,3 Brussel, 2 juli 2002
6RFLDOH YHUDQWZRRUGHOLMNKHLG YDQ EHGULMYHQ HHQ QLHXZH VWUDWHJLH YDQ GH &RPPLVVLH RP GH ELMGUDJH YDQ KHW EHGULMIVOHYHQ DDQ GXXU]DPH RQWZLNNHOLQJ WH EHYRUGHUHQ 'H &RPPLVVLH KHHIW YDQGDDJ HHQ QLHXZH VWUDWHJLH LQ]DNH GH VRFLDOH YHUDQWZRRUGHOLMNKHLG YDQ EHGULMYHQ &RUSRUDWH 6RFLDO 5HVSRQVLELOLW\ &65 JRHGJHNHXUG'RHOYDQGHVWUDWHJLHLVGHELMGUDJHYDQKHWEHGULMIVOHYHQDDQ GXXU]DPHRQWZLNNHOLQJWHEHYRUGHUHQ,QKHWEHOHLGVGRFXPHQWZRUGWJHSOHLW YRRUHHQQLHXZHVRFLDOHHQPLOLHXUROYRRUKHWEHGULMIVOHYHQLQHHQPRQGLDOH HFRQRPLH %RYHQGLHQ ZRUGW HHQ (XURSHDQ 0XOWL6WDNHKROGHU )RUXP YRRU DOOH EHWURNNHQ SDUWLMHQ VRFLDOH SDUWQHUV EHGULMIVQHWZHUNHQ KHW PDDWVFKDSSHOLMN PLGGHQYHOG FRQVXPHQWHQ HQ LQYHVWHHUGHUV RSJHULFKW RP EHVWH SUDNWLMNHQ XLW WH ZLVVHOHQ EHJLQVHOHQ YRRU JHGUDJVFRGHV WH RQWZLNNHOHQ HQ HHQ FRQVHQVXV WRW VWDQG WH EUHQJHQ RYHU REMHFWLHYH HYDOXDWLHPHWKRGHQ HQ YDOLGDWLHLQVWUXPHQWHQ ]RDOV VRFLDOH ODEHOV 'H VWUDWHJLHYXOWEHVWDDQGHLQLWLDWLHYHQYDQEHGULMYHQHQRYHUKHLGVRUJDQLVDWLHV ]RDOVGH2(62HQGH91DDQ&65ZRUGWJHGHILQLHHUGDOVYULMZLOOLJHVRFLDOH HQPLOLHXSUDNWLMNHQYDQEHGULMYHQGLHPHWGHNHUQDFWLYLWHLWHQYHUEDQGKRXGHQ HQGHZHWWHOLMNHYHUSOLFKWLQJHQYDQKHWEHGULMIVOHYHQRYHUVWLMJHQ'HVWUDWHJLH YHUOHHQWRRNVWHXQDDQ&65LQ0.%EHGULMYHQPHWQDPHGRRUGHYRRUGHOHQ YDQ &65 YRRU EHGULMYHQ WH LGHQWLILFHUHQ HQ KHW 0.% YRRU WH OLFKWHQ 'H &RPPLVVLH VSHHOW HHQ EHODQJULMNH URO RS KHW SXQW YDQ &65 ]H EUHQJW EHGULMYHQ XLW KHHO (XURSD VDPHQ RP EHVWH SUDNWLMNHQ XLW WH ZLVVHOHQ HQ JHPHHQVFKDSSHOLMNHHYDOXDWLHEHJLQVHOHQYDVWWHVWHOOHQ7HQVORWWHVWUHHIWGH &RPPLVVLH HUQDDU &65 LQ DOOH (8EHOHLGVPDDWUHJHOHQ WH LQWHJUHUHQ ELMYRRUEHHOG GRRU RQWZLNNHOLQJVODQGHQ EHWHU RYHU &65 WH LQIRUPHUHQ 'H &RPPLVVLH ]DO LQ HHQ YHUVODJ SXEOLFHUHQ RYHU GH ZHUN]DDPKHGHQ YDQ KHW (XURSHDQ0XOWL6WDNHKROGHU)RUXP Anna Diamantopoulou, commissaris van werkgelegenheid en sociale zaken, verklaarde: ’CSR kan een belangrijke rol spelen bij de bevordering van duurzame ontwikkeling. Veel bedrijven beseffen dat CSR winst kan opleveren en CSRprogramma’s schieten als paddestoelen uit de grond. De EU kan echter op twee cruciale manieren voor een meerwaarde zorgen: 1) door de betrokken partijen te helpen CSR transparanter en geloofwaardiger te maken en 2) door aan te tonen dat CSR niet alleen multinationals maar ook kleinere bedrijven winst kan opleveren. CSR en corporate governance zijn twee zijden van dezelfde medaille: ’greenwashing’ van sociale en milieuprestaties is even slecht als ’whitewashing’ van winst. CSR is niet meer alleen een zaak van marketingafdelingen’.
