THEMADOSSIER CHLAMYDIA 1. Soa’s
Soa’s zijn seksueel overdraagbare aandoeningen. Je kan ze dus oplopen door seksueel contact of door contact met het bloed van een besmet persoon. Volgens recent onderzoek lopen steeds meer jongeren een soa op. Hierbij is chlamydia de koploper; ongeveer één op 20 jongeren tussen 15 en 29 jaar zou hiermee besmet zijn.
In dit dossier vind je de belangrijkste feiten en cijfers over chlamydia bij jongeren. Je krijgt ook een overzicht van de meest voorkomende soa’s. Met hun klachten, hoe ze overgedragen worden, de mogelijke behandeling en wat er gebeurt als je je niet (tijdig) laat behandelen. Je komt te weten hoe een soa-test verloopt, waar je terecht kan in geval van besmetting. Je krijgt nog enkele handige tips.
2. Chlamydia: feiten en cijfers
Chlamydia is de meest voorkomende soa. Vooral bij jongeren. Ongeveer 5% van alle jongeren zou besmet zijn. Vrouwen lijken vatbaarder voor deze soa. Want ongeveer dubbel zoveel meisjes als jongens lopen chlamydia op.
Chlamydia blijft vaak onopgemerkt, omdat je meestal geen specifieke klachten hebt. Je kan wel een branderig gevoel krijgen bij het plassen. Ook pijn bij het vrijen, een etterige afscheiding, tussentijds bloedverlies of buikpijn kunnen symptomen zijn. Toch zijn de gevolgen heel ernstig als chlamydia niet met antibiotica behandeld wordt. Je geslachtsorganen (zowel intern als extern) kunnen ontsteken. Of er kunnen ontstekingen in de buikholte ontstaan, waardoor je meer kans hebt op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Chlamydia leidt ook tot onvruchtbaarheid.
3. Andere soa’s op een rijtje
3.1. Syfilis
Klachten: Zweertjes, haaruitval, huiduitslag en hoofdpijn. Overdracht: Contact tussen penis, aars, vagina en mond en contact met de schaamstreek.
Behandeling: Antibiotica. Wat als je je niet laat behandelen? Onvruchtbaarheid, onherstelbare schade aan verschillende organen, huiduitslag. Opgelet: Een condoom biedt je bescherming, maar niet volledig.
3.2. Hiv
Klachten: Geen specifieke klachten of tijdelijk griepklachten. Overdracht: Contact tussen penis, aars, vagina en mond. Behandeling: Hiv is ongeneeslijk en dodelijk. Wat als je je niet laat behandelen? Hiv leidt tot aids. Zonder aidsremmers zal je sneller in dit stadium belanden.
3.3. Gonorroe
Klachten: Geen. Mogelijk branderig gevoel bij het plassen, groengelige afscheiding met onaangename geur en buikpijn. Overdracht: Contact tussen penis, aars, vagina en mond. Behandeling: Antibiotica. Wat als je je niet laat behandelen? Ontsteking van de geslachtsdelen en buikholte, onvruchtbaarheid en meer kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
3.4. Hepatitis B
Klachten: Geen of mogelijk moeheid of vermoeidheid, misselijkheid en buikpijn. Overdracht: Contact tussen penis, aars, vagina en mond.
Behandeling: Rusten en een dieet zonder koffie of alcohol en weinig tot geen vetten Wat als je je niet laat behandelen? Ontsteking van de lever tot onherstelbare leverschade.
3.5. Schaamluizen
Klachten: Jeuk. Overdracht: Contact tussen penis, aars, vagina en mond en contact met de schaamstreek en huidcontact. Behandeling: Met crème of lotion. Wat als je je niet laat behandelen? Door te krabben kan je huid ontsteken. Opgelet: Je verkleint je kans op besmetting door een condoom te gebruiken, maar je bent niet volledig beschermd.
3.6. Herpes Genitalis
Klachten: Pijn bij het plassen, pijnlijke blaasjes en jeuk. Overdracht: Contact tussen penis, aars, vagina en mond en huidcontact. Behandeling: De symptomen kunnen worden behandeld, maar de ziekte is ongeneeslijk. Wat als je je niet laat behandelen? Blijvende opstoten, vooral als je vermoeid of ziek bent. Opgelet: Je verkleint de kans op besmetting in grote mate met een condoom, maar je bent nooit volledig beschermd.
