het nieuwe themadossier staat online!

pagina 6

fwg contactdagen - een verslag

pagina 10 spp praktisch ingestoken pagina 12 leuk! weerstand

het nieuwe themadossier staat online! www.fwg.nl/themadossier2

winter 2012

voorwoord

colofon

Wetenswaardig verschijnt vier keer per jaar. Daarnaast is er de e-mail nieuwsbrief, Nieuwswaardig. Wetenswaardig is een uitgave van FWG CV. Winter 2012 (15 december). FWG Postbus 85266 3508 AG Utrecht t 030 - 2669 400 f 030 - 2669 401 e [email protected] e [email protected] w www.fwg.nl

het fwg-bureau zijn we allang niet meer

Redactie Gerlant Oosten Ontwerp Hollands Lof, Haarlem Fotografie en illustraties FWG, Mark Weemen Druk Veenman+, Rotterdam Oplage 2100 exemplaren Abonnement Wetenswaardig maakt onderdeel uit van het abonnement op FWG 3.0. Iedere abonnementhouder heeft recht op vijf exemplaren per uitgave. Standaard zenden we een exemplaar toe aan de Raad van Bestuur/directie, het hoofd P&O, de hoofdcontactpersoon, de proces verantwoordelijke en de voorzitter OR. Op verzoek kan hier van afgeweken worden. Auteursrecht Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

FWG is vandaag de dag een heel ander bedrijf dan een aantal jaren geleden. Ik loop inmiddels al wat jaartjes mee binnen FWG en ik zie het nog elke dag veranderen en groeien. “Het FWG-bureau” zijn we allang niet meer. Toch valt het mij en mijn collega’s op dat lang niet iedereen dit beeld met ons deelt. Als reactie op externe presentaties, gesprekken met relaties en klanten krijgen wij nog vaak te horen: “O? doen jullie dat ook?”. En daarmee wordt dan gedoeld op de dienstverlening waarvoor u al enkele jaren bij FWG Advies terecht kunt. Begonnen als dienstverlening in het verlengde van het systeem, zoals het maken van functiebeschrijvingen, indelingsadviezen en harmonisatietrajecten, hebben we naar aanleiding en op basis van uw vragen in de loop der jaren onze diensten steeds verder uit gebreid. Coachend leiderschap, strategisch adviseren en de onlangs toegevoegde training ‘Leuk! Weerstand’ zijn voorbeelden van thema’s die we ontwikkeld hebben omdat u, onze klant, daar om vroeg. Hierdoor heeft onze adviestak sinds de oprichting een stormachtige ontwikkeling door gemaakt en is het uitvoeren van organisatie-ontwikkeltrajecten in het licht van HR-advisering aan de orde van de dag. Dus op de vraag: “O? doen jullie dat ook?”, kunnen we vol overtuiging antwoorden: “Ja, en nog veel meer!”. Maar, we vergeten nooit onze roots: het functiewaarderingssysteem is en blijft onze core business en de juiste toepassing daarvan houden we hoog in het vaandel. En op dit vlak hebben we iets leuks uit te delen: in samenspraak met de branches is besloten de komende twee jaar alle abonnementhouders van FWG een workshop aan te bieden waarin we de actuele systeemwijzigingen en toepassingsmogelijkheden toelichten. Daarnaast wordt tijd ingeruimd voor specifieke vragen en uitdagingen die bij u of uw organisatie leven met betrekking tot functiewaardering en FWG 3.0. De workshops worden u kosteloos aangeboden en kunnen we naar wens bij u op locatie organiseren of bij FWG in Utrecht. In januari van het nieuwe jaar informeren we u hier verder over! Wilt u nu al meer weten? Neemt u dan contact op met ons servicepunt via 030-2669 400. Onlangs heeft u onze geluksmomentjeskalender ontvangen. Míjn geluksmoment: met veel zin in het komende jaar, 2012 met een voldaan gevoel afsluiten. Rest mij nog u prettige feestdagen en een waardevol 2013 te wensen!

tweede themadossier over strategische personeelsplanning! Het tweede digitale themadossier staat online! Het eerste dossier, over intersectorale innovatie, verscheen afgelopen juni (www.fwg.nl/themadossier). Dit dossier begon met de ‘eye-catcher’ Rinus die werkzaam is als medisch tatoeëerder; een mooi voorbeeld van intersectorale samenwerking waardoor een innovatieve oplossing wordt gevonden voor mensen met ontsierende huidaandoeningen. Als onderwerp hebben we dit keer gekozen voor strategische personeelsplanning (SPP). Een onderwerp dat meer aansluit bij het HRMvak en een hot item als we de vakliteratuur erop naslaan!

binden & boeien en arbeidsbesparing. Bij de smalle insteek brengen we in het hoofdstuk ‘Instrumentarium’ door middel van interviews een aantal organisaties en HR-managers voor het voetlicht die gekozen hebben voor een bepaald instrument. Vragen als ‘wat doet het instrument’ en ‘wat is het grootste voordeel?’ komen aan bod. Bij de brede insteek brengen we in drie hoofdstukken door middel van filmpjes, artikelen, fotoreportages, e-learning en animaties de breedte van SPP in beeld. Door bijvoorbeeld een filmpje over de Work Ability Index (WAI) en een e-learning module over het gebruik van social media bij werving en selectie.

Over de gehele breedte SPP gaat over de toekomst (strategie) en komt in allerlei hoedanigheden op ons af; als praktische tool of rekenkundig model, maar ook in de vorm van een vitaliteitsprogramma of -test. In het dossier benaderen we SPP daarom zowel smal als breed. Smal als het gaat om SPP-instrumentarium. Breed als het gaat om de samenhang met duurzame inzetbaarheid, werving & selectie,

Deskundige mening Aan deze smalle en brede uitwerking van SPP gaat een hoofdstuk vooraf waarin we deskundigen aan het woord laten. Aan de hand van stellingen geven dr. Gerard Evers en prof. dr. Aukje Nauta hun mening ten aanzien van SPP en duurzame inzetbaarheid en de rol van de HR-afdeling in dezen. Ook laten we de mening/visie van diverse HR-deskundigen uit de zorg horen in de rubriek

‘In de kast!’. Omdat het bij SPP uiteindelijk draait om de juiste persoon op de juiste plek, tegen zo gering mogelijke kosten is het voor FWG een belangrijk thema, de medewerker in de zorg staat immers centraal! We hopen dat het themadossier een inspirerend beeld schetst van SPP in de zorg en dat u als HR-professional geholpen wordt binnen uw organisatie SPP (steeds weer) op de agenda te krijgen!

