Bezoek zonder gids aan de expo ‘Heilige Plaatsen’ Leerkrachten kunnen zelf hun klas rondleiden in de expo ‘Heilige Plaatsen’. Je dient op voorhand te reserveren bij Toerisme Antwerpen. Bij te grote drukte kunnen groepen zonder reservatie geweigerd worden. Reserveren Antwerpen Toerisme en Congres, gidsenwerking Grote Markt 15 2000 Antwerpen tel 03 232 01 03 fax 03 338 95 08
[email protected] Dit document bevat een aantal tips die je kunt gebruiken bij de voorbereiding van de rondleiding in de expo ‘Heilige Plaatsen’. Als de leerlingen teken- of schrijfopdrachten krijgen kun je schrijfplankjes ontlenen aan de balie. Je vindt hier een voorbereiding en naverwerking zodat je het bezoek in de klas kunt voorbereiden en verwerken. Doelgroep: 4de, 5de en 6de leerjaar Doelstelling: inter-levensbeschouwelijke competenties aanscherpen.
Tips voor de rondleiding: Inleiding Het MAS biedt een venster op de traditie van de pelgrimstochten. Joden, christenen en moslims voelen zich sterk verbonden met hun heilige plaatsen. Pelgrims leggen een lange reis af om er goddelijke krachten te ervaren. De tentoonstelling volgt hun reis van het vertrek en het bezoek aan het heiligdom tot aan hun thuiskomst. Wat maakt plaatsen als Jeruzalem, Rome of Mekka zo bijzonder? Waarom bezoeken mensen het graf van heiligen of rabbijnen? Reis met de pelgrims mee door de tentoonstelling en beleef hun gevoelens van hoop, extase en loutering. Leg een groot blad met centraal het begrip pelgrimstocht geschreven. Laat de kinderen een woordenspin maken vertrekkende van het begrip ‘pelgrimstocht’.De kinderen schrijven op waar zij aan denken als ze het woord ‘pelgrimstocht’ horen/lezen. Dit blad kan tijdens de rondleiding organisch groeien; aangepast en/of aangevuld worden. Je kunt de leerlingen ook deze foto’s tonen van ‘Heilige plaatsen’ in Jodendom, Christendom en Islam.
1
Laat de leerlingen rustig naar de foto’s kijken en stel de vraag wat ze met elkaar gemeen hebben, herkennen ze de plaatsen? Stel vragen om tot een antwoord te komen. Deze vragen moeten betrekking hebben tot wat er te zien is op de foto’s. Wie zie je? Waar zijn deze mensen? Wat hebben ze met elkaar gemeen? Waarom zou deze plek bijzonder zijn? … Het zijn afbeeldingen van ‘Heilige Plaatsen’ van de drie godsdiensten van het boek: Mekka (Islam), Lourdes (Christendom) en Jeruzalem/Klaagmuur (Jodendom). Vertrek en reis Vertrek en voorbereiding van de pelgrimsreis. Het vertrek is een beetje vergelijkbaar met de voorbereidingen bij een gewone reis. Je denkt na over wat je onderweg nodig hebt, wat is er noodzakelijk en wat bijkomstig? Paspoort , reisdocumenten, gemakkelijke kledij, zonnebescherming, … Je stippelt de reisroute uit, zoekt naar slaapmogelijkheden of je boekt een georganiseerde reis met een reisbureau. Hoe korter de vertrekdatum, hoe spannender het allemaal wordt. Ken je dit gevoel? Pelgrims reizen alleen of samen in een groep. Ze leggen een bepaald traject af, te voet of met een transportmiddel. Kaarten en reisgidsen beschrijven routes en waarschuwen voor gevaren. Toelatingen, stempels en pasjes behoren tot de vereiste reisdocumenten. Gebedenboeken en reisamuletten bieden een gevoel van bescherming. Opdracht: De leerlingen worden in drie groepjes verdeeld en gaan op zoek naar voorwerpen die mee werden/worden genomen door pelgrims in het jodendom, christendom of de islam. Als de leerlingen terug komen onderzoek je samen wat de gelijkenissen en de verschillen zijn?
2
Selectie objecten: Meer uitleg over de objecten vind je hier. -
Islam: nrs 43 Mahmal; 45 compas; 47 drinkfles; 48 hoofddoek Christendom: nrs 22 reisgids; 28 stempelkaart; 32 pelgrimsfles; 30 pelgrimsechtpaar (staf, kalebas, kledij) Jodendom: nrs 12 kaart; 17 reisroute; 13 reisgebedenboek; 16 amuletten
Heiligdom Voor bedevaartgangers is een heilige plek vaak verbonden met een belangrijke gebeurtenis in het leven van een heilige of inspirerende figuur. Jodendom, christendom en islam tellen veel heilige plaatsen, die ze soms delen. Ze zijn verbonden met verhalen over bijzondere voorwerpen of personen of met historische gebeurtenissen. Opdracht: Luister naar de getuigenissen van verschillende Pelgrims uit Jodendom, Christendom en Islam. Zij vertellen hun verhaal over hun aankomst bij het heiligdom. Wat vertellen de joodse, christelijke en moslim pelgrims? Als de leerlingen terug komen onderzoek je samen wat de gelijkenissen en verschillen zijn. Hebben deze pelgrims hetzelfde gevoel als ze aankomen bij een heiligdom?
Selectie objecten: Meer uitleg over de objecten vind je hier. -
-
Islam: nrs 96 Slot en sleutel Ka’ba; 97 Gordijn voor Ka’ba; 107 Medina textiel; 106 Grafversiering; 110 Magisch vest; 111 Rolschildering met heilige plaatsen Christendom: nrs 77 beeld van Sint Pieter; 72 Reliekmonstrans Heilige doorn; 82 Reliekhouder mt vingers drie koningen; 80 OLV van Scherpenheuvel; 84 zilveren Madonna van kevelaer; 93 Caravaggio, Jodendom: nrs 53 schilderij van de Klaagmuur; 54 Voorhang van ark Torarollen; 57 kleed voor op graf rabbijn; 66 olielampjes; 68 wandtapijt; 67 Dansers van Meron
Jeruzalem Stel de vraag voor welke religie Jeruzalem een heilige plaats is en geef de leerlingen even de tijd om aandachtig te kijken naar de voorwerpen die op de tafel aanwezig zijn. -
Hoe wordt een voorwerp aan een religie verbonden?
-
Hoe gelijken deze voorwerpen op elkaar en waarin zitten de verschillen? 3
De leerkracht haalt in samenwerking met de kinderen per religie en op basis van de objecten de belangrijkste punten aan waarom Jeruzalem zo belangrijk is. Jodendom Eerste en tweede tempel op de tempelberg, hiervan blijft enkel de Klaagmuur over Islam De hemelreis van Mohammad op Buraq en de voetafdruk die hij achterliet waarrond nu de rotskoepel is opgebouwd. Christendom de kruisiging en verrijzenis van Christus waar de Heilige Grafkerk aan herinnert. Selectie objecten: Meer uitleg over de objecten vind je hier. -
Centrale Maquette van de top van de Tempelberg met de Rotskoepel, al Aqsa moskee en Westelijke muur (klaagmuur) Islam: nrs 128 Buraq, 124 spiegeldoos met offer van Ibrahim; 120 Tegel met voetafdruk Christendom: nrs 114 Maquette Heilig Grafkerk; 118 kruisbeeld Jodendom: nrs 122 Chagall schilderij van Westmuur; 115 Bijbels Jeruzalem
De thuiskomst De afgelegde reis en de intense ervaringen tijdens het bezoek aan een heiligdom raken de pelgrim ook innerlijk. Hij keert naar zijn vertrouwde omgeving terug als een ander mens. Er volgt soms een periode van bezinning en rust. De behoefte om van de reis iets tastbaars mee te brengen is van alle tijden. Souvenirs gelden als bewijs van het bezoek of als een te koesteren herinnering. Ze sporen ook anderen aan om een pelgrimage te doen. Voorwerpen die in de nabijheid van het heilige zijn geweest, brengen een stukje heiligheid mee naar huis. Pelgrims krijgen na hun bezoek aan een heilige plaats soms een bewijs of certificaat mee. De status van pelgrim geeft hen bij hun terugkomst een hoog aanzien. Dat laten velen ook graag zien; Opdracht: De leerlingen worden in drie groepjes verdeeld en gaan op zoek naar souvenirs die mee werden/worden genomen door pelgrims in het jodendom, christendom of de islam. Als de leerlingen terug komen onderzoek je samen wat de gelijkenissen en de verschillen zijn? Selectie objecten: Meer uitleg over de objecten vind je hier. 4
-
Islam: nrs 221 certificaat; 204 fles met zemzemwater; 209 bidsnoer Christendom: nrs 170 flacons met Lourdeswater; 178 rozenkransen (bidsnoer); 179 pelgrimsinsignes Jodendom: nrs 139 kaarsenhouder; 159 zakjes aarde van Heilig Land, 137 doosje lucht; 144 gebedenboek
Afsluit moment Het volbrengen van een pelgrimsreis brengt veel gevoelens met zich mee. Het meest bijzondere is het gevoel van gezuiverd naar huis terugkeren. Men spreekt ook wel van het woord ‘loutering’. Dit betekent dat je heel goed in je hart kijkt en je eigen mooie en kwade kantjes met een vergrootglas bekijkt. Het kan wel eens gebeuren dat je rood wordt van de gedachte aan iets waar je spijt van hebt … of dat je het warm krijgt en er een glimlach tevoorschijn komt als je aan een mooie daad terugdenkt. Een pelgrimsreis is de ideale tijd om alles waar je rood van wordt, achter te laten en dus ‘gezuiverd’ terug te keren … Denken jullie soms terug aan je eigen goede en kwade kantjes? Wanneer en waar gebeurt dit wel eens ? Wat doet dit met jullie ? Denk je dat dit alleen voor pelgrims telt ? Wat onthouden jullie van de pelgrimsreis die je vandaag hebt afgelegd? Zijn er plekken of beelden die je zullen bijblijven ? Welke en waarom?
5
