Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid
BEROEPScompetentiePROFIEL
METSELAAR
fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: +32 2 210 03 33
De beroepscompetentieprofielen zijn tot stand gekomen dankzij de bijdrage van de volgende organisaties :
WTCB
© fvb•ffc Constructiv, Brussel, 2013 Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen. 2
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Voorwoord Beroepscompetentieprofielen uitwerken neemt een belangrijke plaats in binnen de problematiek van het aanpassen van de opleidingen aan de behoeften van de arbeidsmarkt. Beroepsprofielen zijn immers de belangrijkste inspiratiebron bij het uitwerken van opleidingsprofielen, zeker bij de start. In een latere fase komen daar de opleidingsprogramma’s bij. Met deze gegevens in gedachten heeft het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (fvb-ffc Constructiv) in samenwerking met het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) en het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (navb-cnac Constructiv) de bestaande beroepsprofielen aangepast. Daarbij werd vooral rekening gehouden met de talrijke ontwikkelingen als gevolg van de eisen inzake duurzaam bouwen. De aangepaste beroepsprofielen hebben betrekking op een groot aantal materies, zowel uit de ruwbouw- als de afwerkingssector, en werden goedgekeurd door deskundigen uit de sector. Zo dragen ze bij aan het concretiseren van één van de belangrijkste aspecten van de opdracht van het fvb: ze vormen namelijk de link tussen de vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten en opleiding in de bouwsector.
Robert Vertenueil Voorzitter fvb-ffc Constructiv
3
Contact
Voor opmerkingen, vragen en suggesties kunt u terecht bij: fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: +32 2 210 03 33 Fax: +32 2 210 03 99 website : fvb.constructiv.be
4
Een woordje uitleg Zoals u in het voorwoord kon lezen, was er nood aan een herwerking van de beroepscompetentieprofielen. Een aantal profielen zijn namelijk niet meer up-to-date. Daarnaast is er meer en meer vraag naar competenties in het kader van ecologisch en duurzaam bouwen. Maar ook veiligheid verdient de nodige aandacht. Een beroepscompetentieprofiel beschrijft de competenties van een ervaren bouwvakarbeider. Bij de herwerking van de profielen vertrekken we vanuit het “competentiedenken”. Een competentie is een set van “kennis”, “vaardigheden” en “attitudes” die zich uiten in observeerbaar gedrag. In dit document wordt deze indeling steeds gehanteerd. Onder “kennis” verstaan we alles wat een metselaar moet kennen om zijn beroep te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld: lijmsoorten en hun toepassing. Onder “vaardigheden” verstaan we alles wat een metselaar moet kunnen om zijn beroep te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld: de verschillende metselverbanden uitvoeren. “Attitude” verwijst naar de houding, de denkwijze, het gedrag dat een metselaar moet hebben om zijn beroep te kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld: zin voor samenwerking.
De activiteiten binnen het beroepscompetentieprofiel worden in vier blokken opgedeeld. 1. Gemeenschappelijke activiteiten eigen aan alle bouwvakarbeiders, zoals bijvoorbeeld machines en gereedschappen gebruiken. 2. Basisactiviteiten eigen aan alle ruwbouwberoepen, zoals bijvoorbeeld: aanslaan van lasten. 3. Specifieke activiteiten eigen aan het beroep, zoals bijvoorbeeld: metselwerk uitvoeren. 4. Transversale “groene” activiteiten, zoals bijvoorbeeld het plaatsen van isolatiemateriaal. Deze activiteiten zijn van groot belang voor een duurzaam bouwproces. Ze kunnen integraal in meerdere beroepsprofielen voorkomen. Het is echter niet zo dat deze competenties gemeenschappelijk zullen zijn voor alle bouwvakarbeiders.
Voor sommige activiteiten werken we met een kleurencode. “Groen” staat voor ecologische en duurzame activiteiten, “oranje” staat voor activiteiten die handelen over veiligheid en welzijn. De activiteitenblokken worden ook nog eens opgedeeld in sleutelactiviteiten. Per sleutelactiviteit worden de kennis, vaardigheden en attitudes benoemd.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
5
6
OMSchrijving van het beroep De metselaar is een geschoolde arbeider die een gedeelte van de ruwbouwwerkzaamheden van een gebouw, met name het metselwerk, voor zijn rekening neemt. Zijn actieterrein strekt zich uit van de nieuwbouw tot de renovatie en het verbouwen van bestaande gebouwen en kunstwerken. De werkzaamheden bestaan uit het uitvoeren van metselwerk (klassiek, dunbed- en lijm methode). Bij zichtbaar metselwerk worden de voegen uitgekrabd om ze, nadat de metselaar zijn werkzaamheden heeft beëindigd, op een vlotte en gemakkelijke manier in te voegen. Hij wordt ook belast met decoratief metselwerk en het monteren van geprefabriceerde bouwelementen. Behalve het optrekken van binnen- en buitenmuren heeft de metselaar ook als taak het plaatsen van metselprofielen, inwerken van bouwonderdelen, spouwhaken, isolatie, luchtscherm, wachtfolies en verluchtingsonderdelen, betonwerk, het plaatsen van huisriolering, het opbouwen van funderingsmuren, het ondermetselen van bestaande funderingen en het schoren van een pas opgetrokken muurgedeelte.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
7
0
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Werken in een BOUWonderneming Zelf situaties en kansen zoeken om de eigen kennis te verhogen.
Leergierig zijn.
Een taak individueel uitvoeren, zonder hulp of toezicht.
Autonoom zijn.
Ondanks opduikende moeilijkheden een doel willen Doorzettingsvermogen hebben. bereiken. Problemen en werk zelf aanpakken, zonder hulp of raad van buitenaf.
Zin voor initiatief.
Een taak in de voorgeschreven tijd uitvoeren.
Resultaatgerichtheid - het beoogde resultaat willen bereiken, ondanks tijd- en budgetbeperkingen; en zonder daarom de kwaliteitsnormen uit het oog te verliezen.
Op tijd komen.
Stiptheid.
Zelfstandig werken
Anticiperen. De mogelijke gevolgen van een situatie overzien. Rekening houden met nog uit te voeren Vooruitziend zijn. taken. Eventuele problemen opmerken die geen direct verband houden met de eigen taak. Met anderen samenwerken en hen helpen met hun Teamgericht werken. werk.
Samenwerken
Zich aanpassen aan veranderingen (andere gereedschappen, andere personen, andere procedures en taken).
Flexibiliteit.
Contacten aanknopen.
Sociaal vaardig.
Weten wat onder geweld, pesterijen en ongewenst Zich onthouden van geweld, pesterijen of ongeseksueel gedrag op het werk wordt verstaan. wenst seksueel gedrag op het werk. Op een constructieve en gebruiksvriendelijke wijze informatie uitwisselen met collega's.
Communiceren
Op een constructieve en gebruiksvriendelijke wijze informatie uitwisselen met klanten.
Respectvolle houding tegenover collega's.
Communicatief vaardig zijn.
Een werkplanning bijhouden.
Administratieve taken uitvoeren
Invullen van de eventuele fiches/documenten die de Georganiseerd zijn. ploegbaas overgemaakt heeft.