Meer weten over strategische personeelsplanning? Ga snel naar www.fwg.nl/themadossier2

Meer weten over strategische personeelsplanning? Ga snel naar www.fwg.nl/themadossier2! 2

fwg meer waarde voor mensen

wetenswaardig winter 2012

3

hr advies

kortnieuws FWG op YouTube

Op onze website via www.fwg.nl/ instructiefilm vindt u een filmpje waarin stap voor stap aan de werknemer in de zorg wordt uitgelegd hoe FWG 3.0 werkt. De werknemer kan dit filmpje bekijken alvorens hij naar de inzageversie van FWG 3.0 gaat. Uiteraard kunt u het ook voor andere doeleinden gebruiken. U kunt het filmpje ‘delen’ zodat u het op uw eigen website of intranet kunt zetten, of bijvoorbeeld aan iemand kunt mailen. Open hiervoor het filmpje in YouTube en klik op de knop ‘Delen’.

‘Strategisch adviseren’ weer van start Op 11 maart gaat de leergang ‘Strategisch adviseren voor HR-professionals’ weer van start: vier praktisch ingestoken bijeenkomsten waarin u de kneepjes van het adviseursvak leert. Na het volgen van de leergang kunt u een medebepalende rol in de beleidsvorming vervullen, strategische adviezen formuleren én de vertaling naar de werkvloer maken. De focus ligt op het aanscherpen van de eigen (advies)vaardigheden en competenties. Meld u aan via www.fwg.nl/leergang.

verkennend onderzoek

NIEUW: functies beschrijven volgens ActiZ-visie ActiZ faciliteert zorgorganisaties in het resultaatgericht werken: het proces tussen cliënt en leverancier, waar het gaat om het bereiken van toegevoegde waarde en kwaliteit van zorg voor de cliënt. Tijdens de FWG contactdagen verzorgden we hier samen een workshop over. Daarnaast hebben we gezamenlijk een set resultaatgerichte functiebeschrijvingen voor de VVT-branche opgesteld. Als vervolg op dit instrument hebben we de workshop ‘Clientgericht functies beschrijven’ in ons opleidingsaanbod opgenomen. De eerste workshop in 2013 vindt plaats op 29 januari. Ga naar www.fwg.nl/functiesbeschrijvencg voor meer informatie.

Beloning hogere managementfuncties

Geluksmomentjes heb je nooit teveel! Als ontvanger van de Wetenswaardig heeft u onlangs de FWG kalender 2013 op de mat gekregen: een bundeling van 52 geluksmomentjes die u hopelijk een gevoel van herkenning geven. Wilt u meer mensen in deze momentjes laten delen? Bestel dan kosteloos extra exemplaren van de kalender via: www.fwg.nl/ kalender. Op onze website vindt u nog meer geluksmomentjes!

Al lid van ZorgHR? Samen met Aon Hewitt, FunktieMediair, IZZ en PGGM is FWG partner van ZorgHR, hét netwerk voor HR-professionals in de zorg. ZorgHR is een actieve on- en offline community met meer dan 2.400 leden waarbinnen discussies gevoerd worden, tips, vacatures en functiebeschrijvingen worden gedeeld en bijeenkomsten over diverse onderwerpen worden georganiseerd. Op 6 december organiseerden FWG en PGGM bijvoorbeeld nog de gratis workshop ‘Agenderen van strategische personeelsplanning’. Nog geen lid? Ga naar www.zorghr.nl.

Meer digitaal In 2013 gaan we onze informatie voorziening naar u toe anders inrichten: meer digitaal, minder papier. Beter voor de portemonnee en voor het milieu. Dit gaat ook iets betekenen voor de Wetenswaardig. Wat precies, dat laten we u nog weten, op digitale wijze. Houd daarom de nieuwsbrief en onze website goed in de gaten. Ontvangt u de nieuwsbrief nog niet? Meld u aan via de homepage van www.fwg.nl.

In de vorige Wetenswaardig (najaar 2012) schreven we over de haken en ogen die ervaren worden bij de beloning van hogere managementfuncties en het verkennende onderzoek dat we hier naar doen. Doel van het onderzoek is het ontwikkelen van een richtlijn of “toolbox” die zorgorganisaties kan ondersteunen bij dergelijke beloningsvraagstukken. Wat is de stand van zaken?

Lees meer nieuws op www.fwg.nl/nieuws 4


Onze verkenning startte met een gedachtewisseling met elf HR-managers van zorgorganisaties in vier verschillende branches om de algemene opvattingen te peilen. Hiervan deden we in de vorige Wetenswaardig kort verslag. In september en oktober hebben we verdiepende gesprekken met de managers afzonderlijk gevoerd om de beloningspraktijken in hun organisaties te inventariseren. Uit deze gesprekken hebben we meer inzicht verworven in de mate waarin FWG 3.0 wordt toegepast bij het bepalen van de beloning, van welke andere constructies gebruik wordt gemaakt en wat daar de achterliggende beweegredenen voor zijn. Zaken als span of control, regionale omvang en mate van complexiteit en risico spelen bijvoorbeeld een rol bij de afwegingen. Naast deze uitkomsten gaven de geïnterviewden diverse aandachtspunten mee voor de ontwikkeling van de “tool”. Duidelijk is dat het onderwerp leeft en dat er belangstelling is voor een zorgbreed handvat. Op basis van deze verkenning en andere bronnen gaan wij in samenspraak met betrokkenen verder met de ontwikkeling hiervan en houden u graag op de hoogte!

Voor meer informatie neemt u contact op met het FWG Servicepunt: 030-2669 400 5



5

fwg 3.0 gebruikers

Peggy Voets P&O Adviseur Stichting St. Jozefoord Nuland en Woonzorg centrum De Annenborch Rosmalen Bezocht de FWG contactdag in Maarssen ‘Ik vond het een inspirerende middag! Ik heb het onderdeel over resultaatgericht beschrijven binnen de ActiZ-visie en ‘Verdwijnt ‘de’ functie?’ gevolgd. Wat mij betreft was er een duidelijke rode draad: de langzame verschuiving in het denken over organisaties, sturing, functies, beloning en functiewaardering. Van controle naar vertrouwen.

de masterclass inconveniënten

FWG contactdagen

optimale inzet van mensen en functies Eind oktober en begin november vonden de FWG contactdagen plaats met op het programma: de branchemarkt en vier keuzeonderdelen met als thema de praktische insteek van strategische personeelsplanning. Over de optimale inzet van mensen en functies, rekening houdend met de opbouw van je personeelsbestand. Een verslag. Branchemarkt Binnen de branchemarkt bespraken we in klein verband per branche de aanpassingen in ijkfuncties in FWG 3.0 naar aanleiding van het functieonderzoek. Daarnaast gingen we in op de wijze waarop we onderzoek doen. Naast de functie-interviews, die een belangrijke infor matiebron blijven, benutten we ook andere informatiebronnen: adviesopdrachten, klank-

6

bordgroepen, onze afdeling R&D, het servicepunt en de gegevens in de internetdatabase waar klanten ons toegang toe verlenen. Als er op grond van deze bronnen aanwijzingen zijn voor ontwikkelingen, kunnen we het onderzoek verbreden of verdiepen. Daarmee houden we FWG 3.0 up to date en stellen deze kennis ook via andere middelen beschikbaar. Denk aan de trend rapporten, themadossiers, de rubriek Focus op


tijd voor een praatje

Functies in de Wetenswaardig en op de website. We voegden daar onlangs de extra praktijkvoorbeelden op de website aan toe, waar we u in de vorige Wetenswaardig over hebben geïnformeerd (zie: www.fwg.nl/extrafuncties). Heeft u wensen of suggesties voor de rubriek Focus op Functies op de extra praktijkvoorbeelden? Mail deze naar [email protected].

Uit onderzoek is al gebleken dat wanneer medewerkers de invulling van hun eigen werk zelf kunnen bepalen, zij eigenaar worden van hun werk. Dit geeft werkplezier en passie. Uit het experiment dat we tijdens ‘Verdwijnt ‘de’ functie?” deden, kwam het volgende naar voren: het is belangrijk om naast een ‘eigen invulling kunnen geven’, duidelijkheid te hebben in doel en richting. Deze twee zaken zorgen er, naar mijn mening, samen voor dat medewerkers met bevlogenheid hun werk uitvoeren, wat zich direct vertaalt naar kwaliteit op de werkvloer. Vragen die ik meeneem naar aanleiding van deze middag, zijn: “Wat doen deze ontwikkelingen met het systeem dat we gebruiken?” en “Wat heeft dit voor consequenties voor het loongebouw, hiërarchie et cetera?” Wellicht een vervolgthema om te onderzoeken.’

‘Moeten wij, bij het beantwoorden van vragen rond de inzetbaarheid van mensen, nog wel vasthouden aan de vaste functiestructuur?’

het fwg servicepunt Masterclass Inconveniënten Benny Bourgongje en Frank van Riemsdijk gingen in op dit bijzondere gezichtspunt en de mogelijkheid om via de werkomstandigheden invloed uit te oefenen op (duurzame) inzetbaarheid van mensen. Hierin kwam naar voren dat onderhoud aan het functiehuis ook betekent: het inventariseren van veranderingen binnen inconveniënten, bijvoorbeeld veroorzaakt door de opkomst van meer technische oplossingen en hulpmiddelen. Daarnaast aandacht voor ARBO; investeringen in de verbetering van werkomstandigheden verdien je altijd terug vanwege de reductie van het ziekteverzuim, het langere behoud van medewerkers en mogelijk zelfs via een lagere score op inconveniënten, bedrijfsbreed. Het loont dus de moeite te inventariseren of en hoe je de scores op inconveniënten naar beneden kunt krijgen. Eén organisatie gaf aan dat zij alle functies met een D- of E-score op inconveniënten in beeld heeft gebracht door middel van de I&O (Inzicht en Overzicht)module in FWG en dat zij deze allemaal aan gaan pakken in het kader van ARBO-beleid. Deze functies hebben tenslotte de meeste kans op uitval in zich. Het is een illusie om bij alle functies de inconveniënten naar een X-score te krijgen, maar het verlagen van inconveniënten is de moeite waard! Meer weten over de mogelijkheden om lager te scoren op inconveniënten? Neem contact op met Benny of Frank via 030-2669 400.

Verdwijnt ‘de’ functie? Arbeidsrelaties veranderen onder druk van vergrijzing, toenemend aantal ZZP-ers, de opkomst van ‘generatie Y’, het nieuwe werken et cetera. Loon naar prestaties, brede inzet baarheid en ontwikkelmogelijkheden worden belangrijker bij het herdefiniëren van de arbeidsrelatie. Dit staat in contrast met bestaande vaste structuren en functiegebouwen. Moeten wij, bij het beantwoorden van vragen rond de inzetbaarheid van mensen, nog wel vasthouden aan deze vaste functiestructuur? Of moeten we veel meer focussen op de mens met al zijn kennis, vaardigheden, persoonlijkheid en talenten? En, indien dat laatste, hoe doen we dat dan? Valentijn Spit en Ilse Dijkstra gingen, middels een experiment, op zoek naar het antwoord op de vraag: ‘Op welke manier kunnen wij komen tot een verdeling van arbeid, zonder vast te houden aan vaste functiestructuur, zodanig dat de toegevoegde waarde van mensen optimaal tot zijn recht komt ten bate van de cliënt?’. De deel nemers werden uitgedaagd om - als lid van een zogenaamd zelfsturend zorgteam - in groepjes het gesprek over arbeidsverdeling en inzetbaarheid aan te gaan. Belangrijk daarbij was: niemand had een functie! Wel beschikte iedereen over een beschrijving van persoonlijke expertise, talenten, competenties, bevoegdheden en voorkeuren. Buiten structuren en functies denken bleek lastig; de “teams” waren vaak in eerste instantie geneigd te gaan ‘roosteren’ en zichzelf voor te stellen