3.7. Genitale wratten
Klachten: Geen klachten of wratten en jeuk. Overdracht: Contact tussen penis, aars, vagina en mond en huidcontact. Behandeling: Ongeneeslijk. Je kan de wratten wel laten wegsnijden, aanstippen of bevriezen. Wat als je je niet laat behandelen? De wratten kunnen steeds terugkomen. Opgelet: Je verkleint de kans op besmetting in grote mate met een condoom, maar je bent nooit volledig beschermd.
3.8. Schurft
Klachten: Jeuk en gangetjes op de huid tussen je vingers, op je ellebogen of polsen. Overdracht: Contact tussen penis, aars, vagina en mond, huidcontact en via besmet bedlinnen. Behandeling: Medicatie. Wat als je je niet laat behandelen? Je kan makkelijker besmet worden met andere soa’s.
Opgelet: Je verkleint de kans op besmetting in grote mate met een condoom, maar je bent nooit volledig beschermd.
4. Soa-test
Als je risico hebt gelopen op een soa, kan je je het best laten testen. Dit kan bij je huisarts. Het onderzoek bestaat uit een gesprek over de risico’s die je hebt gelopen en over eventuele klachten. Er is ook een lichamelijk onderzoek waarbij je arts je geslachtsorganen onderzoekt. Verder neemt de dokter een urine- en bloedstaal af voor laboratoriumonderzoek. Bij meisjes wordt er soms een uitstrijkje genomen. Wanneer je huisarts de onderzoeksresultaten krijgt, bespreekt hij/zij deze met jou. Sommige resultaten kan je snel hebben, andere kunnen op zich laten wachten.
Soms moet je later een herhalingstest uitvoeren. Want bepaalde soa’s hebben een langere incubatietijd. Dat is de periode tussen de besmetting en het moment waarop de ziekte ‘uitbreekt’. En dus het moment dat de ziekte aangetoond kan worden bij onderzoek of dat er symptomen opduiken. Let op: ook tijdens de incubatietijd kan je anderen besmetten.
Als je aangesloten bent bij een ziekenfonds (of via je ouders), krijg je het volledige bedrag van de test terugbetaald. Natuurlijk betaal je nog het remgeld van je doktersbezoek.
Lees ook eens het themadossier Focus Op Seksueel Overdraagbare Aandoeningen. Of lees meer in het sekswoordenboek op www.jongenvanzin.be.
5. Tips
Voorkomen is beter dan genezen. De enige manier om je echt te beschermen tegen een soa? Een condoom gebruiken bij het vrijen. Het is hierbij natuurlijk belangrijk dat je dit juist doet.
•
Controleer altijd de houdbaarheidsdatum van het condoom.
•
Haal het condoom voorzichtig uit de verpakking: let hierbij op dat je geen scherpe voorwerpen gebruikt om de verpakking open te maken (schaar, mes, nagels, tanden, …).
•
Neem het topje van het condoom tussen duim en wijsvinger. Zet het condoom op de stijve penis en rol het volledig af.
•
Na het vrijen hou je het condoom onderaan de penis tegen bij het terugtrekken uit de vagina.
•
Gebruik iedere keer een nieuw condoom.
Heb je een soa opgelopen? Verwittig dan je bedpartners. Zij weten misschien niet dat ze besmet zijn. Zo kunnen ook zij zich laten testen. En zo voorkom je nieuwe besmettingen.
Hoe sneller je reageert, hoe beter je soa’s kan behandelen. Ook voor soa’s die niet geneesbaar zijn, werken de remmers of symptoombestrijdende medicatie beter als je er snel bij bent.
6. Doorverwijzing
Wanneer je risico hebt gelopen op een soa kan je best contact opnemen met je huisarts. Als je een bepaalde soa-diagnose hebt gekregen, kan hij je begeleiden.
Als je hiv hebt, kan je terecht bij een aantal organisaties die een brede ondersteuning bieden. Bijvoorbeeld Sensoa Positief.
7. Bronnen
•
www.laatjetesten.be
•
http://www.jeugdenseksualiteit.be/besmettingsgevaar/pdf/soa_overzicht.pdf
•
http://www.sensoa.be/service/sensoa-positief-078-151100
•
http://www.seksualiteit.be/artikel/chlamydia
