Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid
BEROEPScompetentiePROFIEL
DAKTIMMERMAN
fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: +32 2 210 03 33
De beroepscompetentieprofielen zijn tot stand gekomen dankzij de bijdrage van de volgende organisaties :
© fvb•ffc Constructiv, Brussel, 2014 Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen.
VOORWOORD Beroepscompetentieprofielen uitwerken neemt een belangrijke plaats in binnen de problematiek van het aanpassen van de opleidingen aan de behoeften van de arbeidsmarkt. Beroepsprofielen zijn immers de belangrijkste inspiratiebron bij het uitwerken van opleidingsprofielen, zeker bij de start. In een latere fase komen daar de opleidingsprogramma’s bij. Met deze gegevens in gedachten heeft het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (fvb-ffc Constructiv) in samenwerking met het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB), het Opleidingscentrum Hout (OCH) en het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (navb-cnac Constructiv) de bestaande beroepsprofielen aangepast. Daarbij werd vooral rekening gehouden met de talrijke ontwikkelingen als gevolg van de eisen inzake duurzaam bouwen. De aangepaste beroepsprofielen hebben betrekking op een groot aantal materies, zowel uit de ruwbouw- als de afwerkingssector, en werden goedgekeurd door deskundigen uit de sector. Zo dragen ze bij aan het concretiseren van één van de belangrijkste aspecten van de opdracht van het fvb: ze vormen namelijk de link tussen de vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten en opleiding in de bouwsector.
Robert Vertenueil Voorzitter fvb-ffc Constructiv
3
Contact
Voor opmerkingen, vragen en suggesties kunt u terecht bij: fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: +32 2 210 03 33 Fax: +32 2 210 03 99 website : fvb.constructiv.be
4
Een woordje uitleg Zoals u in het voorwoord kon lezen, was er nood aan een herwerking van de beroepscompetentieprofielen. Een aantal profielen waren namelijk niet meer up-to-date. Daarnaast is er een aanzienlijke stijging van de vraag naar competenties in het kader van ecologisch en duurzaam bouwen. Maar ook veiligheid verdient de nodige aandacht in onze sector. Een beroepscompetentieprofiel beschrijft de competenties van een ervaren bouwvakarbeider. Bij de herwerking van de profielen vertrekken we vanuit het “competentiedenken”. Een competentie is een set van “kennis”, “vaardigheden” en “attitudes” die zich uiten in observeerbaar gedrag. In dit document wordt deze indeling steeds gehanteerd. Onder “kennis” verstaan we alles wat een daktimmerman moet kennen om zijn beroep te kunnen uitoefenen, bijvoorbeeld de belangrijkste structuren van een daktimmer (types dakspanten, windverbanden, gordingen, kepers, hoekkepers, kilgoten, …). Onder “vaardigheden” verstaan we alles wat een daktimmerman moet kunnen om zijn beroep te kunnen uitoefenen, bijvoorbeeld rekening houdend met de vervormingen en gebreken van het hout, de beste richting voor het hout kiezen ten opzichte van de krachten die overgebracht zullen moeten worden en het vocht waaraan het zal blootgesteld worden. “Attitude” verwijst naar de houding, de denkwijze, het gedrag dat een daktimmerman moet hebben om zijn beroep te kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld de zorg voor veiligheid en milieu. De activiteiten die opgenomen zijn in het beroepscompetentieprofiel, worden in vier blokken opgedeeld. 1. Gemeenschappelijke activiteiten eigen aan alle bouwvakarbeiders, zoals bijvoorbeeld “de werfinrichting”. 2. Basisactiviteiten eigen aan het beroep, zoals bijvoorbeeld “het vergaren van houten onderdelen”. Deze activiteiten zijn basisactiviteiten die toebehoren aan zowel schrijnwerkers als de houtskeletbouwer en de daktimmerman. 3. Specifieke activiteiten van de daktimmerman, daktimmerconstructie vervangen, herstellen of verstevigen”.
zoals
bijvoorbeeld
“een
4. Transversale “groene” activiteiten, zoals bijvoorbeeld “het plaatsen van isolatiemateriaal”. Deze activiteiten zijn van groot belang voor een duurzaam bouwproces. Ze kunnen integraal in meerdere beroepsprofielen voorkomen. Het is echter niet zo dat deze competenties gemeenschappelijk zullen zijn voor álle bouwvakarbeiders. Voor sommige activiteiten werken we met een kleurencode. “Groen” staat voor ecologische en duurzame activiteiten, “oranje” staat voor activiteiten die handelen over veiligheid en welzijn. De activiteitenblokken worden ook nog eens opgedeeld in sleutelactiviteiten. Per sleutelactiviteit worden de kennis, vaardigheden en attitudes benoemd.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
5
6
Omschrijving van het beroep De daktimmerman is tewerkgesteld binnen de bouwsector. Zijn taak is het plaatsen en herstellen van dakgebintes. Hij staat daarbij op een zelfstandige en verantwoordelijke wijze in voor het opmeten, uitzetten, maken, monteren en plaatsen van de dakconstructies in nieuwbouw en renovatie en restauratie van woningen en bedrijfspanden. Het daktimmerwerk gebeurt na de voltooiing van vloerplaten en gevels. Het kan daarbij gaan om verschillende dakvormen: platte daken, hellende daken (zadeldak, zaagdak, wolfsdak, mansardedak, tentdak of schilddak), samengestelde daken, dakkapellen, …. De daktimmerman voert zijn werken op een veilige en gezonde manier uit door de werkvoorschriften te respecteren alsook door consequent de individuele en de collectieve beschermingsmiddelen te gebruiken.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
7
0
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Werken in een bouwonderneming In teamverband werken. Samenwerken met de anderen en hen kunnen helpen bij hun werk. Flexibiliteit. Zich aanpassen aan veranderende omstandigheden (andere gereedschappen, andere personen, andere procedures en taken).
Teamwork
Sociaal zijn en contacten kunnen leggen. Gericht zijn op de tevredenheid van de klant. Een professionele houding hebben, fouten identificeren en oplossingen voorstellen.
Communicatie
Op een constructieve en gebruikersvriendelijke manier informatie uitwisselen met collega's en klanten. Leergierigheid - zelf situaties en kansen zoeken om de eigen kennis te verhogen. Doorzettingsvermogen - ondanks opduikende moeilijkheden een doel willen bereiken. Zin voor initiatief - problemen en werk zelf aanpakken, zonder hulp of raad van buitenaf. Resultaatgerichtheid - het beoogde resultaat willen bereiken, ondanks tijd- en budgetbeperkingen; en zonder daarom de kwaliteitsnormen uit het oog te verliezen.
Zelfstandig werken
Autonomie - een taak individueel uitvoeren, zonder hulp of toezicht. Anticipatie - de mogelijke gevolgen van een situatie overzien. Rekening houden met nog uit te voeren taken. Eventuele problemen opmerken die geen rechtstreeks verband houden met de eigen taak. Stiptheid. Op tijd komen. Een taak in de voorgeschreven tijd uitvoeren.
Een planning bijhouden.
Administratief beheer
Invullen van de eventuele fiches/documenten die de ploegbaas overgemaakt heeft.
MILIEUBEWUSTZIJN, KWALITEIT EN WELZIJN Energieprestaties van het gebouw (EPB)
De algemene principes van de energieprestaties van een gebouw. De gevolgen van het slecht plaatsen van isolatie en ventilatie.
Er zich van bewust zijn waarom elke tussenkomst in het gebouw belangrijk is voor het binnenklimaat en de globale energieprestatie van het gebouw. Met zorg en toewijding werken. Zin voor precisie. Oog voor detail bezitten en het geduld om detailwerk zorgvuldig uit te voeren.
Kwaliteitsbewaking
Traceerbaarheid van producten, bewijsstukken van De etiketten en markeringen van de gebruikte wat uitgevoerd werd. materialen bijhouden.
Economische ingesteldheid - op een economische wijze omgaan met materialen, gereedschappen en tijd. Verspilling vermijden. Zin voor esthetiek - wanneer mogelijk esthetische overwegingen laten meespelen bij de uitvoering van het werk. Zin voor zelfcontrole en kwaliteit. Beroepsethiek. Het melden als anderen werk van slechte kwaliteit afleveren. Zie volgende pagina
8
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
0
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
MILIEUBEWUSTZIJN, KWALITEIT EN WELZIJN Onderscheid tussen gevaarlijke en ongevaarlijke producten en afvalstoffen.
Afvalbeheer
De sorteercategorieën (recycleerbare producten, te storten producten - categorieën van storten en/ of specifieke evacuatierichtingen, speciaal geval van asbest). Belang van de rol van de onderneming bij het sorteren en recycleren van sommige afvalstoffen, en de voordelen daarvan voor het bedrijf zelf en het milieu.
Zich bewust zijn van het ecologische belang en van Het milieu beschermen tegen de schadelijkheid van de mogelijkheden tot dwangsommen als gevolg bepaalde materialen en substanties. van een slecht afvalbeheer. Zichzelf en collega's beschermen tegen de schadelijkheid van bepaalde materialen en substanties.
Voorzichtig zijn. Systematisch verzamelen van afval.
Vastbesloten zijn het afval te sorteren. Het sorteren organiseren (in bakken, containers, …) Zich informeren in geval van twijfel over de bestemen het afval sorteren. ming van afvalstoffen. Zorgvuldig zijn. Actie ondernemen wanneer de container vol is.
Asbesthoudende en andere gevaarlijke afvalproDe risico’s van behandeling en de reglementaire ducten identificeren, apart houden van de andere bepalingen inzake de verwijdering van asbesthouafvalstromen, op een veilige manier verpakken en dend en ander gevaarlijk afval. verwijderen. Eigenschappen en risico’s van gevaarlijke producten.
Beheer van de veiligheid en gezondheid
Arbeidsergonomie
De veiligheidsregels voor het gebruikte gereedschap; bewustzijn van de risico’s die kunnen ontstaan bij het gebruik van stelling, een ladder, een bouwplaatsmachine, etc.
Opslaan en veilig gebruiken van gevaarlijke producten. Gepaste maatregelen nemen bij ongelukken met gevaarlijke producten.
Zich informeren over risico’s inherent aan de gebruikte producten.
In werking stellen van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen.
