Inhoudstafel BLIKVANGERS
3
KERNCIJFERS
4
VERGOEDING VAN DE AANDEELHOUDERS
5
STRATEGIE: STAND VAN ZAKEN
6
FINANCIEEL VERSLAG
9
KWARTAALOVERZICHT
32
FINANCIELE INFORMATIE
36
2
Blikvangers Goede resultaten voor het volledige jaar 2009 -
Solide opbrengsten, lichte groei Aanzienlijke vermindering van de exploitatiekosten Recordverkoop van gebundelde aanbiedingen en Belgacom TV
Verwachtingen inzake de opbrengsten overtroffen. Groepsopbrengsten voor het volledige jaar 2009, exclusief niet-terugkerende elementen, van 5990 miljoen EUR, wat een lichte stijging van 0,2% betekent in vergelijking met 2008.
De organische groepsopbrengsten, namelijk exclusief de impact van aangekochte en verkochte bedrijven, zijn stabiel gebleven op jaarbasis en bedragen 5843 miljoen EUR.
Gerapporteerde ebitda 2009 voor de Groep van 1955 miljoen EUR, of - 1,7% op jaarbasis. Sterke ebitdamarge van 32,6%, d.w.z. - 0,7 pp in vergelijking met 2008, wat volledig overeenstemt met de verwachtingen.
De niet aflatende focus op efficiëntie en kostenvermindering resulteerde in een daling van de niet-HRkosten met 5,6% in vergelijking met 2008. Op organische basis daalden de niet-HR-kosten met 7%.
In 2009 lagen de HR-kosten van de Groep 1,4% lager dan in 2008, wat een duidelijk gevolg is van de vroegere en lopende programma's voor personeelsvermindering.
In de loop van 2009 investeerde de Belgacom Groep 597 miljoen EUR of 10% van de groepsopbrengsten, wat volledig overeenstemt met de verwachtingen.
Handhaving van de gezonde financiële positie met: Vrije kasstroom van 797 miljoen EUR Nettoschuldniveau van 1,7 miljard EUR, d.w.z. 0,9 keer de ebitda
Het succes van nieuwe multiplayaanbiedingen en een positief seizoenseffect zorgen in het vierde kwartaal voor een recordverkoop van convergente bundels en Belgacom TV: - 106.000 convergente packs verkocht in het vierde kwartaal, wat neerkomt op 258.000 nieuwe packs in 2009. De volledige klantenbasis voor convergente packs is uitgegroeid tot 560.000. - In het laatste kwartaal zijn er 89.000 nieuwe Belgacom TV-klanten bijgekomen, wat het totale aantal nieuwe Belgacom TV-klanten voor het jaar op 246.000 brengt. Daarmee telt Belgacom TV in totaal 752.000 klanten.
Normaal dividend van 1,68 EUR per aandeel, i.e. een totaal dividend van 2,08 EUR per aandeel voor het volledige jaar, inclusief het betaalde interim-dividend van 0,4 EUR per aandeel.
Nieuw beleid inzake vergoeding van de aandeelhouders goedgekeurd door de Raad van Bestuur.
Vooruitzichten 2010 In de huidige economische context en rekening houdend met de geraamde impact van de regelgeving heeft Belgacom voor het volledige jaar 2010 de volgende verwachtingen: - Een stijging van de groepsopbrengsten met 8% à 9% in vergelijking met 2009, met BICS 100% geconsolideerd vanaf 1 januari 2010 - Een ebitdamarge binnen een vork van 30% en 31% - Capexniveaus rond 10% van de groepsopbrengsten
3
Kerncijfers Resultatenrekening (in miljoen EUR) Totale opbrengsten vóór niet-terugkerende items Niet-terugkerende opbrengsten Totale opbrengsten EBITDA (1) voor niet-terugkerende items EBITDA (1) Afschrijvingen Bedrijfswinst (EBIT) Netto financiële kosten Winst voor belastingen Belastingen Minderheidsbelangen Netto winst (aandeel van de groep)
Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 5.978 5.990 8 74 5.986 6.065 1.990 1.955 1.905 1.967 -743 -706 1.161 1.261 -109 -117 1.053 1.144 -254 -241 -1 -1 800 904
Kasstroom en Investeringen (in miljoen EUR) Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen Netto kasstroom gegenereerd uit / (besteed in) andere investeringsactiviteiten Vrije kasstroom (2) Netto kasstroom besteed in financieringsactiviteiten Netto toename / (afname) van kas en kasequivalenten
Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 1.552 1.406 -764 -597 -380 -12 409 797 -570 -1.030 -161 -233
Balans (in miljoen EUR) Totaal balans Vaste activa Beleggingen, kas en kasequivalenten Eigen vermogen (aandeel van de groep) Minderheidsbelangen Schulden voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen Netto financiële positie Gegevens per aandeel Gewone winst per aandeel (in EUR) Verwaterde winst per aandeel (in EUR) Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen Gegevens over het personeel Personeelsbestand (aantal voltijdse equivalenten) Gemiddeld personeelsbestand over de periode Totale opbrengsten voor niet-terugkerende elementen per werknemer (in EUR) Totale opbrengsten per werknemer (in EUR) EBITDA (1) voor niet-terugkerende elementen per werknemer (in EUR) EBITDA (1) per werknemer (in EUR)
Per 31 december 2008 2009 7.782 7.450 5.564 5.505 618 408 2.271 2.521 5 7 777 677 -1.835 -1.716 Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 2,45 2,82 2,45 2,82 326.179.820 320.475.553
Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 17.371 16.804 17.465 16.878 342.291 354.917 342.746 359.322 113.934 115.849 109.058 116.551
(1) Earnings Before Interests, Taxes, Depreciation and Amortization. (2) Kasstroom voor financieringsactiviteiten
Het Belgacom Management Committee verklaart dat de verkorte geconsolideerde financiële staten, die zijn opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards ('IFRS'), voor zover bekend een getrouw en eerlijk beeld geven van de activa, de financiële toestand en de resultaten van Belgacom en van de entiteiten die in de consolidatie zijn opgenomen. Het financiële verslag geeft een getrouw beeld van de informatie die daarin moet worden opgenomen. Het Belgacom Management Committee is samengesteld uit Didier Bellens, Gedelegeerd Bestuurder, Scott Alcott, Executive Vice-President Service Delivery Engine & Wholesale, Michel De Coster, Executive Vice-President Enterprise, Astrid De Lathauwer, Executive Vice-President Human Resources, Ray Stewart, Executive Vice-President Finance en CFO, Grégoire Dallemagne, Executive Vice-President Strategy, en Michel Georgis, Executive Vice-President Consumer.
