BREDA IN EVENT 02 EEN FEESTJAAR OM NOOIT TE VERGETEN BREDA 750. Om de Haenen: uniek woningbouwplan

S TA D S M A G A Z I N E V O O R B R E D A E . O .

IN EVENT BREDA

NUMMER 2 OKTOBER 2002

02

Om de Haenen: uniek woningbouwplan MTRO De Rooi Pannen: weg met de kloof tussen school en praktijk NV REWIN West-Brabant: maak ’t in West-Brabant! Breda, stad met karakter: stadspromotie is noodzakelijk

BREDA 750

EEN FEESTJAAR OM NOOIT TE VERGETEN Een stad in de wolken!

FOTOREPORTAGE

A L U W C O M M U N I C AT I E Z A K E N OP ÉÉN ADRES... Uitgeverij

Visuele Communicatie

Marketing Communicatie

Educom biedt u alle disciplines onder één dak. Of het nu gaat om een nieuwe huisstijl of website, de uitgave van een promotioneel magazine of vakblad, een huisorgaan, vormgeving, het vinden van een partner die met u wil mee investeren in de realisering van een uitgave of de uitbesteding van uw drukwerk. Bij Educom bent u aan het juiste adres. Wij houden van korte lijnen, persoonlijk contact en efficiënt werken. Bespaar uzelf tijd in uw zoektocht naar de juiste leverancier. Meer weten? Neem dan eens contact met ons op voor een vrijblijvende kennismaking.

DRIE BREDASE LOOPEVENEMENTEN

Webdesign

Drukwerk

Investeringen

Media Exploitatie

Beurzen en Evenementen

MATHENESSERLAAN 347 • 3023 GB ROTTERDAM T 010 - 425 65 44 • F 010 - 425 72 25 E [email protected] • I www.uitgeverijeducom.nl

035

INHOUD

BREDA IN EVENT

IN DEZE UITGAVE:

004

colofon Stadsmagazine ‘Breda in Event’ (incl. Beter Geregeld) is een citymarketing magazine voor Breda en omstreken. Beter Geregeld is een onderdeel van ‘Breda in Event’ en wordt gemaakt i.s.m. en onder verantwoording van de gemeente Breda.

De Wilde Projektmanagement b.v. in Tilburg realiseert in Om de Haenen en nabij Zuiderhout in totaal ca. 350 woningen in maar liefst 17 gedifferentieerde woningtypen. Directeur Hans de Wilde: “In stijl, detaillering en materiaalrealisatie verrijst hier een uniek wit dorp, dat als extra bonus het zogenaamde ‘golfwonen’ kan bieden omdat het gesitueerd is rondom een geplande 18 holes golfbaan.” Kees Verbraak, projectmanager, voegt hieraan toe: “Dit is een heel bijzonder woonplan, zowel wat betreft stedenbouwkundige opzet, wooncomfort als - standaard! - compleetheid van voorzieningen, o.a. door de aanleg van uitgebreide elektra installaties (domotica) en een zeer compleet sanitair pakket. Hierdoor kunnen wij in het ‘Om de Haenen’ project levensbestendige woningen aanbieden.”

Jaargang 1 – Nummer 2 – Oktober 2002 Uitgave Uitgeverij Educom BV R.P.H. Diederiks, uitgever Postbus 25296, 3001 HG Rotterdam Mathenesserlaan 347 3023 GB Rotterdam Telefoon 010 – 425 65 44 Telefax 010 – 425 72 25 E-mail [email protected] Website www.uitgeverijeducom.nl

016

Iedereen weet dat Breda een gezellige stad is waarin het goed toeven is. Iedereen? De campagne ‘Breda, stad met karakter’ probeert Breda toeristisch nog beter op de kaart te zetten. Medewerkster Mariëtte Lemmens over de noodzaak van stadspromotie.

Hoofd- en eindredactie Robert Diederiks Redactie Joost Klaverdijk Mariëtte Lemmens Miriam Theuns Jos van der Burg Frans Sandbergen Bart de Groof Rinus van Warven

024 Op de Rooi Pannen houdt men van daadkracht. Twee jaar geleden startte de school op de Bredase locatie twee nieuwe studierichtingen: Middelbare Toeristische en Recreatieve Opleidingen (MRTO) en Horeca OndernemerManager (HOM). Bijzonder is dat theorie en praktijk naadloos in elkaar overvloeien. Een gesprek met directeur Frans Jansen en adjunct-directeur Peter Roodbeen over de unieke benadering.

Fotografie Louis Haagman Wessel Keizer (Gemeente Breda) Herman Engbers Ronald Emanuel Conceptontwikkeling Uitgeverij Educom BV Vormgeving Magazine Uitgeverij Educom BV i.s.m. DLMA

028

De festiviteiten voor Breda 750 jaar buitelen nog steeds over elkaar heen. Toch komt het einde van het feestjaar langzaam in zicht. Directeur Lidwien Hupkens en communicatiecoördinator Yvonne Dirven, gedetacheerd vanuit de gemeente Breda, van Stichting Breda 750 zijn vermoeid maar voldaan.

Vormgeving Goed Geregeld Bureau Vormgeving Gemeente Breda / Uitgeverij Educom BV i.s.m. DLMA Coverfotografie Wessel Keizer (Gemeente Breda) © Copyrights Uitgeverij Educom BV – oktober 2002 Niets uit deze uitgave mag worden geproduceerd door middel van boekdruk, fotooffset, fotokopie, microfilm of welke andere methode dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

EN VERDER:

Het fascinerende leven van Steve Wilkinson tussen Brooklyn en Breda

Hippique: Paardenkracht in Optima Forma

011

NV Rewin West-Brabant

014

007

Breda

Gemeente wil mee in

018 Verkeersregelaars van start 020 – ACCU: De cultuur-motor van Breda 021 Evenementenkalender 023 Nationale Taptoe Breda – een impressie 026 Wonen in Breda 030 Drie Bredase loopevenementen – een impressie 034 dynamiek evenementen

003

Tekst: Frans Sandbergen Fotografie: De Wilde Projektmanagement b.v.

DE WILDE PROJEKTMANAGEMENT B.V. WERKT AAN UNIEK WONINGBOUWPLAN:

OM DE HAENEN De Wilde Projektmanagement b.v. in Tilburg realiseert in Om de Haenen en nabij Zuiderhout in totaal ca. 350 woningen in maar liefst 17 gedifferentieerde woningtypen. Directeur Hans de Wilde: “In stijl, detaillering en materiaalrealisatie verrijst hier een uniek wit dorp, dat als extra bonus het zogenaamde ‘golfwonen’ kan bieden omdat het gesitueerd is rondom een geplande 18 holes golfbaan.” Kees Verbraak, projectmanager, voegt hieraan toe: “Dit is een heel bijzonder woonplan, zowel wat betreft stedenbouwkundige opzet, wooncomfort als - standaard! - compleetheid van voorzieningen, o.a. door de aanleg van uitgebreide electra-installaties (domotica) en een zeer compleet sanitair pakket. Hierdoor kunnen wij in het 'Om de Haenen' project levensloopbestendige woningen aanbieden.”

Structuurplan Breda NoordoostTeteringen In 1995 is met de planontwikkeling begonnen van de grootste VINEX-locatie in Breda, de locatie Breda-Noordoost-Teteringen. De Wilde licht toe: “In 1999 heeft de gemeenteraad van Breda het Structuurplan vastgesteld. Het vormt een stevige basis om zeer bijzondere woon- en leefgebieden te realiseren, bestaande waarden te beschermen en een duurzaam evenwicht te creëren tussen stad (Breda), dorp (Teteringen) en het omringende landschap. De woongebieden zijn: De Stadsdonken, grenzend aan de huidige noordoostrand van Breda, de Hoge Vucht, en in Teteringen De Nieuwe Dorpsrand, De Woonakker en Om de Haenen. In dit laatste woongebied ontwikkelen wij een geheel nieuwe, aan alle denkbare eisen van modern comfort voldoende woonwijk met in totaal 350 woningen in de eigentijdse bebouwing van de woonstrip langs de geplande golfbaan.” Visie: van starter tot senior De Wilde voegt hier ter verduidelijking aan toe: “Hierdoor wordt het deelgebied Om de Haenen, dat letterlijk om de bestaande woonwijk De Haenen zal worden gerealiseerd, zeer gedifferentieerd, zowel in prijsklasse,

004

programma, bebouwingsvorm als woningtypologie. Dat doen wij met visie, op meer dan één vlak: bij ons staat de woonkwaliteit centraal: wij bieden in een standaardpakket modern wooncomfort, waardoor de levensloopbestendigheid van een woning in Om de Haenen een sterk verkooppunt is. Men moet er immers van starter tot senior - tot aan zijn levenseinde kunnen blijven wonen.” De woonstrip Verbraak voegt hieraan toe: “Het is goed om dit unieke woonproject in een bredere context te plaatsen. Voorafgaand aan de stedenbouwkundige uitwerking van het plan Om de Haenen is door de gemeente Breda de ambitie geformuleerd om een specifiek woonmilieu grenzend aan de geplande 18 holes golfbaan tot stand te brengen. Deze ambitie werd ingelost door het wonen integraal met de golfbaan te ontwikkelen. Hiervoor is door De Wilde Projektmanagement b.v. een bijzonder en hoogwaardig woonproject ontwikkeld: ‘de woonstrip’ of ook wel het ‘golfwonen’ genoemd. De architect Bedaux de Brouwer heeft een eigen en zelfstandige architectonische signatuur gegeven aan de woonstrip, die tevens een meerwaarde voor de geplande 18 holes golfbaan biedt.”

OM DE HAENEN

“Bij ons staat de woonkwaliteit centraal: wij bieden in een standaardpakket modern wooncomfort, waardoor de levensloopbestendigheid van een woning in Om de Haenen een sterk verkooppunt is. Men moet er immers - van starter tot senior tot aan zijn levenseinde kunnen blijven wonen.”

005

OM DE HAENEN

Alle woningen ‘domotica-voorbereid’ De Wilde benadrukt de zeer gedifferentieerde keuze qua woningtypen, die zullen worden gerealiseerd: “Om de Haenen, met name de woonstrip, waar De Wilde Projektmanagement b.v. 350 woningen zal realiseren, is een schoolvoorbeeld van inspelen op de eigentijdse wooneisen van de toekomstige bewoners: nadenken wat de consument wil! Voor elk wat wils, zogezegd, maar wèl inspelen op zijn of haar toekomstige wensen, zoals de zich steeds verder ontwikkelende ‘domotica’: electronische voorzieningen die het leven veraangenamen. Vooral voor de (toekomstige) senior-bewoner een ware uitkomst. Ik wil hier met nadruk wijzen op het feit dat alle woningen in Om de Haenen door ons ‘domotica-voorbereid’ zijn. Geen extra breekkosten dus als men later alsnog electronische toepassingen in de zijn woning wil aanleggen.” Woonwensen vertaald in een standaardpakket Verbraak duidt op de verschillende woningtypen: “Het totale bouwplan ‘Om de Haenen’ wordt uitgevoerd in drie fasen. Fase I , de “woonstrip” is nu in verkoop en bestaat uit 279 woningen. Van patiobungalow tot stadswoning en van appartement tot villa. In verschillende kenmerkende en samenbindende kleurschakeringen, alles afgestemd op een gedifferentieerde doelgroep. Dus: de grondgebonden woningen worden uitgevoerd in wit geschilderd metselwerk, de appartementen in

donkere antraciet kleurige steen. Zie hiervoor ook de illustraties bij dit artikel! Onze verkoopprijzen zijn standaard, wat in het onderhavige woonproject wil zeggen: dat die mooie thermostaatkranen (die u later zèlf zou aanschaffen), die ruime badkuip, dat fraaie vrijhangende toilet, standaard in de prijs begrepen zijn. Ook hier geldt dus weer ons uitgangspunt: luisteren naar de wensen van de consument. Dat geldt ook voor de hoogte van de vertrekken, de ruime living of juist die extra grote woonkeuken, waar ook de kinderen kunnen spelen, indien dat gewenst wordt. Ook in de zonwering is reeds voorzien! Deze grote gedifferentieerdheid van de woningen komt tot uitdrukking in maar liefst 17 woningtypen, die alle vernoemd zijn naar de fauna in de directe omgeving. Bezoek onze uitgebreide website! De eerste fase van de realisatie van Om de Haenen betreft 279 woningen, waarvan de verkoop is gestart en de eerste opleveringen gepland zijn voor eind 2003 begin 2004. De tweede fase betreft 21 vrijstaande woningen, die medio 2003 in de verkoop gaan en een jaar later opgeleverd zullen worden en tot slot zullen in de derde fase 56 koopappartementen in twee appartementengebouwen worden gerealiseerd bij het woonzorgcomplex Zuiderhout. Hier wordt de mogelijkheid geboden aan op vraag gestuurde zorg.” Het ouderwetse wij(k)gevoel Hans de Wilde wijst op het leefklimaat in de woonstrip van het project Om de Haenen, dat hem voor ogen staat: “Wij willen van het begin

af aan een ouderwets veilig gevoel van wonen in deze wijk scheppen. De bewoners collectief deelgenoot maken van bijvoorbeeld het wijkbeheersplan, hen het besef van - overigens gezonde - sociale controle laten uitoefenen. Om het woonomgevingsklimaat ook voor de toekomst te waarborgen wordt een belangenvereniging “Om de Haenen” opgericht. Kortom: een wijk waar het goed en vooral veilig wonen is.” De geplande golfbaan Verbraak verduidelijkt de plannen rond de geplande golfbaan: “De geplande 18 holes golfbaan wordt ontworpen door Gerard Jol, die internationale faam geniet als golfarchitect. Het streven is gericht op een A-status golfbaan, waarvan de aanleg start eind 2002, de inzaai van het gras gepland staat voor maart 2003 en de oplevering zijn beslag zal krijgen in het voorjaar van 2004. Gelijktijdig dus met de oplevering van het merendeel van de door ons - dan - gerealiseerde woningen.” Website voor nadere gedetailleerde informatie Verbraak wijst tot slot op de mogelijkheid om via internet nadere informatie en details te bekijken. “Wij hebben een zeer uitgebreide website opgebouwd over dit unieke woonproject: www.omdehaenen.nl. Een bezoek is alleszins de moeite waard. Het dient als informatiebron, klankbord en als vraagbaak. Onze 17 woningvarianten vragen er eenvoudig om! Doen dus.”