Aandacht voor alle gevaarlijke situaties.
De verplichte opleidingen volgen.
De moed hebben om de opmerkingen van collega's om veilig te werken te aanvaarden en zelf gevaarlijke situaties te signaleren.
De middelen en technieken die gebruikt worden voor het verwijderen van asbesthoudende materialen.
Reageren ten opzichte van verschillende situaties, De asbesthoudende producten tijdens verschillende de juiste reacties als er asbest aanwezig is (bescherhandelingen herkennen. ming, verwittigen chef), etc.
Kennis van tiltechnieken en tilhulpmiddelen.
Gebruiken van tilhulpmiddelen.
Collega's helpen om ergonomisch werken mogelijk te maken. Zorgen voor ergonomisch correcte werkhoudingen.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Materialen / gereedschappen
De veiligheidsuitrusting en de kledingvereisten die nodig zijn voor de uitoefening van het beroep (handschoenen, bril,...).
De materialen en gereedschappen.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
De aanwezigheid van PBM's op de werf controleren.
Aandachtig zijn voor alle situaties waarin het dragen van PBM's noodzakelijk is.
De specifieke voorschriften voor de PBM's toepassen PBM's met de nodige zorg behandelen. (handschoenen, bril,...). PBM's gebruiken.
Waken over het gebruik van de PBM's.
Het materiaal en gereedschap controleren. Het correcte materiaal en gereedschap selecteren. Het verkeer naar en op de werf controleren. Gebruiken van machines die stofemissie beperken.
Een kritische geest hebben. Zin voor analyse hebben.
9
0
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
WERFINRICHTING Voor elk soort aanvoer en gereedschap de plaats en Het goede gereedschap gebruiken en het op een opslagwijze. veilige plaats bewaren, tijdens en na de werken.
Opslag De geschikte beschermingsmiddelen tegen vallen van opgeslagen materiaal en gereedschap.
Signalisatie
Geschikte beschermingsmiddelen tegen de val van gereedschappen en materiaal plaatsen.
Zin voor orde. Materialen en gereedschappen in goede en veilige omstandigheden bewaren. Effectief gebruiken van de beschermingsmiddelen.
Materialen ook op hoogte met de nodige omzichtigNiet werken als de bescherming afwezig is. heid behandelen en stapelen.
De verschillende middelen om een werf af te sluiten. De verschillende veiligheidspictogrammen.
De signalisatie respecteren.
Werken op hoogte Opbouw en demontage van steigers
De van kracht zijnde regels voor de opbouw en vrijgave van steigers.
De van kracht zijnde regels voor de opbouw en vrijgave van steigers toepassen.
Elke tekortkoming aan de beschermingsinrichtingen aan de rechtstreekse leidinggevende melden.
De van kracht zijnde regels voor de demontage van De van kracht zijnde regels voor de demontage van steigers toepassen. steigers. Een geschikte toegang tot de werkplek voorzien.
Zichzelf en anderen niet in gevaarlijke situaties brengen.
De juiste ladders, overeenkomstig de regelgevingen, normen en veiligheidsvoorschriften.
Zichzelf en anderen niet in gevaarlijke situaties brengen.
Een ladder correct opstellen.
Gebruik van ladders
Voorwaarden voor gebruik van ladders: lichte werken van korte duur en op beperkte hoogte. Voor langdu- Bepalen wanneer ladders niet meer gebruikt mogen Voorwaarden voor het gebruik van ladders naleven. rige werken op hoogte moeten andere arbeidsmid- worden. delen gebruikt worden (hoogwerker, schaarlift,…).
Opbouw en zekering van goederenliften
De voorschriften voor het gebruik van een goederenlift en de instructies van de fabrikant (normen, klassen, stabiliteit).
Installatie van een randbeveiliging
De verschillende soorten randbeveiliging in functie De geschikte randbeveiliging installeren. van de af te schermen werkplek.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
De persoonlijke beschermingsmiddelen die nodig zijn voor het werken op hoogte (levenslijn, veiligheidsharnas, etc.).
Gebruik van hefplatformen
De gevaren en opleidingsverplichtingen bij het gebruik van deze toestellen.
De toestellen opstellen en de materialen correct stapelen. De goederenlift bedienen.
De aanwezigheid van veiligheidsuitrusting op de werf controleren. Plaatsen van ankers. De juiste uitrusting gebruiken.
Verifiëren of het materieel in orde is met de certificatie. Aandacht hebben voor het valrisico.
Waken over het gebruik ervan.
Een schaarlift enkel laten bedienen door competente personen, die de vereiste opleiding hebben gevolgd.
BEHEER VAN DE STROMEN EN GELUIDSHINDER Waterverbruik
De van kracht zijnde regels omtrent lozen van water. Eindigheid van drinkwater.
Energieverbruik
Milieubewustzijn - eindigheid van fossiele energiebronnen. Energieverbruikers op de werf (generatoren, transport, machines, werfkeet).
Beperking van het lawaai
Oorzaken van lawaai voor omgeving (bronnen). Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. Mogelijke preventie- en beschermingsmaatregelen Preventiemaatregelen voor de omgeving kunnen tegen lawaai. implementeren.
10
Efficiënt gebruiken van water voor taken en schoonmaak.
Economisch en ecologisch bewustzijn. Streven naar zuinigheid bij gebruik van water.
Efficiënt gebruik van machines en gereedschappen.
Reflex en verantwoordelijkheidszin (uitschakelen energieverbruikers wanneer niet nodig: verlichting, verwarming, koeling, …; passief i.p.v. actief koelen; ). Respectvolle houding tegenover omgeving en collega's.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
Basisactiviteiten die gemeenschappelijk zijn voor schrijnwerker, houtskeletbouwer en daktimmerlieden
SLEUTELACTIVITEIT
1
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Inrichten van de werkplek Indien nodig het meubilair verplaatsen en nietvastzittende zaken e.d. naar belendende ruimten brengen.
Voorbereiden van de werkplek
Een werkplan kunnen opmaken.
De werkplaats ergonomisch inrichten.
Klaarzetten van het materiaal (platen, massief hout, nagels, schroeven, ...) en van het gereedschap (zaagmachine, schaafmachine, slijpschijf, ...)
Gereedschapskennis: handgereedschap, apparatuur Materiaal zo plaatsen dat men er het makkelijkst en machines herkennen, benoemen, er de kenmer- bij kan, rekening houdend met een logische ken van kennen en het toepassingsgebied bepalen. werkvolgorde.
Een werkplan kunnen opmaken.
Rekening houden met de stabiliteit van de ondergrond en de veiligheid.
Stofemissie tegengaan
De maatregelen om stofemissie en blootstelling aan houtstof te verminderen.
Afzuigapparatuur aansluiten en gebruiken. Correct gebruik van ademhalingsbescherming.
Zorg voor veiligheid en milieu.
Gehoorschade voorkomen
De risico’s van een hoog geluidsniveua en de maatregelen tegen gehoorschade.
Correct gebruiken van gehoorbescherming.
Zorg voor veiligheid en milieu.
Planning van de werkzaamheden Beoordelen van de ruwbouw
Lezen en interpreteren van plannen, werkopdrachten en uitvoeringstekeningen
Voorafgaande controle van de ondergrond, draagvloer en bouwschil
Noties hebben van de opbouw van de ruwbouw om bij eventuele gebreken deze aan de aannemer van de ruwbouwwerken te melden.
Melden van problemen aan de bevoegde persoon.
De legende, de symbolen en de schaal.
Ruimtelijk voorstellingsvermogen om zich aan de hand van werktekeningen of schetsen een voorstelling te maken van de werkzaamheden en de werkvolgorde te bepalen. De informatie op een juiste manier kunnen gebruiken. Beoordelen van de werktekening i.v.m. speciale vereisten afhankelijk van het soort gebruik: schoken slijtweerstand, brandveiligheid, toegestane gebruiksbelasting, isolatievoorzieningen.
Controle- en meetmethodes.
Op correcte wijze kunnen hanteren van controlegereedschap (bv. vochtigheidsmeter, carbydefles, ...).
Eisen aan de ondergrond in functie van het te verrichten werk.
Nagaan van de staat van de ondergrond (stevigheid, cohesie, vochtigheidsgraad, vlakheid, ...).
Eisen aan de draagvloer in functie van het te verrichten werk.
Nagaan van de staat van de draagvloer (stabiliteit, stevigheid, ...).
Eisen aan de bouwschil in functie van het te verrichten werk.
Nagaan van de staat van de bouwschil (dampdichtheid, luchtdichtheid, ...).
Verantwoordelijkheidszin.
Zin voor kwaliteit.
Kunnen detecteren van gebreken (poreusheid, vochtigheid, onvoldoende vlakheid, ...); in functie van vastgestelde gebreken kunnen bepalen van de aan te wenden remediëring.
Meten
Opstellen van de materiaallijst op basis van het bouwplan en werktekeningen
Elementaire wiskunde.
Op correcte wijze kunnen hanteren van de meetgereedschappen.
De noodzakelijke meetgegevens (hoogte, breedte, diepte,…).
Overzichtelijk en correct registreren van de meetgegevens. Constructie- en werktekeningen lezen en interpreteren.
De materialen (hout, isolatiematerialen, plaatmaterialen ...): de eigenschappen, handelsmaten, toe- Berekenen van oppervlakten en volumes. passingsmogelijkheden en (on)verenigbaarheden.
Nauwkeurigheid.
De informatie op een juiste manier kunnen gebruiken.
Zie volgende pagina
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠ 11
1
Basisactiviteiten die gemeenschappelijk zijn voor schrijnwerker, houtskeletbouwer en daktimmerlieden
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
➠
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Planning van de werkzaamheden Gereedschapskennis: de voorhanden zijnde machines en gereedschappen en de mogelijkheden Het meest geschikte materiaal selecteren. die deze bieden.
Bepalen van de uit te voeren bewerkingen
Kennis van de mogelijke constructies en verbindingen (bv. T-, L- en kruisverbindingen, chemische De meest geschikte verbindingswijze selecteren. en mechanische verbindingen, ..) en de gevraagde uitvoeringsmodaliteiten.
Een werkplan kunnen opmaken.
Elementaire kennis van het chemisch gedrag van componenten en risico's bij het gebruik van chemische producten. Elementaire kennis van mechanica i.v.m. hang- en sluitwerk (ijzerbeslag).