Zorgen voor kwaliteit Oog hebben voor de tevredenheid van de klant.
Kwaliteitsvol werken
Het imago en de kwaliteitsrichtlijnen van het bedrijf en de opdrachtgever.
Detailwerk zorgvuldig uitvoeren.
Zin voor precisie. Oog voor detail bezitten en het geduld om detailwerk zorgvuldig uit te voeren.
Wanneer mogelijk esthetische overwegingen laten meespelen bij de uitvoering van het werk.
Zin voor esthetiek.
Het melden als andere slechte kwaliteit afleveren.
Professionele houding.
Het eigen werk kwalitatief evalueren en indien nodig bijsturen. Het eigen werk kwantitatief evalueren en indien nodig bijsturen.
Zin voor zelfcontrole.
Werkzaamheden binnen vooropgestelde parameters Oog hebben voor rendement. uitvoeren. Zuinig omgaan met materialen, gereedschappen en Spaarzame ingesteldheid. tijd. Verspilling vermijden. Traceerbaarheid van producten, bewijsstukken van De etiketten en markering van de gebruikte materiwat uitgevoerd werd. alen bijhouden. 8
Beroepscompetentieprofielen metselaar
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
0
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Veilig en gezond werken Rekening houden met de regels rond veiligheid, gezondheid en preventie van ongevallen
Verantwoordelijkheden van werknemer, werkgever en de hiërarchische lijn. Hiërarchie van preventiemaatregelen (uitschakelen Gevaarlijke situaties signaleren. van risico's, collectieve en persoonlijkebeschermingsmiddelen).
Veiligheidsbewust werken - de moed hebben om de opmerkingen van collega’s om veilig te werken te aanvaarden en zelf gevaarlijke situaties te signaleren.
Opleidingsverplichtingen.
Hygiënebewust werken
Principes van algemene en persoonlijke hygiëne.
Principes van algemene en persoonlijke hygiëne toepassen.
Richtlijnen in de onderneming of organisatie met betrekking tot netheid en hygiëne.
Richtlijnen in de onderneming of organisatie met betrekking tot netheid en hygiëne toepassen.
De mogelijke bronnen van gevaar op het werk.
Herkennen van potentieel gevaarlijke situaties.
Bewust zijn van het belang van hygiëne en daar actief en pro-actief op gericht zijn. Oplettend zijn.
De regels die van toepassing zijn bij het recht op werkonderbreking (o.a. ernstig en onmiddellijk gevaar, direct melden aan de werkgever).
Melden van ongevallen, incidenten en gevaarlijke situaties
Collectieve beschermingsmiddelen toepassen
Interne procedures van de onderneming of organisatie inzake het melden van: Communicatief vaardig zijn en het belang begrijpen • ongevallen en incidenten (ook incidenten m.b.t. Interne procedures volgen. van verplichtingen voor de communcatie die de agressie en geweld) preventie, veiligheid en gezondheid aangaan. • elke werksituatie die een ernstig of onmiddellijk gevaar met zich meebrengt • elk geconstateerd mankement in de beschermingssystemen. Noodnummers (politie, brandweer, ….). De geschikte diensten contacteren bij noodsituaties. Kennis van de verschillende collectieve beschermingsmiddelen (bv. vangnetten, valbeveiliging). De PBM's (veiligheidsuitrusting en de kledingvereisten) die nodig zijn voor de uitoefening van het beroep (gezichts-, gehoors-, hoofd-, hand-, voeten adembescherming). De situaties waarin persoonlijke beschermingsmiddelen moeten worden gedragen.
Persoonlijke BeschermingsMiddelen gebruiken
Collectieve beschermingsmiddelen aanbrengen. Instructies opvolgen.
PBM’s dragen wanneer het moet.
Het belang van het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen begrijpen, oplettend zijn voor situaties die collectieve beschermingsmiddelen vereisen.
Aandachtig zijn voor alle situaties waarin het dragen van PBM's noodzakelijk is.
De veiligheidssignalisatie mbt. het dragen van PBM’s (blauwe gebodsborden). De specifieke voorschriften voor de PBM's toepassen Waken over het correcte gebruik van de PBM's. (handschoenen, bril,...). Het juiste gebruik, onderhoud en opslag van PBM’s.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
De aanwezigheid van PBM's op de werf controleren. Zich bewust zijn van de eigen verantwoordelijkPBM's met de nodige zorg behandelen. heden bij gebruik en onderhoud van persoonlijke PBM’s regelmatig onderhouden en controleren. beschermingsmiddelen. PBM’s na gebruik correct opbergen.
9
0
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Omgaan met specifieke risico’s De producten met gevaarlijke eigenschappen waarmee men op de werkvloer in contact komt. De manieren waarop gevaarlijke stoffen het lichaam kunnen binnendringen.
Veilig gebruiken van gevaarlijke producten.
De risico’s en beheersmaatregelen voor het gebruik van producten met gevaarlijke eigenschappen.
Omgaan met gevaarlijke producten
De regels in verband met de opslag van producten met gevaarlijke eigenschappen.
Veilig opslaan van gevaarlijke producten.
Veiligheidsbewust werken.
De veiligheidsinformatiebladen lezen en begrijpen.
Omgaan met asbest
De veiligheidssignalisatie, transportetikettering en productetikettering.
Lezen en interpreteren van gevaarsaanduidingen en gevaarssymbolen op het etiket van gevaarlijke producten.
Maatregelen bij ongelukken met gevaarlijke producten.
Gepaste maatregelen nemen bij ongelukken met gevaarlijke producten.
De verschillende asbesthoudende producten.
Asbesthoudende producten tijdens verschillende handelingen herkennen.
Gezondheidsrisico's bij werken met asbesthoudende producten. De middelen en technieken die gebruikt worden voor het verwijderen van asbesthoudende materialen.
Omgaan met kwarts- en houtstof
Omgaan met elektriciteit
Omgaan met lawaai
De juiste reacties als er asbest aanwezig is (bescherVeiligheidsbewust werken. ming, verwittigen chef), etc.
De risico's van blootstelling aan hout- en kwartsstof en de maatregelen om de stofemissie en de blootstelling aan stof te verminderen.
Gebruiken van machines die stofemissie beperken. Afzuigapparatuur aansluiten en correct gebruiken. Correct gebruik van ademhalingsbescherming.
Basiskennis elektriciteit.
Werken met onbeschadigd en veilig elektrisch materieel.
Risico's verbonden aan werken met elektriciteit en elektrische apparaten.
Voor installeren, herstellingen, wijzigingen en onderhoud beroep doen op een bevoegd elektricien.
Oorzaken (bronnen) van lawaai voor omgeving.
Preventiemaatregelen voor omgeving implementeren.
Respectvolle houding tegenover omgeving en collega's.
Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.
Veiligheidsbewust werken.
Risico's van hoog geluidsniveau en preventie- en beschermingsmaatregelen tegen lawaai en gehoorschade.
Brand- en explosierisico's en de bijhorende prevenPreventiemaatregelen naleven. tiemaatregelen.
Omgaan met brand en explosies
Ergonomisch werken
10
Oplettend zijn.