Bezoek onze uitgebreide website: www.omdehaenen.nl

006

Tekst: Bart de Groof Fotografie: Wessel Keizer (Gemeente Breda)

THUIS IN BREDA

HET FASCINERENDE LEVEN VAN STEVE WILKINSON TUSSEN BROOKLYN EN BREDA

TOEN IK JIMI HOORDE SPELEN WIST IK:

IK BEN NIET MEER ALLEEN! Met een straalbezopen John Lennon onder zijn arm strompelde hij door de straten van Manhattan. Hij mocht de gitaar van Jimi Hendrix naar binnen dragen, zodat hij geen entree hoefde te betalen om zijn muzikale vriend in de club te horen optreden. Nadat hij Debby Harry (Blondie) had gekust moet hij nog steeds bekennen dat 'These were the most soft lips I have ever kissed'. Niet bepaald tot grote vreugde van zijn latere vrouwen en vriendinnen. Maar het blijkt een ontboezeming van man tot man, die Steve Wilkinson bij tijd en wijlen even van het hart moet. In dat opzicht lijkt hij misschien wél op zijn vader, die volgens Steve slechts goed was in het maken van kinderen. Voor de rest had hij niet zoveel met de man, die het achteraf zwaar moet hebben gehad om het hoofd boven water te houden als zwarte kostwinner in de jaren vijftig, in het harde Brooklyn van New York. Het was zijn moeder die hem de liefde voor muziek meegaf. Zij draaide de platen van de jazz-zangeres Ella Fidzgerald, Louis Armstrong en Muddy Waters grijs. "My mother was always singin', in the kitchen, in the bathroom, always en everywhere'. Hij laat een zwart/wit foto zien. 'Look, what a woman!' Op zijn achttiende begon hij in New York zijn eigen band. Hij zingt, speelt gitaar en speelt mondharmonica. 'And don't forget the washboard, probable my finest instrument!' De levensgenieter, want dat straalt hij uit, lacht luid door het etablissement. Iedereen weet nu dat ie er is. In New York startte hij zijn muzikale carrière als muzikant in de fameuze Record Plant Studios. Waarom hij dan op z'n tweeënvijftigste woont in de Olmstraat, in de Bredase wijk Tuinzigt? Nogal een verschil met Brooklyn. Tijdens het gesprek blijkt dat Wilkinson vroeger een rusteloze ziel moet zijn geweest, wiens levenswandel in hoge mate door het vrouwelijk schoon werd bepaald. Zo trok hij met een woonwagen dwars door Afghanistan (‘De liefste mensen die ik ooit heb ontmoet', s.w.) richting India; 'just to look'. De zwarte zigeuner lijkt zijn draai in Breda definitief te hebben gevonden, mede of vooral door de stabiliserende aanwezigheid van vriendin Gerrie en zijn tweejarig dochtertje. Hoog tijd dus voor een gesprek face-to-face tussen Breda in Event en blues-and-soulzanger Steve Wilkinson die wordt geafficheerd als '...undoubtedly one of the finest blues singers around, a real downhome Bluesman and powerful performer with lots of heart and soul...'

007

In mijn naïviteit vraag ik hoe ik hem kan herkennen. Aan m'n blauwe tand, oppert hij door de telefoon. Ik lach onbestemd. We treffen elkaar in café de Bommel in de Halstraat. Zelfverzekerd gesticulerend met stamgasten aan de leestafel maar meteen op zijn hoede als er iemand binnenloopt, zoals ik. Hij ziet er uit alsof hij op het punt staat een gemoderniseerde hoofdrol te vertolken in West Side Story, cool gekleed, een Amerikaanse vlag als hoofddoekje, snelle zonnebril, aquakleurige oorknoppen in de vorm van een scarabee en in zijn hand houdt hij een zojuist aangestoken enorme sigaar. Het brengt mij onbewust op Clinton. Of hij die niet mist. Dat had ik misschien niet moeten vragen. Want als een storm steekt een tirade op over Bush die hij een gevaarlijke gek vindt. Iemand die door experts gesouffleerd moet worden, een marionet van vader George. Nee, Clinton was zijn held. Een man die ook het lef had zijn viriliteit te tonen. “Look what JFK did with Marilyn, everybody knew it, the press also, but no one told it publical.' Ik vraag hem of we ergens anders naar toe kunnen gaan. Het is nogal rumoerig hier, bovendien moet ik even iets eten, voordat ik mijn tanden in deze zwarte ruwe bolster zet, want ik voel dat het een hele kluif gaat worden. “No problem, we buy you a typical New York bagel at bagels&salads, schuin tegenover het café. Eerst neemt hij afscheid van een enigszins aangeschoten man die met z'n hand op z'n hart belooft dat hij er 'next time' weer is. “Hé amigo, see you tomorrow”, stelt hij hem gerust. Chicks Met een flesje bier in zijn ene hand en de grote sigaar in de andere steekt hij de Halstraat over en sommeert de jongeman achter de toonbank de 'best bagel in town' voor mij te bereiden. Ik laat mij adviseren door de bagelboy. Het wordt een olijfbagel met zalm. Onze kennismaking zet zich voort. Deze wordt verstoort door de entree van een prachtige brunette met leren rokje en hond aan de lijn. “Nice chick”, daag ik hem uit. Een tweede stormvlaag woedt door de Halstraat. “In Breda is de hoogste concentratie mooie vrouwen en meisjes”, op bijna samenzweerderige toon, als een soort briefing vlak voor de jacht, waarbij hij met hemelse blik zijn vingertoppen kust. Ik luister aandachtig, want iets in mij zegt dat deze man hier alle verstand van moet hebben. Ik zit hier met meer dan een ervaringsdeskundige. “En weet je wat het is”, vervolgt hij zijn hartstochtelijke pleitrede voor de plaatselijke feminiene bevolking, “Ik heb het nagevraagd bij de townhall, er zijn almost drie vrouwen op één man, hier.” Breda 'kampt' dus met een vrouwenoverschot. Mijn bagel wordt gebracht. De mobiele telefoon van Steve gaat. “Hé amigo!” Morgen moet hij spelen in Topolis, het theater speciaal gebouwd in het Stadspark ter gelegenheid van Breda 750 jaar. Hij maakt zich hoorbaar druk om posters die niet geplakt zijn en het geluid dat nog niet voldoet aan zijn eisen, terwijl ik in de verrukkelijke bagel bijt. Na ongeveer 'n uurtje verlaten we het bagelhuis. Lopend door Breda is het amigo hier en amigo daar. Ik denk: dat interviewt niet! Ik vraag hem of we ergens rustig kunnen gaan zitten. Even later komen we in 'Het Poppenhuis' in de Olmstraat waar Steve met zijn vriendin Gerrie en dochtertje woont. De rust regeert er. Maar niet lang want Steve is thuis en zet meteen een cd op van zijn soulband Kuifje en Kornuiten (a band with guts), dat zojuist ontbonden is, omdat er in de relationele sfeer gerommeld werd, en dat wil Steve absoluuut niet. Inmiddels speelt hij onder de naam Bluestooth. Het maakt ook niet uit hoe hij zich noemt, het blijft immers Steve Wilkinson, the guy from Brooklyn - New York. Wat kun je vertellen over Brooklyn? “Brooklyn bestond uit allemaal wijken van verschillende nationaliteiten. Je had de Joodse woonwijk, de Italiaanse, de negerwoonwijk, de Chinese. In het gedeelte waar ik met mijn ouders woonde, was het echter gemixt. Ik had dus Chinese, Joodse en Spaanse vrienden. 's Zaterdags ging ik vaak paardrijden, leuk! Ja, paardrijden in Brooklyn; mijn moeder had een vriendin met een manege, vlakbij ons huis. Het was een hele leuke tijd! Vooral omdat je met zoveel eetculturen in aanraking komt. Dan at ik weer Spaans, dan weer Chinees, of Italiaans! Mijn vriendjes kwamen dan weer bij mij eten. Maar ook werd er gevochten, flink gevochten. In New York waren er bendes die zich door ras of

008

huidskleur onderscheidden. Wij hadden de eerste gemixte bende, waar verschillende rassen in zaten. Als je ruzie had indertijd, vocht je meestal met de hand. Nu hoor ik dat kinderen van twaalf met 'n pistool rondlopen...” Heb je nog weleens contact met mensen uit Brooklyn? “Alleen met mijn familie, mijn zus, mijn broer. Nee, niet met de computer. Mijn vrouw heeft internet boven, I don't know how to work it. Ik ben niet alleen ongeletterd, ik ben zelfs computervreemd, nog erger! En ik vind het goed zo. Brieven schrijven vind ik onpersoonlijk. Ik wil iever iemands stem horen. Behoefte om terug te gaan heb ik niet. Mijn moeder is vier jaar geleden overleden, mijn vader drie jaar geleden. Ik ben niet naar de begrafenissen gegaan. Dat begrijp je niet? Mijn moeder is AmerikaanseIndiaan. Ik ben half-Indiaan. Bij ons is het zo dat, wanneer iemand dood is, is de geest weg. Er is alleen nog maar een lichaam. Maar dat lichaam is niet meer mijn moeder. Mijn moeder leeft wel, maar hier, in mijn hart. En ik ben heel emotioneel. Ik denk: als ik mijn vader en moeder zo zie, ga ik helemaal uit mijn dak. Toen mijn vader overleed, heb ik mijn dochter naar de begrafenis gestuurd, zij was toen éénentwintig. Hier is 'n foto van haar, wat een prinses hè?” Inderdaad een prachtige vrouw. En profiel lijkt Steves dochter precies op zijn moeder, hetgeen hij direct beaamt. “Iedere dag praat ik met mijn vader en moeder, vooral wanneer ik ze nodig heb. Mijn dochter kwam helemaal gek terug van de begrafenis, gek van de herkenning. “Ik heb zulke geweldige neefjes, nichtjes en tantes. Ik werd zo ontzettend verwend. Als bodyguards vergezelden ze mij door Brooklyn.” “Voor haar was het heel dubbel, ze was sad omdat haar opa dood was, maar blij omdat ze haar familie vond, zelfs opa heeft ze nog een keer gezien, zij het dood. Ik ga never terug naar Amerika. Ik laat me hier begraven. Mijn oudste broer is ook al overleden, agent orange, from Vietnam (napalm, red.) Hij had al twaalf jaar kanker door die agent orange-shit, they had spread out over the bush.” Hoe kwam je met muziek in aanraking? “Door my mother, natuurlijk! Mijn moeder zong altijd prachtig! Ze draaide ook veel jazzplaten. In Brooklyn klonk overal muziek. Toen ik dertien was hoorde ik opeens 'I think I'm going be sad...', I heard the Beatles and I heard The Rolling Stones. Ik dacht: dit is leuke muziek, gezellige swingende muziek, you know. Maar voor een neger uit Brooklyn was dat nogal vreemd. Een neger in Brooklyn luisterde naar 'zwarte muziek' zoals James Brown. I was the only 'black hippie', the 'whity lover' in Brooklyn, ik werd dus een beetje bespot. Later kwam ik er achter dat vooral The Rolling Stones nummers speelden van de zwarte Chuck Berry en Little Richard. Toen dacht ik: hé jongen, het is goed om zwart te zijn! Veel negers in Brooklyn waren in de zestiger jaren alleen maar bezig met drugs, drinken en vrouwen. Een heel bewogen tijd was dat...”

THUIS IN BREDA

Toch veranderde je leven, hoe? “Ik dacht echt dat ik de enige neger was die van de Beatles, The Rollings Stones en Rock and Roll en Eric Clapton hield, tot ik Jimi Hendrix ontmoette. En ik hoor Jimi spelen. Hij zag er schitterend uit,echt prachtig aangekleed! En de muziek! Wow! Rock and Rollish! Later hoorde ik dat hij ook van Indiaanse afkomst was, precies als ik. Vanaf het moment dat ik Jimi hoorde spelen, wist ik dat er niks verkeerd was aan mij. Ik wist toen: ik ben niet meer alleen. Ik ben niet de enige die weet dat this kind of music beter en leuker is dan boogie of shuffle! Jimi is voor mij een rots geweest. Hij was mijn oudere broer, zo heeft hij mij ook bejegend. Hij speelde in een club in New York voor $ 30,-- per avond. Het liefst wilde ik iedere avond komen luisteren, maar dat was voor mij veel te duur, die entree. Toen stelde hij voor dat ik iedere avond zijn gitaar binnen zou dragen. Toen was ik ook binnen.” Waar was het centrum van de flower power? “San Francisco was het geboorteplekje van de flower-power! Toen ik vijftien was liep ik weg van huis. Mijn ouders hadden geen leuk huwelijk. Mijn vader heeft bijvoorbeeld niet met mij gesproken, voor één jaar! Hij ging werken, komt thuis, neemt zijn bord eten, gaat naar de slaapkamer, hij vreet het op komt terug naar de keuken, bordje schoonmaken, terug naar de slaapkamer, boem in bed. Hij sprak met niemand. Ik vond het een beetje shit. Ik dacht: die man werkt elke dag heel erg hard, het is een goeie man. Een beetje lullig als je dan thuiskomt en je hebt met niemand 'n shit te maken! Ik liep dus weg, naar New York - Manhattan in 1965. In die tijd was het normaal dat je met veel jongeren over straat zwierf. In de tijd van sex and drugs and rock-and-roll! A lot of free love, oh yeah! In New York was het in die tijd erg goed. Mijn moeder stuurde mijn vader op pad, om mij te zoeken in de nacht. Dan was ik met vrienden aan de East Side. Dan kwam iemand mij waarschuwen: “Hé Steph, a man and a guy are looking for you at the West Side, it could be your father and your brother, I think they come to the East Side now”, and dan liep ik om naar de west Side, so; ze hebben me nooit gevonden. In datzelfde jaar ben ik met 'n paar vrienden naar San Francisco gelift. We just wanted to see America! Hoezo levensonderhoud? In die tijd was het zo...ik wist het ook niet, maar een onbekende kracht trok mij naar die stad. Je hoorde die zwoele stem telkens overal zingen: 'If you go to San Francisco...', well it sounds like a cool place! En daar liep ik, door the center of the hippie scene. Een jongen liep met een stuk brood en vroeg: hé, heb je honger? Ja? Neem de helft! Je loopt door, een andere jongen vraagt of je zin hebt in een glas bier. En weer iemand vraagt: “Hey brother, you have a place to sleep tonight? No? Stay with me! Oh, dat was echt leuk! Everybody took care of each other. Ik heb veel in communes gezeten in San Francisco en in Woodstock, a village outside New York. Bob Dylan en Jimi Hendrix en veel meer beroemdheden woonden daar. Vroeger woonden daar de hippies, nu de yuppies.”