4
Vergoeding van de aandeelhouders Nieuw beleid inzake vergoeding van de aandeelhouders Het beleid inzake vergoeding van de aandeelhouder is ongewijzigd gebleven sinds de beursgang in maart 2004. Nochtans heeft Belgacom over de laatste jaren bedragen uitgekeerd aan haar aandeelhouders die aanzienlijk hoger lagen dan het vastgelegde dividendbeleid om 50% tot 60% van haar jaarlijkse nettowinst uit te keren. Dit gebeurde onder de vorm van dividenden, tussentijdse dividenden of de inkoop van eigen aandelen. Om de transparantie van het toekomstig beleid inzake de vergoeding van aandeelhouders te verhogen, heeft het management van Belgacom aan haar Raad van Bestuur een nieuw dividendbeleid voorgesteld dat duidelijk de globale intenties van het bedrijf inzake aandeelhoudersvergoeding reflecteert. Op 25 februari 2010, keurde de Raad van Bestuur van Belgacom volgend beleid inzake aandeelhoudersvergoeding goed. Belgacom verbindt zich tot een aantrekkelijk beleid inzake de winstuitkering door in principe het merendeel van haar vrije kasstroom te laten terugvloeien naar haar aandeelhouders. De uitkering uit de vrije kasstroom, hetzij via dividenden, hetzij via aandeleninkoop, zal jaarlijks opnieuw worden bekeken teneinde voldoende strategische financiële flexibiliteit te behouden voor toekomstige organische groei of groei via selectieve acquisities, met een klare focus op waardecreatie. Dit houdt tevens bevestiging in van adequate niveaus van uitkeerbare reserves. Belgacom verwacht van de financiële resultaten van het jaar 2010 een jaarlijks dividend uit te keren van 2,18 EUR per aandeel, betaalbaar in twee schijven: een interim-dividend van 0,50 EUR per aandeel en een gewoon dividend van 1,68 EUR per aandeel. Het beleid inzake de winstuitkering is gebaseerd op een aantal veronderstellingen betreffende de toekomstige evolutie van de business en de markt en kan onderhevig zijn aan wijzigingen in geval van onvoorziene risico's of gebeurtenissen.
Dividend over het resultaat van 2009 De Raad van Bestuur van Belgacom stemde ermee in aan de jaarlijkse algemene vergadering op 14 april 2010 de uitkering voor te stellen van een normaal dividend van 1.68 EUR per aandeel (bruto). Dat brengt de totale opbrengst voor de aandeelhouders in 2009 op 667 miljoen EUR, inclusief het interimdividend dat in december 2009 werd uitgekeerd. Na goedkeuring, zal het normale dividend worden uitgekeerd op 23 april 2010 met als registratiedatum 22 april 2010 en als ex-dividend datum 20 april 2010.
5
Strategie: stand van zaken Belgacom Groep Verdere focus op de convergentiestrategie; klanten stappen over op multiplayaanbiedingen
Het 'FAIR'-programma leidt tot een groot succes van de bundels. Een stijging met 85% op jaarbasis tot 560.000 packs in totaal
Succesvolle convergentiestrategie Belgacom, dat zowel een vast als een mobiel netwerk uitbaat, blijft convergentie zien als de sleutel tot succes op lange termijn en ging daarom in 2009 door met het implementeren van deze strategie voor de beide klantendivisies. Klanten gaan steeds meer op zoek naar telecomoplossingen die meer vrijheid, eenvoud en waarde bieden voor hun geld. De Consumer Business Unit (CBU) van Belgacom is uitstekend geplaatst om op deze behoefte in te spelen met convergente productenbundels, zodat klanten van 'single play' overstappen op 'multi play'. Als uitdager op het vlak van digitale TV, op een markt met een hoge kabelpenetratie, lanceerde Belgacom midden 2009 het bedrijfsbrede programma 'FAIR' om op te boksen tegen de concurrentie van de kabel. In de context van dit programma werden nieuwe convergente aanbiedingen (packs) op de markt gebracht. Met deze nieuwe reeks packs kunnen klanten die met Belgacom (vast of mobiel) bellen en surfen een bedrag uitsparen dat overeenstemt met het bedrag dat ze maandelijks zouden betalen voor een Belgacom TVabonnement en de huur van een settopbox. Dit unieke tripleplayaanbod, gecommercialiseerd onder de naam 'Free TV', stelt de klanten in staat om volop van de voordelen van de convergentie te profiteren. Dit aanbod bleef veelbelovende resultaten leveren in zowel het noorden als het zuiden van het land. De verkoop van packs in het vierde kwartaal bereikte hierdoor en mede door een positief seizoenseffect een nieuw record: + 106.000 packs. In totaal verkocht Belgacom in 2009 560.000 packs, wat 258.000 meer is dan een jaar geleden.
Het aantal Belgacom TV-klanten bereikt in Q4'09 een nieuw record: + 89.000 nieuwe klanten
Het succes van de packs met 'Free TV' had ook een positieve impact op de verkoop van Belgacom TV en vertaalde zich in een zeer sterk resultaat in het vierde kwartaal met niet minder dan 89.000 verkochte Belgacom TV-abonnementen. Dat brengt het aantal nieuwe Belgacom TV-abonnementen voor het volledige jaar 2009 op 246.000 in vergelijking met een nettoaantal nieuwe abonnementen van 201.000 in 2008. Eind 2009 bedroeg het totale Belgacom TV-klantenbestand 752.000 (waarvan 100.000 secondstreamgebruikers), waardoor Belgacom TV een plaats in de top drie van de snelst groeiende en meest innovatieve IPTV-platformen ter wereld veroverde. Ook Scarlet, het filiaal van Belgacom dat zich toespitst op het 'no-frills'-segment, draagt bij tot het succes van het televisieaanbod. Met zijn convergente 'Scarlet One'-aanbod, dat vast en mobiel bellen, vast internet en televisie combineert, gaat Scarlet in de eerste plaats de concurrentie aan met het kabelaanbod.
Mobiel internet initiatieven werpen hun vruchten af - de opbrengsten uit geavanceerde mobiele data stijgen voor CBU op jaarbasis met ~12%.
Belgacom heeft initiatieven genomen om de drempel voor mobiel internet voor klanten met een laptop te verlagen. 'Internet One' is een geconvergeerd aanbod dat ervoor zorgt dat Belgacom Internet-gebruikers bij hun verplaatsingen in heel België via hun laptop kunnen surfen. Er zijn verschillende oplossingen beschikbaar, van gratis 'Mobile Internet Free Weekend' tot 'Anytime', waarmee ze tegen aantrekkelijke tarieven het internet op kunnen. In november 2009 begon Belgacom in haar winkels bovendien met de verkoop van het Samsung N130-netbook. Klanten die een abonnement op mobiel internet nemen, krijgen een fikse korting op de aankoop van hun netbook. De voormelde initiatieven waren belangrijk voor de groei van de opbrengsten uit geavanceerde mobiele data in de Consumer Business Unit, die op jaarbasis 12% bedroeg.
Explore, convergente oplossing voor bedrijven stijgt met 30.851 lijnen Convergente oplossingen speciaal voor het KMO-segment
Binnen het business-segment worden convergente oplossingen aangeboden via het 'Explore'-platform, dat integrale end-to-end mobiele en vaste oplossingen levert. Eind 2009 steeg het totale aantal lijnen op het Explore-platform tot 30.851. Convergente aanbiedingen op maat van kleine en middelgrote ondernemingen (KMO) vormen een antwoord op de specifieke behoeften van dit business-segment. Met 'Fusion' 6
bijvoorbeeld kan voor een vast bedrag vast en mobiel getelefoneerd worden binnen de onderneming. Tegen eind 2009 hadden 127.000 klanten ingetekend op dit aanbod, bijna het dubbele vergeleken met eind 2008. Naar analogie van de convergente packs voor gezinnen lanceerde Belgacom in november 2009 de 'Bizz Packs' voor zelfstandigen. Afhankelijk van het aantal werknemers en hun specifieke behoeften kiezen de klanten uit een breed gamma convergente productaanbiedingen die een combinatie vormen van alles wat een zelfstandige nodig heeft om zijn zaak te runnen: vaste en mobiele telefonie, internet en zelfs Belgacom TV. De serviceniveaus liggen hoger en alles wordt aangerekend via één enkele factuur zodat de klanten hun kosten beter kunnen controleren. EBU zag zijn opbrengsten uit geavanceerde mobiele data op jaarbasis met 20% stijgen
Impact van de crisis ingedijkt en onder controle
Omdat werknemers zoals verkopers en technici steeds vaker onderweg zijn, werd mobiel internet een belangrijke groeipool voor de Enterprise Business Unit, vooral dan voor het KMO-segment. Om deze groei te bevorderen werden in 2009 allerlei initiatieven gelanceerd die de drempel voor het gebruik van mobiele data, zowel via laptop als smartphone, verlagen. De opbrengsten uit geavanceerde mobiele data stegen met bijna 20% vergeleken met 2008. De Belgische netwerkgeoriënteerde ICT-provider bij uitstek en een referentie op de Europese markt worden Zoals voorspeld bleef het bedrijvensegment niet volledig immuun voor de crisis. De impact werd begin 2009 zichtbaar in twee grote domeinen: het mobiele verbruik en de grote ITprojecten. De daling in het mobiele gebruik in het businessdomein was een rechtstreeks gevolg van het feit dat de professionele klanten bespaarden op telecomuitgaven en zakenreizen. Het ICT-domein vertoonde symptomen zoals de verkoopcycli van IT-projecten die langer werden, orders die werden uitgesteld en bestaande klanten die trachtten opnieuw over contracten te onderhandelen. De druk op de opbrengsten die hieruit voortvloeide, heeft echter slechts een geringe impact op de ebitda gehad. De trend zette zich door in het vierde kwartaal van 2009, hoewel de situatie vanaf half 2009 niet meer verslechterde. De beslissing om alle non-corevestigingen van Telindus International tegen eind 2008 te verkopen en de focus op de resterende vijf corevestigingen verlaagden het risicoprofiel van Belgacom, en was daarom dienstig in het heersende economische klimaat. Hoewel het desinvesteringsprogramma zorgde voor 69 miljoen EUR minder opbrengsten in vergelijking met vorig jaar, werd het ebitdaniveau er positief door beïnvloed. Terwijl mobiele diensten en IT-hardwareprojecten zich kwetsbaar tonen in een zwak economisch klimaat, doen andere productdomeinen zoals videoconferentie en datacenterdiensten (housing/hosting) het goed als gevolg van deze moeilijke economische omstandigheden.
Innovatie cruciaal als antwoord op veranderende behoeften van de klanten
België blijft van de Voortzetting een strikte M&Acoremarkt strategie
Leiderspositie versterken via innovatie De telecommarkt verandert snel en ook de behoeften van de klanten wijzigen voortdurend. Innovatie is onontbeerlijk om op deze veranderingen in te spelen. Daarom besliste Belgacom, eerder dit jaar, al haar inspanningen op het vlak van vernieuwing te groeperen om de innovatiecultuur van de Groep sneller ingang te laten vinden. Dat heeft bijvoorbeeld geleid tot de lancering van een coherente portefeuille van microbetalingsoplossingen onder het merk PingPing en een aantal partnerschappen in het domein van de mobiele betalingen. Rigoureuze benadering van opportuniteiten buiten België De M&A-strategie van Belgacom is de voorbije jaren onveranderd gebleven, met een bijzondere focus op België en aanhoudende investeringen om organische groei en innovatie mogelijk te maken. De Groep bleef tevens opportuniteiten buiten België doorlichten, zij het met een rigoureuze benadering en met toepassing van strikte waarderingscriteria. Elke opportuniteit moet daarom stroken met het strategische rationale van Belgacom, beantwoorden aan strikte financiële en synergetische criteria, aandeelhouderswaarde creëren en haalbaar zijn.
7
597 miljoen capex of 10% van de opbrengsten geïnvesteerd in 2009
Belgacom TV bereikt 87% van de bevolking, waarvan 69% in HD 96,7% outdoor-bereik van 3G 'Move-to-All-IP' maakt vordering
Groei van de activiteiten van ICS ondanks de BICS grootste wereldwijde internationale carrier economische in Afrika baisse
MVO om duurzame groei mogelijk te maken
Operationele uitmuntendheid dankzij een netwerk van hoge kwaliteit In 2009 bleef Belgacom investeren in de toekomstzekerheid van haar netwerk om organische groei, innovatie en transformatie mogelijk te maken en de klantentevredenheid te verhogen. In totaal besteedde Belgacom 597 miljoen EUR capex, of 10% van de groepsopbrengsten. Vroege investeringen in het Broadway-project, m.a.w. in VDSL2 en 'fiber to the street cabinet', zorgen nu voor een uitstekend FTTC-bereik (fiber to the curb). Met een bereik van niet minder dan 73,1% van de gezinnen staat Belgacom in de top vijf wereldwijd, een prestatie waarvoor ze van Global Telecoms Business de '2009 Innovations Award' in ontvangst mocht nemen. In 2009 vergde het Broadway-project een investering van 45 miljoen EUR, waarvan 11 miljoen EUR in het vierde kwartaal. Eind 2009 breidde de footprint van Belgacom TV zich uit tot 87,2% van de Belgische gezinnen. De voortdurende investeringen in het Broadway-project boden een toenemend aantal gezinnen ook toegang tot hogedefinitiediensten. Daardoor kon eind 2009 68,8% van de Belgische gezinnen tv-kijken in hogedefinitiekwaliteit (HD). Het mobiele netwerk van Belgacom, dat sinds 2004 geleidelijk werd geüpgraded naar 3G en vervolgens HSDPA, heeft momenteel een outdoorbereik van 96,7%. In 2008 lanceerde Belgacom het businesstransformatieproject 'Move to All IP', dat een volledige re-engineering van het netwerk, de IT-systemen en de processen inhoudt. Tot nu toe bedragen de investeringen in het MaIP-project 51 miljoen EUR, waarvan 40 miljoen EUR in 2009. De belangrijkste verwezenlijkingen van deze transformatie zijn tot dusver de verbeterde herstellingsprocedure en de implementering van een nieuw Voice-over-IPplatform, waarop de eerste professionele klanten worden aangesloten. Belgacom ICS doen stijgen in de mobiele waardeketen, de waarde verhogen via organische groei en deelnemen aan de marktconsolidering Door de transactie met MTN bereikte Belgacom ICS (BICS) een belangrijke mijlpaal in de consolidering van de carriermarkt en verwezenlijkte het zijn strategie om uit te groeien tot een van de leiders van deze consolidering. Via deze transactie breidde BICS zijn footprint uit en werd het de grootste internationale carrier in Afrika. De uitbreiding van de strategische samenwerking van BICS met MTN, waarmee de ondernemingen hun internationale carrierdiensten bundelden, werd ondertekend op 1 december 2009 en zorgde ervoor dat MTN een nieuwe aandeelhouder van BICS werd. Vanaf die datum heeft Belgacom 57,6% van de nieuwe uitgebreide entiteit in handen, Swisscom 22,4% en MTN 20%. De verwachting is dat de combinatie van BICS en MTN ICS meer schaalvoordelen en kostenefficiëntie met zich zal brengen. Om verdere organische groei te realiseren blijft BICS in het bijzonder focussen op groeidomeinen, in vooral Azië, Afrika en het Midden-Oosten. Bovendien investeert BICS in samenwerking met partners in onderzeese kabels. Naast zijn corebusiness van transportactiviteiten streeft BICS ernaar op te klimmen in de waardeketen door zijn leiderspositie inzake mobiele data verder te versterken en door nieuwe diensten voor de draadloze sector te ontwikkelen, zoals een Roaming Hub en zijn door de GSMA goedgekeurde internationale oplossing voor mobiele geldtransfers. Een van de toonaangevende bedrijven in België zijn op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen Belgacom verbindt zich ertoe zaken te doen als een maatschappelijk verantwoorde onderneming. Ze heeft haar MVO-benadering vertaald in een ambitieus vijfjarenplan met een duidelijke klimaatstrategie, die door de Raad van Bestuur van Belgacom werd goedgekeurd. Het MVO-plan combineert doelstellingen rond drie belangrijke pijlers: toegang tot communicatie, gezondheid en elektromagnetische velden, en klimaatverandering. Als toonaangevende leverancier van telecommunicatiediensten in België is voor Belgacom een belangrijke rol weggelegd in de overstap naar een koolstofarme maatschappij. Daarom streeft Belgacom ernaar om haar CO2-uitstoot in België met 70% te verminderen tegen 2020, maar ook om haar klanten te helpen hun eigen impact op het milieu te verminderen en haar medewerkers, leveranciers en het grote publiek voor dit thema te sensibiliseren.
