zones
van
Flevoland
Zuidelijk
van
250
vanaf de waterkant tot
6 verschillende
Zeewolde
gereden
Flevoland
het Horsterwold.
inrichting
(voorlanden) opgespoten Deze
op de
Met enkele
Nijkerk.
Woldstrand:
de
naar
1989
het
Muiderberg m
breed
aan
het
Woldstrand
en
en
hoogte
een
(figuur
van
het
en
de
polder
is
een
hoogteverschil
van
2,3
glooiende 1).
Horsterwold
zijn aangeduid.
Nuldernauw
stranden
het Nuldernauw.
vertonen
dijklichaam
ter
brede
zijn langs
m.
waarbij
6
Buxbaumiella 26 (1991
Een
deel
deze
van
overgrote deel
bijzondere (1986)
onderging
Proost
&
omstandigheden
(1982)
o.a.
het
recreatie;
voor
natuurlijke ontwikkeling waarbij kwamen.
beschrijving
dat
gedeelte
deze
van
beschrijving
een
het
van
ingericht
ontwikkeling
tot
uitgebreide
een
werd
spontane
een
vegetatietypen
geven
Baarsen
voorlanden
Drost
&
Smit
stranden,
geven
van
tijdens
de
de
terwijl
abiotische
excursie
werd
bezocht. Het
opspuiten
pen
randmeer.
voorlanden de
mooi ontwikkelde
gelegen
1,
met
de
In
vulgaris).
massaal
beide
vegetatie
gaat
dijk
de
overgaat
landzijde
Gestreepte witbol Waar
Dwergzegge
zone
en
de
bodem in
over
duizenden exemplaren
met
over
in
droge
een
vegetatie
met
(Polytrichum canescens)
De
piliferum) en
5
(figuur
rest
van
zone
gezaaid
een
schrale
droge,
oederi)
veel
verspreid
en
vegetatie
ook
en
natte,
majalis schrale
het
(Baarsen
is
dijklichaam &
Proost
met
1982).
die elders in deze betrof het
het meest interessant te
zijn
zuurminnende
soorten
in
zavel
com-
haarmos
(Corynephorus
wordt
afgedekt
Al met al
Het eerste excursiepunt
provincie
voor
aangetroffen
in
veenmos
aanwezig
en
Woldstrand. De
zoals
Gewoon
(Sphagnum subnitens).
waaronder Grof
draadmos
gras
in-
bijzondere
mosvegetatie
bleek
Er werden vooral
de Dwergzegge-zone.
gevonden
met
Flevoland
niet voorkomen.
nutans), Gewoon haarmos (Polytrichum commune)
waren
Ruig
1).
omstandigheden
Glanzend
met
(Hydrocotyle
Zandhaarmos
met
Buntgras
Heidespurrie (Spergula morisonii)
een
verlaging
Gewoon haarmos en (Polytrichum juniperinum) (Polytrichum
mune) (zone 4), terwijl
een
in
natte, schrale
De
voor.
een
in
waaronder
een
een
Waternavel
en
over
mossen,
(Carex oederi ssp.
(Nardus stricta)
de
Zeewolde is vanaf het
Aan de waterkant komt
1). Deze begroeiing gaat
cuspidata).
toe
6).
zone
van
schel-
zavelige
een
de
naar
uit het
met
graslanden komt de Rietorchis (Dactylorhiza
praetermissa)
ssp.
aan
waterlijn gaat deze
plaatselijk ook Borstelgras
zand
matig fijn
bijmenging
terwijl
(figuur 1,
zuidelijk
die
zone
met
vegetatie
vertoont achter
vegetatie
zuurgraad,
met zavel
biezen e.d.
(Calliergonella
Puntmos
met
weinig
Op sommige plaatsen zorgt
stranden
(figuur
ruigere begroeiing lager
heeft
volgende zonering aanwezig:
met riet,
voor
gebeurd
zand
lagere
een
voor
zijn opgehoogd
randmeer de strook
Dit
is daardoor kalkarm.
en
bijmenging
Op
de stranden is
van
aangrenzende
peermos
en
(Pohlia
op één plek
ook
Verschillende levermossen
(Cephaloziella
hampeana)
Buxbaumiella 26 (1991
en
7
Gewoon draadmos (Cephaloziella
vondst
van
Gezien
de
eigenlijk
rijkdom
de
op
kavels
Misschien kunnen
gekapt
recent
Daarover straks Het
Zeewolde zich
om
het
en
zich
10
het
droogvallen
ten
een
bos
Blocq
1987). Spontaan
bos
laat
waterpeil
zich
het van
bereikt
gras
en
bos
in
gebied de
is
in
tot
bij
na
enkele
bij
een
bij
myuros)
en
genoteerd.
met
100
over
maaiveld
De
voor.
zijn al
geleden
voor
beide kavels.
soorten
de
het
spontane die zich
kwel,
dijkbinnenzijde.
de
m
liggen
De
gegraven.
Het
door
Zilte
voor
ondiepe
betekenis
gaf
al
een
soorten als
rus
palustris) een
(thans
overzicht
Langbaard-
(.Juncus
wintergroen
van
medewerkers
IJsselmeerpolders
(1986)
(Epipactis zijn
van
van
Om de 27
Rondbladig
Moeraswespenorchis
de
Bijlsma
o.a.
(Pulicaria dysenterica),
luteoalbum),
(Filago minima),
(zie
Van
bij
o.a.
maaiveld; roestverschijnselen
Bijzondere
, Heelblaadjes
1983).
kalkhoudende bodem
onderkend
Smit
Flevoland).
Na
bodems met
gebleven
betekenis
vanaf
m
grasland.
grote oppervlak-
kleiige
aanwezigheid
het
bijna
meer
ontwikkeling.
Oostvaardersplassen
door de
Schietwilg
en
(Hoogesteeger
Katwilg
Zeewolde.
van
kon
en
plaatselijk
droog schraal
bijzondere
een
matig fijnzandige,
Rijksdienst
Genoemde
wilg
van
kern
ingericht
een
voordoen op de
droogvallen
jaren
(Gnaphalium
Dwergviltkruid difolia)
het het
dit
1989
oude
het noorden toe opener werd
naar
en
de
winters
directie
de wilde flora op
droogbloem
is
Zeewolde.
droogvallen
niet
Grauwe
Flevoland kon zich
de eerste
hier 's
toenmalige
( Vulpia
de
van
gedeelte
van
de
voorbeelden behouden
en
op
alleen
die hier
Rijkswaterstaat, van
diverse
gelden
komen dan ook
greppels,
mossen
Zeewolde
van
groot
het
na
werd
in
afgewisseld was
wordt hier nog versterkt
vooral
aan
wilgen-berkenbos.
een
tussen
berk,
dat
Amandelwilg
zijn
ontstaan
gebied
hadden
bosontwikkeling
Kuffeler
ontwikkelde
want
Horsterwold
gevormd,
Zuidelijk
van
is
Een
en
begrippen
Schietwilg,
van
ten zuiden
nieuwbouwwijk
een
Ruwe
in struweel
spontane
deze bossen
bos
1967.
vestigen
te
Voor Flevolandse
vooral
in
aangeplante
te gaan
over
van
oogst
middaggedeelte
spontaan
een
"lag",
zeggen
ontwikkelen.
snel
hoog
m
50
Pz
en
behoeve
ook de
was
meer
spontaan
dan
49
beter
Flevoland
Zuidelijk
wisten
Pz
Zeewoldse
spontane
de
het
om
Zeewolde. Direct
naar
we
ten
viel
planten
reden
tegen,
verplaatsen
te
divaricata). Bijzonder
( Lycopodium inundatum).
hogere
aan
beetje
een
excursie
ligt
Moeraswolfsklauw
Bleekgele gerardii),
(Pyrola
rotun-
werden
belangrijk
deel
toen
ken-
8
Buxbaumiella 26
merkend
natte,
voor
duinvalleien. Dat
kalkrijke
zijn
(1991
het binnenland
voor
erg bijzondere omstandigheden. de
Tijdens
excursie
waargenomen dichte
bos
werd
Riempjesmos
werden verschillende
ook
en
al
bijzondere
spoedig
loreus),
een
genoemde
het
Bij
gemaakt
melding
(Rhytidiadelphus
de
van
mossen.
struinen
van
de
die
soort
soorten
door het
vondst
van
hier
we
niet
snavelmos direct hadden verwacht. Ook (Eurhynchium Gepiooid
striatum), Etagemos (Hylocomium bleken
tamariscinum) zich
op
niet
vreemd
aangetroffen, Ott
maar
kan
en
splendens)
ook
elders
in
de
(Thuidium
Thujamos
en
Deze floristische
partij.
polderbossen
dan meestal in naaldbos of onder
is
samenstelling
worden
(Bremer &
essen
1991).
De eerder genoemde met
Gewoon
o.a.
mos
greppeltjes
en
moerasvorkje
Goudkorrelmos
Dun trapmos
algemeen
Flevoland
was
een
Grof
duinvalleien
en
zeer
Veenknik-
( Cephaloziella
draadmos
(Fossombronia).
mosflora te hebben
eigen
chamedryfolia I,
Een
bijzondere
excisa). Landwehr (1980)
(Lophozia
in kalkarme
bleken
(Riccardia
( Bryum pseudotriquetrum),
peana)
In
de
van
ham-
vondst
was
noemt deze soort
vrij
zeldzaam in het binnenland.
deze soort eerder waargenomen in het
Spijkbos door
R.J.Bijlsma. In
het
maar
spontane liefst 26
dan in
Tabel
vergelijkbare
1. Aantal
opstanden -
=
wilgen-berkenbos
soorten
in
afwezig,
vlakken in de
soorten mossen
het +
gevonden,
Horsterwold =
in
en
een
soortenrijkdam
aangeplante
ha-vakken
1
in
werden binnen
een
in
vak
van
die veel
bossen (zie tabel 1).
verschillende
16
spontaan wilgen-berkenbos bij
jaar
oude
Zeewolde.
aanwezig.
soort
aantal
opstand
vakken
gemiddeld
kwel
greppels
aantal mossoorten
Den
n
=
Schietwilg
n
=
Populier
n
=
n
Beuk
Spontaan wilgen-berkenbos
Zomereik
3
10
.
1
10
-
2
9
=
1
5
n
=
1
4
n
=
1
26
1
-
.
.
+
+
ha
groter
is
Buxbaumiella 26 (1991
In
tabel
geleken
wordt
1
de
wilgen-berkenbos
spontane
Horsterwold.
aangrenzende
waren
het
16
verschillende aangeplante,
met
opstanden
9
hoogstens 10
ca.
12
ha-vak
1
soorten
worden
mossen
mosgroei
vestigingen
weelderig
relatief
aantal
grote
deel te
belangrijk
16
danken
in
de
aan
Bronsmos
en
soorten
het
aangeplante Het
rijkst den;
Oostenrijkse
hoog
is.
aanplant
al
luchtvochtigheid
binnen
met
de
jaar
na
(Thuidium tamariscinum),
Thujamos
van
(Plagiothecium undulatum)
mos
Het
hier
was
de
van
de bomen staan dicht op elkaar waardoor de De
in
ver-
in het
opstanden
waargenomen.
dichte opstanden
hoge,
m
Per
jaar
Zeewolde
bij
oude
plat-
Gerimpeld
(Pleurozium schreberi).
aanwezigheid
is
bos
spontane
een
voor
greppels
van
en
van
kwel. vondst
Dé
Tussen aantal
het
de
van
In
zijtakjes. steel.
typische
dag
Na
in
waargenomen zeldzaam is
Tijdens zocht.
de Dit
afloop
excursie
resultaat.
interessant
(Campylium rijke
de
voor
deze
polders
is
zij
greppelwanden nog in
steeds
het
kwel De
(Sipman vondst
er
op
voor
in
enkele
van
kavels
was zeer
dé
werd
leemputten
een
was
In de
van
1980)
met
Plompe bleken
wel
een
omgeving
Staverden.
In
Kuinderbos op
en
ze
Ook werd Preissia
gebied
een
zonder
Sterregoudmos
ontdekking
(Bremer
groeiplaatsen.
niet
greppels
()Preissia quadrata). in de
aan
de zeldzame de
onder-
goed
bleek,
Juist
plaatsen
maar
wederom in
gedeter-
Nederland
het eerst ontdekt in 1979 in het
enkele
groot
met zo'n
die niet eerder
die
achteraf
gevonden.
voor
een
voor
de paddestoel
de twee
één exemplaar
Op
soorten
soort
en
paddestoel.
1990 de andere kavel
zoals
en,
gevonden,
rijkelijk
van
kalkhoudend zand
op
Bremerbergbos,
geografisch
zijn
o.a. voor
een
een
de steel
1990).
maart
Vierkantsmos
van
soort
in
selago)
mossen.
stellatum)
één
maar om
werd
(iLycopodium
Zanen
maar
aan
enkele
maar
racemosa,
van
onderwerpen
groeiplaats
komt
werd
Op één plaats
wolfsklauw
paddestoeltje
met
IJsselmeerpolders
aanleiding
te
mos
de excursie kon
van
Collybia
de
geen
komen
(Arnolds 1984,
was
onderzoek
een
Europa
mineerd worden als
echter
was
groeide
mos
greppels
komt
daar
gevonden en
sterke
1981).
van
Preissia
(figuur
2)
quadrata
perfect
bij
Zeewolde sluit
ecologisch
bij de andere groeiplaatsen
verschillen in de samenstelling
van
de boomlaag.
aan,
en
ook al
Buxbaumiella 26 (1991)
10
Figuur 2. De IJsselmeerpolders met hun bossen quadrata (gestippeld). Preissia
aangegeven. Het betreft alle Met
een
vondsten 1 2
=
na
=
het
botanisch
gekapt,
inzage
hier
In
een
binnen
zou
hed
maart
aanleiding
en
het
voor
Pz
49
en
zijn
notitie
eveneens
dat
gemaakt Van
zijn.
de
gelegen;
er
zijde
van
nemen
de
in
van
deze
een
bezwaren
beslecht,
hele
plan
gedeelte
was van
nieuwbouwwijk bereidheid
om
niet het
meer
bos
en
een
wel
het klein
als
maar
buffer
aangrenzende deel
van
het
zou
ter
tegen
een
te ondernemen. Toch bleek
de argumenten. Het overhoop
mogelijk,
meegedeeld
immers
Tijdens het gesprek bleek
hopeloos.
aan-
hoogst
deze bouwlocatie
tegen
geheel
voor
stads-
bestemmingsplan
de zaak
oog had
werd
gebied
kwelstrook
valt
niet
het
waren
afdeling
het
bestemmingsplan
weinig
in
geschikt
Gemeente werd
leek hiermee
dat
met de Gemeen-
de
gaan met
recent
geen
waren
te
te
goedgekeurd
meente wel
aangeduid:
Zeewolde.
stroken
woningbouw
betekenis
bouw
gebied
zaak
De
de
bij
geconstateerd
voor
aan
werd
50
Zeewolde
te
contact op
gesprek
een
betreffende
gekomen.
om
Pz
werd
1990
wilgen-berkenbos
kenbaar
ongelukkig
op
in
rijke
was
Zeewolde
van
excursiepunten
suggereerde dat het bos
Dit
en
beide
bos
bezoek
ontwikkeling. geduid
verspreiding
De
Woldstrand
zo
wat
gemaakt.
dat
de
1979.
spontaan
Tijdens
te
is
van
wel
werd
kunnen
ingezien dienen
Horsterwold.
gebied
te
Er
de Ge-
dat
halen
het
van
dat
een
tussen
bestond
behouden
en
om
de de dit
Buxbaumiella 26
behoud te
realiseren
in
wijziging
11
(1991
is
voor
voorbereiding.
gezien de ontwatering
deel
een
In hoeverre
die
het bestemmingsplan
van
zal
treden,
op gaat
een
bosrestant levensvatbaar is,
een
in de toekomst
moeten
blijken. Achteraf
dienst
valt
de
Gemeente Zeewolde
de
voor
Zeewolde waarbinnen bebouwing dezelfde dienst die Het
gebied. taren
is
op de
werd
deze
uiterst
voor
geen
kans
zandbodem)
al niet
dit
duizenden hec-
oecologisch
weinig
15
ca.
van
sterke
bos,
(spontaan
zodanig
was
van
sterk ontwaterde zand
perceel
een
betekenis
een
onder
(op
voor
Het
gepland.
meer
ha
en
met kalk-
kwel,
beschermde status te geven. Een
een
dienst die als
een
zag
omstandigheden
bijzondere
houdende kans
dienst
dat
tijd
aangeplant
interessante abiotische omstandigheden
zavel),
de grote
van
een
was
Rijks-
gemaakt
ontwerp
gebied
De
verwijten.
te
het
dit
was
onvoorstelbaar dat in
Horsterwold
groot
van
hoogte
weinig
heeft
IJsselmeerpolders
gemiste
bestaat.
Literatuur E.
Arnolds, Ned.
Baarsen,
1984.
A.F.J.
relatie
& Proost,
met bodem
nieuw
van
Bremer,
P.
Bremer,
P. &
op te
Nederlandse
van
macrofungi. Coolia
R.J.
H.J.
1982. De voorlanden.
Ott, E.C.J.
&
De
van
1991.
de
Smit,
A.
The
eendagsexcursie
De
1986. en
onderzoek
RIJP-rapport
Noordoostpolder.
The establishment
Buxbaumiella
Zeewolde
tussen
zandstranden.
IJsselmeerpolders,
1987.
Een
waterhuishouding t.b.v. richtlijnen
spuiten
en levermossen.
Drost,
J.
en
1981. De mossen
woods of the
Bijlsma,
Standaardlijst
26.
Supplement.
Mycologische Vereniging.
and
de
naar
de
vegetatie
inrichting
en
11:
of
10-30. in the
bryophytes
Lindbergia (in press).
Oostvaardersplassen:
overzicht blad-
20: 24-29.
vegetatie
Spakenburg
in
op
de voorlanden
samenhang
met
van
Zuidelijk
Flevoland
bodemgesteldheid en
water-
huishouding. Ongepubliceerd. Hoogesteeger.
J.
Flevobericht Landwehr,
Sipman,
J.
1983. De 216:
1981.
Buxbaumiella
Smit,
A.
natuurlijke wilgenbossen
1986.
in
Zuidelijk
Flevoland.
191-198.
1980. Atlas Nederlandse
H.J.M.
11:
Notitie
Verslag
van
levermossen.
K.N.N.V.
zaterdagexcursie
de
naar het
Bremerbergbos.
40-44. betreffende
wilde
flora
op kavels
Pz 49 en Pz
50.
Ongepubliceerd. Van
Zanen, zoek
G.
1990.
Bericht over
IJsselmeerpolders
nr.
8:
1990. Nieuwsbrief
Werkgroep Mycologisch
Onder-
3-8.
Deelnemers Aan
de
excursie
L.J. van der
Ent,
werd
deelgenomen
P.Hommel.
in
beheer
22 Abw.
Buxbaumiella
distribution
Netherlands.
naar
voor
door
G.Arntz,
J.Baar, R.J.Bijlsma,
J.Koopman, L.Post, L.Spier
en
dochter.
P.Bremer,
Buxbaumiella 26 (1991
12
de
Legenda bij RJB PB 1.
verzameld
=
=
door
verzameld
Voorlanden
soortenlijst in
en
door
en
naast het
in
herbarium herbarium
Horsterwold
26-55-44 en
(km-blokken
van van
R.J.Bijlsma P.Bremer
op kavels
2.
Spontaan wilgen-berkenbos bij
Zeewolde
3.
Spontaan wilgen-berkenbos bij
Zeewolde
maart 4.
1990
(km-blokken
Horsterwold; en
1
ha
Oostenrijkse
bezocht
17 en
op
26-46-41
vakken
den
en
Pz 55 en
Pz 56
26-55-45)
in
23 maart
langs
en
(km-blok 26-46-41)
Pz 49
kavel
op
Pz
bezocht
50,
17
op
en
23
26-46-51)
en
opstanden
talud
op kavel
van
sloot
17 mei
op
1990
Beuk, Zomereik, Populier, Schietwilg kavels
Pz
38,
(km-blokken
Pz
50,
Pz
26-46-51
51
en
en
Pz
52,
26-45-55)
Soortenlijst In deze
lijst zijn
opgaven
van lichenen
opgaven
verwerkt
van
zijn gebaseerd
RienkJan
op
de
lijst
Piet Bremer
Bijlsma, van Leo
en
Leo
Spier.
