bulletin maart 2010 In memoriam Website NVOI Congresverslagen Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie

bulletin maart 2010

In memoriam Website NVOI Congresverslagen

1

Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie

000562-NVOI bulletin 1 2010.indd 1

15-03-2010 13:30:28

nvoi-bulletin 1 | maart 2010 pagina 2

Persbericht

Informatie voorziening naar patiënten maakt forse ontwikkeling door

Consult PRO biedt tandarts optimale communicatie Er is een toenemende vraag naar informatievoorziening en transparantie. Hier zijn verschillende redenen voor aan te wijzen. De patiënt wordt steeds meer geëmancipeerd, wil steeds meer weten, over het wat, waarom en de kosten. Daarbij komt dat er steeds meer te kiezen valt, de technologie biedt uiteenlopende mogelijkheden voor een indicatie.Tot slot stimuleren overheid en verzekeraars een zekere ‘patiënt empowerment’, al dan niet gekatalyseerd door de alom aanwezige media, met name het internet. Hoewel bij dit laatste zeker kanttekeningen zijn te plaatsten is de wens naar inzicht in de tandheelkundige behandeling groter dan ooit In het verleden zijn er meerdere pogingen geweest om patiënten informatie digitaal aan te bieden. Nooit kwam het echt van de grond. Nu lijkt het tij te zijn veranderd. De Consult PRO mag zich inmiddels in een zeer grote belangstelling verheugen. Zoals in de inleiding aangegeven is het in eerste instantie een samenloop van omstandigheden die voor dit ‘Tipping Point’ zorgen. Het is dus niet alleen wat geboden wordt, het gaat er wellicht meer om wat er gevraagd wordt. Daarbij komt uiteraard de kwaliteit en mogelijkheden van het gebodene zelf. Nooit eerder waren de mogelijkheden zo enorm, de kwaliteit

Brede inzetbaarheid ongekend

van de animaties zo goed en de toepasbaarheid zo

Wat Consult PRO tevens tot een zeer gewild instrument

eenvoudig.

maakt is haar brede inzetbaarheid in iedere mogelijke praktijk of setting. Zo bestaat de mogelijkheid om te swit-

David Garber

chen met taal. Uiteraard is alles in het Nederlands, zelfs

Het is dan ook niet voor niets dat een van de belangrijkste

de voice over die de bijna honderden filmpjes begeleidt.

opinionleaders in de VS, Dr David Garber, zich voor

Maar daarnaast kan met 1 handeling overgeschakeld

Consult PRO uitspreekt: “It’s the best patient information

worden naar het Engels, het Turks, Arabisch (niet onbe-

software available today. The software increases patient

langrijk in de meeste Nederlandse praktijken!) of een

acceptance dramatically and our patients deserve a proper

aantal andere talen.

understanding of what we are doing for them. Every

Daarnaast worden ongeveer alle denkbare tandheel-

dentist should have this essential tool in their office”.

kundige gebieden gecovered. Van eenvoudige mond-

Een belangrijk voordeel van de goede positie op de Ameri-

hygiëne tot complexe sinus-liften. Alles overzichtelijk

kaanse markt is overigens dat er voldoende ‘volume’ is op

gerangschikt.

de markt om steeds weer animaties en mogelijkheden toe

Tot slot is de toepasbaarheid in de praktijk heel eenvoudig

te voegen naar gelang daar vraag naar is. En daar waar de

en praktisch gemaakt. Per gekocht systeem is het mogelijk

tandarts, implantoloog, kaakchirurg of andere tandheel-

tot wel 10 op de server aangesloten terminals te bedienen,

kundige specialist de gegeven uitleg niet helemaal

ieder met eigen inlog en (dus) verander mogelijkheden.

adequaat vindt, kan deze op technisch eenvoudige wijze

De koppeling aan de bestaande praktijksoftware is, voor

aangepast worden met beeld, tekst en of geluid (via een

zover bekend, altijd mogelijk. Dit om te koppelen aan de

eigen ingevoerde stem). Dit laatste betekent uiteraard ook

patiënt gegevens.

dat andere door de gebruiker relevant geachte zaken toegevoegd kunnen worden: van offertes tot foto’s van de

Informed Consent & nieuwe wetgeving

praktijk.

Nu is Informed Consent al nadrukkelijk opgenomen in de wetgeving, het voorstel dat voor 1 januari 2011 op de rol staat gaat nog een stukje verder. De aloude patiënt wordt omgedoopt tot ‘Zorg-consument’. Binnen Consult PRO is een module opgenomen die per patiënt opslaat wat getoond is en wanneer. Het resultaat is een formulier waar dit alles op staat en wat de patiënt vervolgens kan tekenen. Informed consent is meer dan een papier, maar een beter hulpmiddel is er niet. Voor meer informatie EDSS BV (onderdeel van Elysee Dental BV) [email protected] / 0172-653300


15-03-2010 13:30:28


Van de voorzitter In januari van dit jaar overleed onverwachts ons erelid collega Bloemhard. Hij is een van de oprichters van onze vereniging en de trouwste bezoeker van de Ledenvergadering. Zijn hart lag duidelijk bij de NVOI, hij heeft met een tomeloze inzet en energie de Vereniging op poten gezet. In dit Bulletin en op onze website vind u een in-memoriam. Er volgde nog een verassing, onze goed geplande invulling van het voorzitterschap krijgt een wending. Afgelo-

Zoals in de afgelopen ledenvergadering werd besproken,

pen juni ben ik benoemd tot voorzitter van de NVOI voor

heeft de NVOI contact gehad met de beroepverenigingen

een periode van 2 jaar, waarbij ik de kanttekening heb

over het oprichten van een platform voor onderhandelin-

gemaakt dat ik 1 jaar het voorzitterschap zou vervullen

gen en belangen behartiging op het gebied van de implan-

waarna Leen Snel mij zou opvolgen. Collega Snel heeft

tologie. De NVOI kan dan zowel uit de groep van de tand-

echter aangegeven af te willen zien van zijn benoeming

artsen als kaakchirurgen ondersteuning bieden richting

tot voorzitter van de NVOI. Hij omschreef het zelf als

de beroepsverenigingen om zoveel mogelijk tot een goed

volgt: “Na een lange worsteling en ampele overweging

onderbouwd en uniform standpunt naar buiten te kunnen

heb ik besloten af te zien van mijn kandidatuur voor het

treden. De NVOI blijft natuurlijk primair een wetenschap-

voorzitterschap”. Wel zullen wij als NVOI gebruik kunnen

pelijke vereniging, wij zullen dus doorgaan met ontwik-

blijven maken van zijn expertise en zal hij aanblijven als

kelen van cursussen en nascholingactiviteiten om onze

voorzitter van het Consilium Implantologicum. Gezien de

leden zo goed mogelijk te informeren. De ontwikkelingen

geplande wijzigingen in de registratie en herregistratie tot

op dit gebied kunt u natuurlijk volgen op onze nieuwe

implantoloog zijn wij zeer blij met aanblijven van Leen als

website. Graag nodig ik u ook uit om gebruik te maken

voorzitter van het consilium. Het besluit van collega Snel

van ons forum, een toelichting op de nieuwe site leest u

veroorzaakt natuurlijk wel een wijzing in ons beleid tav

verderop in dit Bulletin.

het voorzitterschap; na overleg binnen het bestuur werd besloten dat ik mijn termijn van 2 jaar zal volmaken zodat

Hopende u allen te treffen op de Ledenvergadering op 1

we in alle rust kunnen gaan zoeken naar een nieuwe

juni,

kandidaat. U zult dus nog enige tijd tegen mijn hoofd aan moeten kijken op deze pagina.

Eelco Bergsma, Voorzitter

In memoriam J.P.M. Bloemhard

1929 Buitenzorg (Java) 2010 Hilversum

In het weekend van 17 januari

Een goede vriend en collega ging van ons allen heen. Jan was een voortreffelijk en erudiet mens

overleed totaal onverwacht

die relativeren tot kunst maakte. Hij verhief zijn vak als tandarts en piloot tot iets hogers.

een van de oprichters en

Vanaf de zeventiger jaren ging hij reeds voor in de implantologie, liep warm voor collegiale verhou-

voor vechters van de NVOI.

dingen en koesterde de professionele vriendschap. Hij was niet te beroerd om zelf de bestuurlijke

Jan Pieter Maximiliaan Bloemhard

handen uit de mouwen te steken. Het aantal bestuurslidmaatschappen op divers gebied loopt in de tientallen. Op honderden tandheelkundige vergaderingen gaf hij acte de présence. Vroeg én kreeg bijna altijd het woord, getuigde van visie, moed en doorzettingsvermogen om zo de goede zaak te dienen. De professionele discussies waren niet zelden verhit en met zijn opponenten stond hij vaak langdurig en vasthoudend lijnrecht tegenover elkaar. Zijn vrijheidsdrang en patiënt betrokkenheid kwam volledig tot uiting in het werk wat hij voor de NMT en ANT verricht heeft. Gedreven en strijdvaardig droeg hij in de prille jaren van de NVOI de nieuwe tak in de tandheelkunde uit met als doel universitaire erkenning voor ons vakgebied te bereiken. Voor zijn verdiensten is Jan tot erelid van de NVOI uitgeroepen. Eens, tijdens een spreekbeurt op een congres werd Jan van achter de katheder geroepen. Zijn eerste kleinkind kondigde zich aan. Er daalde geheel spontaan een groot applaus op hem neer. Glunderend liep hij weg. Veertig jaar bevriend, eerst collegiaal toen langzaam maar zeker broederlijk familiair. Jan, we zullen je missen. Maarten Kaptein


15-03-2010 13:30:31


Website NVOI voor de Leden en door de Leden Geachte Leden van de Nederlandse Vereniging voor

Het bestuur van de NVOI is dagelijks bezig om zaken ,

Orale Implantologie,

groot of klein, vorm te geven. Dat doen wij, met plezier, voor u. Een aantal maal per jaar komt het NVOI bestuur

De Orale Implantologie heeft zich in de afgelopen decen-

bij elkaar om ook de grote lijnen vorm te geven. De

nia razendsnel ontwikkeld en vormgegeven. De industrie

ontwikkeling van de NVOI kent een parallel met de voor-

floreert en de tandarts implanteert. Ondanks deze moge-

gaande alinea. Ook wij zijn gegroeid. Ieder jaar weer.

lijk wat nare klank is de gedachte hierachter zeer positief.

Ook wij hebben ons ontwikkeld. Ook wij hebben onze

De tandheelkundige implantologie is in een relatief korte

plaats binnen het vakgebied gekregen en ook wij willen

periode van rond de vijfentwintig jaar uitgegroeid tot een

niet stilstaan.

volwaardig en niet meer weg te denken deelgebied

Op het moment van dit schrijven telt de vereniging 1803

binnen ons vakgebied. Het heeft vele raakvlakken met

leden. Als ik op onze Algemene Ledenvergadering de

andere specialisaties binnen de tandheelkunde. Dit is iets

leden tel kom ik tot 20, op een volledig uitverkocht

dat wij, in een ogenschijnlijk vlekkeloos verlopen samen-

congres kom ik tot ongeveer 350. De conclusie van mijn

werking en synergie hebben bereikt. Wetenschap, indu-

betoog is dat verreweg het grootste deel van de 1803

strie specialist en algemeen practicus en niet te vergeten

leden zich binnen de vereniging niet laat zien. Dat willen

onze consumenten.

wij als bestuur gaan veranderen. NVOI voor de Leden en door de Leden Op vrijdag 13 november 2009 is de totaal vernieuwde NVOI website met het aloude adres www.nvoi.nl in de lucht gekomen. Inmiddels zijn er een aantal kinderziektes uit en is fase 1 (ontwikkeling) afgerond. Fase 2 is een interactieve fase. Daar hebben wij u voor nodig Zo is er/ komt er een rubriek “uit de praktijk”. Heel graag wil ik u uitnodigen tot het presenteren van een casus, het stellen van een vraag of tot het aangaan van een discussie. Dat mag kort en kan lang. Als het voor u van belang is, dan is het dat voor vele anderen ook. Een nieuwsredactie is er reeds. Ook hier wil ik graag meer input hebben van de leden, dat is van groot belang voor de vereniging. Ik denk hierbij ook aan zaken van welke u het belangrijk vindt dat deze als nieuws worden gepresenteerd bij het “patiëntendeel “van de website. De NVOI website is een raamwerk dat door ons allen ingevuld en vormgegeven dient te worden. Het internet

Inez van de Poll studeerde tandheelkunde aan de

is een moderne en zeer milieuvriendelijke wijze van

Universiteit van Amsterdam (UvA). Na voltooiing van

nieuwsgaring en communicatie. Het Bulletin zal voorlo-

haar studie in 1986 werd zij in 1987 parttime universitair

pig zeker nog bij u in de bus blijven vallen, maar het

docent aan de UvA en ontwikkelde daar het PAOT

geschreven, of in dit geval het gedrukte woord heeft

speekselonderzoek met Dr. A. van NieuwAmerongen en

mogelijk wel zijn langste tijd gehad. Ons Lustrumthema

Dr. B. van Amerongen. Inez heeft een algemene praktijk

luidde vorig jaar toch niet voor niets “Heading for the

in Amsterdam en is tevens werkzaam als adviserend

Future”.

tandarts voor Zorg en Zekerheid te Leiden.


Inez is bestuurslid sinds juni 2008 en belast met de

Inez vd Poll

portefeuille “Websitebeheer”

Bestuurslid NVOI

15-03-2010 13:30:31

Elk jaar in april komt op initiatief van Astra Tech een groep kaakchirurgen bijeen om te discussiëren over implantologie, waarbij naast een lezing door een internationale opinieleider een aantal specifieke onderwerpen (Critically Appraised Topics; CAT’s) uitgediept worden door de groep aan de hand van wetenschappelijke literatuur en eigen klinische ervaring. Dit jaar werd dr. Michael Norton bezocht in het zonnige Londen, waar hij zijn praktijk heeft aan Harley Street. Na een vroege vlucht vanaf


Verslag 5e kaakchirurgenreis Londen 2 tot 4 april 2009

Schiphol was de donderdag geheel gereserveerd voor een voordracht van Michael Norton, die uitgebreid vertelde over de biologische, biomechanische en biochemische processen die plaatsvinden in de harde en zachte weefsels na het plaatsen van implantaten.

Dr. Norton begint zijn lezing met een korte samenvatting

Twee verschillende vormen van primaire stabiliteit kunnen

van de geschiedenis van de Implantologie. In het verleden

onderscheiden worden, draaistabiliteit en duw- en trek-

werden implantaten met name gebruikt in de edentate

stabiliteit:

mandibula. Bij deze indicatie was weinig belangstelling voor hermodellering van bot na het plaatsen van implantaten. Toen dezelfde implantaten gebruikt werden voor plaatsing in de maxilla in 1991 nam het aantal falende implantaten aanzienlijk toe. Om nieuwe indicaties te kunnen behandelen met implantaten (maxilla, esthetische zone en partieel edentaat) was een nieuw implantaatontwerp nodig. De nieuwe indicaties leidden voornamelijk tot chirurgische en klinische uitdagingen, zoals botverlies rondom het implantaat, parodontale ziekte, apicale ontstekingen, occlusale parafunctie en combinaties daarvan. Mede door het zo lang mogelijk behouden van de natuurlijke elemen-

Volgens Norton is primaire draaistabiliteit bereikt wanneer

ten treden deze problemen frequent op. Norton suggereerde

het implantaat op handkracht (maximaal 15 Ncm) niet meer

dat wellicht in de toekomst vaker gekozen zal worden voor

verder gedraaid kan worden. Om een goede primaire duw-

bot- en weefselbehoud, zelfs als dat betekent dat het natuur-

en trekstabiliteit te krijgen en om de ruimte tussen bot en

lijke element eerder geëxtraheerd zal moeten worden. Een

implantaat zo klein mogelijk te houden plaatst Norton

aantal klinische factoren zijn belangrijk voor een voorspel-

implantaten subcrestaal met de rand van het implantaat

baar resultaat bij complexe casussen:

onder de rand van de buccale lamel. Voor het plaatsen van

- Goede anatomische crestale breedte

implantaten is het volgens Norton belangrijk om het dias-

- Genoeg gekeratiniseerd weefsel

teem en het omliggende weefsel goed te decontamineren:

- Dik en plat biotype in plaats van dun en geschelpt

- Grondig wond toilet

- Behoud van de gingivale geschelpte architectuur

- Curettage van de oppervlakkige botlagen

- Behoud van de intacte papillen

- Grondige irrigatie met fysiologische zoutoplossing

- Goed occlusiepatroon

- Plaatsing van in chloorhexidine gedoopte gazen in het

- Een diasteem dat groter is dan 5 mm Bij het plaatsen van een implantaat is het initiële indraaimoment cruciaal, door een hoge initiële mechanische stabiliteit loopt men het risico dat het punt met de laagste stabiliteit wordt vertraagd van 4 naar 6 weken zoals te zien op

defect gedurende 5 minuten - Irrigatie en wassen van het defect met een tetracycline oplossing (1g / 20 ml) - Irrigatie met tetracycline oplossing tijdens het uitvoeren van osteotomie

onderstaande figuur: De keuze voor het type implantaat bij immediate belasting hangt van een aantal zaken af. Een recht implantaat (met parallelle wanden) heeft een grotere stabiliteit in bot, terwijl een tapered implantaat de vorm van een alveole beter benaderd. Norton zelf gebruikt Astra Tech implantaten met een conische kop. Hiermee verkleint hij de afstand tussen het crestale deel van het implantaat en het omliggende bot. Norton haalt een studie uit 1994 aan, waar implantaten in extractieholtes tegen de buccale lamel werden geplaatst. De overleving van 82% was beduidend


15-03-2010 13:30:32


Londen

lager dan normaal en bij alle implantaten was de buccale lamel verdwenen na verloop van tijd. Norton plaatst zelf de implantaten op 1,5 mm afstand van de buccale lamel, waarbij

Vrijdag 3 april 2009 Bespreken Critically Appraised Topics (CATs)

hij de ruimte tussen het implantaat en de lamel niet opvult met bot.

Vrijdag en zaterdag stonden in het teken van het bespreken van de CATs. De groep was opgedeeld in zeven kleinere

De ontwikkeling van de huidige generatie implantaatopper-

groepen die elk een van tevoren bepaald onderwerp hadden

vlaktes begon in 1991 toen Stig Hansson zijn proefschrift

uitgediept. Elke groep had haar bevindingen in een presen-

over osseointegratie van implantaten schreef. Hij ontdekte

tatie samengevat en presenteerde die aan de hele groep.

dat een opgeruwd implantaatoppervlak een betere osseoin-

Onderstaand volgt per onderwerp een korte samenvatting

tegratie vertoonde dan een glad implantaatoppervlak. Ook

van de presentatie en de daarop volgende discussie.

werd een toename van de genetische markers waargenomen rondom geïmplanteerde opgeruwde implantaten in vergelij-

CAT 1: Jan Peter Wymenga, Koos Timmenga en

king met geïmplanteerde gladde implantaten. Dit leidde tot

Leo Meijndert (absent)

de introductie van een hele serie nieuwe implantaat-

“Conditie restgebit en implantaat succes”

oppervlakken onder andere het TiOblast oppervlak op het

Een tand is een lichaamseigen element in tegenstelling tot

Astra Tech implantaatsysteem. Daarnaast ontdekte hij ook

een implantaat, dat een vreemd lichaam is in een wond. De

dat het plaatsen van microwindingen op het crestale deel

Minimale Infectie Dosis (MID) –het aantal bacteriën dat

van het implantaat leidde tot minder piekspanningen op het

nodig is om een infectie in een wond te veroorzaken- ligt

crestale bot. De vorm en grootte van de microwindingen

bij een implantaat 10 tot 100 keer lager dan bij een natuur-

zijn daarbij uitgebreid door Stig Hansson onderzocht.

lijk element.

Norton benadrukte dat microwindingen op een implantaat met een conische verbinding anders werken dan op een

Conclusies

implantaat met een platte verbinding, omdat het spectrum

- Er zijn parallellen tussen parodontitis en peri-implanti-

van piekspanningen en drukpunten bij een conische verbin-

tis, maar ook verschillen:

ding anders is. Bij een implantaat met een conische verbin-

Andere biologie:

ding worden zijdelingse krachten op het abutment opgevan-

- Creviculaire vloeistof en parodontaal ligament

gen door het hele implantaat (implantaat en abutment

- Immunoglobulinen

vormen als het ware één geheel) en ontstaan bij de hals

- Cellulaire reacties

geen hoge piekspanningen. Bij een vlakke verbinding

- Botbelasting

komen alle krachten wel op het crestale deel van het

Andere materialen:

implantaat en is daar ook een piekspanning waar te nemen.

- Metaal - Keramiek

Platform switching wordt tegenwoordig vaak gebruikt om

Andere anatomie:

een insnoering ter hoogte van de overgang van implantaat

- Geen cement

naar abutment te verkrijgen. Hierdoor ontstaat een verklei-

- Geen vezels van Sharpy

ning van de diameter op de plek waar het bot overgaat in de

- Verloop van de collagene vezels

mucosa. Volgens Norton is het nadeel van een platform switch dat de mechanisch (ten opzichte van een conische verbinding) inferieure vlakke verbinding verder verzwakt wordt door het verkleinen van het contactoppervlak. Hierdoor nemen de microbewegingen en daarmee het risico voor infecties toe.

- Hemodesmosale aanhechting - Bij patiënten met implantaten is het verloop van parodontitis en peri-implantitis gelijk - Patiënten met parodontitis verleden verliezen meer implantaten - Bijna de helft van de paradontaal gezonde mensen is drager van parodontale pathogenen in hogere concen-

De conclusie van Norton is dat het gebruik van een wetenschappelijk goed onderbouwd implantaatsysteem, met een middelruw oppervlak en een conische verbinding de voorspelbaarheid van de behandeling verhoogt.

traties dan de drempelwaarde - In 75% van de gevallen kan deze hoeveelheid gereduceerd worden tot onder de drempelwaarde - Behaalde microbiologische winst is niet stabiel op de langere termijn: 75% valt terug binnen een jaar


15-03-2010 13:30:32

Bruggenkate (absent)

“Therapieën bij peri-implantitis”

“Verticale augmentatie”

Niet-chirurgische behandeling van peri-implantitis:

In de literatuur worden veel case studies beschreven waar

- Mechanisch reinigen: 1 studie m geen effect

meestal ook een veelvoud aan variabelen in meegenomen

- AB oraal: 4 studies m geen effect

worden. Bij de meeste studies speelt ervaring en voorkeur

- AB lokaal: 8 studies m afname BOP en sondeerdiepte,

een belangrijke rol. Op basis van de literatuur is geen

echter geen genezing - Lasertherapie: 3 studies m te weinig data, geen duide-


CAT 3: Andreas Jovanovic, Marton Vidra, Chris ten

Marc Kicken

duidelijke conclusie te trekken omtrent de te prefereren techniek.

lijk effect Binnen de studieclub is het gebruik van de beschikbare Chirurgische behandeling van peri-implantitis:

technieken als volgt verdeeld:

- Decontaminatie van het implantaatoppervlak: - Mechanisch - Chemisch - Lasertherapie - Regeneratieve behandeling: - Autogeen bot - Allograft - Xenograft - Niet-resorbeerbare of resorbeerbare membranen

-

Techniek Verticale distractie: GBR techniek met titanium membraam: Botblok: Sandwich: Orthodontie: Lokaal BioOss/gemalen bot met resorbeerbaar membraam:

Aantal studieclubleden die de techniek toepassen: 3 1

Londen

CAT 2: Gerry Raghoebar, Jan-Willem ter Meulen,

13 7 7 15

Conclusies: - Chirurgie gecombineerd met decontaminatie van het

De moeilijkste augmentatie is de partieel betande onder-

implantaatoppervlak als behandeling van peri-implanti-

kaak in de zijdelingse delen omdat hierbij problemen optre-

tis is schaars onderzocht. Bij de enige studie die

den met de vascularisatie, innervatie en het ontstaan van

beschikbaar is, zijn ook systemische antibiotica aan het

dehiscenties. Derhalve is een verticale augmentatie in dit

behandelprotocol toegevoegd. Dit leidde tot een afname

gebied alleen geïndiceerd als de n. alveolaris een probleem

van de peri-implantitis in 60% van de gevallen.

vormt. Korte implantaten en lange klinische kronen lijken,

- Geen enkele methode om het implantaatoppervlak te decontamineren is superieur - Het is onbekend of systemische AB bij de chirurgische behandeling van peri-implantitis nodig is - Regeneratieve procedures hebben in variërende mate

in tegenstelling tot de klassieke literatuur, tegenwoordig wel een goed langetermijnresultaat op te leveren. Verticale distractie heeft voordelen voor het behoud en de ontwikkeling van de weke delen. Soms moet men serieus overwegen om (pre)Implantologie bij de patiënt af te raden en andere

effect, hoewel deze procedures meer gericht zijn op het

prothetische opties met de patiënt te bespreken, zoals een

herstellen van het botdefect dan het genezen van de

frame of korte implantaten. Dit gebeurt tot op heden te

peri-implantitis.

weinig.

- Eigenlijk is geen goede behandeling van peri-implantitis beschikbaar - Microbiologie is een matige voorspeller

In de onderkaak in het interforaminale gebied werkt de sandwich techniek erg goed, terwijl de verticale distractie als nadeel heeft dat er vector problemen op kunnen treden.

- Parodontale status van het restgebit is een matige voorspeller - Actieve parodontitis is een contra-indicatie voor implanteren - Explanteren van het implantaat in de niet-esthetische

CAT 4: Andy van Veen, Klaas de Vries, Harry Kerstens “Biotype” Is het parodontale biotype een betrouwbare voorspeller

zone wanneer 2/3 van het bot rondom het implantaat

voor het esthetische eindresultaat? Het parodontale biotype

verdwenen is. In de esthetische zone reconstructie met

wordt gedefinieerd door de gingiva, het bot, de vorm van

een botsubstituut en patiënt voorbereiden op explanta-

het diasteem en de vorm van de elementen aan weerszijden

tie.

van het diasteem. In de literatuur wordt gesproken over een

- Psychologische problemen worden in toenemende mate

dik en dun biotype:

gezien en kunnen een grote invloed hebben op de parodontale situatie (verwaarlozing) - Weinig tot geen wetenschappelijk bewijs

Eigenschappen “dik” biotype: - Vlakke weke delen en botvorm - Stevige en vaste weke delen structuur - Brede zone aangehechte gingiva - Dikke onderliggende botmassa - Resistent voor trauma


15-03-2010 13:30:32


Londen

- Reageert bij ontsteking met pocketformatie en infrabony defecten Eigenschappen “dun” biotype:

Incidentie van osteonecrose bij patiënten die bisfosfonaten gebruiken: - Bij gebruik van orale bisfosfonaten:

0.01 tot 0.34%

- Bij gebruik van i.v. bisfosfonaten:

0.8 tot 12%

- Uitgesproken gewelfde gingiva en botvorm - Delicate weefselstructuur

Implantaat chirurgie en osteonecrose:

- Geringe zone aangehechte gingiva

- Toename van het risico bij gebruik van IV bisfosfonaten

- Dunne onderliggende botlamel met fenestraties en dehiscenties - Reageert bij trauma, ontsteking en orthodontie met de vorming van recessies

m geen implantaten plaatsen na IV bisfosfonaten - Mogelijk toename van het risico bij gebruik van orale bisfosfonaten > 3 jaar - Meer dan 240 casussen van door orale bisfosfonaten geïnduceerde osteonecrose gerapporteerd in de litera-

Verschillen in weefselreactie op ontsteking: Dik gingivaal biotype - Marginale gingivitis - Bloeding/oedeem - Botverlies met pocketformatie en infrabony pockets Dun gingivaal biotype

tuur - IV bisfosfonaten is een contra-indicatie voor (implantaat) chirurgie - Tijdelijk of helemaal stoppen met orale bisfosfonaten vóór chirurgie - CTX waarde bepalen?

- Gingiva recessies - Botverlies met wekedelen recessies

Behandeling - Conservatief, alleen infecties of fracturen behandelen

Verschillen in weefselreactie op extractie

- Wanneer chirurgische behandeling wenselijk is, moet

- Dik gingivaal biotype: minimale resorptie

gezorgd worden voor een adequate sluiting van de

- Dun gingivaal biotype: snelle resorptie verticaal/

zachte weefsels

horizontaal Verschillen in weefselreactie na chirurgie: - Dik gingivaal biotype: voorspelbaar resultaat m.b.t.

Zaterdag 4 april 2009: vervolg bespreken Critically Appraised Topics (CATs)

weke delen en botcontour - Dun gingivaal biotype: resultaat moeilijker te voorspellen

CAT 6: Marco Cune, Wim Verhoeven, Leen Snel “Zirconia versus titanium in permucosale toepassingen”

Conclusie

Waarom is zirconia zo sterk?

- Het gingivale biotype beïnvloedt ons handelen, al

Zirconia (ZrO2) lijkt qua materiaaleigenschappen erg op

beïnvloedt het niet echt behandeling op zichzelf. - Een bindweefseltransplantaat resorbeert altijd en is goedbeschouwd een geval van pappen en nathouden.

gehard staal (Garvie et al, 1975). Het bezit een vergelijkbare buigsterkte, elasticiteitsmodulus, thermische expansie en dichtheid. Bovendien ontlenen beiden hun sterkte aan een kristaltransformatie met vergelijkbare volume-expansie

CAT 5: Jeroen Fennis

onder belasting. Bij kamertemperatuur bevindt zirconia

“Impact van bisfosfonaten op (pre)implatologische

zich in de zogenaamde monoklinische fase; de kristalstruc-

chirurgie”

tuur vormt een rechthoek met twee parallellogrammen. Bij

De impact van het gebruik van bisfosfonaten op de orale

1170°C gaat zirconia over in de tetragonale fase; de kristal-

chirurgie zoals die onder andere wordt toegepast voor het

structuur verandert in een rechthoek. Bij 2370°C tenslotte

plaatsen van implantaten is nog niet beschreven in de

gaat zirconia over in de kubische fase; de kristalstructuur

literatuur. Echter de snelheid van de botafbraak en botop-

verandert daarbij in een kubus. Bij het afkoelen ontstaat

bouw van de alveolaire processus ligt een factor 10 boven

expansie in de kristalstructuur bij transformatie van tetra-

die van andere botten in het menselijk lichaam en een

gonaal naar monoklinisch en zal het zirconia uiteen vallen

factor 5 boven die van de onderkant van de mandibula.

door interne spanningen en scheurvorming. Door Yttria

Bisfosfonaten accumuleren in bot gedurende maanden of

(Y2O3) toe te voegen als stabilisator is het mogelijk om

jaren. Dit irreversibele proces remt de progressieve bot

zirconia bij kamertemperatuur in de tetragonale fase te

modelering, een effect dat nog jaren kan blijven duren, ook

houden. Zo ontstaat Yttria gestabiliseerd - Tetragonaal

na het staken van de medicatie. Dit kan leiden tot osteone-

Zirconiumdioxide Polykristal oftewel Y-TZP. Bij scheur-

crosis, meestal als gevolg van een kleine dentale ingreep en

vorming op basis van krachten zullen de kristallen aan het

voornamelijk voorkomend bij patiënten die intraveneus

front van de scheurzijde transformeren van de tetragonale

bisfosfonaten gebruiken.

naar de monoklinische fase waarbij ze uitzetten en zo de scheur dichten c.q. comprimeren. In de Engelse literatuur wordt dit fenomeen omschreven als ‘transformation


15-03-2010 13:30:33

gisch niveau. Het soort biomateriaal blijkt de histomorfome-

veldspaat porselein vanwege zijn relatief grote breuktaai-

trische verhoudingen van de weke delen te beïnvloeden. Bij

heid en breuksterkte.

goud en porselein op goud wordt geen adequate epitheliale verkleving aan het abutment gezien in combinatie met

Zirconia wordt in de tandheelkunde in zijn gesinterde (zeg

recessie en botresorptie, terwijl de omstandigheden rond

maar gebakken) vorm gebruikt. Op microscopisch niveau

titanium en zirconia stabiel bleven (Abrahamsson et al,

zie je na sintering allemaal dicht op elkaar gepakte korrels

1998; Welander et al, 2008). Zirconia en titanium genieten

(de granules of ‘grains’). De zirconia kristallen vormen die

uit biologisch oogpunt dan ook de voorkeur. In één van de

korrels. Er bestaan in de praktijk 2 varianten:

weinige klinische studies worden minder ontstekingscellen

1. Kronen en bruggen worden gefreesd in de voorgesin-

en aan ontsteking gelieerde mediatoren gezien rond zirco-

terde, zogenaamde ‘krijtfase’ (ook wel ‘groene fase’

nia dan rond titanium (Degidi et al, 2006). De oppervlakte-

genoemd) en daarna gesinterd. Er treedt dan zo’n 20%

spanning van zirconia is lager dan die van titanium, wat

krimp op, waar bij het ontwerp van de kroon al

consequenties heeft voor de adhesie van bacteriën, maar

rekening mee is gehouden;

ook op de bevochtiging waardoor fibrinevorming beïnvloedt

2. Zirconia abutments en implantaten worden machinaal


in de permucosale doorgang werden vergeleken op histolo-

andere keramische materialen zoals aluminiumoxide of

Londen

toughening’. Zirconia onderscheidt zich daardoor van

wordt. In een in vivo experiment bij een niet-permucosale

gefreesd in de reeds gesinterde fase, gepolijst en al dan

toepassing, blijkt dat na 1 dag minder bacteriën hebben

niet nog eens nagesinterd om ontstane interne spannin-

gehecht op een zirconia oppervlak in vergelijking met een

gen op te heffen (dat is merkafhankelijk).

even glad titanium oppervlak (Rimondini et al, 2002).

Materiaalkundig Walhalla?

Zirconia heeft aantrekkelijke optische eigenschappen. Jung

In de literatuur worden ook zorgen over reductie van de

et al. onderzochten met een spectrofotometer de waargeno-

mechanische eigenschappen van zirconia geuit die worden

men kleurveranderingen in vitro wanneer onder de zachte

gevoed vanuit een beperkt aantal negatieve ervaringen

weefsels van kaken van dode varkens restauratieve materia-

binnen de orthopedie, waar zirconia reeds langere tijd wordt

len werden geplaatst (Jung et al, 2007). Hieruit blijkt dat bij

toegepast bij de vervanging van de femur kop. Ze hebben

een mucosa dikte van 1,5 mm alle restauratieve materialen

betrekking op degradatie van het materiaal en het effect van

uit het onderzoek (titanium met en zonder keramiek,

verschillende bewerkingen. Degradatie zou optreden onder

zirconia met en zonder keramiek) een zichtbare kleurveran-

invloed van hoge temperaturen. De temperaturen waarop

dering teweeg brengen. Bij een mucosadikte van 2 mm is

veranderingen in het zirconia optreden die tot afname van

alleen een kleurverandering meetbaar bij de twee titanium-

mechanische eigenschappen leiden zijn echter zo hoog

plaatjes en bij een mucosa dikte van 3 mm maakt het niet

(2508°C), dat ze voor de tandheelkunde niet relevant lijken.

uit of titanium of zirconia wordt gebruikt. Bij de gemiddelde

Ook ongewenste verandering onder vochtige omstandig-

patiënt is de mucosa echter pas 3 mm dik op zo’n 2,5 mm

heden worden beschreven. Dit laatste wordt in de literatuur

subgingivaal en zo diep wil je niet de rand van je kroon

ook wel als ‘low temperature degradation’ of ‘aging’ aange-

leggen. Voor geïnteresseerden zijn de recente publicaties

duid. Onder invloed van een hele warme, vochtige omgeving

van Ishikawa et al en Park et al interessant.(Ishikawa-Nagai

kan de relatieve hoeveelheid yttrium afnemen. Daardoor

et al, 2007; Park et al, 2007).

vindt een tetragonale-monoklinische faseverandering plaats waardoor het materiaal bij toekomstige belasting mogelijk

Klinische resultaten

minder goed in staat zal zijn om die te weerstaan (Papanagio-

In de literatuur verassend weinig gepubliceerd over de

tou et al, 2006). Uit diverse in vitro onderzoeken blijkt dat

lange termijnresultaten van zirconia in de mond, zodat

polijsten, zandstralen en inkleuren de sterkte van zirconia

objectieve resultaten met betrekking tot de degradatie en

eigenlijk nauwelijks beïnvloeden, hoewel het door de leveran-

eventuele complicaties ontbreken. Zo is bijvoorbeeld maar

cier in de regel wordt ontraden. Het beslijpen van zirconia

een enkel onderzoek dat de (overigens gunstige) 4-jaars

daarentegen beïnvloedt de sterkte aanzienlijk in negatieve

resultaten van een (experimenteel) type zirconia abutments

zin (Kosmac et al, 1999; Papanagiotou et al, 2006).

beschrijft (Glauser et al, 2004). Buiten de orde van deze CAT zij vermeld dat er, in afwezigheid van humaan onder-

Zirconia in de weke delen

zoek, nog geen indicatie voor de toepassing van zirconia

Zirconia blijkt een bijzonder vriendelijk biomateriaal.

implantaten bestaat (Wenz et al, 2008). Interessant en een

Cytotoxische, carcinogene of mutagene effecten zijn niet

beetje zorgelijk in dit verband is dat geen enkele studie is

beschreven. In in vitro onderzoek wordt intiem contact

beschreven waarin 5-jaars resultaten van zirconia solitaire

tussen zirconia en osteoblasten gezien met goed uitge-

kronen of opbouwen worden gepresenteerd naast die van

spreide, morfologisch normale, normaal delende, extra-

conventionelere alternatieven. Beschreven problemen

cellulaire matrix producerende cellen. Ook fibroblasten en

behelzen niet zo zeer de sterkte van het zirconia, maar de

zirconia gaan goed samen.(Josset et al, 1999; Manicone et

hechting van het porselein aan de onderstructuur (Pjeturs-

al, 2007a; Manicone et al, 2007b). Een aantal dierexperi-

son et al, 2007). Door een betere vormgeving van de kap

menten zijn beschreven waarin verschillende biomaterialen

lijkt dit probleem thans beter beheersbaar.


15-03-2010 13:30:33


Londen

Conclusies

Literatuur

- Minder bacteriële adhesie en biofilmvorming vindt

- Abrahamsson I, Berglundh T, Glantz PO, Lindhe J. The mucosal attachment at different abutments. An experimental study in dogs. J Clin Periodontol 1998; 25: 721-727. - Degidi M, Artese L, Scarano A, Perrotti V, Gehrke P, Piattelli A. Inflammatory infiltrate, microvessel density, nitric oxide synthase expression, vascular endothelial growth factor expression, and proliferative activity in peri-implant soft tissues around titanium and zirconium oxide healing caps. J Periodontol 2006; 77: 73-80. - Garvie RC, Hannink RH, Pascoe RT. Ceramic steel? Nature 1975; 258: 703-704. - Glauser R, Sailer I, Wohlwend A, Studer S, Schibli M, Scharer P. Experimental zirconia abutments for implant-supported single-tooth restorations in esthetically demanding regions: 4-year results of a prospective clinical study. Int J Prosthodont 2004; 17: 285-290. - Ishikawa-Nagai S, Da Silva JD, Weber HP, Park SE. Optical phenomenon of peri-implant soft tissue. Part II. Preferred implant neck color to improve soft tissue esthetics. Clin Oral Implants Res 2007; 18: 575-580. - Josset Y, Oum’hamed Z, Zarrinpour A, Lorenzato M, Adnet JJ, Laurent-Maquin D. In vitro reactions of human osteoblasts in culture with zirconia and alumina ceramics. J Biomed Mater Res 1999; 47: 481-493. - Jung RE, Sailer I, Hammerle CH, Attin T, Schmidlin P. In vitro color changes of soft tissues caused by restorative materials. Int J Periodontics Restorative Dent 2007; 27: 251-257. - Kosmac T, Oblak C, Jevnikar P, Funduk N, Marion L. The effect of surface grinding and sandblasting on flexural strength and reliability of Y-TZP zirconia ceramic. Dent Mater 1999; 15: 426-433. - Manicone PF, Rossi IP, Raffaelli L. An overview of zirconia ceramics: basic properties and clinical applications. J Dent 2007a; 35: 819-826. - Manicone PF, Rossi IP, Raffaelli L et al. Biological considerations on the use of zirconia for dental devices. Int J Immunopathol Pharmacol 2007b; 20: 9-12. - Papanagiotou HP, Morgano SM, Giordano RA, Pober R. In vitro evaluation of low-temperature aging effects and finishing procedures on the flexural strength and structural stability of Y-TZP dental ceramics. J Prosthet Dent 2006; 96: 154-164. - Park SE, Da Silva JD, Weber HP, Ishikawa-Nagai S. Optical phenomenon of peri-implant soft tissue. Part I. Spectrophotometric assessment of natural tooth gingiva and peri-implant mucosa. Clin Oral Implants Res 2007; 18: 569-574. - Pjetursson BE, Sailer I, Zwahlen M, Hammerle CH. A systematic review of the survival and complication rates of all-ceramic and metal-ceramic reconstructions after an observation period of at least 3 years. Part I: Single crowns. Clin Oral Implants Res 2007; 18 Suppl 3: 73-85. - Rimondini L, Cerroni L, Carrassi A, Torricelli P. Bacterial colonization of zirconia ceramic surfaces: an in vitro and in vivo study. Int J Oral Maxillofac Implants 2002; 17: 793-798. - Welander M, Abrahamsson I, Berglundh T. The mucosal barrier at implant abutments of different materials. Clin Oral Implants Res 2008; 19: 635-641. - Wenz HJ, Bartsch J, Wolfart S, Kern M. Osseointegration and clinical success of zirconia dental implants: a systematic review. Int J Prosthodont 2008; 21: 27-36.

plaats op zirconia in vergelijking met titanium (maar geen onderzoek in permucosale toepassingen); - Het histologisch beeld rond zirconia lijkt vergelijkbaar met dat rond titanium, maar het ontbreekt aan humaan klinisch onderzoek; - Zirconia is uit optisch oogpunt aantrekkelijker dan titanium, maar de meerwaarde lijkt afhankelijk van de dikte van de mucosa; - Er is grote behoefte aan langetermijnresultaten van zirconia in de tandartspraktijk.

CAT 7: Gert Meijer, Joost Frenken, Fred Hinderks “Cone beam CT” Bij een OPT spelen verschillende fouten een rol, er is sprake van een vergrotingsfactor en er treden perspectieffouten op. Om deze laatste te omzeilen wordt in de studieclub meestal een marge van 2mm aangehouden t.o.v. de canalis in de mandibula. Wanneer is het gebruik van een CBCT geïndiceerd? Met name bij verdenking van nervusschade of wanneer geïmplanteerd moet worden in een lastig gebied, bijvoorbeeld in de laterale delen van een geresorbeerde kaak. Daarnaast kan met een CBCT niet alleen de ligging van de canalis (en daarmee de nervus) in de mandibula bekeken worden in corticale/apicale richting, maar ook in buccale/ linguale richting. Dit kan tot een ander operatieplan leiden dan op basis van een OPT is vastgesteld. Verder kan in de maxilla een betere planning gemaakt worden, waarbij in 3D rekening gehouden kan worden met de vestibulaire/ nasale plaatsing. Uit CBCTs blijkt verder dat implantaten vaak anders geïmplanteerd zijn dan dat de bedoeling was. De groep is van mening dat het gebruik van een CBCT op zich niet leidt tot minder complicaties, gezien het grote verschil tussen planning en daadwerkelijke plaatsing. Dit kan ten dele opgelost worden met een boormal, in dat geval is een betere prognose van de implantaten te verwachten. De ligging van de canalis met daarin de nervus is op een CBCT makkelijker te zien dan op een OPT. Uit onderzoek blijkt echter dat de afwijkingen tussen waarnemingen -uitgevoerd door verschillende clinici- significant toeneemt naarmate men richting het foramen mentale gaat. M.a.w. ook met een CBCT kan discussie worden gevoerd over het verloop van de canalis in het anteriore deel van de mandibula. Voorzichtigheid blijft dus geboden! Na een afsluitende lunch met fish & chips in een authentieke Engelse pub werd de reis terug naar Nederland aangevangen. Het was een goede reis waarbij naast het wetenschappelijke programma nog genoeg gelegenheid was om in kleiner comité ervaringen en gedachten uit te wisslen.


15-03-2010 13:30:33

Het bedrijf Implacom (importeur en distributeur van Zimmer implantaten in Nederland) heeft op 11 december jongstleden haar 25 jarig jubileum gevierd. Implacom heeft besloten deze bijzondere dag niet alleen feestelijk aan te kleden maar ook wetenschappelijke inhoud te geven in de vorm van een congres met als titel: “Implantology for the next generation, surgery all at once”. Voor deze gelegenheid was een aantal sprekers uit binnen- en buitenland uitgenodigd. De moderator van het


25 jaar Implacom, Implantology for the next generation

congres Peter van de Schoor opende het wetenschappelijke programma. Het was ook 25 jaar geleden dat het eerste Zimmer implantaat door hem bij een inwoner uit Garderen werd geplaatst.

De eerste spreker: de heer Phillippe Russe uit Frankrijk

indien er sprake was van afwezigheid van osseointegratie,

gaf een interessante presentatie over “Zimmer one-piece

botverlies of gebrekkig esthetisch resultaat. Russe heeft

implants”. Hij is een van de weinigen die een groot aantal

zeer gedetailleerd de voor- en nadelen van deze vorm van

patiënten (130) met dit type implantaat heeft behandeld.

implantatie uiteen gezet. Volgens hem heeft dit systeem

Bij deze groep patiënten zijn 204 implantaten geplaatst

het voordeel van een kleinere diameter waardoor in een

waarvan er geen enkele verloren is gegaan. Russe merkte

beperkt diasteem geïmplanteerd kan worden. Door deze

op dat het gebruik van one-piece implantaten in vele

eigenschap is het mogelijk om een mooiere papil te krij-

publicaties als zeer riskant wordt beschouwd en dat

gen en door de aanwezige prothetische hulpmiddelen

diverse auteurs een mislukkingspercentage van rond 27%

verlaat patiënt postoperatief met een tijdelijke kroon op

hebben gerapporteerd. Men sprak van een mislukking

het geplaatste implantaat de tandartspraktijk. Naar zijn mening kunnen tegenvallende resultaten, vermeld in diverse wetenschappelijke publicaties te maken hebben met: een te diepe plaatsing van het implantaat (correctie van de diepte tijdens de operatie is niet eenvoudig), bewerken, slijpen van het abutment (waardoor verhoging van de temperatuur optreedt en het operatiegebied wordt vervuild door titanium deeltjes met botresorptie tot resultaat) en de “immediate” zware occlusale belasting. Ten slotte trok hij de conclusie dat de voordelen van deze implantaten (hoge sterkte, ongestoorde hechting van de weke delen aan het abutmentgedeelte en de afwezigheid van een microspleet tussen implantaat en abutment) volledig kunnen worden benut als de operateur voldoende is

Phillippe Russe


getraind om met dit systeem te kunnen werken.

15-03-2010 13:30:40


De derde spreker was Paolo Trisi uit Italie. Trisi is vooral bekend door zijn wetenschappelijke studies over de histologie rondom de implantaten. Zijn presentatie richtte zich op de osseointegratie op microscopisch niveau en de rol van osteoclasten en osteoblasten. De primaire en secundaire stabiliteit werden zeer uitgebreid aan de hand van diverse studies waaronder die van Trisi zelf besproken. Volgens deze studies is de primaire en secundaire stabili-

Implacon

teit een simultaan proces, noodzakelijk voor het welslagen van de osseointegratie. Onmiddellijk na het plaatsen van het implantaat begint het afsterven van 1mm bot rondom het implantaat. Er ontstaat een spleet die de migratie van osteoblasten en osteoclasten, de verantwoordelijke cellen voor “botremodelling”, naar het implantaatoppervlak mogelijk moet maken. Binnen 6 weken is de remodelling René Froger, zijn band en de Frogettes traden op en maakten de Jubileumdag voor de familie Van der Schoor en voor alle genodigden tot een onvergetelijk geheel.

ver genoeg ontwikkeld om van osseointegratie te kunnen spreken. In deze periode van 6 weken vormen microDe tweede spreker van de dag was niemand minder dan

bewegingen een storende factor waardoor de jonge

Marius Steigmann uit Duitsland. Steigmann verzorgt

bot lamellen rondom het implantaat kunnen scheuren.

veel internationale cursussen op het gebied van

Zijn er teveel microbewegingen, dan ontstaat er fibreus

botopbouw en weefselregeneratie.

weefsel waardoor het botcontact verloren gaat. Een ander

In zijn presentatie heeft hij aan de hand van verschillende

belangrijk item in zijn presentatie was de kracht waarmee

casussen zowel de horizontale als de verticale botopbouw

het implantaat in het bot wordt geplaatst: de “insertion

belicht. Steigmann is van mening dat niet alleen de botop-

torque” (IT). Een hoge IT betekent een hoge primaire

bouw voor of tijdens de operatie maar ook de regeneratie

stabiliteit. De vraag of er risico op botnecrose door te

van de weke delen en de stabiliteit er van voor een

hoge druk rondom het implantaat bestaat heeft Trisi

optimaal resultaat noodzakelijk is. Hij is vooral bekend

stellig met nee beantwoord. Als er geen sprake is van een

door zijn prepareertechniek waardoor vermeerdering van

immediate belasting heeft de te hoge IT geen invloed op

zowel bot als mucosa verkregen kan worden. Tijdens zijn

de overleving van implantaten. Dit betekent dat necrose

voordracht raakten de congresgangers geïmponeerd door

als gevolg van compressie een mythe is en niet werkelijk

de “flaptechniek” die hij toepast waardoor een indruk-

bestaat. Men moet wel voorzichtig zijn met bepaalde

wekkend resultaat kan worden verkregen. Hij gebruikt de

typen implantaten die de hoge IT druk niet aankunnen en

“periostal pocket flap” om een horizontale botverbreding

open scheuren waardoor het implantaat onmiddellijk

tot stand te laten komen. Een andere moeilijke techniek

verwijderd moet worden omdat de prothetische opbouw

die hij als geen andere beheerst is de “mobilised palate

niet meer mogelijk is.

flap”. Dit is een flap uit het verhemelte die als ‘n accordeon open gevouwen wordt en defecten tot 10 mm kan

De vierde spreker van het wetenschappelijke dagdeel was

bedekken.

Henri Uijlenbroek. Zijn verhaal ging over het gebruik van “tissue expanders” in de mond om meer weke delen te creëren. Door het gebruik van de expander is het mogelijk om een basisoppervlak tot 185% te vergroten zonder dat er sprake is van littekenvorming. Bovendien heeft het vergrote gebied dezelfde kleur en kwaliteit als het omringende weefsel. De expanders worden veelvuldig in de plastische chirurgie toegepast. Echter, het gebruik van expanders in de mond kan innovatief genoemd worden. De aanwezigheid van voldoende weke delen maakt de botopbouw eenvoudiger omdat er altijd ongeacht de overcontourering van de botopbouw een spanningsvrije sluiting van het operatiegebied mogelijk is. Omdat de expanders eerst in het diermodel onderzocht moesten worden heeft Uijlenbroek een experiment met geiten in het buitenland opgezet. Nadat de positieve resultaten van dat onderzoek bekend werden mochten de expanders bij patiënten toegepast worden. Er zijn verschillende soorten expanders beschikbaar. In de mond worden de gel expanders gebruikt. Een van de patiënten


15-03-2010 13:30:46

de Salesmanager van Zimmer in Europa, Hatim Abbas, overhandigde het Implacom team een Award voor de

De laatste spreker van de middag was Egbert Jan van

gerealiseerde omzet over het jaar 2009, het Koor Van der

Bel. Hij is wetenschapper en schrijver. Een van zijn best-

Schoor zette een lofzang voor Gerda en Peter van der

sellers is het boek “Kloteklanten”. Van Bel doet onderzoek

Schoor in. Het hele gezelschap werd vereerd door de

naar klanttevredenheid en adviseert diverse dienstverle-

onverwachte komst van de Burgermeester van Barneveld

ners om hun klanten voldoende service aan te bieden en

die in zijn toespraak naar Peter en Gerda, de Koninklijke

daardoor hun klantenbinding te verbeteren. Zijn verhaal

Onderscheiding van Ridder in de Orde van Oranje Nassau

was boeiend en het publiek was enthousiast. Iedereen die

toekende aan Peter van der Schoor. Dit o.a. vanwege zijn

zijn vragen juist beantwoordde kreeg een boek van hem

verdiensten de implantologie een onderdeel te laten

als beloning. Hij is absoluut een interactieve persoonlijk-

worden van de algemene tandheelkunde en deze zowel

heid. Bovendien herkent een tandarts veel aspecten in

voor de behandelend arts als voor de patiënt in heel

zijn verhaal omdat tandartsen ook met klanten te maken

Nederland bereikbaar te maken,


Tijdens de feestavond waren er voldoende hoogtepunten :

uitkomst was veelbelovend.

Implacon

werd door van de Schoor in Garderen behandeld. De

hebben. Uit zijn onderzoek over de klanttevredenheid blijkt dat 35% van de ondervraagden nooit een positieve

René Froger, zijn band en de Frogettes traden op en maak-

ervaring met betrekking tot goede dienstverlening heeft

ten de Jubileumdag voor de familie Van der Schoor en

gehad. Aan de andere kant weet 85% van de dienstverle-

voor alle genodigden tot een onvergetelijk geheel. De

ners niet of zijn klanten tevreden zijn. Zijn advies was dan

dansgroep van Froger maakten de sfeer compleet. Rond

ook om de volgende zaken voor de klanten goed te

middernacht kwam er een einde aan het feest.

regelen: adequate hulp bij vragen en of problemen, deskundigheid van de contactpersonen, goede bejegening

Implacom heeft nogmaals bewezen een hecht en effectief

en vriendelijkheid en het hooghouden van de product-

team te zijn dat weet waar het om gaat, professionaliteit

kwaliteit.

en samenwerking. Farzin Banakar Implantoloog te Utrecht

Snellere en betere botregeneratie bij de behandeling van parodontale defecten

Cerasorb PARO biedt: • een verhoogde osteoconductiviteit; • een optimale resorptietijd door de gereduceerde poreusheid; • polygonale gebroken granulaatstructuur; • twee soorten korrelgroottes. Voor meer informatie, een afspraak of een gratis proefpakket:

Meer ruimte voor nieuw bot:


BioComp Dental bv Contactpersoon: Jan de Jong Molenstraat 2a, 5262 ED Vught Telefoonnummer: 073 - 6847202 E-mail: [email protected] Website: www.biocomp.eu

15-03-2010 13:30:47

nvoi-bulletin 4 | december 2009 pagina 14

Henquet

Verslag 14e Astra Tech Implantologie Symposium Vrijdag 22 Januari 2010 “De nieuwe standaard” Nu in het westen van het land alle sneeuw weer is verdwenen stond niets mij meer in de weg om het jaarlijkse Astra Tech Implantologie Symposium bij te wonen. Het thema van deze symposiumdag in het Amsterdamse Okura hotel was dit jaar “De nieuwe standaard”. Laurens Verweij, manager dental division Benelux van Astra Tech, verwelkomde alle aanwezigen en opende het symposium met de jaarlijkse update over de groei van het verkochte aantal implantaten van Astra Tech. Ondanks de recessie en een daling van de omzetten uit implantaten in Nederland en België voor de gezamenlijke implantaten markt, lieten de cijfers van Astra Tech wel een dipje zien, maar werd er alsnog een totale groei van meer dan 10 % gerealiseerd.


15-03-2010 13:30:51

nvoi-bulletin 1 | maart 2010 pagina 15 Laurens Verweij

Jan-Willem Wolf

Hugo De Bruyn

Net als vorig jaar hadden we vandaag weer twee dagvoor-

afloopt. Met implantaten is het net zo, als je weet dat je

zitters, Jan-Willem Wolf en Hugo De Bruyn. Onze

voorspelbaar tot een goed eindresultaat komt is het plaat-

dagvoorzitter Jan-Willem Wolf begon het symposium met

sen van het implantaat veel leuker om te doen. Het

een moment van reflectie op het overlijden van Jan

“boek” dat bij het implantaatsysteem hoort is het weten-

Bloemhard. Jan-Willem en Jan waren medeoprichters van

schappelijk onderzoek, gepubliceerd in internationaal

de Nederlandse Studiegroep Orale Implantologie, waaruit

erkende vakbladen, dat aantoont dat het implantaat

later de NVOI is voortgekomen. Jan was onder andere

voldoet aan de eisen die je er aan mag stellen. Helaas blij-

erelid van de NVOI. Daarna introduceerde hij het onder-

ken er niet veel producenten van implantaten te zijn die

werp van vandaag, “De nieuwe standaard” met een

serieus onderzoek doen. In 2003 publiceerde Jokstad et

beschrijving van het woord standaard. Standaard als een

al. (Int Dent J, 2003;56(6, suppl 2):409-443) een onder-

vaandel waaronder we ons kunnen scharen, als onder-

zoek naar de wetenschappelijke documentatie van de 78

steuning van iets moois, de gouden of titanium standaard

fabrikanten, die samen 225 implantaatsystemen maakten.

en iets tot standaard verheffen als norm waaraan we moeten voldoen. Daarna was het aan Hugo om de eerste spreker te introduceren. De dag zou worden geopend met de lezing van AnnaKarin Lundgren, DDS, PhD, Head of Scientific Management, Astra Tech AB, Zweden met haar lezing over ‘Marginal bone maintenance and the Astra Tech Implant System’. Hugo benadrukt dat Astra Tech één van de weinige fabrikanten is die zo veel onderzoek doet en ook veel onderzoek en activiteiten faciliteert voor bijvoorbeeld postgraduate studenten die zich verder willen bekwamen in de orale implantologie. Hierbij is veel onderzoek gericht op het behoudt van het marginale botniveau, dat is immers van belang om problemen in de toekomst te voorkomen. Als er geen botverlies is, is ook de kans op recessie, peri-implantitis en daarmee ook de kans op verlies van implantaten in de toekomst, klein. AnnaKarin Lundgren begint haar verhaal met de mededeling dat ze graag boeken leest. Ze begint dan met de eerste twee hoofdstukken en leest dan het laatste hoofdstuk om te weten hoe het afloopt, dan leest ze de rest van het boek. Haar gevoel is dat ze prettiger en meer ontspannen kan lezen als ze weet dat het uiteindelijk goed


15-03-2010 13:30:58


14e Astra Tech

Hieruit bleek dat:

20 edentate patiënten kregen in totaal 80 implantaten geplaatst in de mandibula, waarop overkappingsprothesen

t 10 fabrikanten hun implantaatsysteem met meer dan 4 klinische studies kunnen ondersteunen;

op door 4 implantaten gedragen steggen werden vervaardigd.

t 11 fabrikanten minder dan 4 klinische studies ter onderbouwing van hun systeem hadden; t 29 fabrikanten alleen “limited”published klinische documentatie hadden; t 28 fabrikanten geen gepubliceerde klinische documentatie hadden.

De resultaten na 12 jaar laten zien dat: t 96,2 % overleving na 12 jaar functie (2 machined implantaten gingen verloren); t Het marginale botverlies bij de implantaten varieerde tussen de -0,2 en + 0,01 mm (het moment van belasting gold hier als baseline);

Jokstad heeft in 2008 zijn overzicht van 2003 geactualiseerd voor het boek “Osseointegration and Dental

t Er was geen significant verschil tussen TiOblast en machined Astra Tech implantaten.

Implants”, (2009, chapter 1, Wiley-Blackwell). In tegenstelling tot wat werd gehoopt bleek nu dat van de in totaal

De internationale standaard voor acceptabel botverlies

145 fabrikanten van inmiddels 600 implantaatsystemen:

rondom implantaten is nog steeds gebaseerd op de gepubliceerde artikelen van Albrektsson et al ( Int J Oral

t 6 fabrikanten hun systeem kunnen ondersteunen met meer dan 20 gepubliceerde klinische studies; t 3 fabrikanten hun systeem kunnen ondersteunen met meer dan 5 klinische studies; t 4 fabrikanten hun systeem ondersteunen met beperkt

Maxillofac Implants 1986, 1(1); 11-25), Albrektsson en Zarb uit 1993 (Int J Prosthodont 1993;6(2);95-105) en Roos J et al uit 1997 (Int J Oral Maxillofac Implants 1997;12(4);504-514). Hieruit kan worden geconcludeerd dat:

gepubliceerde klinische documentatie; De overige fabrikanten blijken geen gepubliceerde onderzoeken van hun systeem te kunnen overleggen.

t Het marginaal botverlies in het eerste jaar minder moet zijn dan 1,0 mm; t In de jaren daarop volgend minder dan 0,2 mm per jaar.

Vervolgens heeft AnnaKarin een aantal van de resultaten van lang lopende onderzoeken met ons doorgelopen. Als

Als we deze norm hanteren dan is 1,5 mm botverlies na 5

eerste stond ze stil bij het 10 jaar lopende prospectieve

jaar acceptabel en mag je dat een succes noemen. Als deze

onderzoek van Gotfredsen K, (Clin Impl Dent Rel Res

norm wordt vergeleken met de resultaten van Astra Tech

2009, august, early online). Doel van deze studie is het

implantaten uit gepubliceerd onderzoek is er een opmer-

evalueren van de biologische en technische resultaten van

kelijk verschil zichtbaar:

vroeg en uitgesteld geplaatste enkeltandsvervangende implantaten bij de 10 jaars evaluatie.

Duizenden Astra Tech implantaten zijn radiologisch geëvalueerd in 41 gepubliceerde wetenschappelijke onder-

20 patiënten kregen ieder 1 Astra Tech implantaat;

zoeken.

Na 6 maanden werden de implantaten belast met

t Hierbij zijn meer dan 2000 patiënten geëvalueerd;

gecementeerde, porselein op metaal opgebakken kronen.

t Het marginale botverlies vanaf het moment van belasting bedraagt dan na:

De resultaten na 10 jaar waren:

t 1 jaar gemiddeld 0,3 mm

t 100 % overleving van de 20 implantaten;

t 5 jaar gemiddeld 0,3 mm

t 90% overleving van de prothetische voorziening; t Gemiddeld marginaal botverlies na 10 jaar was 0,75 mm (sd van 0,36);

Wat AnnaKarin en Astra Tech betreft is de norm van Albrektsson niet meer van deze tijd en mag deze wel wat

t Bij 75 % van de 20 patiënten werd minder dan 1 mm

strenger, wanneer we van een succesvol implantaatresul-

marginaal botverlies bij het implantaat gemeten na

taat spreken. Hierna nodigde ze professor Albrektsson uit

10 jaar functioneren.

daar vanmiddag op te reageren.

Het 12 jarig prospectieve onderzoek van Vroom MG, et al.

Vervolgens ging ze nog in op de onderzoeksresultaten van

(Clin Oral Impl Res 2009 Nov;20(11):1231-9.) naar het

een vergelijking van het TiOblast implantaat met het

effect van het implantaatoppervlak van schroefvormige

OsseoSpeed implantaat. Het idee achter de fluoride behan-

titanium implantaten bij mensen voor wat betreft de

deling van het met titaniumoxide gestraalde en opge-

klinische en radiologische parameters, heeft als doel om

ruwde implantaatoppervlak was om met name in de

het lange termijn resultaat te evalueren van het verschil

vroege genezingsfase een versnelde botformatie op het

tussen TiOblast (gemiddeld ruw) en machined implantaat-

implantaatoppervlak te induceren. Geckili O. et al. (Int J

oppervlakken.

Oral Maxillofac Implants, 2009;24 (4);684-688) deden een prospectieve studie van 24 weken om de stabiliteit


15-03-2010 13:30:58

verschillen zijn in het marginale botverlies en dat de hoeveelheid botverlies varieert tussen 0,2 en 0,38 mm.

t Er deden 27 patiënten mee;

Opvallend is wel dat het minst botverlies zich bij de oste-

t Bij iedere patiënt werden 2 implantaten geplaatst voor

toom groep voordoet en het meest bij de controle 2 fase

een overkappingsprothese, 1 TiOblast en 1 Osseo-

groep.

Speed implantaat; t De implantaten werden 1 maand na plaatsing belast;

Door Laurell L. en Lundgren D., (Clin Impl Dent Rel Res,

t ISQ metingen werden verricht na plaatsing en na 1, 2,

2009, early online DOI 10.1111/j. 1708-

3, 4, 5, 6, 12 en 24 weken.

8208.2009.00782.x) is een meta-analyse gedaan met als titel “Marginal bone level changes at dental implants after

De metingen laten zien dat met het OsseoSpeed oppervlak

5 years in function”. Het doel van deze studie was het

de dip in stabiliteit van het implantaat 2 weken na plaat-

vergelijken van veranderingen in het botniveau vanaf het

sing, door de lokale botafbraak als gevolg van het boor-

moment van de prothetische verbinding tot 5 jaar later

trauma in het implantaatbed, veel minder diep is waar-

voor implantaat systemen die nu op de markt zijn.

door de stabiliteit van het geplaatste implantaat na 2 weken niet tot nauwelijks minder is dan direct na plaatsing.

t Er werd een zoekopdracht opgesteld voor de beschik-


De resultaten hier laten zien dat er geen significante

met het TiOblast implantaat.

14e Astra Tech

van het nieuwe OsseoSpeed implantaten te vergelijken

bare publicaties; t Alle implantaatsystemen die op dit moment op de

Voor wat betreft het marginale botverlies van de Osseo-

markt zijn werden meegenomen indien:

Speed implantaten geeft het onderzoek van Stanford CM,

t Ze prospectieve studies hadden

et al. (Appl Osseointegration Res 2008;7: 49-57) de

t Radiologisch materiaal hadden van het botniveau bij

volgende resultaten:

prothetische ingebruikname en na 5 jaar functie t Er minimaal 2 onafhankelijke studies naar waren

t 20 patiënten; t 59 geplaatste implantaten posterior in de bovenkaak; t Indirecte sinuslift techniek met behulp van osteotomen;

gedaan t Hierbij werden sinus lifts, botopbouwen, direct placement en immediate belasting als een exclusiecriterium beschouwd.

t Early loading na 6 weken; t 3 jaars evaluatie (5 jaars volgt over 2 jaar).

Er bleken slechts 3 implantaatsystemen beschikbaar welke aan deze criteria konden voldoen:

Resultaten:

Het Astra Tech implantaatsysteem met 10 studies

t 95% implantaat overleving

Het Brånemark systeem met 20 studies

t Gemiddeld marginaal botverlies van 0,2 mm

Het Straumann Dental Implant System met 11 studies

Geconcludeerd mag worden dat het OsseoSpeed implan-

De samenvatting van de resultaten in de onderstaande

taat, in vergelijking met het TiOblast implantaat doet wat

tabel spreken voor zich waarbij de verschillen in botver-

het moet doen. De stabiliteit in de eerste inheelfase is

lies tussen de drie systemen statistisch significant is

groter en de resultaten na 3 jaar zijn minstens net zo goed

(p<0,01).

als die van de oudere TiOblast implantaten. Een andere interessante studie is die van Donati M. et al. (Clin Oral Implants Res, 2008;19: 740-748), hierin wordt een klinische prospectieve multicentrum studie

Astra Tech Brånemark Straumann

Cumulatief Survival Rate 98,2 % 94,8 % 98,0 %

Botverlies na 5 jaar 0.24 mm (95% CI -0.345, -0.135) 0.75 mm (95% CI -0.802, -0.693) 0.48 mm (95% CI -0.598, -0.360)

verricht naar immediate belasting van implantaten voor een enkeltandsvervanging waarbij de implantaten op 3

De verklaring voor dit succes ligt volgens AnnaKarin in

manieren geplaatst werden.

het MicroThread ontwerp en het Conical Seal Design van Astra Tech. Als ondersteuning hiervoor voert ze nog twee

t Het betreft 8 verschillende praktijken;

studies op. Als eerste de studie van Lee D-W et al. (Clin

t 151 patiënten;

Oral Res 2007;18:465470) In deze, weliswaar klein opge-

t Verdeeld over 3 groepen:

zette, prospectieve 3 jaars studie wordt het effect van de

t 2 fase operaties als controle groep;

MicroThread op het behoud van het marginale botniveau

t Directe belasting na standaard preparatie van het

bekeken.

implantaatbed; t Directe belasting na preparatie middels osteotomen;

t Het betrof hier een groep van 17 patiënten;

t Controles na 3 en 12 maanden.

t Bij iedere patiënt werden 2 TiOblast implantaten geplaatst;


15-03-2010 13:30:59


14e Astra Tech

t Één met MicroThread en één met een gladde nek; t Ze werden conventioneel belast met een tweedelige brug; t Röntgenfoto’s werden gemaakt ter analyse bij baseline, na 1, 2 en 3 jaar. De resultaten waren: t 100 % survival van implantaten en prothetische constructies; t Na 1, 2 en 3 jaar werd een significant verschil in botverlies gevonden tussen het TiOblast implantaat met MicroThread en het TiOblast implantaat met de gladde nek Botverlies Met MicroThread Zonder MicroThread

Na 1 jaar 0,17 0,24

Na 2 jaar 0,20 0,48

Na 3 jaar 0,22 0,52

waarna er in 1982 internationale acceptatie van het concept plaatsvond. Samen met Professor Brånemark

De tweede studie is die van Zipprich H. et al. (Implantolo-

ontwikkelde professor Albrektsson ook extraorale implan-

gie 2007;15:31-45) waarin microbewegingen en micro-

taten in 1977 ten behoeve van protheses voor oncologie

gaps in de implantaat-abutment regio worden onderzocht.

patiënten en in 1979 implantaten voor de bevestiging van externe gehoorapparaten. In 1987 werd een implantaat

t Implantaten met bevestigde abutments werden in een plastic blok in een kauwsimulator geplaatst; t Vervolgens werden de opstellingen belast met een

ontwikkeld voor mensen met een hoge amputatie van het been waardoor er te weinig been overbleef om houvast te geven voor een conventionele beenprothese. In 1997

toenemende belasting van 50 tot 200 N in een hoek

werd de RFA ontwikkeld om de stabiliteit van een

van 30 graden;

geplaatst oraal implantaat te kunnen beoordelen.

t De implantaat-abutment verbinding werd middels röntgendoorlichting gefilmd met een high speed digitale

Terugkomend op de Orale implantaten waarschuwt

camera (1000 beelden per seconde) gedurende de belas-

professor Albrektsson ons voor de waan van de dag. Ann

ting;

Wennerberg zei in 2006 al “New oral implants of today are often presented in forms of spring and autumn collec-

Op de aldus verkregen film is duidelijk zichtbaar dat de

tions”. De vragen die wij als gebruikers ons moeten blij-

verschillende onderdelen ten opzichte van elkaar bewe-

ven stellen zijn: “waren al deze nieuwe en vernieuwde

gen bij alle geteste merken met uitzondering van het

systemen wel succesvol?” en “is osseointegratie hetzelfde

Astra Tech systeem en het Ankylos Implantaat van

als succes?”. Denk aan het Corevent implantaat uit 1990,

Dentsply Friadent. De bewegende beelden onder röntgen-

toen de marktleider in de VS op het gebied van orale

doorlichting zijn voor de liefhebbers te downloaden op

implantaten. Dit systeem werd vervolgens in 1991 van de

http://www.kgu.de/zzmk/werkstoffkunde/index_

markt gehaald na een artikel over 47 Corevent implanta-

en.html. Welk deel van het succes van het marginale

ten met heel veel botverlies. Een ander implantaat was

botbehoud op conto van de MicroThread en welk deel op

het Frialit-1 implantaat, dit was voor die tijd een goed

het ontbreken van microbeweging en microlekkage door

gedocumenteerd implantaatsysteem (Schulte et al, 1976),

de conische verbinding moet worden geschreven is niet

maar bleek na enkele jaren functie niet sterk genoeg en

onderzocht.

brak af. Het eveneens populaire IMZ implantaat bleek na 5 jaar in functie sterk versnelde botafbraak te vertonen en

Na de lunch was het aan professor Tomas Albrektsson,

werd in 1997 van de markt gehaald. Daarna kwamen de

MD, PhD, ODhc van de Dept. of Biomaterial Research

HA-gecoate implantaten, ook deze bleken teveel botverlies

at The Sahlgrenska Academy at Göteborg University,

te vertonen (Albrektsson 1998, review) en verdwenen

Zweden om ons een lezing te geven ‘On success and

weer, net als het Frialit II implantaat. Meer recent is het

survival of oral implants’. Professor Albrektsson begon

Oraltronics double screw implantaat, een volstrekt onge-

zijn lezing met een terugblik op het verleden van de orale

schikt en ongedocumenteerd implantaat wat leidde tot

implantologie. Terugkijkend naar de ontdekking van osse-

enorm botverlies en diverse rechtszaken in de Scandinavi-

ointegratie in 1962 leidde dat, na diverse dierstudies, in

sche landen (Haugesuns Byret, Noorwegen 2000).

1965 tot de eerste patiënt die met orale implantaten


behandeld werd met vreselijke resultaten tot in 1970.

Wat we ons volgens professor Albrektsson terdege moeten

Hierna leidde de nodige verbeteringen in 1977 tot een

realiseren is dat er bij alle bedrijven die implantaten op de

acceptatie van dentale implantaten door de Zweedse FDA

markt brengen commerciële belangen meespelen. Deze

15-03-2010 13:31:01

gebruikelijk voor CSR tabellen, die worden buiten

klinisch rapport aan over tevredenheid van patiënten met

beschouwing gelaten. De studie wordt gepubliceerd met

hun Linkow blad implantaten. Hiervoor werden 55

een CSR van 98,2 % en de conclusie van ImplantAll Inc.

patiënten telefonisch benaderd, 8 namen er niet op, 34

Is dat het SuperActive Instant implantaat een aanbeve-

waren verhuisd of hadden inmiddels een ander, onbe-

lenswaardig product is op basis van deze studie.


verschilt. De 50 % drop-outs worden behandeld zoals

en die van de patiënt. Als voorbeeld haalt hij een oud

kend, telefoonnummer, 11 patiënten zeiden erg tevreden te zijn en 1 zei dat het implantaat van zijn vrouw prima

Met andere woorden, aldus professor Albrektsson, een

was en dat ze haar er vorig jaar mee hadden begraven.

resultaat zoals hierboven beschreven heeft geen enkele invloed op de gepubliceerde CSR cijfers van een implan-

Uiteraard zijn er verschillende fases in het onderzoek, in

taatsysteem. De waarde van een CSR zonder gegevens

vitro en in vivo, in het laboratorium, bij proefdieren en bij

over drop-outs, -zijn deze patiënten als gevolg van hun

patiënten. Hierover kan worden gerapporteerd middels

orale ellende naar een andere tandarts gevlucht?- en

een case-report, of er kan een retrospectieve klinische

concrete cijfers over marginaal botverlies ten opzichte van

studie dan wel een prospectieve gerandomiseerde gecon-

het moment van plaatsing met minimaal een standaard

troleerde klinische studie worden uitgevoerd. Aan welke

deviatie daarbij vermeld, is volstrekt nietszeggend.

eisen moet een goede studie dan voldoen? Duidelijkheid moet er volgens professor Albrektsson zijn over de

Een Randomized Clinical Trial daarentegen is voor

volgende onderwerpen:

sommige onder ons het enige dat telt als bewijs ( Steven

t Consecutive implants

Eckert, JPD2006, p128), maar dat is ook niet reëel. Voor

t Inclusie /exclusie criteria

hen die dat denken verwijst professor Albrektsson naar

t Drop out rapport

een studie van G.C.S. Smith & J.P. Pell getiteld ”Parachute

t Data over het marginale botniveau

Use to prevent Death and major Trauma related tot Gravi-

t Vaste routine tijdens alle controle bezoeken

tational Challenge: Systemic Review of randomised,

14e Astra Tech

belangen kunnen strijdig zijn met die van de behandelaar

controlled trials” (repr. in Int J. Pros 2006: 19,126-128) . Helaas beperken veel van de hedendaagse studies tot de

Dit stuk is een must voor de puriteinse RCT liefhebber die

zeer beperkte CSR -(Cumulative Survival Rate)–evaluaties.

hierin wordt uitgenodigd deel te nemen als proefpersoon

Ook met een marginaal botverlies van diverse millimeters

in een test naar de noodzaak van een parachute bij een

voldoet een implantaat nog aan deze norm, als het hier de

“gravitational challenge”. Oftewel om de noodzaak van

vervanging van een 11 betreft bij een patiënt met een

een parachute concreet te bewijzen moeten een aantal

hoge lachlijn zal dit niet meer als een succes kunnen

testpersonen mét en een aantal testpersonen zonder para-

worden gezien. Opvallend genoeg zien we in veel publica-

chute op grote hoogte uit een vliegtuig springen. U mag

ties in de gerenommeerde internationale bladen vaak een

raden wie er in ieder geval géén parachute krijgt.

CSR van 98,2 %, maar hoe informatief is dit getal? Over één ding zijn we het allemaal eens, het is onacceptaWat is de werkelijke waarde van een simpele CSR-curve

bel om te ontdekken dat de huidige implantaten dezelfde

gebaseerd op het aantal geplaatste implantaten ten

risico’s lopen als 40 jaar geleden. Professor Albrektsson

opzichte van het aantal implantaten dat verloren is

pleit daarom voor een viertal stappen:

gegaan? Als voorbeeld presenteert professor Albrektsson

t De wetenschap moet zijn herintrede doen in het veld

ons de fictieve casus van dokter Smith en dokter Jones die gaan implanteren met het “SuperActivInstant” implantaat

van de orale implantaten; t Nieuwe principes en radicale implantaat vernieuwin-

van het goed aangeschreven staande bedrijf ImplantAll

gen moeten eerste klinisch getest zijn, liefst in een

Inc. Deze implantaten zo zegt het bedrijf “make the

universitaire setting;

patient smile for ever”. Tot grote schrik van dr. Smith en

t Als er dingen mis gaan met een implantaat is de tand-

dr. Jones blijft 50 % van de patiënten bij wie geïmplan-

arts die ze plaatste de eerst verantwoordelijke persoon;

teerd is, weg bij de controle na 1 jaar, verder wordt bij

t Het klinisch handelen tijdens plaatsing van een implan-

48,2 % van de geplaatste implantaten 6 to 8 millimeter

taat zou wel eens net zo’n grote invloed kunnen hebben

botverlies geconstateerd en 1,8 % van de geplaatste

op mislukkingen als de “hardware” van de implantaten

implantaten blijkt al na 1 jaar verloren gegaan. Wat een

zelf.

catastrofe aldus dr. Smith en dr. Jones. Ze besluiten ImplantAll Inc op de hoogte te brengen en willen een

In onze originele criteria voor succes hebben we inder-

rapport uitbrengen hierover. Tot hun verbazing is het

daad gesteld dat 1 mm botverlies gedurende het eerste

bedrijf heel tevreden ondanks het botverlies en helpt hen

jaar na plaatsing en vervolgens een verlies van 0,2 mm

met het rapport. ImplantAll Inc. schrijft een eerlijk

per jaar was acceptabel te nomen voor een succesvol

rapport, maar spreekt daarin alleen over een botniveau in

implantaat systeem. Met de moderne implantaatopper-

verhouding tot een vaag referentiepunt in de apicale regio

vlakken lijkt een beter resultaat haalbaar, maar Berglundh

van het implantaat waarvan het botniveau nu maar 1 mm

et al. (2008, 2009) hebben dieronderzoek gepubliceerd


15-03-2010 13:31:01


14e Astra Tech

dat als een mogelijk probleem kan worden geïnterpreteerd

teerde Súnden-Pikner 2 conclusie die vraagtekens plaat-

met de moderne implantaat oppervlakken.

sen bij de gerapporteerde percentages peri-implantitis in de literatuur:

De auteurs plaatsten ligaturen rond de commercieel verkrijgbare implantaten die geplaatst waren bij honden. De ligaturen werden verwijderd op het moment dat er botresorptie zichtbaar was tot 1/3 van de lengte van het geplaatste implantaat en rapporteren vervolgens: t Bot resorptie stopte rond de machined oppervlaktes van de implantaten; t Botresorptie ging verder bij de SLA, Astra en TiUnite implantaten; t Na mechanische reiniging stapte de botresorptie rond

t De progressie van het botverlies bij implantaten met meer dan 2 mm botverlies was groot in het eerste jaar en verliep daarna langzaam; t De grote hoeveelheden botverlies vinden plaats bij een relatief kleine groep patiënten. Daarnaast moeten we ons de vraag stellen of we de tand en het implantaat als verankerde entiteiten in de mond wel mogen vergelijken als we kijken naar de reactie die het lichaam bij één van beide geeft in geval van een biologische uitdaging. “Implants are frequently described as

de SLA en OsseoSpeed, maar viel niet te stoppen rond

tooth root analogs, yet the genesis and specific nature of

de TiUnite implantaten, mogelijk als gevolg van de

their interfacial attachments to host bone differ” (Chvarts-

kleine cryptes in het implantaatoppervlak.

zaid, Koka & Zarb, 2008). Ook bij de bacteriële verklaring van peri-implantitis kunnen vraagtekens geplaatst

Professor Albrektsson kwalificeert deze bevinding echter

worden.

eerder als een reactie op een corpus alienum dan als het

Bij analyse van falende implantaten waar botresorptie

nabootsen van een “normale”parodontale afbraak. Want

plaats vind zijn vele bacteriën aan te tonen, maar zijn

waarom ontstaat nu eigenlijk botverlies rondom implanta-

deze de primaire oorzaak van de peri-implantitis of verte-

ten ? Het antwoord op deze vraag hangt af van de persoon

genwoordigen zij enkel een secundaire opportunistische

aan wie je hem stelt. Het is interessant om te zien dat het

kolonisatie? Oftewel we moeten onderscheid maken

feit of je parodontoloog of prothetist bent je interpretatie

tussen primaire peri-implantitis (oorzaak) en secundaire

van botverlies lijkt te kleuren. Natuurlijk is botverlies als

peri-implantitis (gevolg).

gevolg van overbelasting aan te tonen, als de kracht maar groot genoeg is en natuurlijk kun je botverlies veroorza-

Het wetenschappelijk bewijs voor peri-implantitis is

ken met een ligatuur rond een implantaat, maar wat is de

mager aldus Professor Albrektsson. Chvartsaid, Koka &

klinische relevantie van deze bevindingen ? Is peri-

Zarb (2008) stellen dat de meeste artikelen over de gevoe-

implantitis per definitie een indicatie van op handen

ligheid van implantaten voor peri-implantitis gebaseerd

zijnde grote problemen of kan het meevallen? Zijn er

zijn op ligatuur onderzoek. Die situatie komt niet echt

misschien niet andere oorzaken van botverlies dan over-

overeen met de etiologie en progressie van peri-implantair

belasting of peri-implantitis die het botverlies verklaren ?

botverlies bij mensen. Ook het “bewijs” dat peri-implanti-

Albrektsson en Isidor definieerden peri-implantitis als

tis meer voorkomt bij mensen met eerder parodontale

botverlies in combinatie met ontsteking, maar alleen als

problemen is geen hard bewijs. Als de vogelliefhebber

het botverlies groter was dan acceptabel volgens de crite-

Albrektsson de dalende ooievaars populatie in Zweden

ria van succes (minder dan 1 mm in het 1e jaar en minder

uitzet naast het dalende geboortecijfer in diezelfde peri-

dan 0,2 mm per jaar). En de prevalentie van peri-implan-

ode, is er een prachtig verband zichtbaar waardoor je

titis hangt erg af van de gebruikte definitie. Zo vinden

bijna weer in de ooievaar zou gaan geloven. Echter toen

Roos-Jansåker et al (2007) 6,6 % peri-implantitis bij 999

de ooievaars in Zweden rond 1950 uitstierven bleef het

Brånemark implantaten met een follow-up van 9 tot 14

geboortecijfer gelukkig wel stabiel.

jaar. Fransson et al. (2007) vinden 12,4 % peri-implantitis bij 3413 Brånemark implantaten met een follow-up van 5

Feit is dus dat we het antwoord op de oorzaak van peri-

tot 20 jaar. Berglundh (Monaco 2009) heeft gesteld dat 85

implantitis nog niet gegeven kan worden, er is niet

% van alle implantaatpatiënten peri-implantitis hebben bij

genoeg bewijs om peri-implantitis of botverlies door over-

tenminste 1 implantaat.

belasting als primaire oorzaak aan te wijzen. Wat wel

Maar aldus professor Albrektsson we moeten met een

zeker is, is dat botverlies in ieder geval optreed. Een

kritische blik blijven kijken naar deze cijfers anders kon

derde weinig gehoorde alternatieve verklaring is “The

peri-implantitis wel eens de Zwarte dood van de implan-

compromised healing/adaptation theory”(Chvartsaid et

tology zijn. Als we de data goed nalezen blijken veel paro-

al, 2008).

dontologen een extreem ruime opvatting te hebben van

t Kwalitatief slechte chirurgie dood de cellen nodig voor

wat peri-implantitis is, namelijk alle implantaten met botverlies na 1 jaar. Dit geld dan ook voor een cumulatief botverlies van 0,1 mm jaarlijks tussen jaar 1 en jaar 20. Met zo’n ruime definitie zal peri-implantitis een niet te stoppen pandemie zijn. In haar thesis van 2008 presen-


herstel na implantatie; t Gastheer implantaatbedfactoren zoals genetische kenmerken, ziekte, drugs en of medicijngebruik en bestraling kunnen de genezing compromitteren; t Te veel druk om de botcellen te kunnen laten adapteren

15-03-2010 13:31:01

t Moeten we ons er van bewust zijn dat de betrouwbare

t Roken en allergieën of vergelijkbare afwijkingen verstoren de botcellen en/of hun vascularisatie..

industriële partner van vandaag morgen niet zo betrouwbaar hoeft te zijn; t Nieuwe principes en radicale implantaat vernieuwin-

Samenvattend kan gezegd worden dat marginaal botver-

gen moeten klinisch getest worden voor ze op de markt

lies een complex probleem is dat wordt veroorzaakt door

komen;

veel verschillende genezings en adaptatie factoren. Marginaal botverlies rondom implantaten is in veel gevallen een klein probleem en niet geassocieerd met een grotere kans op verlies van het implantaat. Het kan echter nog wel even duren voor we consensus hebben bereikt over het feit dat de gecompromitteerde genezingstheorie de meest voorkomende reden zal blijken te zijn voor implantaat problemen omdat we vaak toch via een parodontale, prothetische of bacteriologische bril kijken.

t Copy-cat systems “the cheap solution” konden wel eens duurkoop blijken te zijn; t Als er iets mis gaat , blijft de tandarts de eerstverantwoordelijke; t Klinisch chirurgische vaardigheid, of gebrek hier aan, kan net zo’n vaak voorkomende oorzaak van problemen zijn als de implantaat “hardware”; t Peri-implantitis is als primair ziekteproces nog niet bewezen.

Zal het mogelijk blijken te zijn om botverlies te voorkomen

Na een korte discussie en een kop thee was het de beurt

of in ieder geval te minimaliseren? De Astra MicroThread

aan de laatste spreker van deze dag, Fernando Rojas

lijkt in ieder geval een verbetering te hebben opgeleverd

Vizcaya, DDS, MS, Adjunct Assistant Professor at the

ook al wordt dit implantaat in de studies vergeleken met

Department of Prosthodontics at the University of North

verouderde implantaten van Brånemark en Straumann.

Carolina, Chapel Hill, USA met zijn lezing ‘Esthetic Proto-

Dit heeft er toe geleid dat verschillende bedrijven het

col for Maxillary Complex Case Design’. Om bij een volle-

concept van de MicroThread hebben gekopieerd en laten

dige rehabilitatie van een bovenkaak middels implantaten

we hopen dat ze het net zo goed doen als het origineel

met een goed resultaat te eindigen heeft Fernando zijn

van Astra, de tijd zal het ons leren. Maar in dit licht is het

eigen protocol opgezet.


Daarom sluit professor Albrektsson af met deze 6 punten:

prothetische voorzieningen;

14e Astra Tech

door verkeerde implantaatkeuze of verkeerde

inderdaad zo dat de oude criteria voor succes aan vernieuwing toe zijn en wij stellen het volgende voor (Albrektsson, Eckert, Koka & Wennerberg in ms. 2010): t Maximaal 0,5 mm marginaal botverlies gedurende het eerste jaar; t Maximaal 0,1 mm jaarlijks in de jaren daarna. Als afsluiting van zijn lezing had professor Albrektsson nog een paar statements en tips voor ons: Helaas kunnen we de commerciële bedrijven niet altijd vertrouwen, die schijnbaar de leiding op het gebied van de orale implantologie hebben overgenomen van de clinici en de onderzoekers. “Implant manufacturers tend to describe implant treatment in overly simple terms, as if implant placement were

In dit protocol gaat hij uit van 3 voorbereidende stappen:

as easy as turning a screw into a piece of wood. What’s more they make both dentists and patients believe that an ideal outcome is more or less a matter of fact” Georg

t Analyseer de sleutelfactoren om een esthetisch resultaat te bereiken;

Watzek, editorial JOMI.

t Plan de ideale 3D tandpositie en de ideale 3D implan-

Indeed, it is these commercial enterprises that seem to

t Plan de cervicale contour en maak het esthetische

taat positie; have usurped the major role in education in the field. We

casus ontwerp.

have travelling “World Tour” circuses promoted like pop concerts, product and techniques are being pushed with

Om een fraai esthetisch resultaat te bereiken moeten we

inadequate or no scientific evaluation. Sales personnel are

ons bewust zijn van alle sleutelfactoren die van invloed

giving in-surgery tuition to clinicians” T. Walton IJP.

zijn en de manier waarop ze elkaar beïnvloeden:


15-03-2010 13:31:03


14e Astra Tech

Het onderliggend bot

Om met het tandvlees mooi uit te komen besteed

t Omvat en steunt het implantaat

Fernando veel aandacht aan de tijdelijke voorziening om

t Ondersteunt en zorgt voor behoud van de weke delen

daarmee de weke delen te bewerken en vorm te geven ten

t Weke delen

behoeve van het eindresultaat. Door middel van eivor-

t Optimale biologische breedte

mige pontics, holtes en overgangsvormen probeert hij het

t Beschermen het marginale bot

tandvlees te ondersteunen, compressie te geven en waar

t Zorgt voor de esthetiek

nodig tandvlees weg te halen.

t Prothetiek t Implantaat - moet het marginale bot behouden

Afhankelijk van de wens van de patiënt en de haalbaar-

t Abutment - vergroot de contactzone voor het omlig-

heid kan gekozen worden voor direct of delayed place-

gende zachte weefsel t Kroon - zorgt voor esthetisch resultaat

ment. Als gekozen wordt voor delayed placement kiest Fernando voor 8 weken tussen extractie en implanteren, daarna 8 weken osseointegratie. Vervolgens 4 weken

Om de gewenste locatie van de implantaten in relatie tot

weke delen manipulatie met een tijdelijke voorziening

de te vervaardigen prothetische voorziening te kunnen

waarna de definitieve afdruk wordt genomen. In geval

plannen wordt op foto’s van de desbetreffende patiënt een

van immediate loading na delayed placement zijn de 8

aantal metingen verricht.

weken osseointegratietijd tevens de 8 weken waarin de

Hoe ligt de mediaanlijn, de pupillijn, het occlusale vlak,

weke delen worden gemanipuleerd.

de lachlijn en de liplijn. Ofwel hoe zijn de verhoudingen

Wordt er gekozen voor direct placement, dan kiest

van de mond en tanden ten opzicht van de rest van het

Fernando voor 12 weken osseointegratie in geval van

gezicht. Daarna zoomen we in op de mond. Hoeveel tand

delayed loading. Daarna 4 weken weke delen manipulatie

materiaal laat de patiënt nu zien en hoe moet dat met de

met een tijdelijke voorziening waarna de definitieve

nieuwe voorziening er uit zien? Hoe is het verloop van de

afdruk wordt genomen. In geval van immediate placement

snijranden bij de incisieven, hoe is de lachlijn, hoe breed

en immediate loading, kiest hij voor 12 weken osseointe-

is de lach, hoe is de vorm van de lippen. Hoe ligt de

gratietijd waarin dan eveneens de weke delen manipulatie

verhouding tussen mediaanlijn van het gezicht en de

plaats vindt. De definitieve afdruk wordt dan na 12 weken

mediaanlijn bij de incisieven.

gemaakt.

Al deze gegevens bepalen waar de kronen van de incisieven moeten beginnen en eindigen. Uitgaande van een

In alle gevallen bestaat het concrete behandeltraject uit

gemiddelde lengte van bijvoorbeeld een centraal incisief

drie fases:

van 11 millimeter en een biologische breedte van 3 milli-

t Het verzamelen van alle diagnostische informatie;

meter, weet je dat het implantaat 14 millimeter van dit

t Aangezichts- en röntgenfoto’s, afdrukken en gipsmodel-

punt zou moeten staan om de ideale situatie te bereiken. Is dit haalbaar of moet er dan bot weggenomen dan wel opgebouwd worden ? Of kiezen we in dit geval voor een

len, etc.; t Het voorbereiden van de casus achter de computer en in het TTL;

compromis met een kroonlengte van bijvoorbeeld 12

t Computeranalyse van röntgen en aangezichtsfoto’s;

millimeter zodat we niet hoeven te augmenteren ?

t Een opzet van het na te streven resultaat.; t Een Stent (boorsjabloon);

Vervolgens moeten we in detail kijken naar de pink en

t Tomogrammen;

white esthetics. Bij de white esthetics moeten we letten

t 3D plaatsing van de implantaten op de computer;

op:

t Tijdelijke restauraties worden in het TTL voorbereid.

t De asrichting van de tand;

Hierbij wordt door in het gips ook de gewenste vorm

t Het niveau van het contactpunt;

van de weke delen te raderen de vorm van de tijdelijke

t De vorm en grootte van de tand;

voorziening in drie dimensies geoptimaliseerd;

t Eventuele specifieke karakteristieken;

t Het uitvoeren van de casus zoals gepland;

t De oppervlakformatie van de tand;

t Plaatsen van de implantaten, de tijdelijke voorziening

t Uiteraard de kleur;

kan tijdens de operatie met een palatinale plaat in de

t De kleur en vormgeving van de snijrand.

mond geplaatst worden. De bothoogtes onder de brug worden gecontroleerd en waar nodig gecorrigeerd;

Voor wat betreft de Pink Esthetics let Fernando op:

t Selectie en plaatsen van de abutments;

t De gezondheid van het tandvlees;

t Plaatsen van de tijdelijke restauratie;

t De interdentale papilvorm en vulling; t Het hoogste punt van de gingivale contour;

Vervolgens liep Fernando met foto’s van iedere stap een

t Het evenwicht in de gingivale contouren links en

casus door van een vrouw waarbij het restgebit in de

rechts.

bovenkaak werd getrokken. Vervolgens werd met vier driedelige implantaatbruggen, ieder op 2 implantaten, een volledige rehabilitatie van de bovenkaak gedaan. Hiermee


15-03-2010 13:31:04

bewering te staven. Erg actueel in verband met de discus-

kunt u een aantal casussen bekijken mét beeldmateriaal.

sie met diverse zorgverzekeraars over de onnodig hoge kosten van een implantaatbehandeling door de dure

De conclusies van Fernando zijn als volgt:

implantaatsystemen. Het feit wil dat de inkoopprijs die ik

t Adequate patiënt analyse; 14 mm van incisale rand tot

betaal voor de benodigde onderdelen soms hoger ligt dan

het bot; t Implantaat plaatsing op basis van een gedetailleerd restauratieplan; t Implantaat locatie keuze en plaatsing moet plaatst

de norm die zij hebben gesteld voor een dergelijke behandeling. Eigenlijk willen ze dus dat ik een goedkoop, minder goed onderbouwd systeem ga gebruiken om voor hen kosten te besparen. Laten we met zijn allen niet

vinden op basis van de cervicale contour van de

vergeten dat ook verzekeringsmaatschappijen een duide-

geplande restauratie in een ideale 3D positie (3 mm

lijk commercieel belang hebben. Teneinde dit te realise-

dieper dan de cervicale contour en 2 mm naar palati-

ren moeten hun kosten laag blijven. Hoe lang de patiënt

naal);

probleemloos van de constructie mag genieten lijkt van

t Een adequate tijdelijke voorziening welke in 3D is

ondergeschikt belang, wie weet is de patiënt tegen die tijd

ontworpen, is nodig om de weke delen te manipuleren

al overgestapt naar een andere verzekeraar.

en te behouden (Ovate pontics, Embrasures, Transitio-

Gedegen onderzoek is kostbaar en dat zal dus in de prijs

nal contour).

van een implantaat zichtbaar moeten zijn. Laten we ook


zonder het zo noodzakelijk gebleken onderzoek om die

fernandorojasvizcaya.com en www.prosthodontics.es

14e Astra Tech

kwam zijn theoretische concept tot leven. Op www.

niet vergeten dat de behandelaar, u dus, de eerstverantOok aan het einde van deze voordracht was er weer de

woordelijke is bij problemen. Daar komt bij dat als ik voor

mogelijkheid om in discussie te gaan met de spreker, in

mijn eigen mond moet kiezen tussen een duurder, maar

dit geval zowel voor als tijdens een borrel. Al met al weer

gedegen onderzocht implantaat of een copy cat, ik het

een enerverende dag met goede voeding voor zowel het

antwoord wel weet. Ook hier geldt wat mij betreft de

brein als voor de inwendige mens. Wat mij extra opviel

aloude norm, kies voor je patiënt het systeem dat je ook in

was de concrete waarschuwing van Professor Albrektsson

je eigen mond zou gebruiken.

om niet in zee te gaan met copy-cat systemen die claimen dezelfde resultaten te geven als het origineel, maar dan

Wilco Mekenkamp

Ceros® TCP Granules and Putty

SWISS PRECISION AND INNOVATION. www.thommenmedical.com

Thommen Medical Benelux B.V. Edisonweg 17B 3404 LB IJsselstein Tel.: 030 6868468 Email: [email protected]


15-03-2010 13:31:05


Persbericht

BioComp Dental bv presenteert: EPIGUIDE® Het eerste volledig resorbeerbaar membraan met een unieke 3-laags technologie

Vught, 5 januari 2010 - BioComp Dental bv, producent en ontwikkelaar van het BioComp dentale implantaatsysteem levert, naast haar bestaande membranen, nu ook het unieke 3-laags membraan

De opbouw en werkzaamheid van het EPIGUIDE-membraan;

EPIGUIDE. EPIGUIDE is het eerste bioresorbeerbare synthetisch membraan gebaseerd op een 3-laags technologie. De genezing is

Laag 1: De laag die grenst aan het defect.

daardoor nog meer voorspelbaar. De gewaarborgde stevigheid maakt

De gelimiteerde poreusheid ondersteunt een krachtige

het product vervolgens uitermate geschikt voor parodontale

opname van het bloed. De laag bevordert de vorming van

chirurgie en Guided Tissue Regeneration (GTR).

nieuw weefsel en voorkomt dat fi broblasten het defect kunnen bereiken. Laag 2: De binnenlaag De binnenlaag bestaat uit een labyrint gevormde structuur. Deze laag vangt de fi broblasten op. Ze worden verspreidt in verschillende kanalen, terwijl de binnenste kamers in de laag ervoor zorgen dat de stroom van de interstitiële vloeistof onbeperkt doorgang kan blijven vinden. Laag 3 De laag die grenst aan het tandvlees Deze laag bestaat uit verschillende kamers en kanalen die onderling in verbinding staan. Hierdoor vertraagt de infi ltratie van fi broblasten. Dit bevordert de celhechting. Het membraan EPIGUIDE zorgt voor voldoende ruimte voor de ontwikkeling van bot en ondersteunt het parodontale weefsel. De barrièrefunctie blijft twee tot drie maanden intact. Na zes tot twaalf maanden is het membaan volledig geresorbeerd. EPIGUIDE wordt geleverd in de maat 18 mm x 30 mm. Werken met deze techniek bespaart arts en patiënt een tweede ingreep. Wilt u meer informatie over EPIGUIDE of onze andere botregeneratieproducten, dan kunt u contact opnemen met Jan de Jong, onze specialist binnen BioComp. U kunt hem telefonisch bereiken op 06-52 02 84 87 of via e-mail [email protected].


15-03-2010 13:31:11

G. Alsaadi, M. Quirynen, A. Komárek, D. van Steenberghe Inleiding Naast vroegtijdig verlies van implantaten door

porose, hypo- en hyperthyreoïdie, chemotherapy, diabetes

falende osseointegratie, gaan implantaten ook later verlo-

type I of II en ziekte van Crohn. Verder werden lokale

ren (na plaatsen van de suprastructuur). Laat verlies van

factoren als botkwaliteit en –kwantiteit, afmeting van het

implantaten wordt in verband gebracht met de microbiële

implantaat en locatie, rookgewoonten en radiotherapie in

flora en occlusale krachten waaraan de implantaten

kaart gebracht.

worden blootgesteld. De rol van systemische en lokale

Resultaten 101 van de 1514 geplaatste implantaten

factoren (botkwaliteit, afmeting implantaat, locatie) is

gingen verloren in de periode na plaatsen van de supra-

minder duidelijk bij het laat verliezen van implantaten.

structuur tot twee jaar daarna. Er bleek een relatie met

Deze retrospectieve studie onderzocht de invloed van

radiotherapie, diameter van het implantaat (5 mm implan-

deze systemische en lokale factoren op het verlies van

taten, meer verlies), locatie van het implantaat (posteri-

implantaten vanaf het plaatsen van de suprastructuur tot

eure zone bovenkaak meer verlies) en botkwaliteit (type

twee jaar na belasten.

IV bot meer verlies).

Materiaal en methode Statussen van 700 patiënten

Conclusie De auteurs van deze studie concluderen dat de

werden at random geselecteerd uit het totale bestand van

locatie van het geplaatste implantaat, de botkwaliteit, de

patiënten die met Brånemark implantaten werden behan-

diameter van het implantaat en radiotherapie van invloed

deld op de afdeling parodontologie van de Universiteit van

zijn op het falen van implantaten na plaatsing van de

Leuven. Patiënten waarbij een implantaat vroegtijdig

suprastructuur. Er werd echter geen relatie gevonden met

verloren ging (voor plaatsen van de suprastructuur) en

roken en systemische factoren. Dat er meer implantaten

waarvan follow-up data tot twee jaar na plaatsen van de

met een grotere diameter (5 mm) verloren gingen, werd

suprastructuur ontbrak, werden niet geïncludeerd. Er

door de auteurs in verband gebracht met een leercurve,

bleken 412 patiënten met 1514 implantaten beschikbaar

mindere botkwaliteit, de preparatie en het gegeven dat dit

voor de analyse. Van elke patiënt werd de medische histo-

implantaat veelal werd gebruikt als tweede keus.


Clinical oral implants research, online early

Abstracts

Impact of local and systemic factors on the incidence of late oral implant loss

rie in kaart gebracht. De focus lag hierbij op endogene factoren zoals hypertensie, coagulatie stoornissen, osteo-

L. den Hartog

Minimally invasive treatment for papillae deficiencies in the esthetic zone: a pilot study W. Becker, I. Gabitov, M. Stepanov, J. Kois, A. Smidt, B. Becker

Clincial implant dentistry and related research, online early Inleiding Een onvolledige papil naast een implantaat kan

nog twee keer herhaald. Follow-up bezoeken vonden

het esthetische resultaat negatief beïnvloeden en onge-

plaats 6 tot 25 maanden na applicatie en opnieuw werden

wenste donkere driehoeken tussen kronen veroorzaken.

foto’s gemaakt. Met behulp van een computerprogramma

Er zijn verschillende technieken beschreven om een zo

werden de foto’s geëvalueerd en werd berekend met

volledig mogelijke papil te creëren. Deze studie evalu-

hoeveel procent de oppervlakte van de approximale

eerde een nieuwe techniek waarbij de papil werd geïnjec-

donkere driehoeken was afgenomen. Dit als maat voor de

teerd met hyaluronzuur (een zogenaamde ‘filler’) om de

volumetoename van de papil en voor het succes van de

papil meer volume te geven. Fillers worden reeds succes-

behandeling.

vol toegepast in de plastisch chirurgie en dermatologie

Resultaten Op drie plaatsen trad een 100% verbetering

voor het opvullen van kleine defecten of rimpels.

op: hier vulde na behandeling de papil de gehele approxi-

Materiaal en methode In totaal werden 11 patiënten

male ruimte op. Bij zeven plaatsen trad een verbetering

(gem. leeftijd 56 jaar) geïncludeerd, met 14 te behandelen

op van 94 tot 97%, op drie plaatsen een verbetering van

papillen, waarvan 4 papillen gelegen tussen twee natuur-

76 tot 88% en op één plaats nam de oppervlakte van de

lijke elementen. Deze papillen vulden de approximale

donkere driehoek af met 57%. Twee injecties waren nodig

ruimten van de kronen niet geheel op, met donkere drie-

voor acht papillen en drie injecties voor zes papillen.

hoeken als gevolg. Voorafgaand aan de behandeling

Conclusie Deze pilot-studie concludeert dat kleine papil-

werden gestandaardiseerde foto’s gemaakt. Na lokale

deficiënties succesvol kunnen worden gecorrigeerd door

anesthesie, werd met een 23-gauge naald maximaal 0,2

injecties hyaluronzuur. Deze veelbelovende techniek

mL hyaluronzuur (Restylane) geïnjecteerd, 2-3 mm

vraagt echter om nader onderzoek.

apicaal van de top van de papil. De patiënten kwamen elke drie weken retour en de behandeling werd zo nodig


L. den Hartog

15-03-2010 13:34:31

Slot W, Raghoebar GM, Vissink A, Huddleston Slater JJ, Meijer HJA

J Clin Periodontol. 2010; 37: 98-110

Abstracts


A systematic review of implant-supported maxillary overdentures after a mean observation period of at least 1 year

Inleiding Het doel van deze systematische review over

prothese gecombineerd worden in een meta-analyse. Voor

implantaat-gedragen overkappingsprotheses in de maxilla

de meta-analyse werd twee groepen onderscheiden,

was het analyseren van implantaat-overleving, overleving

namelijk zes of meer implantaten en vier of minder

van overkappingsprotheses en de conditie van de zachte

implantaten. De meta-analyse liet een implant survival

en harde peri-implantaire weefsels na een observatieperi-

rate (SR) van 98.2% per jaar zien in geval van zes implan-

ode van minimaal één jaar.

taten en een staaf-verankering. In geval van vier implanta-

Methode De databases MEDLINE, EMBASE en

ten met een staafverankering bedroeg de SR 96.3%. In

CENTRAL werden doorzocht op publicaties in Engelsta-

geval van vier implantaten met een knopverankering

lige literatuur met informatie over implantaat-gedragen

bedroeg de SR 95.2%.

overkappingsprotheses in de maxilla. Studies met mini-

Conclusie Alle drie behandelmethoden lieten een

maal vijf patiënten en een observatieperiode van mini-

implant survival rate van meer dan 95% zien. Voor een

maal één jaar werden geïncludeerd. Twee reviewers

implantaat-gedragen overkappingsprothese in de maxilla

hebben onafhankelijk van elkaar de artikelen beoordeeld

bleek de behandeling met zes implantaten en staafveran-

en geanalyseerd.

kering de meest succesvolle behandeloptie, gevolgd door

Resultaten Van de 147 geselecteerde artikelen voldeden

vier implantaten met staafverankering. De behandeling

31 studies aan de inclusiecriteria. Vanwege de methodolo-

met vier implantaten en knopverankering was het minst

gische verschillen tussen de studies konden alleen het

succesvol.

aantal implantaten, het verankeringssysteem, de overleving van implantaten en overleving van de overkappings-

H.J. Santing

A systematic review and meta-analysis on the effect of implant length on the survival of rough-surface dental implants Kotsovilis S, Fourmousis I, Karoussis IK, Bamia C.

J Periodontol. 2009 Nov;80(11):1700-18

Inleiding Doel van deze studie was het beantwoorden

Resultaten In totaal konden 37 artikelen geïncludeerd

van de vraag of er een significant verschil bestaat in over-

worden. De meta-analyses leverden in zowel edentate als

leving van lange implantaten (10 mm of meer) met een

partieel edentate patiënten geen verschil op in overleving

ruw oppervlak vergeleken met korte implantaten (8 mm

tussen korte of lange implantaten met een ruw oppervlak.

of minder en 10 mm of minder) met een ruw oppervlak.

Conclusie De auteurs concludeerden dat bij zowel eden-

Hierbij werd onderscheid gemaakt tussen volledig eden-

tate als partieel edentate patiënten het gebruik van korte

tate en partieel edentate patiënten.

implantaten met een ruw oppervlak niet leidt tot een

Methode Er werd een sytematic review uitgevoerd naar

lagere overleving vergeleken met het gebruik van implan-

prospectieve studies gepubliceerd in engelstalige litera-

taten met een ruw oppervlak met een conventionele

tuur tot en met augustus 2007. Vervolgens werd een

lengte.

meta-analyse verricht. H.J. Santing


15-03-2010 13:34:31

26 maart 2010 Hilton Hotel Amsterdam [email protected] of www.nvoi.nl 5 punten

Leren Zelfstandig te implanteren Datum 15 april 2010 - 16 april 2010 Lokatie Beek (L) Docent Drs. C.J.W.M. Aardening Informatie www.nobelbiocare.com Kosten € 1500 KRT 10 punten Biomet 3i Zelfstandig leren implanteren Datum 16 april 2010 Lokatie Heerlen Docenten Dhr. B. Rademacher Informatie www.biomet3i.com Implantologie fronttand reconstructies ACTA Datum 23 april 2010 Lokatie ACTA Amsterdam Informatie www.acta-de.nl of [email protected] Q-keurmerk geaccrediteerd Basiscursus implantologie – opleiding voor beginnende Datum 23 april 2010 - 24 april 2010 Lokatie Antwerpen, België Docent Dr. Huub van ‘t Veld Informatie info@friadenof t.nl Kosten 420€ KRT 12 punten

NVOI Implantologie Het Vervolg Datum Lokatie Docenten

Kosten

21 mei 2010 Kasteel de Vanenburg, Putten Ronnie Goené Prof. dr. Henny Meijer Prof. dr. Gerry Raghoebar Dr. Fridus van der Weijden € 395 KRT 5 punten

Computer- en Modelgebaseerde NobelGuide™ Datum 27 mei 2010 - 28 mei 2010 Lokatie Amersfoort Docenten Drs. J.E.I.G. Brouwers MSC Drs. J.C. van Dijk MSC Informatie www.nobelbiocare.com Kosten € 2000 KRT 10 punten

Ledenvergadering NVOI Datum

1 juni, vanaf 20.00 uur

Regionale Studieclubavond ASTRA Tech Lokatie Amsterdam Airport Datum 8 juni 2010 Informatie [email protected] Kosten Geen KRT 2 punten

Icademy Datum Lokatie Spreker Inlichtingen

15 juni 2010 Wassenaar, Kasteel de Wittenburg Marc Hürzele [email protected] of www.nvoi.nl


Kosten

18 juni 2010 Kasteel de Vanenburg, Putten Ronnie Goené Prof. dr. Henny Meijer Prof. dr. Gerry Raghoebar Dr. Fridus van der Weijden € 395 KRT 5 punten

Kennismaken met de orale implantologie (Basic) Datum 3 september 2010 Lokatie Haarzuilens (Utrecht) Docenten Dr. Gert de Lange en Drs. Ben Derksen Informatie www.camlog.nl Kosten € 245 KRT 7 punten

Cursus “Zelfstandig implanteren in de praktijk” Datum 12 september 2009 Locatie Oisterwijk Kliniek, Oisterwijk Docent P. Thoolen Doelgroep Tandartsen, startend implantologen, ervaring met implanteren is niet nodig. Informatie [email protected] of www.biocomp.eu Kosten €780,00 (excl. BTW) KRT 8 punten


1 oktober 2010 Putten, Hotel de Vanenburg Ronnie Goené Prof. dr. Henny Meijer Prof. dr. Gerry Raghoebar Dr. Fridus van der Weijden Inlichtingen [email protected], www.nvoi.nl Kosten € 395 KRT 5 punten


Datum Lokatie Inlichtingen KRT

Agenda

Studiedag NVOI

Regionale Studieclubavond Lokatie Zoetermeer Datum 5 oktober 2010 Informatie [email protected] Kosten Geen KRT 2 punten

www.nvoi.nl NVOI bulletin, 15e jaargang, nummer 1 Het NVOI bulletin verschijnt vier keer per jaar en is een uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie. ISSN: 1569-7118. Druk en vormgeving: www.libertas.nl Redactie: dr. J.E. Bergsma. Redactieadres: Postbus 34 1633 ZG Avenhorn T +31(0)229 54 03 29 F +31(0)229) 54 34 67 [email protected] Samenstelling bestuur van de NVOI: dr. J.E. Bergsma, voorzitter, [email protected] H.J.M. Rademacher, vice-voorzitter, [email protected] dr. L. Meijndert, penningmeester, [email protected] mevr. I. van de Poll, lid [email protected] Laurens den Hartog, secretaris, [email protected] Het overnemen van welk deel ook van de inhoud, zonder bronvermelding, is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van het bestuur van de NVOI.


15-03-2010 13:31:12


15-03-2010 13:31:14

bulletin maart 2010 In memoriam Website NVOI Congresverslagen Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie

Recommend Documents