8
Financieel verslag Belgacom Groep Lichte opbrengstengroei op een moeilijke economische markt Forse kostenvermindering: op organische basis dalen de niet-HR-kosten met 7% op jaarbasis Als gevolg van lagere headcount: HR-kosten 1,4% omlaag Sterke ebitdamarge van 32,6% Vrije kasstroom van 797 miljoen EUR
Kwartaalcijfers op groeps- en segmentniveau: pagina 32
Opbrengsten Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009
Consumer Business Unit Enterprise Business Unit Service Delivery Engine & Wholesale Staff & Support Internationale Carrierdiensten Eliminaties tussen de segmenten Totaal Niet-terugkerende opbrengsten Totaal
(in miljoen EUR)
(%)
(in miljoen EUR)
(%)
2.253 2.696 415 34 812 -232 5.978 8 5.986
38% 45% 7% 1% 14% -4% 100%
2.414 2.501 386 33 892 -236 5.990 74 6.065
40% 42% 6% 1% 15% -4% 100%
Variatie 2009/2008
7,1% -7,2% -7,0% -2,0% 9,9% 1,7% 0,2% 1,3%
De Belgacom Groep sloot het jaar 2009 af met sterke opbrengsten1 van 5990 miljoen EUR, iets meer dan in 2008 en een echte prestatie in een uitdagende economische omgeving. Dat is het resultaat van: - sterke opbrengsten in 2009 van de Consumer Business Unit (CBU), een groei op jaarbasis van 161 miljoen EUR of + 7,1%. De overgenomen bedrijven Scarlet en Tango leveren een bijdrage van 136 miljoen EUR2. De organische opbrengsten van CBU stegen met 1,2%, vooral dankzij een sterke groei van de opbrengsten uit televisie (+ 55%) en hogere opbrengsten uit mobiele data (+ 9%), wat de lagere opbrengsten uit vaste spraak (- 6,3%) en mobiele spraak (- 2,8%) meer dan neutraliseert; - een opbrengstengroei van 9.9% bij International Carrier Services (ICS), een stijging op jaarbasis van 80 miljoen EUR; - lagere opbrengsten (- 7,2%) in de Enterprise Business Unit (EBU), waar desinvesteringen een impact op de opbrengsten hadden voor een totaalbedrag van 88 miljoen EUR. Op organische basis daalden de opbrengsten van EBU met 4,2% als gevolg van de regelgeving en de economische crisis, die een impact had op het mobiele gebruik en grote IT-projecten. Zonder de impact van overnames en desinvesteringen, rapporteert Belgacom Groep stabiele organische opbrengsten voor het volledige jaar, inclusief 60 miljoen EUR negatieve impact van de regelgeving. Zonder de impact van de regelgeving groeide de onderliggende business van Belgacom met 1%. Zoals verwacht werd de opbrengstengroei van de Groep in het vierde kwartaal van 2009 (- 2,1%3) op jaarbasis) beïnvloed door de afnemende positieve impact van niet-organische opbrengsten4 en de hoge opbrengsten van ICS sinds het vierde kwartaal van 2008.
1
Gerapporteerde opbrengsten vóór niet-terugkerende elementen Op groepsniveau bedraagt dit 98 miljoen EUR, aangezien een deel wordt geëlimineerd. 3 Vergelijking op jaarbasis voor het vierde kwartaal, exclusief niet-terugkerende elementen 4 Consolidering van Tango en Scarlet vanaf respectievelijk 1 augustus en 1 december 2008 2
9
Gerapporteerde versus organische opbrengsten (in miljoen EUR) Gerapporteerde opbrengsten van de Groep Overnames (CBU) Desinvesteringen (EBU) Eliminaties tussen de segmenten Organische opbrengsten van de Groep
Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie % 2008 2009 2009/2008 5.978
5.990
-53 -93 9
-189 -5 46
5.842
5.843
0,2%
0,0%
Niet-terugkerende opbrengsten Na de afsluiting van de transactie tussen Belgacom ICS en MTN realiseerde Belgacom een nietcashmeerwaarde van 74 miljoen EUR. Dat is het nettoresultaat van de inbreng van MTN tegen reële waarde voor 57,6%, min de verwatering van de boekwaarde van BICS van 72% tot 57,6%. Bedrijfskosten vóór afschrijvingen Belgacom wist zijn kosten in 2009 aanzienlijk te drukken dankzij 1,4% minder personeelskosten dan vorig jaar en 5,6% minder andere bedrijfskosten op jaarbasis. Op organische basis liggen de andere bedrijfskosten zelfs 7% lager dan in 2008. De gunstige evolutie van de kosten kende een versnelling in het vierde kwartaal van 2009 met een daling van 12,4% van de organische niet-HR-kosten op jaarbasis. Deze prestatie is voornamelijk het resultaat van het bedrijfsbrede kostenverminderingsprogramma dat begin 2009 werd gestart om te anticiperen op de impact van de economische recessie op bepaalde delen van de business van Belgacom. De volgende initiatieven droegen bij tot de gunstige evolutie van de kosten: - Inspanningen met het oog op kostenefficiëntie in de hele Belgacom Groep op het gebied van bodyshopping, onderhoud, nutsvoorzieningen, algemene diensten, enz. - In mei 2009 vroeg Belgacom een prijsverlaging aan haar leveranciers die bodyshopping voor technische en financiële diensten verstrekken. - Eind 2008 ontruimde Belgacom het Boreal-gebouw van Proximus en werden alle werknemers van Proximus ondergebracht in het gebouw waar de hoofdzetel gevestigd is. Dat was mogelijk door het Active Office-programma voor de optimalisering van de kantoorruimte in het hoofdgebouw. In 2009 bracht dit belangrijke besparingen voort bij Staff&Support. - De Enterprise Business Unit besliste al snel om alle non-corelanden van Telindus van de hand te doen, wat leidde tot aanzienlijke kostenbesparingen in het ICT-domein en zorgde voor een verlaging van het risicoprofiel. Boekjaar afgesloten op 31 december
(in miljoen EUR)
2008
2009
Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Totaal Niet-terugkerende kosten Totaal
1.975 1.124 890 3.988 93 4.081
2.087 1.108 840 4.035 62 4.097
Variatie 2009/2008 5,7% -1,4% -5,6% 1,2% -32,9% 0,4%
Kosten van verkochte materialen en diensten De verkoopgerelateerde kosten stegen met 5,7% in vergelijking met 2008. Dat is vooral het gevolg van een veranderende samenstelling van de opbrengsten in de Consumer Business Unit en het toenemende gewicht van International Carrier Services in de totale opbrengsten van de Groep. Anderzijds daalden in het segment Enterprise en in Service Delivery Engine & Wholesale de verkoopgerelateerde kosten aanzienlijk. De verkoopgerelateerde kostenstijging in het vierde kwartaal van 2009 kon worden beperkt tot 1,9%, vooral door de lagere verkoopkosten van ICS, die 4,6% lager liggen dan het vierde kwartaal van 2008, als gevolg van de lagere opbrengsten op jaarbasis. Personeelskosten De personeelskosten voor het volledige jaar 2009 daalden met 1,4% in vergelijking met 2008, doordat Belgacom duidelijk de vruchten plukte van vroegere en lopende programma's voor personeelsvermindering. In de loop van 2009 verlieten 567 fte's het bedrijf door een combinatie van natuurlijke afvloeiing, peterschap en programma's voor externe mobiliteit. Dit neutraliseert ruimschoots de impact van de loonindexering overgedragen van 2008.
