brussel van het vat themadossier

brussel van het vat themadossier

CAFÉS MET BIER DE FRANSE TERM “CAFÉ” HEEFT TWEE BETEKENISSEN. ENERZIJDS SLAAT HET OP DE DRANK DIE WE ’S OCHTENDS DRINKEN OM WAKKER TE WORDEN, THUIS OF OP KANTOOR OF DIE WE BESTELLEN IN EEN DRANKGELEGENHEID DIE DEZELFDE NAAM DRAAGT (CAFÉ). DE BELG IS WELISWAAR EEN VERWOED KOFFIEDRINKER, MAAR DE CAFÉS SERVEREN MEESTAL TAPBIER EN ARTISANAAL GEBROUWEN BIEREN WAARBIJ VAKMANSCHAP EN AUTHENTICITEIT CENTRAAL STAAN. OOK VAN BIER IS DE BELG EEN GROOT LIEFHEBBER MET EEN GEBRUIK VAN ZOWAT 100 LITER PER JAAR. OM ZICH EEN BEELD TE VORMEN VAN DE ENORME DIVERSITEIT EN DE RIJKDOM VAN DIT PATRIMONIUM, IS HET EEN GOED IDEE OM EENS BINNEN TE SPRINGEN IN EEN GESPECIALISEERD CAFÉ EN DAAR ADVIES TE VRAGEN AAN DE HERBERGIER. OOK IN EEN CAFÉ OP DE GROTE MARKT KAN MEN PROEVEN VAN DE GEZELLIGE SFEER EN VAN DIT BIJZONDERE GERSTENAT. 1.

W W W. V I S I T B R U S S E L S . B E

GESCHIEDENIS VAN HET BIER IN BRUSSEL

3

2. MUSEA

5

3. BROUWERIJEN

7

4. EVENEMENTEN

8

5.

10

LEUKE CAFES EN KROEGEN…

6. RONDLEIDINGEN

15

7. HOTELPACKAGES

17

8. SHOPPING

18

9. VARIA

19

10. NUTTIGE CONTACTEN

20

1.

GESCHIEDENIS VAN HET BIER IN BRUSSEL

In tegenstelling tot wat men algemeen denkt, is bierbrouwen eigenlijk een vrouwenzaak en gaat de oorsprong heel ver terug in de tijd. Terwijl de mannen op jacht gingen, hadden de vrouwen immers als taak voedsel te verzamelen. De vrouwen lieten de geplukte wilde gewassen en granen koken om zo een voedzame soep te maken. Volgens de legende zouden ze op een dag hun mengsel hebben laten staan, zodat het in open lucht afkoelde. De spontane gisting deed zijn werk en het eerste bier was een feit. Vroeger waren het de wilde gisten in de omgevingslucht die voor de gisting van de brouwsels zorgden. Gedurende meerdere millennia gebruikten brouwers dit procedé om hun ‘vloeibaar brood’ te maken. Gedurende eeuwen werd bier beschouwd als een belangrijk basisvoedingsproduct en een gezonde drank. Bier was de drank van het gewone volk en wijn die van de adel, ook al waren bepaalde edellieden zoals Keizer Karel ook fervente fans van gekoeld bier. Er werden tegelijk verschillende brouwtechnieken gebruikt en bier was dus alomtegenwoordig. In tegenstelling tot de beschavingen in Mesopotamië en in Egypte die over echte brouwerijen beschikten, was het bierbrouwen in Gallië eerder een familiale aangelegenheid. Brouwen gebeurde gewoon thuis en volgens een recept dat mondeling van generatie op generatie werd overgeleverd. Bier werd ook in de huiskring gedronken en er waren toen nog maar weinig commerciële locaties waar je bier kon drinken. In de volgende eeuwen werd de brouwerskunst verder ontwikkeld. Elk dorp had zo zijn eigen openbare brouwerij. En ook de abdijen begonnen voor hun eigen gemeenschap bier te brouwen. Door de stijgende bierconsumptie werd bier ook interessant als commercieel product. Eeuwen lang neemt de Brusselse gilde van de brouwers (gesticht in 1365) een belangrijke positie in. Het beroep van brouwer is over het algemeen synoniem van rijkdom en macht. Dat is nogal logisch want onze voorouders dronken tot driemaal meer bier dan wij nu. Een hele prestatie! In de 17de eeuw kon het bierverbruik oplopen tot 400 liter per persoon. En toch waren onze voorouders niet direct alcoholiekers. Om bier te brouwen moet het water worden gekookt, hetgeen de microben doodt. Dat is meteen ook de verklaring waarom de toenmalige Brusselaars liever bier dan water dronken. Bier was immers veel gezonder dan ongekookt water! Opmerkelijk was dat men tijdens de week het zogenaamde “dunnebier” dronk, een soort lightbier dat wellicht nog minder sterk was dan ons huidige tafelbier. In tegenstelling tot wat men algemeen denkt, is geuze niet het typische bier van de tijd van Brueghel. De tweede gisting op fles is immers een techniek die pas in de … 17de eeuw werd ontwikkeld. Vroeger dronk men plat bier, vergelijkbaar met de Engelse “ales”. Dat bier was enigszins problematisch want moeilijk te bewaren en te transporteren. Vroeger was de biersector ook niet georganiseerd in grote productie-eenheden. Er waren vooral veel kleine brouwerijen, de zogenaamde “cammen”. Elke herberg was verplicht zich te bevoorraden bij eenzelfde “cam”. Al in de middeleeuwen was er dus sprake van traceerbaarheid in de voedselketen! Ook al waren brouwers machtig, toch moesten ook zij belastingen betalen. Jammer voor hen behoorde de belasting op drank toen tot de hoogste heffingen. En dus werden er allerlei spitsvondigheden bedacht om zo weinig mogelijk belastingen te betalen. De brouwers waren toen zo invloedrijk dat zij zich zelfs konden verzetten tegen de meest ambitieuze stadsontwikkelingsprojecten indien die niet strookten met hun belangen.