De soorten branden. De vuurdriehoek. Procedures in geval van brand. Blusinstructies. EHBO.
Veiligheidsbewust werken.
Veiligheidsbewust werken.
Veiligheidsbewust werken.
Prioriteiten naleven: alarmeren & evacueren, energievoorzieningen afsluiten, toegangswegen vrijmaken voor redders, brandhaard afsluiten, brandhaard bestrijden.
De risico’s van overbelasting of verkeerde belasting Juiste hef- en tilbewegingen toepassen. van het lichaam. Correct hanteren van voorziene hulpmiddelen bij heffen en tillen. Tiltechnieken en tilhulpmiddelen: basisprincipes Hulp bieden aan collega's om ergonomisch werken voor het hanteren van lasten zonder risico’s. mogelijk te maken.
Koelbloedig en snel reageren.
Veiligheidsbewust werken. Respectvolle houding tegenover omgeving en collega's.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
0
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Machines en gereedschappen gebruiken De werking van de machines en/of gereedschappen.
Correct dagelijks gebruiken van machines en gereedschappen
Machines en gereedschappen enkel gebruiken voor het werk waarvoor het gemaakt is. Het correcte machines en gereedschap selecteren. Veiligheidsinstructiekaarten lezen en begrijpen.
Nauwkeurig de veiligheidsvoorschriften toepassen. De risico’s en veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van machines en gereedschappen. De gepaste PBM's dragen.
Oplettend zijn. Zin voor analyse hebben.
Veiligheidsbewust werken.
Nooit machinebeveiliging willekeurig wegnemen of uitschakelen. De normale werkingstoestand van de machines en Controleren van machines en gereedschappen op de gereedschappen. hun goede werking.
Controleren van machines en gereedschappen
Onderhouden van machines en gereedschappen
Reinigen van machines en gereedschappen
De verschillende onderdelen en de werking van de Een kritische blik hebben. machines en gereedschappen. Relevante werkingsparameters (peil, druk, temperaBasiskennis van hydraulica, mechanica, materialen- tuur,…) aflezen. leer en elektriciteit. Olie bijvullen. Onderhoudstechnieken en de producten (oliën,…) Draaiende onderdelen smeren. en materieel (sleutels, vetpomp,…) gebruikt bij klein onderhoud. Kleine vervangingen (bvb lampjes of zekeringen) doorvoeren.
Handig zijn.
De technieken voor het reinigen van het materieel.
Toepassen van de technieken voor het reinigen van het materieel.
De benodigde producten (reinigings-, ontsmettingsproducten) en materieel (spriet, hogedrukreiniger, ...).
Gebruiken van de benodigde producten (reinigings-, Ordelijk en net kunnen werken. ontsmettingsproducten) en materieel (spriet, hogedrukreiniger, ...).
De werkplek inrichten Signalisatie aanbrengen
Elektriciteitsvoorziening realiseren
De verschillende middelen om een werf af te sluiten.
De verschillende veiligheidsborden, markeringen en Signalisatie respecteren. pictogrammen.
Basiskennis van elektriciteit.
Voor elk soort materiaal en gereedschap de plaats en opslagwijze.
Materialen en gereedschappen opslaan
Orde en netheid bewaren
Afsluitingen installeren.
De geschikte beschermingsmiddelen tegen vallen van opgeslagen materiaal en gereedschap.
Het materieel en de producten gebruikt bij het reinigen van de werf.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Veilig aansluiten van elektrisch materieel op het stroomnet. Opstarten van de werfgeneratoren indien er geen stroomnet aanwezig is.
Veiligheidsbewust werken.
Veiligheidsbewust werken.
Materialen en gereedschappen in goede en veilige Zin voor orde. omstandigheden bewaren, tijdens en na de werken. Geschikte beschermingsmiddelen tegen de val van gereedschappen en materiaal plaatsen.
Verantwoordelijkheidszin, niet werken als de Materialen ook op hoogte met de nodige omzichtig- bescherming afwezig is. heid behandelen en stapelen. Vrijhouden van doorgangen. Afval en bestemmingsloze onderdelen verwijderen. De werkplek opkuisen na de werkzaamheden.
Zin voor orde en netheid.
11
0
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Werken op hoogte Ladders gebruiken
Steigers opbouwen en demonteren
Regelgevingen, normen en veiligheidsvoorschriften Een ladder correct opstellen. omtrent ladders.
Zichzelf en anderen niet in gevaarlijke situaties brengen.
Voorwaarden voor gebruik van ladders: enkel voor Voor langdurige werken op hoogte andere arbeidslichte werken van korte duur en op beperkte hoogte. middelen gebruiken (hoogwerker, schaarlift,…).
Veiligheidsbewust werken.
Regels voor de opbouw en vrijgave van steigers.
De regels voor de opbouw en vrijgave van steigers toepassen.
Regels voor de demontage van steigers.
De regels voor de demontage van steigers toepassen. Zichzelf en anderen niet in gevaarlijke situaties brengen. Een geschikte toegang tot de werkplek voorzien. Gebruiken van hoogtewerker of valharnas bij plaatsing van vangnetten.
Vangnetten installeren
Voorschriften van de fabrikant.
Installatie van een randbeveiliging
De verschillende soorten randbeveiliging in functie De geschikte randbeveiliging installeren. van de af te schermen werkplek.
Persoonlijke beschermingsmiddelen voor werken op hoogte gebruiken
De persoonlijke beschermingsmiddelen die nodig zijn voor het werken op hoogte (levenslijn, veiligheidsharnas, etc.).
Opbouwen en zekeren van goederenliften
De voorschriften voor het gebruik van een goederenlift en de instructies van de fabrikant (normen, klassen, stabiliteit).
Gebruiken van hefplatformen
De gevaren en opleidingsverplichtingen bij het gebruik van hoogwerkers of schaarliften.
Plaatsen volgens de voorschriften (voldoende overlap, voldoende vrij ruimte onder het net).
De aanwezigheid van veiligheidsuitrusting op de werf controleren. Plaatsen van ankers. De juiste uitrusting gebruiken. De toestellen opstellen en de materialen correct stapelen. De goederenlift bedienen.
Elke tekortkoming aan de beschermingsinrichtingen aan de rechtstreekse leidinggevende melden.
Veiligheidsbewust werken.
Aandacht hebben voor het valrisico.
Waken over hun gebruik.
Verifiëren of het materieel in orde is met de certificatie. Een hoogwerker of schaarlift enkel laten bedienen door competente personen, die de vereiste opleiding hebben gevolgd.
Milieubewust werken Energieprestatie gebouwen (EPB) begrijpen
De algemene principes van de energieprestatie van gebouwen. De gevolgen van slecht plaatsen van isolatie en ventilatie.
Onderscheid tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen.
Het afvalbeheer respecteren
Er zich van bewust zijn waarom elke tussenkomst in het gebouw belangrijk is voor het binnenklimaat en de globale energieprestatie van het gebouw.
De sorteercategorieën (recycleerbare producten, te storten producten - categorieën van storten en/of specifieke evacuatierichtingen, speciaal geval van asbest). Belang van de rol van de onderneming bij het sorteren en recycleren van sommige afvalstoffen, en de voordelen daarvan voor het bedrijf zelf en het milieu.