Bepalen van een werkvolgorde
Activiteiten plannen rekening houdend met beschikbare tijd, plaats, machines en gereedschappen, proInzicht in het productieproces van de onderneming. ductvereisten (serie- dan wel stukwerk, graad van Een werkplan kunnen opmaken. afwerking, verhandelbaarheid van de constructie, wijze en termijn van oplevering of plaatsing).
Stockbeheer Kennis van de vakterminologie.
Voorraden bijhouden en aanvullen
Afleiden van gevraagde houtsoorten en andere materialen/hoeveelheden uit uitgeschreven klantenorders.
Weten welke grondstoffen in welke vorm/hoeveelheid voorradig zijn; materiaalkennis (houtsoorten, ...).
Verantwoordelijkheidszin.
Weten welke producten en materialen voorradig zijn (bv. beslag, bevestigingsmaterialen, beschermingsmiddelen, ...).
Kwaliteitseisen van materialen en gereedschappen.
Leveringen aanvaarden
Nagaan of de binnengekomen vracht conform is aan de bestelling (hoeveelheid, kwaliteit, type). Signaleren of een vracht geaccepteerd of geweigerd moet worden. Zin voor kwaliteit. Op veilige en ergonomisch verantwoorde wijze verplaatsen van binnengekomen vrachten met of zonder hijswerktuig.
Eigenschappen van de grondstoffen.
Binnengekomen vrachten stockeren Stapeltechnieken.
12
Stockageplaats bepalen met het oog op de eigenschappen van de grondstoffen (limieten van temperatuur, licht en vochtigheid) en de te voorziene interne transporten (efficiënt ruimtegebruik). Zorg voor veiligheid en milieu. De materialen kunnen stapelen volgens de voorgeschreven stapeltechnieken, met het oog op het behoud van productkwaliteit en veiligheid.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
Basisactiviteiten die gemeenschappelijk zijn voor schrijnwerker, houtskeletbouwer en daktimmerlieden
SLEUTELACTIVITEIT
1
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Uitsmetten Kantrechten en/of afkorten van ruw hout
Visueel bepalen hoe de houtelementen optimaal uit een bool hout, gevierschaald hout gehaald kunnen worden
Ruw hout verzagen tot benodigde ruwe afmetingen; Kennis van de werking en de veiligheidsmaatrege- verwijderen van spinthout en herkennen van de len van houtbewerkingsmachines (beschermkap- zaagwijze (kwartiers, dosse,…); hanteren van Nauwkeurigheid. pen, noodstop, ...). afkortzagen en bedienen van de benodigde zaagmachines (lintzaag, meerbladzaag,…). Specifieke materiaalkennis: de eigenschappen van de houtsoort, de structuur (richting en dichtheid van de jaarringen), de productievereisten (te ondergane behandelingen) en de bestemming.
De vezelrichting, tekening van het hout kunnen kiezen in functie van de bestemming. Herkennen van de zaagwijze in functie van de verdere toepassing.
Een werkplan kunnen opmaken.
Efficiënt tijds- en materiaalbeheer: afwegen van de eigen arbeidstijdkost tegenover de winst gemaakt door materiaalrecuperatie van reststukken of moeilijk verzaagbare gedeelten. Gereedschapskennis.
Uit te zagen onderdelen uittekenen op gekantrecht hout of plaatmateriaal
Hanteren van uitsmetlat, meter, smetkoord, fijn potlood of schrijfpunt en winkelhaak. Op basis van visuele uitsmetting en houtlijst op gewenste afmeting kunnen uittekenen van onderdelen.
Nauwkeurigheid.
Noteren van afmetingen op het betrokken onderdeel (breedte, lengte, dikte) op verstaanbare wijze.
Verzagen Het zaagplan opmaken zodat er zo weinig mogelijk verlies is.
Een zaagplan opmaken
Een werkplan kunnen opmaken.
De verschillen tussen vochtigheidsmeters (schalen, Verifiëren van de gewenste vochtigheidsgraad met …). vochtigheidsmeter.
Uitzagen op juiste afmeting van de onderdelen
Het gebruik en de mogelijkheden van de benodigde zaagmachines.
Bedienen van de benodigde zaagmachines.
Kennis van snijgereedschappen en veiligheidsmaatregelen (stille zaagbladen, stofafzuiging, beschermkappen, ...).
Instellen van de zaagsnelheid en monteren van het juiste zaagblad (tandenprofiel, aantal tanden) volgens materiaalsoort.
Nauwkeurigheid.
Verzagen volgens materiaallijst (materiaallijst interpreteren). Verwijderen van reststukken.
Sorteren Op voorhand de plaats en de stand van het onderdeel in de constructie aangeven
Klaarleggen van de bij elkaar horende gezaagde onderdelen voor de afschrijving. Conventionele paartekens.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
Paartekens aanbrengen op basis van de houtlijst en de werktekening.
Zorg voor veiligheid en milieu.
Nauwkeurigheid.
13
1
Basisactiviteiten die gemeenschappelijk zijn voor schrijnwerker, houtskeletbouwer en daktimmerlieden
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Afschrijven van de onderdelen Gebruik van alle aftekengereedschappen (schuifmaat, vouwmeter, fijn potlood of schrijfpunt, winkelhaak, passer, ...). Kennis van afschrijfmethodes en meeteenheden (lengtematen,…).
Aftekenen van de totale lengte, de verbindingen en de profilering
Eenvormigheid in de afschrijvingswijze in acht nemen. Berekenen van de lengte op basis van de werktekening en deze noteren.
Gebruik en mogelijkheden van (CNC) houtbewerkingsmachines.
Nauwkeurigheid.
Uit diverse verbindingsmogelijkheden de meest gepaste selecteren en noteren; hiervoor zich baseren op gereedschapskennis.
De aan te brengen profilering (op basis van de werkKennis van profileringen, verbindingstechnieken, ... tekening of materiaallijst) schetsen met aanduiding van de afmetingen.
Bewerken van de onderdelen Het gebruik en de mogelijkheden van schaafmachines kennen.
Het type schaafmachine kiezen (bv. vlak- en dikteschaaf of vierzijdige schaafmachine) naargelang de vorm, de afmetingen, het aantal onderdelen. Instellen, afregelen (coördinaten) en bedienen van de machine; het onderdeel op de correcte manier invoeren.
Schaven tot ontruwde vlakken
Nauwkeurigheid.
Visueel controleren van de werkstukken en correcties doorvoeren ten aanzien van eventueel gekromde stukken of nog aanwezig spinthout.
Paren van de onderdelen: telkens de plaats en de stand van het onderdeel in de constructie aangeven
Profielen aanbrengen op de voorziene plaatsen
Conventionele paartekens.
Paartekens aanbrengen op het werkstuk op basis van de werktekening.
Nauwkeurigheid.
De werktekening kunnen lezen en interpreteren. De standaardprofielen en daartoe benodigde fresing.
Het type machine kiezen (numerisch gestuurde machines, universele freesmachines of ‘toupie’) naargelang gewenste profiel, afmetingen, aantal, benodigd vermogen en toerental.
Het gebruik en de mogelijkheden van freesmachines. Kennis van de beschermingsmiddelen.
De freesmachines gebruiken onder een kap.
Kennis van verspaningstechnologie en snijgereedschappen met het oog op de selectie van de frees.
De freesmachine instellen en afregelen volgens werktekening of aftekening; de frees kunnen bevestigen; de machine kunnen bedienen.
De programma’s van CNC-gestuurde machines begrijpen naar mogelijkheden en begrenzingen.
Programma’s van CNC-gestuurde machines gebruiken.
Nauwkeurigheid.
Profileren van gebogen stukken en daarbij alle geschikte beschermingsvoorschriften in acht nemen.
Maken van verbindingen
Gebruik en mogelijkheden van (CNC) houtbewerkingsmachines.
Bedienen van een boormachine, een freesmachine (eventueel numerisch gestuurde machines) en de pennenbank.
De verbindingstechnieken.
Verbindingen maken rekening houdend met de constructie, bestemming en draagkracht.
Het controle- en meetgereedschap.
Precisie in de afmetingen bekomen door het gebruik van meetgereedschap (schuifmaat,…).
Nauwkeurigheid.
De gepaste spanning van de verbinding manueel controleren. 14
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
Basisactiviteiten die gemeenschappelijk zijn voor schrijnwerker, houtskeletbouwer en daktimmerlieden
1
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Vergaring Op basis van de hanteerbaarheid van de constructie en/of het gewenste uitzicht (van de zichtbare kant en/of de houtsoort of de alternatieve grondstof) Een werkplan kunnen opmaken. bepalen of uitzonderlijk sommige/alle oppervlaktebehandelingen vóór de assemblage komen.
Keuze van de volgorde van de behandelingen Lijmtypes en de toepassingsmodaliteiten.
Verlijmen van de verbindingsgedeelten van de onderdelen
Samenvoegen van de gepaarde onderdelen volgens de werktekening
De eigenschappen van het lijmproduct (open tijd, gesloten tijd).
Voorbereiden van de lijm. Op precieze wijze inlijmen van de te verlijmen onderdelen.
Nauwkeurigheid.
Verlijmen van vellen fineerhout op draagconstructie.
De gezondheidsrisico's bij het gebruik van lijmpro- Gebruiken van maskers met aangepaste filterpaducten kennen. tronen.
Zorg voor veiligheid en milieu.
De conventionele paartekens.
Nauwkeurigheid.
De werktekening begrijpen. Onderdelen op de juiste manier in de persmachine leggen.
Opspannen van de constructie
Het gebruik en de mogelijkheden van persen.
Instellen, afregelen en bedienen van de verschillende soorten persen (hydraulische, pneumatische of andere) of manueel opspannen.
Nauwkeurigheid.
Stapelen en te drogen leggen volgens benodigde uithardingstijd.
Nagelen, nieten en schroeven van de verbindingsgedeelten van de onderdelen
De verschillende soorten en maten bevestigingsmiddelen.
Volgens de houtsoort en de afmetingen van de constructie deze desgevallend verstevigen.
Materiaalkennis.
De materie van de nagels, nieten en schroeven (bv. roestvrij staal) kiezen.