Bladmossen 2,4
Funaria
Amblystegium varium
4
(PB)
Hylocomium splendens
2,3
Anisothecium
4
(PB)
Hypnum cupressiforme
2, 3,
Hypnum jutlandicum
3,
Amblystegium
Atrichum
serpens
varium
undulatum
Aulacomnium
palustre
2, 3,
4
1,3
hygrometrica
Leucobryum glaucum hornum
2,4
2,3
Barbula
convoluta
1,2,4
Mnium
Barbula
unguiculata
4
Orthotrichum
affine
4
1
affine
4
Brachythecium
albicans
1
Plagiomnium
Brachythecium
rutabulum
1,2,3,4
Plagiothecium
curvifolium
Brachythecium
salebrosum
2,
Plagiothecium
denticulatum 4
Brachythecium
velutinum
4
Plagiothecium
undulatum
4
Pleurozium
Bryum argenteum
4
schreberi
4
Pohlia
Bryum gemmiferum
2,4
Polytrichum
commune
Bryum
2
Polytrichum
formosum
(RJB)
4
4
2,3,4 1
Bryum capillare
intermedium
nutans
1
2,3
Bryum pseudotriquetrum
2,
3
Polytrichum juniperinum
1, 2,
Calliergonella cuspidata
1,
3
Polytrichum longisetum
1,
Campylium
1,2
stellatum
4
4
3
2
3
Polytrichum piliferum
Campylopus
flexuosus
3
Pseudoscleropodium purum2,
3,
4
Campylopus
introflexus
1,2,3,4
Fthytidiadelphus
loreus
2
Campylopus pyriformis
1
Rhytidiadelphus
squarrosus
1, 2,
3
Ceratodon purpureus
1,2,3,4
Sphagnum
fimbriatum
Sphagnum
subnitens
Dicranum
polysetum
2
Dicranum
scoparium
2, 3,
Didymodon tophaceus
4
Drepanocladus
3
aduncus
Eurhynchium praelongum 2, 3, Eurhynchium
striatum
2, 3,
4
Thuidium Ulota
4 4
tamariscinum
bruchii
1,2,3 1
2, 4
(RJB) 3,
4
Spier,
De
13
(1991
Buxbaumiella 26
Levermossen
pinguis
Aneura
3,4
fissa
Calypogeia
Cephaloziella
divaricata
Fossombronia Frullania
Marchantia Pellia
1,2
Cephaloziella hampeana
1,
2
1,2,3 3
quadrata
Fliccardia
(RJB)
2 4
polymorpha
endiviifolia
Preissia
2,3
spec.
dilatata
excisa
Lophozia
1
1,3
chamedryfolia
4
Lophocolea bidentata
1,3,4
Lophocolea heterophylla
2,
4
Lichenen Cladina portentosa
2
Cladonia
glauca
Cladonia
coccifera
1,2
Cladonia
humilis
Cladonia
coniocraea
1
Cladonia
macilenta
Cladonia
digitata
1,2
Cladonia
polydactyla
Cladonia
floerkeana
1,2
Cladonia
ramulosa
Cladonia
foliacea
1,2
Cladonia
rangiformis
Cladonia
furcata
Cladonia
subulata
ssp. furcata
2
subrangiformis
ssp.
het
Atlas
een
Nederlandse
Levermossen
Landwehr, steeds
bruikbare
goed
veenmossen
de
fraaie
de
gevorderde
heruitgaven
standaardwerken
Gallica de
(ƒ
19,50)
Geographie
Bryologi
a
is
voor
bryologen
van
begin
19,50)
een
(ƒ 650).
de
en
Margadant het
wijze De
en
meest
Atlas
Nederlandse van
ook
Koos
de
nog
Blad-
en
Heinjo During. Voor
recente
van
nog
Nederlandse
steeds
aanbieding. Husnot,
(ƒ 79,50),
naast de
Zo
bestellen.
van
Slegte
eeuw
Gallica
Stichting
De Nieuwe
Nederlandse
van
dit
er
gedaan.
spotprijsje.
flora
heeft
der Moose liggen
Europaea
(op schelp)
Natura wordt door de
de
deze
Muscologia
(op Berk)
2
muralis
uit de Asher Bibliotheek in de
en
2
prachtige platenatlassen
voor
Wim
van
determineerwerk. Zie Natura Voor
(nú ƒ
Beknopte
levermossen
en
van
de beide
hand
(nú ƒ 14,50)
1,2
voordelige aanbieding
Bladmossen
van
1,2 2
ramsj
nummer
uiterst
(nú ƒ 14,50),
gaan
Levermossen
de
juli/augustus
KNNV
Uitgeverij
in
1 1
prunastri
Verrucaria
1
Mossenboeken
Achterop
Evernia
1
2
en
een
Hepaticologia
Herzog's
drie kloeke
aantal
De Franse
beroem-
delen
van
de
Buxbaumiella 26 (1991
14
Mededelingen
Nieuwe
het
van
bryofyten
bestuur
lichenen
en
Het CBS zal
uitsluitend op
verzoek
opnemen in
het
Wij
flora
onze
systeem.
doorgeven met
contactpersonen Aptroot
ook als
Project “Revisie Prins
het
Bij
subsidie
ling
van
project.
deskundige
een
Natuurmonumenten in
dienst te nemen;
beslissing De ALV
ons
keurde het beleid
We zoeken
nu
op verzoek
van
de
om
RU
verzoek werd
van
andere
naar
werd
een
professioneel
heroverwegen
te
in
worden
voor
zijn
en
de
André
Buxbaumiella
levermossen”
ging uit
bryoloog
de functionaris
te
ingediend
aanvraag
subsidieaanvraag
de
terwijl
zorgen. Helaas werd
(mossen)
Melick
Nederlandse
bereid
was
bestuur
gepubliceerd.
Fonds De
het
Namens van
nieuwe indigenen
nieuwe aanwinsten
aanwinsten
zijn
de
van
land
ons
bestuur
ons
alleen
Huub
nieuwe
Bernhard dit
van
het CBS:
al elders
ze
zullen
publicatie.
na
Alle
(lichenen).
vermeld,
voor
van
Utrecht
voor
op
deze
jaren.
periode
werkplek
een
ook
afgewezen;
vier
voor voor
voor
de aanstel-
van
wilde
verzoek
ons
de
negatief beslist.
het bestuur in dezen
oplossingen
ALV, uitbreiden
met
en
een
goed.
zullen
revisie
daarbij
van
het
project,
de Nederlandse
veenmossen.
Voorjaarsweekend Het
de
Voorjaarsweekend
omgeving
van
1992 1992 wordt
gehouden
Berdorf (Klein Zwitserland)
Zomerkamp in
Het
zomerkamp
bryologisch
wordt
gemaakt
opsturen Het
naar
verslag door
10
het
van
naar
dagen
een
5 mei in
in de
zomerkamp Klaas
van
West-
Dort
en
duren.
voorjaarsweekend
Tooren
verslag
van
het
gemaakt door André Aptroot
opsturen
april t/m
en
Heinjo
in
de Wieden
During;
gegevens
Bart.
lichenologisch
wordt
van
Bart
voor
wordt voorbereid door
Wim Loode. Het zomerkamp zal
Het
30
Luxemburg.
1992.
De ALV koos met grote meerderheid
Pyreneeën.
van
in
André.
voorjaarsweekend
en
Pieter
van
in de Wieden
den Boom;
gegevens
Buxbaumiella 26i (1991)
De
15
1990
voorjaarsexcursie
La
nabij
Roche
bryologisch verslag
Jurgen Nieuwkoop
Inleiding Van 28
april
gische
Werkgroep
Werkgroep De
nen.
tot
met 1
en
mei 1990 hield de Bryologische
haar
Bryologie
voorjaarsweekend
ten westen
van
konden
kampeerders
Roche in de
La
terecht
de
op
kwaliteit
van
het
camping
was
fraai gelegen
langs de Ourthe in
werd
veel
overlast
de
er
ondervonden. activiteiten
totaal
werden
geleid
hebben
in
bezocht ook
uit
en
verslag door
heeft
Wârre
hun
en
wordt
naar
Ik
we
van
de
survivallawaai in
mogelijk
De
excursies
Hiervoor komt
van
van
april vond
nauwelijks traden
en
van
alle
lof
interessante van
ook
vele
gaat
en
van
‘gewone’
een
hier
nauwkeusoorten van
gegevens opgenomen
Arts
en
We
toe.
terreinen
dank
alle bezochte locaties
waardoor ook
Theo
de
allen in
Dries
werden
Tooren
van
en
11
het
aan
voorbereid
waren
hem
Een woord
gedaan.
is
deelnemerslijst
verschillende
zeer
Hollanders,
40
waarvan
De
bezoek
algemene ledenvergadering
in het vakantiecentrum
de notulen
aanleiding
de
dal. Helaas
de
aan
Leo Andriessen.
28
dank Theo Arts
naar
10
plaatsen
Bart
zitter)
vinden.
soortenlijst zijn
van
vergadering
bestuur,
te
excursies
Werkgroep plaats
rustige
oordelen,
haar smalle
zoveel
van
Duitse.
bijgehouden,
In de
Op zaterdagavond
dat
te
Borzée. Over de
niet
auteur
onderdelen
aanwezig,
1
en
Theo Arts.
dagen
voorbereidende
dusdanig
deelnemers
Juul Slembrouck die
genoteerd zijn.
van
Arden-
Rogival
toenemende ‘survival-manie’
altijd
belangrijkste
vele leuke vondsten
naar
en
nog
de
het produceren
zijn
te
54
vier
rige veldlijsten
Durbuy
de
Spanjaarden
2
dit
van
van
van
kan
Vlaamse
Belgische
de nacht.
van
waren
Vlamingen, einde
Eén
schijnt
het midden In
vakantiecentrum
de
camping
in het vakantiecentrum
Mâboge, de binnenslapers
Lichenolo-
en
met
samen
van
ingenomen
vergadering
van
Melick
eerdere versie
pasten.
Peter
en
van
Borzée. De opkomst
zaaltje
Touw
Tijdens de uit
Hovenkamp
door Huub
(penningmeester). de
Huub
een
het
van
Voor
van
een
Melick
verder
de
was zeer
het
(voor-
verslag
verwezen.
hartelijk van
dit
voor
hun
verslag.
opmerkingen
Buxbaumiella 26 (1991
16
28
april: Bois de la Roche
De eerste locatie die
Bij
carrière
de
het
bos.
Tevens
hier keken naar
in
de
Vlakbij
nog
open
plek
Dames
loreus,
met
beide
Op
november
Scapania
Arno
op.
de
De
Ook
de
Tritomaria
en
in
werden,
en
de
op
en
het
viel
vooral
de Ruisseau
met
de
langs
tricho-
een
op
oog
Tritomaria
en
verzamelden
hier
waren
Blepharostoma
eerste
beek
herbergde fraaie
Paraleucobryum
Arts
succes
Racomitrium acicu-
levermossen
barbata,
een
Rhytidiadelphus
zand
quinquedentata
Theo
en
beek werd
op
andere
ligt
hoeveel-
aanzienlijke
rotsblokken
met
Barbilophozia
Pluijm
in
undulata
Theo Arts
helling
bladmossen
der
van
in
Behalve
hierlangs.
geparkeerd
groeide
squarrosus
Scapania
nemorea,
gelijkende
Van
tiformis.
Hier
stenen
Op
trilobata.
Bazzania
bilophozia
auto's
1989 vond
goed vertegenwoordigd: phyllum,
helling
langs het bospad
Trichocolea tomentella. Langs
kapsels.
Anisothecium rufescens.
populaties
de
beekje.
soorten als
naar
29
de la Roche.
bezaaide
Dames
lemige wandjes
groeiden Rhytidiadelphus
uitgekeken lare.
de
waar
klein
een
heden het fraaie levermos des
des
de Ruisseau op
in het Bois
gelegen
met rotsblokken
een
het bos.
langs
kwelplekje
ligt
stroomt
ook
we
epifyten
bezochten is
we
Socogétra
Bar-
exsec-
longifolium
hier Dicranum
majus. werd de aandacht gericht
Vervolgens Ook
pad.
hier
Diplophyllum Calypogeia zochten Naast
obtusifolium,
-soorten
we
en
op eiken
soorten
Frullania
veel
weer
als
waarvan
Jungermannia beuken
en
Dicranum
dilatata, zagen
we
april: Le Chèslé
Na
de lunch
vertrokken
met
dagzomende
een
pad
onderaan
rotswanden
bomen
rotsen
en
en
de
lemige
we
in
naar
lemige wandjes
Diplophyllum
de
laatste
gracillima. Wat hoger epifyten,
en
en
helling
Le
Chèslé.
meander
langs
wandjes
ook rotsen in de beek.
en
drie
het bos
pulcherrimum en
Frullania
en
fragili-
Orthotrichum obtusifolium.
richting een
in
het
niet zonder resultaat.
Ptilidium
tauricum,
langs
albicans kapsels,
met
ook Frullania tamarisci
folia,Orthotrichum stramineum
28
de
op
levermossen:
de
van
Ourthe
alsmede
Dit
is
een
de Ourthe. en
epifyten
hellingbos
We
bekeken op
beliepen vochtige
verschillende
Buxbaumiella 26
lemige
Op
groeide
in
De
substraat.
het
langs
het
overhangende
opmerkelijke
uitgestrekte
vindplaatsen
hier
tijdens
afwisselend
pad zijn
rotsen
matjes
droog.
en
lemig
open
de
trouwens op De
voorjaarsexcursie.
vochtig
De
pennata.
op
net als
rijkelijk, de
boomwortels
en
Schistostega
mos
oplichtende
groen
kapselden
plantjes
andere
meeste
onder
wandjes
veelvuldig
groeit
soort
17
(1991)
rotsen
herbergen
Zij
een
interessante Cynodontium epilietenflora. Een opvallende soort was hier
bruntonii die met andere
rijkelijk
in
op de
polletjes
tium bruntonii de enige met
niet of
een
dit
van
In
groeide.
rotsen
Europese vertegenwoordigers
vergelijking
geslacht is Cynodon-
nauwelijks gestreept kapsel.
Andere die op de rotsen aangetroffen werden mossen Amphidium
zijn:
Anomodon attenuatus, Anomodon
mougeotii,
viticulosus, Metzgeria conjugata, vitae. Ook zoals op
Brachythecium
bomen werd
de Ourthe
langs
vochtige venige
Op is
direct
plumosum
dien,
zo
buiten de dat ik
leidt
bouw
van
der
te
neum.
uitsteken
heb bleek dit
Een
zijn.
dat
ertoe
polletjes
gezien
Hoewel
in
op
Langs
vinden,
te
mossen
rivulare
Brachythecium
dan die
worden
niet
geziene
de
dan die
Ulota
Ulota
veel
verder
onderscheidingskenOrthotrichum
is
overtuigd
Tijdens
kloppen.
van
van
het materiaal
crispa. Bij
goed
epifyt
Cryphaea
kapsels
zij
Boven-
blaadjes.
Ulota bruchii
Ulota
een
iedereen
veld onderscheidt
ingehaald
van
van
inderdaad
verzameld. Deze soort
het
gekroesde
de plant
de kapsels
verzamelde Theo Arts
het
pad
vonden
we
vochtig houten bankje
oorspronkelijke was
Anomodon
en
Porella arboris-
bleek
was, een
heteromalla
strami-
bij
con-
voorbereidende
van
een
Esdoorn
oud,
vermold
de Ourthe.
langs
en
en
In
sterker
Pluijm op, van
andere veel het veld
en
trole thuis de determinatietoch te excursie
rotsen
dan Ulota bruchii.
fijnere
merkte Arno
Dit
bruchii.
en
zijn interessante
aantal malen Ulota crispa
sneller door innovaties
crispa
merk
wat
een
Plagiochila
s
bodem.
een
aanzienlijk zeldzamer
zich door
twee
longifolius
door
rijkelijk
hier Porella aandacht
functie
prachtig
deel
ursinum
en
tocht werd
van
een
en
Dit
geheel
Nowellia curvifolia.
hellingbos
van
met
een
minieme hoeveelheid
rijke Op
een
niet in
meer voor
beslag
Op
rotsen
groeiden werd
brevirostre
vegetatie het
Lejeunea ulicina
zijn
genomen
Vervolgens
Hylocomium
Chrysosplenium oppositifolium. een
bleek
Porella arboris-vitae.
door de vondst het
gegeven moment
bruikbaar daar het
kapselende
cordaeana
afgeleid
op
in de schaduw.
van
keerpunt
in
de een
Allium van
de
gevonden op de
Buxbaumiella 26 (1991
18
voet
van
boom.
een
de
Op
in
grond
het
bos
groeide
Plagiomnium
elatum. Henk Greven
(schriftelijke
mannelijke
pol
planten
rijpe antheridiën waaruit hij
29
Dicranum
de
heeft zien
gameten
dat
hij
een
verzameld
scoparium
grote
had
met
zwemmen.
april: Durbuy
Zondag
29
april
Durbuy.
De
eerste
de
ontdekte thuis
mededeling)
van
met afwisselend
bezoek
droog
en
zonnig
van
achterzijde
vochtig
de weg staat
is
is
rond
langs
het dorp. Hier blijkt de
te
weg
kalksteen
van
en
gelegen
liggen
droge kalkrotsen. Aan de
en
muurtje
een
beschaduwd
en
het kalkgebied
aan
bekeken,
heilinkje langs
struweel
stukjes grasland,
ander kant
gebracht
uitgebreid
we
het nieuwe kerkhof buiten
naar
soortenrijk,
zeer
een
locatie die
Durbuy
van
weg
een
werd
dat
de
aan
her-
andere soorten
weer
bergt. De
grootste 'lokker'
soort is
is
een
pas
is.
lang
De
groeide.
plantjes
als
zijn
en
die op
die
soorten
gemmen.
onder
spleetjes
we
droge
op
rotsen
thecium
de
en
in
Bij Durbuy
verder
Henk
soort die
die
vormt de
richeltjes is.
kalksteen
hier
half
eveneens
van
in
kleine
droge
harde
plantjes op
Het
plaatsen
aanwezigheid
de
Andere sub-mediterrane
aantroffen
begroeid
Campylium
in de
Entodon
striatulum,
Greven
diverse
met
calcareum,
waren
Pleuro-
een
1954).
plant
verzamelde
beschaduwde kalkrotsen
tot
subalpien
in
Homalo-
concinnus,
hier ook
van
kalkrotsen
Cirriphyllum
(1927)
Vaucheri wordt,
aangeduid
in
schrijft
beschaduwde dat het
een
in vooral lichte beukenbossen in
midden-Europa,
de
Pyreneeën
en
rugosum
oudere flora's met Hypnum
Mönkemeyer
van
pleurocarpen:
Campylium chrys-
Rhytidium
Vaucheri Loeske et Flschr.
Cirriphyllum
terrein
geëxponeerd
enkele
blaadjes die ongeveer
groeiden
overhangende
Isothecium
volgens Elsa Nyholm (Nyholm
Sérgio (1972).
van
calcareum,
crassinervium,
Cirriphyllum
of
België
met
klein,
bezonde
waren
lutescens,
tenuinerve. Deze
Gymnostomum luisieri. Deze
Trichostomum crispulum.
Thuidium abietinum.
geving
zeer
zuiden
glareosum,
Brachythecium ophyllum,
kleine
het
squarrosa
Schimp,
zijn
die
Duidelijk onderscheidingskenmerk
kalksteen
De
was
het eerst beschreven door
Gymnostomum
van
ellipsoid-vormige
chaete
voor
atlantisch-mediterrane soort
bekend zo
deze locatie
van
in 1972
en
is
om-
plant
heuvelig
zuidelijk
Buxbaumiella 26 (1991
19
is.
Scandinavië hem
in
de
De
bergten (soms rijkelijk) Zuttere
1
het
over
hoofd
tenuinerve
dat
van
de
verzamelde,
van
Greven
nogal
Een
Cirriphyllum in
stolonen
het
Melick
materi-
Warre
bij
deze
zijn
het
eens
gezien.
Aan
zijtakken.
Huub
in en
oppert
soort
vormen
uitlopende aal
1950
Henk
wordt
kenmerk
typisch
6 locaties
mededeling)
vermoeden dat de
(1984)
vóór
daarna.