3

Nog een bewijs van de macht van de Brusselse brouwers: de talrijke straatnamen die aan de brouwersgilde refereren. Zo is er een Brouwersstraat, een Hopstraat en een Moutstraat. Veel straten verwijzen ook naar namen van herbergen in die straten. Een mooi voorbeeld is de Spiegelstraat met de herberg De Spiegel op de hoek van de Hoogstraat. De Franse revolutie had grote gevolgen voor de biersector. Naast de afschaffing van de gilden (1792-1794), werden er ook veel kloosters gesloten. Begin achttiende eeuw telde Brussel nog 120 artisanale brouwerijen, in 1806 waren dat er nog maar 29. Aangezien de industrialisering van de biersector min of meer samenviel met de populariteit van de lagegistingbieren, zijn het vooral de pilsbieren die het goed doen bij de brouwerijen. In het Brusselse gaat het dan over de Wiel’s van Wielemans-Ceuppens, de Elberg van de Grande Brasserie de Koekelberg, de Primus van de Brasserie Royal de Laeken, de Three Star van Leopold, de Vox van Brasserie de la Chasse Royal, de Perle 28 van Caulier en de Ekla van Saint-Michel-Vandenheuvel. Desondanks dat de Belgische brouwers op Expo ’58 stevig uitpakten met hun bieren ging het bergaf met de situatie van de Belgische brouwerijen. De stijging van de grondstoffenprijzen, de zware personeelskosten, de torenhoge belastingen en accijnzen… Al deze factoren hebben geleid tot de fusies van de jaren ‘60 en de sluitingen tijdens de crisis in de jaren ‘70. Tussen 1965 en 1973 is het aantal brouwerijen met 30% verminderd. Op het einde van de jaren 70 was 75% van de bierproductie in handen van slechts zeven brouwerijen. Ondanks het verdwijnen van al die brouwerijen blijft België vandaag nog steeds het mekka van de bierbrouwkunst. Vandaag is er weer veel aandacht voor speciaal bieren en producten die ambachtelijk, natuurlijk en traditioneel zijn. Veel nieuwe initiatieven zien het licht, zowel in Vlaanderen als in Wallonië. Ook Brussel is als hoofdstad trots dat het twee traditionele brouwerijen bezit: de Brouwerij Cantillon en de Zenne Brouwerij.

GOED OM TE WETEN Lambiekbieren zijn bieren van spontane gisting, en dat is de oudste, meest primitieve manier om suikers in alcohol en koolzuur om te zetten. De lambiekbieren uit de Zennevallei in Brussel en het Pajottenland, waarmee oude geuze, oude kriek of faro worden gemaakt zijn daarvan nog unieke voorbeelden. Lambiek is het basisbier waarmee geuze, kriek of faro gemaakt wordt. De productie van lambiek heeft alles te maken met de condities die er heersen in de vallei van de Zenne, de rivier die het Pajottenland en het grondgebied van Brussel doorsnijdt. De Brettanomyces lambicus en Brettanomyces bruxellensis die in de lucht van de Zennevallei aanwezig zijn, zijn mede verantwoordelijk voor de spontane gisting. Lambiek wordt vandaag voornamelijk nog gebrouwen om er geuze of kriek van te maken. In Brussel is brouwerij Cantillon te Anderlecht de enige Brusselse lambiekbrouwerij die nog is overgebleven. Faro werd vroeger na lambiek in één adem genoemd als populair Brussels bier. Faro is een lambiekbier met toegevoegde candijsuiker dat zeker in de zestiende eeuw, maar waarschijnlijk al veel vroeger, gedronken werd. Ook geuze is een lambiekbier: het is een mengsel van jonge en oude lambieken dat nagist op fles. Met de geuze ontstond het beroep van het ‘geuze steken’: geuzestekers brouwen zelf geen lambiek, maar kopen lambiek of lambiekwort van verschillende brouwers, maken daarvan naar eigen inzicht en smaak een mengsel – dit heet “steken” – en laten dat rijpen tot hun eigen geuze. Tot slot kunnen van lambiek ook fruitbieren worden gemaakt. Voor het brouwen van de traditionele oude kriek zorgt de toevoeging van 200 tot 400 gram zure kersen/krieken per liter (jonge) lambiek voor de vergisting. De krieken rijpen enkele maanden op het vat en in de lambiek vergisten de suikers van de vruchten tot alcohol en kooldioxide.

2. MUSEA MUSEUM VAN DE GEUZE - BROUWERIJ CANTILLON

Ontdek een fantastisch brouwerserfgoed dat uniek is in de wereld. Een lambikbrouwerij uit 1900 die nog steeds in werking is en uitgebaat wordt door een enthousiaste familie van meester-brouwers die trots is op haar tradities en producten. Authentieke machines en werktuigen van weleer, vaten met Lambik, Kriek en Frambozenbier, kelders met flessen Geuze, Kriek en Lambik Grand Cru die geduldig wachten tot ze worden gedegusteerd, roodkoperen brouw- en kookketels, een graanzolder, een grote koelbak waar het wort in contact komt met de Brusselse lucht, filter- en bottelinstallaties: tijdens uw bezoek komt u er alles over te weten! U bezoekt immers een van de laatste authentieke ambachtelijke brouwerijen waar het kader al meer dan een eeuw niet is veranderd. Een zeldzame ervaring met de geur van Lambik die uit de vaten ontsnapt waarin de Lambik gedurende drie jaar rijpt. De familie Van Roy-Cantillon heet u hartelijk welkom en legt u graag haarfijn uit hoe traditionele Lambik wordt gemaakt. Gheudestraat 56 1070 Brussel Tel.: +32 (0)2 521 49 28 [email protected] www.cantillon.be