Nauwkeurigheid.
Gebruik van de nietmachines. Nauwkeurig (oordeelkundig) vernagelen of schroeven met geschikt gereedschap.
Demontabel verbinden van onderdelen
Planlezen.
Uit de werktekening afleiden welke onderdelen definitief dan wel demontabel verbonden moeten worden.
Nauwkeurigheid.
Oordeelkundig aaneenschroeven van onderdelen.
Transporteren van constructies en/of onderdelen naar de bouwwerf De verpakkingstechnieken.
Opslag van afgewerkte constructies of onderdelen in afwachting van levering
Verpakken of afschermen (bv. met schuimrubber of PVC-film) van te beschermen constructies (bv. glas of fineerhout) tegen ongewenste vochtigheid, temperatuur of lichtinval.
Zin voor kwaliteit.
Organiseren van opslag rekening houdend met beschikbare ruimte, leveringstermijn, bestemming. De bedieningstoestellen kunnen bedienen.
Bedienen en besturen van de bedieningstoestellen (heftruck, transpallet, …).
Stapeltechnieken en de risico's bij stapelen van Stapelen volgens stapeltechnieken om kromtrekking, lasten (vallen van lasten, afschuiven, kantelen,…). afschuiving en kantelen van lasten tegen te gaan.
Zorg voor veiligheid en milieu.
Zie volgende pagina
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠
15
1
Basisactiviteiten die gemeenschappelijk zijn voor schrijnwerker, houtskeletbouwer en daktimmerlieden
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
➠ Transporteren van constructies en/of onderdelen naar de bouwwerf Leveringsmoment in functie stellen van plaatsingsof veilige stockagemogelijkheid op de bouwwerf of de plaats van bestemming.
Vervoeren van constructies of onderdelen naar de bouwwerf of de plaats van bestemming
Laadtechnieken.
Inladen van de goederen (al dan niet met behulp van een geschikt hijstoestel).
Technieken i.v.m. zekeren van lading (sjortechnieken e.d.).
Bevestigen of beveiligen van de goederen tegen de vervoerrisico’s (schokken, schommelen).
Zorg voor veiligheid en milieu.
Lezen van het plan van de ligging van de bouwwerf of de plaats van bestemming. Inschatten van de risico’s bij het parkeren op de bouwwerf (modder, rondslingerend materiaal, ...).
Uitladen en tijdelijk stockeren van de constructies of onderdelen op de bouwwerf
16
Stapeltechnieken en de risico's bij stapelen van Stapelen volgens stapeltechnieken om kromtrekking, lasten (vallen van lasten, afschuiven, kantelen,…). afschuiving en kantelen van lasten tegen te gaan. Rekening houden met de omstandigheden van de Zorg voor veiligheid en milieu. bouwwerf (temperatuur, vochtigheid, lichtinval, draagkracht van draagvloer) en andere werkzaamheden bij het organiseren van de tijdelijke stockage.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
2
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
2.1. Daktimmerwerk tijdens de ruwbouw
➠
Planning van de werkzaamheden Beoordelen van de ruwbouw
Identiek aan de sleutelactiviteit “Beoordelen van de ruwbouw” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten. De gegevens uit de plannen halen. Een plan interpreteren. De volumes van de constructie in de architecturale omgeving identificeren. De werktekeningen maken.
De plannen (lezen - de legende, de symbolen en de schaal).
De conventies voor tekeningen correct interpreteren (streepjes, geschreven markeringen, symbolen en notities). Een element of een gedeelte van een constructie lokaliseren op de verschillende aanzichten. De geometrische eigenschappen van een element identificeren en aanduiden. De dimensionele eigenschappen van een element identificeren en aanduiden.
Lezen en interpreteren van plannen, werkopdrachten en uitvoeringstekeningen
De kenmerkende gegevens van een element koppelen tussen de geschreven en de grafische documenten van een dossier. De conventies en normen voor tekeningen.
De conventies en normen voor tekeningen interpreteren.
De specifieke symbolen voor plannen.
De specifieke symbolen van overzichtsplannen en detailtekeningen interpreteren.
De informatie op een juiste manier kunnen gebruiken.
De werktekening beoordelen i.v.m. speciale vereisten afhankelijk van het soort gebruik: schoken slijtweerstand, brandveiligheid, toegestane gebruiksbelasting, isolatievoorzieningen. Zich aan de hand van werktekeningen of schetsen een voorstelling maken van de werkzaamheden en de werkvolgorde bepalen. Het type daktimmerwerk.
De technische kennis over de verschillende constructies toepassen.
De decoratieve motieven.
Een decoratief grafisch element weergeven.
De technische terminologie.
De juiste technische termen gebruiken.
De codes en het vakjargon (communicatietechnieken).
De technische referenties en normen.
De technische documenten identificeren en decoderen
Technische informatie overbrengen (bouwdirectie, hiërarchische overste, collega). Technische informatie verzamelen. De noodzakelijke gegevens voor de uitvoering van de werf verzamelen. Uit de norm een uitvoeringsregel halen voor een gegeven realisatie.
De normen en handelsmaten voor constructiehout. De informatie op een juiste manier kunnen De normen en technische fiches naleven. gebruiken. De technische fiches van de fabrikanten en leveranciers. De technische clausules uit het algemeen bestek en De technische gegevens uit het bestek halen. het bijzondere bestek. Een bestek interpreteren (veiligheid en techniek). De systemen voor het ontwerp en de bouw van constructies • De normen (klassementen, erkenning, label) De technische kennis over de verschillende systemen • De overdracht van de belastingen toepassen. • De bescherming tegen brand • De thermische isolatie, de ondoordringbaarheid, • ... Zie volgende pagina
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠ 17
2
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
➠
De technische documenten identificeren en decoderen
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Planning van de werkzaamheden De verbindingen.
De technische kennis over de verschillende verbindingen toepassen.
Het beslag en hulptechnologieën.
Het beslag en de hulptechnologieën inventariseren en kiezen volgens de uitgeoefende functie, esthetische overwegingen, weerstand, ...
De soorten materialen en producten.
De verschillende materialen en producten identificeren.
De fysische kenmerken van de materialen en producten.
De fysische kenmerken van de materialen en producten identificeren en benutten.
De mechanische kenmerken van de materialen en producten.
De mechanische kenmerken van de materialen en producten identificeren en benutten.
De afwijkingen en de schade aan het hout.
De afwijkingen en de schade aan het hout identificeren.
De informatie op een juiste manier kunnen gebruiken.
De gevolgen op de uitwerking inschatten. De omvang van de constructies inschatten en beslissen of een samenwerking met een gespecialiseerd studiebureau nodig is of dat hij het daktimmerwerk zelf kan ontwerpen (als de grootte en complexiteit van het project redelijk zijn). De belangrijkste structuren van een daktimmerwerk.
Het daktimmerwerk ontwerpen
De aansluiting van de dakranden maken (dakdoorvoeringen) en de inplanting van de belangrijkste structuren van het daktimmerwerk bepalen (plaats van de dakspanten, de spouwen, hoekkepers en kilgoten, ...).
De verschillende typologieën van structuren (types De typologie van de structuur van het timmerwerk spanten, windverbanden, gordingen, kepers, hoek- kiezen in functie van de belasting, formele factoren, Besluitvaardigheid. kepers, kilgoten, ...). inrichting, ... Tekentechnieken: handmatig of met behulp van 2D- of 3D-software.
Een schets van het daktimmerwerkplan tekenen (op basis van foto's, van het plan van de ruwbouw, ...). Het ontwerp voorstellen met behulp van plannen, doorsnedes in perspectief, ... De verschillende daktimmerwerkplannen laten goedkeuren door de klant, de architect en/of het studiebureau.
Typologieën van de verbindingen. De materialen, machines en transport- en hefmid- De verbindingswijze kiezen. delen die beschikbaar zijn voor de verbinding.
De houtsoorten kiezen
Natuurlijke duurzaamheid in functie van de gebruiksklasse, of verkregen duurzaamheid (de behandelingsproducten).
De juiste houtsoort kiezen in functie van de gevraagde duurzaamheid.
De biologische gebruiksklassen van hout.
Bepalen in welk milieu de gekozen houtsoort zich zal bevinden en aan welke "risico's op beschadigin- Besluitvaardigheid. gen" ze blootgesteld zal zijn.
Visuele classificatie van bewerkt constructiehout, classificatie van gelamineerd hout, gevingerlast hout, gelijmd hout, ...
De klasse van de gebruikte materialen bepalen. Zie volgende pagina
18
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
2
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Planning van de werkzaamheden
➠
De categorieën van de constructie (residentieel, burelen, verzamelplaats, handel, ...).
De categorie van de constructie bepalen.
Evenwichtsvochtgehalte van het hout.
De dienstklasse van de constructie bepalen.
De belastingen, de overbelastingen de verschillende soorten steunstructuren.
Dimensioneren
De belastingen en overbelastingen identificeren. Verschillende soorten krachten (tractie, samendrukking, normale belasting, loodrechte belasting, snijdende belasting, buigingsmoment, torsiemoment, De belastingen bepalen en afstemmen op de afschuiving, ...). toelaatbare spanningen. Noties van de weerstand van materialen. De vervormingen door de verschillende belastingen: doorbuiging, knik, overhelling, kruip.
Nauwkeurigheid.
De vervormingen door de verschillende belastingen identificeren en controleren. De secties dimensioneren. De verbindingen dimensioneren.
De houtlijst opstellen Bepalen van de uit te voeren bewerkingen Bepalen van een werkvolgorde
Controleberekeningen.
De gegevens in de tabellen lezen en de controleformules gebruiken.
Aangepaste software.
Aangepaste software gebruiken.
Identiek aan “Opstellen van de materiaallijst op basis van het bouwplan en werktekeningen” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten. Identiek aan de sleutelactiviteit “Bepalen van de uit te voeren bewerkingen” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten. Identiek aan de sleutelactiviteit “Bepalen van een werkvolgorde” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten.
Het ruwhout voorbereiden Kantrechten en/of afkorten van ruw hout Visueel bepalen hoe de houtelementen optimaal uit een gevierschaald hout gehaald kunnen worden
De werking en de veiligheidsmaatregelen van houtbewerkingsmachines (beschermkappen, noodstop, ...).