(schriftelijke
De
aanwezig.
van
5
waarvan
slechts
volgens
middelge-
Schumacker
en
vermelden de soort
België
is
soort
meeste Duitse
stolonen
duidelijk aanwezig.
Cirriphyllum tenuinerve. Uit:
Opmerkelijk
was
op de droge
zorgden In
het
Maar deel
waren
veld
het
rotsen.
al
recta
het
de
collecties
scheidt
zich
sporen,
het bezit
van
teruggekromde steekt
het
het kapsel
6 locaties in
tot
een
en
echt
boven de
Orthotrichum
Phascum
voor
Siebel
Pottia
thuis
recta
behoort.
een
cupulatum verwarring
de
zijdelings
uit de
aangezien.
duidelijk
Pottia met
gebogen
andere bladvorm.
blaadjes verheven
curvicolle
maakte
door
curvicolle
operculum,
een
voor
Phascum curvicolle.
Henk
Phascum van
seta
kapsel
en
materiaal
determinatie door van
van
Een tweetal kleine acrocarpen die
Pottia
werd
voorkomen
rijkelijk
1954.
Nyholm
recta
stekels
in
plaats
dat
een
onderbezette van
een
Bij Phascum curvicolle
blaadjes
terwijl
is. Pottia recta
bij Pottia
is sinds
België gezien (de Zuttere & Schumacker 1984).
recta
1950
op
Buxbaumiella 26 (1991
20
Phascum
curvicolle.
D: cellen
in
Uit.:
Demaret
Pottia
recta.
D: cellen Uit.:
in
A:
habitus.
het bovenste
deel
A:
habitus.
Demaret &
B:
kapsel
de
zonder
bladschijf.
-
operculum. E:
-
C:
vrijwel gladde
blad.
-
spore.
1964.
& Castagne
B:
-
het bovenste
-
van
blad.
deel
Castagne
van
1964.
-
C: kapsel de
met
bladschijf.
-
operculum. E:
sterk
-
gestekelde
spore.
Buxbaumiella 26 (1991)
Arno
der
van
hun
relatief De
blaadjes.
Pluijm verzamelde
wat
vroeger Barbula reflexa
ferrugineus, door
21
komt
soort
Ardennendistrikt
slanke
lange
in
(Demaret
hoger op de
stengeltjes
België
in
voor
Castagne
en
helling Didymodon
geheten. Deze plantjes sterk
en
het kalk-Maasdistrikt
1964).
Op
het
bij
kerkhof
nader,
steen
een
struweel verzamelde Leo Andriessen Weissia longifolia. de weide
vallen op
teruggekromde en
het
in
het
bekeek ook
Hij
onder andere Entosthodon
hetgeen
fascicularis opleverde. beschaduwde
De
zijde
soorten. Zeer educatief
tus,
Anomodon longifolius Aan de
kapsels.
die
voor,
zich
voet
in
de
en
kalksteenmuur daar naast
Anomodon viticulosus,
in
andere geslachten
van
In
bladtop.
leverde
andere
weer
elkaar Anomodon attenualaatste
de
met
muurtje kwam veel Taxiphyllum wissgrillii
het
van
onderscheidt door niet of cellen
de
van
groeiden
de
familie Plagiotheciaceae
nauwelijks aflopende blaadjes
de voegen
het
van
ruitvormige
en
muurtje groeide Fissidens
viridulus.
29
april: Wârre
Na
de
lunch bezochten
het
bos
onder
in via
met
met
Weissia
en
onder
hier
tenuinerve,
Hylocomium
lang
zoeken
er
plantjes geen
in het bos
1990
begroeid
het
Fissidens
Het
longifolia.
bos
digitata
Anomodon
brevirostre,
hians incurvus
had
een
Orchis
en
longifolius,
Isothecium
gingen
Hier groeiden
erlangs.
Eurhynchium
bryoides,
We
dorpje Warre.
wand
lemige
piliferum,
weer
en
Eu-
en
Fis-
mooie
voor-
mascula.
Op
Cirriphyllum
striatulum,
Neckera
Taxiphyllum wissgrillii gezien. in
een
samen
vochtige
met
nis
dan
op
kalkrots
een
Rhynchostegiella
(zowel oude als jonge kapsels)
andere keus
Platygyrium mei
werd
gevonden,
Seligeria de
en
op het zuiden geëxponeerd
en
van
andere Carex
werden
crispa (met kapsels)
droog
een
Fissidens
kalkrotsen
Na
een
zuidelijk
Cirriphyllum
pumilum,
taxifolius
jaarsflora
pad
een
andere
rhynchium sidens
we
met kalkrotsen
hellingbos
geen
tenella.
ook
een
Aangezien
peristoom
hebben is
Seligeria donniana. Een aantal bomen onder
herbergden aardige epifyten zoals Homalia trichomanoides, repens
enkele
bleken te
en
Pylaisia polyantha.
oude knotwilgen
zijn.
die
Leo Andriessen bekeek op
rijkelijk
met
Tortula
1
papillosa
Buxbaumiella 26 (1991
22
29
april: Barvaux
Na
bleek
dichtgegroeid zuidoostelijk
van
het feit dat de het
bezoek
vluchtig
een
ten einde
Op
gamen
vegetatie.
plekjes
aanwezig
Op
colea minor zamelde
groeiden. Arts
Theo
zoals
inclinata. en
Bij
Bryum
april: Aux Aux
deux
dentale uit.
ciliata iets
Deze
en
ging
Lopho-
en
ver-
voormalige
ver-
groeve
uncinatus
gezien Tortella
en
rostratum
en
de Martin Moulin in de Ourthe Occide Ancien
daarvan ligt
bezonde rotsen,
droge
uit
de
naar
rijk begroeid
droge
het zuiden
op
Moulin
rotsen,
(spaarzaam
plaatsen nissen
en
groeide op
onder andere
kapsels),
met
in
Op
hoeveelheden
vochtige plekjes Lejeunea
(rijkelijk
Hedwigia
(met kapsels).
grote
onder
over-
cavifolia, Lophozia
Bartramia pomiformis
cordaeana,
geëxpo-
met Grimmia montana
Racomitrium heterostichum
In
vochtige
en
het
fijne
zeer
Heterocladium heteropterum.
Langs de rivier is de
flexicaule
kwel-
Crato-
stellatum,
gazon.
trichophylla
groeiden
Porella
ventricosa, mos
een
waren
Cynodontium bruntonii. hangende
phanero-
enkele
waren
groeve Plagiomnium
noordelijk
we
geëxponeerde
rotsen
Hymeno-
kalkgraslandhelling
Drepanocladus
Eau
m
Hier bekeken
(met kapsels)
minder
de
200
Grimmia
kapselend),
werd
soortenrijke
eaux
komt
aandacht
grootste
de
ver-
interessante
brachydontium. deux
eaux
neerde rotsen.
In
verzamelde in de
bomen langs de rivier De
een
aan
maar
danig
was
hier
Campylium
in
rots
te zeggen,
soorten die niet op andere locaties
enige
Ongeveer
de Rèn'sïwé.
de locatie of
steengruis een
steengruis
van
aspera.
caespiticium,
Theo Arts
Trichostomum
30
op
andere
een
Scapania
zamelde Rudi Zielman
zijn,
Op
steengroeve
aan
filicinum, Ctenidium molluscum, Ditrichum
neuron
grotendeels
oude
bryologen
tussen
helling
onder
waar
lag
nu
welke
de
doorzetters
grasland
verzameld
een
het
enkele
stuk
droog
een
microstomum
in
we
gezelschap
deden
groeve
niet met zekerheid
liep is
het
van
Desondanks
vondsten. stomum
zijn,
te
oude
een
kwamen
Barvaux terecht. Of
dag
enthousiasme
minderd.
aan
bomen
Orthotrichum carpa
en
zamelde
een
vonden
open bosje
we
pulchellum
Platygyrium
met
Orthotrichum en
populieren affine,
Orthotrichum
repens.
Op
Joop Kortselius Fontinalis
rotsen
en
vlier aanwezig.
Orthotrichum
stramineum,
langs
squamosa
en
en
in
Op
diaphanum,
Leskea de
rivier
polyver-
Schistidium rivulare.
Buxbaumiella 26 (1991
Alvorens
Le Hérou te vertrekken verzamelden enkele bryologen
richting
open lemige
op
23
in
plekjes
een
Pleuridium
gazon
subulatum,
terwijl
Pohlia Henk Greven ook Pleuridium acuminatum verzamelde. Ook annotina
30
Le
april:
Hérou
werd besteed
De middag een
hier present.
was
verticale rotskam die
Deze
heeft
vormd
Theo Arts
daardoor
het
en
de
zo
vaak
parkeerplaats
beschaduwde
in
de
langs
en
droge
rotsen, rivier
bezonde
lemige
de
meest
Hoewel, als meter
het niet veel
was
is hier groot.
boven op
de kam,
het
bospad,
langs
andere Acer
onder
op
ge-
zoals
van
biotopen
rotsen
wandjes
epifyten
en
een
voorbij
verschillende
aan
heen Dat,
niet verder dan 500
restaurant, eenmaal daar
De variatie
drukker dan elders.
vochtige
rotskam
landschap.
wel te merken.
zich
Hérou is
de Ourthe afsluit.
m
de
om
was
meeste bezoekers
en
Genoemd kunnen worden:
rotsen
1500
prachtig
een
de Ardennen is,
van
de
begaven
meander
in
Le Hérou. Le
aan
van
convocatie vermeldde, dit tevens
bezochte plaatsen
van
lengte
diepe
een
bezoek
een een
resulteert
geheel
al in
aan over
en
Populus. Pal
het
naast
Pogonatum
fraaie
waren
weer
aanwezig,
divaricata
die
deden
Ourthe
door
aanwezig
Hier
waren
Barbilophozia
op
een
dan kleiner
maar
materiaal
foliosum is.
groeide
op
soorten hier
bestempeld
een
nerf
aan
Dit
maar
Metzgeria
van
attenuata
Het
uitzag. en
met
Theo
polletjes
een
typische
Arts een
droge
licheen dan
aan naar
afdaling
vochtige
wat
van
het
waarvoor
de
fugax. een
Encalypta Verto-
vettige blaadjes. dat
een
rotsen
ondergetekende
wel
leerde mos
de
Cephaloziella
en Rhabdoweisia
had
wandje rotskam
de
begroeide
verzamelde
kantje
de
montana op
begon
prachtig
op
steriele
Di-
geldt eenmaal
die eerste maal...
Ptilidium
Arno
aan
lemig
een
verder
zwarte
verder
is typisch
rivierniveau
als
werd.
conclusie. De
lemig
vreemd
zeer
gezien-altijd gekend,
Naast
eerder
het bos.
er
Aangekomen
afstand
wat
het
van
physcium
een
opmerkelijke
Weer
bladmos dat
ning
van
met veel
streptocarpa
ook
op
Even
met Grimmia
begroeiingen
en
Siebel
kapsels.
denken.
het pad
Langs
Henk
met
rijkelijk
nanum,
rotsen
mos
vond
restaurant
van
ontdekten
we
pulcherrimum die in der
het
veld
Pluijm
een en
tot
kwam
rijk
begroeide
Dicranum
Metzgeria thuis
de thalluslobben heeft steeds
tot
een
Acer.
montanum
fruticulosa een
andere
epidermis
van
Buxbaumiella 26 (1991
24
cellen breed
twee
zodat
de
culosa
planten
tot
miscellen,
De
epidermiscellen
de
en
zijn
de
behoren.
uit
meer
nog
fruti-
epider-
laminacellen als
slijmpapillen
maar
ruim 65 p,
tot
Bij Metzgeria
met 3 tot 6 of
gemmen zowel
de nerf
uit de nerf,
steeds fors,
zijn
temperata
de nerf bedekt
ontspringen van
geen gemmen
slijmpapillen
Metzgeria is
daarentegen
ontspringen
er
en
alleen uit de bladrand.
niet
groter
uit
de
dan 30
u
(Paton 1977). Een na
verder verschil
het
is dat
fruticulosa
Metzgeria
(wat echter wel enige
drogen
temperata
dit
Metzgeria
temperata
nooit doet.
Jean
meer
op
Paton
schrijft
in
boomsoorten
Sambucus
perata
Pluijm
en
opvallend vond
Salix vaak
Bovendien
prefereert. samen
inderdaad tussen
met
Lejeunea
materiaal 2
zijn
zure
verder dat
schors
zure
schors
groeit
kleurt
Metzgeria
en
haar artikel
met
Acer) groeit, terwijl Metzgeria fruticulosa minder van
blauw
bijna altijd
jaren kan duren)
(zoals
zoals die
Metzgeria
ulicina.
sprietjes
Arno van
van
temder
dit lever-
mosje.
Metzgeria temperata. vrouwelijk; nerf; (l-m-n)
(f-g-h)
(a-b-c)
gemmen;
dwarsdoorsnede
thallus,
(j-k-l) door
dorsaal; (d-e)
zeer
forse
thallus.
thallus
ventraal, (d) mannelijk
slijmpapillen ontspringend
Uit Paton
1977.
aan
en
(e)
de ventrale
25
Buxbaumiella 26 (1991
Verderop waarop
op de atlas
rivier
Ourthe
in
België
herbergde
Tenslotte is
de
op de
1
een
zijriviertje
de
compressa
hier ook In
typische
crispata
de
langs
waaronder
baumgartneri). met enkele
samen
nog het vermel-
werd
hier op
rotsen
verzameld.
ook
met
de
en
beekje
door de
ook
7
te
De
bestond
Aine,
een
beekje herNardia
begroeid
aloides
In
en
met
Pohlia
1990 werd
januari
gevonden.
groeide wist
pseudopunctatum
nerf ook
groeiden
poeltjes
Pogonatum
Kortselius
de
Het
waren
boomstronk
een
het
Joop
stengeltjes Rhizomnium zoom
oevers
en
emarginata,
Marsupella De
epiphylla,
langs
kapsels.
van
beukenbos.
stukje
locaties.
gelegen
bovenloop
Oligotrichum hercynicum.
kwelplekjes met
(de
undulata.
Pellia
drie verschillende
aan
soorten
zure
als
een
Calypogeia neesiana op
zompige
deze
en
Scapania
soorten
punctatum
door de
Zygodon
dorpje Odeigne
het
naaldbos
Ourthe)
de
en
maar
nutans,
Afgaande
beide vondsten
vochtige rotsspleetjes
besteed
van
in
beekje
van
algemene
is
zuid-oostelijk
zuur
bergde
boom
een
nog
komen.
epifyten
soorten
voorbereidende excursie
een
excursiedag
was
eerste
vormen
(syn.:
Rhabdoweisa
foliosum in
te
Fagne du Pouhon
laatste
uit
aantal
boshelling Campylopus fragilis
mei:
De
van
Siebel voor
1985). Een oude Populus
rupestre
var.
vondst
Tijdens
levermossen
groot
een
plantjes Diphyscium den waard.
Henk
(Schumacker
viridissimus
Zygodon
ontdekte
Metzgeria temperata bleek
de Belgische
van
zesde locatie de
de
langs
eveneens
als
fraaie Rhizomnium
enige
ook
bemachtigen.
enkele
Behalve
micronemata onderscheiden. In
verschillende
Sphagna,
waaronder
Sphagnum girgensohnii. In
het
beukenbos
montanum,
Dicranum fuscescens
1
de
waren
Dicranum
meest
scoparium en
voorkomende soorten:
en
Dicranum
Ptilidium pulcherrimum
tauricum,
Dicranum ook
maar
waren
aanwezig.
de
Ruisseau
mei: Tailles
Het
pad
excursiedoel
volgende
westelijk te
langs
van
Tailles.
bewonderen
grasland.
De
Hier en
was
was
gelegen
enerzijds
anderzijds
belangrijkste
een
langs
een
zuur
lemige
beekje
wand
Noir
langs
een
door naaldbos
aandachtstrekker
was
Pohlia
en
lu-
26
Buxbaumiella 26
hier wist te vinden.
tescens welke Theo Arts
groeide
de
in
plant
opvallend
dat de soort
zien
lescuriana Thuis
gericht
zijn
en
forser
De
flora
aardige
sterker
met veel
Deze
middeleeuwse
een
bleekgroene matjes.
en
steile
In
Bladmossen
dit
op
wandje
de
naar
bladtop
de rhizo-
aan
onregelmatig
en
al te
van
vorm;
merkt Dries Touw terecht op in de
goedendag",
Nederlandse
soorten
kleurloos
wand
was
verwante Pohlia
glanst dan de
geduld de kleine tubers
zijn
lemige
het veld
blijkt dat de tanden op de bladrand
kunnen
iden ontdekt worden. "als
is
de
Op
(1991
&
(Touw
waren
1989).
Rubers
Ditrichum lineare
Andere
Pleuridium
en
subulatum. In
het
het
undulata.
groeide
het water
zijn
uit.
met Nowellia
1
gezelschap
Tevens
met
werd
Nardia
van
regelmatig
Scapania
en
Deze
gevonden.
boven
geveerde stengels
vochtige boomstronk langs
curvifolia
het water
en
Scapania
en
compressa
exannulatus
Drepanocladus
rechtopstaande,
Een
Racomitrium aciculare
groeide veel kapselende
beekje
zure
gebruikelijke
begroeid
was
nemorea.
mei: Vielsalm
Aan het einde
te
groot
de excursie
is
een
te wetten. Ten
groeves
weer
door de
het
in
Anisothecium
keken,
voorhanden, stichum
en
groeve in medium
Na
waren
te
tijd
het
een
werd
gewonscheer-
om
gedeelte
een
steenslag.
aanvankelijk
was
interessant
heteromallum,
3
van
de
van
Daardoor niet
en
makkelijk
met soorten
Nardia
de groeves
kapselende fasciculare,
lanuginosum.
met
als
scalaris,
waar
we
Racomitriums
even
canescens
vervol-
rijkelijk hetero-
Racomitrium
Samen met de
wegberm groeiende Racomitrium
waarlijk
enige
gedeelte
liefst
Racomitrium
Racomitrium
een
van
werd
Pohlia annotina.
maar
weten
is vroeger ottréliet
Maar ook de open lemige bodem
Ditrichum
grote steenblokken in het
gens
was
(Thier-des-Carrières)
gebruikt
bezoek leek
de groeves
van
en
ons
die
bezoek te bren-
een
Vielsalm
de winning
terrein
staphylinum,
Pogonatum urnigerum
Op
van
te vinden.
begin
verleiding
van
deze groeves
voor
onoverzichtelijke
in het
de
steensoort
tijde
gebruik
rijke oude groeve
steenslag
In
wit-grijze
messen
was
steengroeves
te weerstaan.
om
Dit
nen.
van
de beroemde
aan
gen
buiten de var.
inter-
rijke variatie. dan
toch
de oude
groeve
gevonden
en
ook
de
het soort waar Mielichhoferia eigenlijk allemaal om te doen was:
mielichhoferi.
In
spleten
en
onder
overhangende
rotsblokken
groeit
27
Buxbaumiella 26 (1991
soort hier
deze
is
vindplaats
zeer
sinds
Schumacker 1984 p.
Mielichhoferia
bladtop. door de
D:
-
A:
het midden
stengel.
G:
-
centimeters dikke kussens.
soms
in
de enige
en
België
(de
Deze
Zuttere
en
98).
mielichhoferi. in
in
rijkelijk
1964 bekend
habitus.
van
B:
-
het blad.
dwarsdoorsnede
blad.
E:
-
door
in
de
-
C-D-E:
bladcellen.
de bladbasis. bladnerf.
Uit
-
De
F:
C:
-
in
de
dwarsdoorsnede
Sloover
&
Demaret
1968.
Ook werd hier
is
maar
Lophozia
sudetica
daarvan
bladtoppen
bruin
direct te in
plaats
Coscinodon cribrosus in scheuren
kapsels.
in
lijkt op de ook
Lophozia
en
op
Arno
steile
van
uitgestrekte bekende
onderscheiden van
de
groen
zijn.
matten
gezien. Deze
Lophozia
Pluijm
Op enkele plaatsen
groeide Oligotrichum wist
als
ventricosa,
doordat de gemmen op
typische lage grijze kussentjes
wandjes
der
in
Nederland
enige
met
krimp-
hercynicum
tenslotte
ook
de
groeide
nog
met wat
Andreaea rupestris te verzamelen. Het behoeft verder geen een
voldaan
gaan.
gevoel
en
betoog dat soms
wel
na
erg
deze laatste excursie ieder met veel
materiaal
naar
huis
kon
28
Buxbaumiella 26 (1991
Literatuur & Castagne, É.
F.
Demaret,
Fascicule
J.-L.
Sloover,
De
III,
1964. Flore
Fascicule
&
I,
Demaret,
1927.
Die
E.
1954.
J.A.
1977.
Schumacker,
R.
und
Illustrated
der
Volume
Belgique, Bryophytes,
Générale
Flore
Belgique, Bryophytes,
de
flora
moss
de
1985. Atlas
of
vierter
II,
Volume
of
von
823,824.
p. 508-509.
Bryology 9, des
Flora
Kryptogamen
p.
in the British
de distribution des
Band,
Fennoscandia,
Kuwah.
Journal
Luxembourg et
Fiabenhorst
Europas.
Schweiz,
sporophytes.
(éd.)
Grand-Duché
1968.
Metzgeria temperata
Evans with
(Dicks.)
F.
Laubmoose
Deutschland, Österreich
Paton,
de
1-112.
p.
Mönkemeyer, W.
Nyholm,
Générale
p. 233-397.
III,
Isles,
and M.
fruticulosa
441-449. de
bryophytes
Belgique,
1. Anthocerotae
régions limitrophes,
du &
Hepaticae (1830-1984). 1972.
Sérgio, C. Bolm. A.
Touw,
Um
novo
musgo nat.
Soc. port. Ciênc. & Rubers,
W.V.
1989. De
Utrecht, Stichting Uitgeverij Ph.
Zuttere,
de &
menacées
de
portuguesa,Gyroweisia
luisieri
sp. nov.
81-85. Nederlandse
Bladmossen.
KNNV. R.
Schumacker,
disparues
ou
flora para a
14:
1984.
Bryophytes nouvelles, méconnues,
Belgique,
rares,
p. 69.
Deelnemerslijst Luc
Allemeersch, Theo,
van
den
Han
van
Dobben
Knaap,
Ruiz
Rubers, Hugo
Nora Vissia
zijn
(HG),
Huub
van
de
Warre
1
La
Frank,
Willems,
Tooren, Fteimond
Henk Dries
Jacqueline Koos
Juul
Siebel,
Eric
Willemse,
Rudi
de
Tré,
Wiel
Pim
van
Wim
Slembrouck,
de
Caluwé,
Frank
van
der
van
Leeuwen,
Oosterlaan
Ftaeymaekers,
Touw,
Pieter
Bogaers,
Chris
Greven,
Henk
Nieuwkoop, Geert
Pluim,
Schram,
Ineke
Leeuwen,
van
Jurgen
der
van
Bart van
van
Melick
(HM),
Andriessen
Henk
(LA),
(met Carla
en
Ellen
Smit,
Verhoeven,
Zielman.
van:
Siebel
Rudi
Arno
van
(HS), Joop
Zielman
(RZ)
en
der
Pluim
Kortselius
Theo Arts
(AP), (JK),
Henk
Jurgen
Greven Nieuw-
(TA).
bezochte locaties alle
locaties
zijn gelegen
voorjaarsexcursie zijn
vermeld.
Pieter
Brouwer,
bij de soortenlijst
Leo
Opmerking: van
Sylvia
determinatieopgaven ontvangen
koop (JN),
Lijst
Han
Parren,
Legenda Er
Spier,
Johan
Lillian
Dort,
van
Meulder,
Arno
Ruysseveldt,
Leo
Snoeck,
Jacqueline Baar, Brand,
Hovenkamp, Shirley Khoeblal, Stef Klaes,
Kruyer,
de
Arts,
Maarten
Klaas
Hans
Perez,
Hilde
Bos,
Peter
Hubert
Melick,
van
en
Joost
(met gezin),
Joop Kortselius,
echtgenote), Ria
Mieke
en
(met echtgenote),
Heesch
Huub
Fred
Boom,
Bovendien
is
pracht,
vermeld.
Roche,
Bois
Socogétra,
het
de la
coörd.
29/11/1989 (TA).
ook
bezoek
dat
Roche, langs
238.0/99.0,
in:
België, provincie Luxemburg
data van Leo
de
de voorbereidende Andriessen
Ruisseau
IFBL H7.53.44
en
des
op
Behalve
excursies
01/05/1990
dames
bij
aan
de carrière
H7.54.33, 28/04/1990
de
van Theo
en
data Arts
Durbuy
en
29
Buxbaumiella 26 (1991
rotsen
biotopen:
2
La
Quercus
op
Roche, Maboge,
IFBL
Le
biotopen: vochtige
en
boshelling, lemig wandje langs
van
de
J7.14.43, 28/04/1990
en
rotsen
op
Fagus.
meander
Chèslé,
J7.14.42
J7.14.41,
rotsblokken
in/langs beek,
bospad, epifyten
Ourthe, en
coörd.
lemige wandjes langs bospad,
en
241.5/95.0,
29/11/1989 (TA), rotsen
in
beek,
epifyten.
3
1
Durbuy,
circa
kerkhof,
coörd.
kilometer
van het
westelijk IFBL
226.5/116.0,
de weg
dorp, langs
H7.11.31, 29/04/1990
het
naar
nieuwe
12/01/1990 (TA),
en
01/05/1990 (LA).
4
biotopen: zonnige helling
met kalksteenrotsen
muurtje
in weide
van
kalk, greppel
Durbuy, Warre,
circa
met
kalkrotsen,
loofbos
IFBL
en
500
meter
bij
zuidelijk
coörd.
en
beschaduwd
struweel,
van
het
227.9/117.2,
dorp,
IFBL
zuiden
op
gerichte helling
H7.11.12, 29/04/1990 en
H7.11.13, 01/05/1990 (LA).
biotopen: walletje langs bospad, bosbodem, kalkrotsen, epifyten Carpinus, Betula, Fraxinus,
5
oude
Durbuy, Barvaux, coörd.
Wibrin,
in
Moulin
Ancien
van Aux
noordelijk
Acer en
Salix, greppel langs
circa
steengroeve
IFBL
230.6/115.7,
biotopen: kwelplekje
6
weg-
het kerkhof.
Quercus,
zuid-oostelijk
van het
dorp,
H7.12.31, 29/04/1990.
helling
met
steenpuin,
Rèn'sïwé, langs
de
Deux
1 kilometer
op
weg.
Eaux,
coörd.
de
rotsen.
Ourthe
246.8/92.5,
oriëntale
IFBL
circa
200 meter
J7.26.13, 30/04/1990
en
13/12/1989 (TA). biotopen: droge Sambucus
7
en
Hérou,
Le
Nadrin,
bezonde
Populus,
30/04/1990
en
bezonde
bospad, epifyten
Odeigne, Fagne dorp,
coörd.
01/05/1990 biotopen: epifyten
9
Tailles, van het
Le
en
in
de
op
lemige plekjes.
open
Ourthe,
coörd.
rotsen, vochtige
op onder andere Acer
du
Pouhon, langs
245.1/104.0,
242/94,
IFBL J7.15.33
en
J7.24.22,
beschaduwde
en
de Aine
IFBL H7.45.23
en
Populus.
rotsen,
rotsen
in en
circa 2 kilometer
lemig wandje langs
langs
rivier.
zuid-oostelijk
van
het
H7.45.24,
12/01/1990 (TA). in
rotsen
op
meander
met
27/04/1990 (TA).
biotopen: droge
8
rotsen, vochtige rotsen, wegmuurtje, epifyten
gazon
en
langs
zuur
beekje
in
naaldbos, poeltjes langs beekje,
Fagus.
Fond
dorp,
de
Chabrehé, langs
coörd.
247.0/102.8,
de Ruisseau
IFBL
Noir
H7.46.33 en
circa
1 kilometer
westelijk
H7.46.34, 01/05/1990 en
12/01/1990 (TA). biotopen: lemige
10
Vielsalm, van
het
oude
dorp,
wand
langs pad,
rotsen
in
en
langs beekje.
steengroeve bij Thier-des-Carrières,
IFBL
biotopen: droge
circa
1
kilometer
zuid-oostelijk
H8.31.23, 01/05/1990
open
lemige grond
met
steenpuin, droge en vochtige
rotsen.
Buxbaumiella 26 (1991
30
Soortenlijst 1:
Opmerking omdat
zij
volgende
enkele niet
vrijwel
Fissidens
soorten:
2:
Opmerking
de
niet
veldwaarnemingen zijn
met
zekerheid
het
Thuidium
pusillus,
volgende
in
zijn
opgaven
veld
in
te
de
soortenlijst
benoemen
recognitum
en
opgenomen
Dit
zijn.
betreft
de
Zygodon viridissimus.
door
gecontroleerd
ondergetekende
en
deels door Huub Melick: Chiloscyphus pallescens, Dicranum majus, van Didymodon
ferrugineus,
Fontinalis Pottia
acuminatum, Theo
Arts
was
Rhizomnium de
vriendelijk
zo
Metzgeria temperata,
squamosa,
recta,
Phascum
pseudopunctatum
determinaties
van
Pleuridium
curvicolle,
Sphagnum girgensohnii.
en
Gymnostomum
calcareum
te
controleren.
3: de
Opmerking soort
van
locatienummer
gebracht een
soort
mensen die
locatie
hun
respectievelijk Voorbeeld:
soort met
Aloina
rijtje
is
3,
kapsels
op
door
AP
tussen
is
haakjes
JN
2
voor
meer
is
een
treft
mensen
van
een
men
enkel
het
thuis
op
opgave
achter het locatienummer
gezien hetzij
met initialen
1,
of
een
ingestuurd hebben,
en
Indien
volgt.
in
is
het
veld, hetzij
een "f"
door
naam
aan. Indien een van
serpens
Anastrophyllum
minutum
rupestris
geplaatst.
betekent
locatie
6 en
dat deze
4 en
(met kapsels),
door
7;
soort
als veldwaar-
gedetermineerd
JK voor
locatie
8
is door
waar
1, 2(JN), 7(TA) 2
1, 2, 3(HM,TA), 4, 6(JN), 7, 8(JK)f 2(AP.HM,JN,TA), 6(TA), 7(TA)
7(TA) 10(AP)
Anisothecium
staphylinum
Anisothecium
rufescens
1
Anisothecium
varium
3(TA), 10(JN)f
4(LA), 6(TA) (TA)
Anomodon
attenuatus
2(HG,JN,TA), 3(AP,JN,LA,TA), 4(JK,JN,TA)
Anomodon
longifolius
2(AP), 3(HG,JK,JN,TA), 4(HM,JN,TA)
Anomodon viticulosus
2(JN,TA), 3(AP,HM.JN.LA.TA)f, 4(JN), 6,
Apometzgeria pubescens
4(JK)
Atrichum
tenellum
9(TA)
Atrichum
undulatum
1, 2, 5, 6, 7(TA), 8,
Barbilophozia
attenuata
Barbilophozia
barbata
Barbula
convoluta
1
(JN)
3(TA). 4, 5(RZ), 6, 1, 3(JN,TA), 6(TA)
Barbula
3(TA)
revoluta
Bazzania
pomiformis trilobata
9
1(JK,TA), 7(JN,TA)
Barbula unguiculata
Bartramia
de
achter het locatienummer
5(TA) fluvlatile
Amphidium mougeotii
Andreaea
als
voorkwam
Amblystegium rlparium Amblystegium
door
opgave
de locaties
aloides
Amblystegium
is
1, 2f, 3(HM), 4, 6(AP,JN), 7, 8(JK)f
locatie
voor
soortenlijst
veldwaarneming genoteerd
kapsels
determinaties
neming genoteerd HM
een
met
achter het
de als
initialen
hun
men
een
in
alleen
Indien
aan.
is treft op
notatie
locatie
een
9
2(AP,HM,JK,TA)f, 6(JN,TA). 7(TA) 1
(AP,JN), 7(AP.TA)
7
de
Buxbaumiella 26 (1991
Blepharostoma trichophyllum
1
(JK,TA)f
4(JK), 6, 7, 10(JN)
albicans
Brachythecium
31
Brachythecium glareosum
3(AP,JN,TA), 4(HM), 5(JK)
Brachythecium plumosum
1, 2(HG,JN)f, 6(HG)f, 7(JN,TA)
Brachythecium populeum
2(HS)f, 3(TA), 4(JK,JN)f, 5,
Brachythecium
rivulare
6
2(HG,HM,JK,JN,TA), 4, 6(JK), 7(TA)
Brachythecium
rutabulum
1, 2(JN), 3(LA,TA), 4, 5, 6(JN), 7(JN), 8{TA),
Brachythecium
salebrosum
8(TA)
Brachythecium
velutinum
Bryoerythrophyllum
4
recurvirostre
3(JN,LA,TA)f, 4, 5(TA), 6,
7
9
Bryum argenteum
3,
Bryum caespiticium
5(RZ)f
Bryum capillare
1, 2(TA), 3(TA), 4(JN), 5, 6, 7(JN) 8
Bryum pseudotriquetrum
Bryum
rubens
Calliergon
4(TA), 6(HG,JN), 9(TA) 7(JK)
cordifolium
Calliergonella cuspidata
3, 5(JN,RZ), 6,
Calypogeia arguta Calypogeia
fissa
1, 7,
Calypogeia
muelleriana
1
Calypogeia
neesiana
8(TA)
Campylium
calcareum
3(HM,TA)
Campylium chrysophyllum stellatum
Campylium
3(AP,JN,RZ), 4(JN), 5(HM,TA)
1(RZ), 7(TA), 7(TA)
Campylopus
9,
introflexus
Campylopus pyriformis
8,
9(TA)
10
(TA), 9(JK,TA)f
1
1(HM), 2, 4(LA), 7(JN), 8, 9(JN)
Cephalozia bicuspidata Ceratodon
8
(JN), 8(TA), 10(AP)
Campylopus fragilis
Cephaloziella
8(JK)f
3(TA), 5(JN,RZ)
flexuosus
Campylopus
7,
1(HS,JN,RZ,TA)
divaricata
7(JN),
10(JK,JN)
3, 5(HM,JN),
purpureus
Chiloscyphus pallescens
6, 9(JN),
Chiloscyphus polyanthos
s.l.
8(JK), 9(AP)
Chiloscyphus polyanthos
s.s.
2(TA), 6(JK), 7(TA)
Cirriphyllum
crassinervium
3(HM,JK,JN,TA)f, 4(HS,JN,TA),
Cirriphyllum piliferum
4(HM,JN,TA), 7(TA)
Cirriphyllum
3(HG), 4(HG,HM,TA)
Climacium
tenuinerve
dendroides
Conocephalum
conicum
7
cribrosus
10(JK,JN,TA)f
Cratoneuron
filicinum
5(HM)
heteromalla
Ctenidium
molluscum
2(TA) 1 7
Cynodontium
bruntonii
5
6, 7(TA)
Coscinodon
Cryphaea
10(JN)f
(HS)f
1
(HM), 3(AP), 4(AP,HM,JK,LA,TA), 5(JN,TA), (TA)
2(AP,HG,HM,HS,JK,JN,RZ,TA)f, 6(AP,HG,HS,JK,JN,TA)f. 7(HS,TA)f, 10(TA)f
Dicranella
heteromalla
Dicranoweisia
cirrata
1(JN)f, 2(HG,JN,RZ)f, 7(JN), 8(TA), 9, 1, 2(TA),
7,
8(TA), 9(TA), 10(TA)
10
9
Buxbaumiella 26 (1991
32
Dicranum
fuscescens
Dicranum
majus
1 (AP,TA)
Dicranum
montanum
1(JK,JN,RZ), 2(HG,JN), 4(LA,RZ), 7(JN),
Dicranum
scoparium
8(JN)
8(JK,TA), 9(JN) 1 (HS,JN,TA)f,
2(HG,HS,JN)f, 4(LA), 5(RZ), 6,
7(JN), 8, 9, 10(JK) Dicranum
tauricum
Didymodon
fallax
1(JN,TA), 2(JN), 4(LA), 8(TA) 3(TA), 5(JK)f
Didymodon ferrugineus
3(AP)
Didymodon rigidulus
3(TA), 4, 6(JN)f
Didymodon
sinuosus
3(TA)
Didymodon
vinealis
3(HS,JN)
Diphyscium
foliosum
7(AP,HS,JN,TA)
Diplophyllum
albicans
6(AP,JN), 7(HS,JN), 8, 9,
1 (HM,JN),
10(AP,JK,JN)f Diplophyllum
obtusifolium
1 (AP,HM,HS,JN,TA)f,
6(JN)f,
7
Ditrichum
cylindricum
2(HM,TA), 6(TA), 9(HS,JK,JN,TA),
Ditrichum
flexicaule
3(AP,HM,JN,RZ,TA), 5(HM,JN,TA),
Ditrichum
heteromallum
Ditrichum
lineare
10
9
Drepanocladus
exannulatus
9(JN,TA)
Drepanocladus
uncinatus
5(RZ)f
Encalypta streptocarpa
3(AP,HM,JN,LA,TA), 4, 5(JN), 6(JN)
Encalypta vulgaris
3(TA)
Entosthodon
3(LA)
Entodon
fasciculare
concinnus
Eurhynchium
hians
3(AP,HM,JN,TA) 2(TA), 4(JN,TA)
Eurhynchium praelongum
1, 2, 4(TA), 6, 7(JN),
Eurhynchium pumilum
2(JN), 3(LA,TA), 4(JK,JN,RZ,TA)
Eurhynchium
striatum
6
10(HS,JK,JN,TA)f
1
8
(JN), 2(HM,TA), 3(HM), 4(HM,JN,LA,TA)f,
7, 8 Fissidens
bryoides
2(TA), 4(JK,LA,TA), 6(JN), 8(JK,TA)f
Fissidens
cristatus
3(JN), 4(JN), 5(JN,TA)f
Fissidens
incurvus
4(LA,TA)
Fissidens taxifolius
3(LA), 4(JK,LA)
Fissidens
viridulus
3(TA), 4(LA,TA)
Fontinalis
antipyretica
2(TA),
Fontinalis
squamosa
7
6(JK,TA), 7(JK)
Frullania
dilatata
1, 2(JN,TA),
Frullania
fragilifolia
1
Frullania Funaria
tamarisci
hygrometrica
4(U,TA), 7(JN)
(AP,HS,JN)
1(AP,JN), 6(AP,TA), 7(ïA) 3,
4,
6,
8
Grimmia
montana
6(HG,HS,JK,JN)f, 7(HS,JN)f,
Grimmia
orbicularis
3(FIG,HM)f
Grimmia pulvinata
3,
Grimmia trichophylla
6(AP,HG,HS,JK,JN,TA)f
Gymnocolea
inflata
4
10(HS)
Gymnostomum
calcareum
3(FIM,JN)
Gymnostomum
luisieri
3(FIG,HM,FIS,JK,JN,TA)
10(TA)
5,
33
Buxbaumiella 26 (1991
Hedwigia ciliata
6(AP,HS,JN,TA)f,
Herzogiella seligeri
2(HG,TA)f, 8(TA)
Heterocladium
2(AP,JN), 4(HG), 6(AP), 7(JN,TA)
heteropterum
7
Homalia trichomanoides
2(HM,JN,TA), 4(JN), 7(TA)
Homalothecium
lutescens
3(HM,JN,LA), 4, 5(HM,JN),
Homalothecium
sericeum
2, 3(TA), 4, 6,
Hylocomium brevirostre Hylocomium splendens Hymenostomum
microstomum
Hypnum cupressiforme
6
7
2(HG,HM,JK,JN,TA), 4(HM,JN) 1, 2, 3(LA), 4, 5(RZ), 6,
10(JK)
3(LA), 5(HM) 1(JK,JN,RZ)f, 2(JK,JN), 3(JN,TA), 4(HM,JN,LA), 5, 6(JN), 7(JN,TA), 8(JN), 9(JN,TA),
10
Hypnum jutlandicum
8
Isopterygium elegans
1, 2(JN), 6, 7(TA), 9, 10(AP)
Isothecium
alopecuroides
1(HS,JK,JN,RZ)f, 2(AP,HM,JN)f, 4, 6,
Isothecium
myosuroides
1(HS,JN,RZ)f, 2(JN,TA), 4(LA), 6(AP)f, 7(TA)
Isothecium
striatulum
Jungermannia gracillima
3(HG,JN,TA), 4(AP,HG,HM,HS,JK,JN,TA)f 1
(AP,JN,RZ)f, 7(JN),
9,
10(JN)
Lejeunea cavifolia
4, 6(HG,JK,JN), 7(AP,JN,TA)
Lejeunea ulicina
2(HM,TA), 7(AP)
Lepidozia reptans Leskea
polycarpa
1
(JK), 2(TA), 7(JK,TA), 8(JK), 9(TA)
2(AP), 6(JN)
Leucobryum glaucum
8
Leucodon
3(HG,TA), 4, 7(TA)
sciuroides
Lophocolea
bidentata
Lophocolea heterophylla
Lophocolea
minor
Lophozia sudetica
Lophozia ventricosa
1(JN), 2(JN,TA), 3, 4(JN), 5(RZ), 6, 7, 1
(JN), 4(RZ), 5, 6, 8,
3(JN,RZ,TA), 5(HM,JN) 10(HS,JN,TA) 1(HS,JN), 6(JN), 7(AP,TA), 10(AP,JK,TA) 7(TA), 8(JN)
Metzgeria conjugata
2(AP,HM,JN,TA), 7(AP)
furcata
Metzgeria temperata Mielichhoferia
mielichhoferi
2(JK,JN,TA), 3(TA), 4(LA), 7(JN,TA),
10(HS,JK,JN,TA)
hornum
Mnium
stellare
2(JN), 4(HM,JN,LA,TA)
compressa
8(JK,JN,TA), 9(JK,TA)
scalaris
7(HS,TA), 10(AP,HS,JN,TA)t
Nardia
9
7(AP,HS,JN,TA)
Mnium
Nardia
9
9
Marsupella emarginata
Metzgeria
7
1(JN), 2,
5,
6, 7(JN), 8,
9
Neckera
complanata
2(HG,HM,JN,TA)f, 3(AP,JN,LA,TA), 4, 6, 7(JN)
Neckera
crispa
3(HG), 4(AP,HS,JN)f
Nowellia
curvifolia
2(AP,HM,JK,JN,TA)f, 9(JN)
Oligotrichum hercynicum
8(AP,TA), 9(JK,JN,TA), 10(AP,JK,JN,TA)f
Orthodontium
8(JK)f, 9(TA),
lineare
10(TA)
Orthotrichum
affine
Orthotrichum
anomalum
3(JN,LA,TA)f, 4, 5(JK,RZ)f, 6,
Orthotrichum
cupulatum
3(HS,JN,TA)f
1
(HS)f, 2(TA),
6
Orthotrichum diaphanum
4, 6(JN)
Orthotrichum
lyellii
2(JN,TA), 4(U), 7(JN,TA)
Orthotrichum
obtusifolium
1
(JN)
7
Buxbaumiella 26 (1991
34
Orthotrichum pulchellum
6(JN)f
Orthotrichum
1(JN)f, 2(HG,HM,JN,TA)f, 6(JN)f, 7(AP,JN)f
stramineum
Paraleucobryum longifolium Pallia
1(AP,HG,JN), 7(TA)
epiphylla
1,7,8
Phascum
curvicolle
3(JN,TA)f
Phascum
cuspidatum
3(TA), 4(TA), 6(TA) 1
(TA), 9(JK,TA)
Plagiochila asplenioides
1
(JN), 2(HM,JN,TA), 4, 5(TA), 6,
Plagiochila porelloides
2(HM,JK,JN,TA), 3(LA), 4(JK,LA)
Philonotis
fontana
affine
Plagiomnium
1(HG), 2(JN), 4,
Plagiomnium cuspidatum
6
2(TA)
Hagiomnium
elatum
2(TA)
Plagiomnium
rostratum
5(TA)
Plagiomnium
undulatum
1, 2, 3, 4, 5, 6,
7
Plagiothecium
cavifolium
Plagiothecium
curvifolium
Plagiothecium
denticulatum
Plagiothecium
nemorale
1(JK,JN), 2, 4(LA),
Plagiothecium
undulatum
1, 3,
Platygyrium
2(JK), 5, 7(JN) 1 s.l.