7

Anne Marie Lankers Adviseur FWG Ipse de Bruggen Delft

Wim Verdoold Stafmedewerker Vakcentrum PZ GGZ Centraal Ermelo

Bezocht de contactdag in Zaandam ‘Het meest heb ik tijdens de contactdag toch aan het leren kennen van collega’s van andere instellingen en bekenden van vorige bijeenkomsten tegen komen. Met sommige heb ik tussendoor ook nog contact gehad. Het is dan ook altijd prettig om elkaar weer te zien en te bespreken hoe ver anderen zijn met FWG-gerelateerde zaken.’ Themadossier Strategische personeelsplanning ‘Strategische personeelsplanning vind ik een heel boeiend onderwerp, maar vaak is personeelsplanning ook gewoon overleven binnen de huidige realiteit. Leerzaam van dit onderdeel vond ik wel dat het verstandig is om er binnen je eigen organisatie goed over te praten en een beleid op te maken dat niet voor lange tijd vastgesteld wordt, maar op een natuurlijke manier aan verandering onderhevig is.’ Verdwijnt ‘de’ functie? ‘Ik vond dit één van de leukste onderwerpen. Interessant om te bedenken dat regelgeving en cao’s eigenlijk niet meer passen bij de nieuwe generatie werknemers. Hierover nadenken en discussiëren geeft je al een voorsprong en een kijkje in de toekomst. Het leert je ook beseffen dat niets blijvend is en dat flexibel denken een must is.’

Bezocht de FWG contactdag in Arnhem ‘Ik heb het als bijzonder leuk ervaren. Goed verzorgd, informatief, enthousiaste sprekers, goede thema’s. Het contact met anderen blijft leuk en alle onderdelen leveren stof voor napraten en discussie op. Het beschikbaar stellen op de website van bijzondere, nog niet in het systeem opgenomen functies, vind ik een goed idee. Zelf zou ik de ervaringswerkers/ervaringsdeskundigen wel eens nader uitgewerkt willen zien.’

bespreken van de laatste ontwikkelingen tijdens de branchemarkt vanuit een functie: ‘ik ben verzorgende’. Pas als het urenschema was ingevuld kwamen vragen aan de orde die te maken hebben met het vaststellen van normen voor goede zorg en normen voor arbeidsverdeling en samenwerking. Het voeren van een gesprek over de arbeidsverdeling vanuit het principe van zelfsturing bleek ook een aantal specifieke vaardigheden van teamleden te vragen. Denk aan assertiviteit, openheid, onderhandelingsvaardigheden, samenwerken en sensitiviteit. In de bespreking van het experiment werd duidelijk dat de meeste organisaties nog niet zover zijn om op deze wijze met de arbeidsverdeling aan de slag te gaan. En, als de optimale arbeidsverdeling is afgestemd, zal vervolgens op transparante wijze de beloning moeten worden bepaald. Het experiment leverde stof tot nadenken op over optimale inzet van mensen en kwaliteit en werd positief gewaardeerd! Heeft u naar aanleiding van dit artikel interesse gekregen in het experiment? Of heeft u tijdens de contactdagen deelgenomen en wilt u het eens herhalen binnen uw eigen organisatie? Wilt u bijvoorbeeld weten wat het vergroten van zelf sturing voor u of uw zorgteams kan opleveren en wilt u eens verkennen op welke manier u deze groei kunt realiseren? Dan kunt u vrijblijvend contact opnemen met Valentijn Spit of Ilse Dijkstra via 030-2669 400.

arbeid verdelen tijdens ‘verdwijnt ‘de’ functie?’

Themadossier Strategische personeelsplanning Het tweede themadossier van dit jaar, over Strategische personeelsplanning, staat online. Tijdens de FWG contactdagen gaven Astrid Westerbeek en Marieke Horjus een voorproefje hierop door inspirerende praktijkvoorbeelden en best practices te laten zien van organisaties die hier al mee aan de slag zijn. Daarnaast gingen zij met de deelnemers in gesprek over SPP in hun (dagelijkse) praktijk. Gevraagd naar de prioriteit die binnen de organisaties aan SPP wordt gegeven, bleek dit zeer divers te zijn; bij sommige stond SPP duidelijk in de top 3, bij andere viel het er nog buiten. Daarnaast was de heersende mening dat SPP niet te vatten is in één, universele methode, maar dat het maatwerk is. Wat bij de ene organisatie van toepassing is, is bij de andere helemaal niet aan de orde, bijvoorbeeld als het gaat om personeelstekorten. Een deelnemer vertelde bijvoorbeeld dat uit een analyse van hun personeelsbestand bleek dat er helemaal geen sprake was van een vergrijzend bestand. Een andere gemene deler was het onder de aandacht brengen van SPP bij het management en de directie/Raad van Bestuur. Dit is lastig vanuit de HR-positie. Degenen die het lukt moeten volharden en lef tonen. Ga naar www.fwg.nl/themadossier2 en kom alles te weten over SPP in de meest brede en enge zin van het woord. U ziet hier ook een aantal deelnemers aan de FWG contactdagen terug, met hun mening over SPP in de zorg.

de marshmallowchallenge

discussie over het verdwijnen van ‘de’ functie Eigen regie bij de client. En de medewerker? Dit onderdeel verzorgden we samen met ActiZ. Jacqueline Laan (FWG) en Johanneke van Woerden en Adriaan Wirtz (ActiZ) behandelden de thema’s vraaggestuurd en resultaatgericht werken vanuit de visie dat de client meer zelf redzaam moet zijn en dat de zorgprofessional hierin faciliterend optreedt. Dit vraagt een andere manier van werken en aansturen van de zorg professional en doet een groter beroep op het vakmanschap en de eigen verantwoordelijkheid. Middels de zogenaamde marshmallowchallenge ervoeren de deelnemers aan den lijve wat het betekent om samen naar een doel te werken, weliswaar binnen gestelde kaders, maar met daarbinnen eigen regelruimte (‘regel het maar’). Vervolgens werd ingezoomd op een houvast en startpunt voor de realisatie van resultaatgerichtheid binnen je organisatie, de resultaatgerichte

functiebeschrijving. Waarbij de insteek is: focus op de klant en meer aandacht voor regelruimte, professionaliteit en vertrouwen van de professional. Door resultaatgericht te beschrijven wordt het mogelijk samenhang tussen HRM en organi satiedoelen aan te brengen; het vormt de leidraad voor aansturing en uitvoering. Samen met ActiZ is de training Cliëntgericht functies beschrijven ontwikkeld. Voor meer informatie gaat u naar www.fwg.nl/functiesbeschrijvencg.

Masterclass Inconveniënten ‘Dit was voor mij een opfrisser. Eigenlijk zie je dan dat er in al die jaren niet zo heel veel is veranderd, hoewel ik indertijd begreep dat de aspecten regelmatig op maatschappelijke relevantie worden getoetst. Wel is mijn denken over bepaalde scores weer wat aangescherpt.’ Verdwijnt ‘de’ functie? ‘Leuk experiment en interessant om zo eens naar functieopbouw te kijken. Wel meer iets voor kleine organisaties lijkt me. Ik vraag me af of het zin heeft het werk zo te gaan organiseren en verdelen; samen eens worden over de verdeling van het werk lukt nog wel, maar als het over beloning gaat of het bepalen wie welke talenten waar mag gebruiken, dan kan het zo maar heel lastig worden. Eigenlijk kwamen we -enigszins teleurstellend- toch ook weer uit bij het belang van leiding, structuur c.q. functieordening en waardering.’


FWG Servicepunt ‘live’ Bij het servicepunt konden de deelnemers terecht met al hun vragen en suggesties voor FWG en voor diverse publicaties. Uiteraard staan de medewerkers van het FWG Servicepunt u ook buiten de contactdagen graag te woord via 030 -2669 400.

Download alle presentaties op www.fwg.nl/contactdagen 8



9

hr advies

strategische personeelsplanning praktisch ingestoken Functiegebouw

Huidige bezetting afdeling X 2012

Verwachte bezetting afdeling X 2015

Gewenste bezetting afdeling X 2015

Aantal fte

Aantal fte

Aantal fte

15

15

15

10

10

13

12

12 10

10

9

+4

10 -2

8 4 6

Functiegebouw 5

8

C

10

5

12

B

A

Functieniveau

8

C

10

5

12

B

A

Functieniveau

-2

C

B

A

Functieniveau

Totaal aantal medewerkers verdeeld over verschillende functies.

Functiestraatje Cluster van verschillende niveau’s binnen één functie



Tijdens de contactdagen hebben we strategische personeelsplanning vanuit verschillende invals hoeken benaderd en getracht het onderwerp meer handen en voeten te geven als het gaat om uw dagelijkse praktijk. Want, op welk niveau in de organisatie en op welke termijn het ook speelt, de basis voor SPP ligt in waar u zich dagelijks mee bezig houdt: het personeelsbestand, gevat in het functiegebouw.

Functiegebouw als startpunt Het functiegebouw maakt inzichtelijk over welke functies de medewerkers verdeeld zijn en daarmee heeft u een compleet beeld van de huidige bezetting. U weet dus wat u nu in huis hebt. Strategische personeelsplanning gaat over wat u op de lange termijn in huis wilt, moet of kunt hebben. De gegevens van de huidige bezetting bieden een concreet startpunt om te bepalen hoe u die gewenste situatie kunt bereiken. Op basis van in- door- en uitstroomgegevens kunt u door een vrij eenvoudige rekensom de toekomstige, kwantitatieve bezetting bepalen en weet u in welke functies u over, zeg, drie jaar een tekort of overschot aan mensen hebt. Het woord ‘rekensom’ zegt het al: het betreft hier de kwantitatieve analyse van de bezetting. Daarnaast drukken de veranderingen in de maatschappij, wetgeving en financiering een grote stempel op de bewegingen die zorgorganisaties (moeten) maken, met gevolgen voor visie, zorgproducten en cliëntenaanbod en daarmee voor de personeelsbehoefte. Om daad werkelijk strategisch te kunnen plannen, dient u, naast de “gebruikelijke” in- door- en uitstroom, rekening te houden met deze beïnvloedende factoren van buitenaf. Door de externe ontwikkelingen die uw organisatie raken in beeld te brengen, kunt u hierop anticiperen. Op die manier ontstaat ook het kwalitatieve gewenste “plaatje”.

Door de analyse van uw functiegebouw en de externe ontwikkelingen met elkaar te combineren, weet u wat de gewenste situatie is en kunt u met het huidige personeelsbestand aan de slag. U weet: • Welke functies mogelijk komen te vervallen; • Van welke functies er meer nodig zijn of op andere niveaus; • Welke nieuwe functies er bij komen. En dus kunt u een inschatting maken van: • Hoeveel herplaatsing vereist is; • Hoeveel bijscholing naar een hoger niveau nodig is; • Hoeveel horizontale bijscholing vereist is; • Of demotie noodzakelijk is.

Functiestraatjes Behulpzaam bij deze keuzes zijn de functiestraatjes: een cluster van de verschillende niveaus van één functie. Deze brengen goed in beeld welke eisen er aan de medewerker worden gesteld in een functieniveau hoger of lager en dus welke scholing en ontwikkeling van vaardigheden eventueel benodigd is.