Ruw hout verzagen tot benodigde ruwe afmetingen; verwijderen van spinthout en herkennen van de zaagwijze (kwartiers, dosse,…); hanteren van Nauwkeurigheid. afkortzagen en bedienen van de benodigde zaagDe verschillende versnijdingsmethodes en anticipatie op de vervormingen als gevolg van het drogen. machines (lintzaag, meerbladzaag,…).
Identiek aan de sleutelactiviteit “Visueel bepalen hoe de houtelementen optimaal uit een bool hout, gevierschaald hout gehaald kunnen worden” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten. Houttechnologie. Verschillende types hout.
Het hout drogen
Technieken voor het drogen, de opslag en het Het hout drogen. stapelen, de verluchting, de bescherming tegen de zon, het uitzweten, ...
Zin voor kwaliteit.
De noodzakelijke tijd om te drogen. Volgens de vervormingen en gebreken van het hout, de beste richting kiezen ten opzichte van de krachten Zin voor kwaliteit. die overgebracht zullen moeten worden en ten opzichte van de blootstelling aan vocht.
Richting van het hout Uit te zagen onderdelen uittekenen op gekantrecht hout
Identiek aan de sleutelactiviteit “Uit te zagen onderdelen uittekenen op gekantrecht hout of plaatmateriaal” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
19
2
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Verzagen Uitzagen op de ruwe maat van de onderdelen voor de uitlijning Sorteren Op voorhand de plaats en de stand van het onderdeel in de constructie aangeven
Hoewel het hout voor de uitlijning verzaagd wordt met extra lengte, zijn kennis, vaardigheden en attitudes identiek aan de sleutelactiviteit “Uitzagen op juiste afmeting van de onderdelen” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten. Identiek aan de sleutelactiviteit “Sorteren” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten. Identiek aan de sleutelactiviteit “Op voorhand de plaats en de stand van het onderdeel in de constructie aangeven” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten.
De aanzichten, een werktekening en de detailtekeningen van een daktimmerwerk Lezen en interpreteren van plannen, werkopdrachten en tekeningen
Identiek aan de sleutelactiviteit “Lezen en interpreteren van plannen, werkopdrachten en tekeningen” uit de activiteit “Planning van de werkzaamheden” van de daktimmerman. De uitzetinstrumenten.
De aanzichten van een daktimmerwerk uitzetten Uitzetten van de uitvoeringsplannen/de aanzichten.
Uitzetten van de aanzichten van een deel van de constructie.
De onderdelen van een daktimmerwerk uitzetten Uitzetten van de aanzichten van eenvoudige dakconstructies.
Geschikte hulpmiddelen voor het uitzetten op een gebetonneerde ondergrond of op een vloer gebruiken, zoals: smetkoord, groefmes, potlood, ... Een aanzicht op ware grootte uitzetten. Een aanzicht op kleinere schaal uitzetten.
Nauwkeurigheid.
De ware groottes van de randen en hoeken controleren met een berekening. Een aanzicht op ware grootte uitzetten. Een aanzicht op kleinere schaal uitzetten. De ware groottes van de randen en hoeken controleren met een berekening. Een aanzicht op ware grootte uitzetten. Een aanzicht op kleinere schaal uitzetten.
Nauwkeurigheid.
De ware groottes van de randen en hoeken controleren met een berekening. De afmetingen van een constructie of een gedeelte van een constructie opmeten.
De geometrische eigenschappen van een daktimmerwerk beoordelen
De posities in de hoogte van een constructie of een gedeelte van een constructie opmeten. De geometrische eigenschappen van daktimmerwerk.
Vormen van constructies of eenvoudige elementen opmeten: • door uit te zetten of door een schets • met een mal.
Kritische ingesteldheid.
De geometrische eigenschappen van een constructie of een gedeelte van een constructie identificeren. De mechanische kenmerken van de materialen en producten.
De mechanische kenmerken van de materialen en producten identificeren en benutten.
De normen en handelsmaten voor constructiehout.
Daktimmerconstructies dimensioneren
De technische fiches van de fabrikanten en leveranciers. De maatvoering.
De normen respecteren.
Nauwkeurigheid.
Een constructie of een element van een constructie dimensioneren. Berekeningssoftware gebruiken. Zie volgende pagina
20
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
2
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
De aanzichten, een werktekening en de detailtekeningen van een daktimmerwerk De conventies voor technisch tekenen, de verhoudingen en de vormen. De tekening uit de hand.
Schetsen en detailtekeningen tekenen
Afbeeldingshulpmiddelen. De schalen, de maateenheden.
De conventies voor tekenen respecteren. Uit de hand geproportioneerde schetsen maken. Tekensoftware gebruiken (CAD). Een database en professionele bibliotheken consulteren.
Nauwkeurigheid.
De tekeninstrumenten correct gebruiken. Een detailtekening maken op een geschikte schaal.
Een daktimmerconstructie fabriceren Lezen en interpreteren van plannen, werkopdrachten en tekeningen
Identiek aan de sleutelactiviteit “Lezen en interpreteren van plannen, werkopdrachten en tekeningen” uit de activiteit “Planning van de werkzaamheden” van de daktimmerman.
De fabricatieprocedés.
Een werkwijze vastleggen: • de uit te voeren operaties vastleggen • de materiële middelen en het gereedschap voor de uit te voeren taken hieraan koppelen • de uit te voeren controles voorzien • de toegangsmiddelen en de veiligheidsvoorzieningen die geplaatst moeten worden, voorzien. De werkmethode kiezen en rechtvaardigen. De noodzakelijke uitrusting inventariseren (gereedschap, machines).
Het gereedschap, de machines.
Een fabricatieproces van een daktimmerconstructie ontwikkelen
De uitrusting kiezen in functie van het soort werk en de plaats van uitvoering. De risico's van het gebruik van gevaarlijke machines identificeren.
De gebruiksaanwijzingen van de fabrikanten.
Een gebruiksaanwijzing interpreteren en vertalen. De noodzakelijke uitrusting inventariseren (gereedschap, machines).
De snijmiddelen en -technieken.
Een werkplan kunnen opmaken.
De uitrusting kiezen in functie van het soort werk en de plaats van uitvoering. De risico's van het gebruik van gevaarlijke machines identificeren. De machines instellen en bedienen. De noodzakelijke uitrusting inventariseren (gereedschap, machines).
De productiemiddelen en -technieken.
De uitrusting kiezen in functie van het soort werk en de plaats van uitvoering. De risico's van het gebruik van gevaarlijke machines identificeren. De machines instellen en bedienen.
De onderdelen van een daktimmerconstructie afschrijven De bewerkings- en freesoperaties leiden
Identiek aan de sleutelactiviteit “Afschrijven van de onderdelen” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten. Identiek aan de sleutelactiviteit “Verzagen” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten. Identiek aan de sleutelactiviteit “Bewerken” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten. Zie volgende pagina
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠ 21
2
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
➠
COMPETENTIES KENNIS
ATTITUDES
Een daktimmerconstructie fabriceren De technieken voor de beschermingsbehandeling van het hout (tegen schimmels en insecticiden). De specifieke eigenschappen van de materialen.
De fabricatie van een daktimmerconstructie afwerken
VAARDIGHEDEN
De parameters voor de toepassing.
De meng- en verduntechnieken. De toepassingsmethodes.
De behandeling kiezen in functie van de aard en de staat van de ondergrond. De kenmerken verstrekken. De benodigde hoeveelheden inschatten. Het gewicht van de te bevoorraden materialen inschatten. Zich informeren over de voorschriften van de technische fiches en de fabrikant (rendement, viscositeit, hygrometrie, gebruikstemperatuur, geschikte soort Zin voor kwaliteit. oplosmiddel). Mengen. Filteren. De ondergrond voorbereiden. De producten om het hout te beschermen en te behandelen, toepassen.
De codes voor goede praktijken voor het onderhoud De voorschriften van de fabrikant interpreteren. van het gereedschap en de uitrusting. Het gereedschap en de uitrusting onderhouden.
Assembleren in de werkplaats Traditionele houtverbindingen (stuiknaden, schuine Pennen, pengaten, uitsparingen, zwaluwstaarten, assemblages, haakse verbindingen). liplassen, … maken.
Vergaring
Verplaatsbare onderdelen in hun geheel assembleren
Chemische gekleefde verbindingen, hars, ... De externe verbindingsorganen.
Nauwkeurigheid.
Assemblage van verplaatsbare en 'hefbare' onderdelen.
Nauwkeurigheid.
Te lijmen oppervlakken profileren, maken van tand Doorboring met bouten, houtschroefbouten, kram- en groef, onder persen leggen, buigen, laminaat men, spanringen, plaatsing van de deuvels, kasten, lijmen, versterken met epoxyhars, ... borgpennen, ...
Materiaallijst voor het transport en het heffen.
Transporteren van de constructies en/of onderdelen naar de bouwwerf De afgewerkte constructies of de onderdelen opslaan Transporteren naar de plaats van bestemming Lossen en opslaan op de bouwplaats
22
Identiek aan de activiteit “Transporteren van constructies en/of onderdelen naar de bouwwerf” uit de gemeenschappelijke basisactiviteiten, maar met kennis van de regelgeving rond uitzonderlijk vervoer.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
2
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
De plaatsing van een daktimmerconstructie voorbereiden De werfplanning.
De meet- en nivelleerinstrumenten.
De werf coördineren met de andere beroepstakken voor de dag in kwestie. De meet- en nivelleerinstrumenten oplijsten en kiezen in functie van de maat en/of de nivellering die genomen en/of gegeven moet worden. De meet- en nivelleerinstrumenten opstellen, afstellen en gebruiken.
De controle van de bestaande referentiesystemen. De technieken voor communicatie en informatieoverdracht.
De maten en hoeken opmeten. De hoogtepeilen en de loodstanden opmeten. De overeenstemming van de situatie op de bouwplaats met de weergave op de plannen controleren. De vastgestelde problemen noteren en er verslag van uitbrengen. De overeenkomstigheid van de steunstructuren controleren (pas, lood, uitlijning, maatvoering, ...). De staat van de steunstructuur controleren.
De overeenkomstigheid van de steunstructuren.