(JN), 8(TA) 9f
2, 6, 8,
6
4
4(HG,HM,JN,LA,TA), 6(AP,JN), 7(JN,TA)
repens
Pleuridium
acuminatum
2(TA), 6(HG)f
Pleuridium
subulatum
6(HG,HS,JN,TA)f, 9(AP)
Pleurochaete Pleurozium
7
3(AP,HM,JN,RZ,TA)
squarrosa
schreberi
1, 2, 5(RZ), 6, 7, 9,
10(JK)
Pogonatum
aloides
1(JN,TA)f, 2(TA), 6, 8, 9(TA), 10(JN)f
Pogonatum
nanum
7(HG,JK,JN,TA)f
Pogonatum urnigerum
1(TA), 10(JN,TA)f
Pohlia
annotina
2, 6(TA), 9(JN),
Pohlia
cruda
6, 7(TA)
Pohlia
lutescens
2(HM), 9(AP,HS,JK,JN,TA)
Pohlia
nutans
2, 7(JN), 8(TA), 9,
Pohlia
wahlenbergii
Polytrichum
commune
Polytrichum
formosum
,
1
10(JN,TA)
10(JK,JN)f
(RZ,TA)
8(JK),
9
1(JN), 2, 6(JN),
8(JK), 9(JK), 10(JN)f
7,
Polytrichum juniperinum
10(JK)
Polytrichum longisetum
9(JN)
Polytrichum piliferum
6, 7, 9,
Porella arboris-vitae
2(AP,HG,HM,JN,TA), 4(AP,JK,JN,TA)
Porella cordaeana
2(TA), 6(TA), 7(TA)
Porella
2(JK), 3(AP,HM,JN,LA,TA), 4(LA), 5, 6, 7(TA)
platyphylla
10(JK,JN)
Pottia lanceolata
3
Pottia recta
3(HG,HM,HS)f
Pottia truncata Pottia truncata
4(LA), 6(TA) var.
major
Pseudoscleropodium Ptilidium
purum
ciliare
3(TA) 1, 2, 3(LA), 4, 6,
7
10(AP,JK,TA)
Ptilidium pulcherrimum
1
Pylaisia polyantha
4(HM,JN,LA,TA)f,
Racomitrium aciculare
1
(JN), 7(JN,TA), 8(JK,TA)
(AP,JK,JN)f,
6,
7
7(TA), 9(AP,JK,JN,TA)f
Buxbaumiella 26 (1991
Racomitrium canescens
s.l.
Racomitrium canescens
var.
35
5(RZ), 6, intermedium
7
10(HS,JK,JN,TA)
Racomitrium fasciculare
10(AP,HS,JK,JN,TA)f
Racomitrium heterostichum
6(AP,HG,JIM,TA)f, 7, 10(JK,JN)f
Racomitrium Radula
lanuginosum
complanata
1, 10(AP,HS,JK,JN)f
2(HM,TA), 3(JN), 4(HM,JN,LA,TA), 5, 6, 7(JN,TA)
Rhabdoweisia
crispata
7(HS,JIM,TA)f
Rhabdoweisia
fugax
7(JK,JN,TA)f
Rhizomnium
pseudopunctatum
Rhizomnium
punctatum
Rhynchostegiella tenella
8(JK) 1, 2, 4(LA), 5(RZ), 6, 7, 8(AP,JN,TA)f
3(JN,TA)f, 4(JN)f
Rhynchostegium
confertum
3(TA)
Rhynchostegium
murale
1, 4,
Rhytidiadelphus
loreus
Rhytidiadelphus
squarrosus
5
1
(AP,JN,TA)f, 2(TA), 6, 7(TA)
1
(HG)f, 2, 3(LA), 6, 7, 8, 9,
Rhytidiadelphus triquetrus
2, 3(LA), 4, 5, 6, 7,
Rhytidium
3(AP,HM,JN,TA)
rugosum
10
10
Scapania
aspera
5(TA)
Scapania
nemorea
1(AP,JK,JN), 2, 3(LA), 4(LA), 9(JN,TA)
Scapania
undulata
1(JN,RZ)f, 7, 8(AP,JK,JN)f, 9(AP,JK,TA)f
Schistidium
apocarpum
1, 3(JN,RZ,TA), 4(JN), 5(RZ)t, 6,
8
Schistidium rivulare
6(JK,TA), 7(JN,TA)f
Schistostega pennata
2(AP,HG,HM,HS,JK,JN,RZ,TA)f, 7(JN)f, 9, 10(AP)f
Seligeria
donniana
4(JN)f
Sphagnum
denticulatum
8(JK,JN)
Sphagnum
(imbriatum
8(JK)-
Sphagnum girgensohnii
8(JK)
Sphagnum palustre
1, 8(AP,JK,JN)
Sphagnum papillosum
8(JN)
Sphagnum
recurvum
8(JN)
Sphagnum
subnitens
8(JK,JN)
Taxiphyllum wissgrillii
3(AP,HM,JN), 4(HM,JK,JN,RZ,TA)
Tetraphis pellucida
1,7f
Thamnobryum alopecurum
1, 2(HM,JK,JN,TA)f, 4(JK,TA)f, 7(JN)
Thuidium
3(AP,JN,TA)
Thuidium
abietinum tamariscinum
1, 2(JN,TA),
4(HM,JK,JN,TA), 6, 7, 10(JK)
Tortella inclinata
5(RZ)
Tortella tortuosa
2(TA), 3(AP,HM,LA,TA), 5(TA)
Tortula muralis
3(RZ)f,
Tortula
4(LA)
papillosa
Trichocolea
tomentella
1
4,
5(RZ)f,
6
(HM,JN)
Trichostomum
brachydontium
5(TA,JN)
Trichostomum
crispulum
3(HG,JK,JN,RZ,TA), 5(TA)
Tritomaria
exsectiformis
1(HM,JN), 7(AP)
Tritomaria
quinquedentata
1(JN,TA), 7(TA)
Ulota
bruchii
1
(HS,JK)f, 2(AP,HM,JN,TA)f, 4(TA), 5, 6(AP)
7(TA)
36
Buxbaumiella 26 (1991
Ulota
2(HG,HM,JN)f, 4, 7(TA)
crispa
Weissia
controversa
Weissia
iongifolia
Zygodon
3(AP,HM,HS,JN,LA,TA)f, 4(LAJA) 3(LA), 4(TA)
viridissimus
var.
De KNNV
houdt
excursies
worden
een
De
over
Natura
tijd hebt,
assisteren of zelf
De excursies
NS-stations
is
van
de excursie-startpunten.
en
aangekondigd
zie
zorgen;
in
de KNNV.
het
staan
Ons
is
voor
niet
per excursie
beginpunt
van
vertrekken
om
11.00
uur
van
de
o.l.v.
Rudie Zielman
Castricum
o.l.v.
André Aptroot
Heemstede-Aerdenhout
o.l.v.
Joop
Kortselius
Ommen
o.l.v.
Koos
van
Velp
o.l.v.
Gerard Dirkse
Nunspeet
o.l.v.
Henk Greven
Gilze-Rijen
o.l.v.
Henk Siebel
Deurne
o.l.v.
Huub
Driebergen-Zeist
o.l.v.
Bart
van
van
Vliet
Melick
Tooren
alle
om
voor
verdeling
nodig, dus het zijn. Als je
de excursie:
volgende
Assen
de
zullen
nog wat opsteken.
(hoofduitgang):
1991. De voor
Oosterbaan,
gevraagd
tabel
vooraf is
er
open
Arthur
van
onderstaande
Aanmelding
naar
en
handen
hoeveel deelnemers
kom dan
5 oktober
op
mossenexcursie op 5 oktober
landelijke
secretaris
te
is onvoorspelbaar zin
in
organisatie
natuur-historisch excursieleiders
7(HS,JN,TA)
KNNV-mossenexcursie
Landelijke
KNNV-leden.
rupestris
je kunt
Buxbaumiella 26 (1991 (1991)
De
mosseninventarisatie
Henk
Het
de
is
eerste
de
artikel
regelmatig
1
lacunes
zitten
in
gebieden
gewezen op
huidige
onze
aan
wordt
kennis,
de
over
Om
in
de mosflora nog
waarvan
te dit
onvol-
die
weinig aandacht hebben
om
gegevens door te geven
op soortengroepen
en
berichten
te
Nederland.
van
Verder wordt hier opgeroepen
gekregen.
enkele mossoorten.
van
Aan de opzet
van
de automatisering
wordt
werkgroep
Met
wordt
kaarttekenprogramma
een
het
van
waarnemingenarchief
hierover
gewerkt;
nog
zal
het
op
later worden
ogenblik
van
bericht.
proefgedraaid,
bijgevoegd kaartje.
bekende gebieden.
Weinig
Kaartjes
waarop
weergeven, zijn
hand
van
gegevens
verleden ook
verhouding deze
tot hun
soorten tot
waar
gekozen
dat
De
digen.
op
ze
testsoorten
Bryum
veel
en
van
van
een
capillare,
Door te
verkregen
zijn.
mogelijk
Amblystegium
zijn:
zijn).
indruk
verzameld
androgynum,
Hiervoor
(met die beperking
De
biotopen
Brachythecium
cirrhata, Eurhynchium
en
in
waar
worden
van
zijn
zo
vertegenwoorundula-
rutabulum,
cuspidata,
Calliergonella
zijn
ze
kijken
Atrichum
serpens,
de
zijn
dat
testsoorten
de
aan
Bryum
Ceratodon
praelongum, Grimmia
Hypnum cupressiforme, Pohlia nutans, Pseudoscleropodium
pulvinata,
basis
zijn
zoveel
gezamenlijk
purpureus, Dicranoweisia
purum
kan
zijn
wordt
aangegeven
testsoorten.
onderverzameld
mossen
1
is
Touw
van
atlasblokken te verwachten
alle
verzameld
talrijkheid
In figuur
(1990).
fijnere schaal
geselecteerde
vrijwel
veel
weinig
tum, Aulacomnium
argenteum,
15
activiteit
bryologische
vroegere
Nederlandse Bladmossen
wat
een
over
verzameld
toe
nu
en
in De
in Buxbaumiella ?4
en
activiteit
genomen die in
soorten het
recente
de
verschenen
(1989)
Rubers
bryologische
in
rubriek
deze
mosseninventarisatie
de
van
doende bekend is
&
in
bedoeling
waar
geven
zie
Nederland.
van
Siebel
voortgang
de
37
Rhytidiadelphus de
gegevens
deze testsoorten
is in welke atlasblokken
squarrosus.
uit
Touw
er
meer
en
Op
het
Rubers
uit elk atlasblok
volgende kaartje
(1989) bekend
is
op
aangegeven hoe
zijn.
dan 1 testsoort bekend is.
Aangegeven
Hoe
groter
de
Buxbaumiella 26 (1991
38
stip,
Bij
hoe
de
Figuur
meer
grootste
1.
De
mossoorten.
door
van
de
15
testsoorten
stippen zijn vrijwel
Touw &
Spreiding
over
Rubers ons
(1989)
land.
alle
er
uit dat atlasblok
bekend
zijn.
15 testsoorten bekend.
onderzochte
collecties
van
15
geselecteerde
hoofdzaak de
in
zijn
geeft duidelijk
1
Figuur
enkele delen
Groningen
worden
24),
vlekken. Er
kijken.
zijn hier genoeg
mosrietlandjes, In
bouwsels). ten
in het oosten
Nederland
van
veel
vrij
interessante
biotopen
bijvoorbeeld
aanwezig
is
dit
een
voor
veel
mossen
(b.v.
oude
en
recent
zijn. Hoe
te
nog
naar
en
ook
(zie
vinden
te
Over-
van
Friesland
zijn
die
mensen
oeverbeschoeiingen
Amsterdam bleek
in
en
het zuiden
en
delen
en
Dit
mossen.
het noorden
inventarisatiegroepen
westen
hier
dijkhellingen,
muurflora
rijke
zeer
het
wonen
naar
en
poldergebied
het
van
door
in
maar
Toch
gekeken
in het westen
Noordoost-Brabant
en
delen
geïnventariseerd
Buxbaumiella witte
is
weinig
waar
poldergebieden
West-
o.a.
Inmiddels
ijssel.
aan
de hogere zandgronden
van
Nederland,
van
39
(1991)
Buxbaumiella 26
veen-
stenen
vaatplan-
voor
de mossen?
Weinig bekende soortgroepen. Zo
langzamerhand
vooral
gaan zitten het
en
dan
aanbeveling
Nederlandse
nodigt
weer
de
Veel
in
in de
veel
floristen
kijken,
mossen
ook
gaan
uit
altijd
om
die
in
het
kijken.
kijken
te
eens
maar
die alleen in het
Phascum
Pottia,
gaan
een
niet
al
herfst
kapsels
vinden. Veel
te
voedselrijke
tot wat velen
tegenstelling en
zijn
in
ze
deze soorten
van
kleintjes
het
en
zoals
stil
onder
de
vinden
zijn. Ons
met de
neus
soorten
op
vaak
de
van
op zuidhellin-
voor
onder andere
graslanden,
voorjaar
niet
verwaarloosde groep.
denken hebben
zijn waarschijnlijk
zomerhalfjaar
verdient
te
komen
Ephemerum ,
en
het
die
naar
winterhalfjaar
beetje
een
in
winterhalfjaar
Daarbij
op de knieën te
dan ook
vormen
kalkrijke In
dijken.
al
de winterannuellen onder de mossen,
van
geslachten gen
naar
om
niet
er
planten
mossen
Ze
grond.
zijn
hogere
naar
ze
meestal
bijna
niet
op
reeds
meer
te
minder zeldzaam dan
het aantal bekende vondsten thans doet vermoeden.
OPROEP Pas de
zijn
op
TOT MEDEWERKING
langere termijn
verspreiding om
op
van
kortere
verspreidingsbeeld in dit
opzicht
gedaan we
om
meer
de
kunnen
termijn of
we
een
Nederlandse
de
iets
te
mogelijke
beeld
vrij volledig Toch
mossen.
voor-
of
mogelijk
over
het
landelijk
achteruitgang
interessante mossoorten. Daarom wordt
waarnemingen
willen weten
artikeltjes bericht
over
worden
op te sturen de
over
de
enkele
van
verspreiding.
Te
verspreiding
hier
enkele
van
een
soorten
zijner tijd
van
van
het
komen
weten te
krijgen
moet
zal
er
oproep
waarvan
in korte
deze soorten.
Buxbaumiella 26 (1991
40
Het gaat
1
de volgende soorten:
om
Pluimstaartmos Een soort
Rhytidiadelphus triquetrus met
die
Tegenwoordig lijkt hij in
het
binnenland.
werkelijk
de
Is
het binnenland
maar
nog
drastisch
zo
in
name
sporadisch
de
achteruitgang
geweest
is
en
achteruitgegaan
laatste
de soort ook
is.
te worden
gevonden
decennia
in
het
duin-
gebied achteruitgegaan? 2
Riempjesmos
Rhytidiadelphus
3
Kroosmos
Ricciocarpos
Deze
is
soort maar
weest,
is
uitgang.
Waar
nog voor?
4
Bronmos
5
Gewoon
6
Gekromd
7
IJl
kwam
de soort
Fontinalis
veel
drastische
een
voor
vroeger
en
waar
ge-
achter-
komt deze
antipyretica
reflexum
dikkopmosBrachythecium
Brachythecium oedipodium
Beide laatste soorten op
algemeen
plaatselijk
van
Thuidium tamariscinum
thujamos
dikkopmos
zijn
sprake
mogelijk
soort
nu
waarschijnlijk
vroeger
er
loreus
natans
de laatste
zijn
plaatsen
meer
aangegeven.
Maar
Nederland te
vinden of
precies?
waar
decennia vooruitgegaan.
gevonden
slechts
in
dan
de
deze
Zijn een
in
deel
Mosflora
soorten
van
overal
het land,
Ze
staan
en
in in
welke biotopen?
Daartoe vragen geven met *
*
datum
van
die
een
groeiplaats
weet,
deze
door te
van:
waarneming
vindplaats
*
km-blok
zo
mogelijk
zo
mogelijk bewijsmateriaal
*
*
iedereen
we
vermelding
eventuele
opmerkingen (met kapsels;
Stuur de waarnemingen B.F.
van
W.V.
1
aan
de
Pr.J.Frisoplaats
Kortselius,
jan.
3721 VG
6A,
P.Molijnlaan 6,
1992: Morsebellaan 88,
G.M. Dirkse, De
genoeg)
kwijnend o.i.d.)
Bilthoven
4196 AC 2343 ES 2343 BN
Dorschkamp, Postbus 23,
Wageningen (6 + 7)
is
biotoop;
volgende personen:
Tooren, Venuslaan 2,
Rubers,
M.J.H.
(na
(1 stengeltje
Tricht
(1 +2)
(3)
Oegstgeest (4 + 5) Oegstgeest) 6700
AA,
Buxbaumiella 26 (1991 (1991)
Boeken
41
artikelen
en
de
over
mossen
de
van
Pyreneeën
Dirkse
G.M.
De
lijst
boeken
van
Sicart
(Casas
gehaald
1986)
in
zomerkamp
aantal algemene
de
over
50
ongeveer
titels
1992 heb ik daaruit de
mossen
lang.
de
van
Ten
Pyreneeën
behoeve
titels.
Omdat
we
het
van
belangrijkste floristische literatuur
met enkele bruikbare determinatiewerken
aangevuld
en
artikelen
en
is
zowel
in
als
Frankrijk
en
een
Spanje zullen
botaniseren, heb ik ook Franse literatuur opgenomen.
Spanje Waarmee
flora?
determineer ik
Ja,
maar
ren, De
zijn
ze
alleen
geïllustreerde verschenen
eeuw
museum zeer
antiquarisch
Gil
de
kost
en
Het wordt
ongeveer
die
(1951/1957), quarisch flora's
te
Macvicar
van
is
is,
de
danig Van
er
de
van
is
de
(1926)
400.
Smith
(1986)
&
van
maar
is nog
maar
Bishler
kunnen
bevat wel steeds de
(1976)
het
beste
Müller
van
anti-
voldoen ook de moeten
met
Voor
zover
benoemd.
van
boek is
regelmatig
nog
bergen
Riccia's
(1990).
worden
deze
aangeboden
levermosflora
In de
Spaanse checklist
Jovet-Ast
begin
en
levermossen
uitverkocht,
en
het
aan
nationaal natuurhistorisch
jaar antiquarisch
Europese
ƒ
mos-
determine-
mee
Iberisch schiereiland. Het
twintig
ongeveer
Jovet-Ast
van
geen recente
lijsten te
met
al
voor
de
is
het
levermossen
Spaanse
400.
ook
koop is
nieuwe tabel weet
ƒ
gedetermineerd
het
van
Spaanse
een
ook
natuurlijk verouderd,
Spaanse
in
eens
bij
1919)
Deze flora is over
er
je
koop.
(Casares
meest recente levermosflora
worden
te
levermosflora
in Madrid.
Is
daar kun
Spaanse
veel gegevens
zeldzaam.
mossen?
Spaanse
zijn Spaanse mosflora's,
er
de ik
levermossen. Het beste
en
Grolie
(1983)
als
zo-
gebruiken. Spaanse
verschenen
bladmosflora
(Casares
bladmosflora
waarmee
Gil
is
1932).
ook
te
alleen Het
is
het de
determineren
deel
met
meest valt.
de
acrocarpen
recente
Hij
is
Spaanse
iets
minder
42
Buxbaumiella 26 (1991
ik
zeldzaam dan de levermosflora;
catalogus
een
heb het in
tweedehands boeken
van
Spaanse bladmossen kunnen het beste en
Nyholm (1954/1969)
de
bergen zijn
de Tortula's
door Casas
bestaat
bestaan bernat
&
(403)
Een
leuke
studie foto's voor
een
Het
Portugal
en
fische
elementen,
laevis);
2.
alpien
pustulosa,
Leptodon
algarvicus).
Vergeleken
en
Zeer
levermossen
lezenswaardig,
artikelen
1849) de van
van
die in
de
maar
van
Tijdens
de er
door
alle sinds
1849
gevonden
mossen
d'Aran,
antiquarisch de
over
Pallars
roseum);
bryogeografie
3.
11
(Phaeoceros
Bipolair
exigua);
planten
zijn
er
5.
(Exormotheca
Mediterraan-Atlantisch
hogere
van
geogra-
Circumarctisch
(Plagiochila
6.
enkele
en
aangeboden
Subkosmopolitisch
Amfiatlantisch
7.
opgesteld
van
Zij onderscheidt
californica);
het verzamelen waard
terug.
evenzo
de
moeilijk
vorige
eeuw
bekostigde
Hij
voorbereiding
in de
mossen
Hij
een
zijn
(Fissidens
onder de
die
geen er
verkrijgen, R.
half
reis
hij
kreeg
Pyreneeën
waren.
te
hepaticoloog
Engelse
bryoloog dat de
van
mos
artikel
(1989).
1.
helaas
beroemde
een
vol
4.
met de
van
pakken
recent
Wel
mos-
opmerkelijk weinig endemen (10).
botanicus te horen dat Franse
al
Jean-
1876;
verspreidingskaartjes
(Rhodobryum
botaniseerde.
exsiccaten.
zijn
Aragón.
regelmatig
smithii);
het midden
Pyreneeën
opgesteld
Spanje is de bryogeografische
van
veel
waaronder:
(Antitrichia
soortenlijst,
Andorra, Vall
Alto
en
Sérgio
julacea);
Submediterraan
sen
Een
Circumboreaal
(Myurella
die
wordt
van
Voor
(1980)
Pyreneeën.
(Husnot
overzicht
een
beslaat
Hij
mossen
(1947)
is
mosflora
komen.
daarvan
de
voor
gidsen
Spaanse Pyreneeën
Sobrarbe
tientjes.
paar
Spanje
de
(112).
boekje
uit
mediter-
Kramer
van
verschijnen
recente
een
lijst geeft
van
in de
Allorge
Franse zal
bladmossen,
van
het
bryologische
en
Deze
gedeelte
inleiding
bevat.
boekje
(1978)
indigenen gevonden.
1885b)
(1986).
Ribargorga,
van
het
is
sinds
maar
speciale
Renauld
Alta
Rurales
bod
het
in
400.
alle soorten uit
de
met
ƒ
ca.
Smith
van
mossen
keer
twee
voor
Vrijwel
aan
determineerboek speciaal
levermossen
en
Sobira,
uitvoeriger
recente checklist
een
Spaanse
geen
centrale
het
sectie
(1981),
enkele
er
Casas Sicart in
is
Sicart
vele nieuwe
weer
Er
Er
geschikt.
zeer
gedetermineerd
die verderop
de
van
met de flora's
deze flora's behandeld. De
Augier (1966),
van
staan,
worden gedetermineerd.
kunnen worden
gebied
rane
in
twintig jaar
zien
zijn
Spruce
jaar achtereen van van
mossen
de een
de
(1846, in
verkoop Franse
groeiden
en
groeiden niet de moeite
ging natuurlijk
toch
en
kwam met
Buxbaumiella 26
43
(1991
Frankrijk De
modernste Franse bladmossen
waarin
mosflora is
mediterrane soorten in.
Het
determineertabel zonder de
van
determinatie
tussen de
prijs Er
bestaan
Boulay
100
ƒ
De
en
delde een
soorten.
Een
is
Sinds
tientjes bij
alle filialen
De
tweedelige,
deel
in
vijf
De
zijn
delen
ze
is
behan-
wie
echter
goed bruikbaar.
nog
door
Asher
uitgeverij voor
een
paar
Slegte. (1884)
Boulay
van
Het
aangeboden, is
prijs
van
deel
bevatten
alle
Voor
heruitgave
beschrijvingen.
jaar antiquarisch
twintig jaar.
de
een
en
dun
een
van
verouderd.
deze
ligt
flora
uitvoerige
zeer
en
in de
eens
eens
beide
ongeïllustreerde
mineersleutels wordt
van
boekhandel De
van
juistheid
voor
delen
afbeeldingen
en
boeken
maanden
enige
koop
uit
Beide
bladmossen.
de
zijn
bestaat
in de oude soortnamen
verzorgd.
de
beschrijvingen
(1884/1894)
Husnot
van
Husnot
van
deel
herdruk
ongewijzigde
flora's:
beschrijvingen
Uiteraard
thuis
beetje
dik
en
veel
200.
ƒ
mosflora
een
determineersleutels
te
staan
geïllustreerde
op
de
van
antiquarisch
regelmatig
nog
en
Controle
ontbreken
het
Augier (1966),
van
met foto's
uitvoerige,
een
door
twee Franse
nog
(1884).
levermossen
is
genoemde
worden behandeld. Er
soortbeschrijvingen.
is
De flora is
onmogelijk.
de al
levermossen
en
ƒ
300
tot
heeft
deter-
levermossendeel het
ƒ
bladmossen-
600
voor
beide
delen tezamen.
Afgezien literatuur uit ten
om
een
aan
en
te
aanvrager vult
aangekomen,
dat boeken en
lijst
dus ter van
en
bedrag
en
krijgt
plekke
G.M. Dirkse,
ƒ
in
de
bij
aan
van
de aanvrager
(1986)
handel
veel half
Alle boeken
doet de rest. bericht.
1900 vaak
de
is
een
bibliotheken.
ingezien.
van
zijn
minstens
de bibliotheken
een
vóór
moeten worden
Sicart
er
krijgen.
bibliotheek
van
de
Trek
openbare
de balie
de
in
nog
elkaar te
bij
tijdschriften
Casas
kunnen deze
Kosten:
ander
vragen
ze
die
bemachtigen.
formulieren
speciale
is
boeken te
moeilijk
het
zijn
de
van
en
voor
zijn De
verkrijgbaar.
er
gevraagde
rekening
niet worden
Spaanse
mee
uitgeleend
Belangstellenden
centrale
jaar
tijdschrif-
Daarvoor
Als het
Houd
oudere
voor
de
Pyreneeën
bij mij aanvragen: Nieuwstadweg 29,
10
stuur ik
(kopiëeru
het
en
6545
AM
Nijmegen; postgiro
verzendkosten).
gevraagde
toe.
Na
ontvangst
2299438. van
het
44
Buxbaumiella 26 (1991
Literatuur P.
Allorge,
1947.
Essai
Biogéographique J.
Augier,
Flore
1966.
distribution M.
Boulay,
Casares
A.
Gil,
Museo
Sicart,
Grolle,
R.
with
Husnot,
la France.
Ibérica
Flora
de
Nacional
C.
1986.
1983.
from
Briófitas
de Ciencias
de
1876. Guide
of
literature.
1884/1894. Muscologia
P.T.
1926.
Jeanbernat, Mém.
M. &
Renauld,
1986.
Lichénologie.
notes
espanola
del
Pirineo
of
An
annotated
Bryology,
12:
list
of
species
403-459.
Pyrénées.
1885a.
F.
1885b.
Paris.
2me éd. de
Guide
Paris.
bryologue
dans la
chaine
des
Pyrénées.
Les
Riccia
W.
Holarktis.
H.
K.
V.V.
Arten.
York, E.
Sérgio, C.
1989.
Smith, A.J.E.
A.J.E.
Die
R.
Zetterstedt,
ed.,
Lebermoose
reprint
Illustrated
boténico
The moss
1990.
pp.
et
pp.
De Not.
42:
931-987.
(Pottiaceae, Musci)
21:
in
der
1-165.
of British
hepatics.
464.
Europas. 1971
Ibérique: énumération,
by
Eine
the
Gesamtdarstellung
Johnson
der euro-
Reprint Corporation,
moss flora
of Fennoscandia.
Lund, CWK Gleerup,
de Madrid. flora
de
la
pp.
flora
Edited
by
the
Botanical
799.
briológica
ibérica.
46: 371-392.
of Britain
and
Ireland.
Cambridge. Cambridge
706.
Hepatics
of Britain
and
Ireland.
Cambridge, Cambridge University
362.
1849. The
Botanical
2nd
Péninsule
Lichénologique, N.S.,
Rurales
Perspectiva biogeogréfica
jardin
1978.
pp.
sect.
de la
et
student's handbook
II. Musci.
University Press, Press,
Cryptogamie, Bryologie
1365.
pp.
of Lund
Anales del
méditerranéenne.
Bryophytorum Bibliotheca,
Facsimile
1954/1969.
Society
région
Bryologique
Sumfield,
1951/1957.
paischen
Pyrénées.
des
1-194.
Hépatiques
1976.
Hedw.
1926. The
Eastbourne,
de la
Fievue
1980. Tortula
S.M.
Macvicar,
Bryogéographie
25:
7: 287-431.
écologiques.
östlichen
Spruce,
F.
Cherbourg
Jovet-Ast, S. & Bischler,
Smith,
Journal
Gallica.
Hepaticologia Gallica.
Acad.
Roy.
Jovet-Ast, S.
New
vertiente
255-321.
Bot. 41-74.
Rev.
Nyholm,
16:
check-list.
1-57.
69-70.
7-11;
& Renauld,
de la
dans les
bryologue
434.
pp.
annotated
the Azores.
Europe including
du 3:
pp. 775.
vol. VII:
briófitos
P.T.
Müller,
an
Botanica
Husnot,
M.
Naturales,
Spain
Barcelona,
Husnot,
Kramer,
pp. 702.
Paris.
(Segunda parte) Musgos parte primera.
de los
the recent
Bryologique,
Jeanbernat,
foto's.
en
(Primera parte) Hepéticas.
Collectanea of
Hepatics
Mousses.
Briófitas
mosses
Catélogo
y de Andorra.
P.T.
péninsule Ibérique. Encyclopédie kaarten
+
Ciencias Naturales,
Ibérica
1981. The
synonyms
Revue
Flora
de
de l'lnstitut Boténic
Central
1-105
bryophytes Morphologie, anatomie, biologie, écologie,
Nacional
1932.
Sicart, C.
Treballs Casas
1919.
Museo
Madrid, Casas
des
I:
géographique. Paris, Encyclopédie Biologique LXIV,
A.
Madrid,
de la
Bryogéographie
Écologique.
1884. Muscinées
Gil,
Casares
de et
musci
Society
J.E.
Handlingar
1865. 5
(10):
of
and
hepaticae
Edinburgh.
VoLIII:
of the
Pyrenees.
Pyreneernas mossvegetation. Kongl. 1-51.
Transactions
of the
103-216. Svinska
Vetenskaps-Akad.
45
Buxbaumiella 26 (1991
literatuur
Lichenologische A.
Aptroot
Op
herhaald verzoek is hier
is
belang
zijn
in deze
overzicht
een
Nederlandse
voor
Publicaties in de
ligt
in
vooral
van
Buxbaumiella de rubriek te
bedoeling
zijn welkom,
overdrukken
en
recente literatuur die
van
lichenologen.
niet opgenomen. Het
lijst
continueren. Ideeën in
1987-1990
publicaties
van
niet-lichenologische tijdschriften. V.
Alstrup,
1986.
Danmark
Lavslaegter Peltigera i
Faeroerne.
pè
og
Flora
Fauna
og
92:
21-29. Met
tekeningen V.
Alstrup,
&
van
Sjfchting,
de
onderzijde van
U.
1989. 44
Lichenologisk Forening. De Deense A.
Aptroot,
periode A.
Aptroot,
1990.
uitgeverij Een
Veranderingen
1984-1989.
is
vingen
tabel
toto's
en
van
van
iets
Danmarks
over
Laver.
Nordisk
epifytenflora
Bureau
de
ruim
de
Veldgids
algemeenste
Veldgids dus
met
4
van
Stichting
lichenen.
tabellen vooral
opmerkingen,
de
40 pp.
soorten
behalve
de
over
Utrecht 4.
Jeugdbondsuitgeverij.
honderd
soorten,
Utrecht
provincie Provincie
veldkenmerken.
KNNV
meer
de
van
Milieuinventarisatie
naar
een
(giro 8505004, NLK, Kopenhagen).
DK 50
voor
de
uitgekomen bij
voor
voorloper
een
in
Korstmossentabel
eenvoudige
tabel
Rapport
KNNV. Tevens
Status
og
pp.
checklist, verkrijgbaar
1990.
15 soorten.
Checkliste
ook
van
Deze
beschrij-
beginners,
welkom.
zijn Aptroot,
A.
1990.
met
Biomonitoring
korstmossen
in
het
NHD.
PWN
Nieuwsbrief
7:
37-39.
Arvidsson,
L., Lindström, M., Bohuslan.
karrskogen i
Met veel kleurenfoto's
Asperges,
M.
(Waterschei). Bakker,
A.J.
de
Over een
Bakker,
A.J.
epifytische Bakker,
Les
1990.
de
1988.
&
Wall, S.
Lavfloran
1988.
i
Naver-
167-192.
korsten.
Belg.
sur
Bot. Ver.
Physcia stellaris
in
Keurs,
in Zuid-Holland.
les
12:
terrils
de
Genk
(Winterslag)
et
As
127-134.
Nederland.
Gorteria
soort. Met
nitrofiele
H.F. van,
de, Dobben,
B.
StShl,
Bot. Tidskr. 82:
macrolichens
uitbreidende,
korstmossen
A.J.
van
Verh. Kon.
1987.
zich
Muhr, L.-E.,
Svensk
W.J. ter
&
Landschap
Monitoring van epifytische
13:
210-216.
verspreidingskaartje. Meelis, 1987
E.
(1):
1987.
Terugkeer
van
4-18.
korstmossen
in
1987.
korstmossen
in
1988.
RIN-rapport 88/57. Bakker,
A.J.
de
1989.
Monitoring
van
epifytische
RIN-rapport 89/44. Bakker,
A.J.
Natura
Bakker,
A.J.
de 86:
1989.
de & Dobben,
epifytische
H.F.
korstmossen.
Brand, A.M., Aptroot, de Nederlandse De
Korstmossen
op
bomen
terug
van
weggeweest.
160-162.
A., Bakker,
A.J.
korstmossen.
langverwachte
1988.
van
Effecten
van
ammoniakemissie
op
RIN-rapport 88/35.
Nederlandse
de &
Dobben,
H.F. van
1988.
Standaardlijst
KNNV-Wetenschappelijke mededeling checklist.
188:
1-68.
van
Buxbaumiella 26
46
Bremer, land
P.
1990.
en
de indicatiewaarde
Onderzoek
B &
Ftapport 88062, L, Een
doch
keurig
milieu
(boomsoort 6; vergelijking in
2500
20000).
en
totaal
1990.
Breuss, O.
Stapfia
23:
wat
Die
aantal
1100
met
erg veel is
veldgegevens Op
Flevo-
provincie
90 p.
cijfercodes
niet
dit
groot: 100
ongeveer
maakt
in
FlechtengattungCatapyrenium (Verrucariaceae)
een
opnamepunten
(ter vergelijking:
verzameld
gegevens
de
onderzoek b.v.
landschapsoecologisch
voor
gebieden moeilijk.
ongeveer
in
en natuurbehoud.
slordig rapport
Het
3).
andere
met
werden
Bureau
P,
korstmosflora
epifytische
luchtkwaliteit
voor
details
op
de
naar
(1991
in
Utrecht
Europa.
1-172. enkele
Langverwachte monografie;
in
aanvullingen
Linzer
biol.
Beitr.
22:
69-80
(1990). F.
Brightman,
Society Nuttig
New,
(ed.)
Bulletin: te
om
volgen
Sleutels
tot alle
G.
&
Bot.
Soc.
P.
Soc.
C.
G.
deel
met
Opgaven
Provence
Coppins,
tot
B.J.
dit,
ook
1988.
B.J.
Coppins,
Western
B.J.
Lichen
1989.
op
Buil.
Soc.
(in esperanto).
Okcidenta
de
op de
Likenoj
Europo supplementa
2a.
Buil.
3a.
Buil.
esperanto-flora (1985).
de
Okcidenta
Acarospora-soorten
Vezdaea
Nederland
Notes
1989.
komen.
177-214.
18:
Europo supplementa
on
the
in the
Nederland
voor
British
Isles.
(uit Budel).
the British
in
Arthopyrenia
167-177.
korsten.
algemene, groepje onduidelijke
genus
19:
Lichenologist
Isles.
Lichenologist
sleutel.
1989. Rinodina
om
British
Nelikenigintaj fungoj likenlogaj.
op de wereld
Likenoj
griseosoralifera,
a
corticolous
new
sorediate
lichen
from
169-172.
Europe. Lichenologist 21:
Een soort
Coppins,
1987.
genus
in
Met
305-327.
records.
40: 73-110.
B.J. 1987. The
Sleutel
lichen
1.
dubieuze
van twee
1989.
aanvullingen
C.
& Roux,
te op ideeën
Roux, C.
licheenparasieten
Centre-Ouest.
Linn.
Coppins,
&
spec.
Roux,
Het tweede
Clauzade,
20:
No.
Provence,
Clauzade,
British
interesting
zodoende
om
Clauzade, G., Diederich, Linn.
and
rare
elk nummer.
te letten.
Notes
the Arthoniaceae
on
in
British
the
Isles.
Lichenologist
21:
195-216. Onze Arthonia B.J.
Coppins, Isles.
David,
moet voortaan Arthonia
exilis
On
1989.
Lichenologist
some
21:
J.C. & Hawksworth,
Verrucariales
for
D.L.
afwijkende mening gelijk
wordt
gesteld
1990.
Les
Bevat
Naturelle
kritische
Luxemburg.
Dijk,
H.W.J. Provincie Een
van
1989.Lauderlindsaya,
de
1989.
een
de
du
soort
heten.
and
Halecanea
a
tot
ik
Epifytische
41:
een
leurs
et
Travaux
in
the
British
genus
in
the
108-121. korstmos
beschouw
en
die
pulchella! lichénicoles
champignons
Scientifiques
du
Musée
National
kaartjes
de
verspreiding
XIV & XVI.
'allerlei korsten, een
als
new
van Normandina
épiphytiques
Luxembourg.
Luxembourg
ook
die
peritheciën
lichens
sleutels
Er bestaat
over
aan
(macrolichens exceptés) d'Histoire
s.lat.
Sphaerulina chlorococca. Sydowia
hier
P.
leucodontis
Catillaria
217-228.
Een
Diederich,
of
species
met
proefschriftversie korstmossen,
die
zure
meer
regen
van
informatie en
in
bevat.
ammoniak.
Rapport
Overijssel.
rommelig rapport,
conizaeoides
wordt
waarin
een
gesignaleerd,
vermeende
die niet
door
sterke ander
achteruitgang onderzoek
van
wordt
Lecanora
bevestigd.
Buxbaumiella 26
H.F.
Dobben, In:
(1991
1987.
van
A.W.
Boxman,
47
Effecten van
&
ammoniak
J.F.M.
Geelen,
(red.)
korstmossen.
epifytische
op
1987.
Acute en
chronische
effecten
van
+
NH
(en
3
NH
H.F.
Dobben,
)
4
levende
op
1988.
van
Onderzoek in
luchtverontreiniging H.F.
Dobben,
Dit
is
R.S.
of the De
1987.
het
United
Amerikaanse
Pyrenocollema halodytes in
aanvullingen O.E.
In
O.E.
laatste
lichenen T.
and
allied
fungi
90: 77-173. ook
taxonomie,
Nederlandse
voor
Arthopyrenia juistensis,
voor
sublitoralis
chlorophylla
sodium
complexe D.L.
en
combinaties
Er
groep.
hypochlorite,
in
verschijnen
regelmatig
powerful
a
Outline
in
agent
studies
of
8: 29-58.
structuren
sporen
1989.
de samenstellers.
Een nieuw de
van
De meeste de
overzichten
jaarlijkse
volgens
want
geeft
dat doel in Nederland.
die
of the
anders
onzichtbaar
ascomycetes
zijn. Systema
1989.
-
119-318. de
de helft
informatie.
Het
Biomonitoring.
voor
Bryologist
nieuwe
resultaten
Bryologist. NaCIO,
8:
1990.
dan
uitgever,
Cetraria
Hawksworth,
van
als
van
Meer
de
vertonen
&
Ascomycetum
Ewijk,
veel
voor Arthopyrenia
de
voor
1989.
bleekwater
Het
met
korstmossen,
op
Lichenicolous
forming,
Canada.
en
179-183.
korstmossen
of the Lichen
korstmossen
epifytische
het themanummer
morphology. Systema Ascomycetum
ascospore
Eriksson,
in
1990:
bijv.Anisomeridium nyssaegenum
Tuckermannopsis Eriksson,
natuur
States and
checklist
tussen
1988: 24-27.
luchtverontreiniging
gebruik van
A fifth checklist
relatie
Kruipnieuws
De levende
overzicht van
Continental
soorten,
Effekten van
studies.
52-61.
pp.
de
naar
Nederland.
lichenologische bijdrage
een
goed
een
Egan,
1990.
van
meerjarige
van
organismen:
begin.
De
Grasduinen
bijschriften
de
van
korstmossennamen
fotograaf
heeft
alle
de
van
classificatie
ontwikkelingen (1):
1990 slecht
dia's
2-11.
afgedrukte foto's
fout.
zijn
Dit is
geheel
laten
mij
aan
inclusief
fungi
van
snel.
gaan
zien
bevat
onjuiste
wijten
te
om
aan
te
ze
de
deter-
mineren. T.
Foucard,
1991.
Svensk
Dit boek
geeft tabellen, maar
lichenen. vooral
voor
variatie
in
Gilbert. O.L. In
Het
K.
aan
van
(Belgium).
Kon.
Belg.
Onderzoek
Hale,
M.E. &
Hierin
and
pp.
en
345
of
Caloplaca,
of urban
wasteland.
Taptogatan 4,
heel
veel
determinaties niet
waar
11528
foto's.
ook zwart-wit-foto's van
microscopische
the
Bot. in
D.L.
&
M.
B.
Belg. de
&
Ver.
A.
korstvormige
zeer
veel
bruikbaar,
microscopische
onze
Lichenologist
steden in
Luchtvervuiling
1990. The
lichens
Leefmilieu
impact
in the 12:
Gasia, M.C.
niet
industrial
22:
87-101.
puinhoop.
de Gentse kanaalzone
1989
of air
zo'n
(3):
66-72.
pollution
the occurrence
on
area north
Ghent
of
111-126. 1990.
fallout, deposits
Use
of
and
flows
mosses
under
and
lichens
for
forest-cover.
the
Verh.
12: 89-99. en
Luxemburg
1990.
Parmelia
Ahti,
1989.
zijn
Bot. Ver.
radioactive
België
onze
M.
helaas
korstmossen.
van
saxicolous
Verh. Kon.
of
flora
vinden;
Hoffmann,
Fletcher,
ook
Hawksworth,
na
Aspicilia
Hoffmann,
Brabant,
evaluation
te
de hand
der &
of corticolous
Guillitte, O.,
als
lichen
is veel
der &
van
K.
vooral
controle
Interpublishing, 306
zit.
1990. The
gemeten Gucht,
als
groepen
Engeland
Gucht,
is
flora.
skorplavs
ISBN 91-86448-27-7.
Stockholm, Zweden,
T.
Rimelia,
naar a
de
new
gevolgen
lichen
van
genus.
Tsjernobyl.
Bryologist
93:
23-29.
reticulata.
1990. A
bibliographic guide to
the lichen
floras
of the world
Buxbaumiella 26 (1991
48
22:
(second edition). Lichenologist Ruim
overzicht, D.L. &
Hawksworth, Een
Herk,
kritisch
C.M.
Nederland
voor
1990.
van
Hierin
Provincie
Kieler
Notizen P.
Jacobsen,
19:
1990.
der in
45-84.
3:
lichens. Bevat
Nova
soorten
1990.
A
Bot.
Ver.
Een
nieuw, nogal
Karnefelt,
I.
12:
zal
hebben.
Drente, Overijssel
en
gewijzigde methodiek.
op een
in
aanvulling
een
1989.
Flechtenarten.
Graphis scripta in
found
Denmark
2: 83-85
(1989).
Schleswig-Holstein.
and
(!) On
de onderzochte
van
the
kolonies
of some
identity
geleialgen.
"endemic"
North
German
49: 255-273.
waar
we eens
stabilized
moeten
op
ethanolic
letten. in
Pd-reagent
technisch
Verh.
lichenology.
Kon.
Belg.
recept.
Morphology and Phylogeny 1:
Cryptogamic Botany Een
gevolg
provincies
148-150.
1989.
overzicht met veel
Ketner-Oostra,
Met
B.J.
Hedwigia
diverse E.
Jacques,
de
Fungi Supplement.
Schleswig-Holstein gefundene
op de helft
& Coppins,
P.
Jacobsen,
in
of tot
19-20.
soort komt voor
Deze
veranderingen
Overijssel.
Epigloea bactrospora
Graphis scripta
vermeld.
names. Index
korstmossen
Epifytische
1987. Liste
wat
heel
werkjes
6
Family
uitgebreid ingegaan
wordt P.
1988.
dat nog
overzicht,
Gelderland. Rapport
Jacobsen,
J.C.
David,
1-78.
worden
R.
1989.
in
the Teloschistales.
147-203. kleurenfoto's.
Lichenen
in
en mossen
de duinen
van
Terschelling.
RIN-rapport 89/7. Bevat
van
J.R.
Lepraria Heeft
Journ.
The
H.T.
de
1989.
Hattori
Bot.
Leproloma
de
epiphytenflora
verspreidingskaartjes. the
-
Lichenologist in
Nederland
holarktischen 66:
met
bijlagen
of
herkenning
Lab.
Veranderingen in
name for the
26:
1-22.
van
Vertreter
lobificans.
Lepraria
der
Flechtengattung Diploschistes.
133-196.
gedegen monografie.
Mayrhofer,
M.
Europa.
1988.
Lecania P.L.
über
Studiën
Bibl. Lich.
Omstreden
die
saxicolen
Arten
der
Flechtengattung
Lecania
in
28.
monografie:
heeft
J.
The
tpt
geleid
een
nadere
beschouwing
van
onze
s.
&
Poelt,
Studia geobotanica Bevat een schat
Ott, S.
twee
group.
Die
1987.
RIN-rapport 87/1.
species
membranacea tot
H.F. van
Dobben, 1972.
ook nog
1989.
geleid
Lumbsch,
&
sinds
bestaan
Hierbij
Nimis,
der
van
Rijnmond
Laundon,
Een
verrassingen.
geen
Knaap, W.O.
1987. 7
aan
suppl.
lichens
gegevens
allerlei
over
Reproductive strategies
1987.
and
lichenicolous
fungi
of
Sardinia (Italy).
1.
in
soorten, maar geen
lichens.
Bibl. Lich.
25:
sleutels.
81-93.
In dit Xanthoria op Schiermonnikoog uitgevoerde onderzoek wordt beweerd, dat
parietina Dit wordt
kiemen
zou
geïllusteerd
overgangsvorm
Physcia Ott, S.
tussen
wordt nooit
1987. Die
Ook
werk
Rambold, G.
op
de
tenella
Physcia
en
vervolgens
Xanthoria
en de
de
Xanthoria
algen
die
polycarpa,
voorstelt.
over
zou
nemen.
dan
zogenaamd
De
aanwezigheid
von
Sanddünen
durch Rechten.
Nova
Hedwigia
45:
Schiermonnikoog.
1989. A
een van
positief (bijv. chemisch) aangetoond.
Besiedlung
van
Physcia
met foto's van
monograph
of the saxicolous
lecideoid
lichens
of
Australia.
53-81.
Buxbaumiella 26 (1991
Bibl.
Lich.
Van
34.
belang
R.
Hierin de
V.
systematiek
in Micarea
bijv.
& Vintges,
vermesting
de
voor
erratica wordt
Roos,
staat een
stukje
deze
van
in
de natuur.
André
voor Nederlandse
van
de natuur.
door
namen voor
Milieu,
Bakker en
bewerkt
aantal
een
de
Arjan
iets
Aptroot,
Herkennen
Natuur en
Stichting
korstmossen
over van
soorten.
verbreide
wijd
Onze
Lecidea
geplaatst.
1991. Het milieu
(eds.)
verdroging
en
korstmossentabel
voorstel
49
een
met
en
algemene
van
verzuring,
Utrecht.
gedeelte
van
gezamenlijk
een
schorsbewonende
korstmossen. U.
Sansen, air
&
Scheidegger,
L.
Deronde,
pollution
C.M.
1990.
by
survey
1988.
Een
E.
Op
1989.
deze
rode
sepincola, E.
Sérusiaux, rochers Verh.
over
artikel
Zware
Bot.
Belg.
1990.
sur
Delft
Ver.
3 soorten
nog
12:
for
an
100-110. der
gesteinsbewohnenden Sippen
dans la
Communauté Européenne.
des
die in
lichens
et
Salmien
du
Nederland
Cetraria
voorkomen:
articulata.
Usnea
en
champignons
lichénicoles
(Belgique, région
de
des
Vielsalm).
135-147. in kaart
gebracht
door korstmossen.
NRC
17-4,
1990.
integraal,
d.m.v. lichenen. of the Cladonia
Taxonomy
1989.
a method
12:
Bern.
macrolichens
Metaalbelasting goed
in
as
Bot. Ver.
Lichens, Liège.
affleurements
metalen-onderzoek
Stenroos, S.
des
les
préliminaire
des
Revision
muralis
Belg.
benadering.
rouge
Liste
einen
zu
fragilissima
éboulis
Verh. Kon.
Europa. Diss.,
staan zelfs
lijst
Cladonia 1990.
et
Kon.
J.E.
Liste
de Recherches
Centre
Sloof,
in
chemotaxonomische
Sérusiaux,
children.
Beitrage
FlechtengattungBuellia
ofLecanora
Uchenometry
school
coccifera
group.
1. Ann.
Bot.
Fennici
26:
157-168. Samen
met
Cladonia's Het
Nederlandse
Stoltenkamp, Natura
Thor,
enkele andere
behandeld.
G.
H.
87:
Een
Vos,
20:
revisie
Met
van
uit
Nederlandse
Wirth,
V.
Last
korst
om
deze
het
en
aspecten
de rode
van
(allemaal?)
tot Cladonia
korstmossen
op stenen in
A
species
diversa.
Denekamp.
not
de
new
lichen
from
Europe.
op
te letten:
door
Ascomyceten.
op
mij
al in
Bibl. Lich. veel
de
Vogezen gevonden.
35. nieuwe
namen,
niks-bijzondere plekjes. Natuurbehoud,
buitenland
wordt
de indruk
gewekt
dat
het
1988:
110-111.
goed gaat
met
de
lichenen.
least:
gepubliceerd zijn. 1062)
enkele
monografie.
licheenparasieten met
1987. Die Flechten but
behoort en
lucifuga:
1988. Te vinden
foto's
echte
175-179.
1989. Lecideicole
M.
worden
geen
112-114.
soredieuze D.
Een de
Mossen
1988. Caloplaca
Lichenologist
Triebei,
materiaal
1990.
artikelen
Helaas
dit
Baden-Württembergs. Ulmer, Stuttgart. boek
Tezamen
Standaardlijst
meeste Nederlandse
bevat met
(Brand
korstmossen
de de et te
mooiste
kleurenfoto's
Flechtenflora
al.)
is
het
van
hiermee
determineren.
van
Wirth heel
lichenen
(Ulmer
die
ooit
taschenbuch
goed mogelijk
om
de
Buxbaumiella 26 (1991
50
Ledenlijst
Bryologische
Werkgroep Aptroot,
A.
W.
Arends,
E.H.
P.
Arts,
G.H.P.
Baar
van
juli
Velsenstraat
Potterstr.
De
J.
1
per
Havik
van Galenstraat
Erasmuslaan
Bakker,
P.A.
Moleneind
A.
Bakker,
de
Barendrecht,
Joh. H.E.
J.R.J. van
Beek,
J.M.
Bekker,
Benjaminsen,
L.H.H. van
Bergen, Bibl.
van
Bioloog
10-20 23A
Wilhelminalaan
15
2 lil
Zaalheuvelweg
15
Postbus
Amersfoort
9514
14
Varenstraat
D.
Blok,
L.H.
Blom,
Leek
P.
Bogaers,
Bohemen,
Bohlmeijer,
F.P.
Bok-Krieger.
A.J.
M.
Bom,
Boom,
M.G.H.
P.
van
J.N.
Boosman, Borst,
den
L. de
Bosch,
3
7
Heistraat
18
Vreelandseweg
Aziëlaan
119
12 5
Bocholtsestraat R.H.
Bosker,
v.d.
H.P.
Frans
Tussen
Bouterse, M.C.J.
Sandenburg .69
Brand,
Klipperwerf
A.M.
Bremer,
A.M.M. van
P.
Brouwer,
J.
Busman, G.
de
Agnietenhof
071-177175 035-60067
CH
6524
BW
6701
BG
Wageningen
6545
KB
Nijmegen
Vianen
03473-73917 080-237065
Nijmegen
7241
HC Lochem
5624
JC
080-785064
05730-52264
Eindhoven
040-446288 020-939094
5363
TE
2300
RA Leiden
071-130541
CS
02240-98695
Velp (N.Br.)
08860-74237
Schagen
WE
Duiven
08367-64755
NA Amersfoort
5662
EK
9951
JL Winsum
303
040-862987
Geldrop (Gr.)
05951-3869
JC Bergen Bussum
02159-35209
2636
EK
Schipluiden
01738-9940
5351
PN
Berghem
BM Nederhorst
5051
XJ
6845
DX Arnhem LC Son
9264
TT
02995-2057
04990-75458
2975
BW BT
Winterswijk
5344
VK
Oss
3082
TT
Rotterdam
Ottoland
DZWeesp
RJ
Berg
Eernewoude
7102
1381
den
013-343081
Goirle
5691
05430-15341
02940-18135
Alphen a/d Rijn
2317
DX Leiden
071-213415
3755
AV Eemnes
02158-17414
1
8033
BM Zwolle
038-535753
23
7721
EP
7
Griffensteynseplein
Grosthuizen
038-531455
4133
2402
5
Hasselaarlaan
M.A.
36
Grachten
Roelingsbeek
Bruggeman-Nannenga
33
Bekkerstraat
Bouman, A.C.
Breemen,
49
Camphuysenstr.
Zwolle
NJ Kortenhoef
1394
7
Limburgsingel
03438-21791
Oegstgeest
1403 JK
36
B 81
F.
JV
1862
Holierhoek
Koaidijk
VT
2343
3822
28
Zwartland
Bongers,
Bos,
van
21
23
Barbaragaarde
H.D.
8023
Driebergen
Natuur & Milieu
7
Potvenne
XT
6921
Schothorsterlaan J.
Birza,
3972
1741
Centr.
t.a.v.
02510-32767
1094 AT Amsterdam
Talingstraat 42
Gem.
Heemskerk
1095 GA Amsterdam
23
Lampongstraat
Irenestraat
R.J.
70
22
Gildekamp
Rijksherbarium
Bijl, W.G. Bijlsma,
27
Mullerweg
1962 WS
1241
Semarangstraat
F.H.P.
M.
Berg,
55
Vijghstraat
Walstraat De
B.M.
Beijne,
86
15
Weidekamp
Lichenologische
7741 AX Coevorden
12
M. van
Bakker, S.
11
2
Baaren,
en
1991
75
23
Dalfsen 3703
05293-3123
BE Zeist
1633 EP Avenhorn
03404-20751
02294-1506
51
Buxbaumiella 26 (1991
M.L. de
Carpentier, M.
Cobben,
Coolen, F.C.M.
Depot Dijk,
La
T.
Croese,
Commandeurstraat
Fontainestraat
Timorstraat
Ned.
van
publ. PA,
H.W.J. van A.J.
Kam,
Dijkstra,
H.P,
Putterhof De
H.
Dobben,
K. W.
Dort,
H.J.W.
Eelderink, Ellis,
W.N.
Farjon,
A.
Waard
J.B.M.
Frencken,
F M.
Goldhoorn,
J.
S.
de
Ds.
W. van
Held-Jager,
W.
C.M. den
Hennekens,
S.
G.
J. Th.
Hupkes,
6708
LR
08370-13758
3971
HK
3522
JP Utrecht
030-880637
1024 BD Amsterdam
020-328080
P.H.
H.
letswaart,
J.H.
A.