SCHAARBEEKS BIERMUSEUM

In 1993 richten elf enthousiaste vrijwilligers de vzw Schaarbeeks Biermuseum op. De gemeente Schaarbeek stelt hun de ongebruikte ateliers van een technische school in de Bijenkorfstraat ter beschikking. Een stichtend lid biedt zijn verzameling van ongeveer 300 flessen Belgisch bier aan om in het museum tentoon te stellen. Dat was de start van de collectie. Vanaf dat ogenblik begon de zoektocht bij brouwerijen, in antiekwinkels en op rommelmarkten naar machines, werktuigen, documenten, reclamemateriaal, flessen, bierglazen… Op 26 maart 1994 werd het museum officieel geopend en aan het grote publiek voorgesteld. Vandaag beschikt het museum over een verzameling van meer dan 1000 flessen van Belgische bieren met voor de meeste bieren ook het aangepaste bierglas. Verder zijn er oude machines te zien die dienden voor de productie van bier, werktuigen van kuipers (vatenmakers), reclamepanelen, dienbladen, publicitaire voorwerpen en oude documenten … van bestaande en al lang verdwenen brouwerijen. Louis Bertrandlaan 33-35 1030 Schaarbeek Tel.: +32 (0) 2 241 56 27 [email protected] http://users.skynet.be/museedelabiere/

5

MUSEUM VAN DE BELGISCHE BROUWERS

In het museum van de Belgische Brouwers wordt de rijke traditie van het Belgische bier levendig gehouden. De bezoeker kan er kennismaken met de oude werktuigen, de brouw- en gistingkuipen, de kookketels en het materiaal van een brouwerij uit de 18de eeuw. In het gezellige café worden de herinneringen aan lang vervlogen tijden opnieuw werkelijkheid. Oude bierpotten, antiek porselein en alle typische voorwerpen uit een herberg van toen getuigen van wat zonder twijfel de “Belgische biercultuur” mag worden genoemd. De Belgische brouwer heeft door de jaren heen gelijke tred gehouden met de technologie. Het vakmanschap van eeuwen brouwkunst, het investeren in nieuwe wetenschap en betere technieken, samen met het respect voor het bier en de natuur zelf, vormen de pijlers van de Belgische brouwerijnijverheid. Traditie in dienst van de toekomst. Dit kan elke bezoeker van het Museum van de Belgische Brouwers getuigen na een kennismaking met dit centrum van de nieuwste brouwerijtechnologie. In één oogopslag zal de bezoeker kunnen kennismaken met de grondstoffen van bier (water, mout, hop, gist), de hedendaagse mouterijindustrie, de moderne brouwzaal waar informatica en precisie in perfecte harmonie leven met het vakmanschap van de brouwer, de geperfectioneerde filtertechnieken en koelprocessen, de hoogtechnologische afvullijnen en de indrukwekkende cilindro-conische lager- en gisttanks. Bovendien kan de bezoeker zich op de computerschermen van de brouwzaal informeren over de uitvoerprestaties van de Belgische brouwerijen en mouterijen, over de grote variëteit van bieren, wat precies het verschil is tussen hoge, lage, gemengde of spontane gisting, het geheim van de gisting of hoeveel flessen- en vatenbier er verbruikt wordt. Na het bezoek aan dit centrum van de brouwerijtechnologie duikt de bezoeker opnieuw in de gemoedelijkheid en de gastvrijheid die zo nauw verbonden is met het Belgisch bier. In het café van het Brouwerijmuseum bieden de Belgische Brouwers de bezoeker graag een heerlijk glas bier aan. Grote Markt 10 1000 Brussel Tel.: + 32 (0)2 511 49 87 [email protected] www.belgianbrewers.be

6

3. BROUWERIJEN

BRUSSEL TELT VANDAAG ENKELE BROUWERIJEN DIE TOT DE TOP VAN DE WERELD BEHOREN. DEZE BROUWERIJEN SPITSTEN ZICH TOE OP SMAKEN DIE HAAST UIT HET BIERLANDSCHAP VERDWENEN ZIJN: ZUURHEID EN BITTERHEID.

BROUWERIJ CANTILLON

Brouwerij Cantillon is een familiale brouwerij die LAMBIK, GEUZE, FARO en KRIEK brouwt en waar nog niets is veranderd sinds 1900, het jaar waarin de brouwerij werd gesticht. De familie Van Roy-Cantillon heet u er van harte welkom en nodigt u uit voor een bezoek aan een fantastisch stuk erfgoed: werktuigen, machines en brouwproces zijn hetzelfde gebleven en ook aan de smaak van het bier werd niets veranderd. Roodkoperen kuipen, vaten die soms meer dan honderd jaar oud zijn en muren van flessen vormen het decor van uw bezoek. Misschien hebt u geluk en kunt u zien hoe ze daar brouwen of bottelen. Misschien ziet u wel hoe ze vaten reinigen of hoe ze in de zomer fruitbieren maken. In elk geval zult u een authentieke, traditionele Geuze-Lambik kunnen proeven en als u meer wil weten over de Kriek of het Frambozenbier, roep er dan gerust even de meester-brouwer bij. Het is een onderwerp waarover hij niet raakt uitgepraat. Gheudestraat 56 1070 Brussel Tel.: +32 (0)2 521 49 28 [email protected] www.cantillon.be

ZENNE BROUWERIJ

De bieren van de Zenne Brouwerij worden geproduceerd door twee jonge Brusselse bierbrouwers, Bernard Leboucq en Yvan De Baets, die een enorme passie hebben voor hun vak. Ze werken in een kleine ambachtelijke brouwerij en maken er een erezaak van hun bier op de oude wijze te fabriceren. Dat wil zeggen: niet gefilterd, niet gepasteuriseerd, zonder additieven, en met enkel edele grondstoffen van de beste kwaliteit. Deze bieren met een complexe smaak en een uitgesproken persoonlijkheid zijn echte karakterbieren. Ze gisten na in de fles of in het vat, wat ervoor zorgt dat ze lang bewaren en dat hun smaak evolueert. Gentsesteenweg 565 1080 Brussel [email protected] www.brasseriedelasenne.be