om me heen: John Lennon, Keith Moon, Mitch Mitchell. “What the fuck I'am doing here...?”, ging er door me heen. Muzikanten zijn rare mensen. Op straat zijn ze God zelf, maar in de studio ben je gelijk. This is gezellig! Aan het eind van de sessie zei John Lennon: “We gaan naar mijn hotel, in The Beverly Hotel in Los Angeles.” Samen met een meisje rijd ik naar dat hotel. Eerst vroegen ze me wat ik er te zoeken had. Toen ik zei dat ik voor Mr. Lennon kwam, zeiden ze 'Mister This' and 'Mister That' tegen mij. We kwamen in een suite, met een trappenhuis erin. Het was een gezellige boel, veel mannen en vrouwen die gezellig zaten te drinken. John Lennon kwam meteen naar me toe en zei dat we iets te drinken moesten nemen. Op dat moment kwam door een andere deur Paul McCartney binnen. The Beatles voor ons in de sixties was hetzelfde als verblijven met God Zelf. We knepen elkaar stiekem in onze armen: is this true? This must be a fuckin' dream! De vriendin met wie ik was, was aan het eind van de avond redelijk dronken. Het probleem was, dat zij reed. “No problem”, zei John, “Je blijft gezellig hier slapen.” En dat deden we. In the morning we got up as normal people. Shaking hands, and I thought: this is a two-days dream! Daarna verliet ik L.A..”

Beroemdheden, die heb je veel meegemaakt en zij jou ook? “Een van mijn Record Plant Studio-vrienden was Chris, the guitarplayer van Debby Harry, Blondie. Ik heb met Blondie een keer opgetreden, ik was percussionist, in clubs als Ceebeegeebees en natuurlijk Max's Cansas City. Ja en het is goed dat mijn vrouw er niet bij is, maar dit is de waarheid: de mooiste lippen die ik ooit heb gekust waren van Debby Harry! Oh, man! Mooi en 'n lieve schat was ze! Ja, en John Lennon heb ik ook van dichtbij meegemaakt. Wij hadden 'n soort verbondenheid, omdat we allebei weegschaal zijn...eh...waren. Op 'n gegeven moment kreeg ik van de Record Plant Studios de opdracht om naar L.A. te vliegen om perscussion te maken in een studio, met nog 'n jongen uit New York. We zijn druk bezig met de opnamen. Op 'n gegeven moment zie ik door het glas allemaal bekenden binnenkomen, two guys van The Stones, Bobby Keith, de saxofoonspeler van The Stones. Wij namen op in een middelgrote studio. In de grote studio bleek een enorme jamsession aan de gang te zijn. In de wc stond ik ineens naast John Lennon, ik vroeg: “Wat doe jij hier?” Hij begint over die jam-session en vraagt mij om mee te doen. Ik dacht, ja leuk. Ik pak m'n congodrums en andere dingen en ga naar de grote studio. Daar zet ik m'n spullen neer en kijk

Jammer dat je L.A. verliet, je had veel kunnen beleven met die Beatles! “No, wait! Vier dagen na mijn vertrek uit L.A., de studio-opnamen waren klaar, loop ik door New York, langs de Lower East Side. Ik loop door dat park, zo rond één, twee uur in de middag. En ik zie daar een bank in dat park en wie zit daar op die bank? John Lennon! Helemaal dronken, helemaal opgefokt. Ik zei: “John...?” “Yeah, were is Harry?” vroeg hij, want hij was op stap met Harry Nielson, de man die het nummer Midnight Cowboy schreef, dat begint zo: Everybody is talking at me. John had die tijd een verwijdering met Yoko, en hij dronk zich lam. Ik vroeg of hij soms koffie wilde. Ja, dat wilde hij wel. Als broers strompelden we door Manhattan, ik moest hem helemaal ondersteunen omdat hij niet op z'n benen kon staan. We gaan een restaurant binnen en ik vraag om koffie bij de serveerster, die zich na de bestelling omdraait. En John knijpt haar flink in d'r kont. Ze gaat naar de manager en die komt naar ons en roept: “You and you, get the fuck off!” En ik zeg: “Weet je wie dat is?” Daar had hij niks mee te maken, wie dat was, we moesten weg. Toen heb ik een taxi voor John gebeld om hem naar zijn hotel te brengen. Ik stopte hem in de taxi en dat was de laatste keer dat ik John

009

THUIS IN BREDA

was om met een zwangere vrouw naar India te trekken. Dus stuurde ik mijn vrouw terug naar New York, naar mijn ouders. Daar had ze eten en onderdak. En ik bleef bij mijn woonwagen. Na de geboorte van mij dochter, achtentwintig jaar geleden, stuurde mijn vrouw mij een brief, naar Kabul in Afghanistan.”

heb gezien. Ja, natuurlijk herkende hij mij nog van Los Angeles, “What are you doing here?!”, was het eerste wat hij me vroeg. Het was een rare tijd. En telkens vroeg ik me af: why me?” Ik kan me voorstellen dat je in Breda niet zulke mensen als John Lennon tegenkomt. Waarom dan toch Breda? “Het is de beste plaats om je kind op te laten groeien. De scholen zijn hier goed. En het is hier veilig, wat je over New York niet meer kunt zeggen. New York is een grote stad met enorme gebouwen. De zon zie je nooit! Kijk es hier: morgenvroeg zie ik de zon opkomen uit dat raam, en 's avonds gaat ie onder in dat raam. In New York zie je de zon nooit, je krijgt soms het gevoel dat je een vampier bent. Het is een nachtleven, een vierentwintig uurstad. Hier heb je tenminste een normaal leven. In New York is no rythm of life. Weet je wat ik hier in Breda soms meemaak? Soms loop ik door de stad en dan ontmoet ik meneer Rutten, de Burgemeester. En ik praat met hem: “Hoe gaat het met u, meneer Rutten? Hij is altijd erg friendly met mij. Bij ons in New York kom je de burgemeester nooit tegen en als je hem tegenkomt, is hij omgeven door bodyguards. Maar als je mag wonen in een stad waar jij kunt zeggen 'goeiemorgen' tegen de burgemeester en zwaaien en hij doet hetzelfde...ik vind dat nummer een. This is my home! This is where I want to be!” Maar hoe kwam je nou in Europa terecht? “Door een vrouw. Mijn eerste vrouw. Zij komt uit Argentinië. Alma Castino Perry Degusto. Ik was achttien en zij was tweeëndertig toen we verliefd werden. Ik heb mijn eerste twee kinderen van haar. Ik heb een zoon van drieëndertig en een dochter van bijna negenentwintig. Die wonen nu in Californië. Nee, ik zie ze niet meer, dat doet me erg veel pijn. Mijn zoon is geboren in Rome. Toen mijn zoon twee jaar was, zei mijn vrouw: “We gaan naar Afghanistan.” Ik had een woonwagen in die tijd. Dus ik trok van Italië, via Joegoslavië naar Griekenland en van Turkije via Iran naar Pakistan niet om in Afghanistan te blijven maar om naar India te gaan, want daar wilden we een tijd gaan wonen. Wat ik daar wilde? Gewoon kijken en wonen. Ik ben een zigeuner, ik ben mijn hele leven een zigeuner geweest.Vanaf mijn vijftiende ben ik heel Amerika gaan verkennen. Maar in Iran werd duidelijk dat zij weer zwanger was geworden. Mensen zeiden tegen ons dat het niet goed

010

Vier op papier “Stephen, ik kom niet terug in Afghanistan en ik ga zeker niet met een tweeënenhalf jaar oud kind en een baby door India trekken. En als jij niet naar New York komt, zoek ik een andere vader voor de kinderen.” Daarbij stuurde me vijfduizend dollar. Vijfduizend dollar! Ik zat bijna één jaar in Afghanistan zonder een rooie cent. Vijfduizend ballen! Ik had inmiddels invloedrijke vrienden, zoals de Neef van de Koning. Het was een van de beste jaren van m'n leven, cousin of the king, friend of me....planty of hash, kilo's and kilo's. Ik rijd als een gek naar Karachi in Pakistan. Ik zet die klotenwoonwagen op een schip en samen met mijn hond, een bouvier, vlieg ik naar New York. Ik zag voor het eerst mijn zoon, blij, natuurlijk. Zes maanden later krijgt mijn vrouw het op haar heupen en wilde ze ineens naar Argentinië, “naar een stiefdochter.” Met veel moeite krijg ik een visum om met mijn twee kinderen naar Buenos Aires te vliegen. Later kwam de aap uit de mouw, dat zij verliefd was op een getrouwde man in Buenos Aires. En ze begon te roepen dat ik ineens niet de vader van haar kinderen was. Ik zei: “Ik heb geen tijd en geen zin in deze shit, ik blijf liever hier.” Ik ga terug naar New York. Even later stelt zij voor om samen toch in Amsterdam te gaan wonen. Ze geeft me een ticket om woonruimte voor ons te zoeken. Goed, ik hup, naar Amsterdam. Na een week: “Yeah, baby, I may be have nice place.” Dit herhaalde ik ieder week. De derde week dat ik belde was haar telefoon afgesloten. She took mij two babies and a quartor of a million dollars! My son and my daughter and my hart was broken. Ik bleef in Amsterdam, daarna leerde ik een Duitse vrouw kennen, die woonde op een schip op de Amstel, een woonboot die heette 'Chocolat'. Dat is de moeder van mijn andere dochter. Die woont in Den Haag en zij is nu tweeëntwintig, hier kijk, wat een prachtige meid, hè? Hoeveel kinderen ik heb? Vier op papier. Can be more. In die tijd heb ik veel muziek gemaakt in Nederland. Herman Brood heb ik goed gekend. Drugs was zijn ondergang. Het is vijfentwintig jaar geleden dat Elvis Presley overleed, oorzaak: drugs. Ik had bloody veel respect voor Elvis, he was a white singer with a black soul. He was against racism! Elvis was pas tweeënveertig toen hij in 1977 stierf. Jimi Hendrix died, of drugs...” Heb je ook veel drugs gebruikt? “I took everything, yeah, yeah... E-ve-ry-thing! Shot it, sniffed it, stuck it in my ass. In New York, when I was twelve years old. For years I would not tell people. I was so shame. But now, when I got out of it, I realise, it is not something to be shame of, you must be proud of that you can go so far down, and stop it! There is hope, when you want to stop it! Maar je moet je leven helemaal veranderen. Je kunt niet meer met dezelfde mensen lopen. No! You have to break. Het leven is mooi! Als je 's ochtends clean wakker wordt. Zonder al die shit! You can get high from life!” Martin Luther King had a dream, do you have a dream? “Yeah, still the same dream that Martin had. That we all can live together. You know. Does not matter white, jude, black. Everybody live together one day and say: I'am free, thank God! Oh, no, I don't want to be a famous musician! Look what happenend to my famous friends! They 're all dead in boxes or in dust like Keith Richards. I live in Breda. I have friends in big and small positions. I can walk freely in the street. Look what they did to my brother John Lennon, some son of a bitch! Do you want te be famous?! Look what happened to Ruud after Big Brother. He is a friend of mine, he lives in Breda. He had divourced and he is recently married again. I know his daughter Bibi very well. All that fuckin' Fame...!”

Fotografie: Francissen Fotografie / Jos Zeebregts / Wessel Keizer (Gemeente Breda)

FOTOREPORT

BREDA HIPPIQUE PAARDENKRACHT IN OPTIMA FORMA

Francissen Fotografie

011

FOTOREPORT

Paarden… paraderen, pralen, pronken en doen hun opperste best tijdens hét evenement van grote klasse: Breda Hippique! Deze prestigieuze happening, met internationale allure en met vele grootheden in het deelnemersveld, trok vele bezoekers. Niet in de laatste plaats vanwege de zintuiglijke mix die jong en oud raakt. Alles draait natuurlijk om hét paard, dat alleen al vanwege de verschijning pur sang, menig hart sneller doet kloppen. Wie heeft er geen associaties met paarden! De een herinnert zich de spannende jeugdboeken van weleer, de ander denkt met een zekere melancholie terug aan Black Beauty. Velen wilden als kind graag een paard of pony maar kregen nul op rekest bij hun ouders. Dan maar een pony van een ander verzorgen en hopen dat je er een keer op mocht rijden. De sensatie van de aanraking, de geur, het gesnuif, met een suikerklontje gevulde hand, de blik in zijn ogen waarin je altijd iets moois zocht. En dan dat moment, dat je voor het eerst je voet in de stijgbeugel zette, je been over die glanzend geroskamde rug gooide en mocht gáán. Behalve de gelukkigen die heel direct te maken hebben met de paardensport, hebben we allemaal ‘iets’ met paarden. En daarom is Breda Hippique ook voor ons allemaal.