Erkki Liikanen, commissaris van Ondernemingen en de Informatiemaatschappij, verklaarde: ’CSR heeft een rijke traditie in Europa. Bedrijven van allerlei grootte voeren een strategie met het oog op evenwicht tussen economische belangen, sociale verwachtingen en milieubehoeften. Als CSR goed wordt beheerd, kan het het concurrentievermogen van bedrijven op lange termijn versterken, het ondernemingsklimaat verbeteren en ons dichter brengen bij de strategische doelstelling van de Unie voor 2010. De strategie van de Commissie ter bevordering van CSR is gebaseerd op het vrijwillige karakter van de inspanningen van bedrijven. Het forum zal de consensus tussen de bedrijven en de andere betrokken partijen versterken. De bedrijven zullen zo ten volle kunnen profiteren van hun inspanningen’.
'HVWUDWHJLHYDQGH&RPPLVVLH De nieuwe strategie van de Commissie inzake CSR is bedoeld om: - de voordelen van CSR voor het bedrijfsleven te promoten en zo CSR voor steeds meer bedrijven (vooral MKB-bedrijven) aantrekkelijk te maken; - de externe evaluatie en benchmarking van de sociale en milieuprestaties van bedrijven te bevorderen om CSR meer geloofwaardigheid te verlenen; - een ’European Multi-Stakeholder Forum’ te beheren om de discussie op CSR toe te spitsen; - te waarborgen dat EU-beleidsmaatregelen CSR-vriendelijk zijn. De strategie van de Commissie zal een meerwaarde verlenen aan de inspanningen van het bedrijfsleven en de overheid op het punt van CSR. Steeds meer bedrijven hanteren gedragscodes, publiceren sociale en milieuverslagen, benoemen specifiek voor CSR verantwoordelijke managers sluiten zich aan bij bedrijfsnetwerken om beste praktijken inzake CSR uit te wisselen. Investeerders zijn steeds meer geïnteresseerd in CSR, zoals blijkt uit de proliferatie van ethische fondsen, sociale indices en de sociale doorlichting en rating van bedrijven door gespecialiseerde instanties. In een aantal EU-lidstaten verspeiden pensioenfondsen informatie over hun sociaal en milieubeleid. Het aantal sociale labels – labels die verwijzen naar de sociale of milieuprestaties van bedrijven – neemt onder druk van steeds bewustere consumenten toe. Doel van de strategie van de Commissie is de discussie over CSR in goede banen te leiden om de CSR-instrumenten (gedragscodes, sociale labels, enzovoort) transparanter te maken en in de ogen van de betrokken partijen, zoals consumenten en investeerders, meer geloofwaardigheid te verlenen.
(HQ(80XOWL6WDNHKROGHU)RUXPRQ&65 Bij wijze van praktische maatregel stelt de Commissie voor een "EU MultiStakeholder Forum on CSR" te organiseren. De belangrijkste Europese organisaties van werkgevers, werknemers, consumenten en het maatschappelijk middenveld en een aantal bedrijfsnetwerken zullen aan het forum deelnemen. Doel is de transparantie en convergentie van CSR te bevorderen door kennis en goede praktijken uit te wisselen en een gemeenschappelijke EU-strategie en gemeenschappelijke richtsnoeren te ontwikkelen. Het forum wordt verzocht om voor de zomer van 2004 een verslag over zijn werkzaamheden bij de Commissie in te dienen. De Commissie zal de resultaten van het forum evalueren, een beslissing over de toekomst van het forum nemen en nagaan of het raadzaam is om samen met vooral het bedrijfsleven en andere betrokken partijen nieuwe initiatieven ter bevordering van CSR te nemen.