BRUSSELS BEER PROJECT

Brussels Beer Project start met een coöperatieve microbrouwerij in de Antoine Dansaertstraat. Deze jonge Brusselse onderneming biedt atypische bieren aan, gecreëerd in medezeggenschap van een gemeenschap van gepassioneerde bierliefhebbers. Ook professionele brouwers uit de hele wereld zijn welkom om in Brussel nieuwe smaken te komen creëren. De opening van de brouwerij wordt voorzien in de loop van zomer 2015. Antoine Dansaertstraat 188 1000 Brussel www.beerproject.be

7

4. EVENEMENTEN IN BRUSSEL LATEN ZE GEEN KANS ONBENUT OM HET BIER IN DE SCHIJNWERPERS TE PLAATSEN! BREWSPOT : LEER JE EIGEN BIER BROUWEN.

Brewspot stelt vier verschillende lessen voor: een kennismakingsles voor beginnelingen (1 dag), de Meesterbrouwer les voor gevorderden (2 dagen), Team-Building sessies voor bedrijven en degustatie-avonden waar men leert hoe bier gebrouwen wordt door het proeven van specifieke bieren die het effect van de verschillende ingrediënten illustreren. [email protected] www.brewspot.com

CANTILLON : OPENBROUWERIJDAG Twee keer per jaar

Vanaf 6.30 uur ‘s morgens tot 17 uur nodigen de meester-brouwer, zijn familie en vrienden u uit om de verschillende productiefasen in het ontstaan van Lambik en Geuze op traditionele wijze mee te beleven. Op het programma: • van 7 tot 9 uur: brouwproces • van 9 tot 13 uur: filtratie en hoptoevoeging • van 12 tot 15 uur: kookproces • rond 15.30 uur: pompen van het wort op de koelbak • van 7 tot 12 uur: reinigen van vaten zoals vroeger Rondleiding om het halfuur vanaf 7 uur.

CANTILLON : ZWANZE DAY

Brouwerij Cantillon organiseert ook elk jaar in september de Zwanze Day, een dag waarop een speciaal, uniek en eenmalig lambiekbier geschonken wordt in 35 cafés over de hele wereld (Amerika, Finland, Italië, Denemarken, Japan, ...). Brouwerij Cantillon Gheudestraat 56 1070 Brussel Tel: +32 (0)2 521.49.28 [email protected] www.cantillon.be

8

WEEKEND VAN HET BELGISCHE BIER Eerste weekend van september

Vroeger had elk dorp rond Brussel zijn eigen brouwerij en ook al zijn dat er nu een pak minder, toch vormen de brouwmeesters nog steeds een respectabele gilde. Om die brouwtraditie met de nodige luister te vieren, worden alle soorten bier tijdens dit weekend op de Grote Markt ter degustatie aangeboden. Blond, bruin, amberkleurig, witbier, fruitbier, abdijbier, hoge of lage gisting: allemaal lekker, maar drink met mate! Grote Markt 1000 Brussel www.belgianbrewers.be

BRUSSELS BEER CHALLENGE Jaarlijks begin november

Brussels Beer Challenge heeft als doel de biersector te promoten op de referentiemarkt bij uitstek en bij een enthousiast kennerspubliek. Internationale experts zullen op een objectieve, onpartijdige en professionele manier de deelnemende bieren beoordelen. Tijdens het proeven worden de verschillende bieren in homogene groepen ingedeeld volgens hun oorsprong, bierstijl en typische kenmerken. De bekroonde bieren tijdens de Brussels Beer Challenge krijgen uiteraard veel media-aandacht en internationale erkenning. Deze bekroning is een sterk marketingwapen en biedt enorme toekomstperspectieven. De eerste editie van de Brussels Beer Challenge vond plaats in Brussel en dit van 2 tot 4 november 2012. Na Luik in 2013 volgde Leuven in 2014. www.brusselsbeerchallenge.com

9

5.

LEUKE CAFES EN RESTAURANTS

IN HET BRUSSELS GEWEST ZIJN HEEL WAT LEUKE ADRESJES TE VINDEN WAAR MEN IN EEN TYPISCH BRUSSELSE SFEER KAN GENIETEN VAN EEN LEKKER BIERTJE, VAN EEN CONCERT OF VAN EEN HEERLIJKE MAALTIJD ZONDER VEEL POESPAS. HIERONDER EEN UITGELEZEN SELECTIE VAN ENKELE BIJZONDERE CAFÉS EN RESTAURANTS. Nog meer adressen vindt u op www.visitbrussels.be

CAFES HET GOUDBLOMMEKE IN PAPIER Dit literaire café is een beschermd monument en was vroeger de ontmoetingsplaats van de Brusselse surrealisten. Men verkoopt er ook de praline ‘Het Goudblommeke in Papier’ gemaakt met Belgische kwaliteitschocolade, gevuld met een Girardin Kriek, een artisanaal gebrouwen streekbier uit het Pajottenland op basis van Lambiek. Enkel te verkrijgen in het café zelf. Cellebroersstraat 55- 1000 Brussel www.goudblommekeinpapier.be T +32 (0)2 503 03 94 LA PORTE NOIRE Rijk aanbod aan typische bieren en diverse concerten. Er hangt een Keltische en middeleeuwse sfeer in deze overwelfde ruimte, die vroeger de keuken was van het Cellebroerklooster. Cellebroersstraat 67- 1000 Brussel www.laportenoire.be T +32 (0)2 511 78 37