Hendrik-ldo-Ambacht
Huizen
1065
02152-62857
De Bilt
030-201392
KP Amsterdam Hilversum
MN
Groningen
9933
BD
Delfzijl
05960-15534
de Bilt
DP Doorn
2082
GX Santpoort
020-150573 035-856622
9713
3941
01858-13347
030-210470 03430-15245 Zuid
5554
JJ
8701
GR
Valkenswaard Bolsward
110
1272 CL
04902-15217 05157-3720 02209-2743
Huizen
BH
Norg
58
8456
HS
De
5951
BC
Belfeld
04705-1568
3526
HZ
Utrecht
030-883534
1396
JR
392
Reylaan
7
25
Roggenstraat
Eiberoord
03438-20013
Driebergen
9331
Straalmanstr.
Rigelstraat
Steenuil
BE
Wageningen
4
4
7 4
6668 AJ
Knipe
Baambrugge
3
5 4
05130-88463
02949-1614
DA Gouda
01820-17759
AL
080-224794
Nijmegen
3512
EM
Utrecht
6067
ER Linne
3232
GE
030-314747 04746-2440
Brielle
Indoornik
(Randwijk)
1223 AV Hilversum
64
Mauvestraat
2806
30 6522
93
Campmanplein
P. den
Hovenkamp,
van
08370-95111
030-322348
1873 HT Groet
46
Waterschip
P.
31
Bussumerweg
De La
Wageningen
1025 TD Amsterdam
Hertestraat 21
O. van
Hommel,
2
322
Nobelstraat
van
Hermans,
253
1
Veenweg
Bar.
AA
038-546912
LW Utrecht
3732 GM
Livingstonelaan
A.J. den
6700
1222 PN
71
6
Groenstraat
W.H.A.
TC Stadskanaal
Ie
7
Bunders
Nieuwe
9502
3732 GM
30 B
Schepenlaan
E. de
Harmsen, G.J.
Houter,
Gerardtsweg
De
CN Zwolle
3511
9 48
038-652994
8024
3341
Calandlaan
Plevierweg
Haas-Lely,
Hest,
J.
L.P.
Irenestraat
Gutter, A.
K.
4
Haag
Zwolle
1273 LM
Loenermark
P.G.
Goossen,
Herk,
070-3140885
245
Emmalaan
Litslaan
de
Groot, W.G.
Held,
Den
591
Koninginneweg
Groenhuyzen,
Hekking,
VC
Postbus 23
46
Emmalaan
Groenhart, M.C.
Heesch,
Kade
Kustweg
H.C.
D.
2501
9
Slachthuisstraat
T.
Gradstein, S.R.
Haan,
050-776496
14
Merwedekade
Freese-Woudenberg
Greven,
Groningen
Amer 6
Florschutz-de
Gelder,
LD
2
Dorschkamp
Hoge
077-827342
9715
5
Jisperveldstr.
F.
Escher,
Onneslaan
Vijverlaan
Roermond
8014 TE
Graspieperweide
van
H.J.
During,
AX Venlo
22
Visscherssteeg
van
CJ
5924
43
Postbus 74
Dijkstra,
CW Zaandam
6045
59a
Ariënsware
Dirkse, G.
381505
88
Heinsbergerweg
2317
XL Leiden
7731
KA
2102
BA Heemstede
Ommen
08889-1722 035-854191 071-212345
Buxbaumiella 26 (1991
52
T.
Ikelaar,
Botteskerksingel
Inberg,
H.
Esdoornlaan
Jager,
H.J.
E.
D.
Jannink,
G.W.
Jansen,
W.G. de
Jong,
T.
Borghuisstraat
H.G.M.
P.J.
P.A. v.d.
Hoge Hereweg
Knaap,
W.D. v.d.
Bakboord
H.J.P.
H.
J.
Het Klooster
Koopman,
J.E.
Hoofdstraat
M.J.H.
Kortselius,
J.D.
Kruijer,
Lammers,
van
H.
01835-1430
CT Utrecht
030-321467
6031
BN Nederweert
04951-31400
7576
XT
05410-16184
8913
EJ Leeuwarden
030-895716
CV
Wageningen
08370-13884
9756
TK
Glimmen
JS Wijk bij
Blinklaan
3
SE Amstelveen BJ Schoonhoven01823-7101
8471
JM
2343
ES Oegstgeest
071-172966
2332
CX Leiden
071-322194
1541
VH
12
7542
HN
3
5706 XX Helmond
04920-23668
5703 XG
04920-42284
21
de
Medanstraat
36a
9715
Lemstra, C.
Schilpbanck
19
List, J.C.
v.d.
Margadant, Masselink,
Meijer,
W.D.
A.K.
van
20
Kolfschotenstr.
Ginkelseweg
Merellaan
19
2 2
32
13
Meulen,
H.J. v.d.
Wilhelminalaan
18
Montijn,
L.H.A.
Heemskerklaan
25
Morseld,
G.L.A.B.
Mossenwerkgroep
Arnhemsestraatweg Breda
KNNV, p/a
Hornstraat
Mosterdijk, H.G.
Ringoven
Mulder, J.W.
De
Muller,
Rozenhof
NJN
F.M.
Sjocgroep
181
31
Norelbosweg
Nieuweweg
H.M.H.
Melick,
Speyklaan
Sweelincklaan
K.
05610-16317
EK Brielle
1800 AA Alkmaar
Kemnalanden
Kievitlaan
Wolvega
3232
11a
146
Kastanjehoutstraat
van
03435-74832
2871
Leeuw, C.
H.
Duurstede
RE Ell
Van
J.W.D.
08389-18264
6702
J.H.
Looij, C.
Bennekom
EJ Utrecht
Leenders,
Loode,
Oldenzaal
GD
1181
Molijnlaan 6
Jagerakker
B.M.
EL Werkendam
3513
9674 TA Winschoten 52
West 27
L.P. v.d.
Postbus
R.C.
Kruyt,
P.
DD Giekerk
6011
12
Vierlinghlaan
B.
Kruijsen, Kuik,
Not.
9061
Groningen
4251
3961 8
49
A.M.
L.
84
Benninghstr.
Kooijman,
Korevaar,
40
19
Sebastiaanstr. Zuiderveen
Koningen, H.C.
ME
3524
Van Houtenstraat
Knibbeler,
9741
6721
23
Knaap,
Koerts,
24
42
Algemeer
Balearen
H.
Kloen,
23
Bildtsestr. 70
Ketner-Oostra, Keizer,
18
Mgr. Kreijelmansstr.
O.B.C.
Jellema,
52
1
Kruisweg
C.H.
Janssen,
Postumastraat
Laantje
1069 XT Amsterdam
29-4
564
J.H.
39
050-775908
1791
WH
02220-10085
1104
NW Amsterdam
Den
3738
EP
8161
AS Epe
Burg
Maartensdijk
03461-1940 05780-13042
3956 KJ Leersum
03431-1379
6865 JB
085-340580
Doorwerth
8391
KM Noordwolde
5552
BZ Valkenswaard
3451
HJ Vleuten
6991
CG
05613-2626 04902-12052 03407-2038
Naarden
AP Rheden
4834
JG
6042
KB Roermond
8B
48
Droevendaalsesteeg
Helmond
Snepvangers,
6
Beerenbroucklaan
Zaan
Enschede
KG Groningen
1412 40
Koog a/d
81
3818
Breda
076-657017 04750-24322
XH Amersfoort
8161
BC
Epe
6708
PR
Wageningen
033-620312
Buxbaumiella 26
W.
Nagel,
Mus. Rotterdam
Natuurmonumenten
JAW.
Nieuwkoop, Noordsij, C.
B.
S.
Onneweer,
Oosterlaan, Ouden,
PWN
J,
J.F.
Wicherstraat
Mahlerlaan
Bergstraat
Postbus v.d.
1081
Reigersbergenstraat 25A
3
51
5
afd.
LA Rotterdam
JJ 's
62
5644
H.L.
WaterleidingbedrijfN-H,
Pluijm, A.
22
50
Campanula
den
1243
Van
G.
J.
60
St. Gerardusplein
WP Oosterbeek
3003
van Borsselenlaan
Cronenburg
H.
6861
Postbus 27020
Noordereinde
Neuteboom-IJsenbout
Olff,
21
Schelmseweg
Natuurhist.
Odé,
53
(1991
756
Graveland
1181
NG Eindhoven Amsterdam
GN
AE
2253
EA Voorschoten
01717-5761
3317
HB Dordrecht
078-174712
6701
AB
10
2060
BA Bloemendaal
023-256105
4273
XK Hank
01622-3347
2623
CK
Wezelstraat
Poppelen,
W.
Ketsheuvel
55
5231
PS Den
Beatrixlaan
81
2751
XX
H.J.
C. Kellingstraat
F.
van
E.l.
Eysinga
Vlakkeriet
H.
Binnenkant
Roos,
G.Th. de
Dorpsstr.
Rosmalen,
A. van
Pr. J.
Ruinard, C. Ruiter,
Rutjes,
Nic.
J.
De
JJ.
Schaminee,
J.H.J.
Schendelaar, Schendstok,
J.K.
H.F.
Schoenmakers, Schonewille,
Luciabaai
Joh.
Vijghstraat
J.
Hunsingo Rosskade
Veenakker
J.H.J.
Brantwijk
Secretaris
intern KNNV
Siteur, G.H.
D.H.
70
TX Leersum
5
34
10 HS
JP Assen BC
Nijverdal
7558
ZD
Hengelo
9966
VJ
Zuurdijk
4501
EZ
Oostburg
074-775291 05957-1722
020-240906
AP Vlieland
05621-1786
Amsterdam
4196ACTricht
020-6610032
03455-73354
3085
SJ Rotterdam
9405
BD Assen
2825
BA BerkenwoudeOI 826-2796
Capelle a/d BW
IJssel
Nijmegen
JP Den
Helder
6871
XN
Renkum
2716
CK
Zoetermeer
010-4805678
010-4331744
080-237065 02230-15655
1056 AD Amsterdam
237
21
113
03434-54464
BJ Amsterdam
1083 BG
9411
Nachtegaallaan
01793-1749
XP Amsterdam
9406
1181
Oude Gracht
073-410634
02154-12733
7441
1782
36
Europalaan
Baarn
3956
6524
176
12
Zuiderpad
Kruiningen
2904 AN
Poldermanweg
J.
Simons-Harberts,
9
20
H A. Lorentzstr.
Schroder,
H.N.
4
Groene Zoom
Mr.
PN
178 I
10
Beetslaan
Moerkapelle
GE
1011
6 A
015-610048 Bosch
3741
8899
Frisoplaats
Schreurs,
Siebel,
29
Sint
P.L.J.
N.J.
6
198
Dalingkamp
W.J. de
Ruseier,
Castor
Noordbrabantstraat
W.V.
Rubers,
89
2
P.N.H.R.
Roos,
7
25
Delft
4416
1031
C. Kuyperweg
Robertus-Koster, Roorda
8
Lesturgeonstraat
J. van
Ringenaldus,
43
6
Distelkade
E.H.
9
Wagenaarlaan
Asenweg
R.A.
Rietsema,
Rijn,
van
T.
Reijnders,
Repko,
38
Capelleweg
Reenen, G.B.A.
050-146042
Wageningen
G.V.
Raad,
020-848281
9723
Poelgeest, Prins, E.C.
020-462730
1052 WK Amsterdam
Groningen
020-430400
040-119466
DSC/Bibliotheek
5
Rietzangerstraat
van
035-62004
DB Amstelveen
66
3511
LVBeilen
05930-25654
MT Amstelveen NK Utrecht
030-314797
1461
BR ZO-Beemster03430-16470
5691
VC
Son
04990-72416
5671
JD
Nuenen
040-832873
Buxbaumiella 26
54
J.
Sixma,
Tweeloo
P.A.
Slim,
F.J.
Sluimer,
M.
Smulders,
Spier,
P.H.
Kon.
H. M. v.d. J.
Steenhuis,
Stoltenkamp,
Bibl.
A.
H.M.G.
Uilhoorn,
R.
Valk,
der
van
Vastenhouw
Veling, Velt,
J.
Wit, Witt,
A.E.
te van
A. de A.H. de
9166
NR
Schiermonnikoog
3721
VG
137
54
v.d.
20
26
17
03404-51880
Hoofdddorp
2625
LP
Delft
3985
RZ Werkhoven
4102
HH
1231
BG
Loosdrecht
4827
CA
Breda
4641
SZ Ossendrecht
01647-3368
3828
JJ
Hoogland
033-802405
9732
AE
Groningen
050-421088
8921
SL
Leeuwarden
3831
GK
02158-21002
Leusden
BA Geesteren RZ Deurne
04924-2501
7
2014
AR Haarlem
023-246006
(Ov.)
216
1216
JL Hilversum
6721
GD
Bennekom
08389-15035
6560
AB
Groesbeek
08891-71642
51
9722
GS Groningen
721lGHEefde
7 42
3532
CT
Zwaansweg
3
4247
EX Kedichem
59
Postbus
220
Mazurka
34
05492-1800
1082 VM Amsterdam
Houtenlaan
Hoofdweg
03437-1905
Culemborg
Majellapark
Bachlaan
015-562411
5752
64
Westwiek
071-897835
7678
38
Van
15
030-210613
Leiderdorp
1214 AM Hilversum
124
Postbus
Wirdum, G.
08370-10690
Bilthoven
01860-16079
11
Heinstr.
V.
Winkel,'E.
08389-15268
Wageningen
Jooststraat 3
Kapittelweg
R.
Bennekom
BC
9
Westhoff,
Willemse,
GV
6701
85
Algemeer
J.J.L.
6721
26
Schweitzerstraat
Valkhof
B.F.M.
17
164
86
v.d.
Willems,
CV Denekamp
27
Werf, S.J.
Wijlens,
EG Oud Beijerland
27
Middelstraat
P.
Wijk-Bousema,
3261
91
Molenhof
R.
Wijchen
7591
37
J.Helleputstr.
H.C. van
J.
Wellner,
PL
PD
Beemden
Waardenburg,
A.
6601
Gerbrandylaan
Meerpaal
A. de
E.J.
03404-26218
91-03
2131
Soelen, G.
Kabof
Vogelpoel, D.A.J.
Weeda,
033-723016
Driebergen
ZE Zeist
Eikenlaan
van
Weelink,
Amersfoort
BH
3705
N.
Wasser,
HD
72
Vissia-Parren,
Vries,
8
Warande
L.A.M.
N. van
Zevenaar
2352 KE
Vingerhoeds,
Vliet,
KD
53
Silenestr. W.
J.W.
6904
Lokhorst
Gandhi
Vliet,
04998-90298
32
2
Pelikaanweg
K.
Vergouw,
05920-14645
ZN Best
Middeneng
Venuslaan
Duurstede
3970
Gandhistraat
van
-
M.T.
Veerkamp,
LK Assen
5684
Wijk bij
3813
Noorderstreek
B.F. van
030-287326
9404
Riemsdijkstraat
A.
Teensma,
Dolder
BN
1300
Churchillstraat
Swertz, Ch.A.
Leersum
3734 GT Den
41
Kijfhoeck H.
Meppel
3962
Arthurpad Postbus
Kraayenberg
Swart-Velthuyzen, C.M.
Touw,
68
40
Von Weberstr.
J.L.
Tooren,
GO
202
Anreperstraat Looierstraat
Staatsbosbeheer,
Steeg,
AV
3956
Birkastraat 75
Smittenberg, J.C. Sollman,
7942 9
Hezer-Enghweg
E.A.
Smit,
20
Groenbergen
77
1817 3960
BE
GH
Wijk bij
Utrecht
Alkmaar Duurstede
1507 TL Amsterdam 9626
(1991
AB Schildwolde
05750-40241 030-938160
072-111999 03435-76464
Buxbaumiella 26 (1991
Wondergem,
B.O.
Zanten,
P.M.
Hoofdstraat
van
Vogelzangsteeg
H.R.
Zielman,
Buchhandl.
Kerklei M.
Daniels,
Dep.
87
de Botanica
F.
York
Bot. Garden
Bot.
Inst. Westf. Wilh.
Franck,
L.
Dechant-Peschstr.
Hoe,
W. P.
1
M.
Po.f.
Duisburg
Rue
de
16
of
Dep.
A.
p/a
Plant
Spanje
M.
Ledeganckstr.
Jacques,
E.H.J.
Th.
Verellenlaan
Hellenthal
D-1000
Berlin
W.
Labey,
Landwehr. Leten.
J.
Nara
Hlidarvegar
22
Pech
M.
Thorsten
Lumbsch,
Magdefrau, Nationale
K.
Waldstr.
Plantentuin
J.
Rompu,
W. van
Scientifique
Kroonlaan
de
Liège
Smets,
H.J.M.
L.
A.
South. Method.
Stieperaere. Stotler. R.
Fried.
H.
van
University
USA
B-2170
België
Wuustwezel
17 D-6702
Nara
630
22
Bad
Dürkheim
Siglofjorder F-46090
Le
Duitsland
Japan
Tokyo
IJsland Montat
Gent
Frankrijk
België
9/Botanik
D-4300
Essen
D-8024
Deisenhofen
1
Duitsland Duitsland
c/o Alpha, B-1860
Brussel
A-8010
Graz
Oostenrijk
272
B-1050
Brussel
België
B-9111
Belsele
België
Station.
Wilhelmstr.
Dijckstr.
Mont
Rigi
13
13
Illinois
B-2300 Dallas
B-1861
University
België
73
54/34D-1000
Sc./Eng. Library,
Hoogstraat South.
in
België
B-4898
Sipman.
USA
and
9
Bosstr. 72
Univ.
Hawaii
Botany
Fachbereich
Bouchout
des Archers
Duitsland
Frankrijk
92521,
B-9000
Essen,
v.
17
4
B-9000 Gent
580
11
Holteigasse
Raeymaekers, G.
of
(par Cahors)
103 764
Domein
Rue
Poelt,
Univ.
6
H. Universitat Postfach
Zwitserland
Naturkunde
de Gamèle
Plotersgracht
Duitsland Duitsland
Bielefeld
Cédèx
Duitsland
Museum
Hermann-Schafer-Strasse Takabatake
Duitsland
Duisburg
D-5374
California
70
für
USA
Munster
D-4100
Honolulu,
35
Pfalzmuseum
N.
Bellaterra 10458
Sciences, Interdept. Program
Hoffman,
V.
Barcelona
California, Dept.
Genetics, Riverside,
Duitsland
België
Marseille
19000 A of
D-1000Berlin
D-4800
13397
Botany, Bishop
Univ.
29
CH-1202 Geneve
22
St. Jeröme
PO Box
Kitagawa,
030-882713
Job-in-'t-Goor
101628
l'Orange
Schlauden
J.P.
W.J.
John,
VB Utrecht
Univ.
Altensteinstr. 6
Hofman,
053-771193
3525
D-4400
Univ.
Hébrard,
05906-2118
New York
3
Schlossgarten
Grundmann,
Noordlaren Enschede
Univ. Aut. de
New
J.P.
Geissler,
TG
LC
St.
B-2128
Frahm,
Frey,
9479 7542
Ehrenbergstrasse
Werner
W.
Buck,
8
66
leden
Th.
Brugues,
AA Ovezande
4441
59
Julianaweg
Buitenlandse
Arts,
31
Vastertlanden
Zijlstra, G.
Akad.
55
Robertville
België
Berlin
Duitsland
42
Turnhout Texas
75275
Wolvertem
Carbondale
België USA
België
Buxbaumiella 26
56
Illinois Univ.
de
Woelm,
Liège
Dépt.
E.
du
Botanique
Beethovenstr.
B 22
23
62901-6509
B-4000
D-4500
Liège
Osnabrück
(1991
USA
België Duitsland
Inhoud
Voorwoord
3
Heinjo During
erelid
3
The Liverworts of Britain and Ireland by A.J.E. Huub
De
Smith
4
Melick
van
eendagsexcursie
Zeewolde op 7 oktober 1989
naar
5
Piet Bremer
Mossenboeken in de ramsj
Mededelingen
De
van
13
het bestuur
voorjaarsexcursie
1990
nabij
14
La
Roche,
bryologisch verslag
15
Jurgen Nieuwkoop
Landelijke KNNV-mossenexcursie op De mosseninventarisatie
van
5 oktober
Nederland. 1.
36
37
Henk Siebel
Boeken
en
artikelen
over
de
mossen
van
de
Pyreneeën
41
G.M. Dirkse
Lichenologische A.
literatuur 1987-1990
45
Aptroot
Ledenlijst Bryologische per 1
juli
1991
en
Lichenologische
Werkgroep
52