2
5DSSRUWDJHRYHU&65 De nieuwe strategie van de Commissie biedt een stabiel kader voor CSR. Het is bijzonder moeilijk om de prestaties van bedrijven te benchmarken bij gebrek aan een referentiekader voor de evaluatie van CSR. Het is ook belangrijk de bestaande instrumenten ten behoeve van de bedrijven en alle betrokken partijen te vereenvoudigen en te rationaliseren. Het is in dit verband zaak zorgvuldig te evalueren hoe de verspreiding en de transparantie van sociale rapportage in Europa het best kan worden bevorderd. De ontwikkeling van een algemeen referentiekader voor sociale en milieurapportage door GRI (Global Reporting Initiative) is het meest geavanceerde initiatief op dit gebied. Uit de reacties op het groenboek blijkt dat een groot aantal betrokken partijen (inclusief het Europees Parlement) het initiatief verwelkomen. Het "European Multi-Stakeholder Forum on CSR" zal beste praktijken uitwisselen en een consensus tot stand proberen te brengen over richtsnoeren voor specifieke CSR-instrumenten (inclusief rapportage-instrumenten).
'HYRRUGHOHQYDQ&65YRRUKHWEHGULMIVOHYHQ Dankzij de strategie van de Commissie kan duidelijk worden gemaakt welke voordelen CSR het bedrijfsleven oplevert. Veel voordelen zijn intuïtief en houden verband met minder personeelsverloop, beter gemotiveerde werknemers, verhoogde productiviteit, betere relaties met plaatselijke gemeenschappen en belangrijke betrokken partijen, zoals klanten, zakenpartners en consumenten. Een bedrijfsmodel waarin CSR is geïntegreerd, kan dankzij kwaliteit, nieuwe handelsmogelijkheden, concurrentievoordelen en een beter imago ook een bron van innovatie zijn. Een van de belangrijkste argumenten voor CSR houdt echter verband met het beheer en de preventie van risico's. Thema's die in het verleden door investeerders en managers als 'zacht' werden beschouwd (mensenrechten, relaties met plaatselijke gemeenschappen, milieu, veiligheid en gezondheid), zijn uitgegroeid tot moeilijke kwesties. Moeilijk te beheren, moeilijk te veronachtzamen en desastreus als je verkeerde inschattingen maakt. Bovendien zijn het potentieel zeer dure thema's, niet alleen in financieel opzicht maar ook omdat ze de bewegingsvrijheid en de maatschappelijke status van bedrijven kunnen beïnvloeden. De Commissie is van plan CSR te promoten en het MKB over CSR op de hoogte te houden.
0.%EHGULMYHQ De Commissie wil vooral ten behoeve van MKB-bedrijven CSR een meerwaarde verlenen. Het leeuwendeel van de Europese bedrijven zijn MKB-bedrijven. Het MKB biedt werk aan 53% van de beroepsbevolking. MKB-bedrijven zijn een stuwende kracht achter de groei en de welvaart van Europa en ze behoren plaatselijk tot de belangrijkste economische en sociale actoren. Veel MKB-bedrijven zijn zich bewust van de zakelijke voordelen van CSR, zoals betere relaties met klanten en plaatselijke gemeenschappen. Uit een recente studie in opdracht van de Commissie blijkt trouwens dat veel MKB-bedrijven hun sociale verantwoordelijkheid al nemen zonder met het concept CSR vertrouwd te zijn (zie IP/02/778). De behoeften van MKB-bedrijven verschillen van de behoeften van grotere bedrijven. Het CSR-kader van de EU moet daarom flexibel zijn en aangepast aan de specifieke situatie van het MKB. MKB-bedrijven halen niet op dezelfde manier als grote bedrijven voordeel uit hun engagement. Daarom is het zaak MKB-bedrijven te helpen een meer strategische aanpak te ontwikkelen. Gebrek aan kennis en middelen lijkt de belangrijkste hinderpaal voor het sociaal engagement van MKBbedrijven te zijn.
3
MKB-bedrijven kunnen alleen beter worden voorgelicht en nauwer bij CSR worden betrokken als advies wordt verleend, voor opleidingen wordt gezorgd, geschikte instrumenten worden ontwikkeld en bewijsmateriaal over de voordelen van CSR voor verschillende soorten MKB-bedrijven wordt verzameld. De Commissie zal de uitwisseling en verspreiding van goede praktijken bevorderen (bijvoorbeeld via publicaties en het verzamelen van goede praktijken op internet); de ontwikkeling en verspreiding van gebruiksvriendelijke, op maat gesneden instrumenten (voorlichtingsmateriaal, ’self-evaluation tools’) vergemakkelijken; steun verlenen aan MKB-organisaties en MKB-netwerken om MKB-bedrijven voor te lichten en advies te verlenen; en de samenwerking tussen grotere en kleinere bedrijven vergemakkelijken (bijvoorbeeld via mentorprogramma’s), aangezien grote bedrijven wellicht de meeste druk op MKB-bedrijven zullen uitoefenen om aandacht aan CSR te schenken.
+HWJURHQERHNRYHU&65 De Commissie heeft in juli 2001 een groenboek over CSR gepubliceerd. De meer dan 250 binnengekomen reacties zijn te vinden op de Europa-website http://europa.eu.int/comm/employment_social/soc-dial/csr/csr_index.htm . Uit de reacties blijkt dat er een algemene consensus bestaat over het feit dat: - CSR verband houdt met duurzame ontwikkeling; - CSR impliceert dat bedrijven aandacht schenken aan de sociale, economische en milieueffecten van hun activiteiten (triple bottom line approach); - CSR betrekking heeft op activiteiten die in de algemene bedrijfsstrategie zijn geïntegreerd (CSR is geen "toevoegsel" aan de kernactiviteiten van een bedrijf); - CSR niet impliceert dat overheidstaken naar de particuliere sector worden overgeheveld; - CSR de wetgeving en de sociale dialoog aanvult maar niet vervangt; - CSR een mondiaal thema is waarvan de externe (niet-EU) dimensie de grootste uitdaging vormt; - CSR een dialoog tussen de bedrijven en de andere betrokken partijen vereist; - het van vitaal belang is dat managers, werknemers en andere actoren onderwijs en opleidingen over CSR kunnen volgen; - CSR niet kan zonder transparante en geloofwaardige validatie-instrumenten. Volgens de meeste bedrijven: - is CSR van strategisch belang voor de duurzaamheid van bedrijven op lange termijn. Rentabiliteit is echter een allereerste voorwaarde voor CSR; - bestaan er – vooral voor het MKB – geen algemeen geldende oplossingen. Een verplichte harmonisering zou een averechts effect hebben; - moet CSR door de markt worden gestuurd. Volgens de meeste vakbonden en ngo's: - is CSR alleen geloofwaardig als alle betrokken partijen bij de ontwikkeling, de uitvoering en de evaluatie worden betrokken; - moet sociale en milieurapportage verplicht en verifieerbaar zijn; - houdt CSR verband met corporate governance aangezien bedrijven verantwoording schuldig zijn voor hun activiteiten.
4
Iedereen is het erover eens dat de EU voor een meerwaarde kan zorgen. De EU moet: - een coherente, evenwichtige en flexibele benadering van CSR ontwikkelen waarbij alle relevante thema’s aan bod komen; - voortbouwen op bestaande initiatieven; - als katalysator voor informatie fungeren (voorlichting, uitwisseling van goede praktijken, onderzoek, enzovoort); - de transparantie en geloofwaardigheid van CSR bevorderen (door een beleid van openheid); - de dialoog tussen de bedrijven en alle andere betrokken partijen stimuleren; - CSR in alle beleidsmaatregelen van de EU integreren en CSR via het beleid van de EU stimuleren; - fundamentele sociale en mensenrechten in derde landen bevorderen, vooral via internationale organisaties (IAO, OESO en WHO).
$FKWHUJURQG Sinds 1995 – toen een groep Europese bedrijven samen met de voorzitter van de Europese Commissie, Jacques Delors, een "Manifesto of Enterprises against Social Exclusion" publiceerden – wordt in de EU een debat over CSR gevoerd. Het manifest leidde tot de oprichting van het "European Business Network" ter bevordering van de dialoog tussen bedrijven en de uitwisseling van beste praktijken inzake CSR (CSR Europe). Pas op de Europese Raad van Lissabon in maart 2000 kreeg CSR een vooraanstaande plaats op de politieke agenda van de EU. Voor de eerste keer riepen de staatshoofden en regeringsleiders van de EU-lidstaten de bedrijven op hun verantwoordelijkheid te nemen en zich in te spannen om van de EU vóór 2010 de meest concurrerende en integratiegerichte economie ter wereld te maken. De mededeling van de Commissie over de nieuwe strategie van de Commissie inzake CSR vindt u op de CSR-homepage: http://europa.eu.int/comm/employment_social/soc-dial/csr/csr_index.htm . Zie ook MEMO/02/153 .
5