Zich bewust zijn van het ecologische belang en van Het milieu beschermen tegen de schadelijkheid van de mogelijkheden tot dwangsommen als gevolg bepaalde materialen en substanties. van een slecht afvalbeheer. Zichzelf en collega's beschermen tegen de schadelijkheid van bepaalde materialen en substanties.
Veiligheidsbewust werken. Systematisch verzamelen van afval.
Motivatie om afvalstoffen te sorteren. Het sorteren organiseren (in bakken, containers, …) Zich informeren in geval van twijfel over de bestemen het afval sorteren. ming van afvalstoffen. Zorgvuldig werken. Actie ondernemen wanneer container vol is.
De risico’s van behandeling en de reglementaire Asbesthoudende en andere gevaarlijke afvalproducten bepalingen inzake de verwijdering van asbesthou- identificeren, apart houden van de andere afvalstro- Veiligheidsbewust werken. dend en ander gevaarlijk afval. men, op een veilige manier verpakken en verwijderen.
Waterverbruik beperken
De regels omtrent lozen van water. Eindigheid van drinkwater.
Efficiënt gebruiken van water voor taken & schoonmaak.
Economisch en ecologisch bewustzijn. Streven naar zuinigheid bij gebruik van water.
Energieverbruik optimaliseren
Milieubewustzijn - eindigheid van fossiele energiebronnen. Energieverbruikers op de werf (generatoren, transport, machines, werfkeet).
Efficiënt gebruik machines en gereedschappen.
Reflex & verantwoordelijkheidszin (uitschakelen energieverbruikers wanneer niet nodig: verlichting, verwarming, koeling, …; passief ipv actief koelen; ).
12
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Basisactiviteiten die gemeenschappelijk zijn voor de verschillende specialisaties van de ruwbouwberoepeN
1
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
plannen van de werkzaamheden Lezen en begrijpen van de plannen/werktekeningen van de architect of aannemer
Begrijpen van een plan of werktekening, de legende, de symbolen en de schaal.
Een bouwplan met symbolen. De terminologie die eigen is aan de bouwsector. Berekenen van volumes en hoeveelheden.
Werksituaties schetsen, vooral bij verbouwingen. Interpreteren van het bestek/werkplan.
Kunnen omgaan met informatie.
De bouwlijnen weergeven.
Plannen van de werken en mee bepalen van de werkvolgorde
Een bouwplaatsvergadering volgen met de betrokken partijen in functie van het uit te voeren werk
Duurzaam bouwen .
Activiteiten plannen rekening houdend met de beschikbare tijd (opgelegde termijn), plaats (bereikbaarheid van de werf), arbeidskrachten, machines Planmatig denken. gereedschappen en materialen (soorten en de verwerking ervan, …) en de duurzaamheid.
Coördinatie van de opeenvolgende werkzaamheden.
Samen met de andere betrokken partijen (bouwteam) het werk op elkaar afstemmen ifv de duurzaamheid
Werkvergunningen.
Communiceren. Hanteren van administratieve documenten. Contacten onderhouden met collega’s en klanten. Omgaan met informatie.
Administratieve kennis. Werkinstructies.
Contactvaardigheid.
materiaal- en materieelbeheer De hoeveelheid, de kwaliteit en de overeenstemming van de materialen met de voorschriften controleren
Materialenkennis.
Toegangswegen bepalen op basis van het plan.
Inzicht in vereiste hoeveelheden materialen en materieel.
De levering controleren op basis van de bestelstaat.
Kwaliteitseisen.
Visueel controleren van correcte levering en verwachte kwaliteit.
Inzicht in de arbeidsorganisatie.
Zorgen dat de materialen op de gepaste manier worden opgeslagen.
Mee bepalen van de stockeringsplaats
Opslagtechnieken.
Dagdagelijks in goede staat houden van gereedschap en materieel
Basiskennis onderhoudstechnieken van gereedschappen.
Inrichten van de onmiddelijke werfomgeving.
Inzicht in de arbeidsorganisatie.
Zorgen voor de bescherming van gestockeerde goederen en het uitgevoerde werk (slagregen, …). Gereedschappen onderhouden.
Inzicht in de arbeidsorganisatie.
Aanslaan van lasten Hijsmaterieel en de keuringsvoorschriften.
Aanslaan van lasten
Technieken voor het aanslaan van lasten. Massa en gewicht. Sjortechnieken. Heftechnieken.
De machinebestuurder leiden
Tekens en seinen voor de communicatie.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Het juiste hijshulpmiddel selecteren in functie van de last (kettingtakel, strop, hijsband, hijsmagneet, …). Kunnen omgaan met informatie. Materialen aanslaan op een veilige manier. Gewicht en het zwaartepunt van de lasten inschatten. Knooppunten voor het stroppen van de last maken Verantwoordelijkheidszin. De last aan de hijsvoorzieningen bevestigen en zekeren. Bedieners van machines (kranen, betonmixer, …) eenduidige seinen en radiofonische instructies geven.
Zin voor samenwerking.
13
1
Basisactiviteiten die gemeenschappelijk zijn voor de verschillende specialisaties van de ruwbouwberoepeN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
steigers gebruiken De verschillende elementen voor een optimale montage van een geprefabriceerde steiger onderscheiden. Visuele keuring en controle van een stelling voor ingebruikname. De basisregels voor de montage van eenvoudige (schragen-)steigers, ladders en steunarmen.
Steigers, vaste ladders en steunarmen monteren en bevestigen. De krachten en belastingen die zich voordoen met betrekking tot de stabiliteit inschatten en de vereiste Veiligheids- en milieubewustzijn. klasse gebruiken.
Vaste of rollende steigers installeren en demonteren
Regels van werken op hoogte.
De steiger met de grond verbinden. De gepaste verankeringen uitvoeren. De geldende installatienormen volgen.
De basisregels voor de demontage.
Herkennen en signaleren van gebreken in het steigermaterieel. De steigers demonteren.
inrichten van de eigen werkplek De werken nauwkeurig uitzetten, afbakenen en de hoogtepeilen bepalen
Liggings- en situatieplannen lezen en de bepalingen ervan toepassen. Het gebruik van topografische instrumenten.
Afmetingen en hoogtepeilen overbrengen.
Planmatig denken.
Referentiepeilen plaatsen en beschermen (peilmerktekens). De verschillende collectieve beschermingsmiddelen (netten, leuningen, …) gebruiken en ze op een correcte manier monteren, demonteren en opslaan.
Inrichting van het bouwterrein voorbereiden
De interne werkplekregels.
De afsluitingen van de werkplek installeren en zorgen voor de signalisatie volgens de richtlijnen. Meewerken aan het schoonmaken van het terrein.
Zelfstandigheid.
Meewerken aan het voorlopig effenen van het terrein. Doorgangen voor voetgangers en toegangen voor vrachtwagens behouden.
Afschermen van de werf tegen inbraak en stofhinder Plaatsen van containers of andere verzamelplaatsen voor het selectief verzamelen van bouwafval
14
Eenvoudige stuttechnieken.
Stutten van de sleuven, werkputten en putten.
Problematiek stofhinder en stofgevaar.
Plaatsen van hekken en schermen.
Afvalstromen op een bouwwerf.
Bouwafval selectief verzamelen.
Hergebruik van bouwmaterialen (cradle to cradle) principes.
Veiligheids- en milieubewustzijn.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Specifieke / gespecialiseerde activiteiteN
SLEUTELACTIVITEIT
2
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
schoren gebruiken en plaatsen Bepalen van het aantal schoren en hun spreiding
Schoren aanbrengen
Het draagvermogen van de steunpunten.
Te stutten materialen beschermen. Visuele controle van de gebruikte stutten en schoren. Verantwoordelijkheidszin. Aantal en spreiding van schoren inschatten.
Schoortechnieken.
Metselwerk, balken, vloeren, timmerwerk, muuropeningen, bekistingen schoren.
Opbouw van een ontvangstplatform.
Ontvangstplatform stutten en beveiligen.
Verantwoordelijkheidszin.
de fundering ‘op staal’ uitvoeren De bodem van de werkput effenen en de werkput droogleggen
Funderingsleuven en -putten graven
De sleufbodem voorbereiden
Droogleggingstechnieken/ bemalingssystemen.
De onderdelen van de bemalingssystemen plaatsen en in werking stellen.
Doorzettingsvermogen.
Bouwplansymbolen.
Een milieuvriendelijke afvoer van water voorzien. De afmetingen van de bouwput bepalen.
Beschoeiingstechnieken.
Manueel uitgraven.
Seinen codes, gebaren en waarschuwingstekens.
De bediener van de graafmachine eenduidige seinen Zin voor samenwerking. en radiografische instructies geven.
Grondmechanische problemen.
De bodem van de werkputten schoonmaken.
Technieken voor het aanbrengen van stabiliseerzand en het plaatsen van een waterdicht membraan.
Aanbrengen van stabiliseerzand.
Het begrip ‘ongeroerde grond’. Basiskennis van bodemsoorten (zand-klei-...).
Te veel uitgegraven grond niet terug aanvullen.
Plaatsen van een waterdicht membraan. Zelfstandigheid.
Aanbrengen van steenslagverharding.
De aardingslus plaatsen
Basiskennis van elektriciteit.
Plaatsen van de aardingslus volgens het bouwplan.
Abstract denken.
Staalfunderingen in metselwerk uitvoeren
Ondergronds metselwerk.
Metselwerk uitvoeren.
Doorzettingsvermogen.
De elementaire bekistings-, ijzervlecht- en betonneringstechnieken.
Het beton oordeelkundig verspreiden, trillen en gladstrijken.
Samenstelling beton en toeslagstoffen. Berekenen van volumes en hoeveelheden.
Beton manueel en machinaal aanmaken. De benodigde betonhoeveelheid berekenen.
Gewapende of ongewapende funderingsplaten en vloeren gieten
Veiligheids- en milieubewustzijn.
grondwerken en verhardingen voor residentiële toepassingeN Uitvoeren van grondwerk
Beschoeistechnieken. Basiskennis bemalingstechnieken en drainage.
De peilen van het langsprofiel overbrengen op de aslijn en de hoogtestenen plaatsen.
Resultaatgerichtheid.
Gebruikte afwerkingsmaterialen.
Boordstenen plaatsen. Afwerken en de voegen vullen. Resultaatgerichtheid. Rekening houdend met de afwateringsmogelijkheid.
Soorten verhardingen.
Verhardingen uitvoeren.
Plaatsen van terrassen
Oppervlakteverhardingen plaatsen
Plaatsen van beschoeingen.
Eigenschappen van de materialen (vorstbestendig- Kantstenen en afvoergeulen afbakenen, uitzetten heid, waterdicht, … ). en plaatsen. Uitzettingsvoegen en mogelijkheden.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Resultaatgerichtheid.
De uitzettingsvoegen voorzien en plaatsen.
15
2
Specifieke / gespecialiseerde activiteiteN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
rioleringen en afwateringsstelsels aanleggen Het rioleringsnet, van de verschillende vertakkingen tot de aansluiting aan de septische put, de openbare De juiste hellingsgraad van de buizen toepassen. riolering, zinkputten, terreinbevloeiingsleidingen, …
De installaties en de buizen voor afvalwater, regenwater en rioolwater plaatsen
De toepassing van de verschillende leidingmaterialen waaruit een rioleringsnet bestaat (koppelstukken, bevestigingsmaterialen, dichtingen, pakkingen, … Lezen en begrijpen van het rioleringsplan.
Kunnen omgaan met informatie.
Afvoerkolken- afvoergeulen. De principes van de gescheiden riolering.
Het samenvoegen van verschillende materialen (PVC, gres, ...).
De voorschriften voor de aansluiting en de plaatsing van de verschillende toestellen (waterafscheiders, Plaatsen van reservoirs,draineerbuizen, opvangputslibafscheiders, bezinkputten, vetafscheiders, ten en alle soorten toestellen. olie- en koolwaterstofafscheiders, waterputten, behandelingsputten).
Plaatsen van de reservoirs en opvangputten
Kwaliteitsbewustzijn.
De soorten toestellen voor de rioleringen. Inspectieputten en septische putten.
Putdeksels en riooldeksels plaatsen. Waterdichte doorvoeringen uitvoeren.
Draineerbuizen met toebehoren: soorten en plaatsingsvoorschriften.
Aansluiten van draineerbuizen op de riolering, eventueel met een zandvangput.
Granulometrie en vereiste diepten.
Aanvullen met steenslag. Rekening houden met bestaande ondergrondse voorzieningen (draineerbuizen landbouw, leidingen, Problemen onderkennen en oplossen. alle openbare nutsleidingen (= ondergronds)) en ze in stand houden. Alle aansluitingen uitvoeren en de toebehoren van de afvoerleidingen plaatsen.
individuele waterzuiveringsinstallaties of recuperatiesystemen plaatsen
Aansluitingspeilen en de gemeentelijke voorschriften.
De installatie op de hoofdriool aansluiten, de wachtbuizen beschermen en de sleuven uitgraven en aanvullen.
Verschillende soorten van waterzuiveringsinstallaties.
Ingraven en plaatsen van individuele waterzuiveringsinstallaties.
Recuperatiesystemen of bezinkingssystemen.
Recuperatiesystemen of bezinkingssystemen voor regenwater plaatsen.
Resultaatgerichtheid.
Resultaatgerichtheid.
Het onderscheid en het opslaan van de grond.
metselwerk uitvoeren Bindmiddelen en hulpstoffen.
De mortel of lijm aanmaken (mechanisch of met de hand)
Mengverhoudingen. Lijmsoorten en hun toepassing. De technische instructiefiches.
De mortel manueel of mechanisch aanmaken in de juiste verhouding. De verwerkbaarheid van een mortel herkennen. Lijmtechnieken uitvoeren.
Veiligheids- en milieubewustzijn.
Constructie- en gevelelementen (ramen, deuren, marmerplaten, …) op met de gepaste voegkit opspuiten. Afmeettechnieken.
Muuropeningen maken
Kap- en slijptechnieken. Het gebruik van stofafzuiging of waterslijpen. De methodes voor het afzagen. Manueel en elektrisch gereedschap.
Controleren of de muren loodrecht, waterpas en vlak zijn. Kappen en slijpen van muuropeningen. Bouwmaterialen op maat zagen of hakken.
Resultaatgerichtheid.
Zie volgende pagina
16
Beroepscompetentieprofielen metselaar
➠
Specifieke / gespecialiseerde activiteiteN
2
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
metselwerk uitvoeren
➠
Verschillende soorten muren bouwen
Uitzettechnieken van peilen (laser, passlang …).
Hoogtelijnen en profielen plaatsen.
Isolatiematerialen, dampschermen en de soorten bevestigingen.
De plannen interpreteren.
Metselverbanden.
De verschillende metselverbanden uitvoeren. Uitzetten van het metselverband. Bepalen van de lagen- en stenenmaat.
Leergierigheid.
De technische instructiefiches en labels. De te verwerken bouwmaterialen en hun eigenschappen.
Metselwerk in de grond uitvoeren
Dichtingsschermen.
Ondergronds metselwerk uitvoeren met een waterkerende laag.
Veiligheidsvoorschriften voor de afbakening en beveiliging van de kokers.
Wachtbuizen en energieblokken plaatsen volgens de voorschriften. Keldergaten of lichtkokers metselen of plaatsen.
Resultaatgerichtheid.
Uitsparingen en/of leidingkokers voor de speciale technieken maken (vóór eventuele bekisting). Verluchtingsbuizen en -roosters plaatsen. Noodzaak van mengen van geleverde stenen (per palet). De plaats van de waterkering.
De nodige waterkeringen plaatsen (bv. kunststoffolie in schouwen).
Verschillende soorten voegen constructievoegen, uitzettings- of krimpvoegen, scheidingsvoegen, rand- en omtrekvoegen, uitvoeringsvoegen, …).
Stenen of blokken vol en zat metsen met aandacht voor de luchtdichtheid.
Soorten muren (volle muren, spouwmuren, gemengd metselwerk).
Opgaand metselwerk, uitsparingen in metselwerk, siermetselwerk en gebogen of gewelfd metselwerk uitvoeren.
Verschillende metselverbanden. De bevestigingen en bevestigingsklossen plaatsen. Het metselwerk wapenen en verankeren van het metselwerk.
Opgaand metselwerk uitvoeren
Spouwhaken en metalen verbindingswapening plaatsen. Resultaatgerichtheid. De nodige waterkeringen (loodslabben, …) Plaats en soorten luchtschermen, isolatiematerialen luchtschermen en isolatiematerialen (platen, …) en waterkeringen. plaatsen en aansluiten. Koudebruggen.
Tijdens het uitvoeren van metselwerk koudebruggen vermijden.
Reinigingsproducten om nieuw metselwerk te reinigen.
Uitzettingsvoegen uitvoeren. Reinigen van metselwerk, baarden verwijderen, ... Achter de hand voegen (meegaand voegen). Reinigen van nieuw metselwerk.
Metalen wapeningen voor verticale, horizontale of zijdelingse versterking.
De wapeningen correct plaatsen in de verschillende soorten muren. De voorschriften van de fabrikant in acht nemen.
Siermetselwerk uitvoeren
Stijlregels.
Stijlregels in acht nemen.
Gevelelementen met mechanische en chemische bevestigingen monteren
Mechanische en chemische bevestigingmethodes. Soorten gevelbekledingen (steenplaat, beton, ...). Soorten voegen (cement, kunststof, ...).
De voegen uitvoeren.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Kwaliteitsbewustzijn.
Kwaliteitsbewustzijn.
17
2
Specifieke / gespecialiseerde activiteiteN
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
voegen Eventueel een voor- en nabehandeling uitvoeren
De toeslagstoffen.
Aanmaken van verschillende soorten mortel.
Zin voor esthetiek.
De oude voegvulling verwijderen en/of de voegen reinigen
Het vereiste gereedschap.
De gereedschappen om te voegen gebruiken.
Zin voor esthetiek.
Het metselwerk herstellen
Verschillende metselverbanden.
(Her)voegen
Stijlregels.
Zin voor esthetiek. De verschillende (her)voegtechnieken kunnen toepassen en de verschillende soorten voegen kunnen uitvoeren (elastische voegen, cementvoegen).
Zin voor esthetiek.
geprefabriceerde elementen plaatsen in residentiële toepassingen Elementen in het metselwerk integreren
Geprefabriceerde bouwelementen zoals elementen in architectonische beton, trappen, ... verwerken
De soorten geprefabriceerde elementen. De vereiste hoogtepeilen en uitlijningen.
Deur- en raamkozijnen in het metselwerk bevestigen. Doorzettingsvermogen. Rekening houden met het tegenpeil en de uitlijning.
De plaatsing, het inbetonneren of inmetselen, de verbodsborden en de versterking.
De geprefabriceerde elementen stutten en geprefabriceerde trappen (beton, staal) plaatsen. Het plaatsingsvlak controleren en voorbereiden.
Principes van stabiliteit en de bescherming. De methoden om te stellen.
Dorpels, liggers, lateien, betonplaten, metalen lijstwerk inbouwen en bevestigen.
Kritische ingesteldheid.
Waterpas stellen volgens de voorschriften. Balken en liggers plaatsen. De plaatsing, het inbetonneren of inmetselen, de verbodsborden en de versterking.
Betonvloeren (holle betonelementen, betonplaten en breedplaten) plaatsen
Opslagmethode en transport op de werf om schade Hijswerk en aanpikken van prefabelementen. te voorkomen. De draagkracht en maximum belasting van de draagvloeren.
Doorbrekingen in de vloerplaat uitvoeren.
De plaatsingswijze voor breedplaten, holle betonelementen, cellenbetonelementen, …
Geprefabriceerde betonvloeren plaatsen volgens een legplan.
Veiligheids- en milieubewustzijn.
thermische isolatiewerken uitvoereN Het te isoleren oppervlak voorbereiden (vloer, muur, plafond)
Isolatiemateriaal plaatsen
Toezien op de conformiteit
18
De oneffenheden in het oppervlak bijwerken voor de Zin voor initiatief. plaatsing van de isolatie. Verschillende soorten van isolatiematerialen.
De isolatiematerialen plaatsen op muren, plafonds, vloeren en daken (met damp of lucht scherm).
De eigenschappen van de isolatiematerialen.
Het damp- of luchtscherm aanbrengen volgens de instructies.
Het nut van het dampscherm en de luchtdichtheid van een gebouw.
Veiligheids- en milieubewustzijn. De isolatiematerialen aftekenen, snijden, samenvoegen en bevestigen volgens het type en de positie.
Aansluitingen van het luchtscherm.
Wachtfolies plaatsen ter voorbereiding van de daaropvolgende werken (vb: dakaansluitingen).
Soorten luchtschermen.
De werken luchtdicht uitvoeren. Isolatiemateriaal correct opslaan en behandelen zodat de er geen kwaliteitsverlies ontstaat. Ervoor zorgen dat koudebruggen worden vermeden met in achtneming van de afdichtingsmembranen.
Kwaliteitsbewustzijn.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Specifieke / gespecialiseerde activiteiteN
SLEUTELACTIVITEIT
2
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
dichtingswerken uitvoeren aan wanden Dichtings- en beschermingsmembranen tegen de funderingsmuren plaatsen
De plaatsingsvoorschriften (bevestigingen). Materialenkennis van de gebruikte materialen.
De gebruikelijke injectieprocédés.
Behandelen van gevels en muren
Voegen van bouwelementen waterdicht uitvoeren. Bepleistering met cementmortel aanbrengen. Bitumineuze bepleisteringen aanbrengen. Membranen plaatsen. De gevelmaterialen met de gepaste dichtingsmiddelen behandelen.
Dichtingsmiddelen om muren te behandelen. De materialen waaruit de gevel bestaat herkennen.
Verantwoordelijkheidsgevoel.
Verantwoordelijkheidsgevoel. De scheuren in de gevel vaststellen en dichten met de juiste materialen.
pijpen, technische kokers en schachten optrekken Geprefabriceerde kokerelementen samenvoegen Uitsparingen voorzien (elektriciteitskokers, liftschachten, … )
De plaatsingstechnieken.
Geprefabriceerde kokers volgens richtlijnen plaatsen.
Verschillende kokermaterialen.
Verschillende onderdelen voor deze kokerelementen Zin voor samenwerking. plaatsen.
De manier waarop beveiligingen en uitsparingsvoorzieningen zijn gerealiseerd.
Uitsparingen voorzien in de constructies. Voorgeschreven plaats en de instructies in acht nemen.
Zin voor samenwerking.
eenvoudige bekistingstechnieken toepassen De uitlijning en/of de middenas van de werken uitzetten Traditionele bekisting timmeren, monteren en samenvoegen De voorbehandeling uitvoeren
Ontkisten
Het detailplan. Bepalen welke krachten zich zullen voordoen.
De bekistingsplannen lezen en begrijpen.
Houtbewerkingstechnieken.
Stukken hout bewerken, bevestigen en stabiliseren.
Resultaatgerichtheid.
Houten vloeren en prefab vloerelementen plaatsen Resultaatgerichtheid. en eenvoudig timmerwerk (geprefabriceerd timmerwerk) uitvoeren. De geschikte producten selecteren.
De producten (bvb: onkistingsolie) gebruiken. Resultaatgerichtheid.
De gevaren voor mens en milieu van de ontkistingsolieën. De potentiële gevaren bij het ontkisten, de opeenvolgende fasen kunnen bepalen en in acht nemen van de ontkistingstermijn.
Ontkisten met gepast gereedschap en verwijderen van spijker ed.
Inzake het recupereren van herbruikbaar materieel. Herbruikbaar materieel kunnen recupereren. Het voorlopig onderhoud van de bekisting en de stutten.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Resultaatgerichtheid.
Instaan voor het onderhoud van de bekisting en de stutten en gesorteerd opslaan.
19
2
Specifieke / gespecialiseerde activiteiteN
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Wapeningen voor gewapend beton klaarmaken, samenvoegen en plaatsen De juiste selectie van de staven, draden, staaldraden of stangen maken
Vlechten van wapening en verbinden van vlechtwerk
Symbolen en planlezen van een wapeningplan.
De juiste selectie overeenkomstig met de instructies en het plan controleren. Kunnen omgaan met informatie. Een ijzervlechtplan begrijpen.
Het uitvoeringsplan voor de wapening. De veiligheidsvoorschriften.
Maken van het vereiste aantal knopen. Afschermen van de wachtstaven met afschermdoppen.
Bindtechnieken.
Aanmaken van eenvoudige beugels, kransen en ringen
De juiste plaats van verbindingen en dragers.
Nagaan of het geheel de nodige stijfheid heeft.
De verschillende soorten staven per staalkwaliteit.
Veiligheid- en milieubewustzijn.
De op het plan aangeduide plaats van de wapeninWapening plaatsen in de bekisting. gen en de vermelde tussenafstanden. Minimum betondekking in functie van de blootstelGebruiken van de gepaste afstandhouders. lingsklasse.
Netten en wapeningen in de bekisting plaatsen
De op het plan aangeduide plaats van stangen en of kokers.
Schikking van de wapening controleren.
Kwaliteitsbewustzijn.
Vermijden dat de wapening tijdens het betonstorten zou verschuiven. Verwijderen van draad- en staafafval van de bekistingsbodem.
Roestvorming.
betonneren De betonsamenstelling en controle van het geleverde beton.
Het beton storten en de binding controleren.
De bestanddelen nodig voor het aanmaken van beton. Het beton spreiden, trillen en verdichten. Betonneringstechnieken en van technieken voor het Nagaan of de voegen juist geplaatst. afwerken van beton.
Het beton storten en zorgen voor de afwerking van het betonoppervlak
Beton storten en verdichten
Elementaire kennis omtrent het beïnvloeden van de kwaliteit van beton. De hoogtemerken en geleidingsprofielen controleren. Nagaan of de bekisting proper, stabiel en waterdicht is. Kwaliteitscontrole.
Monsters nemen.
Seinen codes, gebaren en waarschuwingstekens.
De bediener van de machine (kraan, betonmixer …) eenduidige seinen en radiografische instructies geven.
Producten om de duurzaamheid van beton te waarborgen.
Het beton nabehandelen.
Samenstelling van beton ifv vloeibaarheid.
Beton storten met behulp van machines.
Gebruik van de trilnaald om het correct verdichten van het beton.
Beton verdichten met behulp van een trilnaald.
Correct gebruik van de kubel.
Bedienen van de kubel, slang of stortkoker. Beton verdelen over de stortplaats met behulp van spade en kubel.
Kunnen omgaan met informatie.
Kwaliteitsbewustzijn.
Afwerken van beton bij het storten van de bekisting met een reispaan.
20
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Specifieke / gespecialiseerde activiteiteN
SLEUTELACTIVITEIT
2
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
sloop- en renovatiewerken uitvoeren Ontmantelings- en slopingstechnieken en -materieel.
Demontage en slooptechnieken (manueel/machinaal) uitvoeren.
Verstevigings- en schoortechnieken. Wetgeving voor het afvoeren van sloopafval.
Openingen in muren en vloeren maken. Puin wegruimen.
Manueel, elektrisch en pneumatisch gereedschap (hamer en beitel, drilboor, …) Stutten en schoren (muuropeningen, muren, vloeren, … ).
Sloopwerk uitvoeren voor verbouwingen De belasting van de structuren inschatten. Elementaire kennis van elektriciteit. Selectie sloopafaval.
Veiligheids- en milieubewustzijn.
Beton slopen. Stutten en schoren plaatsen. Nutsvoorzieningen afkoppelen. Sloopafval selectief afvoeren.
De schadelijkheid van bepaalde stoffen en materiaHerkennen van gevaarlijke afvalstoffen. len in het gebouw (asbest, …). De technieken voor het herstellen van kleine oppervlakten.
Herkennen van de dragende elementen in het bouwwerk.
Stabiliteitsvoorschriften.
Bouwgebreken bij bestaande gebouwen herkennen (stabiliteit, vocht, veroudering).
Problemen onderkennen en oplossen.
Voorlopige dichtingen plaatsen tegen wind en neerslag. Beschadigde bouwwerken herstellen en vervangen. Funderingen versterken.
Renovatiewerken uitvoeren Stut- en schoortechnieken.
De specifieke stut- en schoortechnieken voor renovatie toepassen.
Kritische ingesteldheid.
Oordeelkundig stutten om de te behouden gedeelten te stabiliseren. Elementaire kennis van elektriciteit.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Muurdoorbrekingen maken, gebruik maken van stutten, onder instructie van een ingenieur/ architect.
21
3
Transversale “Groene” activiteiten
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
3.1. ISOLATIE
Isolatiemateriaal kiezen
Materiaal selecteren
Basisprincipes van thermische isolatie • Complementariteit van isoleren, luchtdichting & ventilatie • Bouwknopen (bv. overgang dak en gevel): verliezen en risico op schimmelvorming • Convectielekken. Basisprincipes van akoestische isolatie • Contactgeluid & luchtgeluid • Geluidsabsorptie. De verschillende soorten isolatiematerialen en hun thermische (geleiding λ), mechanische (scheurbestendigheid, drukweerstand...) en akoestische eigenschappen, hun brandwerendheid, duurzaamheid en stabiliteit in de tijd, milieu-impact, invloed op de gezondheid...
Het belang van een goede keuze en correcte plaatsing van de isolatie begrijpen.
De basisprincipes van waterdampdiffusie: • Klimaatklasses • Verspreiding/convectie • Rol van de dampwerende laag • Rol en aard van het onderdak De gezondheidsrisico’s en aangepaste beschermingsmiddelen van de verschillende isolatiematerialen.
Het isolatiemateriaal uitvoeren
De isolatie analyseren
Bij de plaatsing de volgorde van de bedekkingslagen kunnen evalueren voor de realisatie met meerdere lagen.
Het isolatiemateriaal plaatsen
De plaatsings- en bevestigingsmethodes van isolatiematerialen volgens het type isolatiemateriaal: • soepel isolatiemateriaal • halfstar isolatiemateriaal • al dan niet getand-gegroefd star isolatiemateriaal • sandwichpanelen.
Het isolatiemateriaal op uniforme en continue wijze plaatsen. Erg zorgvuldig zijn. • Erover waken geen luchtkamers te creëren in het Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie complex met de andere vakgebieden nodig is. • Aandacht besteden aan de continuïteit van de isolatie.
De eventuele gevolgen van een koudebrug begrijpen: • Risico op thermische verliezen • Risico op schimmelvorming.
Bouwknopen analyseren en zich verzekeren van de continuiteit van de isolatie.
De technische eisen i.v.m. brandveiligheid.
Technische voorschriften i.v.m. brandveiligheid respecteren.
De aansluitingsstukken beheren
22
Het belang van een correcte plaatsing van de isolatie begrijpen.
Erg zorgvuldig zijn. Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie met de andere vakgebieden nodig is.
Beroepscompetentieprofielen metselaar
Transversale “Groene” activiteiten
SLEUTELACTIVITEIT
3
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
3.2. LUCHTDICHTHEID
Lucht- en dampscherm selecteren Weten hoe de luchtdichtheid van een gebouw uitgedrukt wordt (v50, n50, …), hoe deze prestatie gemeten wordt (blowerdoor-test) en wat de grootte-ordes zijn volgens de energieprestatie van het gebouw.
Prestaties kennen
Het belang van een goede keuze en correcte plaatsing van lucht- en dampscherm begrijpen.
Het relatieve belang van de verschillende soorten lekken. Weten hoe ze geïdentificeerd worden (infrarood, rooktest).
Lucht- en dampwerende materialen selecteren
De klimaatklasses (I tot IV). Het principe van waterdampdiffusie. De verschillende soorten lucht- en dampwerend materialen (panelen, membranen, …) en hun eigenschappen (SD-waarde - klasses E1 tot E4, weerstand tegen scheuren, weerstand tegen hoge temperaturen, ...).
De vereiste lucht- en/of dampdichte lagen in een catalogus kiezen en/of identificeren op de werf.
Het belang van een goede keuze en correcte plaatsing van lucht- en dampscherm begrijpen.
Lucht- en dampscherm plaatsen De banen uitvoeren
Weten waar het lucht- en/of dampscherm geplaatst moet worden.
• Een lucht- en/of dampwerende laag plaatsen langs Erg zorgvuldig zijn. boven, op de draagconstructie of de ribben Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie • Een lucht- en/of dampwerende laag plaatsen langs met de andere vakgebieden nodig is. onder de draagstructuur of de ribben.
Doorbrekingen en integratie van elementen realiseren
De snijmethodes en benodigdheden (fittings, onderdakkragen, ...) waarmee door de verschillende lagen van het complex gegaan kan worden.
De doorbrekingen luchtdicht uitvoeren om plaats te maken voor de installatiekanalen en de integratie van elementen als ramen etc.
Erg zorgvuldig zijn. Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie met de andere vakgebieden nodig is.
De aansluitingen en verbindingen afwerken
De verschillende afdichtingsproducten (kleefbanden, lijmen, stopverven, coatings, …) en hun duurzaamheid in de tijd. De voorbereidingswijze van de draagconstructies.
De verbinding maken tussen banen van de luchten/of dampwerende laag, tussen elementen (dakvensters, ramen, ...) en tussen de andere delen van het gebouw ( (dakvoet, gevelmuren, etc.).
Erg zorgvuldig zijn. Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie met de andere vakgebieden nodig is.
fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5, 1000 Brussel t +32 2 210 03 33 • f +32 2 210 03 99 fvb.constructiv.be •
[email protected] © fvb•ffc Constructiv, Brussel, 2013. Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen Beroepscompetentieprofielen metselaar
23
BEROEPScompetentiePROFIELEN Ruwbouw
Machinale beroepen Bagger
Steen
Afwerking
Dak
Hout
Glas Metaal
Verf Transversale beroepen
Werktuigkundige voor baggervaart Baggerwerker Kraanbestuurder Torenkraanbestuurder Bestuurder mobiele kraan Weg- en waterbouw Boormeester horizontale boringen Boormeester verticale boringen Chauffeur Bouwplaatsmachinist Plaatser nutsleidingen Wegenwerker Stratenmaker Asfalteerder Rioollegger Steenhouwer / Marmerbewerker Ruwbouw Metselaar Bekister - betonneerder IJzervlechter Werfbediener ruwbouw Asbestverwijderaar Betonhersteller Prefab-monteerder Spoorwerker Afwerking ruwbouw Dekvloerlegger Tegelzetter Stukadoor Dakdekker Dakafdichter Daktimmerman Houtskeletbouwer Buitenschrijnwerker Binnenschrijnwerker Interieurbouwer Glaswerker Stellingbouwer Industrieel isolateur Chauffagist Sanitarist Plaatser van ventilatiesystemen Schilder-decorateur Industrieel schilder Magazijnier Heftruckbestuurder volgens info op 01/12/2012
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid