Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie

Goed op weg

openbaar ministerie

jaaroverzicht 2006 Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie Postbus 15, 3769 ZG Soesterberg Telefoon (0346) 33 33 10

www.verkeershandhaving.nl

Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie

GOED OP WEG - JAAROVERZICHT 2006 BVOM - 3 -

Voorwoord

Koos Spee Landelijk verkeersofficier

“In samenwerking met politie en partnerorganisaties wordt hard gewerkt aan de verkeersveiligheid. In dit jaaroverzicht leest u hierover - mede met dank aan de boegbeelden van

Goed op weg | “Het gaat goed met de verkeersveiligheid in Nederland. De laatste jaren zijn er minder verkeersslachtoffers gevallen. Weggebruikers dragen vaker de gordel, rijden over het algemeen rustiger en het aandeel beschonken rijders is historisch laag. Betekent dit dat we een pas op de plaats kunnen maken? Het antwoord is nee. Want zolang er onnodige verkeersongevallen gebeuren doordat mensen zich niet aan de regels houden, is het doel niet bereikt.” Handhaving | “Zeker, we zijn op de goede weg. Maar elke week vallen er in het verkeer nog vijftien doden en moeten vierhonderd mensen als gevolg van een verkeersongeval in het ziekenhuis worden opgenomen. Daarnaast lopen wekelijks nog eens tweeduizend mensen in het verkeer letsel op. Het menselijke leed en de maatschappelijke schade die dit oplevert zijn met geen pen te beschrijven. De missie van het Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie (BVOM) is om hier met handhaving iets aan te doen.” Maatwerk | “Het BVOM heeft zich door de jaren heen ontwikkeld als expertisecentrum verkeer en vervoer. Onlangs is de keuze gemaakt om verdieping te zoeken in de dienstverlening aan het Openbaar Ministerie. De komende jaren zal het bureau extra nadruk leggen op maatwerk voor de lokale parketten. Hiermee geeft het BVOM invulling aan haar taak om vanuit strafrechtelijke invalshoek een bijdrage te leveren aan de verkeersveiligheid, een schoner milieu en een betere doorstroming van het verkeer. Met als doel een voor alle weggebruikers veilige verkeerssituatie en blijvend minder slachtoffers!”

diverse organisaties - een aantal aansprekende voorbeelden.”

6

Fup Goudswaard van de Raad van Hoofdcommissarissen

8

Regionale verkeershandhavingsteams

- 4 - JAAROVERZICHT 2006 BVOM - GOED OP WEG

Gezamenlijke aanpak verkeersveiligheid Aandacht voor verkeersveiligheid in de buurt Minder verkeersdoden

Over het BVOM

Het Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie (BVOM) draagt bij aan de vermindering van het aantal verkeersslachtoffers, een schoner milieu en een betere doorstroming op de weg. Het belangrijkste doel van het BVOM is dat weggebruikers de norm naleven, oftewel: ervoor zorgen dat iedereen zich in het verkeer aan de regels houdt.

Inhoudsopgave

Het BVOM geeft adviezen op het gebied van verkeer en vervoer aan het OM, justitie, politie en weggebruikers. Daarnaast heeft het BVOM regionale verkeersprojecten opgezet waarin op planmatige wijze wordt gewerkt aan de verkeersveiligheid. In heel Nederland ondersteunt het BVOM de politie en het OM met advies en met extra geld en mensen voor verkeerscontroles. Dit zijn vooral controles op overtredingen die de meeste slachtoffers maken: alcohol in het verkeer, geen helm of gordel dragen, snelheidsovertredingen en rijden door rood licht.

9

Tanken zonder betalen Transportcriminaliteit

10

Guido van Woerkom van de ANWB

12

Onderzoeksresultaten Draagvlak bij de weggebruiker Bromfietshelm Gordel Alcohol

Het BVOM heeft daarnaast een aantal specifieke verkeer- en vervoerstaken zoals: •

• • •

aansturing van het KLPD (weg, water, lucht en spoor) en de RDW; controle op overbelading van vrachtwagens; registratie beginnende bestuurders; loket transportcriminaliteit en brandstofdiefstal.

Meldpunten

13

Handhavingsmiddelen Nieuwe flitspalen Overname flitspalen Trajectcontrole Videovoertuigen

14

Johan Hakkenberg van de R DW

16

Water, luchtvaart en spoor Water Luchtvaart Spoor

18

André Regtop van het CJ I B

20

Mulder en strafzaken Aantal verkeersboetes Mulderberoepen Algemene Periodieke Keuring (APK) WA-verzekering Overbelading (WIM.NL) Beginnend Bestuurder

22

Vooruitblik

- 5 -


Fup Goudswaard van de Raad van Hoofdcommissarissen


“Verkeershandhaving bevordert niet alleen de verkeersveiligheid maar levert ook een bijdrage aan het normbesef in het algemeen. Dankzij verkeerscontroles neemt het veiligheids-

Verkeersregels | “Handhaving heeft zich bewezen als een belangrijk instrument om naleving van de verkeersregels te bevorderen. Hoewel handhaving het meest effectief is in combinatie met voorlichting, educatie en een goede weginrichting, hebben verkeerscontroles ook zelfstandig betekenis. Intensieve en zichtbare controles leiden tot een vermindering van het aantal ongevallen en daardoor tot minder slachtoffers. Het hoge aantal opgespoorde overtredingen - en de voor weggebruikers meestal goed zichtbare politiecontroles - zorgen voor een grote subjectieve pakkanskans. Hierdoor kiezen weggebruikers die zich van nature niet aan de verkeersregels houden er onder druk van een mogelijke sanctie voor om de verkeersregels toch na te leven.” Normbesef | “Dankzij verkeershandhaving wordt niet alleen de verkeersveiligheid bevorderd, maar wordt ook een bijdrage geleverd aan het algemene normbesef. Verkeerscontroles vergroten het veiligheidsgevoel in woonomgevingen. Bovendien is het verkeer een vindplaats van informatie die ook voor de bestrijding van (andere) vormen van criminaliteit van belang is. Verkeershandhaving wordt hierdoor steeds meer een integraal onderdeel van de totale handhavings- en opsporingstaak van de politie. Deze benadering van de verkeerstaak heeft ook gevolgen voor de rol van de verkeershandhavingsteams.” Bijzondere opsporingsambtenaren | “De taakstelling van de verkeershandhavingsteams en de bijzonder opsporingsambtenaren zal zich in het licht van de nieuwe visie op de verkeerstaak van de politie verder moeten ontwikkelen. Deze ontwikkeling zal niet ten koste gaan van de realisering van de verkeersdoelstellingen, waaraan de gespecialiseerde verkeershandhavingsteams een essentiële bijdrage leveren. Het BVOM is naast gezagsorgaan voor de politie op alle niveaus ook een belangrijke en gewaardeerde netwerkpartner.”

gevoel in woonomgevingen toe.”



De rechter over brandstofdiefstal |

Regionale verkeershandhavingsteams

Meldpunten

Gezamenlijke aanpak verkeersveiligheid | Om het aantal verkeers-

Aandacht voor verkeersveiligheid in de buurt | De afgelopen

slachtoffers omlaag te brengen, is een gezamenlijke aanpak nodig. Daarom werkt het BVOM nauw samen met de politie en met wegbeheerders. De wegbeheerders zijn gemeenten, provincies en waterschappen. Een voorbeeld van de samenwerking is de overname van flitspalen door het BVOM. De wegbeheerders zorgen voor een goede weginrichting en het BVOM zorgt samen met de politie voor verkeerscontroles op gevaarlijke wegen. In Nederland werken ruim 800 mensen in de verkeershandhavingsteams van het BVOM aan de verkeersveiligheid. Kenmerkend is de planmatige aanpak: ongevalsanalyses bepalen mede op welke wegen de politie controleert.

jaren is het BVOM nieuwe projecten gestart om de verkeersveiligheid in woonwijken te verbeteren. Mensen hebben soms een onveilig gevoel op wegen in de buurt van scholen en winkelcentra. Verkeerscontroles zorgen ervoor dat het aantal overtredingen op deze wegen afneemt. Bij een grootschalige pilot in IJsselland is gebleken dat het gevoel van veiligheid hierdoor kan verdubbelen. Uit onderzoek blijkt dat de gemiddelde snelheid dankzij de controles met 25% daalt. Het project in IJsselland is het afgelopen jaar beloond met de regionale verkeersveiligheidsprijs. Voor het succes is samenwerking tussen de gemeente, het lokale parket, de politie en het BVOM van belang. In de praktijk blijkt dat de beste resultaten worden bereikt in regio’s waar deze samenwerking structureel is geregeld. Het BVOM wil de samenwerking in alle regio’s op een goede manier vormgeven.

Tanken zonder betalen | Het BVOM heeft op 1 september 2006 het meldpunt www.tankenzonderbetalen.nl opgericht. Dit is gedaan om tanken zonder betalen beter aan te kunnen pakken. Evenals bij het onderwerp transportcriminaliteit heeft het BVOM een meldpunt opgericht om op korte termijn iets aan het probleem te kunnen doen. Brandstofdiefstal kost de benzinebranche ieder jaar naar schatting vele miljoenen euro’s. Dankzij de landelijk gecoördineerde aanpak is het mogelijk om hardnekkige benzinedieven op te sporen en te vervolgen.

Minder verkeersdoden | Het aantal verkeersdoden is de laatste jaren aanzienlijk gedaald: van 1.088 in 2003 naar 817 in 2005. De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft in 2006 gezocht naar een verklaring voor deze afname. De conclusie is dat verkeershandhaving gecombineerd met voorlichting aantoonbaar bijdraagt aan de verbetering van de verkeersveiligheid. De daling van de gemiddelde snelheid, de afname van het aantal beschonken bestuurders en de toename van het gordelgebruik verklaren een derde deel van de daling van het aantal verkeersslachtoffers. De SWOV neemt aan dat deze daling blijvend is als de inspanningen op het gebied van handhaving en voorlichting op hetzelfde niveau blijven.

www.tankenzonderbetalen.nl Pomphouders kunnen via de website aangifte doen wanneer iemand wegrijdt zonder te betalen. Een groot deel van de schade kon al worden verhaald via gerechtsdeurwaarders. Er bleef echter een categorie daders onzichtbaar die (bijvoorbeeld met valse of gestolen kentekenplaten) hardnekkig bleef tanken zonder te betalen. Deze daders worden nu met de landelijke

Regelmatig komen brandstofdieven voor de rechter. De verklaringen van de verdachten lopen uiteen. Onlangs heeft een benzinedief aangegeven liever geen beroep op zijn ouders te doen om geld voor de benzine te lenen. Dit is één van de verklaringen van een verdachte die in de zomer van 2006 voor de rechter kwam. De rechter legde een gevangenisstraf van 3 maanden op waarvan 1 maand voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar.

aanpak opgespoord en vervolgd. Na drie meldingen op hetzelfde kenteken start een opsporingsonderzoek. Er wordt direct een onderzoek ingesteld als er sprake is van valse of gestolen kentekenplaten. In totaal zijn in 2006 ongeveer 1.100 aangiften bij het BVOM binnengekomen. De reacties op het BVOM-initiatief van een centrale aanpak zijn positief. Zowel door de branche als door de diverse politiekorpsen is met instemming gereageerd op de manier waarop tegen deze vorm van criminaliteit wordt opgetreden.

Transportcriminaliteit | Het loket transportcriminaliteit bij het BVOM biedt transporteurs sinds 1 augustus 2005 een vast meldpunt voor fraude en diefstal. In 2006 zijn door de drie koepelorganisaties TLN, EVO en KNV in totaal 117 meldingen gedaan. In de meeste gevallen gaat het om de diefstal van vrachtwagens en lading. Maar ook vernielingen zijn gemeld zoals het

kapotsnijden van zeilen om te kijken of er waardevolle goederen worden vervoerd. Door de gegevensuitwisseling tussen het BVOM en de branche krijgt het Openbaar Ministerie beter zicht op de aard en de omvang van transportcriminaliteit. Voordeel voor de transporteurs is dat de voortgang van de diverse opsporingsonderzoeken wordt bewaakt en teruggekoppeld. De bedoeling van de gezamenlijke aanpak is om transportcriminaliteit beter aan te pakken en terug te dringen.


Guido van Woerkom van de ANWB


“Als de weginrichting op orde is, is er ook nog een stok achter de deur nodig voor overtreders van verkeersregels. De centrale regierol van het BVOM hierin is onmisbaar.”

Veilige voertuigen | “Het publiek verwacht van de ANWB dat de vereniging zich sterk maakt voor de veiligheid op de weg. Daarom hebben we ons de afgelopen jaren ingezet voor de veiligheid van inzittenden van auto’s. Doordat we bijvoorbeeld veel aandacht hebben besteed aan de resultaten van onze botsproeven, pasten autofabrikanten hun ontwerpen aan. Daarnaast hebben we er met succes voor gezorgd, dat er een Europese wettelijke regeling is gekomen ter bescherming van voetgangers die betrokken raken bij een botsing met een auto.” Goed ingerichte wegen en een stok achter de deur | “Evenals het BVOM hecht de ANWB aan logische snelheidsmaxima: de snelheidslimiet moet in overeenstemming zijn met de inrichting van de weg. Als de inrichting op orde is, is er ook nog een stok achter de deur nodig voor overtreders van verkeersregels. De centrale regierol van het BVOM hierin is onmisbaar. De ANWB is verheugd dat het BVOM in toenemende mate aandacht schenkt aan wensen vanuit het publiek: daar waar het publiek onveiligheid ervaart, wordt handhaving geïntensiveerd, daar waar de veiligheid nauwelijks in het geding is, wordt de handhaving versoepeld. Het succesvolle project subjectieve veiligheid in politieregio IJsselland sluit aan bij dit principe.” Meer te winnen | “Er is afgelopen jaren aanwijsbare vooruitgang geboekt op het gebied van verkeersveiligheid. Toch is er nog veel te winnen. Bijvoorbeeld als het gaat om de veiligheid van voetgangers en fietsers die minder goed scoren in de ongevallencijfers. Handhaving in woonwijken en schoolomgevingen is een belangrijke stuurknop hierbij. De ANWB is dan ook verheugd met stappen zoals het besluit van het BVOM het project IJsselland uit te rollen over alle politieregio’s. Het BVOM draagt hiermee bij aan zowel de verkeersveiligheid als de leefbaarheid van woonwijken waar kinderen vaak uit voorzorg binnen worden gehouden.”



Onderzoeksresultaten

Draagvlak bij de weggebruiker | Het BVOM meet jaarlijks de effecten van verkeershandhaving. In het onderzoek wordt ook het draagvlak voor de verkeersregels en -controles gemeten. De meeste verkeersregels kunnen op een groot draagvlak rekenen. Zo is 90% het eens met de gordelplicht en vindt bijna iedereen stoppen voor rood licht vanzelfsprekend. Maar liefst 99% is overtuigd van het nut van alcoholcontroles. Snelheidscontroles kunnen in het algemeen op minder draagvlak rekenen. Toch ervaart nog altijd 82% snelheidscontroles als zinvol. Binnen de bebouwde kom ligt dit percentage zelfs op 90%.

Bromfietshelm | Door een helm te dragen kan ernstig hoofdletsel of erger worden voorkomen. Om die reden controleert de politie of bestuurders een helm dragen. Uit onderzoek blijkt dat het percentage mensen dat een helm draagt in 2006 is gedaald van 93% naar 91%. Tegelijkertijd is het draagvlak voor de helmplicht afgenomen

van 80% naar 73%. Wel wordt de pakkans hoger geschat dan voorgaande jaren. De belangrijkste reden om geen helm te dragen, is dat een helm niet comfortabel zit. Vaak zijn bromfietsers niet eens in het bezit van een helm. Dit laatste geldt vooral voor bijrijders.

Gordel | Door een gordel te dragen neemt de kans op letsel bij een ongeval naar schatting met factor twee af. Dit is voor de politie reden om intensief te controleren op het dragen van de gordel. In 2006 hebben bestuurders opnieuw vaker de gordel gedragen. In personenauto’s is het aandeel gestegen van 90% naar 94%. Ook passagiers dragen vaker de gordel (voorin van 91% naar 94% en achterin van 69% naar 73%). Dit goede resultaat is mede bereikt doordat de waargenomen pakkans is gestegen. Sinds 1 maart 2006 geldt nieuwe regelgeving op het gebied van kinderzitjes. In 2006 zijn veel meer kinderen veilig vervoerd in kinderzitjes (van 25% naar 56%). De grootschalige campagne van Verkeer en Waterstaat

Handhavingsmiddelen

met Goochem het gordeldier heeft hier samen met de politiecontroles aan bijgedragen.

Alcohol | Alcohol en verkeer gaan niet samen. Gelukkig is het percentage mensen dat op uitgaansavonden onder invloed rijdt verder gedaald naar 2,8%. Dit is het laagste percentage sinds de invoering van de alcohollimiet. De combinatie van alcoholcontroles en communicatie (met onder meer de Bob campagne) heeft hieraan voor een belangrijk deel bijgedragen. Daarnaast geldt vanaf 1 januari 2006 een nieuwe alcohollimiet voor beginnend bestuurders van 0.2 promille. In de praktijk betekent dit dat deze groep weggebruikers al na één alcoholconsumptie het risico loopt om bij een controle tegen de lamp te lopen. Helaas is de groep ‘zware drinkers’ (gelijk aan of meer dan 1,3 promille) even groot gebleven. De overige overtredingsklassen zijn kleiner geworden. De groep overtreders bestaat voor 83% uit mannen.

Nieuwe flitspalen | Snelheidscontroles zorgen ervoor dat mensen rustiger rijden. Een lagere snelheid zorgt ervoor dat de kans op een ongeval afneemt en vermindert de ernst van het letsel als het toch misgaat. De politie controleert onder meer op snelheid met behulp van flitspalen. In 2006 is begonnen met het vervangen van de analoge exemplaren door digitale flitspalen. Het grote verschil met de oude apparatuur is, dat er bij een overtreding niet langer een flits is te zien. Ook valt de bekeuring sneller op de mat, omdat er geen film meer hoeft te worden ontwikkeld. Een belangrijke innovatie van de digitale flitspaal is de mogelijkheid om de palen aan elkaar te koppelen. Hiermee is het mogelijk om naast de bekende puntmeting ook de gemiddelde snelheid over langere afstand te controleren. Deze vorm van trajectcontrole is in 2006 voor het eerst toegepast op de N256 bij de Zeelandbrug.

Overname van flitspalen | Het BVOM heeft in 2006 een groot aantal flitspalen overgenomen van gemeenten en provincies. In bijvoorbeeld de provincie Brabant zijn 88 flitspalen overgenomen en 25 flitspalen verwijderd. Het voordeel van de nieuwe werkwijze waarbij eigendom én beheer bij het BVOM liggen, is dat flitspalen sneller worden vervangen bij schade en dat de beheerskosten dalen. In Nederland staan naar schatting ongeveer 1.700 flitspalen. Een deel hiervan staat niet meer op de goede plaats omdat de weginrichting is aangepast of omdat mensen rustiger zijn gaan rijden. Flitspalen die niet langer bijdragen aan de verkeersveiligheid worden verwijderd. Naar verwachting neemt het aantal flitspalen de komende jaren af van 1.700 naar 1.500 stuks. Trajectcontrole | Op wegen waar trajectcontrole wordt ingevoerd, houdt meer dan 98% van de automobilisten zich aan de toegestane snelheid. Veel mensen vinden trajectcontrole een

eerlijk controlemiddel omdat de snelheid over langere afstand wordt gemeten. In 2006 zijn twee nieuwe systemen in gebruik genomen. Op de A12 bij Den Haag en op de A12 bij Velp. Op meer dan tien wegen (met snelheidslimieten van 80, 100 of 120 km/u) zijn trajectcontrolesystemen in gebruik.

Videovoertuigen | In 2006 zijn in totaal zeven nieuwe videovoertuigen geleverd aan de verkeershandhavingsteams. Videosurveillanten hebben om goed met deze voertuigen overweg te kunnen - bovenop de aanvullende rijopleiding specifieke voertuigtrainingen gevolgd. Hierdoor zijn de politiemensen optimaal in staat om op veilige wijze extreme verkeersovertreders staande te houden. In totaal is in 2006 ruim 22.000 uur met de videovoertuigen gecontroleerd op verkeersovertredingen. Hierbij zijn 14.208 overtredingen geconstateerd en zijn 1.188 rijbewijzen ingevorderd. Daarmee is het aantal invorderingen in vergelijking met een jaar eerder bijna verdubbeld.



Johan Hakkenberg

“Zowel het BVOM als de RDW

van de RDW

staan voor een ordelijk en veilig wegverkeer. De RDW zorgt ervoor dat voertuigen veilig zijn als ze de weg op komen en is verantwoordelijk voor de APK. Samen met de politie zorgt het

Zelf gegevens inzien | “De RDW beheert het kentekenregister: van elk motorvoertuig zijn alle technische gegevens en die van de eigenaar bekend. Daarmee ligt van elk voertuig vast wie ervoor aansprakelijk is. Daarnaast wordt bijgehouden of een voertuig verzekerd en APK-gekeurd is. Met de kentekenregistratie van aanhangwagens en bromfietsen is die groep steeds groter geworden. Op termijn moeten ook landbouwvoertuigen een kenteken krijgen. De RDW maakt met de registers het werk voor het BVOM en de politie makkelijker. Een positieve ontwikkeling is ook dat weggebruikers steeds meer gegevens zelf kunnen bekijken. Het idee bestaat om het landelijke fietsdiefstalregister online te zetten. Zo ziet iemand wat er met zijn aangifte gebeurt. Ook kan hiermee de verkoop van gestolen fietsen een halt toe worden geroepen.” Onverzekerde voertuigen | “De RDW wil er samen met het BVOM voor zorgen dat verzekeraars sneller en beter hun nieuwe verzekeringen melden. Nu blijkt regelmatig dat voertuigen als niet verzekerd geregistreerd staan, terwijl de eigenaar wel een verzekering op het voertuig heeft afgesloten. Valt dit voertuig in een registercontrole, dan krijgt de eigenaar onterecht een boete. Dat levert overlast op en kost Justitie en het OM nodeloos veel tijd. Eén van de maatregelen is het transparant maken van de registratie door publicatie op de website. Het BVOM fungeert voor zowel de WAM (onverzekerd rijden) als de APK als opdrachtgever en de RDW als uitvoerende. De samenwerking verloopt soepel. De communicatielijnen zijn duidelijk en kort, we weten elkaar goed te vinden.” Kenteken op bromfietsen | “De RDW heeft in totaal 695.000 aanvragen voor een bromfietskenteken gehad. Dat is bijna 200.000 brommers meer dan verwacht. Nagenoeg alle aanvragen zijn voor 1 januari 2007 afgehandeld. Nu ligt de bal bij de handhavers. Die hebben nu een effectief instrument waarmee ze mensen met een onverzekerde, onveilige of opgevoerde brommer goed kunnen aanpakken.”

BVOM ervoor dat mensen ook goed met hun voertuigen omgaan en zich in het verkeer netjes gedragen. We kunnen wat dat betreft niet zonder elkaar.”



Water, luchtvaart en spoor

Water | Het BVOM stuurt de Dienst Waterpolitie van het KLPD aan en controleert sinds 1 juli 2006 de waterzaken op kwaliteit en tijdigheid. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om varen onder invloed, snelheidsovertredingen op het water en varen met onjuiste documenten. Op verzoek kan een zaak van een afdoeningsadvies worden voorzien. Daarnaast maakt het BVOM een analyse van het soort overtreding en van de plegers waardoor de Waterpolitie gerichter kan controleren. De bedoeling is dat deze filterfunctie van het BVOM de parketten het nodige werk uit handen neemt. Bovendien hoeft met deze werkwijze niet elk afzonderlijk parket te beschikken over de specifieke kennis- en ervaring in dit soort zaken.

Veiligheidsrisico’s Het BVOM heeft samen met de Waterpolitie, Zeehavenpolitie, Inspectie Verkeer en Waterstaat en Rijkswaterstaat een inventarisatie gemaakt van de veiligheidsrisico’s in de binnenvaart. Hieruit zijn zes prioriteiten naar voren gekomen: stabiliteit/belading, communicatie, onderhoud, alcoholgebruik, zicht rondom en vervoersdocumentatie. Op basis van deze prioriteiten gaan de diensten voor de komende jaren een gezamenlijk handhavingsplan opstellen waarmee de veiligheidsrisico’s kunnen worden verkleind.

strafbaar gestelde “geweld aan boord van luchtvaartuigen”. Voor dit misdrijf moet worden bewezen dat de veiligheid van het vliegtuig in gevaar is gebracht. Op initiatief van het BVOM hebben KLM, Transavia, Martinair en de vereniging van buitenlandse luchtvaartmaatschappijen in Nederland een verklaring opgesteld. In deze verklaring staat dat elke daad van geweld in de lucht tegen iemand aan boord leidt tot gevaar voor de veiligheid van het hele vliegtuig. De rechter heeft mede op basis van deze verklaring in 2006 een aantal passagiers veroordeeld voor dit specifieke luchtvaartmisdrijf.

Luchtvaart | Vliegen is relatief gezien een bijzonder veilige manier van vervoer. Helaas zorgen sommige passagiers door agressief gedrag voor gevaarlijke situaties. Het gaat dan om mensen die bijvoorbeeld een passagier of stewardess belagen. Het OM vervolgt in die gevallen niet alleen voor bijvoorbeeld mishandeling, aanranding of bedreiging, maar ook voor het zwaarder

Luchtvaartincidenten Eind 2006 is de Wet ‘Melding voorvallen burgerluchtvaart’ ingegaan. Gezagvoerders, luchtverkeersleiders en onderhoudstechnici zijn wettelijk verplicht om incidenten te melden. Het gaat hierbij om kleine defecten die (nog) geen ongeval hebben veroorzaakt. De Inspectie Verkeer en Waterstaat analyseert deze meldingen met

als doel de veiligheid van de luchtvaart te verbeteren. Het wetsvoorstel heeft tot discussie geleid over de invloed van strafrechtelijk optreden op de meldingsbereidheid. Het OM heeft daarom in de Aanwijzing opsporing en vervolging een terughoudend vervolgingsbeleid vastgelegd. Er wordt alleen vervolgd bij ongevallen, ernstige incidenten (bijna-ongevallen), ernstige gevaarzetting (bijvoorbeeld vliegen onder invloed van alcohol of drugs) en bij stelselmatige overtredingen door opzet of grove nalatigheid. Hiermee wil het OM bevorderen dat incidenten worden gemeld zonder angst om voor “elk foutje” vervolgd te kunnen worden. Dit terwijl tegelijkertijd strafrechtelijk optreden bij ernstig verwijtbare incidenten mogelijk blijft.

Spoor | Het aantal mensen dat in de trein zwartrijdt, is aanzienlijk gedaald. Dit komt doordat de NS het boetebeleid heeft aangescherpt en het BVOM een duidelijk vervolgingsbeleid heeft vastgesteld. Deze nauwe samenwerking

heeft er in 2006 toe geleid dat het BVOM 42.827 processen verbaal heeft binnengekregen. Dat is aanzienlijk minder dan de 65.733 processen verbaal in de vergelijkbare periode maart - december 2005. Vanaf begin maart 2005 worden alle zaken van de NS met betrekking tot zwartrijden door tussenkomst van het BVOM naar de parketten verzonden. Het BVOM fungeert als spil tussen de NS en de parketten. Deze loketfunctie blijkt in de praktijk goed te werken: de NS heeft een centraal aanspreekpunt bij het Openbaar Ministerie en de parketten ontvangen alleen kwalitatief goede zaken. Misdrijven op het spoor Het BVOM ontvangt daarnaast de processen-verbaal van de dienst Spoorwegpolitie van het KLPD. Het BVOM controleert de zaken en zorgt ervoor dat de kwaliteit van de zaken op niveau blijft. In 2006 zijn ruim 900 processen verbaal van spoorgerelateerde misdrijven bij het BVOM binnengekomen. Meestal gaat het om vervalste

vervoersbewijzen, bedreiging en overtreding van de opiumwet. Het afgelopen jaar heeft een aantal levensgevaarlijke incidenten plaatsgevonden, waarbij treinen in botsing zijn gekomen met opzettelijk op het spoor gegooide voorwerpen of waarbij treinen zijn bekogeld met stenen. Het OM neemt deze vorm van spoorwegcriminaliteit zeer serieus. Samen met de Spoorwegpolitie, NS en ProRail werkt het BVOM aan een plan van aanpak. Daarbij gaat het zowel om preventieve maatregelen als om actieve opsporing en vervolging van daders. Eind 2006 zijn twee mannen veroordeeld in een zaak waarin een kruiwagen vol puin op het spoor is gezet. De rechtbank in Arnhem heeft celstraffen van 24 maanden opgelegd. Ook moeten de daders een schadevergoeding van 25.000 euro aan de NS betalen.


Andre Regtop van het CJIB


“Verkeershandhaving in combinatie met een strikt incassobeleid zorgt ervoor dat weggebruikers zich beter aan de regels houden. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat als mensen hun

Bestraffen blijft nodig | “Het CJIB zorgt ervoor dat de straffen op een snelle en goede manier ten uitvoer worden gebracht. Het BVOM is op haar beurt verantwoordelijk voor het handhavingsbeleid. Gelukkig is de samenwerking tussen het CJIB en het BVOM uitstekend. Met elkaar hebben we bereikt dat weggebruikers hun weggedrag hebben aangepast. Het blijft op de drukke Nederlandse wegen echter nodig om weggebruikers te controleren en waar nodig te bestraffen. Dit voorkomt niet alleen veel ongevallen maar bevordert ook de doorstroming van het verkeer.” Internet | “Voor het resultaat van de handhaving is het van belang dat de tijd tussen de overtreding en de bestraffing niet te lang is. Door nieuwe technieken zoals digitale flitspalen en trajectcontrole is het mogelijk om de bekeuring binnen een aantal dagen te versturen. Ook nieuwe apparatuur van de politie op straat maakt het mogelijk dat gegevens sneller zijn uit te wisselen. In theorie kan in de toekomst direct via een betaalmogelijkheid op de mobiele telefoon een bekeuring worden betaald. Ik verwacht dat het met een jaar of vijf mogelijk is om via internet een bekeuring te betalen.” Europa | “Het CJIB is als incassobureau niet alleen betrokken bij de boetes voor verkeersovertredingen. We innen de boetes van diverse strafbare feiten. Bijvoorbeeld van mensen die vissen zonder visvergunning en van mensen die de vuurwerkregels overtreden. Nog dit jaar int het CJIB ook de bekeuringen van Nederlanders die in een ander Europees land een verkeersovertreding hebben begaan. Doordat het incassotraject centraal is geregeld bij het CJIB wordt efficiënt gewerkt. Overigens is het natuurlijk aan de weggebruiker zelf om te bepalen of hij een schrijven van het CJIB ontvangt. Mensen die zich aan de regels houden, kennen ons alleen van horen zeggen.”

gedrag aanpassen en zich aan de verkeersregels houden, dit een belangrijke bijdrage levert aan de verkeersveiligheid.”



Mulder- en strafzaken

Mulderzaken Aantal verkeersboetes | In 2006 zijn bijna tien miljoen verkeersboetes opgelegd voor het niet dragen van de gordel of helm, rijden door rood of met te hoge snelheid en alcohol in het verkeer. Dit is een stijging ten opzichte van 2005. Deze stijging wordt grotendeels veroorzaakt door de extra bekeuringen voor snelheidsovertredingen. Dit aantal is met 900.000 verbalen toegenomen als gevolg van de extra trajectcontroles rond de vier grote steden. In 2006 hebben deze systemen voor het eerst een volledig jaar aangestaan. Het aantal bekeuringen voor rijden door rood, het niet dragen van gordel of helm en voor rijden onder invloed is bij een gelijkblijvende inzet van de politie - gedaald. Blijkbaar houden mensen zich over het algemeen beter aan de verkeersregels. Mulderberoepen | Mensen die het niet eens zijn met hun bekeuring kunnen beroep aantekenen bij de officier

van justitie. De officier van justitie neemt een beslissing over het beroepschrift. Als iemand het niet eens is met deze beslissing, kan een beroep worden gedaan op de rechter. In 2006 is de behandeling van de beroepsschriften door de parketten en het BVOM overgedragen aan de Centrale Verwerkingseenheid Openbaar Ministerie (CVOM). In totaal zijn in 2006 nog 2.500 zaken bij het BVOM verwerkt, waarvan ongeveer 20% APK-zaken.

Algemene Periodieke Keuring (APK) | De APK is een in heel Europa wettelijk verplichte keuring om de verkeersveiligheid en het milieu te verbeteren. Het BVOM geeft sturing aan de opsporingsdienst van de RDW die de naleving van de APK controleert. De RDW doet dit door databestanden aan elkaar te koppelen, de zogenaamde registervergelijkingen. Met name de onbekendheid van de regelgeving blijkt in de praktijk voor sommige mensen een probleem. Je moet immers zelf actie ondernemen om op tijd een nieuwe

APK te regelen, anders krijg je een boete. Nog niet iedereen is hiervan voldoende op de hoogte.

Strafzaken WA-verzekering | Elke eigenaar / kentekenhouder is verplicht om voor zijn of haar voertuig een verzekering af te sluiten. In Nederland rijdt een groot aantal onverzekerde auto’s. Wie wordt aangereden door zo’n auto, heeft de pech dat de schade niet of pas na heel veel inspanningen wordt vergoed. Wie zelf onverzekerd rijdt, is niet alleen in overtreding maar loopt ook grote financiële risico’s. Een ongeval met aanzienlijke schade of letsel kan leiden tot een persoonlijk faillissement. Ook voor auto’s die niet op de openbare weg staan, is een verzekering verplicht, tenzij het kenteken is geschorst. De RDW vergelijkt regelmatig kentekengegevens met verzekeringsgegevens. Mensen die geen verzekering afsluiten, krijgen een bekeuring.

Overbelading (WI M.N L) | Overbelading in het vrachtverkeer veroorzaakt elk jaar naar schatting 50 miljoen euro schade aan de weg. Daar bovenop komt nog de economische schade ten gevolge van files die ontstaan door het benodigde extra onderhoud aan wegen. Overbelading heeft ook negatieve gevolgen voor de verkeersveiligheid (bijvoorbeeld door een langere remweg) en levert concurrentievervalsing op. Om die reden is overbelading verboden. Het BVOM regelt deze zaken in de centrale afdoeningprocedure in het kader van het project Weight In Motion (WIM.NL). In 2006 is een betalingsbereidheid van de aangeboden transacties gerealiseerd van 80%. Het sepotpercentage, dat wil zeggen het aantal zaken waarin geen strafvervolging plaatsvindt, is blijven steken op slechts 2%. De conclusie is dat de centrale afdoening bij het BVOM veel werk uit handen van de parketten heeft genomen. Een relatief klein deel van de zaken is via de parketten voor de rechter gekomen.

Beginnend bestuurder | Uit de statistieken blijkt dat beginnende bestuurders relatief vaak betrokken zijn bij verkeersongevallen. Voor jongeren is het verkeer zelfs doodsoorzaak nummer 1! Daarom geven politie en Openbaar Ministerie deze groep weggebruikers extra aandacht. Het BVOM houdt het Register Overtredingen Beginnend Bestuurders (ROBB) bij waarin ernstige verkeersovertredingen worden vermeld. Daarvoor heeft het BVOM een samenwerkingsverband met het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Wanneer een beginnend bestuurder binnen vijf jaar na afgifte van het eerste rijbewijs drie registraties heeft, krijgt het CBR een melding. In dat geval wordt het rijbewijs geschorst door het CBR en wordt een onderzoek naar de rijvaardigheid ingesteld. Als onvoldoende rijvaardigheid blijkt, dan vervalt het rijbewijs en moet opnieuw een theorie- en praktijkexamen worden afgelegd. In totaal staan tot 31 december 2006 ruim 9.000 registraties in het BVOM-bestand.

In het register wordt een aantekening gemaakt voor vijf typen ernstige overtredingen. Beginnend bestuurders maken vooral snelheidsoverschrijdingen (50%). Daarnaast komt overtreding van artikel 5, gevaar of hinder op de weg veroorzaken (29%) en het veroorzaken van schade of letsel (13%) relatief vaak voor. Alcoholzaken vallen niet onder de maatregel beginnend bestuurder. In de praktijk blijkt gelukkig, dat weinig beginnend bestuurders met één registratie nog een keer de fout in gaan. Slechts 5% krijgt een tweede punt en minder dan 1% heeft drie of meer meldingen op zijn of haar naam staan. Blijkbaar is het eerste punt voor veel beginnend bestuurders een goede waarschuwing om niet in herhaling te vallen.


Vooruitblik

Expertisecentrum verkeer en vervoer | In 2007 bouwt het BVOM

Innovatief trajectcontrolesysteem | In 2007 wordt een begin

haar positie als kennis- en expertisecentrum verkeer en vervoer verder uit. Dat betekent dat de afhandeling van de standaardzaken helemaal verdwijnt en dat beleid en advies een (nog) belangrijkere rol gaan vervullen. Ook de loketfuncties van het BVOM, zoals de loketten transportcriminaliteit en tanken zonder betalen worden verder uitgebouwd. De intentie van het BVOM is om in samenwerking met de partners hard te blijven werken aan de verkeersveiligheid. Hiertoe zal het BVOM haar rol als expertisecentrum richting de politie en het Openbaar Ministerie nadrukkelijker oppakken.

gemaakt met eeen nieuw trajectcontrolesysteem op de A27 bij Houten. Vanwege de aanwezigheid van een spitsstrook is er op dit wegvak sprake van wisselende snelheidslimieten. Om deze verschillende limieten te kunnen handhaven, krijgt het trajectcontrolesysteem de stand van de borden door die langs de A27 staan. Op deze borden kunnen de weggebruikers zien of de spitsstrook open is en welke snelheidslimiet er op dat moment geldt.

Goed op weg | In 2007 gaat een deel van de (vooral zware) verkeerszaken van de Verkeerspolitie van het KLPD voortaan eerst langs het BVOM. Het gaat hier bijvoorbeeld om aanrijdingen, kleven en rijden tijdens een rij-ontzegging. Het BVOM gaat deze zaken controleren op kwaliteit. Net zoals dat al gebeurt bij de water- en de spoorzaken wordt op verzoek advies gegeven hoe de zaak juridisch kan worden behandeld. Gezien alle ontwikkelingen is het BVOM op de expertisegebieden verkeer en vervoer goed op weg. Er is een visie ontwikkeld waarmee het BVOM klaar is voor de toekomst.

meer weten? kijk op www.verkeershandhaving.nl

Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie

Recommend Documents