BLISS. Mindful shoppen = FUN. Bezoek Bliss op Ecopop 5 & 6 februari 2011 Kortrijk Expo. Geen dak zonder onderdak

BLISS 27

febr. 2011

GRATIS

België-Belgique P.B. 2099 Anwerpen X BC31036

voor mensen die keuzes durven maken

P908025- PRS 2880588 verschijnt 8x per jaar verschijnt niet in juni, juli, januari

Mindful shoppen = FUN Bezo e op E k Blis

5&6 c februopop s Kor t ari 20 rijk E xpo 11

Geen dak zonder ‘onderdak’

De invloed van de magnetron op de voedselkwaliteit Verras je liefste op Valentijn met eerlijke rozen Biofood: We eten toch gezond? Of toch niet? Interview: David Dewulf; dé man achter mindfulness Het EM-verhaal voor bomen-en bijenziekten

NATAOS

Krill Oil Superior

KEY NUTRITION

De super opneembare omega-3 Betere opname dan omega-3 uit visolie

Krill, een massa garnaalachtige schaaldiertjes, is erg rijk aan de omega-3 vetzuren EPA en DHA. Zijn die ook niet aanwezig in visolie? Klopt. Maar er is een belangrijk verschil. Bij visolie zit de omega-3 immers in de trygliceriden, terwijl die in krillolie gebonden is aan de fosfolipiden. De omega-3 uit krillolie is wateroplosbaar en wordt dus veel beter opgenomen door ons lichaam. Deze vetzuren verhogen bovendien de elasticiteit van de lichaamscellen en absorberen veel beter gezondheidsbevorderende ingrediënten. Plus: in krillolie zit ook Astaxanthine, een sterke vrije radicalenvanger die ons lichaam beschermt tegen oxidatie.

Waarom Krill Oil Superior van Nataos? • Betere opname dan omega-3 uit visolie (wetenschappelijk bewezen). • Milieubewuste, MSC gecertificeerde oogst zonder bijvangsten. • Meteen en vers verwerkt dankzij Eco-Harvestingtechniek. • Geen enzymatische degradatie en oxidatie. • Rijk aan veresterde Astaxanthine, een sterke antioxidant. • Vrij van dioxines, PCB’s en andere zware metalen.

verpakt per 60 capsules van 500 mg. € 21,95

• ondersteunt de circulatie • goed voor de cholesterolspiegel • behoudt een goede gemoedstoestand • bevordert het concentratievermogen • houdt beenderen en gewrichten gezond Vraag naar Krill Oil Superior in de betere natuurvoedingswinkel of apotheek.

Meer weten? Surf naar www.ojibwa.be of bel 052 48 43 00. WWW.NATAOS.COM

Omega-3 fosfolipiden uit Superior Krill

(Deel 1)

Ongeveer een decennium geleden ontdekte men visolie als bron van gezonde omega-3 vetzuren. Sinds twee jaar maakt de wetgeving het mogelijk om krillolie als ‘nieuwe’ bron van omega-3 olie op de markt te brengen. Is deze bron aan omega-3 olie wel nodig? De voorstanders menen van wel omdat men de omega-3 vetzuren EPA en DHA in de triglyceriden aantreft, terwijl deze in krill olie gebonden zijn aan fosfolipiden. Ook de hoeveelheid astaxanthine die men aantreft in krill is interessant.

K

rill , een klein, transparant, garnaalachtig schaaldiertje kan tot zes centimeter lang en twee gram zwaar worden. Ze leven in grote, dichte ‘drommen’ in de Antarctische wateren en behoren tot het zoöplankton. Hun voeding bestaat uit omega-3 rijke plankton en ijsalgen. Hoewel Antarctica het dunst bevolkte en minst vervuilde continent op aarde is, is het niet langer ongerept en wordt het bedreigd door menselijke activiteiten als toerisme, walvisjacht, overbevissing en klimaatverandering. Onderzoek heeft aangetoond dat de ecosystemen op Antarctica als gevolg van de opwarming al grote veranderingen heeft ondergaan. Zo zijn in gebieden met minder zee-ijs de hoeveelheden krill verminderd. We mogen stellen dat de vangst van Antarctische krill gebeurt onder de auspiciën van de Commissie voor de instandhouding van de levende rijkdommen in de Antarctische wateren (CCAMLR). Zo wordt slechts een minieme fractie van de totale biomassa opgevist. Sommige fabrikanten hechten daar bijzonder veel belang aan en voldoen aan de voorwaarden voor MSC certificatie. Via de techniek van ‘Eco-Harvesting’ blijft de gevangen krill tijdens het oogsten onder water. Ze wordt voorzichtig via een waterslot aan boord gehaald en onmiddellijk verwerkt aan boord van het vissersschip waardoor enzymatische degradatie en oxidatie worden verme-

den. Dat resulteert in een hogere kwaliteit van het eindproduct. Anderzijds voorkomt de ‘Eco-Harvestingtechniek’ op doeltreffende wijze toevallige bijvangst van vis, vogels en zeezoogdieren. Samenvattend mogen we stellen dat reglementering geen overbodige luxe is, maar dat de grootste bedreiging ligt in de klimaatverandering.

Fosfolipidengebonden omega-3 vetzuren De energie-opslagplaatsen van het lichaam, voornamelijk gespecialiseerde vetweefselcellen, gebruiken triglyceriden met lange ketenvetzuren voor opslag en vrijgave van energie. Omdat essentiële omega-3 vetzuren niet geproduceerd kunnen worden in het lichaam, beïnvloedt inname via voedsel hun relatieve concentratie in de vetweefselopslag. Echter zijn triglyceriden met vetzuren niet in water oplosbaar. Daarom zijn spijsverteringsenzymen vereist opdat opname zou kunnen gebeuren via de dunne darm. Studies tonen aan dat omega-3 fosfolipiden van krill op een verschillende manier worden verteerd en door het lichaam worden opgenomen: omega-3 vetzuren uit krill zijn wateroplosbaar en worden beter opgenomen door ons lichaam omdat ze zijn gebonden aan de belangrijke fosfolipiden. Zo verhogen de omega-3 fosfolipiden uit krill gemakkelijker de elasticiteit van de lichaamscellen en nemen ze de gezondheidsbevorderende bioactieve ingrediënten beter op. Bijgevolg kunnen

omega-3 fosfolipiden beschouwd worden als een superieure bron van omega-3 om celstructuren op te bouwen en in stand te houden en om celfuncties te stimuleren in vergelijking met omega-3 triglyceriden.

Stabiliteit De stabiliteit van producten rijk aan omega-3 en de vatbaarheid voor oxidatie van de omega-3 vetzuren zijn welbekende uitdagingen voor diegenen die werken met omega-3 oliën afkomstig uit de zee. Superior Krill Oil heeft twee grote voordelen ten opzichte van de traditionele omega-3 producten op basis van visolie: de hoge inhoud aan omega-3 fosfolipiden en het van nature voorkomende antioxidant astaxanthine.

Astaxanthine Het krachtige antioxidant astaxanthine zal de omega-3 vetzuren een bijkomende bescherming geven en de houdbaarheidsperiode van het product verlengen. Astaxanthine voorkomt oxidatie van vetzuren en zorgt daardoor voor een stabiel olieproduct in de capsule. In een studie werd Superior Krill Oil en 18/12 visolie gedurende zes weken bewaard bij 40°C. Bij oxidatie van vetzuren wordt een stijging in het peroxidegetal waargenomen bij de onderzochte producten. De curven tonen aan dat er geen oxidatie plaatsvond in de proefmonsters van de Superior Krill Oil; bij de 18/12 visolie werd deze weerstand tegen oxidatie niet aangetoond. Wordt vervolgd

B l i s s februari 2011-3

Het kwaliteitsmerk

Bio-kokosolie

Bio-kokosmeel

Contacteer Health XL Tel. + 32 477 38 06 06 Email: [email protected]

Bio-kokosmelk

Bio-kokosmousse

lu

kve

rs

p

voor biologische kokosproducten

Bio-kokoschips

Health XL w w w.h e a l t h x l.e u

Bliss deze maand

Editorial

Inhoud Home & Living: Geen dak 6 zonder

Ik heb je lief

‘onderdak’

10

De

invloed

van

de

magnetron

op

de

voedselkwaliteit

bio lifestyle fair

Our Daily Life: 12 V e r r a s j e l i e f s t e

5&6 fEBruari 2011

op

14

www.ecopop.be

met

eerlijke

februari rozen

Biofood:

16

eten

gezond

toch

Interview:

We

26

David

Dewulf

F o o d +: 3 4

Optimale

start

v o o r,

tijdens

e n n a d e z wa n g e r s c h a p

Our Daily Life: 36 Het

KOrtrijK XPO

EM-verhaal

voor

b o m e n - e n b i j e n z i e k te n

Rubrieken: 19 4 Visions on Food 30 Sport & Fitness met Jethro Philips 41 Kristallen 46 Culturele agenda

Columns: 27 Paul Liekens 33 Reinhard Verlinden 39 Bernard Lietaer

ECOPOP is dé referentiebeurs in de Benelux voor al wie eco- bio- of duurzaam denkt en leeft, of van plan is dat te doen! Bezoek onze website en schrijf je in voor onze nieuwsbrief!

Heb ik je vandaag al verteld dat je er weer betoverend uitziet. Je mooie gezichtje tart mijn verbeelding én mijn verbeelding doet je mooie snoetje nog meer stralen. Ik raak niet uitgekeken op jouw lieve, snoezige rimpeltjes. Zoveel natuurlijke schoonheid heb ik nooit gezien. Ik moet wel dromen, dromen over wat ook jij belangrijk vindt. Jij hartenbreker bent onwijs jong en toch niet te jong om de juiste vragen te stellen. De stilte die ik bij jouw ervaar, doet mij de juiste antwoorden vinden. Ja, ik heb je ook lief. Nee, ik vind het niet erg als je zegt “Mijn wereld is op reis”. Jij bent de ijsbreker die ik nooit heb gekend. Ik kan niet meer achteruit en je komt steeds wat dichter. Spiegeltje, spiegeltje aan de wand: voel ik onze connectie omdat ik je zo dichtbij voel of omdat je telkens weer een beetje dichter komt? Ik moet je nageven, ook al ken ik je nog niet zo lang, je hebt lef om de wereld iets zonniger, groener, eerlijker en liefdevoller te maken. Nu is het aan mij om ‘aardse zaken’ en ‘verplichtingen die ik mij als man vooropstel’ los te laten. De wil is groter dan de angst om te vertrouwen. Zeg, voor ik het vergeet, eerder vandaag moest ik aan je denken én er kwam een spontane glimlach op mijn gezicht. Ik was weer even helemaal weg van jou. Mag ik jouw toverformule? Is het jouw schoonheid, is het jouw naïviteit, is het jouw vertrouwen of is het nog iets anders dat ik pas herken in jou en in mij? Mijn gedachten zweven weg op ongekende hoogten. Ik reis verder weg en toch kom jij dichterbij. Ik blijf zweven, terwijl jouw reis uit niemandsland afloopt. Ik kijk op, opeens is er dé kreet. Je valt in mijn armen vóór ik val. Ik ben waar ik moet zijn en dat is dicht bij jou. Tranen van geluk, mag ik je welkom heten? Welkom! Het ijs onder mijn voeten smelt verder weg. En als de laatste kreet is geklonken en alle verhalen zijn verteld kom jij uit mijn schaduw in het licht en weet : je mag er zijn. Allez, nog een keer dan: “Ik heb je lief, ik heb je liever elke dag.”

41 Christine Pannebakker


d

2.

1.

EEN ONDERDAK BESCHERMT TEGEN WIND, WATER EN WARMTEVERLIES

Met dank aan:

Geen dak

zonder ‘onderdak’ Dik isoleren geeft je dak een goede isolatiewaarde. Deze theoretisch berekende waarde zal je in de praktijk echter maar halen als je de isolatie lucht- en winddicht inbouwt. Een cruciale rol is hier weggelegd voor het ‘onderdak’. De isolerende werking van een dak garanderen, wateren winddichting verzekeren en dampdiffusie mogelijk maken, dit alles zit in het takenpakket van het onderdak.

Tekst: Sigrid Van Leemput

D

e draagstructuur van een traditioneel keperdak, bestaat uit gordingen (evenwijdig met de dakgoot) die rusten op de dragende muren of spanten. Deze gordingen ondersteunen de kepers die lopen van de goot naar de nok. Samen vormen ze de draagstructuur. Verder bestaat het dak uit de volgende lagen (van buiten naar binnen): de dakbedekking, het daktimmerwerk (panlatten, tengellatten), het onderdak, de houten draagstructuur met thermische isolatie, een dampremmende luchtdichte laag, eventueel een technische leidingenspouw en de binnenafwerking. In bestaande daken ontbreken vaak een aantal van deze lagen. De meeste oude woningen hebben bijvoorbeeld geen onderdak. Zolderruimten werden vroeger niet of enkel als bergruimte gebruikt. Het dak bleef bijgevolg ongeïsoleerd, met van binnen uit zichtbare pannen. De constructie was niet volledig regendicht, maar evenmin winddicht. Binnendringend vocht werd onmiddellijk weg geventileerd. Tegenwoordig benutten we zolderruimten voor allerlei functies. Er gelden bijgevolg ook andere eisen voor het dak en de opbouw ervan. Soms is het onderdak in een bestaande woning beschadigd of slecht uitgevoerd. Het dak kan zijn functie dan niet optimaal vervullen,

6-B l i s s februari 2011

met mogelijke schade tot gevolg. Het onderdak is een onmisbaar onderdeel van een geïsoleerd dak en vervult er meerdere functies.

Regendichting In een klassiek hellend dak zijn het in eerste instantie de dakbedekking (dakpannen, natuurleien of vezelcementleien) die de regendichting moet verzekeren. Dit is echter niet voldoende om de onderliggende constructie te beschermen tegen alle weersinvloeden. Een pannendak is namelijk niet perfect waterdicht. Onder de pannen is er een geventileerde spouw, onder andere om de pannen de kans te geven om te drogen. Stuifsneeuw kan bijvoorbeeld bij sterke winden tussen de pannen doorwaaien. Condensatie is een andere mogelijke oorzaak van vocht in de spouw. Wat de oorzaak ook is, we moeten absoluut vermijden dat vocht in de isolatie of de onderliggende constructie terechtkomt. Het vermindert immers het isolerende vermogen van de isolatie en als het zich opstapelt in de constructie kan vocht leiden tot bouwschade. Een degelijk onderdak voert eventuele waterdruppels af naar de goot en draagt zo haar steentje bij om de volledige waterdichtheid van een dak te verzekeren.

Home & Living

3.

4.

Winddichting De belangrijkste functie van het onderdak is echter de winddichting garanderen. Tijdens koude periodes houden isolatiematerialen de warmte binnen (en op warme momenten weren ze de hitte). Zonder bescherming zijn isolatiematerialen (uitgezonderd deze uit kunststof) niet winddicht. Met andere woorden: de wind kan er doorheen waaien en zo het effect van de opgeslagen warmte teniet doen. Vergelijk dit met een wollen trui. Daarmee kan je in de winter best buiten lopen: je lichaamswarmte wordt in de trui (isolatiemateriaal) opgeslagen. Maar als het begint te waaien, blaast de wind de warmte uit de trui en heb je het weer koud. Een winddichte jas (onderdak) met een waterafstotend laagje (dakbedekking) lost dit

1. De belangrijk ste functie van het onderdak is de winddichting garanderen. Foto: Pavatex 2. Geschikte soepele onderdaken zijn bijvoorbeeld folies uit ongeweven polyethyleenvezels (zie foto) of (on)geweven polypropyleenf ilm. Polyethyleen (PE) of PVC met microperforaties zijn onvoldoende dampopen. Foto: VIBE 3. Stijve onderda ken uit hout vezels hebben dankzij hun tanden groefverbinding het voordeel goed winddicht te zijn ter hoogte van de aansluitingen tussen twee platen. Foto: Pavatex 4. Een degelijk onderdak voert eventuele waterdruppels af naar de goot en draagt zo haar steentje bij om de volledige waterdichtheid van een dak te verzekeren. Foto: Pavatex

op: hij beschermt de warmte die in je trui is opgeslagen tegen de wind en houdt vocht buiten.

Waterdampdoorlatend De keuze van het gebruikte materiaal speelt een belangrijke rol. Net zoals je verwacht dat je jas beschermt tegen regen en wind, wil je ook dat je jas ‘ademend’ is. Dat hij de waterdamp die ontstaat bij het zweten, doorlaat. Ook in woningen wordt vocht geproduceerd. Als dat vocht opstapelt, krijg je al gauw problemen. De buitenzijde van het dak moet bijgevolg meer dampdoorlatend zijn dan de binnenzijde, zodat vocht dat van binnenuit in de constructie dringt, gemakkelijk naar buiten kan afgevoerd worden. Het onderdak moet

OPBOU W VAN EEN BIO-ECOLOGISCH HELLEND DAK 1. pannen op panlatten 2. tengellatten 3. onderdak 4. isolatie tussen bestaande dakkepers (6 cm) 5. bestaande gordingen 6. tweede laag isolatie (8 cm) 7. derde laag isolatie (10 cm) 8. luchtdichtingsmembraan 9. hulpkepers 10. binnenafwerking 11. dakkepers (6 cm)

  



         


d

Home & Living

OPGELET MET ASBEST! In het verleden zat er vaak asbest in bouwmaterialen. In daken kan je asbest tegenkomen in de dakbedekking (asbestcementleien, beter gekend als de oudere Eternitleien) of in het onderdak (asbestcementplaten, beter gekend als de oudere Menuiseriteplaten). In gebonden toestand is asbest niet gevaarlijk. Losse asbestvezels zijn dan weer heel schadelijk voor de gezondheid wanneer je ze inademt. Dit risico steekt de kop op wanneer je asbesthoudende materialen breekt, schuurt of erin boort. Om asbestproducten te verwijderen, contacteer je best een gespecialiseerde firma.

met andere woorden een gepaste waterdampdiffusieweerstand (μ) hebben. Een moeilijk woord om uit te drukken hoe dampremmend een materiaal is. De dampdiffusiedikte (μd) van het onderdak mag niet groter mag zijn dan 0,5 m, want hoe hoger deze waarde hoe sterker dampremmend de materiaallaag is. Het is ook een groot voordeel als het onderdak capillair is. Dit betekent dat het materiaal van het onderdak een hoeveelheid vocht, afkomstig van waterdamp kan opnemen en zo als buffer werken. Belangrijk, om de kans op condensatie te verminderen.

Keuze van het onderdak Er zijn verschillende materialen mogelijk, maar ze zijn niet allemaal even dampopen en capillair. Sommige onderdaken hebben bovendien een isolerende functie en vangen gedeeltelijk de koudebruggen ter hoogte van de kepers of spanten op. Een goed onderdak is belangrijk. Het zal de levensduur van het dak verhogen. Naast de materialen zit er ook nog verschil in de uitvoering. Ten eerste heb je soepele onderdaken. Dit zijn folies op rol die in stroken over de draagstructuur worden uitgerold. Folies zijn meestal niet capillair. Geschikte soepele onderdaken zijn bijvoorbeeld folies uit ongeweven polyethyleenvezels of (on)geweven polypropyleenfi lm. Polyethyleen (PE) of PVC met microperforaties zijn onvoldoende dampopen. Een aandachtspunt bij folies is, dat ze niet tegen de pannen aangeduwd mogen worden bij het plaatsen van de isolatie.

Dit hindert namelijk een goede luchtcirculatie. Ook zal de vochtafvoer onder de pannen minder vlot verlopen. Onderdakfolies hebben het nadeel niet winddicht te zijn ter hoogte van de overlappingen. Hierdoor moeten alle aansluitingen worden afgekleefd. Sommige onderdakfolies hebben een geïntegreerde kleefstrook, wat het winddicht maken sterk vereenvoudigt. Ten tweede zijn er stijve onderdaken, zoals vezelcementplaten. Deze hebben het voordeel capillair te zijn, en voldoende dampopen. Ze zijn echter moeilijk winddicht uit te voeren. Er bestaan ook dubbelgeperste vezelcementplaten, die vormvaster zijn en dus ook beter winddicht waar twee platen elkaar overlappen. Deze platen zijn minder dampopen. Om zeker te zijn van een voldoende winddichting, blijft afkleven van overlappingen en aansluitingen noodzakelijk. Stijve onderdaken kunnen ook uit houtvezels bestaan. Deze platen zijn capillair en dampdoorlatend. Ze hebben dankzij hun tanden groefverbinding - zoals de rits in een jas - het voordeel goed winddicht te zijn ter hoogte van de aansluitingen tussen twee platen. Het afkleven kan dan ook beperkt blijven tot de plaatsen waar tanden groefverbindingen niet mogelijk zijn (ter hoogte van de nokken bijvoorbeeld of bij dakkapellen). Houtvezel onderdakplaten zijn bovendien isole-

W IST JE DAT? Als je bij een bestaande woning de dakpannen kunt zien als je op zolder staat, is er geen onderdak aanwezig. In dit geval laat je eerst een onderdak aanbrengen voor je je dak isoleert!

rend en vormen een aaneengesloten doorlopend vlak van isolatie, waardoor ze de koudebruggen die ontstaan door de kepers of gordingen opvangen. Bovendien scoren deze platen goed op vlak van het milieu. Standaard hebben ze een dikte van 18 of 22 mm. Om de platen waterdicht te maken, worden ze behandeld met een mengsel van water en bitumen of latex. Vanuit ecologisch standpunt genieten de platen met latex de voorkeur. Nieuw is een onderdak op basis van vlas. •

Kijk voor meer informatie en de agenda op: w w w.vibe.be

ONDERDAKEN IN SOORTEN

SOEPELE ONDERDAKEN

folie ongeweven polyethyleenvezels folie (on)geweven polypropyleenfi lm vlasvezels met polyethyleenwapening

STIJVE ONDERDAKEN

DAMPDIFFUSIEDIKTE μd (m) OPMERKINGEN

0,02 tot 0,1 m 0,02 tot 0,1 m ± 0.008 m

Goed afkleven van de naden (overlappingen) is noodzakelijk om de winddichting te garanderen

houtvezel 0,10 tot 0,25 m Deze platen zijn goed isolerend en garanderen een goede winddichting door de tanden groefverbinding vezelcement ± 0,25 m Deze platen zijn moeilijk winddicht uit te voeren. Deze platen moeten zeer zorgvuldig aangesloten dubbel geperste vezelcement ± 0,4 m bevestigd worden en de naden afgekleefd


Duurzaam bouwen met visie volgens bio-ecologische principes

Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch bouwen en wonen

VIBE biedt (ver)bouwers, overheden, verenigingen en (bouw)professionelen: Tijdschrift Wonen met de Natuur (+ Beter Bouwen & Verbouwen) Publicaties

kop d! t z an e h n i niet

Gratis infofiches op www.vibe.be/downloads

Steek je

Informatie, studiedagen, cursussen, studiereizen Sensibilisering, begeleiding, ondersteuning en advies

VIBE biedt bouwprofessionelen:

EN

BLIJE BLOEM

Wie een goed figuur wil slaan, koopt Blije Bloemen.

Erkenning & label + naturepluslabel

Lid worden?

VIBE vzw - Grotesteenweg 91 2600 Antwerpen-Berchem - 03/218.10.60

www.vibe.be

Wist je dat er ook fair trade bloemen bestaan. Deze rozen worden gekweekt onder goede werkomstandigheden en met respect voor het leefmilieu. Vraag ernaar bij je bloemist of in de supermarkt. Op www.blijebloemen.be kan je zien waar ze nu al te koop zijn. Want eerlijk bloeit het langst!

iProtect® verkrijgbaar bij:

Blije Bloemen is een campagne van Netwerk Bewust Verbruiken vzw, met de steun van de Europese Unie

Naturotheek Luzerne, Stationsstraat 48 te Beernem ☎ 050 781141

®

NBV_AD_BLISS.indd 1

7/12/10 15:12

Slaapt u of uw kinderen slecht? Bent u nooit uitgerust of zijn uw kinderen hyperactief? Hebt u tal van klachten en u hebt hiervoor al alles geprobeerd zonder resultaat? Dan is er hoop, meer zelfs…Er is iProtect®.

O

m u ‘s nachts en overdag tegen elektrosmog te beschermen, ontwikkelde iProtect® een uniek gamma met stralingswerende eigenschappen. iProtect ® -producten zijn gemaakt uit natuurlijke materialen, zonder metaaldraden, batterijen of elektrische onderdelen. Ze bevatten Cosmovital en Polysilver, twee zeer innovatieve textielsoorten die laag- en hoogfrequente stralingen afweren. U slaapt beter, voelt zich uitgerust en kwaaltjes verdwijnen als sneeuw voor de zon.

www.iProtect.be - [email protected]


 De invloed van de magnetron op de voedselkwaliteit Ter attentie van jonge ouders die het flesje moedermelk opwarmen in de mikrogolf. Maar ook voor andere veelgebruikers van deze merkwaardige warmtebron.

“Niet onze zintuigen bedriegen ons, doch ons oordeel.” J.W. Goethe

B

Tekst: Mark Depreeuw - Architectenatelier archi 4 - Architect Bouwbioloog

ovenstaand besef kan het verband verduidelijken tussen de kwaliteit van bereid voedsel en de warmtebron waarin het verhit werd. Ook het materiaal waarin voedsel bereid wordt blijkt van belang en laat ons nadenken over voeding, kleding en woning, hun productiemethoden en hun wezenlijke kwaliteit. Elk gezond-voelend mens wéét; er is iets mis met elektrisch opgewarmd voedsel. De drie volgende items verklaren ons waarom. 1. “Voedsel, gekookt in de magnetron brengt grotere risico’s met zich mee dan voedsel gekookt op de conventionele manier”. Deze conclusie trok de Zwitserse wetenschapper Hans Ulrich Hertel uit de resultaten van een door hem verricht onderzoek dat hij in ’91 publiceerde. In zijn onderzoek constateerde hij bij acht proefpersonen ongezonde veranderingen in het bloed na het eten van in de magnetron bereid voedsel. Volgens hem waren sommige van deze veranderingen kenmerkend voor het begin van kanker. Een ander verschijnsel was het verlagen van het hemoglobinegehalte. Bloedarmoede dus. Nog voor Hertel het grote publiek van zijn ondervinding op de hoogte kon stellen, snoerden de Zwitserse fabrikanten en leveranciers van huishoudapparaten en een ander belanghebbende grote handelsorganisatie hem de mond. Met een expertiserapport dat uitwees dat het onderzoek van Hertel waardeloos zou zijn en door druk uit te oefenen kregen ze de rechtbank zo ver om Hertel te veroordelen tot spreekverbod. In 1998 werd het vonnis echter herzien. Het Europees hof voor de rechten van de mens besliste dat het spreekverbod in strijd is met de vrijheid van meningsuiting. Behalve een schadeloosstelling van 40.000 francs heeft Hertel nu wel de vrijheid om consumenten te waarschuwen voor de schadelijke gevolgen van magnetron. (Bron: Jonas maart 2000) 2. “Zolang men de warmte alleen maar meet naar calorieën en de daarbijhorende ener-


getische waarde berekent, nodig voor het bereiken van een technisch effect,”warmte”, zal men weinig kunnen beginnen met de idee van innerlijke kwaliteit van het vuur.”

in geleverde warmtekwaliteit van houtsoorten als beuk en den, zijn bij mensen die daar nog een gevoel voor hebben, gekend. Zoals bakkers die nog op houtovens bakken.

(Rudolf Hauschka in zijn boek “Voeding” Uitg. Vrij Geestesle¬ven, Zeist in 1951)

Een eerste proef

Men zal het dan ook absurd vinden als men bv. 100 calorieën die door een elektrische oven worden geleverd anders waardeert dan dezelfde 100 calorieën afkomstig van een houtvuur. Het verschil in warmtekwaliteit van een houtvuurtje in de haard of tegelkachel, of de warmte die tot stand komt met een elektrische kachel voelen we aan. Alhoewel de thermometer in de kamer dezelfde temperatuur aanwijst. Het verschil

In de hiernavolgende beschouwing wordt de vergelijking gemaakt met de kwaliteit van warmtebronnen, refererend naar de kwaliteit van het product dat erdoor verwarmd werd; in dit geval gedistilleerd water. De proef omvatte de volgende bewerking: gedistilleerd water werd op verschillende warmtebronnen tot koken gebracht en zo twintig minuten in kokende beweging gehouden. Als warmtebronnen dienen elektriciteit, gas, kolen, hout en stro. Het water

Our Daily Life

werd daarna afgekoeld tot 17 ° en daarna liet men tarwekiemen als testobjecten groeien, dit in porceleinen schaaltjes waarin de tarwekorrels konden kiemen. Wortelen en blaadjes beginnen te groeien. Het blijkt dat de warmtekwaliteiten, via de omweg van het water, op de plantjes als bevorderende of remmende krachten hebben gewerkt. Zo blijkt elektriciteit ongunstig te zijn, hout en strovuur het gunstigste. Nogmaals wordt bewezen dat elektriciteit altijd een verdichtende, verhardende of scleroserende rol speelt. Men kan geen heilsverwachting

eigen lievelingspan. Geheimzinnige pannen koken namelijk zo fantastisch, snel en smakelijk, dat men werkelijk geneigd is om aan een ‘wonderpan’ te denken. Het is dan ook makkelijk in te zien dat de pan het kookproces wezenlijk beïnvloedt. We weten dat men met aluminium, ijzer, email, glas, aardewerk en koper verschillend goed kan koken. De pan is de buitenste omhulling van het gerecht. Inhoud en omhulling moeten bij elkaar passen. Dat geldt evengoed voor de mens en zijn kleding als tweede omhulling. Op dezelfde manier werden daarom proeven gedaan die een beoordeling daaromtrent mogelijk maken. De potten waren van de volgende materialen: goud, ijzer, tin, koper, aluminium, glas, porselein, email en aardewerk. Een curve toont aan dat goud verreweg het beste zou zijn. Dit herinnert aan de sprookjes waarin het eten uit gouden borden, met gouden lepeltjes, wordt gezien als een bijzondere genade. De proef werd ook gedaan in relatie met de roerstokken. Een houten lepel volgde op een gouden lepel. Hout is immers het materiaal dat door de zon gegroeid is. Dat aluminium volgens de bovenvermelde proeven het slechtste uit de bus komt is weer niet verwonderlijk. Immers, dit zogenaamde metaal, wordt in elektrische ovens gewonnen uit klei; dit is echter een enorm gewelddadig proces waarin de klei wordt gedwongen in een verschijningsvorm, waarmee hij niets te maken heeft namelijk een schijnbaar metaal. Aluminium is eigenlijk geen metaal, maar een soort aarde, functioneel beschouwd. Hoe dicht staat een pot in aardewerk of porselein bij de natuur in vergelijking met aluminium?

in blik, metaal of kunststof en ‘dode beton architectuur’ zijn hiermee in een kwaliteitscurve geplaatst. Glas is ook een eerste synthetische materiaal en het teveel aan glas in een woning kan onze woning nadelig beïnvloeden. Hoe dichter we bij het aardewerk komen, hoe hoger de kwaliteit hiervan, getuigen leembouw en baksteenbouw, maar ook houtbouw. Het goud even terzijde gelaten. Nochtans vinden we in de sacrale architectuur het gebruik van goud terug, als bladgoud. We spreken dan van edelmetalen. Een nieuwe term in het bio-ecologisch bouwen zou “edelmaterialen” kunnen zijn. Wat geldt voor de energiebronnen en hun kwaliteiten en het gebruikte kookmateriaal en hun kwaliteiten geldt ook voor de bouwmaterialen en hun productieprocessen. Hoe verder een materiaal van zijn oorspronkelijke staat wordt gebracht door productieprocessen, hoe meer het “ontscheppen” ervan een feit wordt als tegenbeeld van scheppen. Het materiaal wordt ‘levenloos’, wat een dalende kwaliteit tot gevolg heeft. Het verwerken van materialen uit dit rijk van de ‘ondernatuur’ brengt mee dat de mens, als vierde element in het minerale, het planten-, het dieren- én het mensenrijk, ontzettend veel verwerkingsenergie moet opbrengen om deze materialen “de baas te kunnen”, ”te verteren”. In plaats van in een woning tot jezelf te komen komt men in een vijandig milieu, dat energie vraagt en niet geeft. Zo is de cirkel: natuurlijk voeden, kleden en wonen weer rond. •

Besluit

leggen in het gebruik van elektriciteit buiten de dienende rollen namelijk licht en communicatie. Denk hierbij aan het effect dat een microgolfoven op onze voeding kan hebben, namelijk verwarmen door een hoogspanningsimpuls in de waterstofmolecule. Hoe ver staan we hier van het stro of hout?

Een tweede proef Zoals warmte de buitenste omhulling is voor spijzen, zo zijn pannen dat in engere zin. Ieder die kookt weet daarover veel uit ervaring te vertellen. Ieder heeft zo zijn

Uit de bovenaangehaalde proeven is zonder moeite de link te leggen naar onze derde omhulling; onze derde huid, de woning. Het is duidelijk dat een dergelijk verhaal ook over onze tweede omhulling; kleding kan gedaan worden. Als we over de oorsprong en fabricatieprocessen oordelen van natuurlijke of synthetische stoffen met name zijde, katoen, wol, linnen enerzijds of nylon of dralon anderzijds. In de veronderstelling dat de bewoner van een woning van natuurlijke origine is, zoals het gerecht dat in de pan verzameld wordt, in principe ook van natuurlijke oorsprong moet zijn, kan deze vergelijking ons bevestigingen geven van de principes van het bio-ecologisch bouwen. Tendensen zoals woningen




VERRAS JE LIEFSTE op 14 februari met EERLIJKE ROZEN Valentijnsdag draait om de liefde en elkaar graag zien. 14 februari is dan ook de uitgelezen dag om de m/v die je graag ziet te verrassen met een prachtige ruiker rozen. Rozen staan symbool voor vurige passie en innige liefde maar ze drukken ook het respect uit dat je voor elkaar hebt. Weinig mensen weten echter dat de schoonheid van de roos vaak in schril contrast staat met de manier waarop ze geproduceerd wordt. Let daarom op deze bijzondere dag niet alleen op de kleuren en geuren van je liefdesboeket, maar kies ook voor bloemen met een label. Zo ben je zeker dat ze geproduceerd zijn met respect voor mens en milieu.

S

teeds meer bloemen in onze winkels komen uit het Zuiden. Een gunstig klimaat, toegenomen transportmogelijkheden en goedkope arbeidskrachten doen vele plantages verhuizen naar landen als Kenia, Colombia en Ecuador. Daar worden ze vaak geteeld onder schrijnende arbeidsomstandigheden en ook het milieu heeft vaak te lijden onder de bloementeelt en -distributie. De Blije Bloemen - campagne ijvert sinds 2006 voor een respectvolle behandeling van de werknemers in de bloemenindustrie en voor een verantwoord gebruik van pesticides, meststoffen en water. Bovendien helpt de campagne om de juiste keuzes te maken bij het kopen van bloemen. Blije bloemen zijn geproduceerd met respect voor mens én milieu. Dit kunnen seizoensbloemen zijn, maar het kan ook gaan om bloemen met een biologisch of fair trade-label.

van de consumenten in Europa en de VS zijn immers hoog. Om perfecte bloemen af te leveren, gebruiken de plantages in het Zuiden veel pesticiden. Heel wat van die chemische middelen zijn bij ons verboden. Vaak moeten arbeiders weer aan het werk terwijl de lucht nog giftig is. Bovendien is er dikwijls onvoldoende beschermende kledij aanwezig. Dit kan ernstige invloed hebben op hun gezondheid zoals irritatie van huid en luchtwegen, maar er worden ook regelmatig vruchtbaarheidsproblemen vastgesteld. Ongeveer 75% van de arbeiders in de sector zijn vrouwen. Zwangere vrouwen hebben meer kans op miskramen door het contact met de pesticiden. Ze hebben geen recht op zwangerschapsverlof of worden zelfs ontslagen. Ook op andere vlakken zijn de werkomstandigheden op de plantages vaak schrijnend: geen vaste contracten, ontoereikende minimumlonen, kinderarbeid, onbetaalde overuren en verbod op vakbonden.

Bloemenweelde met een geurtje Wij de rozen, zij de doornen Voor heel wat landen in het Zuiden vormt de bloemenindustrie een belangrijk deel van de economie op het platteland. Maar de groei van deze sector gaat vaak ten koste van de arbeiders die vaak in onmenselijke omstandigheden werken op de plantages. De eisen


De bloementeelt heeft door het gebruik van pesticiden, water en meststoffen ook een nefaste impact op het milieu. Gronden verzuren en worden onvruchtbaar. In Kenia zijn veel bloemenbedrijven gevestigd langs het internationaal beschermde zoetwatermeer Lake Naivasha. Door het overvloedige watergebruik daalt het

Our Daily Life

waterniveau. De pesticiden vervuilen het meer en de omgeving en op die manier ook de mensen die van dit ecosysteem afhankelijk van zijn. Bovendien vraagt de productie van bloemen veel energie, of ze nu in het Zuiden of hier bij ons geproduceerd worden. Bloemen uit het Zuiden worden immers dagelijks met vliegtuigen tot bij de consument in Europa gebracht. In onze contreien worden bloemen dan weer gekweekt in verwarmde en sterk verlichte serres.

Kies voor bloemen met een label! Gelukkig bestaan er ook Blije Bloemen, geproduceerd met respect voor mens en milieu. Dit kunnen seizoensbloemen zijn zoals Amaryllis of tulpen, maar je kan ook kiezen voor bloemen met een biologisch of fair trade-label. De biologische bloemen worden in volle grond geteeld in Nederland. De telers selecteren de sterkste rassen en geven de bloemen alle tijd om te groeien zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen. Daarom blijven de bloemen langer mooi bloeien! Blije Bloemen en Fair Flowers for Human Rights is een campagne van het Netwerk Bewust Verbruiken vzw, FIAN-Belgium vzw, FIAN

Seizoensbloemen open teelt in Nederland, Bronnen: Vringer, 2000 en K AVB, 2005.

De gecertificeerde plantages in het Zuiden (labels Max Havelaar, FLP en FFP) hebben de International Code of Conduct (ICC) onderschreven en dragen zo bij tot milieubescherming en correcte sociale voorwaarden voor de arbeiders in de bloemenplantages. Je kunt ook kiezen voor biologische seizoensbloemen. Deze bloemen zijn verkrijgbaar in enkele bio-winkels. Je herkent ze aan het Biogarantie of EKO-label.

Germany, Vamos e.v., FIAN Austria en de Ecumenical Academy Prague, met de steun van de Europese Unie.

Kies op 14 februari voor Blije Bloemen. Zo ben je zeker dat ze gekweekt zijn met respect voor mens én milieu. In de supermarkten van oa. Carrefour, Delhaize en GB kan je bloemen met het Max Havelaar-keurmerk of FFP-label kopen. Ook een aantal bloemisten bieden reeds deze gelabelde bloemen aan. Op www.blijebloemen.be kan je zien waar ze nu al te koop zijn. Meer informatie: www.blijebloemen.be www.flowers-for-human-rights.org Contact: [email protected] of 02/8944615

EDNA N YANCHA MA, bloemenarbeidster in Kenia op een door Max Havelaar gecertificeerde plantage: “Het werk bevalt me hier. Het bedrijf wil graag blije arbeiders zien. Dus het ziet de extra inkomsten uit Fairtrade graag besteed aan een betere levensstandaard van haar werknemers. En dat is heel erg nodig. Ik zit al vier jaar in de commissie die beslist waaraan die premiegelden besteed worden. We hebben nog heel wat plannen!” www.maxhavelaar.nl


Marthomi Allergy Free Foods

Rosengarten Uw specialist in speltproducten

Rice Milk Bar 2 nieuwe varianten zero zebra rice milk bar : met aardbei en met gepofte rijst. Een biologische en Fair Trade allergeenvrije chocolade op basis van rijstmelk (zonder melk, soja, eieren, (pinda)-noten en gluten).

Nieuw: • Hazelnootreep gevuld met hazelnootcrème in volle melkchocolade • Speltpoppers (100% spelt) met zeezout • Speltpoppers (100% spelt) met volle melkchocolade

Vrij van alle 14 in de EU erkende voedselallergenen.

w

Nieu Distributie

w

Nieu

Verkrijgbaar in elke goede natuurvoedings- en bio winkel

Oostjachtpark 3 - 9100 Sint-Niklaas • Tel. 03 780 53 00 - Fax 03 778 14 13 • email: [email protected] • www.hygiena.be 2011-01 - Bliss 1

10/01/11 15:18

THYLBERT BVBA

Probiotic Nutrition

Mineral Regulator Harmony Regulator Mineralen vormen de grondslag van ons lichaam: • kalk in het skelet • ijzer in het bloed • zwavel in de eiwitten • fosfor in het zenuwstelsel • silicium in de zintuigen • nog zoveel andere Niet de hoeveelheid van elk mineraal in ons lichaam bepaalt onze gezondheid, maar de aanwezigheid van levende hulpstoffen die elk mineraal juist sturen. Die hulpstoffen vinden we in verse voeding. Moderne geraffineerde of geconserveerde voeding veroorzaakt tekorten, niet van mineralen maar van hulpstoffen. De Mineral Regulator en Harmony Regulator vullen deze tekorten aan.

Dazzl Art ©

Tweemaal daags een soeplepel van beide supplementen volstaat voor een optimale mineraalwerking bij vele functies van lichaam en geest. Meer info op www.thylbert.be

w w w.t hy lb e r t . b e | inf o@ t hy lb e r t . b e | Pr e d ik he r e ns t raat 1, 8730 O e de l e m




Biofood

stof tot nadenken

Voeding en bewustzijn

Bloeddonoren van vorige generatie kregen na elke transfusie ijzertabletjes om het ijzerverlies door de bloedafname te compenseren. Deze pillen kleurden de stoelgang donkerder, maar of er iets van in het lichaam werd opgenomen is nooit aangetoond. Die ijzertabletten werden later dan ook achterwege gelaten. Nochtans wijst recent onderzoek uit dat ijzertekort de hersenwerking verzwakt. De geesteswetenschap biedt ook hier weer verheldering.

N

aast eiwitten, koolhydraten en vetten vervolledigen de groep van de mineralen pas deze reeks voedingskwaliteiten. Mineralen spelen zelfs een dubbele rol. Onze levenskracht, voortplanting of vormkracht (lichaamsether) werkt via de eiwitten, het gevoelsleven en de driften (astrale) hebben vooral de vetten nodig, de persoonlijkheid en ik-bewustzijn grijpen in via suikers, maar ons fysieke lichaam is gefundeerd op een complex kalkrijk skelet en dus opgebouwd rond mineralen. Zelfs het bloed bijvoorbeeld pulseert als een levende ijzerstroom. De tweede mineraalwerking zit verscholen in de hersenen en het zenuw-zintuigstelsel.

Tekst: Luc De Coster

Onze ‘dode’ hersenen

van de meesten – velen in homeopathische verdunning – voor onze gezondheid onmisbaar zijn. De beste mineraalkwaliteit vinden we in wortelgewassen (wortel, pastinaak, gember, rode biet, knolselder, …) Niet het mineraal op zich verschilt in kwaliteit, maar wel de oplossingsgraad en de organische binding waarin ze is ingebed. Zo komt ijzer in bladgroen voor in een binding die erg lijkt op hemoglobine in het bloed. De vroegere ijzerpillen in bloedtransfusiecentra leken meer op roest. Daarnaast zijn er bepaalde complexen in de natuur die specifiek regulerend werken op de levende mineraalbalansen. Onder andere de brandnetel en het duizendblad zijn daar uitmuntend in. Bij Thylbert brachten we de voornaamste mineraal regulerende kruiden samen in twee rauwe of koude probiotische bereidingen: de ‘mineral regulator’ en de ‘harmony regulator’. Die beogen alle functies te ondersteunen die met de hersenen samenhangen.

Het skelet heeft twee tegengestelde polen. De schedel vormt een grote bol en omsluit de hersenen, de overige botten zijn lang smal en worden omsloten door allerlei weefsels. Alleen al daar- Mineralen zijn onmisbare stoffen voor het denken uit blijkt de afwijkende aard van de hersenen. Bij een foetus valt Nu hebben mineralen een heel mysterieuze werking. Onder de pijnappelklier bevindt zich het hersenzand, een hoopje mineralen, op hoe groot het hoofd is in verhouding tot de rest. Enerzijds vooral fosfor. De geneeskunde ontzegt dit schaamteloos beschouwen we onze hersenen als het centrum van D e ons bewustzijn, anderzijds aanvaarden we abortus enige functie. De geesteswetenschap werpt er verhersenen vertot 12 weken, een moment waarop de hersehelderend licht op. Met bepaalde vormkrachten dragen geen leven. uit onze voeding (zie later bij de bespreking nen al grotendeels zijn gevormd. De herseDenk maar aan een hersenvan probiotica) worden met de aanwezige nen verdragen geen leven. Denk maar aan schudding, een zonneslag of mineralen bliksemsnel sculpturen gemaakt een hersenschudding, een zonneslag of bewustzijnsverlaging bij felle van wat onze zintuigen hebben waargenobewustzijnsverlaging bij felle koude. Op koude. Op zich zien de hersenen men. Pas als we die sculpturen weer even zich zien de hersenen en zenuwbanen en zenuwbanen er doods uit en snel oplossen, worden we ons bewust van er doods uit en dat zijn ze ook. Alleen dat zijn ze ook. Alleen daardoor wat we zintuiglijk hebben waargenomen. daardoor kunnen we via de hersenen kunnen we via de hersenen Mineralen zijn dus letterlijk onmisbare stofbewustzijn krijgen van al het materiële in bewustzijn krijgen van al onszelf en in onze omgeving. Het materiële fen om te kunnen nadenken. Bij bepaalde het materiële in onszelf is immers het dode deel van de natuur. De zwakzinnigheid of ouderdomsseniliteit blijkt en in onze omgenatuurwetenschap bestudeert uitsluitend dit veel minder hersenzand aanwezig. Niet alleen ving. dode deel en daarvoor hebben we aan de dood dit bewustzijnsproces is afhankelijk van mineverwante hersenen nodig. Herhaaldelijk wees ik erop ralen, maar alle hersengerelateerde problemen, van dat ons lichaam haar bouwstoffen uit de lucht moet opnehoofdpijn en migraine tot vergeetachtigheid en verstrooidmen en uit de voeding alleen bouwplannen en krachten haalt. De heid, gaan samen met storingen in de mineraalbalansen. Bovenhersenen vormen ook daar een uitzondering op. Zij moeten worden dien hebben we maar lichaamsbewustzijn dankzij het ijzermineraal gevormd met aan de dood verwante aardse materie uit de voeding. dat via het bloed heel het lichaam doorstroomt. Mineralen verteren Een deel van wat anders via de stoelgang ons lichaam moet ver- niet, maar brengen we op lichaamstemperatuur en lossen we op in laten, zet zich af onder de schedel. Dat gegeven hoeft ons geen spijsverteringssappen tot individuele moleculen. Dat lukt ons nooit afkeer te bezorgen tegen onze hersenen, maar dwingt de biody- met anorganische mineraalpreparaten, alleen met mineralen die namische boer respect af voor de uitzonderlijke waarde van mest. planten al hebben ingevoegd in organische verbindingen. Dus ook Wat de hersenen exclusief uit onze voeding nodig hebben, zijn de figuurlijk geven mineralen ons stof tot nadenken, vooral over vele mineralen, het meest dode. Er zijn 110 mineralen bekend, waar- voedingssupplementen. •




We eten toch gezond We eten toch af en toe biologisch? We drinken toch niet teveel cola? We mogen toch dagelijks een wijntje? Is trouwens chocola goed of slecht? En we sporten toch eens per week?

G

Tekst: Sophie van Baarsen

ezond eten staat nu meer dan ooit in de picture. Maar eten we echt gezond? Wie bepaalt dat eigenlijk? We worden dagelijks overvoerd door reclame over voedingsproducten en met diëten. Voor ons rijst de vraag: wat moet een natuurmens weten, om gezond te eten? Overgewicht, westerse ziektes, stress, depressies... het komt veel teveel voor. Afvallen is een eeuwigdurende hype. Als ik op visite ga, krijg ik te horen: ’Ach, doe niet zo flauw. Van één taartje word je niet dik.’ Het summum van kerst vieren is eten. Veel mensen ‘zondigen’


met de kerst, om daarna weer op 1 januari het goede voornemen te hebben: ‘Ik ga 5 kilo afvallen voor de zomer, zodat ik goed in mijn zwempak pas’. Heb je ook al zo’n afvalplan gemaakt voor 1 januari? Wees eens eerlijk, hoe lang denk je dat vol te houden?

Wie bepaalt mijn gezondheid Het is helemaal niet moeilijk om dat lang vol te houden, als je maar weet wát je eet. Ons westerse voedingsgedrag heeft ons zo van onze gezonde voedingskoers afgebracht, dat wij helemaal niet meer weten wat goede, gezonde voeding is. Sinds de voedingsindustrie ‘voedingsstoffen’ heeft ontdekt,

zijn tal van producten in elkaar gezet en hebben zij hun omzet hiermee, vele malen kunnen vergroten. Door reclames worden we met allerlei voedingsproducten geconfronteerd én geïndoctrineerd in kranten, tijdschriften en op de televisie. Televisieprogramma’s worden regelmatig, hoe ergerlijk ook, onderbroken door reclame. Heeft de voedingsindustrie echt belangstelling voor jouw gezondheid? Of zijn ze geinteresseerd in hun verkoop, omzet en winst?

Gemaksvoeding De schappen in de winkel staan vol met allerlei voedingsproducten, lekker, mak-

Biofood

Wist je dat: - Het eten van zoetwaren en veel zuurvormende voedingsproducten, zoals cola en andere frisdranken, je tanden aantast en je lichaam daardoor alsmaar meer verzuurt? Dat door te weinig goede voeding, om het lichaam te herstellen van deze verzuring, de gezondheid op den duur schaadt. Veel zuren worden in het lichaam geneutraliseerd door mineralen te onttrekken uit de botten, tanden, haar… De botmineraaldichtheid wordt hierdoor langzaam maar zeker geringer. Aan lichamelijke verzuring merk je niets, dat gaat geleidelijk aan en uit zich langzaamaan in allerlei lichamelijke klachten. Wij noemen dat: westerse ziektes. -Wist je dat het eten van verkeerde vetten je lichaam belast en dat dát de weerbaarheid van het lichaam -het immuunsysteem- ondermijnt. Men vertelt je, dat een vetarme voeding gezond is, maar als voeding onvoldoende gezonde vetten bevat, kan het lichaam niet optimaal vetvitamines zoals A, D, E, en K, uit je eten opnemen. Deze vetten zijn alleen in vet oplosbaar en zo kan een vetarme voeding een vitaminearme voeding worden. Veel mensen hebben vitamines tekort, door verkeerde voeding, stress, milieubelasting, toxische stoffen, electrostress… Je kunt met extra vitamines, suppletie, aminozuren je gezondheid alleen maar bevorderen en dat is vandaag de dag geen overdaad. -Men zegt, dat plankklaar bewerkte producten en producten met belastende E- toevoegingen niet schadelijk zijn voor gebruik. Maar wat voor effect heeft dit op de lange duur op je gezondheid? Chemische toevoegingen in producten zijn goed voor de houdbaarheid, smaak en kleur, maar niet voor een goede natuurlijke werking van jouw cellen. -Veel voedingsproducten zijn bewerkte producten die je beter niet kunt eten. Het lichaam herkent ze niet en accepteert ze niet als natuurlijk. Ze worden opgeslagen in het lichaam en kunnen leiden tot allerlei gezondheidsklachten. Verkeerde voeding en voedselcombinaties zijn een van de redenen waardoor vele mensen de laatste tijd dikker, zieker, moe, lusteloos en depressief worden. Het resultaat is dat ze aan de pillen gaan, het onderdrukken en niet de oorzaak oplossen. Pak de koe bij de horens en begin eens vanaf de basis opnieuw met je leefwijze. Misschien kun je de moed daarvoor oppakken, laat je anders begeleiden door een goede orthomoleculaire arts of therapeut, maar blijf niet doorkwakkelen.

kelijk en snel te bereiden. “Ik ben de hele dag al zo druk bezig geweest en heb geen zin om ook nog eens te koken. Even iets meenemen uit de supermarkt, thuis opwarmen in de magnetron en dan voor de buis met de benen omhoog. De kindertjes zijn dan lekker zoet en jengelen even niet.” Oei, is dat echt wat we willen. Zijn wij in de waanzin van het Snelle Leven gekomen?

met de kids, wat bij ons altijd ongemerkt, maar met veel plezier, aan tafel tijdens het eten gebeurde. Carlo Petrini oprichter van Slow Food in Italië, een organisatie tegen de snelle hap, stelt zich als doel dat kwaliteit belangerijker is dan kwantiteit. Slow food, is tijd en ruimte maken voor voeding. Gezinsbeleving aan tafel geeft een hechte band met elkaar, voor nu en voor later.

Gezinsbeleving, Slow Food

Zijn wij verslaafd

Kennen wij het gezellig tafelen niet meer? Even relaxen aan tafel met een praatje, een glaasje en een nootje, daarna met z’n tweetjes of met de kids het eten klaar maken. Gezellig met elkaar samen genieten. Als wij dat niet doen geven we onze kinderen ook niets mee. Geen eetcultuur, geen sociaal gezinsleven, geen belangstelling voor elkaars dagbelevenis, geen sexopvoeding

De belangstelling voor gezond eten komt pas als er klachten komen in het gezin. Roken, teveel frisdranken, alcohol en koffie, teveel vlees en vis, koolhydraten, kanten-klaar-maaltijden, de snack; de snelle hap… We zijn zo aan ons luxe leventje gewend, dat we onze eigen foute leefwijze niet inzien en het ook niet willen missen. Zolang we ons gezond voelen is er geen

vuiltje aan de lucht. Pas wanneer we ziek zijn of iemand uit onze omgeving ziek wordt, dan is er een noodzaak om iets te veranderen. En natuurlijk nog het liefst gemakkelijk. Jamie Oliver’s kruistocht tegen de verziekte maaltijden op Engelse scholen toont aan dat de meeste mensen totaal niet weten wat voeding met je gezondheid doet. Maar hij vertelt ook, dat het zo gemakkelijk is heerlijke gerechten te maken die gezond zijn en het leven iets aangenamer maken. Hij heeft succes! De hamburgers en patat maken plaats voor groenten, volkoren pasta en fruit. De kinderen voelen zich beter en het kost de school niets extra.

Sex en voeding Kun je je voorstellen dat als je ’s avonds naar bed gaat en dat je alsmaar moe bent, futloos en niet goed in je vel zit, je sexleven ook niet geweldig is. Je partner begrijpt je probleem, maar op de duur schaadt het de verhouding en de belevenis ervan. Sex, elkaar aanraken en knuffelen zijn essentieële onderdelen van je gezondheid, je immuniteit, het kan je leven verlengen. Aan een gezond sexleven moet je werken. Denk niet dat drank je in de stemming kan brengen, bij de man verlaagt het de potentie en een ejaculatie is dan moeilijker te bereiken. Voeding werkt veel beter. Voeding en suppletie kunnen je hierbij helpen, zo kunnen oesters, eieren, haver, kruiden, knoflook… je libido verhogen. Casanova at 50 oesters per dag, omdat het zijn potentie zou verhogen. Het afrodisiascisch dieet van Sir Richard Burton, de grote verkenner van seksuele gebruiken, was bonen, verse groenten en wijn. De Romeinse schrijver Petronius beveelt linzen aan en zegt ‘Mijn erectie is glorieuzer dan ooit. Ook kikkererwten schijnt een zeer krachtig afrodisiacum te zijn. Zelfs Romeinse dekhengsten werden hiermee gevoerd om goed te kunnen presteren. Dus: ‘Schat, vanavond kikkererwten’.

Hoe heeft het zover kunnen komen Kinderen zijn zo gewend aan frisdranken dat ze geen gezond water willen drinken. Aan gemaksvoeding dat ze geen groenten meer willen eten. Baby’s worden groot gebracht met potjes voeding. Hoe vaak zie ik een klein kind in ‘n wagentje dat knabbelt aan een stuk wit brood??? Veel bejaarden eten te veel koolhydraten, toetjes zonder enige waarde en te weinig gezond water. En dan hoor je ‘ach, laat ze toch die laatste




Biofood

jaren’. Waar zijn de restaurants met heerlijke gezonde groentegerechten met kruiden gebleven? Mijn dochter kwam van vakantie terug met een opgelopen bacterie en moest opgenomen worden in het ziekenhuis. Ik heb haar iedere dag heerlijk, gezond eten gebracht, waarvan ze kon genieten. En dan heb ik het over een ziekenhuis. Het moet allemaal makkelijk, het budget is niet groter en de tijd en zin om iets te bereiden, is weg. Hoe heeft het zover kunnen komen?

Kan het anders De weg naar de supermarkt is snel gedaan. Albert Heijn in Nederland en Colruyt, BioPlanet in België, hebben ook een hele afdeling ‘Biologisch’. En laten we de bio-boeren, -producenten en winkeliers niet vergeten. Ik vind het altijd weer heerlijk om al die verse groenten en fruit te zien, de geur te ruiken én ze te kopen en thuis te bereiden. Hier vind je eerlijke voeding in zijn totaliteit, zoals Moeder Natuur het ons geeft. Goed, je betaalt wel iets meer, maar je hebt minder nodig voor de zelfde hoeveelheid voedingstoffen. In slow food gaat kwalitatief boven kwantitatief. Daarbij komt dat de productie van biologisch veel bewerkzamer, arbeidsintensiever en duurder is, dat ook betaald moet worden. En uiteindelijk is voor onze gezondheid niets te duur, want hoeveel kost ‘n dokter, ziekenhuis en medicijnen? En dan te denken van al het ongemak ? Nee, het is het zelf willen. Opkomen voor je eigen gezondheid en daaraan werken. Jij bepaalt je gezondheid, wat je eet en dat het ook anders kan. • Sophie van Baarsen is voed i ng sde sk ud ige en or t ho moleculair suppletie- (goede voed i ng s stof fen) adv i seu r. Zij ontdekte gaandeweg dat gezonde voeding bestaat uit een gezonde sa menstel ling va n u itgeba la nceerde, natuurlijke voedingsstoffen.Zij schreef het boek Slimme voeding. Zij vertelt hoe u met voeding gezond vitaal en energiek door het leven kunt gaan, welke voeding u absoluut dient te mijden om ziektes te voorkomen en zij legt uit waarom u bij aankoop van voedingsproducten onderscheid moet ma ken tussen goede en slechte bestanddelen. Schakel over op gezonde slimme voeding, proef en voel het verschil. ISBN 978-90-79878-01-7


Kikkererwten á la Sophie voor 4 personen

Ingrediënten: 250 gram kikkererwten (of 1 grote pot Hollandse velderwtjes), 250 gram groene kool (½ kool), 1 grote prei, 2 volle eetlepels kokosolie, 2 volle eetlepels palmolie, stuk gember van 4 cm, 1 rode peper, 2 verse koenjitstukjes of 1 theelepel koenjitpoeder (geelwortel), 2 tl pil à pil kruiden (pittig), 250 gram kokosmelk, 2 eetlepel sojasaus 300 gram kleine champignons, 3 tenen knoflook, 1 grote ui, ½ rode, gele en groene paprika, 12 kleine zoete tomaatjes, zeezout naar smaak, gemalen peper naar smaak

Bereidingswijze: Stoom de kikkererwten gaar (niet té). Was de prei en kool en snijd beide zeer fijn. Was de koenjit en snijd de eindstukjes er af. Snijd de rode peper doormidden en haal de zaadlijsten er uit. Haal het schilletje van de gember en mix de koenjit, rode peper en gember fijn. Haal de velletjes van de champignons en was ze schoon. Snijd de knoflook in stukjes.

Maak een saus van de 1 eetlepel kokosen palmolie, zeezout en de kruiden. Bind het met de kokosmelk en sojasaus. Roer goed door tot er een homogene saus ontstaat. Laat de gestoomde kikkererwten hierin zachtjes marineren. Schep regelmatig om. Laat het niet indrogen, voeg desnoods wat kokosmelk toe. Snijd de ui zeer fijn en doe het in een schaaltje. Snijd de paprika’s in kleine stukjes (½ cm) en doe het in een schaaltje. Was de tomaatjes, halveer ze, haal de pitjes er uit en doe het in en schaaltje. Zet de 3 schaaltjes opzij. Fruit de champignons met de stukjes knoflook, een beetje zeezout en gemalen peper, in 1 eetlepel palmolie en voeg wat kokosmelk toe om te binden. Doe het in een schaaltje en houd het warm op een plaatje. Fruit de fijn gesneden kool en prei in de kokosolie met een beetje zeezout en gemalen peper beetgaar. Wanneer de kikkererwten gemarineerd zijn voeg dan de beetgare kool en prei toe. Spatel alles door elkaar en laat nog even een paar minuten doortrekken. Doe de aangemaakte kikkererwten met de saus in een schaal. Serveer de drie koude gerechten met de warme champignons en de kikkererwten op tafel. Schep van ieder gerecht wat rondom de kikkererwten op het bord. Eet smakelijk. •

Een Hart voor Bliss

Bliss wil groeien. En groei houdt voor ons in dat we telkens weer de keuze willen maken om de juiste, bezielde keuzes te maken. Als we met zijn allen meer bezieling kunnen steken in het leven dat we leiden, maken we alvast de juiste keuze. We moeten bewaren, beschermen en koesteren wat ons wordt gegeven: de verbinding met alles. Onze groei zit erin, dat wij die bezieling kunnen linken met de bezieling van andere mensen, die de groei van het geheel nastreven. Het is voor ons, NU, HIER, een uitdaging om te mogen kiezen voor leven, voor levend voedsel en voor zuiverheid, puurheid en integere echtheid. Maar dat k u n n e n wij niet alleen. Dat w i l l e n we doen met jullie.

Bliss is gratis, daardoor laagdrempelig en dus voor iedereen bereikbaar. En dat willen we graag zo houden. Toch..... Zouden we graag onafhankelijker willen zijn. Waardoor we vrijer zijn om keuzes te maken die niet verbonden zijn met geld. We zouden meer onderzoek willen doen en Bliss-events organiseren om jullie te ontmoeten. Wil je ons steunen? Graag!

Antarctische krill olie van Neptune, de omega-3 bron van de toekomst! een unieke bron van omega-3 vetzuren, antioxidanten en fosfolipiden! 100% Natural

PURE KRILL OIL Enhanced Absorption gepatenteerd productieproces (Neptune Ocean Extract) De vangst voor de productie van Pure Krill Oil verloopt volgens de akkoorden van het CCAMLR.1

VERLAAGD IN PRIJS

ECO RESPECT

van € 31,95 naar

€ 27,95

De krill olie specialist! Waarom kiezen voor Pure Krill Oil? 1. De gepatenteerde, speciale en koude extractieprocedure Het Neptune Ocean Extract™ is een koude extractiemethode onder vacuum. De olie wordt gezuiverd en alle natuurlijke verbindingen blijven behouden zodat de kracht van de olie intact blijft. Neptune Technologies heeft in de jaren negentig enorm veel onderzoek gedaan om een zo optimaal extractieproces te ontwikkelen omdat hier de efficiëntie van de krill olie van afhangt! 2. Optimaal behoud van natuurlijke astaxanthine Pure Krill Oil bevat van nature grofweg tien keer meer astaxanthine dan de andere krill oliën die momenteel op de markt worden aangeboden. Dit is te danken aan het gepatenteerde productieproces!!! De astaxanthin is bij Pure Krill Oil van nature veresterd aan de omega-3 vetzuren en niet toegevoegd. 3. Wetenschappelijke bewijzen* De meest gepubliceerde studies naar de gezondheidsondersteunende invloed van krill olie bij mensen zijn uitgevoerd met de NKO®. In 2003 kwam het bewijs dat Neptune krill olie bijdraagt tot soepele gewrichten. Kort daarop, in 2004, werden de bijzonder gunstige resultaten bekend gemaakt van Pure Krill Oil op de circulatie, de cholesterolspiegel en het triglyceridengehalte. Een publicatie uit 2007 toont dat Pure Krill Oil zorgt voor het vrouwelijk comfort en een betere gemoedstoestand rond de menstruatie. 4. Maximale bescherming van Neptune krill olie tegen oxidatie Het hoge gehalte aan astaxanthine beschermt de olie tegen oxidatie. De totox waarde is 0.8. Totox waarde toont de graad van oxidatie aan; dus hoe lager de totox waarde, hoe verser de olie. NKO® is ontwikkeld door Neptune Technologies & Bioressources Inc.

Kortom: Het is goed om zich af te vragen of de gezondheidswinst van krill olie, waar men momenteel zoveel over kan lezen, misschien toch niet eerder samenhangt met de “Neptune” kwaliteit. Met Pure Krill Oil hebben we het bewijs geleverd!

Member: 50 € • Platinum Member: 100 €

1 Commission for the Conservation of Antartic Marine Living Resources * Evaluation of the Effects of Neptune Krill Oil on the Management of Premenstrual Syndrome: Fotini Sampalis M.D., Ph.D.1 | Roxandra Bunea M.D.2 | Marie France Pelland, M.D.3 | Odile Kowalski, M.D.4 | Natalie Duguet, M.D.4 | Sébastien Dupuis, BSc.1 • Alternative Medicine Review | Volume 8, Number 2 | 2003 Evaluation of the Effects of Neptune Krill Oil on the Clinical Course of Hyperlipidemia: Ruxandra Bunea, MD| Khassan El Farrah, MD, MSc | Luisa Deutsch, MD • Alternative Medicine Review | Volume 9, Number 4 | 2004 Evaluation of the Effects of Neptune Krill Oil on Chronic Inflammation and Arthritic Symptoms: Luisa Deutsch M.D., M.Sc. | Department of Behavioral Science and Health Research, University Health Network Toronto, Sciopsis Inc Evidence Based NutraMedicine, Richmond Hill, Ontario, CANADA • Journal of the American College of Nutrition, Vol. 26, No. 1, 39–48 (2007) | Published by the American College of Nutrition

seendesign.be

Je kan ons steunen door een overschrijving op rekening 731-0008754-96 met vermelding van naam, adres, e-mail adres of ☎. Je kunt kiezen voor: • Silver Member: 30 € • Golden

Dit product is verkrijgbaar bij de betere natuurvoedingszaak, Biovita is exclusief distributeur voor Orthophyt BIOVITA Oostkaai 60, 8900 Ieper • Tel. : +32 (0) 57 20 06 75 Fax : +32 (0) 57 20 44 40 • www.biovita.be

Gezondheid door de planten: natuurlijk! est

g

Isoflavonen: een natuurlijke ‘leeftijdshelper’

d

eer

rdis

aa and

ge

Soja Extract Isoflavones van ALTISA is een geconcentreerde vorm van de in sojabonen voorkomende actieve fyto-oestrogenen isoflavonen. Elke aanbevolen dagelijkse portie bevat 150mg soja (Glycine Max L.) extract isoflavonen waarin een minimum van 23,12% totaal gehalte aan zuivere isoflavonen (in de vorm van o.a. Genisteine, Daidzeine, Glyciteine, Genistine, Daidzine en Glycitine), en 5mg gestandaardiseerd extract van zilverkaarswortel (cimicifuga racemosa) waarin een minimum van 2,5% totaal glycosiden, de belangrijkste actieve stof van zilverkaars.

Dong Quai: happy

Aanbevolen consumentprijs: 60 tab: €22,27. CNK2553-253

en ‘gebalanceerd’

Dong Quai is één van de meest aangewende kruiden in de Chinese traditie voor het vrouwelijk maandelijks welzijn en bij de overgangsjaren. Een belangrijke inhoudsstof in de plant zijn de ligustilides. Het geheel van de actieve componenten in Dong Quai zorgt voor een langdurige happyness bij de vrouw, zeker op gevorderde leeftijd. Dong Quai of Chinese engelwortel van ALTISA bevat per aanbevolen dagelijkse portie 520mg gestandaardiseerd extract van engelwortel waarin een minimum van 0,37% ligustilides. Aanbevolen consumentprijs: 100 caps: €15,77. CNK2424-968 ALTISA maakt enkel gebruik van ingrediënten van de allerbeste kwaliteit en zuiverheid in degelijke actieve doseringen, met als resultaat een gewaarborgde doeltreffendheid. Al onze producten zijn vrij van bewaar, smaak- en kleurstoffen, suiker, zout, zetmeel, gist, tarwe, maï s, melk (-derivaten), soja, gluten, talk, lactose en dierlijke deriva-ten, en worden geproduceerd volgens de internationaal erkende en zéér

Katsklauw:

rd

isee

ard

da stan

onontbeerlijk voor de weerstand! Katsklauw, of Uncaria tomentosa, is sinds vele eeuwen en heden ten dage nog steeds de uitverkoren plant bij uitstek van de gezondheidsverantwoordelijken van verschillende Peruviaanse Indianenstammen voor het behoud van een erd g o e d w e r k e n d e s i rd afweersysteem. daa tan Cat’s Clauw van ges ALTISA bevat 400mg katsklauw per capsule waarin een minimum van 0,57% oxindole alkaloïden, de belangijkste werkzame stof in de katsklauwplant. Aanbevolen consumentprijs: 100 caps: €17,81. CNK2424-976

strenge GMP (Good Manufacturing Practices) richtlijnen en/of andere farmacopee-/productiestandaarden. Voor informatie over ALTISA: 03/321 67 19. Te verkrijgen in alle reform- en dieetwinkels. Een gevarieerde en evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl zijn belangrijk.

®

Sinds 1970

Colostrum Forte

Geef uw immuunsysteem meer weerstand! Net als bij de mens krijgt een pasgeboren dier moedermelk. De eerste melk, die binnen de 24 tot 48 uur van het moederdier wordt afgenomen, staat bekend als ‘biest’ of ‘colostrum’. Deze gelige transparante ‘supermelk’ bevat naast groeistoffen zeer veel afweerstoffen. Onderzoek toont aan dat colostrum van koeien identiek is aan de menselijke variant, maar wel 40 keer krachtiger. In het menselijk colostrum zit 2% IgG (Immunoglobuline) terwijl het koecolostrum 86% IgG bevat. IgG is de belangrijkste afweerstof in het lichaam. Daarenboven zitten er in colostrum meer vitamines, mineralen en glycoproteïnen én minder vetten en suikers dan in normale voeding.

www.

NATAOS .com KEY NUTRITION

Wat maakt Colostrum Forte uniek? • Colostrum stimuleert de spijsvertering, werkt laxerend, herstelt de darmwand en darmflora en ruimt opgestapelde afvalstoffen op. • Colostrum remt de binding van ziekteverwekkers. • Colostrum en lactoferrine verbeteren de absorptie en de biobeschikbaarheid van nutriënten, meer specifiek het mineraal ijzer. • De kruiden in Colostrum Forte zorgen tevens voor de aanmaak van Natural killer cellen. • Het BIO-lipide™ coating systeem van Colostrum Forte verhoogt de biobeschikbaarheid tot bijna 100%, de fosfolipiden coating garandeert een bepaalde aanvoer van omega-3 en omega-6-vetzuren.

Colostrum Forte van Nataos wordt aangeboden in een verpakking van 100 capsules en bevat de volgende ingrediënten: breedspectrum colostrum met BIO-lipide coating, haver met Beta Glucaan, olijfblad, lactoferrine.

OjIbwa|De roeck

meer info www.ojibwa.be of bel +32 (0)52 48 43 00

Frank Fol

De Groentekok

4

visions on food

Ingrediënten • 180 g bloemige aardappelen • geraspte schil en sap van 1 sinaasappel • zeezout • 15 g zachte mosterd • 12 platte oesters • 8 hazelnoten, geschaafd • 1 g Xantana (plantaardig bindmiddel) • peper van de molen • tuinkers

Bereiding: Schil de aardappelen. Kook ze gaar samen met de geraspte sinaasappelschil. Kruid met zout. Giet af en verwijder de schilletjes. Duw de aardappelen door een grove zeef. Maak er samen met de mosterd en drie vierde van het sinaasappelsap een smeuïge puree van. Open de oesters en vang het sap op in een kommetje. Kruid met wat peper van de molen en mix de jus samen met het overige sinaasappelsap en de Xantana. Spuit de koude puree met behulp van een spuitzak in de lengte over de borden, schik de 3 oesters erop en giet er de gemixte jus van de oesters over. Werk af met de hazelnootschilfers en de tuinkers.

Puree van mosterd en sinaasappelen met tuinkers en oesters * Verrassend *

Tip: platte oesters zijn fijner van smaak dan (de goedkopere) holle oesters, maar ook holle oesters zijn perfect geschikt voor deze bereiding. Voedingswaarde: vitamines A en C, kalium, fosfor en koolhydraten.

Antioxidanten: groen en rood. Caloriewaarde: minder dan 150 kcal per portie. Wijntip: de aardappelpuree, hazelnoot en sinaasappel brengen ons bij een zuivere volle witte Stoneleigh Chardonnay.

U i t : D e n k G r o e n t e ! - W i n t e r - F o t o : © 2 0 0 8 To n y L e D u c V o o r : M i n e s t r o n e C u l i n a i r e U i t g e v e r i j - w w w . m i n e s t r o n e . b e


Winiefred zegt: Spoel je haar na een shampoobeurt met vanillethee en het wordt babyzacht.

Winiefred kruidenhoekje

Vanilleappels

Vanille

de crème de la crème van het leven

4 appels (ongeveer 600 g) 25 cl water • 2 el citroensap 30 g kristalsuiker • 1/2 vanillestokje 40 g aalbessengelei • 40 g schaafde amandelen

Ingrediënten voor de saus 5 dl melk • 1/2 vanillestokje 2 eierdooiers • 30 g kristalsuiker 10 g maizena • Schil de appels en verwijder het klokhuis volledig en zorgvuldig met een appelboor. • Kook het water met het citroensap, de suiker en het overlangs doorgesneden vanillestokje. • Leg de appels in dat vocht zodra het kookpunt bereikt is. Laat 10 min gaar worden. • Keer de appels 1 maal gedurende dat proces. • Bereid intussen de saus. • Breng hiervoor eerst langzaam de melk met het vanillestokje aan de kook. • Klop de eierdooiers goed los met de suiker en roer de maizena door dat mengsel. Klontjes zijn uit den boze! • Meng dat papje - goed roerendmet een deel van de kokende melk en giet het geheel bij de rest van de melk in de pan. • Blijf goed roeren en laat gedurende 3 à 4 min zachtjes koken. • Verwijder het vanillestokje. • Neem de appels met een schuimspaan uit het kookvocht. • Serveer elke appel in een apart kommetje. • Vul het klokhuis met de allbessengelei. • Bestrooi de appels met geschaafde amandelen. Giet de vanillesaus erover. Zowel warm als koud is dit een lekkernij.

Hoe herken je specerijen en bewaar je ze? Welke delen zijn bruikbaar? Hoe maak je je eigen middeltjes? Wat zijn de lekkerste gerechten met specerijen? Waar komen ze vandaan? Dit boek vertelt het je. De kracht van specerijen Uitgever:Davidsfonds/Leuven ISBN: 978 90 5826 541 8

Geschiedenis en folklore

De bakermat van vanille ligt bij indianenstammen in Mexico. Zij brachten hun cacaodrankjes op smaak met de peul van de vanilleorchidee. De Spaanse conquistadores (15de - 16de eeuw) raakten bedwelmd door het overheerlijke aroma van chocolademelk met vanille en zetten een winstgevende handel op in vanillepeulen. Eeuwenlang woedde de strijd om het vanillemonopolie. Het idee om aan kunstmatige bevruchting te doen, zorgde voor een doorbraak op het Franse eiland Réunion, dat beroemd werd om zijn vanilleproductie. Edellieden, koningen en rijke handelaars pronkten graag met deze kostbaarheid. Vanille is het smaakvolste en beroemdste ingrediënt van ijs.

Gezondheid en volksgeneeskunde

Sinds de Azteken dient vanille als opwekkend middel. Het is ook bekend als middel tegen vergiftiging. Vanille stimuleer t het zenuwstelsel en verbeter t de conditie. Het ver zacht de smaak van siropen en andere medicijnen.


01-28 HK/Panir SM 97,5 x 265

28-01-2010

16:15

Pagina 1

Panir, een heerlijke vleesvervanger nu ook van schapenmelk! Dazzl Art ©

Panir de perfecte vleesvervanger: • is een unieke kaassoort gemaakt van biologische melk en citroenzuur. • smelt niet en kan worden gebakken, gefrituurd of gegrild. • heeft een romige en neutrale smaak, kinderen zijn er gek op. • is zuiver, voedzaam en makkelijk te bereiden.

Heilige Koe panir van koemelk

Heilige Schaap panir van schapenmelk

Te koop bij uw natuurvoedingswinkel. Zie ook www.panir.nl voor recepten. Advies verkoopprijs 9 - 250 gram koe naturel Ca. € 2,80 1 - 250 gram koe naturel, Ca. € 3,00 italiaanse Italiaanse kruiden kruiden Ca. € 4,00 - 200 gram schaap naturel

Lombardia Rocks! Lombardia een flamboyante veggieshop die wereld beroemde rockers

Alain Indria

doet watertanden! Lombardia is al gezond, natuurlijk en FUN sinds 1972, en ze doen het niet enkel voor rockstars maar ook voor u! Nu in Bliss! GingerLove is hun bekende en lekkere gemberthee, nu te koop via www.gingerlove.be

vegetarisch -Vegan - rock food!

rijstnoedels met coco-currytofusaus Ingrediënten: *rijstnoedels, *blik coco’smelk (niet gezoete), *zijdetofu 250 gr, * curry poeder of pasta, *courgette, *wortel Kook de wortelen in water tot ze gaar zijn, in datzelfde water kook je de rijstnoedels voor 4à5 minuten. daarna goed spoelen onder koud water(voor koude gerechten) of warm water (voor warme gerechten). Grill of bak de courgetten kort maar hevig. Neem een blender of keukenrobot en doe dar de kokosmelk in samen met de zijde-tofu met een beetje currypoeder of currypasta dit alles goed blenden. daarna afkruiden naar smaak en nog eens blenden. Je kan dit gerechtje afwerken met sesamzaad en met gekookte linzen. Smakelijk


Bestel de lekkerste gemberthee nu ook online op: www. gingerlove.be

4

visions on food

Nicolas Kersting

Dinsdag t/m vrijdag is het restaurant Faites Simple open van 12.00u - 14.30u. Vrijdag en zaterdag avond van 18.00u tot 22.00u. Voor reservatie: 03/232 64 67. Faites Simple - Quellinstraat 30 - Antwerpen

Energie & Vitaliteit Energie & Vitaliteit

De Wereldkeuken

Craved lax met sinaasappel en basilicum 100 gr suiker, 4 el grof zeezout, zwarte peper, 2 zalmfilets +/- 2,5 kg met vel, 1 scheutje wodka, 1 bosje verse basilicum, Sap van 2 sinaasappelen Voor de saus: 1,5 dl oliefolie, 3 el mosterd, 3 el sinaasappelsap, een paar blaadjes verse basilicum, 1 tl suiker, zwarte peper • Meng de suiker, het zout en de peper. Verwijder eventuele zalmgraten met een pincet. • Dep de zalm droog met keukenpapier en leg 1 filet met het vel naar beneden in een ondiepe schaal. • Besprenkel de vis met de helft van de wodka en het sap. • Wrijf de helft van het suiker-zout in het vlees en strooi er de fijngehakte basilicum over. • Herhaal deze werkwijze bij de andere zalmfiltet. • Leg de laatst bereide filet met de vleeszijde naar beneden op de andere

filet. • Dek af met plastiek folie, leg er een passende plank op en zet daar een zwaar gewicht op, op de zalm te pletten. • Zet de zalm 24 uur in de koelkast en keer hem na 12 uur om. • Verwijder de folie van de zalm en leg de filets op een snijplank. • Verwijder het overtollige mengsel van de filets en snijd de filets in zo dun mogelijke plakken. • Voor de saus klop je alle ingrediënten door elkaar. Voor 12 personen. Neem anders een zalmforel.

 multivitaminen supplement op basis van fruit- & groenten  100% natuurlijk  verrijkt met magnesium, L-carnitine, koninginnenbrij, co-enzym Q10, selenium, foliumzuur, kruiden, …  47 actieve ingrediënten  100% absorptie dankzij zijn vloeibare vorm  10 ml = alle vitaminen aan 100% aanbevolen dosis  lekker en voor elke leeftijd  ten zeerste aanbevolen om Uw weerstand te verhogen  verschaft vitaliteit, energie  met energieplaatje

Je voelt dat het werkt!

“Toujours Faites simple mais surtout pas plus simple”

Kom Vibracell ontdekken op Ecopop (Kortrijk, 56/02), Oxy’zen (Namen, 26-27/02), Biofoodle (Charleroi, 04-06/03), Papi’on (Luik, 11-13/03).

www.martera.com Made by GDI nv [email protected]

Verdeler: SANVITA [email protected] T & F 02 522 77 82




O

David Dewulf is arts en de auteur van diverse mindfulnessboeken en oprichter van I AM (Instituut voor Aandacht en Mindfulness). Hij coördineert tevens de werking van I AM en nieuwe initiatieven zoals mindfulness voor jongeren en de opleidingen. David werkt samen met de universiteit Gent en met KU Leuven voor wetenschappelijk onderzoek.

David Dewulf 26-B l i s s februari 2011

Interview

Hoe ben je er eigenlijk toe gekomen om met mindfulness te beginnen? Want u was oorspronkelijk arts? Ik heb inderdaad eerst geneeskunde gestudeerd. Maar ik had al interesse in meditatie nog voordat ik startte met geneeskunde. Dat was in de vroege jaren ‘80, toen meditiatie hier nog relatief onbekend was. In de weinige contacten die ik toen had met meditatie, vond ik dat er daar iets heel sereen mee was. ‘Iets’ wat je niet zo maar vindt in het dagdagelijkse, drukke leven. Natuurlijk kun je geen ‘meditatie’ studeren. Dus ook al had ik het gevoel dat dit iets belangrijks was voor mij, leek het mij goed om te beginnen met een stevige basis in de vorm van een studie geneeskunde. Want je kunt veel vertellen, maar ik vind het ook belangrijk dat informatie gegrond is, geworteld in de realiteit. Het begrip ‘Mindfulness’ bestond nog niet in Vlaanderen en ik kende het zelf ook nog niet. Ik heb toen na mijn studie de wereld rondgereisd. Gedurende verschillende jaren heb ik heel veel tradities bestudeerd. De Taoïstische traditie waarvoor ik onder andere naar China ben geweest. Ook ben ik in India geweest, waar ik in aanraking kwam met Ayurveda. Antroposofie kwam op mijn pad in Zwitserland. Ik reisde door meer dan tien landen. Tot ik voor mezelf de grote vraag stelde die we ons allemaal eens zouden moeten stellen: “Wat doe ik nu met mijn leven? Wat lijkt mij nu het meest zinvol?” Dat was een heel moeilijke vraag op dat moment, omdat ik heel veel interessante dingen geleerd had. Maar de volgende vraag die ik mezelf stelde was: “Wat heeft mij het meest veranderd?” Voor mij bleek dat mindfulness te zijn.

Bestond dat al, eind jaren ‘80, begin jaren ‘90? Als begrip bestond mindfullness zeker nog niet. Er waren al een paar mensen die iets ‘mindfulness-gerelateerd’ deden. Maar het werd niet zo genoemd. Er was toen ook niet de wetenschappelijk, gevalideerde vorm. Er bestaan verschillende vormen van mindfulness. Het is eigenlijk pas in het jaar 2000 dat mindfulness doorbrak in de wetenschappelijke wereld. Mindfulness bestaat echter al heel lang en is al 2500 jaar oud. In 1979 introduceerde Jon Kabat-Zinn, van de Universiteit van Massachusetts, in Amerika, de term mindfulness in een ziekenhuis. Hij was in het Oosten geweest en had het daar geleerd. Heel veel mensen kampten met chronische pijn en wisten niet wat ze moeten doen. Medicatie hielp niets. Deze man ontwikkelde vervolgens een training, die uitmondde in het Mindfulness Based Stress Reduction programma (MBSR). Dat bleek een groot succes te zijn, waardoor het ook naar Europa overwaaide. In Europa waren er zo heel kleine haardjes waar het toegepast werd, maar het bleef lang een beetje een exotisch begrip.

Esoterisch? Ik zou niet onmiddellijk zeggen esoterisch. De mensen wisten gewoon nog niet wat ze zich bij een term als ‘mindfulness’ moesten voorstellen. Nadat ik de wereld rond gereisd had, vertrok ik naar Amerika, omdat ik ontdekt had dat er zoiets bestond als ‘Mind-Body-Medicine’. In het gerenommeerde Harvard Teaching Hospital worden Mind-Body-Medicine groepen onderwezen. Mind-body-Medicine wordt gegeven aan mensen die allerhande klachten hebben, pijnklachten, hartklachten... Daar zit ook een stukje mindfulness in. Ik ben daar naartoe gegaan en een jaar lang training gevolgd, omdat ik wetenschappelijk validatie wou van wat ik geleerd had. Tegelijkertijd volgde ik ook de mindfulness training, die op twee uur rijden daarvandaan was. Rond datzelfde moment

in het jaar 2000, ontstond er op basis van dat eerste programma MBSR, een nieuw programma MBCT; Mindfulness Based Cognitive therapy. Dit programma werd ontwikkeld door de Engelse psychologen Segal, Feldman en Williams, die een aantal cognitieve en gedragsmatige technieken toevoegden aan het oorspronkelijke programma. Zij deden hiermee onderzoek naar depressie. Want dat is een reusachtig probleem in onze maatschappij. Ook naar jongeren toe. Door hun werk kwam er een doorbraak in de wetenschappelijke wereld. Zij konden, door middel van een gerandomiseerde, gecontroleerde studie, aantonen, dat je door het MBCT-programma te volgen, de helft minder kans hebt op het krijgen van een nieuwe depressie. Een dergelijke studie wordt een ‘sterke studie’ genoemd, omdat er met een controlegroep wordt gewerkt en alle mogelijke interferenties eruit gehaald worden. Met dat programma stapte ik in 2002 naar de universiteit van Gent. Daar heb ik via de afdeling psychiatrie zelf het MBCT programma kunnen opstarten en vrij snel daarna kwam er ook interesse van de overheid. Inge Vervotte vroeg om een drie-jarige replicatie (nieuw onderzoek) uit te voeren, zoals dat in Engeland en Canada was gebeurd, om te zien of dit ook werkte voor een ‘Vlaamse populatie’. Mindfulness is open én kritisch; dat is de kunst. Ik heb meteen duidelijk gesteld dat ik het begrip ‘mindfullness’ wou behouden. De essentie van het begrip is moeilijk te vertalen. De populariteit van mindfulness is heel snel gegroeid. Er zijn alleen al in Vlaanderen zo’n 20 à 30 plaatsen waar mindfullness wordt aangeboden.

Is die bekendheid van mindfullness in Belgie enkel jouw verdienste? Zo zou ik het niet willen stellen. Ik ging wel als eerste aan de slag met het wetenschappelijk onderbouwde MBCT programma en bracht het op de universiteit. In een vrij conservatief land als België was dat toch bijzonder, om zoiets als meditaite op een universiteit te introduceren. Ik heb ook heel lang aan een goede voorbereiding gewerkt, waardoor ik meteen krachtig kon starten. Er kwam al snel wat mediabelangstelling. En van het een kwam het ander.

Je hebt ook dokters, psychologen en psychiaters die hiermee werken? Ja, we hebben op het instituut IAM zo’n 20 medewerkers. De meesten zijn psychologen en twee dokters. Tegenwoordig is mindfulness zo populair dat alles nu mindfulness wordt genoemd. Iedereen mag natuurlijk wel het positieve ervan meenemen, maar het punt is dat de trainingen die tegenwoordig vaak worden aangeboden niet meer volgens dat wetenschappelijke programma is. Mindfulness is een meditatievorm. En je zult altijd voordelen hebben van mediteren. Maar als je bijvoorbeeld een depressie hebt, dan is het misschien niet verantwoord om alleen de mindfulness meditatie te volgen, wanneer het niet om het juiste programma gaat. Daarom heb ik ook het Mindfulness werkboek geschreven. Om te laten zien wat het volledige programma is en wat de diepte is, die in acht weken gebracht kan worden.

Wat is dus het verschil tussen het officiële Mindfulnessprogramma en dat wat her en der wordt aangeboden? Mindfulness op zich is een ‘manier van aandacht geven’ zonder oordelen. Als ik bijvoorbeeld emotioneel wordt, wat gebeurt er dan precies? Door middel van meditatie kun je daar dan rust inbrengen.


O

Het MBCT programma is gekoppeld aan ‘psycho-educatie’. Daar zitten onder meer cognitieve elementen in, gedragstherapie en achtergrondinformatie over stresshantering, emotionele intelligentie en preventie van depressie. Je krijgt inzicht en je leert om te gaan met moeilijke momenten in je leven.

Ik geef het leven en mezelf toestemming om mee te gaan in de flow. Het gaat er in essentie niet om spiritueel te zijn, het gaat erom mens te zijn.

Hoe krijgen wij als westerse mens inzicht in onszelf? De westerse mens is geconditioneerd in méér, hoger en rapper. Eén van de vragen die je jezelf kunt stellen als je bijvoorbeeld gehaast bent is; hoe vriendelijk ben ik dan nog? Tegenover bekenden of tegen weggebruikers. Stel dat je bij een stoplicht komt en die springt op rood. Wat is je reactie? Irritatie, agressie? Dan is de volgende vraag: heb je ooit vastgesteld wat daardoor verandert? Wat wil je als mens? Wil je rust of wil je onrust? Als je je voor een rood stoplicht opjaagt, creëer je onrust voor jezelf. Dat doe je niet bewust, dat gaat vanzelf. Je reageert vanuit de automatische piloot. We leven bijna allemaal op de automatische piloot, die bijna geheel ons leven overneemt en ons dingen laat doen, waar we niet bewust voor kiezen. Waar we niet gelukkiger van worden. Zonder acceptatie zal bijvoorbeeld verdriet je gedeprimeerd maken. Het probleem is niet het verdriet, het probleem is de weerstand ertegen. “Ik voel me zo, maar ik wil me zo niet voelen!” We vechten ertegen en maken het zo nog erger. Mindfulness zegt samengevat: stop met vechten. Stop met vechten tegen wat je toch niet kunt veranderen. Door al dat vechten verliezen we onze helderheid. Verliezen we de helderheid om aan te pakken, wat we wél kunnen veranderen. Mindfulness wil die balans vinden. Kan ik enerzijds accepteren wat ik niet kan veranderen en anderzijds aanpakken wat ik wél kan veranderen? En kan ik wezenlijk onderscheid maken tussen het ene en het andere? Een curcist van me zei eens tijdens de laatste les: “ik eindig met een dubbel gevoel. Ik ben veel rustiger geworden, met minder pieken, maar een minpunt is misschien dat ik niet meer kan zeggen dat het een ander zijn schuld is.” Je leert verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen gevoelens.

Waardoor ontstond jouw interesse voor Mindfulness? Toen ik 12 was zag ik op televisie op alle zenders hoe ze overal in de wereld nieuwjaar vierden. En bijna overal kwam het erop neer dat mensen zichzelf helemaal lieten gaan door dronken te worden en zichzelf te ‘verliezen’ in het feesten. En plots werd er een beeld getoond van Japan, tijdens een Zen meditatie. Dat was een schok, want dat was helemaal het omgekeerde; namelijk helemaal in jezelf gaan. Dat maakte veel indruk. Ik wist nog niet wat dat was. Dit bleef me bij en toen ik ongeveer 15 jaar was, (één van mijn broers was onder meer overleden door een ongeluk), ben ik op zoek gegaan binnen het Taoïsme... In het laatste jaar van het middelbaar maakte ik ook een eindwerk over Tao en Tai Chi.

Hield u tijdens uw studie geneeskunde voeling met Tao? Ik had inderdaad de indruk dat ik lichtjes de voeling opzij gezet had tijdens mijn studies. Ik had mij behoorlijk ‘gementaliseerd’. Tijdens je studie heb je ieder jaar ongeveer een meter dikte aan boeken te doorworstelen. Heel theoretisch. Ik zorgde dat ik de stof beheerste en zou na mijn studie wel zien wat ik er verder mee wilde.


Voelde u intuïtief dat u er misschien niet zoveel mee kon? Waardoor u zich niet echt met de studie kon verbinden? Dat weet ik eigenlijk niet. Ik wist toen nog niet heel specifiek wat ik wou doen met mijn leven. Inmiddels ben ik me er bewust van dat er veel medicatie wordt voorgeschreven die niet nodig is. Dus het heeft zeker twee kanten. Vele jaren geleden merkte ik dat er in Nederland veel minder antibiotica werd voorgeschreven dan in Vlaanderen. Daar had ik het moeilijk mee, omdat ik ook zag tijdens mijn stage, dat antibiotica vaak te makkelijk werd voorgeschreven, zonder wetenschappelijk gefundeerde reden. Dat hing ook samen met het verwachtingspatroon van de patiënt, die zich serieus genomen voelde als hij antibiotica kreeg en anders niet. Ik vond het jammer dat de arts soms onvoldoende tijd nam om uit te leggen, waarom het niet nodig was. In de laatste jaren is hier wel verbetering in gekomen, ook door inspanningen van de overheid.

Wordt ‘mind’ en ‘body’ steeds minder gescheiden? Tien jaar geleden zei een hoogpsychiater van het universitair ziekenhuis van Gent, met wie ik 7 jaar heb samengewerkt in het kader van Mindfulness, al dat je psychologie en geneeskunde niet meer kunt scheiden van elkaar. Het is één en hetzelfde. Er is dus een duidelijke evolutie daarin. De volledige scheiding van mind en body lijkt te verdwijnen. Het begint één en hetzelfde te worden. Ik krijg mensen in mijn workshops die in eerste instantie heel terughoudend zijn. Ik vind dat zelfs wel positief. Het is heel belangrijk om niet zomaar alles klakkeloos aan te nemen. Je moet zelf ervaren of iets werkt voor jou. De bereidheid om het experiment aan te gaan. Om open te zijn en naar binnen te gaan. Kritisch zijn is niet hetzelfde als gesloten zijn. Het gaat om het onderzoeken; de open, onderzoekende geest. Dat is mindfulness-meditatie. En ik stel vast dat die kritische mensen er uiteindelijk helemaal voor te vinden zijn.

Je moet toch al een bepaald niveau hebben om onderscheid te kunnen maken? Ja, dat bereik je met mindfulness-meditatie. Niet oordelende aandacht geven, zonder passief te worden. Probeer eens helder te denken over moeilijkheden in het midden va een boosheid. Dat gaat niet. Je bent emotioneel vertroebeld. Als ik eerst de boosheid kan accepteren, ik voel ze, ik adem ermee, ik geef de erkenning, dan stopt de vertroebeling en komt de helderheid. Dan is de tweede stap: hoe kan ik daar mee omgaan? Dat vraagt een zeker observatievermogen. Het onderzoeken. Dit proces is heel levendig. Je dringt als het ware steeds dieper door in de mysterie van het leven. Kritisch zijn in negatieve zin, is als mensen zeggen: “Ik geloof daar niet in.” Mindfulness heeft niets met geloof te maken. Ik kan tegen je zeggen: ”Breng rustig je aandacht naar het in-en uitademen en laat je gedachten los. Hierdoor komt je geest tot rust.” Je kunt zeggen:” Ja, ik geloof dat.”, maar het nog nooit geprobeerd hebben. Dat zou naïef zijn. Maar probeer je het en ervaar je dat je geest inderdaad tot rust komt, dan ben je aan het onderzoeken.

Interview

column

Paul Liekens

Of bv. homeopathie wetenschappelijk is of niet, doet er toch eigenlijk niet toe, zolang het wérkt voor iemand?

Terugkeer van het Licht

Het placebo-effect blijkt enorm krachtig te zijn.... Het blijkt onder anderen te worden bepaald door de positieve wisselwerking tussen arts en patiënt. Empathie speelt daarbij een rol.

Als je er over nadenkt, dan is de terugkeer van het licht eigenlijk een zeer plaatselijk verschijnsel. Toen ik enkele jaren geleden met de Inca sjamanen rondtrok in Peru, vierden we de terugkeer van het licht op 21 juni, dat was daar de winterzonnewende. De temperaturen overdag lagen weliswaar nog steeds rond een comfortabele 28 graden. Dat jaar heb ik 2 keer een start van de winter gehad, want bij ons is dat 21 december.

Kom je dan toch op een bepaald moment niet op een punt, waarbij ‘geloof’ toch mee gaat spelen? Ja, dat kan inderdaad. De kracht van geloof is ook belangrijk. Maar mindfulness gaat niet over geloof. Het is wetenschappelijk bewezen dat mensen die positief in het leven staan, een sterker immuunsysteem hebben, dat hun hart optimaler functioneert, etc. ‘Geloof’ kan als nut hebben, dat je opener bent naar het aangaan van het experiment. Ik denk wel dat het belangrijk is in de algemene artspatiënt relatie, dat er vertrouwen is en daarom ook geloof. Een stukje overgave.

Hoe kun je weerstand bieden aan de invloed van tv, waarbij de ‘poppenkast’ van de politici, misleiding, manipulatie etc. van reclame aan de orde van de dag is? Jack Kornfield, (een Amerikaanse voormalig boeddhistisch monnik en klinisch psycholoog, psychotherapeut, schrijver en meditatieleraar) is één van de mannen, waar ik naar opkijk. Hij zegt: “De media kijkt op naar deze krachten die de maatschappij verwoesten.” Angst, haat, hebzucht....veel reclame, zoals die van Coca Cola is gewoon misdadig. Ook reclame over medicatie zou er gewoon niet mogen zijn. Eén van de kenmerken van iemand die depressief is, is dat hij nergens zin in heeft en nergens toe komt. Maar soms moét je iets doen, ondanks de initiële weerstand, om je dan pas beter te kunnen voelen. Bij depressievermoeidheid moet je bewegen, moet je een extra inspanning doen vanuit dit inzicht. De weg van de minste weerstand leidt naar de t.v. Televisie verdooft enorm. Maar als er een t.v. in de buurt staat, kan ook ik niet weerstaan. Dat medium heeft zoveel macht. Maar al dat creatieve potentieel kan enkel naar buiten komen, als je je er niet door laat verleiden. Door de t.v. uit te laten kon ik sommige van mijn boeken in enkele dagen schrijven. Ik ben naar de stilte gegaan en mediteerde zodanig, dat er plots een opening kwam en ik moést schrijven. Zo schreef ik mijn boek ‘Mindful gelukkig, 7 bronnen van innerlijke vreugde’ in 3 dagen tijd. Ik ben er zeker van, dat er een verband is tussen veel t.v. kijken en het niet realiseren van je creatief potentieel. Kijk maar eens naar kinderen, hoe zij eruit zien na drie uur buiten spelen òf na drie uur televisie kijken.

Wat heeft mindfulness jou geleerd? Ik heb diepere waarden leren toekennen aan mijn gevoelens. Wat ik zélf belangrijk vind en zélf voel. Mindfulness gaat om je emoties erkenning geven. Je bent perfect zoals je bent én er is altijd ruimte voor verbetering. Je leert verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen geluk en je vindt zelfvertrouwen. Vroeger piekerde ik ook heel veel. Ik werd zenuwachtig van het idee dat ik voor een groep moest spreken. Nu heb ik dat niet meer. Ik begin gewoon te spreken en vertrouw op het moment. Ik geef het leven en mezelf toestemming om mee te gaan in de flow. Het gaat er in essentie niet om spiritueel te zijn, het gaat erom mens te zijn. • Dank je wel, David!

Meer informatie David Dewulf: www.aandacht.be

Het licht is nooit echt helemaal weg gelukkig, maar de langere avonden kunnen een uitnodiging zijn om tijd te maken om wat meer aandacht te besteden aan de duisternis en het licht binnen in onszelf. Het is zeker een goed idee om het ritme van jouw leven aan te passen aan het ritme van de natuur. In de winterperiode is het gemakkelijker om voeling te krijgen met wat er leeft binnen in jezelf en je te bezinnen over de kwaliteit van jouw leven. Ga er eens voor zitten in een comfortabele stoel of fauteuil, zorg ervoor een moment te kiezen dat je niet gestoord kunt worden en richt dan je aandacht van buiten naar binnen. Voel je buik op en neer gaan, luister naar het geluid van de lucht die door je neusgaten naar binnen stroomt, en beeld je in dat je die luchtstroom zou kunnen zien. Hoe zou die er dan uitzien? En terwijl jij je hele aandacht richt op wat er hier en nu gebeurt met jouw lichaam, kun je niet anders dan helemaal meer en meer te ontspannen. Stel je dan eens voor dat elk atoom in jouw lichaam gevuld is met warm levengevend licht, en geniet. Volgens wetenschappers is dit de meest vermogende staat waar jij je kan in bevinden. Je verbruikt nauwelijks nog energie en in die toestand produceren je hersenen een hormoon dat je hele immuunsysteem voedt en bekrachtigt. Trakteer jezelf op deze heerlijke eenvoudige gezondheidskuur, en geniet van het licht en het leven. •

Lezingen: Woensdag 16 maart 2011 om 20 uur Lezing: Emoties en angsten Zaterdag 2 april 2011 van 10-17 uur Workshop: Emoties en angsten Beide lezeingen vinden plaats in:

Centrum de Blauwe Roos, Langstraat 3, 5595 A A Leende, Nederland, Tel: (+31)040 2413116, [email protected].

Kijk voor meer info op www.paulliekens.be

Paul Liekens is auteur van vele boeken die in 8 verschillende talen uitgegeven zijn. Zoals: NLP, Sjamanisme en Kwantumf ysica, Piramide-energieën in de praktijk, 2012 ..... en daarna? Hij geeft opleidingen tot practitioners en masters NLP, trainingen, interventies in bedrijven en lezingen in binnen-en buitenland.




Sport & Fitness

Deze column is bedoeld voor mensen die geloven dat eerlijk trainen samen met correct eten dé bepalende factoren zijn voor een gezond en sterk lichaam. Vorige aflevering ging over lage rugproblemen en hoe ze veroorzaakt worden. Deze aflevering gaan we een schema met enkele testen uitwerken om eerst de oorzaak te vinden van de problemen, alvorens een oplossing voor te stellen.

SMEDEND AAN EEN STERKE GESTALTE

W

e starten onze reeks met enkele stretchtesten. Vaak is een te korte hamstring (achterkant van je bovenbeen) of een te korte bilspier mee verantwoordelijk voor rugpijn. De algemeen aanvaarde minimum flexibiliteittest voor de hamstrings is eenvoudig: buig vanuit stand met twee volledig gestrekte knieën naar voren en probeer met de toppen van je vingers de vloer te raken. Als dit niet lukt heb je te korte hamstrings en zou je ze moeten stretchen. De test voor de bilspier gaat als volgt: zit in kleermakerszit op de grond en probeer met een naar buiten gedraaide en uiteraard geplooide knie je voet tegen je neus te brengen. Lukt dit niet dan is je bilspier te kort en moet je deze stretchen. Afbeeldingen van goede stretches voor bilspier en hamstring vind je vast op internet. Voor mensen die acuut last hebben in de onderrug kan het soms niet aangewezen zijn een buiging naar voor de maken. Voor de bilspierstretch is dit niet nodig, maar een zittende hamstringstretch laat je naar voor buigen. Het is voor deze groep meer aangewezen een staande hamstringstretch met één been op een verhoog te kiezen, zodat je de romp niet moet buigen en de rug recht kan blijven. Stretchen is niet iets dat snel resultaten geeft. Stretchen werkt niet zoals weerstandstraining: één keer stretchen om de drie dagen werkt niet. Het credo bij stretchen is: hoe meer, hoe beter. Als je redelijk snel vorderingen wilt maken, raad ik aan om ’s morgens en ’s avonds

enkele tientallen minuten te stretchen. Niet enkel flexibiliteittekorten, maar ook tekorten in de spierkracht van de romp liggen vaak aan de basis van rugpijn. We beginnen bij de buikspieren: niet de rechte buikspieren (de zogenaamde ’blokjes’) maar een dieper gelegen (dichter bij de ruggengraat) buikspier (transversus) zal het meeste helpen bij het stabiliseren van de wervelkolom. Het is natuurlijk nooit slecht ook je rechte buikspieren zo sterk mogelijk te maken, op voorwaarde dat je de ‘antagonist’, de lumbaalspieren ook enorm sterk maakt. De kracht van deze spier kan je best testen door met je voeten op een stoel steunend, een verhoogde pomphouding aan de nemen. Met beide armen gestrekt, steunend op de handen en voeten een plank zo lang mogelijk handhaven (niet bewegen dus) is de beste test. Als je deze positie twee minuten kan volhouden is je transversus beslist sterk genoeg. Lukt dit niet, dan zou je om de twee dagen deze oefening drie keer na elkaar met drie minuten rust tussen je pogingen in moeten herhalen tot je de beoogde twee minuten kunt volmaken. De meeste rugproblemen worden veroorzaakt door te zwakke lumbaalspieren (spieren van de onderrug). De test die ik gebruik is misschien niet aangewezen om zonder trainer uit te voeren. De ‘deadlift’ (voor kenners de Roemeense variant, waarbij de knieën heel weinig buigen en de heupen op gelijke hoogte met de schouders zitten bij de start van de oefening, waardoor de quadriceps minder, en meer de hamstrings en lumbaalspieren aan het werk zijn) is een tiltechniek om zware gewichten van de grond

tot aan de dijen op te tillen. Het is één van de beste basisoefeningen die je volgens mij kunt doen en doet veel meer dan alleen je onderrug verstevigen. Het is mogelijk met enkel deze oefening een redelijk sterk lichaam in zijn geheel te kweken. De techniek wordt je best aangeleerd door iemand met kennis van zaken. Belangrijkste is dat je het gewicht dat zwaar moet zijn kunt tillen met een rechte rug, zodat alle druk op je spieren blijft en je ruggenwervels van verschuivingen gevrijwaard blijven. Om te garanderen dat je rugpijn weggaat, vind ik het nodig deze oefening met een goede techniek, met je eigen lichaamsgewicht, op de gewichtenstang tien keer te kunnen uitvoeren. Dat is voor man en vrouw hetzelfde: een man van 90 kg moet dus tien keer na elkaar 90 kg op een stang van op de grond tot aan zijn dijen kunnen brengen, waar een vrouw van 55 kg hetzelfde met 55 kg op de stang moet kunnen. De snelste manier om dit te leren is door om de drie dagen, na grondige opwarming, twee maximale reeksen deadlifts te oefenen. Je zal zien dat als je echt je best doet om zo diep mogelijk te gaan in die twee reeksen, je je gewicht elke keer kunt verzwaren en je alleszins vrij makkelijk binnen zes maanden de beoogde doelstelling kan behalen. Om af te sluiten kan ik zeggen dat ik in mijn werk nog geen mensen ben tegengekomen, die na het bereiken van de beoogde doelstellingen voor deze vier oefeningen nog last in hun rug hadden. Volgende aflevering gaan we het hebben over ‘fit zijn’ en proberen we hiervoor concrete doelstellingen te formuleren. •

Jethro heeft op hoog niveau competitie gezwommen tot zijn 18 jaar met Belgische jeugdtitels en Belgische jeugdrecords als mooiste prestatie. Hij beoefent al meer dan 10 jaar de krachtsport en werkt al jaren in de fitnesssector. Momenteel als zelfstandig Personal Trainer en consulent voor fitnesscentra. Voor vrijblijfende info: 0487 544 889


Natuurlijke hulp bij acute luchtwegeninfecties en griep Overdreven hygiëne, waardoor ons immuunsysteem minder “getraind” wordt, hoogbewerkte en geraffineerde voeding, milieuvervuiling, onoordeelkundig gebruik van antibiotica... allemaal redenen waarom griep en luchtwegeninfecties steeds meer voorkomen in onze leefwereld en dit met meer uitgesproken klachten. De vlierbes en de Zuid-Afrikaanse plant Pelargonium sidoides zijn twee toppers onder de planten, die ons helpen sneller een acute infectie te overwinnen.

kwaliteit bovenal

Vlierbes bij griep en virale infecties Van oudsher wordt de vlierbes (Sambucus nigra) met succes ingezet bij koorts, verkoudheden, virale infecties en griep. Tegenwoordig is die werkzaamheid ook gestaafd en wordt vlierbes aanzien als de plantaardige topremedie bij grippale infecties. Onder de microscoop kan men duidelijk zien dat, bij griep door influenza A en B en bij herpesinfecties, de vlierbes het binnendringen van een virus in de gastheercel afremt. Ook merkt men dat de vlierbes dankzij haar bijzondere anthocyanen de fagocyterende (“opetende”) werking van de macrofagen (bepaalde witte bloedcellen) en de migratie ervan naar de infectiehaard verhoogt. In een klinische studie op patiënten met bevestigde influenza B-griep, zag men bij 93 % van de met vlierbessensiroop behandelde mensen een significante verbetering binnen de 2 dagen, terwijl in de groep die geen vlierbes kreeg, bij 92 % pas na 6 dagen een verbetering optrad. In een tweede studie op patiënten met influenza A- of B-griep, was er duidelijke verbetering in de vlierbessengroep na 3 à 4 dagen, tegenover pas na 7 à 8 dagen in de placebogroep. Absolute vereiste voor de werkzaamheid van een vlierbespreparaat is wel een voldoende hoog gehalte aan immuunstimulerende anthocyanen!

Pelargonium sidoides bij luchtwegenaandoeningen In Zuid-Afrika geldt de wortel van de geraniumachtige plant Pelargonium sidoides al eeuwen als een effectieve remedie bij acute en chronische luchtwegeninfecties. Inmiddels bewijzen studies dat dit één van de effectiefste remedies is bij luchtwegeninfecties. Pelargonium werkt antiviraal door de macrofagen meer interferon te doen produceren, waardoor de “natural killer cells” (dodende witte bloedcellen) beter door virussen geïnfecteerde cellen herkennen en vernietigen. Men ziet ook een verhoogde productie van de antibacteriële afweerstof stikstofoxide (NO). Ter hoogte van de slijmvliezen wordt de aanhechting van bacteriën door Pelargonium geremd en verhoogt de slagfrequentie van de trilharen om vocht, met daarin gevangen microben richting keelholte te drijven. Een recente meta-analyse van diverse klinische studies bevestigde de effectiviteit van Pelargonium sidoides bij neusverkoudheid, sinusitis, bronchitis, amandelontsteking en keelpijn. De werkzaamheid steunt vooral op de bioflavonoïden galluszuur en methylgalluszuur. Wil men deze plant met succes inzetten, dan moeten deze werkstoffen voldoende in het gebruikte preparaat zitten!

Acuton bindt de strijd aan

met lichaamsvreemde indringers, waardoor je sneller weer te been bent, sneller vrij kan ademen en de keel tot rust komt •

met een hoog gedoseerd extract van de vlierbes, die het binnendringen van vreemde indringers in het lichaam afremt

•

met Pelargonium sidoïdes, de Zuid-Afrikaanse plant die de duur van een kou vermindert, de luchtwegen verzacht en vrijer helpt te ademen

•

met de belangrijkste voedingsstoffen voor een sterke weerstand: vitaminen C, D en A en de mineralen selenium en zink

Acuton de complete weerstandsformule die afrekent met een acute winteraanval

Andere werkzame planten Naast vlierbes als griepremedie nr 1 en Pelargonium sidoïdes als effectieve remedie bij luchtwegeninfecties, bestaan er nog planten waarvan de infectiewerende werking onderbouwd is: Katsklauw, Echinacea, Andrographis, Ginseng, Tijm, Oregano, Ravintsara, Tea tree…

BESTE

prijs/kwaliteitsverhouding!!

Weerstandsverhogende nutriënten Om nog meer succes te boeken bij acute infecties, kunnen voornoemde plantenextracten gecombineerd worden met voedingsstoffen die de weerstand verhogen. De voornaamste daarvan zijn vitamine C, vitamine D, bètacaroteen, zink en selenium. •

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek (CNK 2677-672) Info Mannavita: 056 43 98 52 - [email protected] www.mannavita.be


☤

Food +

Zonnevitamine voor donkere dagen Nood aan meer campagnes tegen tekort aan vitamine D Wereldwijd heerst een epidemie van vitamine D-tekort. Zelfs Europa blijft niet gespaard. Zowat de helft van alle senioren in West-Europa heeft een tekort. Ook zuigelingen, jonge kinderen, adolescenten en vrouwen tijdens de zwangerschap en borstvoedingsperiode scoren frequent een onvoldoende. Het vitamine D-tekort is niet alleen alarmerend wijdverspreid, het wordt ook geassocieerd met steeds meer gezondheidskwalen waaronder osteoporose, auto-immuunziekten, griep, diabetes, hoge bloeddruk, spierzwakte en depressie.

L

igt een verandering in levensstijl aan de basis van het vitamine D-tekort? Vitamine D kunnen we maar in beperkte hoeveelheid uit onze voeding halen, vooral uit vette vis naast eieren, boter en volle melkproducten. De zon is een veel belangrijker bron. Onder invloed van UVB-stralen van de zon wordt vitamine D namelijk aangemaakt in onze huid. In de zomermaanden hoeven we maar van het buitenleven te profiteren, weliswaar met een groot deel van ons lichaam onbedekt, om over voldoende vitamine D te beschikken. We kunnen ons dan ook terecht de vraag stellen of we misschien meer binnenskamers zijn gaan leven. Jongeren komen in tijden van facebook, internet en spelcomputers inderdaad minder vaak buiten. Een luchtje scheppen doen ook rusthuisbewoners of ouderen in het algemeen maar met mondjesmaat. En uiteraard lukt het tijdens de donkere seizoenen (van november tot en met maart) vrijwel niemand om veel zonlicht op te zoeken.

Supplementen Het goede nieuws is dat vitamine D gemakkelijk aan te vullen is met voedingssupplementen, wat vooral nuttig is tijdens de donkere seizoenen of gewoon voor personen die om wat voor reden ook veel binnenshuis vertoeven. Wie een donkere huid heeft of zich met kledij afschermt van het zonlicht (bv. in geval van een zonneallergie of gesluierde vrouwen) is eveneens aangewezen op een supplement. De vitamine D-supplementen bestaan intussen in allerlei vormen: van tabletten, kauwtabletten en softgels tot druppelvloeistoffen. Als supplement wordt bij voorkeur vitamine D3 (cholecalciferol) gebruikt en niet zozeer vitamine D2 (ergocalciferol). Vergeleken met cholecalciferol heeft ergocalciferol een lagere aantrekkingskracht voor de vitamine D-receptor, het antennetje voor vitamine D in ons lichaam. Het verklaart waarom ergocalcife-

32-B l i s s februari februari2011 2011

rol ruim drie maal minder werkzaam is dan cholecalciferol. Vitamine D3 wordt achtereenvolgens door lever en nieren geactiveerd tot werkzame vitamine D. Uw lever is de plaats waar deze vitamine het eerst naar toe moet. Dit transport gaat vlotter als deze vetoplosbare vitamine is opgelost in MCT-olie. Dergelijke supplementen hebben net dat streepje voor. MCT is het Engels voor Medium Chain Triglycerides (vertaald: vetzuren met een middellange keten). Vetzuren met een middellange keten bezitten de eigenschap om rechtstreeks vanuit de darm naar de lever te gaan en voeren dan automatisch de vitamine D met zich mee.

Dosering Voor de meeste individuen (kinderen, adolescenten, volwassenen jonger dan 50) volstaat een dagelijkse extra inname van 10 microgram vitamine D of 400 IE. IE staat voor internationale eenheden, een maat voor de activiteit van deze vitamine. Gewoonlijk hebben 50-plussers meer baat bij het dubbele van deze dosering, zeker wanneer osteoporose of botontkalking opduikt. Zonder vitamine D is de opname van calcium beperkt, wat botontkalking met zich meebrengt en bijgevolg de kans op breuken verhoogt. Vitamine D verhoogt de opname van calcium vanuit de darm, vergemakkelijkt de inbouw van calcium in het bot en beperkt het verlies van calcium via de nieren. In de preventie van osteoporose kan uw arts op een bloedstaal laten nakijken of u over voldoende vitamine D beschikt. Een stofwisselingsproduct van vitamine D, meer bepaald calcidiol, moet in een voldoende hoge concentratie in uw bloed aanwezig zijn, zo tussen 50-75 nannomol per liter. Volwassenen met een bewezen tekort, hoogbejaarden, ouderen die in een rusthuis verblijven en patiënten die osteoporosemedicatie gebruiken zullen de raad krijgen om dagelijks minimum 20 microgram of 800 IE vitamine in te nemen via een supplement. •

column

Reinhard Verlinden

Zijn voedingssupplementen of nutricijnen wel echt nodig?

D

at gezond en gevarieerd eten erg belangrijk is voor het behoud van een goede gezondheid wordt ondertussen door de meeste mensen erkend. Maar of voedingssupplementen zin hebben, daar is nog altijd twijfel over. Ik eet gezond, dus ik heb toch niets extra nodig? Het probleem is, dat een evenwichtige en gevarieerde voeding vaak ver te zoeken is. Het dagelijkse gebruik van granen, noten, zaden, verse groenten en fruit die zéér rijk zijn aan de zo belangrijke fytonutriënten is ver beneden het peil dat door de officiële instanties wordt aanbevolen. Tevens hebben de versheid en de teeltwijze van de gewassen een enorme invloed op de kwaliteit van een voedingsmiddel en dit laat in vele gevallen te wensen over. Daarom is extra ondersteuning absoluut aan te bevelen. Ook andere omstandigheden doen grote tekorten ontstaan, zoals milieuvervuiling, intensief sporten, drukke werkzaamheden, roken, herstelperioden na ziekten, verslaving, stress, geneesmiddelen, vermageringskuren, een onevenwichtige levenswijze, ... Het zijn allemaal factoren die ons lichaam behoorlijk uit balans kunnen brengen. Kwaliteitsvolle nutricijnen dragen daarom beslist bij tot de gezondheid. Alleen is het niet altijd mogelijk om te vertrouwen op de kwaliteit van het product in een eerder losjes gereguleerde supplementenindustrie. U kunt bewust kiezen voor biologische voeding, dankzij de Biolabels. Maar welke criteria past u toe bij de keuze van uw nutricijn? Ik las ergens op een discussieforum de volgende wijze woorden van een dame die zichzelf dan maar als een dromer bestempelde: “Er zou toch een website moeten bestaan waar supplementen een beoordeling krijgen van mensen die er iets van afweten. Dan zouden de mensen de minderwaardige of zelfs schadelijke supplementen niet meer kopen en blijven de goede, werkzame producten overeind.” Deze zorg houdt veel consumenten, en ook artsen, bezig. Enige coaching bij het uitgebreide gamma aan nutricijnen is geen overbodige luxe. Om er zelf achter te komen of een nutricijn de moeite waard is om aan te schaffen moet u zich wel de juiste vragen stellen. Eind maart breng ik een boek uit met interessante informatie over de kwaliteit van supplementen. Waarom zijn de natuurlijke vormen van nutriënten veel beter opneembaar en werkzaam dan de synthetische vormen? U komt ook te weten welke andere criteria best gehanteerd worden bij de aanschaf van hoogwaardige nutricijnen. Tevens maakt u kennis met een uitgebreid gamma aan hoogwaardige nutricijnen. Ik heb ondertussen zelf ervaren dat met de beste supplementen ongelofelijk veel gezondheidswinst te behalen valt, een ervaring die ik graag met iedereen wil delen. •

Eind maart verschijnt het boek: Nutricijnen; Zin en onzin van vitaminen en supplementen, bij Standaard Uitgeverij Reinhard Verlinden is van jongs af aan gepassioneerd door gezonde voeding en natuur-geneeskunde. In 1982 studeerde hij af als voedingsdeskundige in Leuven. Hij bleef zich evenwel verdiepen in de nutritionele wetenschappen en volgde onder andere een tweejarige cursus aan het FIOW (Faché Instituut voor Orthomoleculaire Wetenschappen). Sinds twaalf jaar leidt hij een bedrijf in hoogwaardige supplementen.


☤ Optimale voeding voor, tijdens en na de zwangerschap

De beste start voor moeder én kind

We leven in een maatschappij waarin we er alles aan doen om gezonde kinderen op de wereld te zetten en die kinderen van bij de start het beste van het beste mee te geven. Daarom is het belangrijk dat je zelf in de allerbeste vorm bent als je een kinderwens hebt, zwanger bent en borstvoeding wilt geven. Maar zelfs als je gezond en evenwichtig eet, loop je nog een risico op tekorten aan bepaalde voedingsstoffen die van primordiaal belang zijn voor de ontwikkeling van je baby. Het innemen van supplementen is dan zeker geen overbodige luxe. Vermits je voor en tijdens de zwangerschap en in de eerste levensmaanden de basis legt van je baby’s gezondheid en groei, is het van groot belang om de juiste keuze te maken in het ruime aanbod van voedingssupplementen.

U

it recente studies blijkt dat in het geïndustrialiseerde Westen nog steeds tekorten voorkomen van foliumzuur, vitamine B12, ijzer, jodium, vitamine D en omega-3 vetzuren. Van deze laatste wordt door experten vooral DHA (docosahexaeenzuur) zeer sterk aanbevolen aan zwangere en zogende vrouwen. DHA is één van de belangrijkste omega-3 vetzuren in onze hersenen, meer bepaald in de membranen van de hersencellen. Een voldoende hoeveelheid DHA is absoluut noodzakelijk voor de ontwikkeling van de hersenen van de baby. Het is ook in hoge concentraties nodig in de retina (het netvlies van het oog). DHA vergemakkelijkt de normale groei, de ontwikkeling en de functie van het centrale zenuwstelsel. Als je een baby plant, is het goed dat je al vóór de zwangerschap je eigen lichaamsreserves aanvult met een gezonde dosis DHA. Vanaf het eerste zwangerschapstrimester wordt DHA doorgegeven aan de baby in de baarmoeder. Tijdens het derde zwangerschapstrimester, wanneer de vorming van de hersenen zijn hoogtepunt bereikt, bevordert DHA de mentale ontplooiing van de

baby. Na de geboorte krijgt de baby via de moedermelk de juiste dosis DHA aangeboden die hij nodig heeft. Daarom is het belangrijk dat je als moeder zelf voldoende DHA blijft innemen tot het einde van de borstvoedingsperiode. Uit onderzoek is gebleken dat de overgrote meerderheid van de zwangere vrouwen een tekort heeft aan DHA, terwijl net zij een verhoogde behoefte aan dit omega-3 vetzuur hebben. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor zwangere en zogende vrouwen is 250 mg. DHA zit in vette vis, maar het is bijna onmogelijk om deze hoge dosis op een veilige en gezonde manier uit vette vis te halen. Daarom is een voedingssupplement op basis van DHA een ideale en gemakkelijke oplossing.

Foliumzuur en vitamine B12 We weten al lang dat het van groot belang is om tijdens de zwangerschap, maar zeker ook al daarvóór, voldoende foliumzuur in te nemen. Een tekort aan foliumzuur bij de moeder verhoogt immers de kans op neurale buisdefecten. De belangrijkste hiervan zijn spina bifida (open ruggetje) en anencefalie (open schedeltje). Foliumzuur is zeer belangrijk bij de vorming van nieuwe cellen, bij de synthese van DNA en RNA en bij de synthese van aminozuren, vooral tijdens periodes van snelle groei (zoals tijdens de zwangerschap). Ondanks goede voorzorgen zien

w eu Ni

physalis

Food +

Happy mama

®

we toch nog zwangere vrouwen met een tekort aan foliumzuur. Een aantal recente studies wezen erop dat de combinatie van foliumzuur en vitamine B12 het risico op neurale buisdefecten nog meer zou verminderen dan de inname van foliumzuur alleen. Ook vitamine B12-tekorten komen vrij vaak voor, voornamelijk bij vegetariërs, vermits vitamine B12 uitsluitend terug te vinden is in dierlijke producten.

Optimale bescherming vanaf de kinderwens tot het einde van de borstvoeding!

IJzer en vitamine C Het is belangrijk dat je de zwangerschap ingaat met een gezonde ijzerreserve om bloedarmoede te vermijden. Vooral in het laatste trimester moet de baby ook een ijzerreserve kunnen opbouwen. Veel vrouwen verdragen ijzerpreparaten echter moeilijk: ze worden misselijk of geraken geconstipeerd. Kies daarom voor een goed opneembare vorm van ijzer onder de vorm van een chelaat (bijvoorbeeld ijzerbisglycinaat). Weet ook dat vitamine C de opname van ijzer bevordert.

Jodium Weinig mensen zijn ervan op de hoogte dat in Europa jodiumtekorten zeer frequent voorkomen. De Hoge Gezondheidsraad vestigde er bovendien de aandacht op dat de jodiumstatus van de Belgen tot de meest zorgwekkende in Europa behoort. Tijdens de zwangerschap wordt een dagelijkse hoeveelheid van 150 µg jodiumtoevoer aangeraden, maar het is eveneens van belang om een goede jodiumreserve op te bouwen vóór de zwangerschap. Jodium is belangrijk voor de ontwikkeling en functie van het zenuwstelsel. Een tekort aan jodium tijdens de zwangerschap kan een nadelige invloed hebben op de verstandelijke ontwikkeling van de baby.

Vitamine D Uiteraard wil elke vrouw haar kinderen sterke botten meegeven. Vrouwen leggen op jonge leeftijd, tijdens hun vruchtbare jaren, de basis van een sterk beenderstelsel in hun latere leven. Voor de opbouw van sterke botten is calcium nodig. Denk dus aan calciumrijke voeding (onder de vorm van harde kazen, yoghurt, groene bladgroenten, peulvruchten en noten). Calcium wordt echter pas goed in de botten opgenomen dankzij voldoende vitamine D. Vitamine D wordt voornamelijk gevormd in de huid, onder invloed van het zonlicht. Vooral mensen die een donkere huid hebben, weinig buiten komen of hun huid onvoldoende blootstellen aan rechtstreeks zonlicht, hebben een tekort aan vitamine D. Zwangere vrouwen hebben een verhoogde behoefte aan vitamine D en daarom is het geen overbodige luxe om te voorzien in een verhoogde inname vanaf het ogenblik dat je een zwangerschap plant.

Start op tijd Heb je een kinderwens, ben je zwanger en van plan om borstvoeding te geven? Start dan op tijd met supplementatie, zeker als je een druk leven leidt, veel last hebt van stress en er niet zeker van bent dat je elke dag evenwichtig en gezond eet. Het kan de ontwikkeling van je baby alleen maar ten goede komen. •

✓ Eén per dag ✓ Draagt bij tot een normale ontwikkeling ✓ Helpt bij tijdelijke vermoeidheid ✓ Voor sterke botten ✓ Bevat: 250 mg DHA, 400 µg foliumzuur, jood, vitamine B12, ijzer, vitamine D, vitamine C

Lieverstedestraat 15, B-8020 Oostkamp - Belgium - www.keypharm.com



Het EM-verhaal voor bomen - en bijenziekten Alles is energie en frequentie. Dat is altijd zo geweest, hoewel niet iedereen dit beseft. Maar de situatie is de laatste jaren wel gigantisch veranderd. Mensen, bomen en dieren leven nu dag en nacht tussen netwerken van – vaak storende - frequenties, zowel onder onze voeten (wateraders, …), als boven onze hoofden (satellieten, gsm-masten, hoogspanningen, looptelefoons, draadloze verbindingen ...). Deze netwerken trekken elkaar aan en activeren elkaar. De grote vector tussen netwerken onder de grond en in de lucht, is de gewone elektriciteit. En die netwerken worden hoe langer hoe intenser. Dit heeft gevolgen

Tekst: Geert Top en Marc Rens

voor organismen als bijvoorbeeld bijen en bomen, die heel gevoelig zijn voor dit soort storingssystemen.

B

ijen zijn supergevoelige insekten met eigen frequenties, eigen communicatiesystemen en een delicate immuniteit. Ook de bijen in de vrije natuur leggen tegenwoordig het loodje; soms meer dan in verstedelijkte gebieden. Dit is mogelijk omdat in grootsteden weinig of geen bijenverstorende insekticidetypes worden gebruikt. Want het zijn de combinaties van storingen (draadloze telecommunicatie + biocidengebruik + fijn stofimpact + enz.) die inwerken op bijen. Gevolg: zwakteparasieten als varroamijten ((Varroa destructor is één van de ernstigste parasieten van de honingbij) duiken meer en meer op en rich-


ten grote ravages in de continu verzwakkende bijenvolken van bezorgde imkers.

Planten leggen ook het loodje Hetzelfde probleem zien we ook in de boomkwekerij en tuinaanleg: planten die vroeger onaantasbaar leken voor ziekten en plagen zoals de haagbeuk (Carpinus) hebben veel meer last van onder meer mijtaantastingen en witziekte. Dit zijn plagen waar je planten twintig jaar geleden nooit voor hoefde te behandelen. Ook onze machtige wilde kastanjes (Aesculus spp) krijgen ‘alle ziekten en plagen van Egypte’ en nagenoeg alle boomen haagsoorten hebben er de laaste jaren enkele ‘typische ziekten’ bijgekregen.

Overeenkomst in oorzaken van ziekten en sterfte Bomen en bijen zijn levende antennes met een eigen optimale frequentie. Storende frequenties (vooral door de mens gecreëerde elektronische communicatievormen) interfereren op deze optimale frequentie. Dit degenereert het immuunsysteem en verhoogt de ziektegevoeligheid. Gelukkig bestaan er tegenwoordig oplossingen waarmee storende frequenties geneutraliseerd kunnen worden bij boomteelt, door op geregelde tijdstippen vitaliserende produkten, met opbouwende frequenties, toe te dienen aan plant en bodem. Zodra boomkwekerijen van Taxus, Sorbus, Robinia, Tilia, Buxus, enz. gevrijwaard zijn van

Our Daily Life De exponentiele toename van stralingen vanaf 2000 Voorbeelden van gevolgen hiervan: 1. De groei van het voor velen vervelende heermoes of paardestaart (Equisetum) wordt onder meer geactiveerd door storingen van elektrosmog. Equisetum rond ‘gestoorde’ elektriciteitspalen zal altijd een stuk hoger groeien dan deze die 5 m verder staat. Equisetum wordt verder ook geactiveerd door ‘dode grond ’ (bij veel totaalherbicidegebruik) en slechte structuur. Maar zolang elektrosmogstoring aa nwezig blijf t, za l Equisetum niet verdwijnen. 2. boomkwekers telen ‘normale’ bomen die tegenwoordig op de plaats van def initieve uitplant vaak niet heruitlopen. Inderdaad: planten die in ‘gestoorde’ omstandigheden worden opgekweekt en soms ook in een definitieve en ‘gestoorde’ omgeving worden gepland, kennen problemen met uitlopen in het voorjaar. Of schimmelziekten zoals Verticillium, Phoma, Phomopsis en mijtaantastingen die De groene lijn van 1000 µW/m2 of 0,6V/m wordt aanzien als veilige norm voor mens, latent aanwezig waren, breken door, met veel dier en plant. Die zijn we dus al een paar jaar aan het overschrijden. sterfte tot gevolg. 3. Jonge aanplant van bossen groeit zwak en veel planten en bomen raken bedolven onder de korstmossen en massa’s groene aanslag op knoppen, twijgen en takken.

de negatieve kant van elektrosmog, wordt een heropleving van de planten zichtbaar. Idem voor bomen die al jaren kwijnen of zeer laat uitlopen, omdat zij een toenemde last ondervinden van het conglomeraat van elektromagnetische storingen in hun directe omgeving. Deze bomen starten hierdoor trager in het voorjaar en laten vroeger hun blad vallen in het najaar (soms al na 20 juni). Omdat wij mensen enkel denken aan extremen als koude en droogte/warmte, zijn wij tevreden met deze uitleg rond oorzaken van deze ontregelingen. Maar wat is erbij gekomen : minder zonuren (groot gevaar voor depressiviteit voor de mens), hogere minimumtemperatuurgemiddelden en geregeld wat superlatieven: de droogste julimaand, de natste augustusmaand, de koudste minimumtemperatuur ooit gemeten in Belgie, meer Noord-Oost circuclatie dan vroeger, weinig stabiele weertypes over langere periodes, enz. Dit resulteert in minder rendement en een slechtere immuniteit van het levend organisme.

gebruik van Habeetat® en Beetricious® waarvan je info kunt terugvinden op www. habeetat.eu of www.beetricious.eu”. Het EM-principe wordt toegepast op de vliegplank, in de bijenkasten en ook in de waterplassen of vijvers waar de bijen gewoonlijk drinken. 2. Door de directe omgeving van de tuin te ontstoren van schadelijke vormen van elektrosmog, wordt het verhaal nog completer. Hierdoor kunnen de eigen antennefunctie van bomen en hagen zich ook herstellen. 3. Als men geregeld ook vitaliserende produkten zoals Oenosan en EM-A/ Microferm toepast op bodem en gewas van bomen, tuinplanten en gazon, wordt het energetisch niveau gaandeweg verhoogd in de hele omgeving. Het immuunsysteem van de aanwezige bomen en hagen bouwt zich weer op, waardoor ziekten en plagen gereduceerd worden, er weer groeimassa gecre-ëerd wordt, waardoor ook de ontwikkeling van groene aanslag en de vele types van mossen en korstmossen op bomen vermindert. De eigen antennefunctie (en de Aura) van de boom kan zich weer herstellen.

gieten aan de plantvoet in stenen (geen plastiek!) bloempotten. Het ontstoren en toepassen van vitaliserende middelen kan ook in de winter gebeuren, want dan is de antennefunctie van bomen en bijen ook aktief. Als de leefomgeving van bomen en bijen wordt ontstoord én vitaliserende produkten worden toegediend, dan komen zij terug vanuit hun “afbraakscenario’s” en kunnen zij terug bouwen aan een eigen immuniteit.

Zeer natuurvriendelijk

Meer info over EM: “Effectieve Microorganismen voor een Duurzame Landbouw en een Gezond Milieu” van Prof. Teruo Higa Twee websites die ingaa n op de problematiek van storingen voor mensen, dieren, pla nten/bomen en bijen zijn: www.wateraders.be en www.embo-tree.eu Info ivm bijen: ‘Mobile phone towers a threat to honey bees: study’

Oplossingssystemen Een hoopgevend systeem voor bijenvolken dat al door bepaalde imkers wordt toegepast met veel succes (hun bijen worden elk jaar actiever !) is het gebruik van de EMtechnologie in de leefomgeving van de bijen. EM staat voor Effectieve Microorganismen dat al behoorlijk gekend is in (bio)landen tuinbouwmiddens, permacultuur, boomverzorging en viskwekerijen. Dit kan door

Al deze vitaliserende spuitproducten voor boom en tuin mag je toepassen ’s morgens vroeg, bij wijze van spreken in je zwembroek, zonder handschoenen of spuitmaskers. Gebruik wél een propere (rug)spuit zonder residuen van biociden. (Fruit)bomen kun je ook langzaam hervitaliseren door om de twee maand een 10% EM-A oplossing te

Heksenketel Als onze nationale en/of lokale overheden beslissen om nu nog ‘hotspots’ te plaatsen in steden en gemeenten, dan zetten zij nog een grote vector/activator bij in deze ‘heksenketel’ van frequenties en hun storingen. Er is misschien de hype dat bijenvolken het beter doen in steden dan in het vrije landschap, maar met een ‘hotspot’ erop, komt er weer een hypotheek op dat sprookje. Wél weten we: met de EM-technologie én het ontstoren van de directe leefomgeving, worden bijen ieder jaar vitaler en wordt het Varroa probleem een heel ander verhaal. •


ZUIVER TOT HET EXTREME Alle Omega-3 voordelen die men nodig heeft. Niets van ongewenste onzuiverheden of oxidaties. De superieure kwaliteit van onze visolie hangt af van zijn zuiverheid en integriteit. Nordic Naturals beseft ten volle dat structuur en kwaliteit de werking en efficiëntie van Omega-3 visolie bepalen. Daarom ontwikkelde Nordic Naturals gepatenteerde productieprocessen waardoor we dé referentie werden dankzij onze onberispelijke visoliekwaliteit, en dat al bijna 15 jaar lang. Ons zuurstofvrije productieproces op lage temperatuur garandeert de integriteit van de delicate oliën en elimineert eventuele, schadelijke toxines zoals kwik. Het resultaat: 100% zuiver farmaceutische Omega-3 vetzuren die uw lichaam nodig heeft voor een sterk hart en gezonde hersenen. Nordic Naturals-visolie is gegarandeerd vrij van zware metalen (en van meer dan 210 andere toxines). Tests van onafhankelijke instellingen tonen aan dat de waarden 10 keer lager liggen dan de strenge Noorse Medische Norm en Europese Farmacopee. En dat kan van geen andere visolie gezegd worden. Nordic Naturals—Always Innovating. Always Pure.

Effectieve

Micro-organismen Het groene verhaal voor bomen & bijen

Met een actief mengsel van menslievende micro-organismen creëert u een fris huis, een mooie tuin met gezonde planten, smakelijke groenten en zuiver water. En verzekert uw dieren van een betere gezondheid... Zet groenten- fruit- en tuinresten (GFT) om tot waardevolle Bokashi! Het lijkt te mooi, maar “EM Natuurlijk Actief”werkt. Gebruik “EM Natuurlijk Actief”. Een nieuw maar beproefd concept voor het verhogen van de natuurlijke weerstand in het huis, de bodem, de planten, de dieren en uzelf.

Gerelateerde websites: • Bijen: www.habeetat.eu • Bomen: www.embo-tree.eu • Aardstralenbestrijding: www.wateraders.be

Meer weten? Bel CompleMed 059 27 07 53

[email protected] 38-B l iofsmail s februari 2011 • www.complemed.be

Exclusief verkrijgbaar bij de betere dieet- en natuurwinkels

column

�ernard �ietaer

I

n de vorige editie werden al enkele voordelen genoemd van de structurele oplossing voor de instabiliteit van het monetaire systeem. Hieronder volgen de laatste vier. - De beslissing van regeringen om al dan niet betaling van belasting gedeeltelijk te aanvaarden in een andere munt dan enkel bankschuldgeld, blijft volledig binnen hun politieke beslissingsbevoegdheid. Deze strategie is ook erg flexibel: een regering kan beslissen om enkel voor bepaalde belastingen betalingen te aanvaarden, of enkel voor een bepaald percentage, voor bepaalde complementaire muntsoorten omdat ze stevig zijn en andere positieve effecten hebben, en/of enkel voor bepaalde fiscale jaren. - Totnogtoe waren belastingen enkel betaalbaar in “wettelijke betaalmiddelen”, anders gezegd, bankschuldgeld. Elke munt werkt als een incentive, en onze huidige manier van werken met belastingen en subsidies is beperkt tot een enkel instrument. Bankschuldgeld moet schaarser zijn dan zijn nut om de waarde te behouden. Met complementair geld gaat een ruime waaier van opties open, die we kunnen vormen en verfijnen volgens de doelstelling die we willen bereiken. We kunnen met andere woorden de complemen-

taire munt die voor belastingbetalingen geaccepteerd wordt, op maat maken van de enorme uitdagingen waartegen onze wereld vandaag aankijkt. - Complementaire munten zijn een nuttig medium geweest voor incentives in een brede waaier van domeinen, of er nu een crisis was of niet. Materiaal dat dit onderbouwt is te vinden in verschillende publicaties. - Misschien nog het allerbelangrijkst: deze strategie zal een herhaling van het slechtste uit het scenario van de jaren ’30 vermijden, toen een tweede golf de economie versmachtte, en resulteerde in een hele reeks faillissementen in de productieve economie, een onaanvaardbaar hoge werkeloosheid en ongezien lijden, en een vervaarlijk politiek verval dat een wanorde meebracht die nog moeilijk te ontwarren valt eenmaal ze begonnen is. Hjamar Schacht, Hitlers centrale bankier, stelde terecht dat de electorale populariteit van het nazisme direct te verklaren was vanuit de “wanhoop en werkeloosheid” van de massa… • Dit was het laatste deel van het arti-

kel: Opties voor het beheren van een systeemcrisis bij de banken. Geschreven door: B. Lietaer, Dr. R. Ulanowicz en Dr. S. Goerner

Bernard Lietaer, Leuven (°1942) is een Belgisch-Amerikaans econoom. Professor Lietaer was diegene die achter de schermen voor de Europese unie, de Ecu schiep, de voorloper van de Euro. Zijn boek ‘Geld van de Toekomst’ (2000) is waarschijnlijk het bekendst. Hij leeft momenteel in Boulder, Colorado.

Heliotroop

ondersteunt bij de zwangerschap

Stone shop & museum

Vissersstraat 47 - 8370 Blankenberge T: 050 41 56 28 - Fax: 050 42 77 16 [email protected] www.livingstone-shop.be

Chemische formule: SiO2+AL,Fe,Mg,OH,Si • Structuur: trigonaal Kleur: donker groen met rode vlekken • Hardheid: 7 • Vindplaats: India , China, Brazilië, Australië • Helende krachten: lever, minder braakneigingen, ontzuren , bloed,beschermer ongeboren kind Kernwoorden: ontgiftend, ondersteunend, duidelijker dromen, bloed stelpend, kracht, meditatie

H

eliotroop komt uit het Grieks en betekent: ‘zon’, (= helios) en ‘veranderen’ (= trepein). In de christelijke symboliek zouden de rode vlekken volgens overlevering druppels bloed zijn van Christus, toen hij van een soldaat een speerstoot kreeg. Hierdoor kwamen er enkele druppels bloed op de grond terecht op het mineraal jaspis. Vandaar dat de Romeinen de heliotroop veel droegen, omdat ze dachten dat hij bloedstelpend zou werken. De oude Grieken en Romeinen gebruikten heliotroop om bevallingen vlotter te laten verlopen en de Chinezen om de zonnekracht in zich te versterken. Heliotroop is een ondoorzichtige, groene jaspis met rode puntjes en vlekken. Deze rode vlekken zijn ontstaan door de aanwezigheid van ijzer. In oude geschriften vindt men de heliotroop, onder de voor verwarring zorgende benamingen van groene jaspis, bloedjaspis of bloedsteen (niét hetzelfde als de bloedsteen: hematiet). Door de eeuwen heen werd heliotroop altijd geslepen in cabochon en in zegelringen gezet. Nu vindt men dit zeldzaam mineraal in juwelen. Ijzer stimuleert de opname van ijzer in de darmen, evenwichtige aanmaak van de hemoglobine en rode bloedlichaam-

pjes, dus betere doorstroming van zuurstof naar de spiercellen en organen. Het ijzer houdend mineraal ondersteunt ons hierdoor bij prikkelbaarheid (waar men gevoeliger voor is gedurende de zwangerschap). Verhelpt braakneigingen, spataders, neusbloeden, kuiten- en hartkrampen, vermoeidheid, angstige voorgevoelens, infecties, aambeien, lymfeproblemen, koorts en verhoudheden. Heliotroop is goed voor de klieren, nieren, immuniteit, bloedsomloop, werkt vochtafdrijvend en reageert op leukemie. Heliotroop stimuleert ons om controle over onszelf te hebben in stress of onvoorziene moeilijke situaties. Hierdoor kunnen we beter onze grenzen stellen, met een hogere dynamiek, wilskracht, doorzettingsvermogen, enthousiasme en creatieviteit. Activeert ook onze dromen. Stimuleert onze hersenen met de toevoer van zuurstof, wijsheid, idealisme, medeleven en onbaatzuchtigheid. Heliotroop is een belangrijke healingsteen die werkt op verschillende chakra’s; het verhoogt via meditatie uw geestelijk en intuïtieve inzichten. Beschermt het ongeboren kind en zorgt dat de zwangerschap en de geboorte soepel verlopen. De kleur groen brengt zowel geestelijk als emotioneel in evenwicht en is het kleur van de hoop. •


SPECIAL GUEST

ECO-Therapeutica ECO-Therapeutica is een uniek concept waarbij er twee aparte, maar verbonden hallen, één over ‘alternatieve & complementaire geneeswijzen’ en één over ‘esoterie & spiritualiteit’ volledig geïntegreerd zijn tot 1 groot evenement. Elke hal beschikt over een aparte ingang, maar men hoeft maar 1 keer inkom te betalen. Er zijn ondertussen al tien edities in Leuven geweest, die al meer dan 65.000 bezoekers uit binnen en buitenland hebben bekoord met deze dubbelbeurs. Meer dan 100 exposanten verspreid over 2 hallen nemen deel aan deze feesteditie op 26 & 27 februari 2011. Door de maatschappelijk kritische geest is er een stijgende interesse in de alternatieve geneeswijzen, elders en ook in ons land. Vele klassieke artsen scholen zich bij of zelfs om om zo hun klassieke kunde uit te breiden. Net als de vorige jaren heeft ECO-Therapeutica als eerste doelstelling het grote publiek een duidelijke uitleg te verschaffen over deze aanvullende geneeswijzen. In hal I kun je verschillende organisaties, scholen, opleidingscentra, verkoopstanden en beroepsverenigingen terugvinden met thema’s zoals shiatsu, podologie, Bachbloesemtherapie, bioresonantie, tantra, gezondheidstherapie, voetreflexologie, tachyon, pijnbestrijding,... Men kan er terecht voor meer informatie over hoe de discipline is ontstaan, welke scholing vereist is, welke materialen en/of middelen gebruikt worden enz. Veel exposanten laten je bovendien proeven (gratis of voor een klein prijsje) van hun therapie. Daarnaast zullen ook doorlopend meer dan 70 - gratis - lezingen, demonstraties en proeflessen gegeven worden. In hal II kunt u terecht voor alles in verband met esoterie. Vertegenwoordigers van onder andere handlijnkunde, kaartleggen, helderziendheid, enz ... zullen de geïnteresseerde bezoekers te woord staan. Door het esoterische naast het complementaire te plaatsen, is er sprake van een volledige en complete alternatieve beurs. Dit is een uitzonderlijke gelegenheid voor de open-minded bezoeker om ongedwongen kennis te maken met één of andere vernieuwende therapie of opleiding en zich een beeld te vormen van alle gangbare mogelijkheden op vlak van alternatieve gezondheidszorg.

- FEESTEDITIE -

‘MIND POWER’ Lezing op zaterdag 26 februari 2011 Zaal 1, 15 uur door:

Roy Martina, arts

Alles wat we willen bereiken is opgeslagen in onze mind Wanneer we weten hoe onze Mind Power te gebruiken kunnen we ziekte genezen, het verouderings proces vertragen, ons lichaam vitaal en gezond houden en ook gelukkig zijn. Het is zelfs mogelijk met Mind Power uw verleden te veranderen en te ontdoen van traumatische gebeurtenissen en hierin kracht en wijsheid te vinden. Tijdens de Mind Power lezing van Roy Martina zal U leren dat de kern van wie we zijn pure liefde is. Deze kracht sluimert in ons en kan ontwaakt worden door te leren hoe de Mind beter te gebuiken. De Mind is als het ware een software programma dat gebruikt kan worden om krachtiger te worden of verder van onszelf verwijderd te raken. Ook geeft het de kracht om onszelf en anderen te genezen en ons verleden aan te pakken en te transformeren. De uitdagingen in ons leven kunnen we veel beter aan wanneer we verbonden zijn met onze kern. Meer en meer cliënten willen de echte boodschap van hun ziekte begrijpen. Een diagnose is slechts de oppervlakte en vaak de secundaire reactie van een dieper probleem. In hoeverre bent U in staat om snel te komen tot de wezenlijke boodschap van de ziel? Wat is de reden van de infectie? Waarom wordt de cliënt niet beter? Wat zijn de secundaire positieve associaties van de ziekte? Waarom saboteren de meeste chronische zieke mensen hun helingsproces? Roy Martina heeft verschillende methodieken ontwikkeld om tot de kern van ziekte te komen. Een daarvan is het intuitief gebruik van Royal Remedie Transfirmatie kaarten. Hij zal U laten zien hoe dat werkt. Roy Martina is de grondlegger van Omega Healing en the Omega way of life. Ook heeft Roy Martina diverse andere revolutionaire therapieën ontwikkeld zoals Emotioneel Evenwicht, Chakra Balancing, NEI, INTEGRA en RAPID. Roy Martina is de auteur van meer dan 50 boeken in 8 talen. Zijn meest bekende boek is Emotioneel Evenwicht dat in 8 talen is vertaald. www.roymartina.com Het aantal plaatsen voor de lezing is strikt beperkt. Men kan online reserveren vanaf maandag 24 januari 2011 omstreeks 18H:00. De lezing bijwonen is volledig gratis!

ECO - Therapeutica X: 26 & 27 februari 2011 - 2 hallen - 3 auditoria - 7000m2 - > 120 exposanten - 10h:00 - 18h:30 - Brabanthal in Leuven - www. eco-therapeutica.be

cFooloudm + n

Christine Pannebakker

D

e nacht is vrouwelijk, mysterieus, krachtig en erotisch geladen. Ziet dochter Zonneke de nacht als een onderbreking van de dag, bij mij is het andersom. Toen ik zojuist naar huis liep, scheen de maan tussen de takken van bomen. Mooi, trots, rond. Alsof ze me liet weten, ik waak over jou. Afgelopen zomer mocht ik ervaren hoe de maan in andere delen van de wereld wordt gevierd. Bij volle maan ben je vol leven, zo zeggen de Balinezen. Dan heb je plannen die je in de wereld wilt brengen. Tijdens de talloze Volle Maanfeesten op het eiland roep je die ideeën naar wie ze maar horen wil. Als de maan vol is, ben je immers zelf ook vol van leven. Maar er komt een moment dat de maan zich terugtrekt, en, zo is de ervaring, als dat gebeurt, heb je dat zelf van nature ook. Dan wil je wat je in de wereld hebt gebracht even overdenken. En bij donkere maan zou je je het liefst willen opsluiten. Vrouwen die met de natuur leven, menstrueren bij donkere maan. Dat is de periode om je verdriet te laten gaan, stil te zijn. Wie op die manier met de natuur leeft, leert dat alles een eigen tijd heeft. Je kunt niet elke dag vuurwerk afsteken, soms heb je behoefte aan bezinning. En als je dat doet, voel je ook weer de oerkracht. Hier geven we een meisje dat onregelmatig menstrueert de conceptiepil; in andere delen van de wereld

slapen vrouwen met de gordijnen open zodat de natuurlijke invloed van de maan weer voelbaar wordt. En volgens de artsen verdwijnen die klachten dan als vanzelf. Als de woeste zee gehoorzaamt aan de maan, wie zijn wij dan om te denken dat wij dat niet kunnen? In het westen voelen we ons intelligent. Maar zijn we met al dat staren naar de computer niet afgekeerd van de ware wijsheid? Die van het leven zelf? We kijken niet meer uit het raam om te zien of we een paraplu nodig hebben, maar checken het op het beeldscherm. En stiekem vinden we dat al heel normaal. Toen ik thuiskwam, was het huis al in een weldadige rust. Het moment om te schrijven aan mijn nieuwe boek. Overdag word ik vaak opgeslokt door de chaos, maar de nacht is van mij. Buiten begon het zacht te sneeuwen. In het schijnsel van de maan leek het alsof de vlokjes dansten op het ritme van de nacht. En terwijl ik een rode wijn inschonk, genoot ik van de winternacht. De maan heeft mij geleerd dat we niet altijd kunnen dansen in de zomerzon.

Christine schreef Vrouwenpower en Het Mama Masterplan. Bestel de boeken via w w w.vrouwenpower.eu en ervaar de kracht in jezelf en de ander.

Christine Pannebakker is schrijfster van de motiverende boeken Wie ben ik en Het Mama Masterplan. Neale Donald Walsch zei over haar eerste boek: ‘Dit is de boodschap die de wereld nodig heeft.’ Ze is mama van Zonneke en de vrouw van schrijver Geert Kimpen.

Bezoek de

BLISS-stand

op

Eco therapeutica en win een shaktimat, Salin luchtreiniger of ... B l i s s februari 2011-41

Workshop Love, Relationships & You’ door Dr. Christian Pankhurst

M

et de ‘Britain’s Next Top Coach’ award die Dr Christian Pankhust won in oktober 2009, verwierf hij internationale erkenning voor zijn werk. Christian is een veel gevraagd coach en spreker over het onderwerp relaties vanuit het hart. Christian laat zien dat mensen op verschillende gebieden geblokkeerd zijn. Eén voorbeeld is dat je liefde, aandacht, energie etc., niet binnen laat. De andere blokkade is dat je niet in staat bent een deel van wie je bent tot uiting te brengen. Christian helpt je bij het wegnemen van deze weerstand die je weerhoudt van het ‘veilig toelaten’ en het ‘uiten van wie je bent’. Door het verminderen van deze weerstand gebeurt er iets wonderlijks: we voelen ons méér verbonden met onszelf, met ons hart, maar ook met anderen. Hij gebruikt hiervoor een methode die ‘embodiment’ wordt genoemd. Hij helpt je contact te maken met je lichaam. Om echt te voelen wat het is dat je voelt en wilt in je leven, en dát fysiek in je lichaam te brengen. Dus of het nu gaat om relaties of om persoonlijke groei, Christian werkt altijd met het lichaam, omdat in ons lichaam ons hele geheugen opgeslagen ligt. Dit is wat hem

onderscheidt van veel andere sprekers. In 2001 studeerde Christian af als chiropractor en sindsdien werkte hij met veel mensen. Hij kwam erachter dat werken met mensen op een energetisch, emotioneel en fysiek niveau en de verbinding maken met het lichaam, een ongelooflijk krachtige manier is om te ontwaken. Voelen dat alles ok is. Ook wanneer de wereld om je heen chaotisch is, of we geen invloed hebben op situaties,

vrouwen is dat het deel van haar seksuele, energieke, stralende, vrouwelijke hart. Voor een man is dat vuur de kracht van de krijger. Het komt bij mannen en vrouwen verschillend tot uiting. Als we dat gaan gebruiken, creëren we iets dat ‘polariteit’ wordt genoemd. Polariteit is de sterke verbinding tussen mannen en vrouwen, een krachtige boog van energie. Hierin ligt de sleutel tot de passie in je relatie!

Love, Relationships & You Christian geeft les in een krachtig systeem van geest-lichaam integratie dat ‘Heart Intelligence’ genoemd wordt. Het resultaat van het leren van deze techniek is dat je meer keuzemogelijkheden in je leven hebt. Mensen houden bijvoorbeeld van emoties, maar ze houden er niet van om erdoor bevangen te worden. We kunnen hier mee leren omgaan en het is zelfs mogelijk om er van te genieten ‘ons slecht te voelen’. Woede bijvoorbeeld is een prima emotie, als het maar op de juiste manier tot uiting komt. Woede is een krachtige energie die je vervult met vuur. Je voelt je er levend en sterk door. Christian noemt het dan ook geen woede, hij noemt het vuur. Voor

is een workshop voor wie meer uit zijn relatie wil halen of een vervullende relatie wil aantrekken. Koppels en singels maken kennis met belangrijke ingrediënten: communicatie vanuit het hart en het opbouwen van intimiteit. De aspecten die je relatie vormgeven zijn complex en zeer divers. Er gebeurt veel op de achtergrond, op onbewust niveau. Inzicht in de krachten die je emotionele, energetische en seksuele leven vormgeven, is van essentieel belang om een dieper niveau in je relatie te kunnen bereiken en meer liefde te ervaren. Je kunt jouw relatie veranderen in een diepe, liefdevolle, speelse dans waar je altijd naar verlangde, maar tot nu toe nog niet verwezenlijkte. •

De workshop Love, Relationships & You vindt plaats van 25 - 27 maart in Maarssen (NL). Voor meer info en reserveringen: www.blizevents.com

Eric Pearl terug in Amsterdam!

Programma Amsterdam 2011:

Reconnective Healing seminar - 10-12 juni 2011 The Reconnection seminar - 13-14 juni 2011 Zie onze site voor overige programma’s (kids, yoga en animal). Géén Reconnection seminars in 2011 in België!

Zelf ervaren? Boek een sessie: Berlaar Tin De Cuyper 03 422 6073 [email protected]

Nú met korting! »Uniek healingwerk! »Hoog trillingsniveau!

Ook bij Bliz Events: Love, Relationships & You door Dr Christian Pankhurst 25-27 maart 2011, Maarssen Gary Renard, bestsellerauteur De Verdwijning van het Universum 27-29 mei 2011, Maarssen Info & reserveringen: www.blizevents.com [email protected] +31 (0)35 888 4628


De beste sprekers vind je bij Bliz Events!

Reconnective Healing® Practitioners bij u in de buurt

E

en persoonlijke reconnectie heeft de intentie jouw persoonlijk pad van evolutie te versnellen. Het verbindt de meridianen en acupunctuurlijnen van het lichaam met de ley-lijnen van de aarde en het netwerk van energielijnen van het universum. Zo wordt je opnieuw gevoed met energie, licht en informatie vanuit het universum. DNA strengen worden opnieuw geactiveerd. The reconnection® is een éénmalige beslissing in je leven, maar werkt levenslang door in alle niveau’s van je zijn! Algemene website: www.thereconnection.com

Workshop De Wildeman

(weekend): zaterdag + zondag 5 + 6 maart 2011 BasisWorkshop De Wildeman in spe: Ik ben al veel te lang alleen en nu ga ik op zoek naar een vriendin. Weekend Workshop voor die man die zich terug open wil stellen na een relatiebreuk. Ik trek altijd de verkeerde vriendin aan? Hoe blijf ik in mijn kracht? Wat moet ik weten? Wat doe en zeg ik beter wel en beter niet?

Workshop

De Ontembare Eva

Antwerpen

(weekend): zaterdag + zondag 19 + 20 maart 2011

Johanna Lambrechts

- Levels I/II en lll - Antwerpen T. 0478/27.89.50 - [email protected] www.inzichtenwelzijn.be

Hoe ga je om met je eigen vrouwelijke energie in een overweldigende man-

Frieda De Saeger

- Levels I/II en lll - Reet T. 0495 78 24 73 - [email protected] www.rememberwhoyouare.be

Oost- Vlaanderen Hilde Tack levels I/II en III - Deinze T 0476 46 15 12 - [email protected] Sabine Schowanek Levels l/ll en lll - Horebeke T0497/305.505 - www.verstandvanleven.be

Artrophyt Anti-inflammatoire crème voor spieren en gewrichten

A

rtrophyt is een natuurlijk product op basis van drie plantenextracten, Valkruid (Arnica montana), Smeerwortel (Symphytum officinale), en Moerasrozemarijn (Ledum palustre), verrijkt met antireumatische Bazna zoutoplossing. De combinatie van natuurlijke plantenextracten en het Bazna zout verleent een anti-inflammatoire en antireumatische werking aan deze crème. Efficiënte lokale aanpak ter verzachting en ontspanning van spieren en gewrichten en voor betere sportprestaties. Verkrijgbaar bij de betere natuurwinkel en bij de apotheek. CNK-code: 2523-686

nelijke energie? Hoe breng je The Real Woman in jezelf naar boven, In welke omstandigheden ook? Hoe communiceren mannen?

Meer info: 0488 60 26 90 of [email protected] [email protected]

IMUNOKIDZ Extgra energie, vitaliteit en weerstand voor uw kinderen

I

munokidz is een natuurlijk product zonder conserveermiddelen dat gebruikt kan worden bij kleine kinderen om de weerstand te verhogen dankzij Echinacea Purpurea en geeft extra energie en vitaliteit door de natuurlijke extracten uit Blauwe Bosbes, Zwarte Bes, Duindoorn en Hondsroos. Verkrijgbaar bij de betere natuurwinkel en bij de apotheek CNK-code: 2523-611

Sediphyt Voor een goede en gezonde nachtrust

Slaap op wolkjes

T

alloze onderzoeken hebben de effectiviteit van Valeriaan bij slapeloosheid bewezen. Ook zou Valeriaan rustgevend werken bij algemene nervositeit, onrust, angst en stress. Valeriaan verdooft niet, en verandert het slaapproces niet. In combinatie met Hop, Passiebloem,Citroenmelisse, Slaapmutsje en Haver worden de rustgevende effecten versterkt en geven ze een ontspannen gevoel waardoor u snel in- én doorslaapt. Verkrijgbaar bij de betere natuurwinkel en bij de apotheek CNK-code: 2523-637

-2 € korting op Arthrophyt of Imunokidz! Stuur deze kortingsbon op met de originele aankoopbon tot 31/03/2011 en ontvang 2 € retour op uw bankrekening. Zie de actievoorwaarden op www.naturapharma-info.be (0032 (0) 14 70 69 67

R U B R I E K S A D 150 jaar Rudolf Steiner

Feestelijke driedaagse vr 25, za 26 en zo 27 februari

O

verzicht sociaal-culturele impuls: tentoonstelling, workshops, voordrachten en ontmoeting. De dynamiek van de antroposofie zichtbaar en beleefbaar maken is ons streven, ook voor wie antroposofie nog niet ontmoet heeft.

Gratis toegang

Kasteel van Schoten, Kasteeldreef 61, 2900 Schoten (Antwerpen) 10u-22u www.150jaarsteiner.be [email protected]

Maxi Energy v.o.f. Huttegemstraat 16 9630 Zwalm [email protected] www.maxienergy.be

Zwitsers topproduct in vrije energie Harmoniseert elektrosmog Herpolariseert wateraderen en andere geopatische belasting Verbetert de energetische woon– werk omgeving

Je hoeft geen geld te bezitten om waardig te zijn. (Mahatma Ghandi)

Verhoogt de efficiëntie van elektriciteit Info avonden: plaats en wegomschrijving zie website in Gent 20-22u : di 25 jan - di 22 mrt - do 12 mei In Zwalm 20-22u : do 10 feb - 23 juni

www.rambenelux.com [email protected] 18 maart: gratis info avond van 19 h tot 22 h. 19 & 20 maart: weekendworkshop : “Creëer je persoonlijke realiteit” Hier leer je technieken om dromen om te zetten in werkelijkheid.

4e alternatieve therapieën en gezondheidsbeurs te eeklo op zaterdag 5 en zondag 6 februari 2011 van 10 u tot 18 u inkom 5 euro

Feng Shui Ann Deschuyffeleer

Oplossen van alle negatieve energieën zoals ruzie, geweld, ziekte, ongelukken. Bevorderen alle relaties, succes... Vragen? ☎ 0478/47.38.43 86 euro/issue/persoon + verpl.

Oostveldstraat 162

Lavandula Brengt je in balans

inkom via cafetaria olympos zwembadstraat of kottemstraat achterkant sted.zwembad

info /deelname 0496087371 [email protected]


•

Gezondheidscoaching • Gewichtscoaching • Voetreflexologie

0494/392733 www.adviesbureau-lavandula.be

Out of many, we are One (Barack Obama)

V E R T E N T I E S De Zweedse acupressuur sensatie!

Ik stem mij af op je ziel en ontvang de antwoorden op jouw levensvragen ivm familie, gezondheid, werk, overledenen enz.

Nu ook wetenschappelijk bewezen.

De Yantra spijkermat

Opname op CD. Soul to Heart – Brugge – Brigitte 0476-316856.

VOOR INNERLIJKE RUST

EN MEER ENERGIE!

  

€59.00

20 minuten per dag kan u helpen...

Multidimensionele balancering en heling.

Stress verminderen Rug– en spierpijn verzachten Uw energieniveau verhogen Wetenschappelijk onderzoek in Zweden toont aan dat de spijkermat hevige pijnen vermindert. In Zweden zijn al meer dan een miljoen spijkermatten verkocht!

Large

www.yantramat.be

Us

e yo ur t a l e nt s! Be

Met Radionica is het mogelijk de natuurlijke balans te herstellen en gezondheid van mens, dier en plant te bevorderen waar dan ook ter wereld. Radionica wordt ook gebruikt voor het ontstoren en zuiveren van gebouwen alsook voor het optimaliseren van bedrijven.

Large formaat: 80 x 51 cm 11.550 acupressuurpunten! De Yantramat is beschikbaar in 2 kleuren en 3 formaten.

Individue le e ne rgie s e s sies: EMF Balancing Technique, Dans der Energiën of Shamballa 13D. Eva Van den Broeck, The Bridge of Singing Light – eva.michaele@skynet. be – 02 344 76 00.

He

www.radionics.be gsm 0485/15 10 77 ☎ 050 70 38 36

a

lt h

y

‘Weten wie je werkelijk bent’ Voor meer informatie en afspraak: Marijke Dobbels Ontwikkelings& Klinische Psycholoog Jungiaans Analy tische Therapeut 0032(0)3-281 77 81 [email protected]

Noël Vermeersch * kristallen * zoutkristallen * half-edelstenen * pendelen * alle info Lange Beeldekensstraat 144 - Antwerpen ☎ 03 236 35 16 - 04 85 49 78 88

Z

it je in de knoop met jezelf? Twijfel je aan je eigenwaarde? Kom je steeds opnieuw in dezelfde situaties terecht waarin je liever niet komt? Zoek je een nieuwe uitdaging qua werk, maar weet je niet welke richting uit? Krijg je regelmatig kritiek van je naaste omgeving zonder te begrijpen waarover ze het juist hebben? Wil je weten wie je werkelijk bent? Deze en andere vragen kunnen verhelderd worden aan de hand van Rump Archetypal Personality Profile R.A.P.P.®


Culturele agenda Event: Valentijnsconcert voor fijnproevers! in Koningsteen, Oxdonkstraat 168, Kapelle-op-den-bos Liefdesbuffet op een bedje van woord & muziek. Bijdrage = 42 € (all in = vegetarisch buffet, woordconcert `Kracht van de liefde`, pauze met versnapering, piano ligconcert) Meenemen = matje en dekentje voor het ligconcert (geen nylonslaapzakken of materiaal met storend wrijvingsgeluid aub) Reserveer tijdig aub. www.pianoligconcert.be - 0032 496 55 91 53 Wanneer: 19/02/2011, Van: 18u30 tot +/- 22u30 - w w w.pianoligconcert.be - 0032 496 55 91 53 - Tickets: € 42,- (All in)

Improvisatietheater De Improfeten in Fakkeltheater, zwarte Zaal, Reyndersstraat 7, Antwerpen Long-form improvisatie theater met live muziek. Elke avond anders, elke avond hilarisch. “De Improfeten” zijn Jeron Dewulf (Wereldkampioen Improvisatietheater 2006 Berlijn), Tom Saeys, Christophe Stienlet en Michael Taeymans. Wanneer: 09/02/2011, 16/03/2011... Voor info over overige speeldata: w w w.improfeten.be - Tickets: € 15,-

Tentoonstelling Het gewichtige lichaam in Museum Dr. Guislain, Josef Guislainstraat 43, Gent De tentoonstelling ‘Het gewichtige lichaam’ brengt de fascinerende omgang van de mens met zijn uiterlijke verschijning in beeld. Rode draad doorheen de tentoonstelling is een geschiedenis van het hongeren. Waarom besluiten mensen te stoppen met eten? Zijn de motieven persoonlijk of esthetisch, religieus of economisch? Wanneer is er sprake van een verstoorde omgang met het lichaam? Wanneer: nog t/m 08/05/11 - w w w.museumdrguislain.be - Tarief: € 6,-

Colofon Hoofdredactie: Filip Muylle Vormgeving: Dazzl Art Eindredactie: Daniëlla Sloots Redactie: B e r n a rd L i e t a e r, Saloprim, Daniëlla Sloots, Alinda van Assen, Pedro Domingo, Peter Aelbrecht, Eric Pearl, Winiefried van Killegem, VIBE vzw, Rieno Bonfarto, Juan van Nieuwenhuyse, Claudia Opdebeeck, Jethro Philips, Paul Liekens, Christine Pannebakker, Ervin Laszlo, Geert Verhelst, Frank Fol, Nikolas Kersting, Thierry Maréchal,Alain Indria, Luc Decoster

Fotografie: Shutup Photo Sales en Marketing:

Festival Lichtfestival in het historisch centrum van Gent De Stad Gent heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de sfeervolle verlichting van de binnenstad. Het Gentse lichtplan werd dan ook internationaal bekroond. Het Lichtfestival wil dit lichtplan extra in de schijnwerpers zetten en op die manier een glimp ontsluieren van de unieke verborgen charme van Gent. Het 5 km lang parcours loopt langs het water, dat zich een weg slingert door vele his torische plekken en langs tal van monumenten. Op verschillende unieke locaties, zowel binnen als buiten, is werk te zien van internationaal gerenommeerde kunstenaars en ontwerpers die met licht spelen. Alle werken zijn gratis te bezoeken. Wanneer: 27, 28 en 29 /01/11 - Telkens van 18u tot middernacht - w w w.lichtfestivalgent.be - Gratis

Multiculturele en universele tentoonstelling: 6 miljard mensen in Tour & taxis, Havenlaan 86, Brussel Na Parijs, Rennes, Apt, Rangoon, Shanghaï, Marseille, Bordeaux en Rome strijkt de videotentoonstelling « 6 miljard Mensen » van 17 december 2010 tot 3 april 2011 neer in Brussel op het terrein van Tour & Taxis. Aan de hand van een veertigtal fundamentele vragen wilde het team van « 6 miljard Mensen » andere levenswijzen volgen, ontdekken wat ons van elkaar scheidt en wat ons verbindt en gewoon ook leren uit de ervaring van andere mensen. Wanneer: tot 3 april 2011 - Zie: w w w.6miljardmensen.be voor openingstijden - Tickets: € 10,-

Theater: Antwerpse Kleppers, Bourlaschouwburg, Komedieplaats 18, Antwerpen Maar liefst vijftien gezelschappen tonen hun werk in deze K lepperseditie. Dat zijn gezelschappen die al eerder in beeld kwamen, zoals MartHa!tentatief, Walpurgis, Transparant, De Tijd, SKaGen, De Roovers, tg Stan, Berlin en De Koe. Zij worden nu vervoegd door groepen als Zuidpool, Bad van Marie en Laika, en door heel jonge theaterinitiatieven zoals FC Bergman, JAN en UNM . Wanneer: van 24 januari t.e.m. 26 februari 2011 - De prijzen voor de theatervoorstellingen zijn laag en uniform: €12,00 / €8,00. De try-out Kyoko & Zack kost slechts €8,00 - Reserveringen en info: w w w.toneelhuis.be T. 03 224 88 44


Filip Muylle - T 0478 33 72 46 [email protected]

Redactie adres: Bliss - Donckstraat 2 9200 Dendermonde [email protected]

Abonnementen: Bliss vindt u gratis in natuur- ,bio- en ecowinkels, fitness en wellness, sauna’s, zwembaden, Culturele Centra, golfclubs en bakkers. Wilt u Bliss zéker ontvangen, schrijf dan € 36 voor 8 nummers over op KBC 7310008754-96 met vermelding van naam, adres + mailadres + GSM voor kosten van administratie en portkosten.

Verantwoordelijke Uitgever: Filip Muylle - Donckstraat 2 - 9200 Dendermonde Bliss is niet verantwoordelijk voor tekst en inhoud van de advertenties en aanbiedingen in Bliss. Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm, zonder toestemming van de uitgever. Alle inhoud (teksten als advertenties) van Bliss is niet bedoeld als medisch advies. Gelieve bij medische problemen een geneesheer te raadplegen.

Oplage: 96.000 ex.

ADVERTENTIE

Soepel bewegen?

Natuurlijk! NOVO MOTION is een natuurlijke en effectieve totaalformule voor vrij en vlot bewegen. Met glucosamine en chondroïtine voert NOVO MOTION de twee belangrijkste bouwstenen aan voor een gezond en veerkrachtig kraakbeen. MSM is belangrijk voor soepel bewegen bij gevoelige spieren en gewrichten. Daarnaast helpen de mineralen mangaan, zink en koper de aanmaak van nieuw weefsel in de goede banen te leiden. Tenslotte zorgen de antioxidanten vitamine C, vitamine E en selenium voor een maximale bescherming van de gewrichten en spieren. NOVO MOTION® : • Voor het behoud van gezond en elastisch kraakbeen • Bevordert soepele bewegingen • Verlicht bij gevoelige spieren en stramme gewrichten

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek (CNK 2218-584) Info Mannavita: 056 43 98 52 - [email protected] www.mannavita.be

LASAGNE

PIZZA

GROENTEN

De gezonde wereld van Bioline. Ook in diepvries!

                         ES•

MÜSE

•L

TEN

GE

O •GR EN

EGUM

Voor meer informatie over AL onze producten surf naar: www.bioline.be - Contact: [email protected]

BLISS. Mindful shoppen = FUN. Bezoek Bliss op Ecopop 5 & 6 februari 2011 Kortrijk Expo. Geen dak zonder onderdak

Recommend Documents