10
Eind 2008
Aantal FTE Consumer Business Unit Enterprise Business Unit Service Delivery Engine & Wholesale Staff & Support International Carrier Services Totaal
12 maanden variatie
Eind 2009
5.979 5.479 3.421 2.263 229 17.371
5.718 5.328 3.303 2.230 225 16.804
-261 -151 -118 -33 -4 -567
Andere bedrijfskosten De andere bedrijfskosten daalden met 5,6% of 50 miljoen EUR in vergelijking met 2008. Deze positieve evolutie is hoofdzakelijk het resultaat van de bedrijfswijde initiatieven om de kosten te drukken, de lagere kosten ten gevolge van het Telindus-desinvesteringsprogramma bij EBU en de kostenbesparing in verband met het ontruimde Proximus-gebouw. De besparingen werden gedeeltelijk geneutraliseerd door de stijgende kosten bij CBU ten gevolge van de overname van de bedrijven Tango en Scarlet. Op organische basis verminderden de niet-HR-kosten met 7% in vergelijking met 2008, waarbij de kosten in het vierde kwartaal met 12,4% daalden, inclusief een eenmalig positief effect. Niet-terugkerende kosten1 De in het tweede kwartaal van 2009 gerapporteerde niet-terugkerende kosten van 62 miljoen EUR omvatten de boete opgelegd door de Belgische mededingingsautoriteit voor een nettobedrag van 55,5 miljoen EUR en de kosten voor personeelsherstructureringsprogramma's voor een bedrag van 7 miljoen EUR. Bedrijfswinst vóór afschrijvingen (ebitda) Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 (in miljoen EUR)
Consumer Business Unit Enterprise Business Unit Service Delivery Engine & Wholesale Staff & Support Internationale Carrierdiensten Eliminaties tussen de segmenten Totaal Niet-terugkerende opbrengsten Niet-terugkerende kosten Totaal
1.093 1.266 -67 -366 64 0 1.990 8 -93 1.905
(%)
55% 64% -3% -18% 3% -0% 100%
(in miljoen EUR)
1.048 1.231 -64 -337 78 0 1.955 74 -62 1.967
Variatie 2009/2008
(%)
54% 63% -3% -17% 4% -0% 100%
-4,1% -2,8% -4,6% 7,9% 21,7% -1,7%
3,3%
Belgacom rapporteert voor het volledige jaar 2009 een groepsebitda, exclusief niet-terugkerende elementen, van 1955 miljoen EUR of een daling op jaarbasis van 1,7%. Dat brengt de ebitdamarge, exclusief nietterugkerende elementen, voor 2009 op 32,6% in vergelijking met 33,3% voor 2008. Terwijl de ebitdamarge betrekkelijk stabiel bleef in de eerste drie kwartalen, lag ze typisch lager in het vierde kwartaal. Met 30,8% ligt de ebitdamarge voor het vierde kwartaal van 2009 lichtjes hoger dan voor dezelfde periode in 2008 (30,4%). Afschrijvingen2 De afschrijvingen zijn gedaald van 743 miljoen EUR in 2008 tot 706 miljoen EUR in 2009 als gevolg van een lagere activabasis bij SDE&W en de desinvestering van de non-corefilialen van Telindus bij EBU. Deze daling werd gedeeltelijk geneutraliseerd door hogere afschrijvingen bij CBU als gevolg van de consolidering van Tango en Scarlet en het succes van Belgacom TV, dat leidde tot meer verhuurde settopboxen. Netto financieel resultaat2 Het verschil op jaarbasis in het netto financiële resultaat, dat evolueerde van - 109 miljoen EUR in 2008 naar - 117 miljoen EUR in 2009, is het resultaat van de interesten op obligaties uitgegeven in het laatste kwartaal van 2008 voor een nominaal bedrag van 500 miljoen EUR en lagere interestopbrengsten van deposito's in 2009.
1
Niet-terugkerende opbrengsten en niet-terugkerende kosten omvatten winsten of verliezen op de verkoop van geconsolideerde ondernemingen die afzonderlijk hoger liggen dan 5 miljoen EUR, boetes en straffen opgelegd door de mededingingsautoriteit of de regelgever die hoger liggen dan 5 miljoen EUR en kosten voor personeelsherstructureringsprogramma's. 2 Geconsolideerde resultatenrekening: pagina 36 van het persbericht
11
Belastingen2 De fiscale uitgaven bedroegen 241 miljoen EUR in 2009, wat neerkomt op een effectieve aanslagvoet van 21,0% vergeleken met 24,1% in 2008. De effectieve aanslagvoet is gebaseerd op de toepassing van de algemene principes van de Belgische fiscale wetgeving en ondervond in 2009 een impact van een aantal eenmalige zaken. De niet-cashmeerwaarde van 74 miljoen EUR die voortvloeide uit de BICS-MTN transactie had een positief effect op de effectieve aanslagvoet van het vierde kwartaal 2009. Nettowinst (aandeel van de Groep)2 De nettowinst van de Groep steeg van 800 miljoen EUR eind 2008 tot 904 miljoen EUR eind 2009, hoofdzakelijk ten gevolge van een positieve evolutie van de niet-terugkerende opbrengsten en kosten, terwijl op jaarbasis de afschrijvingen daalden. Investeringen (capex) (in miljoen EUR)
Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 (in miljoen EUR)
Consumer Business Unit Enterprise Business Unit Service Delivery Engine & Wholesale Staff & Support Internationale Carrierdiensten Totaal
195 19 477 54 19 764
(%)
25% 3% 62% 7% 2% 100%
(in miljoen EUR)
89 20 422 44 22 597
Variatie 2009/2008
(%)
15% 3% 71% 7% 4% 100%
-54,1% 2,0% -11,5% -18,7% 17,4% -21,8%
In de loop van 2009 investeerde de Belgacom Groep 597 miljoen EUR of 10% van de groepsopbrengsten. Het capexniveau in het vierde kwartaal ligt typisch hoger, met een totaal van 192 miljoen EUR dat in het vierde kwartaal van 2009 werd geïnvesteerd. Het verschil met vorig jaar wordt vooral verklaard door de hernieuwing van de voetbaluitzendrechten in 2008 (105 miljoen EUR voor drie voetbalseizoenen). Kasstromen (in miljoen EUR) Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen Netto kasstroom gegenereerd uit / (besteed in) andere investeringsactiviteiten Kasstroom voor financieringsactiviteiten of "vrije kasstroom" Netto kasstroom besteed in financieringsactiviteiten Netto toename / (afname) van kas en kasequivalenten
Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 1.552 -764 -380 409 -570 -161
1.406 -597 -12 797 -1.030 -233
Eind 2009 rapporteert Belgacom een kasstroom uit operationele activiteiten van 1406 miljoen EUR, inclusief de betaling van 66 miljoen EUR boete aan de Belgische mededingingsautoriteit, een daling van 35 miljoen EUR van de ebitda in 2009 vóór niet-terugkerende elementen en de spreiding in 2008 van de betaling van de voetbaluitzendrechten over drie jaar. De kasstromen uit andere investeringsactiviteiten stegen op jaarbasis met 368 miljoen EUR, wat vooral toe te schrijven is aan de overname van Tango en Scarlet in 2008 voor een gecombineerd bedrag van 380 miljoen EUR exclusief kasmiddelen. Dat resulteert voor 2009 in een vrije kasstroom van 797 miljoen EUR, i.e. 388 miljoen EUR meer dan in 2008. De lagere vrije kasstroom in het laatste kwartaal van 2009 is het gevolg van de betaling van interesten op de langetermijnleningen van de Groep, een dubbele btw-betaling in december en de afbetaling van de onroerende voorheffing. Daarnaast lagen de kapitaaluitgaven hoger in het vierde kwartaal en werd de vrije kasstroom beïnvloed door de verwatering van het aandeel in BICS na de afsluiting van de transactie met MTN. De kasstroom gebruikt voor financieringsactiviteiten daalde met 460 miljoen EUR in vergelijking met 2008, vooral door de uitgave van obligaties eind 2008 voor een nominaal bedrag van 500 miljoen EUR, gedeeltelijk geneutraliseerd door de 352 miljoen EUR in 2008, gebruikt voor aandeleninkoopprogramma's, terwijl in 2009 de Groep vervallen langetermijnleningen terugbetaalde voor een bedrag van 300 miljoen EUR. De kasstroom gebruikt voor financieringsactiviteiten omvat de in 2009 aan de aandeelhouders uitgekeerde dividenden voor een totaalbedrag van 684 miljoen EUR, terwijl dat in 2008 710 miljoen EUR was.
12
Ten gevolge daarvan daalden de kas en kasequivalenten in 2009 met 233 miljoen EUR in vergelijking met een daling van 161 miljoen EUR in 2008. Balans en eigen vermogen1 Ten gevolge van de afronding van de toewijzing van de overnameprijs van Scarlet daalde de goodwill met 23 miljoen EUR in vergelijking met einde 2008. De immateriële en materiële vaste activa daalden in 2009 met 11 miljoen EUR ten gevolge van een gecombineerde impact van de kapitaaluitgaven, de afschrijvingen, de erkenning van het klantenbestand en de handelsnaam als resultaat van de toewijzing van de overnameprijs van Scarlet en de inbreng door MTN van zijn internationale carrieractiva in BICS. Het eigen vermogen steeg van 2271 miljoen EUR eind 2008 tot 2521 miljoen EUR in 2009, wat vooral een weerspiegeling vormt van het feit dat de nettowinst in 2009 hoger lag dan de aangekondigde en in april en december 2009 uitgekeerde dividenden. De financiële positie van Belgacom blijft gezond. Eind 2009 daalde de netto financiële schuld van Belgacom tot 1716 miljoen EUR, of 119 miljoen EUR minder dan eind 2008. De lagere schuld is voornamelijk het resultaat van de vrije kasstroom (797 miljoen EUR), die hoger lag dan het in 2009 uitgekeerde dividend (685 miljoen EUR). Eind 2009 bedroeg de uitstaande financiële schuld 2,2 miljard EUR, waarvan het grootste deel vervalt in 2011 en 2016. Resultaten voor 2009 versus verwachtingen Dankzij de licht gestegen opbrengsten (met 0,2%) tegenover 2008, heeft Belgacom beter gedaan dan de opbrengstenverwachtingen voor 2009, die uitgingen van een ‘achteruitgang met ca. 1%’. Door de strikte kostenbeheersing valt de ebitdamarge van 32,6% precies in het midden van de verwachtingsvork van 32% tot 33%. Met totale investeringen die 10% van de groepsopbrengsten bedroegen, lag de capex volledig binnen de verwachte vork van 10 à 11 % van de groepsopbrengsten. Prestaties versus vooruitzichten Criteria
Verwachting 2009
Gerapporteerd 20091
Opbrengsten van de Groep
Daling met ca 1%
0,2%
Ebitdamarge van de Groep
Tussen 32%-33%
32,6%
CAPEX/opbrengsten
Tussen 10%-11%
10,0%
1
Voor niet-terugkerende items
Impact van de regelgeving in 2010 MTR2 Op 1 februari 2010 kondigde de Belgische regelgever (het BIPT) zijn ontwerpbesluit inzake het MTR glide path voor 2010-2013 aan. Het ontwerpbesluit voorziet midden 2010 in een verlaging voor alle drie mobiele operatoren in België. Voor Belgacom zal de MTR worden verlaagd van 0,072 EUR 3 op dit ogenblik naar 0,0445 EUR, met andere woorden een verlaging van 38%. Aangezien de verlaging die voor de twee andere mobiele operatoren wordt voorgesteld drastischer is, zal de asymmetrie verkleinen. Vanaf midden 2010 zal de asymmetrie met Mobistar nog 9% bedragen (komende van 25%) en die met Base 26% (komende van 59%). De impact van de voorgestelde MTR-verlaging in 2010 op de ebitda wordt geraamd op minder dan 10 miljoen EUR voor 2010, terwijl de impact op de totale opbrengsten geraamd wordt op ongeveer 50 miljoen EUR. Deze ramingen houden rekening met zowel de rechtstreekse impact van de lagere mobiele terminatie tareiven (MTR's) alsook met de repercussie ervan op de tarieven van vast naar mobiel.
Roaming De bijgewerkte verordening inzake spraakroaming (Roaming II) werd door de Ministerraad van de EU formeel goedgekeurd op 8 juni 2009. De tarieven voor spraakroaming zullen vanaf 1 juli 2010 dan ook verder dalen: uitgaand retailverkeer van 0,43 EUR naar 0,39 EUR, inkomend retailverkeer van 0,19 EUR naar 0,15 EUR en uitgaand wholesaleverkeer van 0,26 EUR naar 0,22 EUR. 1
Geconsolideerde balans: pagina 37 van het persbericht
2 3
Zie ook pagina 29 Inclusief inflatie
13
De dataroamingdiensten zijn op wholesaleniveau gereglementeerd door middel van een prijsplafond, berekend op basis van het aantal kilobyte. Op 1 juli 2010 zullen de dataroamingtarieven dalen van 1 EUR per Mb naar 0,8 EUR per Mb. De verwachitng is dat de lagere roamingtarieven voor spraak en data de opbrengsten met 25 miljoen EUR zullen doen dalen, met nagenoeg dezelfde impact op de ebitda. Diensten met verhoogd tarief Vanaf 1 april 2010 zal Belgacom waar nodig evolueren naar een collecting model voor diensten met toegevoegde waarde waar Belgacom voor rekening van een derde contentprovider de desbetreffende vergoedingen bij de klanten zal innen. Dat is een gevolg van de definitieve omzendbrief van eind 2009 vanwege het ministerie van Financiën betreffende de toepassing van de btw op de diensten met toegevoegde waarde en de belasting op kansspelen. Daardoor kunnen de desbetreffende opbrengsten niet meer volledig worden beschouwd als Belgacomopbrengsten. Er wordt dan ook verwacht dat dit collecting model, gekoppeld aan de verplichte alignering van de tarieven voor een mobiele oproep met de tarieven voor een oproep vanaf een vast toestel de opbrengsten van de Groep met 45 miljoen EUR zal laten dalen, zonder impact op de ebitda van de Groep. Vooruitzichten 2010 In de huidige economische context en rekening houdend met de geraamde impact van de verordening, verwacht Belgacom voor het lopende jaar 2010 dat de opbrengsten van de Groep tussen 8% en 9% zullen stijgen in vergelijking met 2009, met de 100% consolidering van BICS. Dankzij haar blijvende focus op kostenefficiëntie zal Belgacom haar ebitdamarge binnen de vork van 30% à 31% weten te houden. De capexniveaus voor 2010 zullen rond de 10% van de groepsopbengsten liggen.
14
Consumer Business Unit – CBU Crisisbestendig: gerapporteerde opbrengsten + 7,1%; onderliggende business1 + 2,3% op jaarbasis Veranderende samenstelling van de opbrengsten heeft een impact op de verkoopgerelateerde kosten Geslaagde kostenbeperking: organische niet-HR-uitgaven -4,4% op jaarbasis Recordverkoop van packs en Belgacom TV Resultatenrekening Consumer Business Unit Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 Variatie 2009/2008
(in miljoen EUR) TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen
2.253
2.414
7,1%
-553 -325 -282 -1.160
-723 -345 -297 -1.366
30,8% 6,2% 5,5% 17,8%
1.093 49%
1.048 43%
-4,1%
TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1) Contributiemarge Niet-terugkerende kosten BEDRIJFSWINST vóór afschrijvingen Afschrijvingen BEDRIJFSWINST
0
-7
-
1.093
1.041
-4,7%
-105
-144
37,4%
988
897
-9,2%
(1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten
Financiële en operationele kwartaalresultaten van CBU: pagina 32
CBU opbrengsten crisisbestendig, groeien met 7,1% CBU beëindigde het jaar 2009 met sterke opbrengsten van 2414 miljoen EUR, een groei op jaarbasis van 7,1% of 161 miljoen EUR. Zoals verwacht bleek het consumentensegment bestand tegen de economische crisis, zonder beduidende financiële impact in 2009. Op jaarbasis leverden de overgenomen bedrijven Scarlet en Tango een positieve bijdrage van 136 miljoen EUR. De gerapporteerde opbrengsten in het vierde kwartaal kenden een groei van 4,1%. Vergeleken met de vorige kwartalen is dat iets lager aangezien de bijdrage op jaarbasis van de overgenomen bedrijven afnam. Alleen Scarlet, dat vanaf december 2008 geconsolideerd werd, droeg in het laatste kwartaal van 2009 nog bij tot het verschil. Op organische basis stegen de opbrengsten van CBU met 1,2% of 26 miljoen EUR, inclusief een negatieve impact van de regelgeving voor een totaalbedrag van 25 miljoen EUR. Afgezien van de regelgeving kende de onderliggende business in 2009 een groei van 2,3% in vergelijking met vorig jaar. De groei is voornamelijk te danken aan Belgacom TV en mobiele data , die de dalende opbrengsten uit vaste en mobiele spraak meer dan compenseren. Boekjaar afgesloten op 31 december (in miljoen EUR)
Opbrengsten Van Vast Spraak Data TV Toestellen (excl. TV) Scarlet Andere opbrengsten Van Mobiel Spraak Data Toestellen Tango Andere opbrengsten 1
2008
2009
Variatie 2009/2008
Variatie % 2009/2008
2.253
2.414
161 0
1.144
1.239
95
7,1% 8,3%
599 313 86 57 9 80
561 323 134 51 95 76
-38 10 48 -6 86 -4
-6,3% 3,1% 55,2% -10,4% -4,8%
1.110
1.175
66
5,9%
723 277 50 43 16
704 303 62 93 14
-20 25 12 50 -2
-2,8% 9,1% 23,6% -11,3%
Exclusief de impact van overnames en de regelgeving
15
Opbrengsten uit vaste spraak 6,3% lager, lijnenverlies verbeterd en ARPU stabiel De opbrengsten uit vaste spraak ondergingen in 2009 een positieve impact van de prijsindexeringen in juli en oktober 2008. Dat kon de druk op de opbrengsten door de doorwerkende impact van de prijsdalingen van het vast-naar-mobielverkeer (april en juli 2008), het dalende aantal toegangslijnen en het succes van de packs en de forfaitaire tariefplannen evenwel niet neutraliseren. In 2009 wist CBU het verlies van zijn vaste lijnen te beperken tot 138.000 lijnen, een beduidende verbetering vergeleken met 2008 (- 162.000 lijnen). De packs met een vaste lijn en het aanhoudende succes van de forfaitaire aanbiedingen zorgden voor een duidelijke stabilisering van het verlies van toegangslijnen. Het vaste spraakverkeer daalde op jaarbasis met 5,4% als gevolg van het kleinere aantal toegangslijnen. Het verkeer in het vierde kwartaal van 2009 trok aan na een typisch zwakker derde kwartaal door de zomervakantie. Op jaarbasis bleef de ARPU voor vaste spraak stabiel op 21,7 EUR aangezien de positieve impact van de prijsindexeringen de impact van de regelgeving en van de lagere retailprijzen voor oproepen naar Telenet/Versatel naar aanleiding van de lagere vaste terminatietarieven sinds 1 januari 2009 compenseerde. Opbrengsten uit vaste data stijgen 3,1%, hoger aantal klanten compenseert lagere ARPU Vanaf de tweede helft van het jaar trokken de internetopbrengsten aan door het wegvallen van de impact van de kortingen in het kader van de eindejaarspromotie in 2008. Dat positieve effect wordt ook weerspiegeld in de ARPU. CBU sloot het