Het beheer van afgegraven gronden in Brussel
Wouter FRANCOIS Afdeling Milieupolitie en Bodem Departement behandeling van verontreinigde bodems
Leefmilieu Brussel – BIM ●
●
De milieuadministratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ►
Instelling van openbaar nut
►
Hangt af van de voogdijminister voor Leefmilieu (E. Huytebroek)
►
Ca. 800 werknemers
Milieubeleid op een algemene en geïntegreerde manier beheren AD ------Administratieve diensten
Vergunningen en partnerschappen
Milieupolitie en bodem
Groene ruimten
Natuur, water en bos
DS, Energie en klimaat
Info, onderzoek, afval, DO
2
1
Inhoud presentatie ●
Bodemproblematiek in Brussel: korte historiek
●
Bodemordonnantie 2009
●
Praktijk mbt afgegraven gronden sinds 2005
●
Enkele mogelijke situaties
●
Toekomstige wetgeving
3
Bodemverontreiniging in Brussel Korte historiek ●
Vóór 1993: Wet 1971 op bescherming oppervlaktewater en Ordonnantie beheer afvalstoffen
●
01/01/1993: Ordonnantie Milieuvergunningen
●
►
Tijdens exploitatie nodige maatregelen nemen om gevaren hinder en ongemakken te vermijden, te verminderen of te verhelpen
►
Bij stopzetting herstel in toestand zonder gevaar, hinder of ongemakken
05/06/1997: nieuwe ordonnantie Milieuvergunningen ►
●
Rubriek 29 “werven voor bodemsanering”, klasse 1B
24/03/1999: Besluit ‘benzinestations’ ►
Duidelijke onderzoeksprocedure
►
Normen
►
Wanneer, wie en hoe saneren 4
2
Bodemverontreiniging in Brussel Korte historiek ●
01/01/2005: Ordonnantie van 13/05/2004 betreffende het beheer van verontreinigde bodems ►
Inventaris van verontreinigde en potentieel verontreinigde terreinen
►
Beheer van (potentieel) verontreinigde terreinen › Onderzoeksprocedure (VBO, risicostudie, enz.) › Risicobeheer / Sanering indien verantwoordelijke gekend (BATNEEC) › Saneringsvoorstel = MV
●
01/01/2010: Ordonnantie van 5/03/2009 betreffende het beheer en de sanering van verontreinigde bodems ►
Art 72: “Om bodemaantasting te voorkomen, legt de Regering de voorwaarden vast voor het gebruik, het transport, de opslag, de behandeling en de traceerbaarheid van uitgegraven en aangevulde grond” 5
Bodemordonnantie van 5/03/2009 Kernbepalingen ●
Inventaris van de bodemtoestand
●
Interventienormen en saneringsnormen
●
Types verontreinigingen, behandelingswijzen en houder van de verplichtingen
●
Aanleidinggevende feiten
●
Bodemonderzoeksprocedure
6
3
Inventaris van de bodemtoestand ●
Register van alle beschikbare gegevens met betrekking tot bodemverontreiniging
●
Perceel in bodemtoestandcategorie à
●
Toegang via het bodemattest
Artikel 4: Aangifteplicht voor: • ontdekking bodemverontreiniging • gebeurtenis die kan leiden tot een bodemverontreiniging àaan eigenaar à aan BIM à Formulier beschikbaar op www.leefmilieubrussel.be
Categorie 0
Vermoedelijk verontreinigd
Categorie 1
< saneringsnorm
Categorie 2
< interventienorm
Categorie 3
> interventienorm + in risicobeheer
Categorie 4
In behandeling
7
Interventie- en saneringsnormen Saneringsnormen
Nulrisico
Cat. 1
Interventienormen
Verwaarloosbaar risico
Cat. 2
Cat. 0
Niet-verwaarloosbaar risico
Niet-aanvaardbaar risico
Cat. 4
Aanvaardbaar risico Cat. 3
8
4
Behandeling van verontreiniging Type van verontreiniging
Behandeling
< 01/01/93
Risicobeheer
Houder van de verplichting
Veroorzaker
Exploitant Houder zakelijk recht
Eenmalig
> 01/01/93
Sanering
Veroorzaker
Exploitant Houder zakelijk recht Geïdentificeerd persoon
Gemengd
Wees
Gekende + andere veroorzakers
Risicobeheer
Gedeeltelijke veroorzaker
Exploitant Houder zakelijk recht Geïdentificeerd persoon
Alle veroorzakers gekend
Sanering
< 20/01/05
Risicobeheer
> 20/01/05
Risicobeheer
Alle gedeeltelijke veroorzakers samen
Houder zakelijk recht 1° Exploitant 2° Houder zakel. Recht
Behandeling van verontreiniging Terugsaneerwaarden Eenmalige verontreiniging
Saneringsnormen
Gemengde verontreiniging
Interventienormen
Weesverontreiniging
Risicobeheer
•Eenmalige verontreiniging volledig < 1993 : Risicobeheer •Toename verontreiniging = Toename ongedaan maken
10
5
Aanleidinggevende feiten Aanleidinggevend feit
Waar ?
Wie ?
Wanneer ?
Vervreemding zakelijk recht
Terrein Cat. 0
Houder zakelijke rechten
Stopzetting, overdracht verlenging RA
Site toekomstige RA
Uitbater
Vóór aanleidinggevend feit
Nieuwe RA
Site toekomstige RA
Aanvrager MV
Nieuwe MV of Sted. Verg: uitgraving, belemmering behandeling of controle,verhoging blootstelling
Terrein cat. 0
Aanvrager MV of Sted.Verg.
Ontdekking (uitgraving)
Betrokken terrein
1. Uitgraver of opdrachtgever 2. Houder zakel. recht
Ongeval
Betrokken terrein
1. Veroorzaker 2. Uitbater 3. Houder zakel. recht
Faillissement
Site met RA
Curator
Onteigening
Terrein Cat. 0
Onteigenende overheid
Termijn vastgesteld door BIM
Vóór voorlopig vonnis 11
Algemene onderzoeksprocedure Aanleidinggevend feit Verkennend bodemonderzoek Gedetailleerd bodemonderzoek
Risico-onderzoek Risicobeheersvoorstel
X
• Volledig verklaring • Advies BROH en gemeente
Saneringsvoorstel
• Openbaar onderzoek
Werken
Goedkeuring BIM geldt als vergunning
Eindbeoordeling Slotverklaring
Niet voor beperkt Saneringsvoorstel 12
6
Hergebruik van afgegraven gronden Huidige praktijk Afgraven
à Bepalingen van de Bodemordonnantie
Hergebruik à Nota voor hergebruik van afgegraven gronden: www.leefmilieubrussel.be 13
Afgraven van gronden Welk Terrein?
Wat te doen ?
Categorie 0
Verkennend bodemonderzoek bij aanvraag MV of Sted. Verg. à Opname in categorie 1/2/3/4
Categorie 1 / 2
Afgraven zonder voorstel mogelijk
Categorie 3
Voorstel voor afgraven verontreinigde gronden (+ grondwater) Voorafgaande conformverklaring door BIM !
Categorie 4
Saneringsvoorstel of Risicobeheersvoorstel Voorafgaande conformverklaring door BIM !
Niet opgenomen
Afgraven zonder voorafgaand voorstel mogelijk, OPGEPAST
Toevallige ontdekking tijdens graafwerken
•
Een verkennend bodemonderzoek moet uitgevoerd worden
•
In afwijking hiervan kan eerst een beperkt saneringsvoorstel opgesteld worden met voorafgaande conformverklaring door BIM
•
VBO maakt dan deel uit van de eindbeoordeling 14
7
Hergebruik van afgegraven gronden ●
Nota voor hergebruik à Enkel voor hergebruik als grond !
●
Als voorwaarde in conformverklaring SV, RBV of voorstel afgraven gronden
●
Sterk aanbevolen voor afgraving buiten het kader van de bodemordonnantie: Ø
Geen verandering van de bodemtoestandscategorie
Ø
Geen toename van verontreiniging
Ø
Vermijden conflict met ordonnanties Afval en Milieuvergunningen
●
Hergebruik als bouwstof à Zie ordonnantie Afval en MV
●
Geen Vlaamse procedure ‘grondverzet’ à vb geen technisch verslag noodzakelijk 15
Hergebruik van afgegraven gronden Algemeen principe ●
Hergebruik indien concentraties < saneringsnormen
●
Gehalte aan stenen (geen bouwafvalstof) < 1 %
Specifiek geval Hergebruik op het terrein waar ze afgegraven werden Voor de stoffen die niet gesaneerd moeten worden (< saneringsnorm) ●
Hergebruik indien concentraties < 80 % interventienorm
●
Geen bijkomende bodem- of grondwater verontreiniging
●
Geen bijkomend risico voor volksgezondheid of milieu
●
Bodemvreemd materiaal < 1 %
●
Geen gronden mengen met gronden van betere kwaliteit
16
8
Hergebruik van afgegraven gronden Aanvullende voorwaarden ●
Niet mengen met gronden van betere kwaliteit
●
Bodemverbeterende middelen toegestaan (vb kalk)
●
Opvolgen door erkend bodemverontreinigingsdeskundige
●
In principe vóór hergebruik (tenzij representatief)
●
Analyses uit VBO toegelaten indien representatief
Indien niet voldaan aan criteria ●
afvoer naar erkend verwerkingscentrum of vergunde stortplaats
●
Hergebruik in ander gewest indien mogelijk
17
Hergebruik van afgegraven gronden ●
Analyse door erkend laboratorium
●
SAP + verdachte parameters
Volume van de te hergebruiken gronden
Aantal te analyseren stalen
lager dan 250 m³
1
tussen 251 en 5.000 m³
1 per lot van 250 m³
tussen 5.001 en 10.000 m³
1 per lot van 500 m³
tussen 10.001 en 40.000 m³
1 per lot van 1.000 m³
groter dan 40.001 m³
1 per lot van 2.000 m³
18
9
Hergebruik van afgegraven gronden Andere materialen dan afgegraven grond ●
Geen afvalstoffen (vb breekpuin)
●
Van nature voorkomende materialen uit groeven (zand, steengruis) gebruikt in fundering moet niet geanalyseerd worden indien: Ø
Oorsprongsattest
Ø
Strikt minimum noodzakelijk voor project (> 30 cm dient verklaard te worden)
Ø
Geen recyclagemateriaal
19
Enkele mogelijke situaties Ik ontdek een verontreiniging op een onverdacht terrein: De ontdekking dient gemeld te worden aan de eigenaar die het dient te melden aan het BIM Ik ontdek een verontreiniging tijdens graafwerken. 1.
De ontdekking dient gemeld te worden aan de eigenaar die het dient te melden aan het BIM
2.
- Een verkennend bodemonderzoek moet uitgevoerd worden, of - een beperkt saneringsvoorstel moet opgesteld worden en goedgekeurd door het BIM. Het VBO maakt dan deel uit van de latere eindbeoordeling
20
10
Enkele mogelijke situaties Een VBO geeft een verontreiniging aan. Kan ik uitgraven op basis van een (Vlaams) technisch verslag grondverzet? Neen, uitgraving kan enkel gebeuren op basis van een goedgekeurd bodemsaneringsvoorstel op basis van de bodemordonnantie
Kan op basis van een TV dat aangeeft dat er geen verontreiniging is een terrein overgaan van categorie 0 naar categorie 1 of 2 ? Neen, een TV kan niet gelijk gesteld worden met een verkennend bodemonderzoek. (geen volledige historiek, geen grondwateranalyses,…)
21
Enkele mogelijke situaties Mijn terrein is opgenomen in categorie 3 en ik wil een uitgraving doen: Voorafgaand dient een voorstel voor afgegraven gronden opgesteld te worden en goedgekeurd door het BIM
22
11
Toekomstige wetgeving Besluit tot vastlegging van de voorwaarden voor het gebruik, het transport, de opslag, de behandeling en de traceerbaarheid van uitgegraven en aangevulde grond Randvoorwaarden • Aangepast aan de situatie van het BHG • Compatibiliteit tussen gewesten is eenvoudiger voor sector en geeft meer mogelijkheden tot samenwerking tussen gewesten • Verzekerbaarheid voor de sector • Gelijke behandeling grondstromen tussen gewesten
23
Toekomstige wetgeving Randvoorwaarden Bodem ordonnatie
Andere gewesten
Ord. MV Afgegraven
gronden
CMR
Ord. Afval 24
12
Einde
25
13