Medewerkers van wie de functie komt te vervallen wilt u zeer wellicht behouden; kunnen zij elders in de organisatie geplaatst worden? Welke capaciteiten en persoonlijke behoeftes hebben zij? Door middel van de inzet van bijvoorbeeld de HR Superset® is dit op een eenvoudige en volledige wijze inzichtelijk te maken. Evenals de eventuele vereiste bijscholing. Hierdoor kunt u de in de toekomst gewenste bezetting ook concreet gaan invullen met het werken naar de juiste persoon op de juiste plek.

Wilt u meer weten over het maken van de analyses of de inzet van HR Superset®? Neem dan contact op via 030-2669 400.

‘De basis voor SPP ligt in waar u zich dagelijks mee bezig houdt.’

Is het functiegebouw actueel, dan zijn de loopbaanpaden inzichtelijk te maken door middel van functiestraatjes en heeft u dus een goede basis in handen om, vandaag al, te starten met strategische personeelsplanning.


‘De gegevens van de huidige bezetting bieden een concreet startpunt.’ Ga voor meer informatie naar www.fwg.nl/spp

10



11

fwg 3.0 gebruikers tekst: ineke beekers en jasmijn de vries

doen

observeren

kennen & kunnen

spiegelen inleven meebewegen onderhandelen weerstand tackelen gedachten kraken weerstand omzetten in positieve actie

leuk! weerstand

helpende opvatting

biedt voor verbetering en groei

Leuk? Hoezo? Weerstand is toch per definitie vervelend? Tenzij het bedoeld is om energie op te wekken. Maar in de dagelijkse omgang tussen mensen wordt weerstand toch vooral als drempel ervaren. Toch kun je het ten goede keren en er zelfs je voordeel mee doen. Niet alleen met de weerstand van een ander, ook met die van jezelf. Weerstand “Mensen willen wel veranderen, maar liever niet veranderd worden”. Vanuit deze overtuiging schreven Swieringa en Jansen het boek: ‘Gedoe komt er toch, de zin en onzin over organisatie verandering’. Bij FWG werken we vanuit de overtuiging dat weerstand, ‘het gedoe’, slechts een natuurlijk en noodzakelijk proces is om samen verder en tot resultaat te kunnen komen. Deze overtuiging levert ons in advies- en verandertrajecten veel op. Iedere keer dat wij op weerstand stuiten, zien we dit als signaal en onderzoeken we wat er aan de hand is, zodat we onze aanpak kunnen aanpassen, verbeteren of soms zelfs vernieuwen. Wij gaan altijd serieus in op de weerstand. We luisteren, observeren, onderzoeken en tonen oprechte en eerlijke interesse om te achterhalen wat de bron van de weerstand is. Soms constateren we dat er simpelweg sprake is van informatieachterstand. Veel

weerstand is leuk! omdat het kansen

denken

vaker beleven teams of personen echter niet het nut van een verandering of verbetervoorstel. Ook komen wij soms tot de conclusie dat men zich zorgen maakt over het eigen vermogen om aan nieuwe eisen te kunnen voldoen. In enkele gevallen is de aanleiding van weerstand een gebeurtenis uit het verleden die leidt tot hevige emotie en beleving. Uiteraard signaleren wij niet alleen weerstand bij anderen. Zelf beleven we als ‘gewone mensen’ natuurlijk ook weerstand! En hoewel de titel dit wel doet vermoeden, vinden wij de beleving van weerstand natuurlijk ook niet altijd leuk…

Wat is weerstand eigenlijk? In het boek ‘HR-advisering’ hanteert Ten Cate de volgende definitie van weerstand: ‘alle bewuste en onbewuste gevoelens en gedragingen en de daarmee samenhangende mentale processen om iets niet of niet volledig of niet op deze wijze

willen

automatismen

ik herken en doorzie mijn eigen weerstand

Figuur 1: IJsberg van McClelland uitgewerkt voor de competentie ‘Excellent omgaan met weerstand’.

te willen accepteren of te doen.’ Ook het bekende conflicthanteringsmodel van Thomas & Killman geeft zicht op weerstand. Dit model gaat ervan uit dat tegenstrijdige belangen altijd een spanningsveld opleveren tussen twee menselijke neigingen. Enerzijds assertiviteit: de wens om je (eigen) doelen en opdrachten te realiseren. Anderzijds de wens om de relatie goed te houden en om het proces soepel te laten verlopen. De simpelste beschrijving van weerstand op het werk is wellicht: het ervaren van klein of groter ongemak en spanning bij het realiseren van resultaat. De vraag is dan hoe je hier effectief mee omgaat.

Hoe doe je dat nu? Excellent omgaan met weerstand? Wij weten dat onze klanten, zoals stafprofes sionals en leidinggevenden, ook weerstand ervaren in hun werk. Bijvoorbeeld tegen de

veranderingen die zij willen doorvoeren, of tegen ideeën of adviezen die veelal nodig zijn om de team- of organisatiedoelen te realiseren. Wij onderzochten welke vaardigheden nodig zijn om zo goed mogelijk met eigen en andermans weerstand om te kunnen gaan. Hiervoor gebruiken wij de vertrouwde ijsberg van McClelland waarin de drie elementen doen, denken en willen integraal aan bod komen. In figuur 1 is de ijsberg toegespitst op de competentie ‘omgaan met weerstand’. Deze ijsberg is bijzonder geschikt om de competentie ‘omgaan met weerstand’ (verder) te ontwikkelen. De ijsberg schetst namelijk niet alleen de benodigde kennis en vaardigheden, maar ook ‘helpende’ en ‘tegenwerkende’ opvattingen en maakt je bewust van drijfveren en automatische reacties bij weerstand.

Verdieping Voor stafprofessionals en leidinggevenden in de zorg ontwierpen wij met veel plezier de training ‘Leuk! Weerstand’. Hierin laten we de deelnemers ervaren dat weerstand ‘slechts’ een natuurlijk en noodzakelijk proces is om samen verder of tot resultaat te komen. Als professional of leiding gevende kunt u positief het verschil maken als u inzicht heeft in uw eigen weerstand en in die van de ander. Als u grip heeft op weerstand en dit op integere wijze kan omzetten in resultaat. ‘Leuk! Weerstand’ geeft u de mogelijkheid om te stoeien met weerstand en leert u te excelleren in het omgaan met weerstand. Uw persoonlijke leer doelen zijn leidend omdat wij geloven dat leren het beste gaat als de deelnemer centraal staat. In maart 2013 vindt de eerstvolgende training plaats. Uiteraard is deze ook in-company beschikbaar.

Wilt u reageren op dit artikel of heeft u vragen bel of mail ons dan op: 030-2669 400 of [email protected].

ineke beekers

jasmijn de vries

Meer informatie over de training ‘Leuk! Weerstand’: www.fwg.nl/weerstand 12



13

fwg 3.0 gebruikers

tips and tricks

Hier vindt u een overzicht van de opleidingen, trainingen en (thema)bijeenkomsten die onze deskundigen en adviseurs verzorgen.

Bij ons servicepunt komen regelmatig vragen binnen over FWG (3.0). In deze rubriek lichten we iedere keer een onderwerp toe. Deze keer: drie nieuwe functionaliteiten in FWG 3.0. Selecteren ijkfuncties per branche Naar aanleiding van de vraag van FWG-gebruikers om ijkfuncties in FWG 3.0 per branche te kunnen selecteren, hebben we een functionele aanpassing in het systeem doorgevoerd: de mogelijkheid om in het overzicht ijkfuncties en in stap drie van het indelingsproces (vergelijken), een selectie per branche te maken, analoog aan de mogelijkheid om categorieën te selecteren.

Om u bij de selectie van een branche een bruikbare set met ijkfuncties te geven, worden alleen die ijkfuncties weergegeven die voor die branche specifiek zijn, plus ijkfuncties die (deels) brancheonafhankelijk zijn (de deels brancheonafhankelijke ijkfuncties alleen indien de geselecteerde branche van toepassing is). Dit betekent dus dat ook ijkfuncties worden weergegeven waar een andere branche boven kan staan dan de geselecteerde branche.

Meer tips and tricks? Ga naar www.fwg.nl/faq 14


Deskundigheidsbevordering en het ontwikkelen van persoonlijke vaardigheden

Introductie functiewaardering 5 maart 2013

Leuk! Weerstand Bestaat uit twee losse dagen op:

Functies beschrijven 24 januari 2013 21 maart 2013

4 en 18 maart 2013 27 mei en 10 juni 2013

Clientgericht functies beschrijven 29 januari 2013

Leergang Strategisch adviseren voor HR-professionals Bestaat uit 4 bijeenkomsten van 10.30-19.30 uur op:

Meer informatie Tenzij anders aangegeven vinden de bijeenkomsten plaats bij FWG in Utrecht. Voor nadere informatie en om u in te schrijven, kunt u terecht op onze website www.fwg.nl, of contact opnemen met Valentijn Spit, Senior adviseur, via telefoonnummer 030 - 2669 400 of via [email protected]. Op de website vindt u ook informatie over de mogelijkheid trainingen in-company te volgen.

11 maart 2013 8 april 2013 6 mei 2013 3 juni 2013

Gebruik en Beheer FWG 3.0 18 december 2012 5 februari 2013 IBC 7 februari 2013 kolom ‘branche’ in overzicht functies*

Indien een functienaam in meer dan één branche voorkomt, maar de taken en/of het niveau van de ijkfunctie zijn specifiek voor de branche, dan wordt deze aangemerkt als branchespecifiek. Bijvoorbeeld in de ijkfunctie medewerker beveiliging en parkeerbeheer is één van de taken het begeleiden van helikopterlandingen. Dit is specifiek voor een ziekenhuissetting en is in de kadertekst ook een onderscheidend element. Deze ijkfunctie zal dan ook alleen getoond worden bij een selectie op NVZ.

Toepassen van systemen en HRM-instrumenten

Functies waarderen en indelen met FWG 3.0 15 januari 2013 14 februari 2013 19 maart 2013

Hoe het werkt Standaard staan, in overzicht functies, ijkfuncties uit alle branches waar de functie (in vergelijkbare vorm) voorkomt. Hierbinnen is het voortaan mogelijk om één of meerdere branches te selecteren (bijvoorbeeld alleen de GGZ of alleen GGZ en VGN). Dit doet u door: • onderin het scherm te klikken op ‘Kies branche’. Het venster ‘Zoeken op’ verschijnt; • te klikken op de knop ‘Selectie opheffen’. Alle aankruisvakjes worden leeggemaakt; • de aankruisvakjes van de branche(s) waarop u wilt zoeken te selecteren; • te klikken op ‘Zoeken’. Zoekresultaten Binnen de resultaten van de selectie worden verschillende soorten ijkfuncties getoond: • Branchespecifieke ijkfuncties: deze komen alleen in die betreffende branche voor, bijvoorbeeld operatieassistent binnen de NVZ. • Brancheonafhankelijke ijkfuncties: deze functies kunnen, in vergelijkbare vorm, ook in andere branches voorkomen. Denk aan functies als kok of secretaresse. Als u een ijkfunctie opent, ziet u bovenin het soort organisatie waarin deze voorkomt. In het geval van een branche onafhankelijke ijkfunctie zou hier dus ook een organisatie uit een andere branche kunnen staan. • Deels brancheonafhankelijke ijkfuncties: deze komen binnen verschillende branches in vergelijkbare vorm voor, zoals traject begeleider binnen GGZ en VGN of functies die voorkomen binnen GGZ en PAAZ (NVZ).

agenda

Inzage zonder inloggen Daarnaast zijn er vanaf december nog twee nieuwe functionaliteiten. U kunt voortaan de inzageversie beschikbaar stellen zonder inlogcode en wachtwoord. De code en het wachtwoord worden namelijk versleuteld in de URL (het websiteadres). U kunt deze URL bijvoorbeeld op uw intranet plaatsen en is dan voor iedereen toegankelijk. In Beheer onder abonnementhouder klikt u rechts in beeld op ‘Bewerken’. In het volgende scherm kunt u de URL genereren.

Onderhoud aan het functiehuis 20 december 2012 Beoordelen en belonen 07 maart 2013

Meer wete n over stra tegische personeels planning? G a snel naar www .fwg.nl/th emadossie r2

Overzicht instellingsfuncties downloaden Daarnaast kunt u voortaan in Beheer een overzicht met alle instellings functies en gekoppelde functiebeschrijvingen downloaden. Deze kunt u bijvoorbeeld ook op uw intranet plaatsen zodat het functiehuis in te zien is voor medewerkers. Heeft u vragen over deze functionaliteit of andere zaken rondom FWG 3.0? Neem dan contact op met het FWG Servicepunt via 030 - 2669 400 of [email protected].

*de gegevens in het scherm zijn fictief.

Voor nadere informatie en om u in te schrijven, kunt u terecht op onze website www.fwg.nl wetenswaardig winter 2012

15

focus op functies

fwg 3.0 gebruikers tekst: nelly dijkstra

Informatiemanager SVRZ Zeeland, een zorginstelling voor mensen met dementie of lichamelijke beperkingen, nam in 2011 een Informatiemanager aan om informatievraagstukken in een breder strategisch kader op te pakken. Adrie Joosse en Hanneke Bastian vertellen wat deze functie bij hen inhoudt.

hoofd informatievoorziening en automatisering Adrie Joosse Ontstaan van de functie - ‘Innovaties als de-institutionalisering, ketenzorg, domotica en de toename van consumentenelektronica volgen elkaar in snel tempo op. Op welke ontwikkelingen ga je als organisatie in? En hoe ver ga je in de digitalisering van de zorg? Omdat een informatievraag vaak gerelateerd is aan een ICT-oplossing werd de techniek ook vaak het beginpunt in het bedenken van oplossingen. Maar het werd steeds belangrijker de informatiebehoefte breder te beschouwen. Bij een informatievraag spelen meerdere facetten een rol: wordt de zorg er beter van, is het wettelijk mogelijk, is het financieel haalbaar, past het bij de visie van SVRZ? Hanneke overziet als Informatiemanager al deze aspecten van een informatievraag, waardoor we als organisatie een zorgvuldiger afweging kunnen maken. Zij formuleert als het ware de informatievraag op een manier die beter aansluit bij de werkelijke behoefte en ook objectiever tot stand komt. Ik kan me vervolgens puur focussen op het ICTaanbod: de vertaling van een informatievraag in automatiseringssystemen, software, en medewerkers die de bedrijfsprocessen ondersteunen.’

‘Het werd steeds belangrijker de informatiebehoefte breder te beschouwen.’ Plaats in de organisatie - ‘Hanneke valt als Informatiemanager net als ik rechtstreeks onder de voorzitter van de directie, waardoor wij heel goed kunnen afstemmen en samenwerken. Daarnaast zijn vraag en aanbod op deze manier gescheiden. Bij andere organisaties zie je nog regelmatig dat een informatiemanager is ondergebracht bij ICT of Financiën, waardoor je bewust of onbewust beperkt wordt door de kaders van die afdeling.’ Competenties - ‘Voor de functie van Informatiemanager zijn inlevingsvermogen en conceptueel kunnen denken belangrijke competenties. Het is een kunst overzicht te houden en het probleem in samenhang te zien. Pas dan kun je een informatieoplossing zoeken die past bij de organisatie. Daarnaast is het essentieel dat je kunt omgaan met het spanningsveld tussen vraag en aanbod. Mensen willen het liefst vandaag nog een oplossing voor hun probleem. Je moet ook prioriteiten kunnen en mogen stellen.’

informatiemanager

Hanneke Bastian

Doel van de functie - ‘Informatie is uitgegroeid tot een belangrijke productiefactor, ook voor de zorg. Informatievoorziening is ter ondersteuning van het primaire zorgproces, het genereren van trend- en marktinformatie en om verantwoording af te leggen tussen partijen over geleverde zorg. In de zorg zijn zo veel veranderingen gaande, zowel binnen de organisatie zelf als daarbuiten. Om beslissingen te nemen die passen binnen de strategie van SVRZ heb je de juiste informatie nodig. Op welke trends moeten we als SVRZ inspelen en welke niet?

‘Informatie is uitgegroeid tot een belangrijke productiefactor.’ Je kunt je budget en je mensen namelijk maar één keer inzetten, en dan kies je uiteraard voor inno vaties die de zorg en SVRZ versterken. Informatie management helpt om de juiste keuzes te (kunnen) maken.’ Ontwikkeling van de functie - ‘Bij mijn start in oktober 2011 heb ik me eerst gericht op een omvangrijk project binnen de organisatie. Ik leerde door dit intensieve project SVRZ en haar externe partijen goed kennen. Maar na een jaar heb ik het projectleiderschap bewust overgedragen. Het is voor mijn positie essentieel om niet in een project te verdwijnen, maar het overzicht te behouden.’ Functie in grote lijnen - ‘Het komende jaar richt ik me op drie pijlers: [1] Portfoliomanagement invoeren. Hierdoor komen structureel alle projecten bij elkaar en ontstaat prioritering tussen de projecten op basis van de strategie en doelstellingen van SVRZ. [2] Projectmatig werken. Als je eenmaal weet dat je de goede dingen doet, is het van belang dat je de dingen goed doet. Het versterkt een efficiënte, doelgerichte bedrijfsvoering als je bij elk project vanaf het begin werkt met een eenduidig doel, een opdrachtgever, een officieel aangewezen projectleider en een gestructureerd projectplan. [3] Het opstellen van de informatiestrategie, en dan bedoel ik een samenhangend geheel van visies, doelstellingen en structuren voor de vraag en het aanbod van informatie. Zo kunnen we een individuele vraag uit de organisatie of ontwikkeling in de markt makkelijker in een breder strategisch perspectief plaatsen, en de juiste prioritering en oplossingen bieden die effectief en beheersbaar zijn voor de cliënt, een locatie of medewerker én voor de organisatie als geheel.’

Wilt u meer weten over deze functie of over SVRZ? Kijk op www.fwg.nl/focusopfuncties 16


het nieuwe themadossier staat online!

Recommend Documents