De beperkingen op het vlak van de toepassing, obstakels, netwerken, onvoorziene vooruitgang of achterstand van de werkzaamheden identificeren. De overeenstemming van de situatie op de bouwplaats met de weergave op de plannen controleren. De resultaten van de opmeting overbrengen op een gedimensioneerde schets. De discrepanties tussen de opmetingen op de bouwplaats en de uitvoeringsplannen bepalen.
De plaatsing voorbereiden De technieken voor correcties en/of herstellingen.
Opmeten van de afwijkingen ten opzichte van de steunstructuren (muren, tegels, ...).
Een werkplan kunnen opmaken.
Opmeten van de vormfouten en fabricatiefouten. Een of meerdere oplossingen voorstellen. De daktimmerwerkelementen verbeteren of herstellen.
De technieken voor communicatie en informatieoverdracht.
De vastgestelde vormfouten noteren en er verslag van uitbrengen. De assen en/of de uitlijningen van de constructies aftekenen.
De inplantingstechnieken van constructies op de steunstructuren (muren, tegels in gewapend beton, ...).
De positie van de verschillende onderdelen waaruit de constructies bestaat, aftekenen. De diktes van de afschermingen (desgevallend) aftekenen. De referentiepeilen overbrengen. De positie van de bestaande uitsparingen ten opzichte van het inplantingsplan controleren. De aanvullende uitsparingen aftekenen en maken. De verdelingen aftekenen (rekenkundige indeling, symmetrie ten opzichte van een as).
De verankeringstechnieken.
De platen uitsmetten (recht of cirkelvormig netwerk). De verankeringen van de onderdelen plaatsen en fixeren met de ruwbouw (bouten, muurankers, muurprofielen, metalen leischoenen, chemische fixeermiddelen, ...). Zie volgende pagina
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠ 23
2
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
➠
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
De plaatsing van een daktimmerconstructie voorbereiden Informatie inwinnen over de specifieke veiligheidsHet dossier over de veiligheids- en gezondheidsco- regels voor de bouwplaats. ördinatie van de werknemers. De onmiddellijke omgeving van de bouwplaats beschermen.
De plaatsing van een daktimmerconstructie beveiligen
Het politiereglement.
De signalisatie overeenkomstig de van kracht zijnde wetgeving plaatsen.
De wetgeving, de algemene regelgeving en de bijzondere aanbevelingen in verband met de persoonlijke en collectieve bescherming van de werknemers inzake preventie en bescherming op het werk.
Informatie inwinnen over de veiligheidsregels die eigen zijn aan het gebruik van ladders, van steigers en van beschermingsmiddelen tegen vallen van personen en voorwerpen.
Zorg voor veiligheid en milieu.
Steigers en ladders plaatsen en gebruiken met inachtneming van de van kracht zijnde wetgeving.
Het dossier over de veiligheids- en gezondheidscoBeschermingsmiddelen plaatsen tegen vallen van ördinatie van de werknemers. personen en voorwerpen, overeenkomstig de van kracht zijnde wetgeving. Assembleren van de aanzichten op ware grootte. De opbouwtechnieken. De doorboringstechnieken.
De verbindingstechnieken.
De droge montage uitvoeren en de plaats van de bevestigingsmiddelen voor de assemblages bepalen. De gaten van de bouten en/of de pluggen positioneren en boren. De operaties uitvoeren om de onderdelen op hun plaats te brengen en te houden (drukken, klemmen, versteviging, ...). De verbindings-, verlijmings- en verstevigingsoperaties uitvoeren.
Het concept kwaliteit.
De onderdelen van een daktimmerwerk op de bouwplaats assembleren
De kwaliteitsprocedures en -indicatoren oplijsten. De oorzaken van een slechte kwaliteit opsporen. De gevolgen van een slechte kwaliteit opsporen (kostprijs, termijnen, klantentevredenheid, ...).
De controlematerialen.
Zin voor kwaliteit. De noodzakelijke uitrusting inventariseren. De uitrusting kiezen in functie van het soort controle.
De controlemiddelen.
De technische fiches en controleprocedures inventariseren.
De soorten controles. Noties van controle (maatvoering, geometrie, hygrometrie). De tolerantiebreedte. De werkwijzes voor controles.
Het begrip meting onderscheiden van het begrip controle en de soorten controles ten opzichte van de kwaliteitseis opsommen. De controlemethode inventariseren en kiezen.
De controlemethodes (maatvoering, geometrie, hygrometrie). De meet- en controleprotocols. De interpretatie van de resultaten van de meting.
24
Een referentie-oppervlak identificeren. De goede uitvoering van het werk controleren. De gebreken of fouten opsporen.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
2
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
De daktimmerconstructie heffen
Het hefmiddel kiezen
De verschillende soorten hefmiddelen (kranen, kraanschepen, takels, katrollen, spankabels, staaldraadtakels, lengen, krikken, vijzels, stutten, duw- en trekschoren, ...).
Het meest geschikte hefmiddel kiezen.
Zorg voor veiligheid en milieu.
De te heffen lasten, de beschikbare plaats, de veiligheid.
De steigers aanpassen
Lasten aanslaan en behandelen
De daktimmerconstructie heffen
Identiek aan de sleutelactiviteit “Opbouw en demontage van steigers” uit de voorafgaande activiteiten. De heftechnieken.
Inladen van de goederen (al dan niet met behulp van een geschikt hijstoestel).
De technieken in verband met het zekeren van de lading (sjortechnieken e.d.).
Bevestigen of beveiligen van de goederen tegen de risico’s van het heffen.
De regels voor de behandeling van lasten.
Informatie inwinnen over de specifieke veiligheidsregels voor behandelingstoestellen.
Zorg voor veiligheid en milieu.
De stabiliteit van de lasten.
De stabiliteit van de lasten tijdens de behandelingsZorg voor veiligheid en milieu. activiteiten controleren.
De conventionele tekens voor de kraanbestuurder.
De verankeringspunten kiezen. De behandelingstoestellen bedienen. Controle hebben over de verschillende operaties die uitgevoerd moeten worden in de ruimte (rijden, draaien, ...).
Reeksen onderdelen in hun geheel assembleren in de ruimte
De verschillende soorten hefmiddelen (kranen, kraanschepen, takels, katrollen, spankabels, staaldraadtakels, lengen, krikken, vijzels, stutten, duw- en trekschoren, ...).
De hef- en verbindingsmiddelen gebruiken.
Zorg voor veiligheid en milieu.
De persoonlijke en collectieve beschermingsmiddeDe veiligheidsmiddelen beheren. len: steigers, netten, werkbakken, harnassen, ...
De daktimmerconstructie plaatsen De constructie plaatsen
De plaatsing afwerken
De plaatsingstechnieken.
De onderdelen plaatsen (courante gordingen, gordingen voor een schilddak, courante spanten en hoekkepers).
De beschermingsmaterialen (zeilen, ...).
De bescherming kiezen in functie van het gebouw dat of de constructie die beschermd moet worden.
De beschermingstechnieken.
Het gebouw en de constructie beschermen tegen slechte weersomstandigheden.
De regelgeving rond milieuzorg.
De regelgeving in acht nemen.
De afvalklasses (gevaarlijk, niet gevaarlijk, inert).
De geschikte schoonmaaktechnieken en -middelen gebruiken.
De technieken voor de beschermingsbehandeling van het hout (tegen schimmels en insecticiden).
De behandeling kiezen in functie van de aard en de staat van de ondergrond.
Zin voor kwaliteit.
De technieken voor de afwerkingsbehandeling van De behandeling kiezen in functie van de aard en de het hout (verven, beitsen, ...). staat van de ondergrond. De specifieke eigenschappen van de materialen.
De kenmerken verstrekken. De benodigde hoeveelheden inschatten. Het gewicht van de te bevoorraden materialen inschatten. Zie volgende pagina
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠ 25
2
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
➠
COMPETENTIES KENNIS
ATTITUDES
De daktimmerconstructie plaatsen De parameters voor de toepassing.
De meng- en verduntechnieken.
Zich informeren over de voorschriften van de technische fiches en de fabrikant (rendement, viscositeit, hygrometrie, gebruikstemperatuur, geschikte soort oplosmiddel). Mengen. Filteren. De ondergrond voorbereiden.
De toepassingsmethodes.
De producten om het hout te beschermen en te behandelen, toepassen.
De onderstoppings- en afstellingstechnieken.
De constructies voorlopig afstellen en fixeren. De constructies onderschoren.
De windverbandtechnieken.
De schachten en de raveelstukken (dakvenster, trap, schoorsteen, installatiekanalen) maken.
De inmetselingstechnieken.
Het concept kwaliteit.
De plaatsing afwerken
VAARDIGHEDEN
De definitieve inmetseling van de constructie uitvoeren. De verhardingstijd van de inmetselingsproducten in acht nemen. De kwaliteitsprocedures en -indicatoren oplijsten. De oorzaken van een slechte kwaliteit opsporen. De gevolgen van een slechte kwaliteit opsporen (kostprijs, termijnen, klantentevredenheid, ...).
De controlematerialen.
De noodzakelijke uitrusting inventariseren. Zin voor kwaliteit. De uitrusting kiezen in functie van het soort controle.
De controlemiddelen.
De technische fiches en controleprocedures inventariseren.
De soorten controles.
Het begrip meting onderscheiden van het begrip controle en de soorten controles ten opzichte van de kwaliteitseis opsommen.
Noties van controle (maatvoering, geometrie, hygrometrie). De tolerantiebreedte. De werkwijzes voor controles. De controlemethodes (maatvoering, geometrie, hygrometrie). De meet- en controleprotocols. De interpretatie van de resultaten van de meting.
De technieken voor correcties en herstellingen. De technieken voor communicatie en informatieoverdracht.
26
De controlemethode inventariseren en kiezen. Een referentie-oppervlak identificeren. Meetpunten lokaliseren. De goede uitvoering van het werk controleren. De gebreken of fouten opsporen. De beschadigingen door de plaatsing opsporen. Een of meerdere oplossingen voorstellen. De daktimmerwerkelementen verbeteren of herstellen. De vastgestelde vormfouten noteren en er verslag van uitbrengen.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
2
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Een bouwknoop in daktimmerwerk afdichten Een bouwknoop identificeren
De afdichting van een bouwknoop verzekeren
De soorten materialen en producten: • Barrièrematerialen • Voegproducten.