012

Francissen Fotografie

FOTOREPORT

Prachtig decor Landgoed Prinsenhoeve aan de Dr.Batenburglaan was van 11 tot en met 14 juli het schitterende decor waar mens en paard elkaar ontmoetten. Waar u genoot van paardensport op topniveau in vier disciplines vierspan, eventing, springen en dressuur. Met Breda Hippique startte in 2002 het grootste hippische outdoor evenement van Nederland. De wijze van presentatie wordt zelfs uniek genoemd in de wereld! De hoofdactiviteiten waren op maar liefst acht hectare van Landgoed Prinsenhoeve gereserveerd. Gigantisch veel vrijwilligers waren op de been: op vrijdag hielpen zelfs meer dan vierhonderdvijftig mensen. En er was meer Tijdens Breda Hippique kunt u rekenen op geweldig neven-entertainment voor het hele gezin. Zo hielden we in 2002 een Crosscountry Golfwedstrijd. Land Rover bood bezoekers de gelegenheid om in een Driving Experience kennis te maken met alle bijzondere kwaliteiten van deze magnifieke voertuigen. Op vrijdagmiddag en ook op zaterdagavond vertoonde ons aller Anky van Grunsven haar kunsten te paard. Dolenthousiaste kinderen namen het terrein over en baanden zich na afloop een weg naar de Breda Hippique Junior Club om een handtekening van hun vedette te bemachtigen. In de Breda Hippique Junior Club reden de kleintjes zelf een rondje op een pony of maakten een ritje in een koetsje, speelden spelletjes en lieten zich schminken. De terrasjes waren vanwege het warme weer drukbezet en de winkeltjes in het strodorp deden goede zaken.

Foto’s boven, midden en onder: Jos Zeebregts

Breda Hippique heeft bewezen een formule te zijn, die uniek is voor Nederland en het verdient verder uitgebouwd te worden tot een evenement dat u niet mag missen.

013

PROFIEL

MAAK ’T IN WEST-BRABANT! U heeft deze kreet wellicht al eens ergens gelezen, bijvoorbeeld op de billboards die op strategische plaatsen in de regio en dus ook rondom Breda te vinden zijn. ‘Maak ’t in West-Brabant!’ is de slogan van de regionale ontwikkelingsmaatschappij NV REWIN West-Brabant, o.a. opgericht om bedrijven bij te staan die zich in de regio willen vestigen. Het doel van REWIN: het versterken van de regionaal economische ontwikkeling van West-Brabant. REWIN adviseert bedrijven op het gebied van kantoor & bedrijfsvestiging in West-Brabant, financiering & groei van het bedrijf en regionale projecten. Bedrijven krijgen onafhankelijk en deskundig advies. De 18 West-Brabantse gemeenten, SES en Kamers van Koophandel Midden- en West-Brabant zijn aandeelhouders van NV REWIN West-Brabant. Voor “Breda in Event” lichten we de vestigingsvoordelen voor Breda er speciaal even uit. Optimale bereikbaarheid Breda, centraal gelegen tussen de wereldhavens Rotterdam en Antwerpen, ligt op korte afstand van de grootste bevolkingsconcentraties in Noordwest-Europa. Met prima verbindingen en voorbeeldige infrastructuur via weg-, water-, spoor- en glasvezelnet. Gelegen op slechts 100 kilometer van de internationale luchthavens Schiphol en Zaventem. De HSL (hogesnelheidslijn) en de daarop aansluitende shuttleverbinding vanuit Breda zal vanaf 2005 voor een nog snellere railverbinding zorgen. Breda (en de rest van West-Brabant) is uitstekend bereikbaar. Ook bedrijven die

014

besloten tot vestiging in Breda zijn enthousiast. Zo spreekt Amgen Europe BV over een logistiek superieure locatie, een schot in de roos! Vestigingsplaats voor bedrijven Bovendien is Breda het regionale zwaartepunt van de kantorenmarkt. Er is een ruim aanbod en goed assortiment aan hoogwaardige, representatieve kantoorlocaties, zowel op speciale bedrijvenparken langs de uitvalswegen als op andere strategische plaatsen in de stad. Om deze en andere redenen kozen talloze ondernemingen dan ook voor de stad Breda. Vooral bedrijven in de procesindustrie en de voedings- en genotmiddelenindustrie vestigden zich in dit deel van Nederland. Bedrijven van internationale naam en faam, zoals Perfetti/Van Melle, Royal Cosun en Interbrew. Klinkende namen in een economisch gezonde regio. Meer recent volgden bedrijven uit de zakelijke dienstverlening, en in het bijzonder de callcenters (Ben, ABNAmro)en de ICT-bedrijven hun voorbeeld. Breda wordt op die manier ook steeds meer een centrum voor kennisgerelateerde bedrijvigheid, een sector waar zowel de gemeente Breda als REWIN West-Brabant zich de komende jaren in hun acquisitieactiviteiten steeds nadrukkelijker op zullen richten.

Een speciale categorie vestigers mag zeker niet onvermeld blijven, de zogenaamde “Beneluxeerders”. Dit zijn bedrijven die al een kantoor in Nederland en België hebben en een manier en plaats zoeken om die twee samen te voegen tot één Benelux-hoofdkantoor. Waar kan zo’n bedrijf beter neerstrijken dan in Breda? Diverse vooraanstaande bedrijven als Esso, Polaroid, LEO Pharma, Dockwise, Stimorol en (zeer recent) Opel bleken die mening te delen. REWIN West-Brabant ondersteunt graag bedrijven die zich in Breda en omgeving willen vestigen. Of het nu gaat om een kleine ruimte in bestaand onroerend goed voor een eenmansbedrijf, of een riant bedrijfsterrein voor de multinational, bedrijven kunnen rekenen op brede ondersteuning van REWIN. Niet voor niets luidt dan ook onze slogan: Maak ’t in West-Brabant!

Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen: NV REWIN West-Brabant Mozartlaan 7, Breda telefoon: 076 56 46 780 e-mail: [email protected] Bezoek ook onze nieuwe website: www.rewin.nl

IN EVENT BREDA BETER GEREGELD B

R

I

E

F

V

O

O

R

B

R

E

D

A

BREDA, STAD MET KARAKTER STADSPROMOTIE IS NOODZAKELIJK

GEMEENTE WIL MEE IN DYNAMIEK EVENEMENTEN

VERKEERSREGELAARS VAN START

ACCU DE CULTUUR-MOTOR VAN BREDA

EVENMENTENKALENDER 2003

r

S

te

W

k

U

ra

E

a

I

k

N

t

N

e

E

m

T

d

N

a

E

st

M

,

E

a

N

d

E

re

V

B

E

E

V

E

N

E

M

E

N

T

E

N

N

I

E

U

W

S

B

R

I

E

F

V

O

O

R

B

R

E

D

A

BREDA, STAD M STADSPROMOTIE IS NOODZAKELIJK Iedereen weet dat Breda een gezellige stad is waarin het goed toeven is. Iedereen? De campagne Breda, stad met karakter probeert Breda toeristisch nog beter op de kaart te zetten. Medewerkster Mariëtte Lemmens over de noodzaak van stadspromotie.

Kent u de videoband Breda, stad met karakter? Moet u toch eens bekijken, want daarin wordt Breda op geestige wijze gepromoot. Met behulp van computeranimatie kibbelen het oude stadhuis, de Grote Kerk en het Chassé Theater met elkaar. Ze willen een lied maken ter gelegenheid van het zevenhonderdvijftig jarig bestaan van Breda, maar komen er niet uit. Uiteindelijk besluiten ze het over te laten aan de mensen. Die kunnen het beter, meent de Grote Kerk, want mensen bepalen het karakter van de stad. Gebouwen moeten niet zingen, maar bezongen worden, voegt ze er wijs aan toe. Het is de spijker op zijn kop, want wat zou een stad zijn zonder mensen? Zij bepalen het karakter van een stad. Een stad kan nog zo mooi zijn, maar als de sfeer niet deugt, wil niemand er naar toe. Breda heeft daarover geen klagen, want het heeft een uitstekend imago. Wie Breda zegt, voegt er in een adem gemoedelijkheid en bourgondische inslag aan toe. Breda is een prachtige stad, die uitnodigt om van het leven te genieten. De brochure van Breda, stad met karakter formuleert het aldus: “Breda is uitgegroeid tot een stad met 165.000 inwoners. Zij hebben een band met hun stad en genieten van wat ze te bieden heeft. Vraag het een willekeurige Bredanaar..... Breda is een fijne stad om te wonen.”

HETE LUCHTBALLON Bredanaars weten hoe aangenaam de stad is,

016

BETER GEREGELD

Tekst: Jos van der Burg Fotografie: Wessel Keizer (Gemeente Breda)

MET KARAKTER maar het zou mooi zijn als meer buitenstaanders dat ook ontdekken, want dagjesmensen en toeristen zijn goed voor de stadseconomie. De horeca en detailhandel, maar ook musea en andere kunstinstellingen profiteren van hun aanwezigheid. Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan, want op de recreatieve en toeristische 'stedenmarkt' is de concurrentie groot. Wie wil dat de recreant en toerist Breda bezoeken in plaats van bijvoorbeeld Groningen of Maastricht, zal hen moeten overtuigen van de aantrekkelijkheid van de stad. Het gemeentebestuur van Breda heeft dat goed begrepen, met in 1997 als resultaat de promotiecampagne Breda, stad met karakter. Voor een periode van vijf jaar zou het de campagne ondersteunen met ruim 110.000 euro per jaar. Lemmens, die als public relations-medewerker bij de campagne is betrokken, is enthousiast over de resultaten. “Ik denk dat ook veel niet-Bredanaars inmiddels het logo kennen van Breda, stad met karakter. Dat is te danken aan publicaties van de VVV en gemeentelijke nota's, want op beide staat ons logo. Ook zullen velen onze hete luchtballon door het luchtruim hebben zien varen of ons logo hebben gezien bij één van de door ons gesponsorde Bredase evenementen.”

GROENE OMGEVING Behalve op algemene promotie-uitingen, die het logo bekend moeten maken, richt de campagne zich ook op specifieke doelgroepen.

Lemmens: “Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat vijftig plussers in Breda ondervertegenwoordigd zijn. Daar willen we iets aan doen, want deze doelgroep is aantrekkelijk. Er zitten veel mensen tussen die veel vrije tijd en geld hebben.” Als uitvloeisel van het Toeristisch Platform is de stand ontworpen, waarmee beurzen worden afgereisd. Na een eerste try out op de Actief plus beurs in Amersfoort, worden in de komende periode drie beurzen bezocht. Lemmens: “We staan op de vijftig plus beurs in Utrecht, de Vakantiesalon in Antwerpen en de Vakantiebeurs in Utrecht. We willen de vijftig plussers wijzen op de aantrekkelijkheid van Breda. De stad heeft een rijk cultuurhistorisch verleden en een prachtige groene omgeving met wandel- en fietsroutes. Die elementen moeten we nog beter uitbuiten.” Lemmens kent het klappen van de zweep, want ze werkt inmiddels 22 jaar bij de gemeente. Ze werkte als secretaresse voor vijf wethouders. Sinds 1999 spant ze zich in voor Breda, stad met karakter. Voordat ze bij de gemeente in dienst trad, werkte ze tien jaar in het bedrijfsleven. Het verschil in cultuur is groot, zegt ze. “In een bedrijf houd je je altijd met dezelfde producten bezig, maar bij de overheid veranderen die geregeld. Toen ik begon stond volkshuisvesting hoog op de agenda, daarna kwam milieu en nu is communicatie een hot item. Dat maakt het werken boeiend, want er is altijd beweging en verandering.”

IMAGO-ONDERZOEK Toch zorgt die dynamiek ook voor onzekerheid, zoals nu het geval is met de campagne. Aan alles hangt een prijskaartje, dus ook aan de campagne. De toezegging van de gemeente om hem vijf jaar te financieren, loopt aan het einde van het jaar af. Er is nog geen besluit genomen of de gemeente doorgaat. Lemmens: “Er wordt intern nagedacht over een vervolg. Er komt een imago-onderzoek, waaruit moet blijken hoe groot het effect van de campagne is geweest. We moeten wachten op de resultaten, die aan het einde van dit jaar bekend zijn.” Toch kan ze al wel iets over het eventuele vervolg zeggen. “De campagne is vijf jaar door de gemeente getrokken. Het ligt voor de hand dat in een vervolg het bedrijfsleven en instellingen intensiever meedoen. Je kunt denken aan de horeca, maar ook aan de Hogescholen. Zij hebben belang bij de campagne, zodat van hen ook iets verwacht mag worden.” Dat het lastig wordt, staat voor Lemmens vast. “Economisch gaat het minder en dat heeft effecten op sponsoring.” Ze pleit voor een lange-termijn visie. “We zijn nu vijf jaar bezig en je merkt dat de campagne werkt. Als je er nu mee stopt, gooi je weg wat je in vijf jaar hebt bereikt. Iedere marketeer weet dat het in stand houden van naamsbekendheid blijvende aandacht vereist.”

017

E

V

E

N

E

M

E

N

T

E

N

N

I

E

U

W

S

B

R

I

E

F

V

O

O

R

B

R

E

D

A

VOORZITTER JOHAN KRIJNEN VAN EVENEMENTENOVERLEG:

“GEMEENTE WIL MEE IN D Wat zou Breda, stad met karakter, zijn zonder haar evenementen? Er zijn er een dikke duizend - en dan tellen we de speciale festiviteiten rond het 750-jarig bestaan van de stad in 2002 niet eens mee. Ze zijn natuurlijk niet allemaal even groot, die evenementen. Er zijn er jaarlijks ruim 10 die onder de ‘hele grote’ vallen, zo’n vijftig grote en een stuk of duizend op buurtniveau of kleiner. Samen zijn ze medeverantwoordelijk voor een deel van het karakter van de stad. Kortom, de Bredase evenementen zijn iets waar Breda zuinig op is. De gemeente laat de organisatie van de evenementen over aan anderen. Het is nu eenmaal bepaald geen hoofdtaak van de lokale overheid om festiviteiten op touw te zetten. Die taak zit hem wél in het goed laten verlopen van die evenementen, met name waar het gaat om openbare orde en veiligheid. Als u een evenement in Breda wilt organiseren, wil de gemeente precies weten wat u van plan bent. Al is dat meer een kwestie van moeten dan willen, want ook de gemeente heeft wettelijke regels en voorschriften waaraan ze zich te houden heeft. En dus laat ze geen evenement plaatsvinden zonder daar een vergunning voor af te geven.

018

BETER GEREGELD

Tekst: Joost Klaverdijk Fotografie: Wessel Keizer (Gemeente Breda)

DYNAMIEK EVENEMENTEN” TOETS Die vergunning krijgt u pas nadat er een uitgebreide toets is gedaan. Dat doet het Evenementenoverleg, dat daarvoor in Breda in het leven is geroepen. In dat overleg zitten de politie, de brandweer, de Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen, Bouw- en Woningtoezicht van de gemeente en andere betrokken gemeentelijke instanties. Voorzitter van dat overleg is Johan Krijnen, tevens hoofd van het gemeentelijke Bureau Bijzondere Wetten. “Je kunt dus zeggen dat ik twee petten op heb”, zegt Johan. “Maar eigenlijk heeft dat voor de aanvrager van een vergunning alleen maar voordelen. Want door die twee functies ben ik hét aanspreekpunt voor iedereen die met zo’n vergunning te maken heeft.” “De gemeente is zuinig op de Bredase evenementen”, zegt Krijnen stellig. “Dat blijkt ook al uit mijn functie. Je hoort wel eens geluiden dat wij voornamelijk initiatieven afwijzen of onnodig traag werken. Dat is niet waar. Maar er zijn procedures die gevolgd worden. Puur en alleen voor de veiligheid en de openbare orde. Dus wil je iets op poten zetten maar vraag je een week voor de happening een vergunning aan, ja, dan heb je een probleem. We hebben natuurlijk tijd nodig om een vergunningaanvraag te beoordelen.”

GESPREK Krijnen maakt snel duidelijk dat de gemeente niets liever doet dan meewerken als iemand aan een evenement werkt: “Ik zie het zo: heb je plannen om in Breda een evenement op te zetten? Kom dan langs voor een gesprek, bel tijdig voor een afspraak. Dan kan ik al duidelijk maken waaraan een vergunningaanvraag moet voldoen. Ik weet, voordat de aanvraag naar het Evenementenoverleg gaat, zo ongeveer wat wel en wat niet kan. Denkt iemand aan een bepaalde datum voor zijn evenement, dan zie ik in één blik op de kalender of dat problemen gaat opleveren. Dat geldt ook voor de kwesties rond veiligheid en openbare orde. Ik kan meteen zeggen wat wel en niet kan, waar accommodaties aan moeten voldoen en dergelijke. Wil iemand in een circustent een vuurwerkshow organiseren - ik noem maar iets belachelijks - dan kan ik meteen zeggen dat we daarvoor géén vergunning verlenen. Na zo’n gesprek gaat een organisator goed

‘gewapend’ naar huis om een aanvraag voor een vergunning in te dienen.” “Mocht het plan nou op bezwaren stuiten, dan vind ik het onze taak om naar oplossingen te zoeken. Is de datum onmogelijk, dan dragen we alternatieven aan. Maar in de regel is het niet zinvol om zes maanden voor het evenement over details te praten. Dat komt later wel. Het eerste gesprek is bedoeld om snel duidelijk te maken waaraan het evenement en de vergunningaanvraag moeten voldoen.”

DUIDELIJKER Krijnen vindt bepaalde klachten van vaste Bredase evenementen wel gegrond: “Het is een beetje onzinnig dat de organisaties van bijvoorbeeld de Singelloop en het Jazzfestival ieder jaar een vergunning tot in detail moeten indienen. Ze hoeven niet steeds dezelfde vragen te beantwoorden. We weten wat ze doen en waar, dus in het vervolg hebben we voldoende aan een korte aanvraag en een draaiboek. Want dat verandert per jaar niet of nauwelijks. Maar ook voor de andere organisaties willen we de procedure makkelijker maken. Het gesprek waarvoor ik ze bij deze uitnodig, is daar een uiting van. Wil je iets nieuws opzetten? Kom op tijd langs, we praten er over en je weet waar je aan toe bent. Daarnaast komen er betere aanvraagformulieren en overzichtelijke brochures waarin duidelijk het hoe en waarom van de wetten en regels staan. Dan weet een organisatie ook waaróm hun aanvraag niet gehonoreerd wordt, mocht het zo ver komen. De procedure rond de aanvraag duurt maximaal acht weken, maar een goed voorgesprek kan die termijn aanzienlijk bekorten. Je kunt van mij dan zelfs een ‘principe-ja’ krijgen, een positief antwoord op de belangrijkste vragen die een organisator vaak heeft. Kan het op die locatie en op die datum, zijn er bezwaren waardoor ik aanpassingen moet doen, kan ik alvast bepaalde investeringen in mijn evenement gaan doen? Zodat je vast met je organisatie aan de slag kunt terwijl de aanvraag van je vergunning nog loopt.” Vragen over de organisatie van een evenement? Johan Krijnen en zijn collega’s van Bureau Bijzondere Wetten zitten voor u klaar op telefoonnummer 076-529 48 65. Zijn e-mailadres is [email protected].

019

E

V

E

N

E

M

E

N

T

E

N

N

I

E

U

W

S

B

R

I

E

F

V

O

O

R

B

R

E

D

A

BIJZONDERE WETTEN: IN GESPREK MET LAURA MARTIN

VERKEERSREGELAARS VAN START Met de rampen in Enschede en Volendam nog vers in het geheugen, hoeft het geen verbazing te wekken dat de evenementen in Breda met veel preventieve zorg worden omgeven. Bijvoorbeeld – dit jaar voor het eerst – door het inzetten van Verkeersregelaars. Het coördinatiepunt voor alle evenementen in Breda berust bij de gemeentelijke afdeling Vergunningverlening & Handhaving, meer specifiek bij Bureau Bijzondere Wetten. Een verhelderend gesprek met Laura Martin, senior Vergunningverlener.

NIEUW: VERKEERSREGELAARS Voor het eerst werd dit jaar bij (middel)grote evenementen gebruik gemaakt van Verkeersregelaars. Hoe werkt dat? Laura Martin: “Afhankelijk van het soort evenement wordt aan de organisator verzocht een deelnemerslijst in te dienen waarop de namen, adressen en geboortedata van degenen (18 jaar en ouder) staan vermeld, die de organisator in aanmerking wil laten komen om op te treden als Verkeersregelaars. Op aandrang van de Politie is gezocht naar een aanvaardbare en effectieve vorm van assistentie bij het geven van oprij- en stoptekens en wegafzettingen. In overleg met de organisator houdt de Politie een 45 minuten durende instructiebijeenkomst voor deze Verkeersregelaars. De presentielijst van deze instructiebijeenkomsten wordt naar ons gezonden zodat wij maatregelen kunnen treffen als er eventueel te weinig personen zijn komen opdagen. Andere aspecten aan dit fenomeen: alle Verkeersregelaars dienen te zijn verzekerd bij de Stichting Verkeersbrigadiers. Dit is van het grootste belang in verband met de aan-

sprakelijkheidsstelling als er onverhoopt ongelukken mochten gebeuren. De benodigde, felgekleurde hesjes kunnen worden gehuurd bij de Stichting Vertizontaal.”

WAT IS EIGENLIJK EEN EVENEMENT? Laura Martin pakt er de APV bij voor de correcte definitie van een evenement: “Elke voor publiek toegankelijke verrichting van vermaak”. Zij voegt eraan toe: “Per jaar worden er ruim 1000 evenementen in Breda georganiseerd: van kleinschalige buurtfeesten tot grote professionele happenings als het Jazzfestival. De evenementen-organisatoren hebben een meldingsplicht ter verkrijging van een gemeentelijke goedkeuring, overigens nadat aan een reeks veiligheidseisen is voldaan. Die meldingen komen bij ons binnen.”

TOEZICHT EN HANDHAVING PITTIG AANGESCHERPT Het behoeft geen verwondering dat de veiligheidseisen voor de te organiseren evenementen de laatste jaren pittig zijn aangescherpt. Laura Martin: “Dat komt alleen al tot uiting in

de omvang van het aanvraagformulier: zes pagina’s met de nodige bijlagen, als het grote evenementen betreft. Veel - zo niet alles draait om veiligheid. En het toezicht en de handhaving daarop. Want na de verkregen goedkeuring wordt er tijdens de (middel)grote ‘verrichtingen tot vermaak’ op het terrein zelf controle uitgeoefend door toezichthouders, die eventuele onvolkomenheden constateren en aanwijzingen geven daaromtrent en als dat niet tot het gewenste resultaat leidt, wordt dat gemeld bij de zogenaamde handhavers die tot dwingende maatregelen kunnen overgaan, als het niet anders kan.”

WEKELIJKS INTERDISCIPLINAIR OVERLEG Welke gemeentelijke instanties komen er zo al bij kijken om alle evenementen in goede banen te leiden? Laura Martin: “Iedere woensdag vindt er interdisciplinair overleg plaats omtrent de aanvragen tot nieuwe evenementen.Om de tafel schuiven de volgende gemeentelijke diensten aan: Brandweer, Politie, Bouw- en Woningtoezicht (veiligheid tentenbouw), Districtsbeheer, Uitvoering (verkeersafzettingen), Afvalstoffen (containers), Stadstoezicht (controle), Milieubeheer (geluid) en het GHOR (volksgezondheid). Alle aspecten die bij een evenement een belangrijke rol spelen, komen aan de orde: tentenbouw, (brand)veiligheid, geluidsoverlast, reiniging van het terrein en last but not least: verkeersveiligheid en daarvoor beschikken wij dus voor het eerst dit jaar ook over de eerder genoemde Verkeersregelaars ter assistentie van de Politie.”

VOORBEELDEN Om tot slot nog even terug te komen op de inzet van die Verkeersregelaars: welke positieve en/of negatieve ervaringen zijn er tot nu toe met hen opgedaan? Laura Martin: “Op 20 april jl. hebben wij met succes gebruik gemaakt van Verkeersregelaars bij het grote Bavel Truck Convooi evenement. En op 18 augustus jl. bij de Harleydag, die zich in een onverwacht grote belangstelling mocht verheugen. Na afloop van alle evenementen houden wij met de organisator een evaluatiebijeenkomst, waarbij een sterktezwakte analyse wordt gemaakt voor de organisatie van het evenement in de toekomst. Over het algemeen kan worden gesteld dat de ervaringen positief zijn en dat de inzet van Verkeersregelaars bij komende evenementen afhankelijk van het soort evenement - zeker voor herhaling vatbaar is.”

020

Tekst: Frans Sandbergen Fotografie: Wessel Keizer (Gemeente Breda)

BETER GEREGELD Tekst: Frans Sandbergen Fotografie: Frans Strous Ontwerp huisstijl Accu: Jan Peeters

INTERVIEW MET LIESBET DE VRIES, VAKDIRECTIE CULTUUR

ACCU DE CULTUUR-MOTOR VAN BREDA

ACCU Breda is de gemeentelijke versie van het landelijke Actieplan Cultuurbereik. ACCU Breda streeft naar een nog energieker en bruisender Breda. De naam verwijst ook naar culturele activiteiten die energie opwekken en waar de vonken vanaf schieten. ACCU Breda probeert synergie tot stand te brengen tussen culturele organisaties onderling en tussen amateurs en professionals van verschillende disciplines. Liesbet de Vries, projectmanager van de Vakdirectie Cultuur, geeft inzicht in beleid, wapenfeiten en toekomstplannen.

ALGEMENE LEIDRAAD ACTIEPLAN BREDA De Vries valt meteen met de deur in huis: “ACCU Breda wil disciplineoverstijgende activiteiten genereren op cultureel gebied in groot Breda. De 5 doelstellingen van het landelijke Actieplan Cultuurbereik, te weten: het versterken van de programmering van culturele accommodaties, het bevorderen van cultuurdiversiteit, investeren in jeugd, culturele planologie op de agenda zetten en het zichtbaar maken van cultureel vermogen, geven wij in Breda op gemeentelijk niveau inhoud met een drieledige leidraad: Breda Netwerkstad, Wijkgericht Werken en Binnenstad Buiten.”

BREDA NETWERKSTAD De Vries: “Onder de noemer ‘Breda Netwerkstad’ vallen onze activiteiten met als doel het leggen van contacten en het bevorderen van het culturele netwerk in onze stad. Dit doen we onder ander door het organiseren van ACCU-café’s. Hier kunnen cultuurmakers op informele wijze kennis en ideeën uitwisselen en kan een eerste vorm van samenwerking tot stand worden gebracht. Beleidsinhoudelijke kennisoverdracht over steeds één thema van het Actieplan Cultuurbereik vindt plaats in de Pittstops, ronde tafelgesprekken met mensen uit het veld die met dat thema of die doelgroep

021

E

V

E

N

E

M

E

N

T

E

N

N

I

E

U

W

S

B

R

I

E

F

V

O

O

R

B

R

E

D

A

vertrouwd zijn. De ACCU-huisstijl, de ACCU-website, de ACCU-agenda en Het Cultuurpunt vervullen eveneens een cruciale rol in dat hele netwerk. De ACCU-agenda is vlak voor de zomer verschenen en besteedt aandacht aan alle projecten die met ACCU-subsidie tot stand zijn gekomen. Het Cultuurpunt heeft een werking naar twee kanten: informatie opzuigen en deze breed uitzetten onder zowel cultuurmakers als cultuurbelevers. Dankbaar maken we van Het Cultuurpunt gebruik om onze ACCU-folder te verspreiden en de eerste vraagbaak te zijn voor makers en publiek.”

WIJKGERICHT WERKEN & BINNENSTAD BUITEN De Vries licht toe wat er onder ‘Wijkgericht Werken’ valt: “Met Wijkgericht werken willen wij culturele activiteiten ondersteunen die in de wijken plaatsvinden. Onder de noemer ‘Binnenstad Buiten’ vallen grootstedelijke cultuurprojecten op onverwachte plekken in de stad. Het is natuurlijk een pré als hierbij buiten de eigen muren wordt getreden en tevens wordt afgeweken van gebaande paden. Recente succesvolle voorbeelden van projecten binnen dit programma zijn het Opmaat Festival, dat op 22 september jl. veel publiek trok met onorthodoxe jazz en nieuwe muziek en de Symphonic Xperience/Musical Meezing Dag die gehouden werd op 5 oktober jl. onder leiding van Marjolein Keuning en waarbij publieksdeelname een belangrijke plaats innam. Voor herhaling vatbaar.”

SUBSIDIE-AANVRAGEN: TIJDIG INDIENEN! ACCU Breda is niet alleen een plan dat ten

022

WWW.ACCUBREDA.NL grondslag ligt aan het gemeentelijk beleid maar is ook een forse subsidiepot. Twee maal per jaar, voor 1 april en 1 oktober kunnen aanvragen worden ingediend voor projecten die binnen de doelstellingen van het actieplan zijn ontwikkeld. De Vries richt tot slot de aandacht op het vooral tijdig aanvragen van ACCU-subsidie. “Aanvraagfolders zijn te verkrijgen bij Het Cultuurpunt, bij de Vakdirectie Cultuur of kunnen digitaal worden ingevuld en verzonden via de website: www.accubreda.nl. Het ingediende plan dient stevig onderbouwd te zijn en het verdient aanbeveling dat organisa-

ties in een vroeg stadium contact zoeken om met ons hun globale plannen al eens door te spreken zodat mogelijke dwarsverbanden kunnen worden gelegd en eventuele inhoudelijke bijsturing kan plaatsvinden alvorens het plan aan de adviescommissie wordt voorgelegd. Voor nadere achtergronden en criteria geeft de folder of onze website www.accubreda.nl alle informatie. Het eerste echte ACCU-jaar heeft heel veel fantastische projecten opgeleverd, toch zijn een aantal disciplines als dans, literatuur en cultureel erfgoed nog onderbelicht gebleven en zijn er tot nu toe weinig project voor de wijken ontwikkeld. Uitdagingen te over dus voor een nieuw ACCU-jaar!”

EVENMENTENKALENDER

EEN GREEP UIT DE EVENEMENTEN

2003

Januari 1

10-15

14-15

Breda Barst

Nieuwjaarsreceptie gemeente Breda (Grote Kerk) Grote Bredase Revue (Chassé theater)

17 21-23 28-6 sept.

Ginneken Harley Dag (Centrum) Breda Ballon Fiësta (Rietdijk) Nationale Taptoe (Trip v. Zoudlandt Kazerne)

Februari 4-10 10 19 23

Antiekbeurs (Grote Kerk) Openingsconcert KMA 175 jaar (Chassé theater) Int. Sprintcross (Mastbos e.o.) Cursus Bredaos (Grote Kerk)

28-29 28-29

Academiefeesten (KMA terrein) Bavel anno 1920 (Bavel)

Juli Elke di 10-13

Valkenbergconcert Breda Hippique (Prinsenhoeve)

30-2 sept. 30-2 sept.

Kermis (Teteringen) Kermis (Ulvenhout)

September 7 13 20-19 okt.

Prinsenrit Open Monumentendag Breda Photo 2003 (div. locaties) Kermis (Bavel) Kermis (Prinsenbeek)

Maart

27-30 27-30

1-4

Oktober

Carnaval

April 11-13 12-13 15 30 30

Expositie schilder F. van Veen (Grote Kerk) Nationaal Museumweekend (musea) Matthäus Passion (Grote Kerk) Koninginnedag Buitengewone Vlaggenparade (Parade KMA)

25

4-7 5

Kermis (Princenhage) Singelloop (Centrum)

11

Bijeenkomst Heerlijke Orde (Grote Kerk) Kermis (Chasséveld)

En Plein Public (Centrum)

Augustus Elke di Elke vr. 9-17 10 13-16

Valkenbergconcert En Plein Public (Centrum) Kermis (Ginneken) Jaarmarkt (Teteringen) Braderie Bruisend

Mei 4 10 15-15 juni 29-1 juni 29-1 juni

Haagse Beemdenloop (Haagse Beemden) Landelijke Fietsdag Expositie fotograaf P. den Blanken (Grote Kerk) Breda Jazz Festival (Centrum) Kermis (Prinsenbeek)

Juni 1 9 12-15

Jazz concert (Grote Kerk) Brabantse Kastelendag (Bouvigne) Breda Culinair

18-26

November 25-30

Beurs historische cartografie (Grote Kerk)

Het is mogelijk dat de gegevens na het verschijnen van deze kalender nog veranderen. Actuele informatie over alle evenementen en activiteiten is verkrijgbaar bij de gemeente Breda, tel. (076)-5293003 (op werkdagen bereikbaar 8.00-14.00, do. avond 17.00-19.30) en bij de VVV Breda telnr. (0900)5 222 444.

023

Tekst: Jos van der Burg Fotografie: MTRO De Rooi Pannen

DE ROOI PANNEN WEG MET DE KLOOF TUSSEN SCHOOL EN PRAKTIJK Jansen wil best nog een keer vertellen waar de naam Rooi Pannen vandaan komt, maar wie kent het verhaal niet? Vroeger stond er in Tilburg een klooster, dat prachtige rode dakpannen had. Toen het klooster zijn poorten sloot, veranderde het gebouw in de Middelbare Hotel School. Hoe de school moest heten? Waarom niet genoemd naar de rode dakpannen, die het pand nog steeds sieren? En zo geschiedde. We hebben het over bijna dertig jaar geleden. De Rooi Pannen bouwde in Brabant een naam op die borg staat voor kwaliteit. Het studentenaantal groeide gestaag, zodat in 1991 uitbreidingen volgde in Breda en Eindhoven. Aanvankelijk gaven de scholen in deze steden alleen kortlopende opleidingen, maar sinds twee jaar kunnen studenten er ook terecht voor vierjarige horeca- en toeristischrecreatieve opleidingen. De reden van de uitbreiding is het zo goed mogelijk bedienen van de doelgroep, volgens Roodbeen. Die doelgroep bestaat op het MRTO uit 240 studenten, waarvan negentig procent meisjes. Roodbeen weet waarom de opleiding zo in trek is bij meisjes. “In de recreatieve en toeristische sector draait het om communicatieve vaardigheden. Je bent er altijd bezig met mensen en dat trekt meisjes aan. Banen als hostess, reisleidster, reisbureau-medewerkster

024

en animator op campings vinden ze leuk. Er komt bij dat het werken in toerisme en recreatie een beetje in een hype verkeert. Er hangt een gezellige sfeer omheen. Ook dat spreekt meisjes aan, al wordt het aandeel van jongens wel steeds groter.” In de horecaopleiding, die 175 studenten telt, liggen de verhoudingen overigens heel anders, zegt hij. “Daar is zestig procent van het mannelijke geslacht.” Zwemmen Het ontbreekt in Nederland de laatste jaren niet aan toeristisch-recreatief onderwijs en horeca-opleidingen. In Brabant was tot tien jaar geleden de Rooi Pannen in Tilburg de enige aanbieder van dit vakonderwijs. De opleiding heette toen nog Middelbare Hotel School. In het laatste decennium zijn er zoveel soortgelijke opleidingen bijgekomen, dat studenten alleen in Brabant al uit zeven scholen kunnen kiezen. Het gevolg is dat opleidingen strijd moeten leveren om studenten. De Rooi Pannen is niet bang voor concurrentie, zegt Jansen. “Wij staan bekend om de kwaliteit van ons onderwijs. Onze kracht is dat we op de dagelijkse praktijk aansluiten. Veel docenten hebben zelf jarenlang in de reisbranche of horecawereld

gewerkt voordat ze in het onderwijs terecht kwamen. Er werkt hier een docente, die als reisleidster de hele wereld is rondgeweest. Als je een stad noemt, kan ze er een middag verhalen over vertellen.” Praktijk, praktijk en nog eens praktijk is het devies van Jansen. “Vergelijk het maar met zwemmen: als je wilt leren zwemmen, moet je het water in. Als je een vak wilt leren, moet je de praktijk in.” De tijd dat er geklaagd werd over de kloof tussen het onderwijs en de prakijk, is bij de Rooi Pannen achterhaald. Jansen: “We stippelen gezamenlijk met het bedrijfsleven onze koers uit. Ook worden studenten in hun stage beoordeeld door mensen uit de praktijk. Hun stem is beslissend. Als ze onvoldoende presteren, kunnen ze niet verder.” Roodbeen knikt bevestigend. “Wij vinden het belangrijk om naar de reis- en horecawereld te luisteren. Wij nodigen hen geregeld uit om mee te denken over waar we met de school naar toe willen. Uit hun reacties blijkt dat ze dat niet gewend zijn. Ze zijn verrast dat er een school is die hen serieus neemt.” Animeren De uitgangspunten klinken prachtig, maar het draait natuurlijk om het onderwijsprogramma.

THUIS IN BREDA

Op de Rooi Pannen houdt men van daadkracht. Twee jaar geleden startte de school op de Bredase locatie twee nieuwe studierichtingen: Middelbare Toeristische en Recreatieve Opleidingen (MRTO) en Horeca Ondernemer Manager (HOM). Bijzonder is dat theorie en praktijk naadloos in elkaar overvloeien. Een gesprek met directeur Frans Jansen en adjunct-directeur Peter Roodbeen over de unieke benadering. Naast de theoretische vakken, zijn er veel praktijklessen. Roodbeen wil het er graag over hebben. “We maken onderscheid tussen de toeristische en de recreatieve opleiding. Recreatiestudenten bezoeken elke twee weken een locatie, waar ze actief moeten meedoen. Op die manier maken ze kennis met recreatieve activiteiten als kanoën en kayakken, zwemmen, fitness, abseilen, skieën, golf en bowling. Ook besteden ze elke twee weken een halve dag aan entertainment. Daarbij moet je denken aan zaken als het animeren van campinggasten. Het blijft niet bij toekijken, want ze moeten op school zelf de buhne op om hun kunsten te laten zien.” Het klinkt als vakantie, maar dat is het niet, vervolgt Roodbeen. “De studenten moeten met hun ervaringen aan de slag gaan. Het doel is dat ze op school en in de praktijk leren.” De opleiding van de toerisme-student is iets theoretischer ingesteld, maar ook daarin staat de praktijk hoog in het vaandel. Roodbeen: “De studenten maken excursies en lopen stage in toeristische bedrijven als reisbureaus.” Om nog beter bij de praktijk aan te sluiten, haalt de Rooi Pannen de harde werkelijkheid naar binnen. De interne nieuwbouwplannen van de Bredase school, die over twee jaar zijn uitgevoerd, voorzien in een

vrijwel volledige integratie met het toeristisch bedrijfsleven. Er komt een zestien kamers tellend onderwijshotel in de school, waar hotelgasten daadwerkelijk terecht kunnen. Jansen: “De Rooi Pannen bouwt het, maar de kamers worden gesponsord door de grote hotelketens. Dat betekent dat je er exact dezelfde kamers zult aantreffen als in de werkelijkheid. Er komt een Bad Western-kamer, een AC-kamer enzovoorts.” Bang voor beschuldigingen van valse concurrentie is Jansen niet. “In Tilburg heeft de Rooi Pannen al een onderwijshotel en dat gaat in uitstekende harmonie met de hotelbranche.” Vloerbedekking Het blijft niet bij een hotel, want in de nieuwbouw komt ook een reisbureau, waar daadwerkelijk reizen kunnen worden geboekt. Zelfs internetboekingen zullen mogelijk zijn, zegt Roodbeen. Voor de toeristische opleiding is het binnenhalen van de werkelijkheid nieuw, maar de horeca-opleiding heeft er al ervaring mee, zegt Jansen. “We hebben diverse restaurants, waarin drie dagen per week ook buitenstaanders welkom zijn. Het wordt van a tot z door studenten gerund.” Hij benadrukt nogmaals dat het niet gaat om ‘bedrijfsleventje-spelen’, maar om het

afleveren van goed gekwalificeerde mensen. “Daarop worden we uiteindelijk afgerekend. Je kunt van alles verzinnen, maar het draait uiteindelijk om de kwaliteit van de afgestudeerden.” Nauw aansluiten bij de praktijk is makkelijk gezegd, maar eist ook investeringen. Jansen: “Je moet op school up-to-date zijn met je materiaal. We vinden het belangrijk dat onze drie keukens even goed zijn ingericht als de keukens in moderne restaurants. Het kost een cent, maar wij vinden het belangrijk.” Wat hij ook belangrijk vindt is een goede sfeer. Wie de Rooi Pannen binnenloopt, komt niet in een ongezellig kaal gebouw, maar in een foyer, die eerder aan een hotellobby doet denken. In de hoeken staan prachtige oude spullen uit de detailhandel, zoals oude weegschalen, houten wijnvaten en zelfs een grote slee, die vroeger in de Franse Vogezen werd gebruikt voor het vervoer van goederen. Zijn we in een antiekhandel beland? Jansen lacht: “Ik ben een verzamelaar van oude spullen en vond dat ze hier goed op hun plaats waren. Het draagt bij aan een huiselijke sfeer. Om dezelfde reden hebben we geen zeil in de leslokalen maar vloerbedekking. De studenten moeten zich hier thuisvoelen.”

025

FOTOREPORTAGE

NATIONALE TAPTOE BREDA De Nationale Taptoe Breda vond dit jaar plaats van 22 tot en met 31 augustus en is na 27 jaar uitgegroeid tot een traditie met internationale allure. Een uniek evenement dat zich mag verheugen op vele duizenden bezoekers. Muziekkorpsen uit binnen- en buitenland trakteerden de Taptoegangers op een wervelende show die dit jaar geheel in het teken stond van Breda 750 jaar. Beroemd zijn uiteraard onze ‘eigen’ militaire orkesten. De Koninklijke Militaire Kapel, de Marinierskapel van de Koninklijke Marine en de

026

Kapel van de Koninklijke Luchtmacht gaven ook dit jaar weer acte de presence. Het neusje van de muzikale zalm van de militaire krijgsmacht leverde, ieder op zijn eigen manier, een bijdrage aan 750 jaar Breda. Ook korpsen uit Canada, Frankrijk, en Polen brachten niet alleen swingende muziek ten gehore, maar het showelement, uiteraard met grote militaire precisie uitgevoerd, leverde een adembenemend schouwspel op. De Taptoe had dit jaar uitsluitend goed weer. Alleen muzikaal was it’s

FOTOREPORTAGE

raining men’. Vele bezoekers zongen de Zuiderzeeballade spontaan mee. Mariniers met brandende oliekannen die het woord VOC vormden (de show van de marinierskapel stond in het teken van 400 jaar Verenigde Oost-Indische Compagnie), zijn beelden die je niet snel vergeet. De Franse delegatie leverde de typisch Franse noot. Niet alleen de muziek (Non, je ne regrette rien van Edith Piaf), maar ook de ‘lelijke eend’ en het stokbrood waren onmiskenbaar Frans. De muziekkorpsen kwamen dit jaar zeker zo goed voor de dag omdat zij hun show gaven tegen de achtergrond van een nieuw decor. De oude vertrouwde aankleding was inmiddels ver versleten. De gemeente Breda vindt de Taptoe een dermate belangrijk evenement voor de stad dat ze een fikse financiële bijdrage gaf. Hiermee

kon het Bestuur van de Taptoe aan de slag. Na een zorgvuldige selectie en de presentaties van de diverse concepten kwam het omroepbedrijf NOB, het grootste decorbouwbedrijf in ons land, uiteindelijk als gelukkige naar voren. De ontwerper van het NOB liet zich inspireren door de Bredase geschiedenis. Hij zag foto’s van het Spanjaardsgat, oude gravures van de Spaansche Poort en bouwtekeningen van het voormalige ‘Speelhuis’(het verdwenen lustoord van de Oranjes). Dit leidde tot een decor waar zowel de gemeente als het Taptoebestuur trots op kunnen zijn en waar men weer enkele jaren mee vooruit kan. De nieuwe spectaculaire licht- en geluidseffecten geven het evenement een verrassend modern tintje. Dat de Taptoe bij Breda hoort en Breda bij de Taptoe staat voor iedereen buiten kijf.

027

Tekst: Jos van der Burg Fotografie: Robert Aarts

BREDA 750

EEN FEESTJAAR OM NOOIT TE VERGETEN De festiviteiten voor Breda 750 jaar buitelen nog steeds over elkaar heen. Toch komt het einde van het feestjaar langzaam in zicht. Directeur Lidwien Hupkens en communicatiecoördinator Yvonne Dirven, gedetacheerd vanuit de gemeente Breda, van Stichting Breda 750 zijn vermoeid maar voldaan.

“Dat is lastig kiezen, hoor”, zegt Hupkens op de vraag wat ze tot nu toe het leukste evenement vond van Breda 750. Na enig nadenken komt ze er toch uit. “Het stadsontbijt als onderdeel van het verjaardagsweekend op 22 en 23 juni vond ik helemaal top. Op de Grote Markt zaten aan lange tafels drieduizend mensen te ontbijten. Het was een unieke ervaring om nooit te vergeten, maar natuurlijk staat Topolis bovenaan mijn lijstje.” Ook Dirven vindt de keuze lastig (“Er zijn zoveel leuke activiteiten geweest”), maar kiest uiteindelijk ook voor Topolis. “De toren was niet alleen het zichtbare baken in het stadsfeest, maar had ook een programma, waarin de hele stad was terug te vinden. De opzet om activiteiten te organiseren voor de hele bevolking is uitstekend gelukt. Iedereen kon er iets van zijn gading vinden. Vaak liepen mensen even naar binnen om te kijken of er voor hen iets leuks was.” Voor elk wat wils moest Breda 750 worden en

028

dat is gelukt. Niet iedereen hoefde hetzelfde leuk te vinden, als er maar voor elke doelgroep in het programma iets te vinden was.” Als voorbeeld noemt ze het smartlappenfestival De tranen van Cooth. “Sommigen vinden smartlappen vreselijk, anderen zijn er dol op. Het festival was voor de liefhebbers. Ik ben er geweest en de sfeer was fantastisch. Het publiek zong mee en vermaakte zich kostelijk.” Sommige festiviteiten waren wel bedoeld voor de hele bevolking. Hupkens noemt het openingsspektakel op 1 januari. “Dat was een spectaculair circus- en sprookjesachtig evenement, dat door jong en oud enthousiast werd ontvangen. Ook het historisch spektakel dat in de zomer op de Grote Markt werd opgevoerd, sprak iedereen aan. Na het verjaardagsweekend was het voor mij het meest geslaagde evenement.”

Breda-promotie De beide dames zijn tevreden over het feestjaar, dat overigens nog niet is afgelopen, maar plaatsen wel kanttekeningen. Hupkens: “Je maakt altijd keuzes. Wij hebben gekozen voor veel festiviteiten en binding met zoveel mogelijk groeperingen in Breda. Er zijn ook mensen, die liever een groot spektakel hadden gezien. Bijvoorbeeld een concert van The Rolling Stones of iets in die orde van grootte.” Dirven had als communicatiecoördinator graag de beschikking gehad over een groter promotiebudget. “Er was niet echt geld voor een landelijke advertentiecampagne, zodat de landelijke aandacht moest komen van ‘free publicity’. Een aantal keren is dat aardig gelukt. Met het openingsspektakel haalden we het NOS journaal en aan Roze Zaterdag en de expositie Het geheugen van de stad besteedden landelijke kranten aandacht. Ook leverde het tv-programma Ter land, ter zee en in de lucht een uur landelijke Bredapromotie op. Toch hadden we met een groter budget nog meer aandacht op Breda kunnen vestigen, zodat de festiviteiten een grotere landelijke uitstraling zouden hebben gekregen.”

BREDA 750

Uniek jaar Een jaar evenementen organiseren, betekent een jaar keihard werken. Hupkens en Dirven verhullen niet dat de stress af en toe stevig toesloeg. Hupkens: “We hebben tegen de klippen op gewerkt. Het ging niet alleen om het organiseren, maar ook om het dragen van verantwoordelijkheid. Mensen stelden vertrouwen in Breda 750 en dat moesten we waarmaken. Er mocht niets misgaan bij de evenementen.” Dirven: “Het is niet gezond om zo hard te werken als wij het afgelopen jaar hebben gedaan.” Toch overheerst bij beiden het gevoel dat ze een uniek jaar meemaken. Hupkens prijst de sfeer in het team van Breda 750. “We voelden ons een grote club. Natuurlijk was er wel eens wat, maar iedereen was gemotiveerd om het feest te laten slagen. Ik begrijp nu dat ouderen nog steeds praten over 1952, toen Breda 700 jaar bestond. Zo’n feestjaar is echt bijzonder. Je ziet allerlei organisaties tot samenwerking komen, wat anders niet gebeurd zou zijn. Dat is een meerwaarde, die hopelijk na de festiviteiten

beklijft. Ook is het prachtig om mensen intens te zien genieten.” Het succes van Breda 750 blijkt ook uit de plannen om een aantal festiviteiten om te zetten in structurele activiteiten. Dirven: “Het traject van Linie 750, die de belegeringslinie markeert die de Spanjaarden in 1624 rond Breda optrokken, blijft ook na afloop een ANWB-fietsroute. Ook wordt nagedacht over hoe het Topolis-programma ‘Spiegel van de stad’ een structureel vervolg kan krijgen.” Hupkens ziet Breda 750 dan ook liever als een start- in plaats van een eindpunt. Toekomstsymposium Hupkens en Dirven klinken al bijna nostalgisch, maar het feestjaar is nog niet afgelopen. Op stapel staat onder meer nog het grote toekomstsymposium ‘Breda, stad waar de toekomst op af komt!’ Op 28 november breken bestuurders, politici en zakenlieden in het Chassé Theater zich het hoofd over de sociale en economische veranderingen die ons staan te wachten. Hoe moet Breda daarop inspelen? De leiding is in handen van trendwatcher Carl

Rhode, die als cultuursocioloog aan de Rijksuniversiteit Utrecht is verbonden. Hupkens: “Rhode houdt een globaal verhaal, waarna we met debatten inzoomen op Breda. Wat voor stad willen we? Hoe houden we het aangename leefklimaat in stand? Hoe ver moeten onze ambities reiken?” Ze benadrukt dat het geen saaie boel wordt. “Er gebeurt meer dan het houden van lezingen. Zo zijn er onder meer videofilmpjes te zien.” Dirven: “We willen dat het in samenwerking met de gemeente Breda georganiseerde symposium conclusies oplevert, waar bestuurders en bedrijven iets aan hebben.” Het slotevenement van het feestjaar vindt op 14 december plaats. Dirven: “Het wordt een spektakel dat niet terugblikt op de geschiedenis, maar vooruit kijkt. In het Chassé Park wordt onder begeleiding van een wervelende lichtshow een toekomstgericht verhaal verteld. Hupkens: “Kan het symbolischer? We zijn het jaar begonnen op de oudste plek in Breda en eindigen op de nieuwste.” Foto onder: Edwin Wiekens

029

DE BEWONER BESCHERMT HET HUIS. HET HUIS BESCHERMT DE BEWONER.

030

WONEN IN BREDA

WONEN IN BREDA ’s Avonds bij kaarslicht zijn gedachten op papier zetten en overdag de kost verdienen. Dat er geen stroom in het pand aanwezig was, deerde hem niet. Het was de manier om het ritme der dagen te beleven. Toen kunstenaar Eloi Koreman twintig jaar geleden bij toeval in zijn woning in de Bredase binnenstad terecht kwam, wist hij het onmiddellijk. Er zouden maar enkele tonnen puin te ruimen zijn om dit monumentale pand de bescherming te bieden die het verdiende. Tijd had hij ook genoeg. Het zou hem maar twintig jaar kosten om de relatie met zijn huis te verdiepen. “Er is namelijk maar één manier om binnensteden voor de toekomst te behouden: herstel de relatie tussen woning en bewoner.” Eloi Koreman woont met zijn partner Conita en hun drie kinderen in het perceel De Drie Moren aan de Visserstraat. Het is na de stadsbrand van 1490 gebouwd door de kanunnik Hendrik van Avoort. Het huis dankt zijn naam aan het feit dat er in de 17de eeuw een herberg in gevestigd is, die de Drie Moren werd genoemd.

CARD Naam: Leeftijd: Adres: Beroep: Hobby’s:

Koreman heeft aan de wieg gestaan van het project ‘Water in de stad’. Breda krijgt de komende jaren

Eloi Koreman 47 Visserstraat 31 Kunstenaar Fietsen, muziek, lezen en naar mooie dingen kijken

haar haven - het ‘begraven’ monument terug in het centrum van de stad. Er komt een rivier langs de Markendaalseweg en op het terrein van de Seeligkazerne. Een foutieve ingreep uit de jaren '40 en ‘60 wordt teruggedraaid. Door de demping van de Haven en de rivier de Mark, hoopte het

toenmalige gemeentebestuur het centrum beter bereikbaar te maken. Voor Koreman heeft het project een historische betekenis, want water in de stad is van belang voor de toekomst. “Het verbetert het leefmilieu en het verhoogt de belevingswaarde niet alleen voor de bewoners maar zeker ook voor de bezoekers.” Aan de muur hangt een tekening van het project. “Kijk eens. Daar komen de Mark en de Aa bij elkaar. In de oksel van de rivier ontstond Breda.”

Tekst: Rinus van Warven Fotografie: Herman Engbers

031

Ik kan me voorstellen dat je als architectonisch vormgever zin hebt om allerlei projecten in je stad te ontwikkelen. Maar dat je zin hebt in een gigantisch project als je eigen huis! Moet je geen idealist zijn om een dergelijk project aan te pakken? Of misschien wel een beetje gek? “Zo zal een buitenstaander dat zeggen. Weet je, je bent gepakt door zo’n huis. Je ziet vanaf het eerste moment wat zo’n huis te bieden heeft. Slechts enkele tonnen vuil staan in de weg. Slechts 20 jaar werken voor de boeg. Maar het huis staat er in ieder geval in 2002 nog. Het is de methode van wat ik het ‘inverse verval’ noem. Er werd jarenlang door de elementen op het huis ingewerkt om het naar de aarde toe te trekken. Maar dat verval is gestopt en gekeerd. In tegenstelling tot het huis op nummer zeven. Er woonde niemand, het bleef een object en vervolgens zie je de berkenboompjes langzaam in de dakgoot groeien, er stort een stuk van het dak in en

wordt het gevaarlijk. Een rijksmonument gaat daar ten gronde aan de krachten van de natuur. Dat is op nummer 31 niet gebeurd. De relatie die ik met het pand had en heb is niet verstoord. Is dat gek? De gek vindt zichzelf nooit gek, toch?”

last gehad van het lawaai in de omgeving. Maar er is gelukkig een horeca-beleidsplan van kracht geworden met grenzen aan de decibels. De nieuwe kroegen zijn momenteel geïsoleerd. Maar ja, er lopen hier ’s avond wel duizenden mensen door de straat.”

Je het een enorme kennis van de geschiedenis van je woning. Hoe ben je die op het spoor gekomen? “Dat begint in de kelder. Door die kelder zijn we een archeologisch onderzoek gestart.. We hebben de kelder herontdekt. Het was niet meer dan een kuil met humus. We wilden de kelder begaanbaar maken zodat hij sta-hoogte had. We hebben er de oudste geschiedenis van het huis gevonden. De helft hebben we in gebruik als opslag voor de groenten en de melk, maar de andere helft hebben we - als een soort archeologische site - zo gehouden. De aardlagen zijn er nog af te lezen. Dat bruinzwarte pakket dateert van de stadsbrand van 1490, de onderste laag is de lemen vloer van 1420. Er zijn diverse vondsten uit gekomen, die zijn allemaal netjes beschreven en gerestaureerd. Maar ook de vloer waar men in 1320 op leefde - 1 m 80 onder straatniveau - is nog zichtbaar.”

Hoe is het om in zo’n bijzonder huis te wonen? “Het pakte me meteen. Ik kwam hier 20 jaar geleden toevalligerwijs binnen. Het huis stond aan de stoep - zoals je vuilnis buiten zet - het stond op instorten. De gemeente wist niet wat men er mee moest. Ik wilde er heel graag zitten. De gemeente dacht: laat er maar iemand wonen, dan verkrot het niet verder. De ruimte, de maten, de balken: ik had er meteen wat mee. Ik kwam er achter wat voor mij de essentie van wonen is: het gaat om het begrip relatie. Als het goed is, krijg je een relatie met je huis. Ik heb een stichting in het leven geroepen met het doel dit huis op te knappen. Ik moet dat eigenlijk anders zeggen: om de relatie te herstellen tussen de bewoner en de woning. Waarbij de bewoner het huis beschermt en het huis de bewoner. Zo letterlijk heb ik het tegen de notaris gezegd. Het is geen notariële taal, dat besef ik, maar zo staat het in de statuten. Waarom verkrotten binnensteden? Waarom zaten hier de duiven op zolder? Waarom regende het hier naar binnen? Omdat deze huizen objecten werden. Als je binnensteden wilt revitaliseren, dan moet je ervoor zorgen dat er een relatie tussen de huizen en hun bewoners tot stand komt.”

Je maakt de geschiedenis weer zichtbaar. Maar voor een leek is het lastig om de connectie met de geschiedenis te zien. Wat ben je van plan? “Kijk maar eens in de keuken. Die bestaat eigenlijk uit twee ruimtes. We hebben daar bouwhistorische sporen van een wenteltrap gevonden. Die is gedeeltelijk gereconstrueerd. De middenmuur was een brandmuur - de schouwen stonden er ruggelings tegenaan die er uit is gesloopt in het rampjaar 1916. Toen is dit woonhuis vermaakt tot een rolluikenfabriek. Er is een grote moot uit het huis gezaagd om er een hijsinstallatie neer te zetten. Zo troffen we het 20 jaar geleden aan. Ik heb het fundament van de brandmuur met de schouwen weer teruggevonden. Er is inmiddels een nieuw vormgegeven schouw opgemetseld. Ik ben verder van plan om de brandmuur weer helemaal door te trekken naar de zolder.” Ik kan me voorstellen dat je ‘gegrepen’ wordt door zo’n huis, maar dan moet je zo’n herbouw-project ook nog zien vol te houden. “Ach, weet je, aan elk verhaal zitten twee kanten. Onze werk- annex slaapkamer is zo geweldig mooi, deze kamer heeft nog van die prachtige kruiskozijnen, die alle moderniseringen overleefd hebben. Aan de achterkant op deze verdieping is nog de badkamer en de kinderkamers, wij slapen aan de voorkant. En ach, er komen altijd wel zaken op je pad die minder positief zijn. In de begintijd was deze straat echt aan het verloederen. Dat is verbeterd toen er subsidies kwamen om de voorgevels op te knappen. We hebben veel

032

Je hebt het over het begrip relatie. Wat is de plek in dit huis waar jouw relatie met de stad Breda tot uitdrukking komt? “De zolder. Toen ik door het zolderraam naar die gotische krijtstenen stalagmiet van de Onze Lieve Vrouwe Kerk keek, wist ik: hier ga ik niet meer weg. De ontwerper van die toren, Cornelis Joos, is waarschijnlijk ook de ontwerper van dit huis. Dat heeft iets. Kijk eens, wat een prachtig ontwerp. De steunberen staan overhoeks, niet loodrecht op de gevel. Ik vind dat een vondst. De achtkantige vorm met zijn pinakels - prachtig. Negentig meter de lucht in: dat deden ze in de veertiende eeuw maar even met z’n allen. Met de hand gebouwd, met mensenkracht, met spek en bonen. Met al onze technische kennis vergapen we ons er eeuwen later nog aan. Precies 500 jaar nadat de eerste eiken kap daar gezet werd, hebben mijn broers en ik op deze zolder in vier maanden tijd tien kuub eikenhout verwerkt. We zijn teruggegaan naar het oorspronkelijke ontwerp van de kap van het huis. Er bestaat een mooi boek over verschillende typen kappen van Herman Janse. We hebben gebruik gemaakt van kurk als isolatie-materiaal. Ik vond het belangrijk om ‘biologisch’ te bouwen. In de Middeleeuwen deden ze dat niet anders met kalk, baksteen en hout. Misschien nog glas en een beetje

WONEN IN BREDA

lood. Gebruik maken van materialen die goed zijn voor mensen en die niet slecht zijn voor de natuur. Ik maak er wel eens een grap over: je moet je bouwmateriaal gewoon kunnen vreten. Je klinkt zo positief dat er vast ook wel een andere kant aan het verhaal zit. Ben je altijd zo positief over Breda geweest? “Oh, nee. Er zijn momenten geweest waarop ik het hier wel gehad had. Toen er vanwege de sloop van de wijk Leuvenerstraat-Middellaan 500 mooie negentiende-eeuwse huizen werden gesloopt, had ik ‘em goed zitten. Ik heb altijd een haat-liefde-verhouding met de stad gehad. Ik kon genieten van de waarde van die prachtige panden, maar ik kon ook kwaad worden als je merkte dat die waarde door anderen niet gezien werd. Als je met beperkte blik kijkt zie je alleen maar toekomstig puin. Wanneer je met andere ogen kijkt zie je toekomstige monumenten. Zo ben ik ook bezig geweest met ‘Water in de stad’. Je kunt denken: tja, er ligt nu een asfaltbaan. Maar kijk eens naar de rooilijnen en naar de gebouwen die het water nog gezien hebben: alles verwijst nog naar de rivier waar de stad aan is ontstaan. Er zijn drie dingen die Breda tot Breda maken: de toren, het paleis en de rivier. Ik geloof dat het gemeentebestuur het wel leuk vond om zo’n gek in het team te hebben. Ik ging telkens een stapje verder. Dat was niet risicoloos - je liep de kans dat zo’n project niet doorging - maar het werkte gelukkig inspirerend. De vonk sloeg over. Dat gaf een enorme voldoening.” Je vertelde dat jullie aan de voorkant slapen. Is er wel met die geluidsoverlast te leven? “Ik ga nog eens een ‘vluchtkamer’ bouwen voor die momenten waarop we niet kunnen slapen. Maar je leert er mee leven. Waar ik nog steeds problemen mee heb is dat men hier camera’s aangebracht heeft om de orde te kunnen bewaren. De gemeente schiet op een mug met een kanon. Men maakt een

soort strafinrichting van het openbare gebied. Het gemeentebestuur gaat volgens mij niet volwassen om met het instrument camera. De overlast vindt ’s nachts plaats. Daar heb je toch politie voor. Je moet de camera’s overdag weghalen of er op zijn minst een zak overheen hangen. Op de andere uren is het hier een woonstraat. Het is niet netjes om mensen te filmen. Het gaat bovendien niemand aan wie er bij mij op bezoek komt. Ik ervaar het als een beperking van de vrijheid: de ouzies van de nacht. En of het helpt? Ik denk het niet. Zatlap één slaat zatlap twee toch wel, ook al hang je er zeven camera’s, acht magnetrons of tien koelkasten bij. Ik blijf er bij: doe het met mankracht, dat is veel nuttiger.” Hoe zijn de verdere voorzieningen in de buurt? Voldoende ruimte voor de kinderen om te spelen? “Ja, het is een hele vredige straat. Geen verkeer. Kom daar eens om. Een autoluwe straat, er staan niet eens auto’s geparkeerd. De kinderen hebben hier leren fietsen. Ik ben dan ook niet zo gauw bang dat er iets gebeurt. En wat de speelvoorzieningen betreft: het Valkenberg is dichtbij, de kinderen hebben altijd plezier als we er naar toe gaan. Ik neem een krantje mee. Zij zitten in het speelhuis. Je kunt er heerlijk skaten. Er zijn enorm veel culturele voorzieningen - musea - op loopafstand.” En als je ’s morgen een broodje nodig hebt? “Dan fietsen we naar de biologische winkel. Of gewoon naar de supermarkt. We halen meestal ons voedsel op de boerenmarkt.”

Wat zou er in de binnenstad moeten veranderen? Is er iets wat je er nog bij zou willen? “Alsjeblieft niet. Ik zou eerder tal van zaken weg willen laten. Nou, ik zou wel wat meer variatie in het type woningen willen. Meer eengezinswoningen. De populatie is nogal eenzijdig. Je hebt hier veel senioren en studenten, maar relatief weinig gezinnen met kindertjes. Voor de studenten is de binnenstad als een soort duiventil: d’r in, d’r uit. Wat de senioren betreft: de meeste eenzaamheid zit vaak in het stadshart.” Toch heerlijk. zo’n energieke binnenstad. “Tuurlijk, maar je kunt ook te veel evenementen organiseren. Ze verzinnen van alles om de biertap te laten stromen. Zou er ook eens een ‘Dag van de Stilte’ mogen zijn?” Maar die tap staat toch model voor de zin van het leven? “Tuurlijk, van mij mag er gefeest worden. Maar wat ik mis in de stad is de leegte. Dat heeft iets met de zin van het bestaan te maken: de stilte die er kan zijn. Het is zo belangrijk voor je als mens dat je tot je zelf kunt komen. Dat is het mooie van die kerk. Vergelijk de ruimte en de leegte die erin zit maar eens met de volte, de volheid van een binnenstad. De kerk is vormgegeven met het perspectief op de leegte, op die andere wereld. Onze maatschappij lijdt aan horror vacui: leegtevrees. Weet je wat ik als kunstenaar heb ontdekt: een object moet waardevoller zijn dan de ruimte die het inneemt.”

033

De Bredase Singelloop vond op zondag 6 oktober 2002 alweer voor de 17e keer plaats. Dit Bredase evenement is de grootste stratenloop in West Brabant en het belangrijkste jaarlijks terugkerende loopfestijn in Breda. Vele duizenden sporters lopen door de Bredase binnenstad, gadegeslagen door tienduizenden toeschouwers. Uniek aan de Bredase Singelloop is dat het parkoers vrijwel geheel binnen de Bredase singels ligt. Daardoor is er ook een speciale sfeer: de historische binnenstad en de gezelligheid door de vele bands en de betrokkenheid van de horeca rond het parkoers zorgen voor een geweldig samenspel tussen sport en ontspanning. Hoewel dit jaar de 17e editie werd gehouden, bestaat de Singelloop eigenlijk al veel langer. Reeds voor de tweede wereldoorlog bestond De Bredase Singelloop. Na de oorlog is het evenement niet meer teruggekeerd. Wel is de Bouvigneloop ontstaan, maar na het definitieve einde van deze loop is de Singelloop nieuw leven in geblazen. Opnieuw gestart in 1986 mag de Singelloop zich verheugen in jaarlijks ca. 7.000 deelnemers en ca. 50.000 toeschouwers. Het programma kent een groot aantal afstanden: de wedstrijd- en prestatieloop, de trimloop, de bedrijvenloop en (nieuw dit jaar) de studentenloop en zeker niet te vergeten de familieloop over afstanden van 1.350 meter tot 21,09 km (halve marathon). Onderdeel van de halve marathon is dus de wedstrijdloop. In de afgelopen jaren heeft deze wedstrijd een groot aantal winnaars

gekend, die tot de absolute wereldtop behoren. Bij de dames zijn dit onder andere Lornah Kiplagat, Tegla Loroupe, Susan Chepkemei en Simone Staicu. Bekende winnaars bij de heren zijn: Marti ten Kate, Joseph Mereng, Clement Kiprotich, John Gwako en Jackson Koech. Maar het zijn niet alleen deze toppers die veel plezier beleven aan de Bredase Singelloop en de Singelloop maken tot wat zij is. Al die duizenden sporters van jong tot oud (familieloop) leveren jaarlijks een topprestatie, aangemoedigd door het talrijke publiek. De Bredase Singelloop is uitgegroeid tot een evenement dat niet meer is weg te denken uit Breda. Met behulp van de vele sponsoren en de medewerking van gemeente en honderden vrijwilligers zal de Bredase Singelloop nog vele jaren een begrip in Breda blijven. Breda is een sportieve stad. Naast de Singelloop worden er nog twee wedstrijdlopen georganiseerd. Het begint in januari met de Sprintcross. Deze cross vindt in 2003 voor de 34e keer plaats in en om het Mastbos. Gemiddeld 1500 lopers en een paar duizend toeschouwers genieten van deze unieke wintercross. Op de eerste zondag van mei vindt de jaarlijkse Haagse Beemden loop plaats. Dit evenement wordt sinds 1986 georganiseerd en trekt niet alleen vele trimlopers maar ook internationale lopers hebben de Haagse Beemden loop in hun wedstrijdschema opgenomen. Een omlijstend programma rondom deze loop trekt ook nog eens vele bezoekers. Vanwege het 750 jarig bestaan van Breda krijgen deelnemers die aan alle drie de Bredase lopen hebben meegedaan als herinnering een T-shirt van Breda 750 jaar.

034

FOTOREPORTAGE

A L U W C O M M U N I C AT I E Z A K E N OP ÉÉN ADRES... Uitgeverij

Visuele Communicatie

Marketing Communicatie

Educom biedt u alle disciplines onder één dak. Of het nu gaat om een nieuwe huisstijl of website, de uitgave van een promotioneel magazine of vakblad, een huisorgaan, vormgeving, het vinden van een partner die met u wil mee investeren in de realisering van een uitgave of de uitbesteding van uw drukwerk. Bij Educom bent u aan het juiste adres. Wij houden van korte lijnen, persoonlijk contact en efficiënt werken. Bespaar uzelf tijd in uw zoektocht naar de juiste leverancier. Meer weten? Neem dan eens contact met ons op voor een vrijblijvende kennismaking.

DRIE BREDASE LOOPEVENEMENTEN

Webdesign

Drukwerk

Investeringen

Media Exploitatie

Beurzen en Evenementen

MATHENESSERLAAN 347 • 3023 GB ROTTERDAM T 010 - 425 65 44 • F 010 - 425 72 25 E [email protected] • I www.uitgeverijeducom.nl

035

S TA D S M A G A Z I N E V O O R B R E D A E . O .

IN EVENT BREDA

NUMMER 2 OKTOBER 2002

02

Om de Haenen: uniek woningbouwplan MTRO De Rooi Pannen: weg met de kloof tussen school en praktijk NV REWIN West-Brabant: maak ’t in West-Brabant! Breda, stad met karakter: stadspromotie is noodzakelijk

BREDA 750

EEN FEESTJAAR OM NOOIT TE VERGETEN Een stad in de wolken!