MOEDER LAMBIC Een klein wijkcafé in de buurt van het gemeentehuis van Sint-Gillis, maar met een verbazingwekkend ruim aanbod aan bieren. Savoiestraat 68- 1060 Brussel www.moederlambic.com T +32 (0)2 544 16 99

À LA MORT SUBITE Een charmant staminee voor wie houdt van authentieke Belgische bieren, vergezeld van grote boterhammen met plattekaas of geperste kop. Warmoesberg 7 - 1000 Brussel www.alamortsubite.com T +32 (0)2 513 13 18

MOEDER LAMBIC FONTAINAS Zowat de grootste keuze aan tapbieren van het land. Een waar paradijs voor de echte bierliefhebber. Fontainasplein 8 - 1000 Brussel T +32 (0)2 503 60 68

L’ESPÉRANCE Een echte art-decobistro onder een voormalig luxebordeel. Finisterraestraat 1-3 - 1000 Brussel www.hotel-esperance.com T +32 (0)2 219 10 28

LE POECHENELLEKELDER Een echte “poesjenellenkelder”, zo groot als een zakdoek, maar met een prachtige verzameling oude theaterpoppen. Eikstraat 5- 1000 Brussel T +32 (0)2 511 92 62

LE CORBEAU Degelijke en verzorgde keuken, gigantische bierglazen en een gewild dolle atmosfeer. Sint-Michielsstraat 18- 1000 Brussel www.lecorbeau.be T +32 (0)2 217 05 06

10

DELIRIUM Zowat het grootste aanbod aan bieren ter wereld … Getrouwheidsgang 4a - 1000 Brussel www.deliriumcafe.be T +32 (0)2 514 44 34 LITTLE DELIRIUM In een steegje, bijgenaamd het “Pittastraatje”, bevindt zich deze bar met een ongelooflijk aanbod aan jenevers en bieren. Kaasmarkt 7-9- 1000 Brussel T +32 (0)2 511 95 50 CAFÉ THEATER TOONE Staminee en tevens poppentheater. Een absoluut monument van de Brusselse folklore. Korte Beenhouwersstraat 21- 1000 Brussel www.toone.be T +32 (0)2 513 54 86 A LA BÉCASSE Een staminee uit lang vervlogen tijden, waar lambiek nog in een kruik wordt geserveerd. Taborastraat 11 - 1000 Brussel www.alabecasse.com T +32 (0)2 511 00 06

A L’IMAIGE DE NOSTRE-DAME Een staminee van vroeger, helemaal achterin een doodlopend steegje. Voor wie echt even uit de realiteit wil ontsnappen. Grasmarkt 8 - 1000 Brussel AU BON VIEUX TEMPS Nog een staminee in een steegje uit de tijd dat Brussel nog ‘brusselde’. Sint-Nicolaasgang 4- 1000 Brussel T +32 (0)2 217 26 26 DE SKIEVEN ARCHITEK Deze uitdrukking is een typisch Brusselse scheldnaam voor iemand die alles fout doet. Deze taverne bevindt zich op de Vlooienmarkt en is een mooie afspiegeling van de Brusselse ziel. Vossenplein 50- 1000 Brussel T +32 (0)2 514 43 69 LE BIERCIRCUS Ambachtelijk gebrouwen bieren, van het vat of op fles. Traditionele keuken met bereidingen op basis van bier. Een heiligdom voor de ware bierliefhebber. Onderrichtsstraat 57 – 1000 Brussel www.bier-circus.be T +32 (0)2 218 00 34

BEER MANIA De naam zegt al veel! Dit is tegelijk een winkel en een bar waar 400 Belgische en buitenlandse bieren te koop … en te degusteren zijn. Waversesteenweg 174-176– 1040 Brussel www.beermania.be T +32 (0)2 512 17 88 CANTILLON Een van de laatste traditionele brouwerijen van de regio. Overal ter wereld bekend omwille van haar ambachtelijk vakmanschap (hergisting op fles). Bezoek en degustatie mogelijk. Gheudestraat 56– 1070 Brussel www.cantillon.be T +32 (0)2 521 49 28 AU VIEUX SPIJTIGEN DUIVEL Oeroud café-restaurant met houten banken en spuwende duivel als uithangbord. Alsembergse Steenweg 621- 1180 Brussel www.spijtigenduivel.com T +32 (0)2 344 34 55

11

LA LUNETTE Unieke gelegenheid om een “lunette” te drinken, een glas van een liter dat met een drank naar keuze gevuld wordt, op een terras van het Muntplein. Muntplein 3 – 1000 Brussel T +32 (0)2 218 03 78

CAFÉ CENTRAL Dj-party’s, tentoonstellingen, performances, … Dit is meer dan een gewoon café. Hier bruist de stad. Borgwal 14- 1000 Brussel www.lecafecentral.com T +32 (0)2 513 73 08

DARINGMAN Deze kleine retro bar Au Daringman ligt verborgen tussen de modewijk en het kanaal. De gerenommeerde Engelse krant The Guardian heeft het uitgeroepen tot “Beste Belgische biercafé” Vlaamsesteenweg 7 – 1000 Brussel T +32 (0)2 512 43 23

PAON ROYAL Een van de mooiste terrassen van het centrum op een plein, in de schaduw van brede platanen. Oude Graanmarkt 6 – 1000 Brussel T +32 (0)2 513 08 68

LE LABOUREUR Dit stamcafé houdt het midden tussen een Brussels café en een hippe kroeg en is vooral bekend om zijn “moules parquées” (rauwe mosselen). Vlaamsesteenweg 108- 1000 Brussel T +32 (0)2 512 13 82 L’ARCHIDUC Cocktailbar met art-decoversieringen en bekend voor zijn jazzconcerten en nachtbrakers. A. Dansaertstraat 6A - 1000 Brussel www.archiduc.net T +32 (0)2 512 06 52