De verschillende materialen en producten identificeren.
De types bouwknopen in daktimmerwerk.
De bouwknopen identificeren.
De waterdichtheid van de verbinding met de ruwbouw van het daktimmerwerk.
De waterdichtheidsbarrières aan de verbinding met de ruwbouw plaatsen.
De luchtdichtheid aan de bouwknopen.
De luchtdichtheidsbarrières aan de bouwknopen plaatsen.
De technieken om waterlekken te lokaliseren.
De waterlekken identificeren. Een of meerdere oplossingen voorstellen. Verhelpen aan de waterlekken.
De zoektocht naar luchtlekken: • thermografie • de Blowerdoor-test
De luchtlekken identificeren.
De technieken om luchtlekken te lokaliseren.
Een of meerdere oplossingen voorstellen. Verhelpen aan de luchtlekken.
Zorg voor veiligheid en milieu.
Zin voor kwaliteit.
2.2. Daktimmerwerk bij renovatie- en restauratiewerken
Een vervanging, herstelling en/of versteviging van een daktimmerconstructie voorbereiden De configuratie van de plaatsen. De geschiedenis van de technieken die gebruikt werden bij oude constructies.
De meetinstrumenten.
Een daktimmerconstructie die vervangen, hersteld en/of verstevigd moet worden, inspecteren
De toegangen en de opslagzones lokaliseren ten opzichte van de constructie. De constructie kunnen plaatsen in een historische en regionale context, met zijn bijzonderheden. De kenmerken en bijzonderheden van de bestudeerde constructie verduidelijken. De meet- en/of nivelleerinstrumenten opstellen, afstellen en gebruiken. Hoeken en afstanden opnemen en meten. Hoogtepeilen opmeten en/of overbrengen. De definitieve afmetingen van een constructie of een gedeelte van een constructie opmeten. De posities in de hoogte van een constructie of een gedeelte van een constructie opmeten.
De geometrische eigenschappen van daktimmerwerk.
Kritische ingesteldheid.
Vormen van constructies of eenvoudige elementen opmeten: • door uit te zetten of door een schets • met een mal. De eigenschappen van de materialen opsporen. De geometrische eigenschappen van een constructie of een gedeelte van een constructie identificeren.
De conventies voor technisch tekenen, de verhoudingen en de vormen. De tekening uit de hand. De tekensoftware (CAD). De tekeninstrumenten. De schalen, de maateenheden.
De opgenomen maten op een gestructureerde manier uitschrijven.
Zie volgende pagina
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠ 27
2
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
➠ Een vervanging, herstelling en/of versteviging van een daktimmerconstructie voorbereiden
Een daktimmerconstructie die vervangen, hersteld en/of verstevigd moet worden, inspecteren
De grote principes van vervangings-, herstellingsen/ of verstevigingstechnieken.
De bestaande gebreken identificeren. De meest geschikte herstellingstechniek identificeren.
De werkwijze voor vervanging, herstelling en/of versteviging.
De werkwijze identificeren.
De kenmerken verstrekken. De specifieke eigenschappen van de materialen die De benodigde hoeveelheden inschatten. nodig zijn voor de herstelling. Het gewicht van de te bevoorraden materialen inschatten.
Kritische ingesteldheid.
Zich informeren over de voorschriften van de technische De parameters voor de toepassing van de materia- fiches en de fabrikant (rendement, viscositeit, hygrometrie, gebruikstemperatuur, geschikte soort oplosmiddel). len die nodig zijn voor de versteviging. De nodige tijd voor de herstellingen inschatten. De technieken voor communicatie en informatieoverdracht. Historische evoluties en geografische variaties van de typologieën van daktimmerwerk. Noties van patrimoniumfilosofie.
De vastgestelde vormfouten meedelen. De situatie bestuderen en de typologie van daktimmerwerk bepalen. Een schadediagnose stellen.
De mogelijke diagnoses voor de schade.
Een vervanging, herstelling en/of versteviging van een daktimmerconstructie voorbereiden
De verschillende mogelijke interventietechnieken (demontage en werken in de werkplaats of interventie ter plaatse; vervanging, versteviging, enten, ...).
Een herstelstudie uitwerken (indien nodig in samenwerking met een fytopathologisch laboratorium). Een overzicht maken van de secties waar vervormingen kunnen optreden (doorbuiging, knik), breuk of Een werkplan kunnen opmaken. beweging van de verbinding. De verschillende mogelijke interventietechnieken herkennen.
Aan de architecten, ingenieurs en opdrachtgever de mogelijke opties voorstellen en in onderlinge De technische, financiële, esthetische en patrimoni- overeenstemming de beste mogelijkheid kiezen in functie van de criteria. umfilosofische criteria voor de restauratie.
Een daktimmerconstructie restaureren en renoveren (zonder ze te demonteren) Gebreken op het vlak van de loodstanden, de hoogtepeilen, de vlakheid, ...
Corrigeren
Meettechnieken.
De gebreken op het vlak van de loodstanden, de hoogtepeilen, de vlakheid, ... vaststellen. Een reeks onderdelen die bewogen hebben, corrigeren, opknappen, opnieuw in hun oorspronkelijke positie brengen.
Zin voor kwaliteit.
De maten opnemen om een identiek stuk of een ent te maken. Stut- en schoortechnieken.
Een vervanging, herstelling en/of versteviging van een daktimmerconstructie voorbereiden
28
De bestaande bebouwing onderschoren. De ongezonde delen van het hout weghakken. Een aangepast vervangstuk selecteren in de zagerij.
De verbindingen en stuiknaden uitzetten en uitbeiDe verschillende types verbindingen en stuiknaden telen op onbewerkt hout. waarmee het onderdeel opnieuw in zijn oorspronVerstekbakken maken. kelijke positie gebracht kan worden en opvangen Hout-op-houtverbindingen maken. van verschillende krachten. Stuiknaden maken met versterkingen, bouten, hangwerk, epoxyhars, ...
Zin voor kwaliteit.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
2
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Een daktimmerconstructie vervangen, herstellen en/of verstevigen (met demontage) Informatie inwinnen over de specifieke veiligheidsHet dossier over de veiligheids- en gezondheidsco- regels voor de bouwplaats. ördinatie van de werknemers. De onmiddellijke omgeving van de bouwplaats beschermen.
Een vervanging, herstelling en/of versteviging van een daktimmerconstructie beveiligen
Het politiereglement.
De signalisatie overeenkomstig de van kracht zijnde wetgeving plaatsen.
De wetgeving, de algemene regelgeving en de bijzondere aanbevelingen in verband met de persoonlijke en collectieve bescherming van de werknemers inzake preventie en bescherming op het werk.
Informatie inwinnen over de veiligheidsregels die eigen zijn aan het gebruik van ladders, van steigers en van beschermingsmiddelen tegen vallen van personen en voorwerpen.
Zorg voor veiligheid en milieu.
Steigers en ladders plaatsen en gebruiken met inachtneming van de van kracht zijnde wetgeving.
Het dossier over de veiligheids- en gezondheidscoBeschermingsmiddelen plaatsen tegen vallen van ördinatie van de werknemers. personen en voorwerpen, overeenkomstig de van kracht zijnde wetgeving. De verstevigingstechnieken.
Uitvoering van een onderschoring.
De beschermingsmaterialen (zeilen, ...).
De bescherming kiezen in functie van het gebouw dat of de constructie die beschermd moet worden.
De beschermingstechnieken.
Het gebouw en de constructie beschermen tegen slechte weersomstandigheden. Een demontageplan maken.
Stut- en schoortechnieken.
De bestaande constructie onderschoren en de krachten afleiden voor de interventie.
Demontage van onderdelen of gehelen aan onderdelen.
De verbindingen losmaken. De te restaureren elementen demonteren. Het beschadigde hout weghakken en daarbij de verbindingen bepalen.
Een daktimmerconstructie die vervangen, hersteld en/of verstevigd moet worden, demonteren
Een onderscheid maken tussen de geschikte behandelingsmiddelen. De behandelings-, hef- en verankeringstoestellen.
De regels voor de behandeling van lasten.
Het meest geschikte behandelingsmiddel kiezen in functie van de kenmerken van de te verplaatsen last en van de configuratie van de plaatsen.
Zin voor kwaliteit.
Informatie inwinnen over de specifieke veiligheidsregels voor behandelingstoestellen.
De stabiliteit van de lasten.
De stabiliteit van de lasten tijdens de behandelingsactiviteiten controleren.
De conventionele tekens voor de kraanbestuurder.
De verankeringspunten kiezen. De behandelingstoestellen bedienen.
Een structuurelement neerleggen. De definitieve maten opnemen op de werf. De aanzichten opmaken. De verzaaglijst opstellen. De verbindingen uitzetten en het bikken uitoefenen. Zin voor kwaliteit. De specifieke eigenschappen van de materialen die De verzaag- en kneedoperaties uitvoeren. nodig zijn voor de vervanging. De verbindingen en de profielen bewerken. Verbinden en daarbij de elementen bijsturen. Een afwerking geven aan de constructie. Een vervangingselement plaatsen. De vervangingstechnieken.
Een daktimmerconstructie vervangen
Zie volgende pagina
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
➠
29
2
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
➠ Een daktimmerconstructie vervangen, herstellen en/of verstevigen (met demontage) De technieken voor herstellingen en/of verstevigingen.
De behandeling kiezen in functie van de aard en de staat van de ondergrond.
Een houten versteviging plaatsen. Een metalen verstevigingsstuk plaatsen. Verstevigen met synthetische hars. De kenmerken verstrekken. De noodzakelijke materialen voor de herstelling en/ De benodigde hoeveelheden inschatten. of versteviging. Het gewicht van de te bevoorraden materialen inschatten.
De parameters voor de toepassing van de materialen die nodig zijn voor de herstelling en/of versteviging.
De onderstoppings- en afstellingstechnieken.
De windverbandtechnieken.
Een daktimmerconstructie herstellen en/of verstevigen Het concept kwaliteit.
Zich informeren over de voorschriften van de technische fiches en de fabrikant (rendement, viscositeit, hygrometrie, gebruikstemperatuur, geschikte soort oplosmiddel). De nodige tijd voor de herstellingen inschatten. Mengen. Filteren. De ondergrond voorbereiden. De herstellings- of verstevigingsproducten toepassen. De constructies voorlopig afstellen en fixeren. De constructies onderschoren: • in het vlak van de dakhellingen • in de horizontale en verticale vlakken. De schachten en de raveelstukken (dakvenster, trap, schoorsteen, installatiekanalen) maken. De kwaliteitsprocedures en -indicatoren oplijsten. De oorzaken van een slechte kwaliteit opsporen. De gevolgen van een slechte kwaliteit opsporen (kostprijs, termijnen, klantentevredenheid, ...).
De controlematerialen.
De noodzakelijke uitrusting inventariseren. De uitrusting kiezen in functie van het soort controle.
De controlemiddelen.
De technische fiches en controleprocedures inventariseren.
De soorten controles. Noties van controle (maatvoering, geometrie, hygrometrie). De tolerantiebreedte.
Zin voor kwaliteit.
Het begrip meting onderscheiden van het begrip controle. De soorten controles ten opzichte van de kwaliteitseis opsommen.
De werkwijzes voor controles. De controlemethodes (maatvoering, geometrie, hygrometrie).
De controlemethode inventariseren en kiezen.
Een referentie-oppervlak identificeren. Meetpunten lokaliseren. De goede uitvoering van het werk controleren. De interpretatie van de resultaten van de meting. De gebreken of fouten opsporen. De codes voor goede praktijken voor het onderhoud De voorschriften van de fabrikant interpreteren. van het gereedschap en de uitrusting. Het gereedschap en de uitrusting onderhouden. De meet- en controleprotocols.
30
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VAN EEN DAKTIMMERMAN
SLEUTELACTIVITEIT
2
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Een vervanging, herstelling en/of versteviging van een daktimmerconstructie afwerken De technieken voor de beschermingsbehandeling van het hout (tegen schimmels en insecticiden).
De behandeling kiezen in functie van de aard en de staat van de ondergrond.
De technieken voor de afwerkingsbehandeling van De behandeling kiezen in functie van de aard en de het hout (verven, beitsen, ...). staat van de ondergrond.
Een daktimmerconstructie behandelen tegen parasieten
De specifieke eigenschappen van de materialen.
De kenmerken verstrekken. De benodigde hoeveelheden inschatten. Het gewicht van de te bevoorraden materialen inschatten.
De parameters voor de toepassing.
Zich informeren over de voorschriften van de technische fiches en de fabrikant (rendement, viscositeit, hygrometrie, gebruikstemperatuur, geschikte soort Zin voor kwaliteit. oplosmiddel).
De meng- en verduntechnieken. De toepassingsmethodes.
Mengen. Filteren. De ondergrond voorbereiden. De producten om het hout te beschermen en te behandelen, toepassen.
De codes voor goede praktijken voor het onderhoud De voorschriften van de fabrikant interpreteren. van het gereedschap en de uitrusting. Het gereedschap en de uitrusting onderhouden.
De inmetselingstechnieken.
Het concept kwaliteit.
Een vervanging, herstelling en/of versteviging van een daktimmerconstructie afwerken
De definitieve inmetseling van de constructie uitvoeren. De verhardingstijd van de inmetselingsproducten in acht nemen. De kwaliteitsprocedures en -indicatoren oplijsten. De oorzaken van een slechte kwaliteit opsporen. De gevolgen van een slechte kwaliteit opsporen (kostprijs, termijnen, klantentevredenheid, ...).
De controlematerialen.
De noodzakelijke uitrusting inventariseren. De uitrusting kiezen in functie van het soort controle.
De controlemiddelen.
De technische fiches en controleprocedures inventariseren.
De soorten controles.
Het begrip meting onderscheiden van het begrip controle.
Noties van controle (maatvoering, geometrie, hygrometrie). De tolerantiebreedte. De werkwijzes voor controles. De controlemethodes (maatvoering, geometrie, hygrometrie). De meet- en controleprotocols. De interpretatie van de resultaten van de meting.
De technieken voor correcties en herstellingen. De technieken voor communicatie en informatieoverdracht.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
De soorten controles ten opzichte van de kwaliteitseis opsommen.
Zin voor kwaliteit.
De controlemethode inventariseren en kiezen. Een referentie-oppervlak identificeren. Meetpunten lokaliseren. De goede uitvoering van het werk controleren. De gebreken of fouten opsporen. De beschadigingen door de plaatsing opsporen. Een of meerdere oplossingen voorstellen. De daktimmerwerkelementen verbeteren of herstellen. De vastgestelde vormfouten noteren en er verslag van uitbrengen.
31
3
Transversale “Groene” activiteiten
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
3.1. ISOLATIE
Isolatiemateriaal kiezen
Materiaalkeuze
Basisprincipes van thermische isolatie • Complementariteit van isoleren, luchtdichting & ventilatie • Bouwknopen (bv. overgang dak en gevel): verliezen en risico op schimmelvorming • Convectielekken. Basisprincipes van akoestische isolatie • Contactgeluid en luchtgeluid • Geluiddemping. De verschillende soorten isolatiematerialen en hun thermische (geleiding λ), mechanische (weerstand tegen scheurvorming, tegen samendrukking, ...) en akoestische eigenschappen, hun brandwerendheid, duurzaamheid en stabiliteit in de tijd, milieuimpact, invloed op de gezondheid, ...
Het belang van een goede keuze en correcte plaatsing van de isolatie begrijpen.
De basisprincipes van waterdampdiffusie: • Klimaatklasses • Verspreiding/convectie • Rol van de dampwerende laag • Rol en aard van het onderdak De gezondheidsrisico’s van de verschillende isolatiematerialen en de aangepaste beschermingsmiddelen.
Isolatiemateriaal plaatsen Analyseren van de isolatie
Bij de plaatsing de volgorde van de dakbedekkingslagen kunnen evalueren voor de realisatie van een dak met meerdere lagen.
Plaatsen van het isolatiemateriaal
De plaatsings- en bevestigingsmethodes van isolatiematerialen volgens het type isolatiemateriaal: Erg zorgvuldig zijn. • soepel isolatiemateriaal De beschermingsmiddelen gebruiken die aangepast Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie • halfstar isolatiemateriaal zijn aan de plaatsing van de isolatie. met de andere vakgebieden nodig is. • al dan niet getand-gegroefd star isolatiemateriaal • sandwichpanelen.
Beheren van de aansluitingsstukken
De eventuele gevolgen van een koudebrug begrijpen: • Risico op thermische verliezen • Risico op schimmelvorming.
Het belang van een correcte plaatsing van de isolatie begrijpen.
Erg zorgvuldig zijn. Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie met de andere vakgebieden nodig is.
De technische eisen i.v.m. brandveiligheid.
32
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
Transversale “Groene” activiteiten
SLEUTELACTIVITEIT
3
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
3.2. LUCHTDICHTing
Een lucht- en/of dampscherm kiezen
Prestaties
Weten hoe de luchtdichtheid van een gebouw uitgedrukt wordt (v50, n50, …), hoe deze prestatie gemeten wordt (blowerdoor-test) en wat de grootte-ordes zijn volgens de energieprestatie van het gebouw.
Het belang van een goede keuze en correcte plaatsing van lucht- en dampscherm begrijpen.
Het relatieve belang van de verschillende soorten lekken. Weten hoe ze geïdentificeerd worden (infrarood, rooktest).
Keuze van het lucht- en dampwerende materiaal
De klimaatklasses (I tot IV). Het principe van waterdampdiffusie. De verschillende soorten lucht- en dampwerend materialen (panelen, membranen, …) en hun eigenschappen (SD-waarde - klasses E1 tot E4, weerstand tegen scheuren, weerstand tegen hoge temperaturen, ...).
Het belang van een goede keuze en correcte plaatsing van lucht- en dampscherm begrijpen.
Een lucht- en/of dampscherm plaatsen Uitvoering van de banen
Weten waar het lucht- en/of dampscherm geplaatst moet worden.
Erg zorgvuldig zijn. Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie met de andere vakgebieden nodig is.
Doorbrekingen en integratie van dakelementen
De snijmethodes en benodigdheden (fittings, onderdakkragen, ...) kennen waarmee door de verschillende lagen van het dakcomplex gegaan kan worden.
Erg zorgvuldig zijn. Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie met de andere vakgebieden nodig is.
Afwerkingen
De verschillende afdichtingsproducten (kleefbanden, lijmen, stopverven, coatings, …) en hun duurzaamheid in de tijd. De voorbereidingswijze van de draagconstructies.
Erg zorgvuldig zijn. Zich ervan bewust zijn dat een goede coördinatie met de andere vakgebieden nodig is.
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
33
34
Beroepscompetentieprofiel Daktimmerman
fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5, 1000 Brussel t +32 2 210 03 33 • f +32 2 210 03 99 fvb.constructiv.be •
[email protected] © fvb•ffc Constructiv, Brussel, 2014. Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen
BEROEPScompetentiePROFIELEN Ruwbouw
Machinale beroepen Bagger Kraanbestuurder Betonmixerchauffeur Weg- en waterbouw
Steen
Natuursteenbewerker Ruwbouw
Afwerking
Afwerking ruwbouw
Dak
Hout
Glas Metaal
Verf Transversale beroepen
Werktuigkundige voor baggervaart Baggerwerker Torenkraanbestuurder Bestuurder mobiele kraan Betonmixerchauffeur Betonpompbedienaar Boormeester horizontale boringen Boormeester verticale boringen Chauffeur Bouwplaatsmachinist Plaatser nutsleidingen Stratenmaker Asfalt- en betonwegenbouwer Rioollegger Metselaar Bekister - betonneerder IJzervlechter Werfbediener ruwbouw Asbestverwijderaar Betonhersteller Prefab-monteerder Spoorwerker Dekvloerlegger Tegelzetter Stukadoor Monteur metalen gevel- en dakelementen Dakdekker Dakafdichter Daktimmerman Houtskeletbouwer Buitenschrijnwerker Binnenschrijnwerker Interieurbouwer Glaswerker Stellingbouwer Industrieel isolatiewerker Chauffagist Sanitarist Plaatser van ventilatiesystemen Schilder-decorateur Industrieel schilder Magazijnier Heftruckbestuurder volgens info op 12/09/2013
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid