Bouwinvest jaarverslag 2010
Bouwinvest Real Estate Investment Management BV
Bouwinvest jaarverslag 2010
2 Bouwinvest jaarverslag
Inhoud 1
Bericht van de Raad van Commissarissen
4
2
Directieverslag
8
3
Jaarrekening 2010
16
Geconsolideerde balans per 31 december 2010 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2010 Geconsolideerd kasstroomoverzicht Grondslagen voor de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Vennootschappelijke balans 31 december 2010 Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 2010 Toelichting op de vennootschappelijke balans
18 20 21 22 26 29 32 34 35
Overige gegevens
37
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Voorstel resultaatbestemming 2010
37 39
1 Bericht van de Raad van Commissarissen
4 Bouwinvest jaarverslag
Hierbij bieden wij u het jaarverslag 2010 van Bouwinvest Real Estate Investment Management BV aan. De jaarrekening is ondertekend door de directie en door alle leden van de Raad van Commissarissen. Ernst & Young Accountants LLP heeft de jaarrekening gecontroleerd en van een goedkeurende controleverklaring voorzien.
Wij stellen u voor deze jaarrekening zonder voorbehoud vast te stellen en het resultaat boekjaar conform het voorstel van de directie toe te voegen aan het eigen vermogen van de onderneming. Tevens stellen wij voor aan de directeuren en aan de leden van de Raad van Commissarissen decharge te verlenen voor het gevoerde bestuur respectievelijk het gehouden toezicht in 2010. Het afgelopen jaar liet in algemene zin een gematigd maar aanhoudend economisch herstel zien. Hoewel de omstandigheden op de vastgoedmarkt verbeterd zijn, was er nog steeds sprake van lastige marktomstandigheden. Voor de organisatie was van belang de verdere implementatie van de fondsenstructuur die in 2009 is opgezet voor de Nederlandse vastgoedbeleggingen van het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Bouwnijverheid (bpfBOUW). In juni 2010 werden het Bouwinvest
Dutch Institutional Residential Fund, het Bouwinvest Dutch Institutional Office Fund en het Bouwinvest Dutch Institutional Retail Fund aan de markt gepresenteerd. De naam alsook het doel van de onderneming werden aangepast aan de nieuwe situatie. Uitvoering van de strategie uit 2009 heeft dit jaar geleid tot grotere effectiviteit en een goede performance van de vastgoedportefeuille. In het najaar vond een Buitengewone Vergadering van Aandeelhouders plaats over de implementatie van de fondsenstructuur. Naast de focus op de aanpassing van de interne organisatie werd door de Raad van Commissarissen ook in 2010 aandacht besteed aan de beheersing van integriteitrisico’s bij vastgoedbeleggingen. De Raad van Commissarissen houdt toezicht op de onderneming van Bouwinvest, alsook op het beheer van de internationale vastgoedportefeuille en de heritage portefeuille van bpfBOUW. In 2010 heeft de strategie voor de internationale
jaarverslag Bouwinvest 5
1
Bericht van de Raad van Commissarissen
vastgoedportefeuille verder vorm gekregen en werden kaders uitgewerkt ter nadere invulling van deze portefeuille. Benoeming lid van het directieteam Per 1 september 2010 is de heer S.A. Tross benoemd tot directeur Internationale Investeringen en tevens lid van het directieteam. Het directie- team bestaat hiermee naast de twee statutair directeuren uit drie operationele directeuren. Benoeming en herbenoemingen commissarissen Op 20 mei 2010 heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de heer J.C. van Ek en de heer J.M.G. Frijns herbenoemd voor een periode van vier jaar. De heer J.G. Blokhuis trad af op 30 november 2010. Wij zijn hem dankbaar voor zijn bijdrage aan de verdere ontwikkeling van de organisatie. In zijn plaats is door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders per 1 december 2010 de heer G.H.W. Groener benoemd als commissaris. Audit Committee In het Audit Committee hebben zitting de heer J.M.G. Frijns en de heer J.G. Blokhuis (tot 1 december 2010, daarna de heer G.H.W. Groener). Het Audit Committee vergadert in aanwezigheid van de externe accountant. Het Audit Committee kwam twee keer bijeen. Besproken werden ondermeer de conceptjaarrekening 2009 en de management letter van de accountant. Bijzondere aandacht was er in het Audit Committee voor de voortgang van de implementatie van risicomanagement, als ook de implementatie van IFRS en de opzet en implementatie van SAS70/ISAE 3402. Commissie Benoemingen en Honorering In de Commissie Benoemingen en Honorering hebben zitting de heer J.C. van Ek en mevrouw M. Sint. De Commissie Benoemingen en Honorering komt ad hoc bijeen. De commissie heeft een herziening van het beloningsbeleid voor de
6 Bouwinvest jaarverslag
Raad van Commissarissen en de statutaire directie voorbereid, die is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen en op 20 mei 2010 is vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Ook de opvolging van de heer J.G. Blokhuis was een belangrijk punt van aandacht. Bijeenkomsten De Raad van Commissarissen kwam volgens rooster zes maal bijeen. Geen van de commissarissen is frequent bij de vergaderingen afwezig geweest. In vier vergaderingen van de Raad van Commissarissen is gerapporteerd aan de hand van de kwartaalrapportage van de onderneming. Ook is in separate rapportages gerapporteerd over het beheer van de internationale vastgoedportefeuille en de heritage portefeuille van bpfBOUW. De controle door de accountant van Bouwinvest strekt zich niet tot deze rapportage uit; de formele controle geschiedt door de accountant van bpfBOUW. Naast deze reguliere vergaderingen vond er een extra vergadering plaats gedurende een werkbezoek in Berlijn, waar woningen werden bezocht uit de beleggingsportefeuille van een internationale joint-venture. Daarnaast werden gedurende het jaar investeringsvoorstellen in het kader van beleggingen in de internationale portefeuille en disposities van de heritage portefeuille van bpfBOUW, voor zover deze een bedrag van € 25 miljoen te boven gingen, ter goedkeuring aan de Raad van Commissarissen voorgelegd. De jaarrekening 2009 is in een vergadering van de Raad van Commissarissen met de directie besproken in aanwezigheid van de accountant . De Raad van Commissarissen kwam in 2010 eenmaal bijeen buiten aanwezigheid van de directie. In deze vergadering spraken wij over
het functioneren van de Raad van Commissarissen zelf, over het functioneren van de directie en over het functioneren van de individuele leden van de directie. Deze evaluatie gaf geen aanleiding tot nadere stappen of besluiten. Gedurende het jaar vond een aantal malen overleg plaats tussen de voorzitter van de Raad van Commissarissen en de voorzitter van de directie met de voorzitters van het bestuur van bpfBOUW in hun hoedanigheid van vertegenwoordiger van bpfBOUW als aandeelhouder van de onderneming. Daarnaast werd door leden van onze Raad van Commissarissen een aantal keer een overlegvergadering van de ondernemingsraad bijgewoond. Directie en medewerkers De Raad van Commissarissen wil tot slot de directie, het management en alle overige medewerkers danken voor het behalen van de goede resultaten, hun inzet en betrokkenheid gedurende het jaar 2010.
Amsterdam, 27 april 2011
Raad van Commissarissen Jacques van Ek (voorzitter) Jean Frijns (vice voorzitter) Gerard Groener Marjanne Sint
jaarverslag Bouwinvest 7
2 Directieverslag
8 Bouwinvest jaarverslag
Bouwinvest beheert voor bpfBOUW per eind 2010 een directe en indirecte vastgoedportefeuille ter grootte van circa € 5,3 miljard belegd vermogen. De directe Nederlandse vastgoedportefeuille van bpfBOUW bestaat per ultimo 2010 uit ruim 15.000 woningen, circa 275.000 m² kantoren, 174.000 m² winkels en 50.000 m² overig vastgoed. Daarnaast is circa € 1,2 miljard belegd in buitenlandse vastgoedfondsen, zowel in Europa als in de Verenigde Staten en Azië. Tenslotte is ruim € 0,2 miljard belegd in projectontwikkelingsactiviteiten.
Het jaar 2010 heeft in het teken gestaan van het in beheer nemen van de zes sectorfondsen en Bouwinvest Development, als uitwerking van de nieuwe strategie van Bouwinvest. Het aantrekken van nieuwe aandeelhouders is speerpunt geweest van het gevoerde beleid. Optimaal bedienen van enig aandeelhouder en opdrachtgever bpfBOUW is basisvoorwaarde geweest voor alle activiteiten van Bouwinvest. Uitvoering managementactiviteiten Gedurende 2010 is het herstel in de door Bouwinvest beheerde portefeuille zichtbaar geworden. Het rendement van de directe vastgoedportefeuille was conform verwachting en eindigde op 3,8% (3,3% op fondsniveau na aftrek van managementfees). De bezettingsgraad van de directe portefeuille bleef
in 2010 relatief goed op peil; de waardering van het Residential Fund (–1,1%) en Office Fund (–3,1%) nam af, terwijl de waardering van het Retail Fund (+1,1%) goed op peil bleef. De internationale indirecte vastgoedportefeuille liet een opwaardering zien van ruim 7%. Fondsen, Bouwinvest Development Het Residential Fund beleefde een gunstig eerste jaar en versloeg de IPD benchmark (All properties) met +0,6%, waarbij de positieve afwijking in bestede onderhoudskosten opviel. Het was wederom moeilijk om het verkoopprogramma uitgevoerd te krijgen, maar uiteindelijk is er toch voor € 79 miljoen aan woningen verkocht. Er zijn 2 projecten in Katwijk aan Zee en Berkel en Rodenrijs aangekocht. De afwaardering van het woningbezit bleef beperkt tot 1,1% van de waarde.
jaarverslag Bouwinvest 9
2
Directieverslag
Het Office Fund hield de bezettingsgraad constant, waardoor het resultaat relatief gunstig was en de IPD benchmark met +0,4% verslagen werd. Er werden geen objecten aangekocht of verkocht. Ook de bezettingsgraad van het Retail Fund bleef relatief constant. Door een ten opzichte van de benchmark achterblijvend indirect resultaat is het behaalde vastgoedresultaat –0,3% onder de IPD benchmark geëindigd. Het Retail Fund kocht het complex Heyhoef te Tilburg. In 2010 is nadere studie verricht naar de toekomst en levensvatbaarheid van de drie specialty fondsen (Hotel, Parking en Leisure) door Bouwinvest. Dit resulteerde in het beleidsvoornemen van de directie om het Parking Fund en het Leisure Fund op te heffen door respectievelijk verkoop van de parkeergarages aan het Office en Retail Fund en verkoop van de aanwezige Leisure objecten aan derden. De directie besloot om het Hotel Fund te continueren. De geplande activiteiten van Bouwinvest Development liepen vertraging op, als gevolg van de moeilijke marktomstandigheden. De waardering van de portfolio met ontwikkelposities resulteerde in een afwaardering van € 20 miljoen (–10%) als gevolg van de marktomstandigheden en dan met name het uitstellen van plannen betreffende ruimtelijke ordening en gewijzigde realisatie-eisen. Over de fondsen en Bouwinvest Development is in 2010 op basis van IFRS-verslaggevingsregels gerapporteerd; de jaarrekeningen werden overeenkomstig opgesteld en door de accountant gecontroleerd. International Investments en Heritage portefeuille bpfBOUW De waarde van de beleggingen in buitenlandse nietbeursgenoteerde vastgoedfondsen op naam van
10 Bouwinvest jaarverslag
bpfBOUW lieten een krachtig herstel zien, wat met name in de tweede helft van 2010 zichtbaar werd. Het rendement van de portefeuille bedroeg 9,7% (9,3% na aftrek van managementfees). De opwaardering werd versterkt door de toepassing van externe financiering (leverage van gemiddeld 42% per ultimo 2010) bij een groot aantal fondsen. Met name de Europese (exclusief Nederland en Duitsland) en de Aziatische portefeuille lieten sterke resultaten zien met respectievelijk 13,0% en 47,3% rendement. Er werd € 134 miljoen geïnvesteerd en € 12 miljoen gedesinvesteerd in de portefeuille. De heritage portefeuille van ontwikkelposities in bezit van bpfBOUW profiteerde van de ver- koop van ontwikkelposities aan de ontwikkelvennootschap en boekte hierdoor een positief indirect resultaat van € 30 miljoen (15,5%). De heritage portefeuille is gedurende 2010 afgebouwd van € 291 miljoen belegd vermogen aan het begin naar € 88 miljoen belegd vermogen per ultimo 2010. Advisering inzake Beleggingsplan Vastgoedbeleggingen bpfBOUW In 2010 heeft Bouwinvest bpfBOUW geadviseerd inzake het te hanteren beleggingsplan voor vastgoed voor 2011 en verder. Hiertoe is door Bouwinvest een concept beleggingsplan opgesteld, dat na beoordeling door de Beleggings Advies Commissie (BAC) van bpfBOUW in december is geaccordeerd door het bestuur van bpfBOUW. Discussie buffervermogen, risk management Bouwinvest heeft gedurende 2010 bpfBOUW regelmatig geadviseerd over de discussies die door bpfBOUW en toezichthouder DNB werden gevoerd inzake het door bpfBOUW aan te houden buffervermogen en het risk management voor vastgoedbeleggingen.
Samenwerking met vermogensbeheerder/ pensioenuitvoerder APG Er is in 2010 intensief samengewerkt met de vermogensbeheerder van bpfBOUW voor alle andere beleggingen buiten vastgoed, APG. 2010 was het eerste volledige boekjaar van de integratie van Cordares in APG, wat voor de nodige afstemmingsmomenten heeft gezorgd. Niet alleen moesten de operationele lijnen inzake rapportages opnieuw afgestemd worden, ook wat treasury en valuta-indekking betreft werden nieuwe afspraken gemaakt dan wel verfijnd. De bijzondere aandacht die er sinds de kredietcrisis is voor de toepassing van vreemd vermogen (‘leverage’) in beleggingen van pensioenfondsen, hebben extra inspanningen van Bouwinvest op het gebied van leverage-toepassing in de internationale vastgoedportefeuille gevraagd. Ook is er aandacht besteed aan de internationale vastgoedportefeuille vanwege de specifieke economische situatie van de PIIGS-landen (Portugal-Ierland-Italië-Griekenland-Spanje).
Fondsen en ontwikkelvennootschap, managementovereenkomst Nadat in 2009 de besluitvorming had plaatsgevonden en de noodzakelijke voorbereidingen waren getroffen, is op 4 januari 2010 het grootste deel van het directe vastgoed van bpfBOUW per notariële aktes overgegaan naar de in 2009 opgerichte zes sectorfondsen en de ontwikkelvennootschap. Bouwinvest begon als directievoerder van deze entiteiten hiermee aan een nieuw hoofdstuk in haar bestaan. Naast de activiteiten als manager van vastgoedfondsen en ontwikkelvennootschap, had Bouwinvest in 2010 de uitvoering van activiteiten voor de vernieuwde managementovereenkomst met bpfBOUW als taak. Het managen van de internationale vastgoedportefeuille van bpfBOUW en de heritage portfolio van ontwikkelposities van bpfBOUW waren hierin de belangrijkste onderdelen.
Organisatie
Project ‘Implementatie Fondsenstrategie’ In april 2009 werd het project ‘Implementatie Fondsenstrategie’ opgestart, met als doel het operationaliseren van de fondsenstrategie. Begin januari 2010 werden de projectonderdelen Governance en Conversie gefinaliseerd, toen de daadwerkelijke juridische en boekhoudkundige realisatie van de fondsen en de ontwikkelvennootschap plaatsvonden.
Algemeen Het aantal werknemers in dienst bij Bouwinvest is toegenomen van 133 medewerkers primo 2010 naar 136 medewerkers ultimo 2010. In 2010 hebben de in het voorgaand jaar ingezette organisatieveranderingen verder gestalte gekregen en is begonnen met een reorganisatie van de Finance & Control-functie. Daarnaast is de business unit International Investments verder ingericht door de aanstelling van een verantwoordelijk directeur en business unit controller.
In juni beleefde het project haar hoogtepunt, toen de Information Memoranda van de drie grote sectorfondsen door de directie aan aandeelhouder bpfBOUW, andere belangstellenden en de vakpers werden gepresenteerd tijdens de PROVADA vastgoedbeurs. Op datzelfde moment werd tevens de nieuwe huisstijl van Bouwinvest alsmede de naamswijziging (van ‘BPF Bouwinvest BV’ naar ‘Bouwinvest’) gepresenteerd en werd de nieuwe corporate communicatielijn inclusief nieuwe website in gebruik genomen.
Het totale operationele rendement van de vastgoedbeleggingsportefeuille van bpfBOUW in 2010 was 3,7% na aftrek van managementfees.
jaarverslag Bouwinvest 11
2
Directieverslag
Tenslotte leverde het onderdeel Reporting van het project na de afsluiting van het derde kwartaal de nieuwe fondsrapportages op, vanuit het state-of-the-art SAP BW systeem, gebaseerd op de best practice in de markt, conform de nieuwe huisstijl en in de Engelse taal. Hierbij werd tevens de implementatie en toepassing van IFRS-verslaggevingsregels voor de boekhouding, rapportages en de jaarverslagen uitgevoerd. Met deze oplevering werd het project Implementatie Fondsenstrategie succesvol afgerond. Investor Relations In het kader van het aantrekken van nieuwe aandeelhouders heeft de inrichting van de Investor Relations functie bijzondere aandacht gehad. Gedurende de eerste helft van 2010 werden de Information Memoranda van de drie grote vastgoedfondsen uitgewerkt en de operationalisering van de functie bepaald; tijdens de tweede helft van 2010 werden er aanzienlijke inspanningen gedaan richting potentiële investeerders, resulterend in een ‘short-list’ met belangstellende partijen om deel te nemen in (een van) de sectorfondsen. Projectmatig werken De organisatie heeft in 2010 veel aandacht gegeven aan projectmatig werken. De in voorgaande jaren opgedane ervaring werd gecombineerd met de opgave om de (door de fondsenimplementatie) volle projectenportfolio te managen. Hiertoe werd de voortgang van de voor 2010 opgestelde projectenportfolio maandelijks besproken en waar nodig bijgestuurd door het management. Business Process Management, aanzet SAS70/ISAE 3402 De implementatie van Business Process Management (BPM) vond verdere doorgang door de implementatie van BPM functionarissen in de business units en het geven van gerichte cursussen
12 Bouwinvest jaarverslag
voor het gehele personeel. Er is begonnen met de systematische vastlegging van processen en verantwoordelijken: hiermee werd tevens de basis gelegd voor de ambitie van de organisatie om in 2011 en 2012 te kunnen gaan voldoen aan de vereisten teneinde SAS70/ISAE 3402 I en II verklaringen te verkrijgen. Compliance De compliance functie van Bouwinvest is verantwoordelijk voor toezicht op de naleving van wet- en regelgeving, interne regelgeving en het integriteitsbeleid, zoals vastgelegd in het compliance charter. Hoofd compliance van Bouwinvest is de Manager Juridische Zaken en Compliance. Tevens is een compliance officer werkzaam. De compliance functie legt rechtstreeks verantwoording af aan de statutaire directie. Ook voor de compliance functie was de implementatie van de fondsenstructuur dit jaar bepalend. De voorbereiding van de aanvraag van de vergunning voor ondertoezichtstelling vond plaats, het monitoring & testing programma werd verder uitgebreid en geprofessionaliseerd, het integriteitsbeleid ten aanzien van zakelijke vastgoedactiviteiten werd aangescherpt en er werd een plan opgesteld om tijdig in te kunnen spelen op de snelle veranderingen in de periode 2010-2012. Er zijn in 2010 geen incidenten gemeld. Ook was er geen aanleiding om nader onderzoek in te stellen. Bijzondere aandacht was er in 2010 voor het integriteitbeleid ten aanzien van zakelijke vastgoedactiviteiten. Dit is uitgewerkt in de volgende activiteiten: • herzien van de Procedure Aankoop vastgoed en de Procedure Verkoop vastgoed; • risicogestuurd toetsen van alle zakenpartners waarmee zaken wordt gedaan; • aanwezigheid van de compliance officer bij het Investment Committee.
De Nederlandsche Bank houdt toezicht op Bouwinvest uit hoofde van het aandeelhouderschap door en vastgoedvermogensbeheer voor bpfBOUW. In 2010 werd de implementatie van de bevindingen ten vervolge op het bezoek van De Nederlandsche Bank in mei 2009 afgerond: de procedure Toetsing Zakenpartners werd aangescherpt, er werd beleid opgesteld ten aanzien van fees en courtages en de expertise van de compliance officer werd ingezet in het kader van de beoordeling van integriteitsrisico’s bij investeringsbeslissingen. In 2010 is door de compliance functie voor alle medewerkers de e-learning training Gedragscode en Integriteitsbeleid van Bouwinvest gegeven. De Gedragscode werd in de nieuwe huisstijl uitgegeven, ook in de Engelse taal. Alle medewerkers hebben de Gedragscode ontvangen, als ook de Verklaring inzake de Gedragscode. Door de compliance functie is in 2010 verantwoording afgelegd in de volgende rapportages: het Monthly Monitoring & Testing report, de Kwartaalrapportage Compliance en de Jaarrapportage Compliance.
op MVO in de gehele organisatiestructuur vanaf 2011; vanaf 2012 legt de organisatie verantwoording af over de prestaties op het gebied van MVO.
Activiteiten dochterondernemingen Binnen de dochterondernemingen van Bouwinvest vonden onder andere de volgende activiteiten plaats. Phui Energy BV De activiteiten van Phui Energy BV zijn het investeren en exploiteren van warmte- en/ of koudeopslaginstallaties. Met de toenemende aandacht voor duurzaamheid staat deze vorm van verwarming/ koeling steeds meer in de belangstelling. Gedurende 2010 werd door Phui door middel van een warmte-koudeopslaginstallatie warmte en koeling geleverd in het complex Prinsenhof dat bestaat uit kantoren, woningen en een hotel alsmede het complex ’t Eiland te Zwolle. In 2010 is de warmte-koudeopslaginstallatie van Hotel Casa 400 te Amsterdam in gebruik genomen.
Risk management Het risicoprofiel voor de door Bouwinvest beheerde vastgoedportefeuille en Bouwinvest zelf is in 2010 verder uitgewerkt. Daarbij is aansluiting gezocht met de voorschriften en verplichtingen die enig aandeelhouder en opdrachtgever bpfBOUW voor zichzelf heeft opgesteld en die vanuit het toezichtkader van DNB worden gegenereerd.
In 2011 wordt een keuze gemaakt over de mogelijke verkoop van Phui Energy BV.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Het beleid inzake Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is gedurende 2010 uitgewerkt en in september vastgesteld, zowel voor wat betreft de vastgoedfondsen en ontwikkelvennootschap als de managementorganisatie. Er wordt begonnen met de concrete vastlegging en sturing
DRI 1 Beheer BV en DRI 1 Property BV Het juridisch eigendom van de in 2007 aan Cohabitat CV verkochte 3.200 woningen wordt beheerd door DRI 1 Property BV. Inmiddels zijn ultimo 2010 1.157 woningen verkocht en geleverd aan derden. DRI 1 Beheer fungeert als houdermaatschappij van Cohabitat CV.
Bouwinvest Services BV De activiteiten van Bouwinvest Services BV zijn inmiddels ondergebracht bij de business unit Asset Management van Bouwinvest. De onderneming zal in 2011 worden geliquideerd.
jaarverslag Bouwinvest 13
2
Directieverslag
Financiële analyse Resultaat Het resultaat over 2010 is positief uitgevallen. Het operationeel resultaat 2010 van Bouwinvest (zie pagina 34) van € 1,1 miljoen was bijna € 0,2 miljoen lager dan in 2009; de afboeking in 2009 op dochterondernemingen van € 26,7 miljoen was eenmalig. Hierdoor is het totale resultaat van € 1,4 miljoen bijna € 26,9 miljoen hoger dan in 2009. (Fee)opbrengsten De opbrengsten waren bijna € 0,8 miljoen lager dan in 2009, wat een gevolg is van de nieuwe managementovereenkomsten die Bouwinvest met de fondsen, Bouwinvest Development en bpfBOUW gesloten heeft. Tot en met 2009 kon Bouwinvest een ‘kostenplus’ fee (managementkosten x 1,075 = fee) in rekening brengen bij bpfBOUW. Vanaf 1 januari 2010 zijn fees aan de fondsen, Bouwinvest Development en bpfBOUW in rekening gebracht op basis van belegd vastgoedvermogen en gerealiseerde ontwikkelomzet. Kosten De managementkosten waren ongeveer € 0,3 miljoen lager dan in 2009, waarbij de met ruim € 0,6 miljoen gedaalde uitgaven voor tijdelijk personeel het meest opvielen. Bij de kostenbeheersing hebben de volgende zaken een belangrijke rol gespeeld: • implementatie van organisatieproject ’Control’ door het maandelijks monitoren door het management van de projectenportfolio; • doorbelasting van gemaakte ‘set-up’ kosten aan de nieuwe fondsen en Bouwinvest Development. Treasurybeleid In 2010 werden aanwezige rekening courant tegoeden door APG op weekbasis op deposito gezet. In 2011 zal Bouwinvest de treasury-functie zelf gaan uitvoeren teneinde het treasury beheer te optimaliseren.
14 Bouwinvest jaarverslag
Winstbestemming, dividendbeleid De directie stelt voor om het resultaat van € 1,4 miljoen niet uit te keren en toe te voegen aan de overige reserves van Bouwinvest. Bouwinvest streeft een eigen vermogen na van € 25 miljoen op middellange termijn en heeft haar dividendbeleid hierop ingericht. Belastingen Bouwinvest is vennootschapsbelastingplichtig en draagt als zodanig de van toepassing zijnde percentages aan belasting af. Doordat er een aanzienlijke verliescompensatie aanwezig is, is de werkelijke belastingdruk bijna nihil. Vooruitzichten Speerpunt voor Bouwinvest in de komende jaren is het verkrijgen van nieuwe investeerders voor de door Bouwinvest beheerde vastgoedfondsen en Bouwinvest Development. Het nastreven en realiseren van kwalitatief goede acquisities voor de vastgoedfondsen en de internationale portefeuille van bpfBOUW blijft de nadrukkelijke aandacht houden. Specifieke aandacht voor en investeringen in integriteit, compliance, risk management, verkrijgen van SAS70/ISAE 3402 verklaringen en optimalisatie van de interne organisatie zullen voor Bouwinvest een belangrijke rol blijven spelen. Amsterdam, 27 april 2011
Statutaire directie Dick van Hal Rob Vroom
jaarverslag Bouwinvest 15
3 Jaarrekening 2010
16 Bouwinvest jaarverslag
3
Jaarrekening
Geconsolideerde balans per 31 december 2010 (vóór winstbestemming)
Materiële vaste activa
2010 2009 Noot
€
€
€
€
–
263.490
1
Gronden Verbouwing
1.596.515
2.048.418
Bedrijfsmiddelen
3.966.671
4.449.213
Financiële vaste activa
5.563.186
6.761.121
11.230
77.095
2
Andere deelnemingen en leningen
Vlottende activa Debiteuren
102.027
4.801
Groepsmaatschappijen
3
29.807
291.679
Belastingen
4
–
980.865
Overige vorderingen en overlopende activa
49.977
1.702.145
181.811
2.979.490
Liquide middelen
13.185.186
7.187.113
Totaal activa
18 Bouwinvest jaarverslag
18.941.413
17.004.819
2010 2009 €
€
Groepsvermogen
Noot
5
€
12.891.597
€
11.372.143
Voorzieningen
6
914.171
1.400.000
Kortlopende schulden Crediteuren
564.605
1.967.767
Groepsmaatschappijen
7
532.197
–
Belastingen en premie sociale verzekeringen
8
1.613.282
854.230
Pensioenpremies
9
561.108
527.761
Overige schulden
1.104.813
374.904
Overlopende passiva
759.640
508.014
Totaal passiva
5.135.645
18.941.413
4.232.676
17.004.819
jaarverslag Bouwinvest 19
3
Jaarrekening
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2010
Managementfee AUM
2010 2009 Noot
€
10
€
€
26.252.604
€
25.405.860
Netto opbrengsten Opbrengst exploitatie bezit
1.838.971
3.017.403
Kosten exploitatie bezit
(1.407.953)
(2.534.967)
431.018
482.436
26.683.622
25.888.296
Overige opbrengsten
89.282
–
Herwaardering gronden en projecten
43.740
(8.631.530)
Voorziening leningen
–
(17.500.000)
43.740
(26.131.530)
26.816.644
(243.234)
Bedrijfslasten Personeelskosten
11
16.579.291
16.934.027
Afschrijvingskosten
1.898.101
1.748.170
Overige bedrijfskosten
6.941.687
6.836.237
12
Som der bedrijfslasten
(25.419.079)
(25.518.434)
1.397.565
(25.761.668)
Rentebaten en -lasten
13
Rentebaten
125.906
344.183
Rentelasten
–
(92.978)
125.906
251.205
1.523.471
(25.510.463)
(129.015)
(436)
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Vennootschapsbelasting
14
Resultaat deelnemingen Resultaat na belastingen
20 Bouwinvest jaarverslag
– 1.394.456
(31.178)
(25.542.077)
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2010
2010 2009
€
€
€
1.268.550
(25.793.282)
€
Kasstroom uit operationele bedrijfsactiviteiten Bedrijfsresultaat Aanpassing voor: Afschrijvingen Waardeverandering vaste activa Reorganisatievoorziening Resultaat deelneming
1.898.101
1.748.170
(43.740)
26.131.530
(485.829)
1.400.000
–
31.178
373.095
(2.169.966)
2.797.679
(1.585.496)
902.969
(2.153.037)
6.710.825
(2.390.903)
125.906
344.183
–
(92.978)
Wijziging in verband met verandering van de groep Veranderingen in werkkapitaal: Afname/(toename) vorderingen Toename/(afname) kortlopende schulden Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest
Kasstroom uit operationele bedrijfsactiviteiten
6.836.731
(2.139.698)
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in vastgoed in ontwikkeling en gronden Investeringen in materiële vaste activa Verkopen van vastgoed
–
9.853.512
963.656
158.474
–
(23.347.852)
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(963.656)
13.335.866
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Agiostorting op kapitaal
–
(5.523.006)
Aflossing leningen u/g
–
(2.100.000)
Kapitaalstorting op aandelen Aflossing leningen o/g
124.998
–
–
600.000
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
124.998
(7.023.006)
Netto-kasstroom
5.998.073
4.173.162
Saldo 1 januari Toename liquide middelen Saldo 31 december
7.187.113 5.998.073 13.185.186
3.013.951 4.173.162 7.187.113
jaarverslag Bouwinvest 21
3
Jaarrekening
Grondslagen voor de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening Algemeen Bouwinvest heeft ten doel het verlenen van diensten op het gebied van vastgoed aan de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Bouwnijverheid (bpfBOUW), aan de bedrijfstak gelieerde, door de bpfBOUW aan te wijzen derden, alsmede aan groepsmaatschappijen van bpfBOUW als bedoeld in artikel 2:24b Burgerlijk Wetboek, welke diensten met name bestaan uit: het beleggen van middelen in vastgoedobjecten, inclusief het beleggen in effecten in vastgoedfondsen; het beheren en exploiteren van vastgoedobjecten en vastgoedbelangen, waaronder begrepen het verkrijgen, vervreemden, bezwaren, exploiteren, huren en verhuren van onroerende zaken; het ontwikkelen en beheren van vastgoedprojecten in ontwikkeling; het deelnemen in en/of het voeren van beheer over groepsmaatschappijen, als bedoeld in artikel 2:24b Burgerlijk Wetboek, van bpfBOUW, respectievelijk door bpfBOUW aan te wijzen derden, alsmede al hetgeen met het vorenstaande verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, dit alles in de ruimste zin des woords.
Grondslagen voor de balans Algemeen Op de rechtspersoon is van toepassing het middelgrote jaarrekeningregime als bedoeld in artikel 2: 397 BW. Alle aandelen van de vennootschap worden gehouden door bpfBOUW. Grondslagen voor de consolidatie Groepsmaatschappijen zijn die vennootschappen die behoren tot de economische eenheid van Bouwinvest en in welke vennootschappen een controlerend belang wordt aangehouden. Een vennootschap wordt opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening vanaf het moment dat zij wordt geacht een groepsmaatschappij te zijn. Groepsmaatschappijen zijn de navolgende vennootschappen:
Percentage van deelneming 2010
2009
Bouwinvest Services BV – Amsterdam
100%
100%
Phui Energy BV – Amsterdam
100%
100%
DRI I Beheer BV– Amsterdam
100%
100%
DRI I Property BV – Amsterdam
100%
100%
22 Bouwinvest jaarverslag
bpfBOUW te Amsterdam heeft op 31 december 2009 de aandelen van BPF Bouwinvest BV (nu: Bouwinvest) overgenomen in het 100% belang in Bouwinvest Projecten BV (inclusief de dochterondernemingen GIP Groningen 1 BV en GIP Beheer BV).
Vergelijkende cijfers Ter wille van de vergelijkbaarheid zijn de vergelijkende cijfers 2009 geherrubriceerd.
Materiële vaste activa Vastgoed in ontwikkeling en gronden wordt gewaardeerd tegen kostprijs of lagere actuele waarde. De bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijzen onder aftrek van lineaire afschrijvingen, berekend met inachtneming van de geraamde economische levensduur van de desbetreffende activa. Op aanschaffingen in het verslagjaar wordt naar tijdsgelang afgeschreven. De verbouwingen worden in 10 jaar afgeschreven. De afschrijving van de bedrijfsmiddelen vindt plaats in 3 tot 15 jaar.
Financiële vaste activa Deelnemingen Deelnemingen waarin de vennootschap invloed van betekenis uitoefent op het zakelijke en financiële beleid worden volgens de vermogensmutatiemethode verwerkt. Overeenkomstig deze methode worden de deelnemingen in de balans opgenomen tegen het aandeel van de vennootschap in de netto vermogenswaarde vermeerderd met haar aandeel in de resultaten van de deelnemingen vanaf het moment van verwerving, bepaald volgens de grondslagen zoals vermeld in deze jaarrekening. In de winst- en verliesrekening wordt het aandeel van de vennootschap in het resultaat van de deelnemingen opgenomen. Indien en voor zover de vennootschap niet zonder beperking uitkering van de positieve resultaten aan haar aandeelhouder kan bewerkstelligen, worden de resultaten in een wettelijke reserve opgenomen. Haar aandeel in de rechtstreekse vermogensvermeerderingen en -verminderingen van de deelnemingen wordt ook in de wettelijke reserve opgenomen. Leningen Deze leningen en vorderingen worden na de eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs welke in veel gevallen gelijk is aan de nominale waarde.
jaarverslag Bouwinvest 23
3
Jaarrekening
Baten en lasten worden in de winst- en verliesrekening verwerkt zodra de beleggingen aan een derde worden overgedragen of een bijzondere waardevermindering ondergaan, alsmede via het amortisatieproces. Geamortiseerde kostprijs De geamortiseerde kostprijs wordt bepaald door middel van de effectieve-rentemethode verminderd met eventuele afboekingen (direct, dan wel door het vormen van een voorziening) wegens bijzondere waardeverminderingen of oninbaarheid.
Voorziening Een voorziening wordt gevormd voor verplichtingen waarvan het waarschijnlijk is dat zij zullen moeten worden afgewikkeld en waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten. De omvang van de voorziening wordt bepaald door de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen en verliezen per balansdatum af te wikkelen. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Overige activa en passiva De overige activa zijn opgenomen voor de nominale waarde, onder aftrek van een voorziening voor eventuele oninbaarheid. De overige passiva zijn opgenomen voor de nominale waarde.
Toerekening kosten en opbrengsten Opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben.
Managementfee De managementfee wordt berekend op basis van assets under management en projectenomzet.
Netto opbrengsten De netto opbrengst uit projecten wordt gevormd door de opbrengst van opgeleverde projecten verminderd met de kostprijs van deze projecten. In de kostprijs is begrepen de door derden in rekening gebrachte bedragen, financieringskosten, kostprijsverhogende omzetbelasting en een opslag ter dekking van algemene kosten.
24 Bouwinvest jaarverslag
De netto opbrengst uit gronden wordt gevormd door de opbrengst uit hoofde van huur- en pachtovereenkomsten, verminderd met de aan de exploitatie verbonden kosten. Het resultaat op de opleveringen aan bpfBOUW wordt gevormd door het resultaat tussen de overdrachtswaarde verminderd met de kostprijs van deze projecten.
Resultaten Het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening, bepaald op basis van historische kostprijzen, is het saldo van baten en lasten die aan de normale bedrijfsuitoefening kunnen worden toegerekend.
Belastingen De belastingen over de winst worden in beginsel berekend op basis van het commerciële resultaat, waarbij rekening wordt gehouden met de geldende belastingfaciliteiten.
Toelichting bij het kasstroomoverzicht algemene grondslagen Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
jaarverslag Bouwinvest 25
3
Jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde balans 1 Materiële vaste activa
Bedrijfs-
Gronden
Verbouwing
middelen
Totaal
€
€
€
€
263.490
2.048.418
4.449.213
6.761.121
–
–
963.656
963.656
43.740
–
–
43.740
(307.230)
–
–
(307.230)
Boekwaarde per 31–12–2009 Investeringen Herwaardering Overdracht aan groepsmaatschappij Afschrijvingen
–
(451.903)
(1.446.198)
(1.898.101)
Boekwaarde per 31–12–2010
–
1.596.515
3.966.671
5.563.186
Aanschafwaarde
–
4.414.696
10.021.478
13.736.008
Cumulatieve afschrijvingen
–
(2.818.181)
(6.054.807)
(6.974.887)
Boekwaarde per 31–12–2010
–
1.596.515
3.966.671
5.563.186
In 2010 is de grondpositie overgedragen aan bpfBOUW.
2 Financiële vaste activa Andere deelnemingen en leningen Het verloop van de onder de financiële vaste activa opgenomen andere niet tot de groep behorende deelnemingen en leningen zijn als volgt:
Boekwaarde
31-12-2009
Storting / aflossing
Resultaat
Boekwaarde 31-12-2010
€
€
€
€
Deelneming DRI I Participatie CV (0,01%)
11.230
–
–
11.230
Lening Maasbilt BV MTC 1
65.865
(65.865)
–
–
Totaal
77.095
(65.865)
–
11.230
De leningen aan deelnemingen zijn niet kortlopend van aard. DRI I Beheer BV is 0,01% beherend vennoot in DRI I Participatie CV te Amsterdam.
26 Bouwinvest jaarverslag
De gehanteerde rentevoet voor de lening Maasbilt BV MTC 1 bijgeschreven interestvergoeding is 5,83%. In 2010 is deze lening overgedragen aan bpfBOUW.
Kortlopende vorderingen en overlopende activa 3 Vorderingen op groepsmaatschappijen
2010
2009
bpfBOUW
29.807
291.679
29.807
291.679
4 Belastingen
2010
2009
Vennootschapsbelasting
–
490.541
Omzetbelasting
–
490.324
–
980.865
Het compensabele verlies bedraagt ultimo 2010 € 27.302.102 (2009: € 29.701.342). Gezien de onzekerheid over de toekomstige winsten is afgezien van de vorming van een actieve belastinglatentie.
5 Groepsvermogen Voor een toelichting op het groepsvermogen wordt verwezen naar de vennootschappelijke jaarrekening.
6 Voorzieningen De reorganisatievoorziening heeft betrekking op de te verwachten kosten voor verandering van de organisatie in 2010-2011. Het verloop kan als volgt worden weergegeven:
Stand per 1 januari Toevoeging ten laste van het resultaat Onttrekking
2010
2009
1.400.000
–
250.000
1.400.000
(735.829)
–
914.171
1.400.000
jaarverslag Bouwinvest 27
3
Jaarrekening
Kortlopende schulden 7 Schulden aan groepsmaatschappijen
2010
2009
Bouwinvest Dutch Institutional Office Fund NV
532.197
–
532.197
–
8 Belastingen en premies sociale verzekeringen
Loonheffingen Omzetbelasting
2010
2009
805.538
854.230
807.744
–
1.613.282
854.230
9 Pensoenpremies Het verloop van de kortlopende schulden ter zake van pensioenen is als volgt:
Stand per 1 januari Betaling met betrekking tot voorgaande jaren Af te dragen premies over het boekjaar Afdrachten met betrekking tot het boekjaar
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Geen.
28 Bouwinvest jaarverslag
2010
2009
527.761
269.213
(451.316)
(263.278)
76.445
5.935
1.700.416
1.514.070
(1.215.753)
(992.244)
561.108
527.761
Toelichting op de geconsolideerde winst– en verliesrekening 10 Managementfee AUM Met ingang van 2010 ontvangt Bouwinvest Real Estate Investment Management BV een beheervergoeding over de assets under management van de verschillende fondsen.
Asset under management ultimo 2010
In € 1.000
Bouwinvest Dutch Institutional Residential Fund NV
2.713.847
Bouwinvest Dutch Institutional Office Fund NV
496.033
Bouwinvest Dutch Institutional Retail Fund NV
483.514
Bouwinvest Dutch Institutional Parking Fund NV
36.901
Bouwinvest Dutch Institutional Hotel Fund NV
65.173
Bouwinvest Dutch Institutional Leisure Fund NV
15.094
Bouwinvest Development BV
145.101
bpfBOUW
1.270.925
5.226.588
Over 2010 is een fee ten bedrage van € 22,2 miljoen berekend over de assets under management. Daarnaast is een fee ten bedrage van € 4,0 miljoen ontvangen over de activiteiten van projectontwikkeling, welke als volgt uitgesplitst kan worden: • € 0,7 miljoen development fee ontwikkelingsomzet • € 0,6 miljoen development fee omvang belegd vermogen • € 0,7 miljoen heritage fee omvang belegd vermogen • € 2,0 miljoen heritage fee beheeractiviteiten Managementfee 2009 De kosten van Bouwinvest Real Estate Investment Management BV over 2009 bedragen exclusief afschrijvingen en verplichtingen uit hoofde van de toegezegde pensioenregeling en inclusief de belaste kosten binnen fiscale eenheid en rente € 21.727.000. De in rekening gebrachte fee aan bpfBOUW bedroeg € 25.086.000, zijnde een kostenplus van 7,5% inclusief afschrijvingen.
jaarverslag Bouwinvest 29
3
Jaarrekening
11 Personeelskosten
2010
2009
Lonen en salarissen
9.399.245
8.607.148
Sociale lasten
1.062.882
852.444
Pensioenslasten
1.547.125
1.390.696
Tijdelijk personeel
1.529.168
2.193.392
Overige personeelskosten
3.040.871
3.890.347
16.579.291
16.934.027
De aan het boekjaar toe te rekenen pensioenlasten zijn als volgt opgebouwd:
2010
Aan het boekjaar toe te rekenen pensioenafspraken
1.700.416
Inhoudingen
(153.291)
2009
1.547.125
Werknemers Het gemiddelde aantal werknemers in 2010 bedroeg 141,7 FTE (2009: 132,6 FTE). Beloning bestuurders en commissarissen Conform de toepassing van artikel 383 Titel 9 BW2 is de beloning van de directie € 566.186 (2 FTE) (2009 € 523.156; 2 FTE) inclusief sociale lasten en pensioenen. De beloningen aan de commissarissen over 2010 bedroeg € 125.000 (2009 € 95.000).
12 Overige bedrijfskosten
2010
2009
Huisvestingskosten
2.315.269
2.457.423
Automatiseringskosten
2.910.606
2.964.618
Advieskosten
733.146
448.514
Communicatiekosten
562.846
517.904
Research en marketing
286.494
332.773
Overige kosten
133.326
115.005
6.941.687
6.836.237
30 Bouwinvest jaarverslag
13 Rente
Rente andere deelnemingen en leningen
2010
2009
–
308.693
Overige rentebaten
125.906
35.493
Rentebaten
125.906
344.186
–
92.278
Rentelasten groepsmaatschappijen
14 Vennootschapsbelasting
2010
2009
Resultaat voor belastingen
1.699.045
(25.560.930)
Vennootschapsbelasting voorgaande jaren
(129.015)
(436)
(129.015)
(436)
jaarverslag Bouwinvest 31
3
Jaarrekening
Vennootschappelijke balans per 31 december 2010 (vóór winstbestemming)
2010 2009 Noot
€
€
€
€
3.315.348
4.861.848
Vaste activa Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen
Financiële vaste activa Groepsmaatschappijen
15
3.586.047
3.340.095
Vlottende activa Kortlopende vorderingen en overlopende activa Debiteuren
40.917
500
Belastingen
–
932.567
Vorderingen op groepsmaatschappijen
36.119
202.202
Overige vorderingen
36.348
1.546.796
113.384
2.682.065
Liquide middelen
11.110.239
6.038.895
Totaal activa
18.125.018
32 Bouwinvest jaarverslag
16.922.903
2010 2009 Noot
€
€
€
€
Eigen vermogen Aandelen kapitaal
16
225.000
100.002
Agioreserve
17
41.366.710
41.366.710
Overige reserves
18
(30.094.569)
(4.552.492)
Resultaat lopend boekjaar
19
1.394.456
(25.542.077)
12.891.597
11.372.143
Voorzieningen
914.171
1.400.000
Kortlopende schulden Crediteuren
379.605
1.931.101
1.524.445
854.230
Te betalen pensioenpremies
561.108
527.761
Overige schulden
1.094.452
329.654
Overlopende passiva
759.640
508.014
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Totaal passiva
4.319.250 18.125.018
4.150.760 16.922.903
jaarverslag Bouwinvest 33
3
Jaarrekening
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2010
2010 2009
€
€
Resultaat na belastingen
1.148.504
€
1.302.131
Resultaat deelnemingen
245.952
(26.844.208)
Resultaat na belastingen
1.394.456
€
(25.542.077)
Ingevolge artikel 402 Boek 2 BW titel 9, wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid een vennootschappelijke winst- en verliesrekening in beperkte vorm weer te geven.
34 Bouwinvest jaarverslag
Toelichting op de vennootschappelijke balans Waarderingsgrondslagen Tenzij anders vermeld, zijn de posten van de balans opgenomen volgens de grondslagen zoals omschreven in de toelichting op de geconsolideerde balans.
Financiële vaste activa 15 Groepsmaatschappijen Het verloop van de onder de financiële vaste activa opgenomen groepsmaatschappijen is als volgt:
Stand per 1 januari
2010
2009
3.340.095
83.757.741
Verkoop Bouwinvest Projecten BV
–
(45.253.191)
Liquidatie Landgoed Wellsmeer BV
–
(2.797.241)
Disagio Bouwinvest Projecten BV inzake Projecten
–
(23.347.852)
Agiostorting Bouwinvest Projecten BV inzake Projecten Resultaat deelnemingen Stand per 31 december
–
17.824.846
245.952
(26.844.208)
3.586.047
3.340.095
2010
2009
500.000
500.000
Eigen vermogen 16 Aandelenkapitaal
Maatschappelijk kapitaal
Geplaatst en volgestort zijn 225.000 gewone aandelen van elk nominaal € 1.
Stand per 1 januari
2010
2009
100.002
100.002
Op 17 december 2010 zijn er 124.998 aandelen nominaal gestort door bpfBOUW.
124.998
–
Stand per 31 december
225.000
100.002
jaarverslag Bouwinvest 35
3
Jaarrekening
17 Agio
Stand per 1 januari
2010
2009
41.366.710
92.142.907
Kapitaalstorting op aandelen
–
(5.523.006)
Wijziging in verband met verandering in de groep
–
(45.253.191)
41.366.710
41.366.710
Stand per 31 december
De agioreserve is in beginsel fiscaal vrij uitkeerbaar. De wijziging in verband met verandering in de groep hangen geheel samen met de overname van de aandelen van Bouwinvest Projecten BV door bpfBOUW per 31 december 2009.
18 Overige reserves
Stand per 1 januari
2010
2009
(4.552.492)
289.787
Resultaatbestemming vorig boekjaar
(25.542.077)
(4.842.279)
Stand per 31 december
(30.094.569)
(4.552.492)
2010
2009
(25.452.077)
(4.842.279)
25.452.077
4.842.279
19 Resultaat boekjaar
Stand per 1 januari Naar overige reserves Resultaat boekjaar
1.394.456
(25.542.077)
Stand per 31 december
1.394.456
(25.542.077)
36 Bouwinvest jaarverslag
Overige gegevens
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Bouwinvest Real Estate Investment Management B.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2010 van Bouwinvest Real Estate Investment Management B.V. te Amsterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2010 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2010 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW) . De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
jaarverslag Bouwinvest 37
Overige gegevens
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Bouwinvest Real Estate Investment Management B.V. per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het directieverslag voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Amsterdam, 27 april 2011
Ernst & Young Accountants LLP w.g. drs. G.H.C. de Méris RA
38 Bouwinvest jaarverslag
Statutaire bepalingen inzake winstbestemming De winstbestemming vindt plaats overeenkomstig artikel 14 van de statuten. Daarin is bepaald dat het bestuur vaststelt welk deel van de winst wordt toegevoegd aan de reserves. Het resterende bedrag van de winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Resultaatbestemming 2009 De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op 17 maart 2011 de jaarrekening 2009 vastgesteld en goedgekeurd. Het negatief resultaat over 2009 ad € 25.542.077 is onttrokken aan de overige reserves.
Voorstel resultaatbestemming 2010 Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt voorgesteld het resultaat ten gunste van de overige reserves te brengen. Overige reserves € 1.394.456 Dit voorstel is nog niet in de jaarrekening verwerkt.
Getekend te Amsterdam op 27 april 2011 Dick van Hal
Rob Vroom
Jacques van Ek
Jean Frijns
Marjanne Sint
Gerard Groener
jaarverslag Bouwinvest 39
Colofon Bouwinvest La Guardiaweg 4 1043 DG Amsterdam Postbus 56045 1040 AA Amsterdam t +31 (0)20 677 1600 f +31 (0)20 677 1700
[email protected] www.bouwinvest.nl
Coördinatie en eindredactie Bouwinvest
Ontwerp viervier
Tekst Bouwinvest
Drukwerk Ten Herkel
40 Bouwinvest jaarverslag