MAPPA MUNDO Het concept van een Engelse pub maar dan in een kosmopolitisch Belgisch kleedje gestoken … Ruim terras en brede ramen die uitgeven op de Sint-Gorikshallen. Tevens een gezellige toren van Babel. Karperbrug 2- 1000 Brussel T +32 (0)2 514 35 55

HOUTSIPLOU Een eetcafé, met de nadruk op “eet”, en voor wie verzot is op hamburgers. Rouppeplein 9 - 1000 Brussel T +32 (0)2 511 38 16 LE CIRIO Een rustige locatie die het midden houdt tussen taverne en theesalon. Ouderwets gezellige sfeer. Beursstraat 18 - 1000 Brussel T +32 (0)2 512 13 95 MONK Met een tiental bieren van het vat, waaronder diverse trappisten en de mogelijkheid om Faro, een typisch Brussels bier op basis van Lambik, te komen degusteren, is de Monk zeker een bezoekje waard. Sint-Katelijnestraat 42, 1000 Brussel www.monk.be

CAFÉ DES HALLES Zomerterras en wintertuin. Bar in een vroegere overdekte markt. Sint-Goriksplein 1 - 1000 Brussel T +32 (0)2 289 26 60

12

DNA Punk, rock, alternatief café, uiteraard met dj! Plattesteen 18-20 - 1000 Brussel T +32 (0)2 512 59 92 AU SOLEIL Een typisch en gezellig stamcafé in het hart van de Sint-Jacobswijk (verwijzend naar de beroemde weg naar Compostella). Kolenmarkt 86- 1000 Brussel T +32 (0)2 511 76 00 BONNEFOOI Party’s, concerten en dj-sets staan op het menu van dit muziekcafé. Steenstraat 8 - 1000 Brussel CHEZ RICHARD Het meest Brusselse plein van alle pleinen en tevens trefpunt van de antiekhandelaars van de wijk. Parijse bistroatmosfeer en Belgische specialiteiten. Minimenstraat 2- 1000 Brussel T +32 (0)2 512 14 06

LA PORTEUSE D’EAU Een taverne in een art-nouveaugebouw waar men typisch Belgische specialiteiten kan ontdekken. Jean Volderslaan 48a- 1060 Brussel T +32 (0)2 537 66 46 BRASSERIE VERSCHUEREN Voor het interieur, de sfeer (op elk uur van de dag) en zijn heterogeen publiek. Sint-Gillis Voorplein 11 - 1060 Brussel T +32 (0)2 539 40 68 BRASSERIE DE L’UNION Volks café en trefpunt van Union-supporters, de voetbalclub die in de jaren 30 erg succesvol was en 60 wedstrijden op rij ongeslagen bleef. Sint-Gillis Voorplein 55- 1060 Brussel T +32 (0)2 538 15 79

LA MAISON DU PEUPLE Een cultureel eetcafé op het gelijkvloers van het voormalige Volkshuis van Sint-Gillis, waar o.a. tentoonstellingen en concerten worden georganiseerd. Mooi terras met uitzicht op het plein. Sint-Gillis Voorplein 39- 1060 Brussel T +32 (0)2 850 09 08 CAFÉ BELGA Onderaan het voormalige omroepgebouw bevindt zich deze grote en hippe brasserie, waar men zelf zijn drankjes aan de bar gaat halen. E. Flageyplein 18- 1050 Brussel T +32 (0)2 640 35 08 CAFE L’AMERE A BOIRE Elsene heeft een groot brouwersverleden. De brouwers zijn allang vertrokken maar nu is er L’Amère à Boire, een fijne naam voor een biercafé dat verwijst naar de hop die inderdaad vele bieren die aangenaam bittere smaak bezorgt. Belvédèrestraat 8 - 1050 Brussel T +32 (0) 488 46 57 86

13

GESPECIALISEERDE RESTAURANTS ’T SPINNEKOPKE In een oud pand van de 18de eeuw kunt u alle Belgische specialiteiten en andere bereidingen met bier ontdekken. Bloemenhofplein 1 - 1000 Brussel www.spinnekopke.be T +32 (0)2 511 86 95 LES BRIGITTINES Het restaurant Les Brigitinnes ligt in het hartje van Brussel op wandelafstand van de Grote Markt, de Zavel, het Justitiepaleis en de Marollen. In een sfeervol art-nouveaukader geniet u van een klassieke Belgisch-Franse keuken op basis van verse seizoenproducten en bier. Kapellemarkt 5 - 1000 Brussel www.lesbrigittines.com T +32 (0)2 512 69 57

RESTOBIÈRE Alain Fayt runt in het midden van de Marollen een Brusselse keuken met een hart voor artisanaal gebrouwen bieren: Mosselen met Hommelbier, Kalfblanquette met Blanche de Watou, sabayon met kriek, enzovoort. Vossenstraat 9 - 1000 Brussel www.restobieres.eu T +32 (0)2 511 55 83 BELGA QUEEN Een eigentijdse brasserie in een voormalig bankgebouw uit de 19de eeuw Wolvengracht 32 - 1000 Brussel www.belgaqueen.be T + 32 (0)2 217 21 87

NUETNIGENOUGH In deze Brusselse brasserie voor Nuetnigenough’s en fijnproevers stelt de bierkaart een 50-tal bieren voor waaronder enkele parels van Belgische brouwers die nog traditioneel brouwen. Op het menu staan de grote klassiekers op zijn Nüetnigenough’s aangevuld met recepten uit de oude doos. Kom hier op culinaire ontdekkingstocht doorheen de Brusselse keuken. Lombardstraat 25 – 1000 Brussel www.nuetnigenough.be

14

6. RONDLEIDINGEN GBB: “GEZONDHEID!”

Als authentiek bierland biedt België een hele resem verschillende bieren aan: onder andere trappistenbieren, abdijbieren, seizoensbieren enz. Wellicht zijn dat er meer dan 1500. Typisch Brussels zijn de Geuze, Lambik, Faro en Kriek. In een aantal typische cafés kunnen de liefhebbers van dit soort bier hiervoor terecht in: de Mort Subite, A l’Imaige de Nostre-Dame, de Bécasse, les Brasseurs, Het Goudblommeke in Papier, Manneken Pis en de mooie taveernes op de Grote Markt. Voor de belangstellenden is een bezoek aan het Museum van de Brouwers een absolute must (enkel na reservatie en tussen 10 en 16 uur). Stadhuis van Brussel Grote Markt 1000 Brussel Tel.:+32 (0)2 548 04 48 Duur: twee uur te voet door het centrum van de stad, vanaf 11 uur - maximum 20 personen per gids. [email protected] www.visitbrussels.be

PRO VELO: “BIER EN BROUWERIJEN IN BRUSSEL, GISTEREN EN VANDAAG”

Een fietstocht op zoek naar de geschiedenis van het bier en van de Brusselse brouwerijen. We komen langs typisch Brusselse cafeetjes en staminees. Ook een bezoek aan brouwerij Cantillon, de laatste actieve brouwerij in Brussel, mag niet ontbreken! Tel.: +32 (0)2 517 17 65 [email protected] www.provelo.org

ITINÉRAIRES: “BRUSSEL VOOR LEKKERBEKKEN”

Brussel staat in het buitenland bekend als een stad waar het lekker eten is, en die reputatie is niet nieuw. Op Breugeliaanse kermissen, tijdens ‘Blijde Inkomsten’, bij weelderige banketten in de belle époque of gewoon in elk hedendaags sfeervol en heerlijk restaurant hebben bezoekers de ‘kunst van het lekker eten’ altijd als heel typisch voor Brussel kunnen ervaren. Deze wandeling vergast culinaire en culturele fijnproevers op een reis door de zintuiglijke, artistieke en economische geschiedenis van Brussel. Zo kunt u tegelijk kennismaken met de ontwikkeling van de Brusselse gastronomie en een heerlijk moment delen met anderen. De wandeling is ook geschikt voor mensen met een beperkte mobiliteit, doven en slechthorenden. Reserveren is noodzakelijk. In de prijs inbegrepen: drie degustaties en een brunch in de Roy d’Espagne. Tel.: +32 (0)2 541 03 77 [email protected] www.itineraires.be

BABBELBUS: “ALS DE STAMINEES OVER BRUSSEL VERTELLEN…”

Een wandeling die de oude, typische of ongewone cafés aandoet, getuigen van de geschiedenis van de stad doorheen de eeuwen en van de evolutie in sociale gewoonten en smaken. Een kijk op de grote architecturale stromingen en trends uit het verleden. Tijdens de twee pauzes kunt u tevens de typische Brusselse sfeer opsnuiven! Tel.: +32 (0)2 673 18 35 [email protected] www.busbavard.be

BRUSSELS BEER TOURS

Het team van Brussels Beer Tours heeft voor u een drie uur durende tocht bedacht waarin u op ontdekking gaat naar het beste van het Belgische bier. U bezoekt een staminee uit 1695, de brouwerij Cantillon en het beste café van Brussel. U verneemt alles over de geschiedenis van het bier, wat het verschil is tussen industrieel en ambachtelijk gebrouwen bier, hoe bier wordt gemaakt en op welke manier men nu juist bier moet degusteren. Grote Markt 1000 Brussel Tel.: +32 (0)484 89 89 36 [email protected] www.Brusselsbeertours.com

VIZIT: “BIERWANDELEN IN BRUSSEL”

Dat België een bierland is, is ondertussen geen nieuws meer. Maar waarom dit nu zo is, doen we graag voor u uit de doeken. En omdat Brussel dé stad is van de staminees, bruine kroegen en andere soorten cafés, houden we graag halt om onze opgedane kennis proefondervindelijk te toetsen. Corduwaniersstraat 4a 9000 Gent Tel.:+32 (0)9 233 76 89 [email protected] www.vizit.be

CANTILLON: “BRUSSEL IS WEL EEN GEUZE WAARD”

Cantillon biedt u een wandeling aan in het Brussel van gisteren en van vandaag. Van de Grote Markt tot het museum van de brouwerij Cantillon. Download de route op: www.brusselicious.be of op www.cantillon.be

LA FONDERIE : DE BRUSSELSE BIEREN: VAN GEUZE TOT PILS

In de 18de en 19de eeuw is Brussel “vergeven” van cafés, restauraties, bierhuizen, staminees, kroegen, … Het gaat om duizenden etablissementen waar men wat kan bijkletsen en vooral een pintje pakken. Ze worden bevoorraad door een aanzienlijk aantal brouwerijen. Een interessant traject om de evolutie en diversiteit van de Brusselse bieren te doorgronden: van klassieke geuze tot de industriële pils. We beginnen met een wandeling door het historische hart van de stad, en we eindigen met een bezoek aan een Brusselse brouwerij die nog altijd actief is: Cantillon. Enkele haltes in het parcours: Falstaff, Bécasse, Cirio, ... Onbegonnen werk om het aantal tapgelegenheden in de buurt van de Beurs en de Sint-Gorikswijk te tellen. Hun oorsprong en vooral de onderlinge verschillen vertellen veel meer dan alleen maar de consumptiepatronen. De Fabrieksbuurt behoort tot de oudste industriële wijken van Brussel. In de 19de eeuw lagen hier vele brouwerijen. Sommige ervan verhuisden later naar een nieuwe locatie buiten de Vijfhoek. In Brouwerij Cantillon maken we tot slot kennis met de verschillende stappen in het productieproces van de geuze. Ransfortstraat 27 1080 Brussel Tel.: +32 (0)2 410 99 50 [email protected] www.lafonderie.be

16

7. HOTELPACKAGES BED & BRUSSELS: BIER & CHOCOLADE ( tot 31 december 2015 )

België wordt wereldwijd beschouwd als het land van bier en chocolade. Om die reden stelt Bed & Brussels u een gecombineerd package voor. Dit package omvat: • toegang tot het Museum van cacao en chocolade met degustatie • toegang tot de brouwerij Cantillon met degustatie • een stadsplan van Brussel Hoe dit package te bestellen? Het volstaat een gastenkamer te boeken en bij de reservatie stelt B&B u de verschillende packages voor. Kan het eenvoudiger? [email protected] www.bnb-brussels.be

HUSA PRESIDENT PARK: GOLDEN BEER AWARDS PACKAGE Verblijf in het Husa President Park in Brussel en geniet van een fantastisch bierpakket waar zes Belgische abdijbieren in inbegrepen zijn (Blond, bruin en trippel) - Een geprivilegieerd proeven op een uitzonderlijke plaats .... Op uw gezondheid! Dit package omvat : • Een nacht in een viersterrenkamer • Full American ontbijtbuffet • Belgisch Bier-Pack • Welkomsdrankje (bier, wijn of soft-drink) • Late check-out (15.00 u) • Gratis gebruik van fitness centrum • Gratis stadskaart Info: Koning Albert II laan 44 1000 Brussel Tel.: +32 (0) 2 203 20 20 [email protected] www.husapresidentpark.com

FOUR POINTS SHERATON: BEST BREWS PACKAGE Goed nieuws. Four Points serveert de beste bieren van de wereld waaronder zowel lokale als geïmporteerde bieren. Dit package omvat: • overnachting vanaf €80 per nacht • ontbijt voor 2 personen • 50% korting op onze bierselectie. Info: Paul Spaakstraat 15 1000 Brussel Tel. : +32(0)2 645 61 11 www.fourpointsbrussels.com

8. SHOPPING BIERTEMPEL

De Biertempel opende zijn deuren in 1996 en had toen ongeveer 200 verschillende bieren in zijn assortiment. Vandaag zijn dat er al meer dan 600, in alle maten en van alle soorten. In de winkel kunt u ook terecht voor allerlei afgeleide producten. Grasmarkt 56b 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 502 19 06 www.biertempel.be

BEER MANIA

Het ware mekka voor de bierliefhebber! Beer Mania heeft meer dan 400 Belgische bieren in het aanbod. Waversesteenweg 174-176 1050 Brussel Tel.:+32 (0)2 512 17 88 [email protected] www.beermania.be

BEER PLANET

MALTING POT

Beer Planet heeft het grootste aanbod van Belgische bieren (600) uit letterlijk alle uithoeken van België.

In deze bierspeciaalzaak verkoopt men tussen de 150 en 200 artisanale bieren uit binnen- en buitenland die je over het algemeen niet aantreft in de supermarkt.

Greepstraat 45 1000 Brussel Tel.: +32 (0) 484 95 53 50 [email protected] www.beerplanet.eu

Scarronstraat 50 1050 Brussel Tel.: + 32 (0)2 646 79 66 [email protected] www.maltingpot.be

DÉLICES ET CAPRICES

250 BEERS BELGIAN BEER TRADITION

De Zwitser Pierre Zuber presenteert in deze kwaliteitsvolle bierwinkel ongeveer 300 bieren, die je ook ter plekke kan degusteren. Beenhouwersstraat 68 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 512 14 51 www.the-belgian-beer-tasting-shop.be

Bierwinkel op letterlijk een steenworp van de Grote Markt Boterstraat 32 1000 Brussel

MALT ATTACKS

Hier zijn artisanale bieren uit binnen- en buitenland (Amerikaans, Brits, Deens, Frans, Duits...) te vinden die tot nu toe moeilijk verkrijgbaar waren in Brussel. Malt Attacks is meer dan een bierwinkel, het zal u ook alle materiaal ter beschikking stellen om zelf met het brouwen aan de slag te gaan. Jean Voldersstraat 18 1060 Brussel Tel. : +32 (0)471 66 10 69 www.facebook.com/maltattacks

18

9. VARIA DE LAMBIEK: BEZOEKERSCENTRUM VOOR ARTISANALE BIEREN

Ontdek, proef en leer alle geheimen kennen van de lambiekbieren uit de Zennevallei en het Pajottenland. In het bezoekerscentrum ‘De Lambiek’ dompelen we je onder in de smaken, geuren, texturen, geluiden en kleuren van Lambiekbier! Dit Centrum is het ideale startpunt om de lambiekbrouwerijen van het Pajottenland en de Zennevallei te bezoeken. Gemeenveldstraat 1 1652 Alsemberg Tel. : +32 (0)2 359 16 36/37 vr. & za 11 tot 18u zo. 14 tot 18u Groepen op afspraak www.delambiek.be

19

NUTTIGE ADRESSEN VISITBRUSSELS

Koningsstraat 2-4 1000 Brussel Tel : + 32 (0) 2 513 89 40 [email protected] www.visitbrussels.be PERS :

Martha Meeze Pierre Massart Gary Divito Catherine Renard CULTUUR & VRIJE TIJD:

Tineke De Waele

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

T +32 (0)2 549 50 93 T +32 (0)2 548 04 45 T +32 (0)2 548 04 46 T +32 (0) 2 548 04 74

[email protected]

MEER INFORMATIE OP: w w w. v i s i t b r u s s e l s . b e

ONLINE FOTOTHEEK: WWW.VISITBRUSSELS.BE/PICTURES

©VISITBRUSSELS-2015 ©FOTOS: VISITBRUSSELS|M.Vanhulst|E.Danhier|M.Zunini|L.Viatour