jaar af met een ARPU van 28,7 EUR, 1,3 EUR minder dan in 2008, vooral door het succes van de packs. CBU wist in 2009 53.000 nieuwe internetklanten aan te trekken, waarvan 18.000 in het vierde kwartaal, wat iets minder is dan in dezelfde periode vorig jaar (nettoaantal van 26.000 nieuwe klanten). De toename van het aantal klanten in 2009 werd licht beïnvloed door het verlies van een klein aantal Scarlet-klanten. Eind 2009 telde CBU 1.075.000 internetklanten, inclusief de residentiële klanten van Scarlet. Opbrengsten Belgacom TV 55,2% hoger, sterke klantenwerving en hogere ARPU In 2009 lukte het Belgacom om het klantenbestand voor Belgacom TV uit te breiden met 246.000 nieuwe televisieabonnees, vergeleken met 201.000 in 2008. In het vierde kwartaal van 2009 deed Belgacom TV het bijzonder goed en vestigde daarmee een nieuwe recordverkoop van niet minder dan 89.000 nieuwe abonnementen. Dat sterke resultaat was te danken aan het bedrijfsbrede FAIR-programma en werd in de hand gewerkt door een positief seizoenseffect. FAIR werd midden 2009 gelanceerd en pakt de concurrentie van de kabel aan met een aantal initiatieven, waaronder de lancering van het 'Free TV' pack. Ook Scarlet zorgt voor meer tv-klanten sinds de lancering van Scarlet One in september 2009. Eind 2009 telde CBU 752.000 tv-klanten, waarvan 100.000 secondstreamgebruikers. Op jaarbasis steeg de tv-ARPU per gezin met 5,4% (+ 1,1 EUR) tot 20,4 EUR dankzij een geringere impact van promoties. Vooral het vierde kwartaal van 2009 zette een sterke prestatie neer, met een ARPU van 21,3 EUR door een toenemend gebruik van diensten op aanvraag, een groter aantal activeringen en klanten die overschakelden op het Comfort-aanbod met high definition. Opbrengsten uit mobiele spraak 2,8% lager, ruimere klantenbasis gecompenseerd door daling van ARPU Voor 2009 rapporteerde CBU 704 miljoen EUR opbrengsten uit mobiele spraak, of 2,8% minder. Vanaf het derde kwartaal van 2009 verbeterde de evolutie van de opbrengsten op jaarbasis aanzienlijk. Vanaf juli 2009 ondergingen de opbrengsten uit mobiele spraak niet langer de impact van de verlaagde mobiele terminatietarieven. Ook al werden de opbrengsten uit spraakroaming geraakt door de door de regelgever opgelegde tariefverlaging op 1 juli 20091, toch bleven de spraakopbrengsten in het vierde kwartaal stabiel ten opzichte van 2008. In 2009 haalde CBU 74.000 nieuwe mobiele klanten binnen, waarvan 22.000 in het laatste kwartaal van 2009. In het vierde kwartaal van 2009 stelde Belgacom evenwel vast dat 27.000 kaarten niet actief waren. Door een opruiming van deze kaarten nam het totale klantenbestand af met 5000 kaarten ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Het totale mobieleklantenbestand eind 2009 stond op 3.824.000 klanten, een toename met 47.000 klanten op jaarbasis. De postpaid ratio kende een positieve evolutie van 39% eind 2008 tot 41% eind 2009. In 2009 bleek de MVNO-markt uiterst veranderlijk, omdat kaarten werden gebruikt als telefoonkaarten, wat leidde tot hoge churnpercentages. Het gevolg daarvan was een verlies van 16.000 MVNO-klanten voor het jaar 2009, terwijl CBU in 2008 nog 70.000 nieuwe MVNO-klanten wist aan te trekken. Het vierde kwartaal van 2009 werd opnieuw gekenmerkt door een positieve evolutie met een nettoaantal nieuwe MVNO-klanten van + 11.000, het resultaat van een promotieactie bedoeld voor de Marokkaanse gemeenschap.
1
De tarieven voor uitgaand retailverkeer daalden met 6,6% tot 0,43 EUR en het inkomende retailverkeer viel met 13,7% terug op 0,19 EUR.
16
De gecombineerde impact van de regelgeving en klanten die overstapten op aantrekkelijker tariefplannen leidde tot een netto-ARPU voor mobiele spraak van 15,7 EUR of 5,4% minder dan het jaar voordien. Opbrengsten uit mobiele data 9,1% hoger, met een stevige groei van zowel sms (+8,1%) als geavanceerde data (+12,2%) De sms-opbrengsten stegen tot 227 miljoen EUR door het succes van de tariefplannen met gratis sms'en, waardoor de opbrengsten uit inbound verhoogden. In vergelijking met 2008 steeg het aantal betalende sms'en per maand met bijna 22% tot 73,4 sms'en per klant als gevolg van de substitutie van spraak door sms. In het vierde kwartaal van 2009 bereikten de betalende sms'en hun hoogste niveau ooit met 80,3 sms'en per klant. Dat is het resultaat van het seizoenseffect en van een elasticiteitseffect voor sms-roaming omwille van de lagere prijzen zoals bepaald door de Europese regelgeving. Vanaf 1 juli 2009 werden de tarieven voor sms-roaming gereglementeerd, waardoor de prijs van een sms maximaal nog 0,11 EUR mag bedragen. De positieve impact op de volumes neutraliseert de negatieve impact van de tarieven volledig. De groei van de opbrengsten uit geavanceerde data tot 75 miljoen EUR of + 12,2% is het resultaat van de geslaagde Internet One-promoties die in april 2009 werden gelanceerd. Internet One combineert vast en mobiel internet in één pack, wat de drempel voor mobiel internet verlaagt. Daarnaast ondervond de evolutie van de opbrengsten op jaarbasis vanaf april 2009 niet langer de impact van de strengere regels inzake voting en spelen, vastgelegd in een Koninklijk Besluit van april 2008 Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie % 2009/2008
(in miljoen EUR)
2008
2009
Opbrengsten mobiele DATA
277
303
9,1%
Data - SMS Advanced data
210 67
227 75
8,1% 12,2%
76% 24%
75% 25%
% in opbrengsten mobiele Data Data SMS Advanced data
17
CBU bedrijfskosten vóór afschrijvingen De gerapporteerde bedrijfskosten van CBU voor het volledige jaar bedroegen in totaal 1366 miljoen EUR, wat een toename betekent van 206 miljoen EUR in vergelijking met het voorgaande jaar. Tango en Scarlet droegen 121 miljoen EUR bij tot de stijging op jaarbasis. Op een vergelijkbare basis stegen de kosten met 7,6% of 86 miljoen EUR ten gevolge van de hogere verkoopkosten. Dat zorgt voor een volledige neutralisering van de kostenbesparingen die werden gerealiseerd door het bedrijfsbrede kostenverminderingsprogramma. Kosten van verkochte materialen en diensten hoger door gewijzigde opbrengstenmix De verkoopkosten voor het volledige jaar 2009 stegen op jaarbasis met 170 miljoen tot 723 miljoen EUR, waarbij Scarlet en Tango 76 miljoen EUR bijdroegen tot het verschil op jaarbasis. Op organische basis stegen de verkoopkosten met 18% of 94 miljoen EUR ten gevolge van hogere commissies door de gewijzigde samenstelling van de verkoopkanalen, een betere verkoop van Belgacom TV en gsm's, met een impact op de kosten voor eindapparatuur, en hogere interconnectiekosten wegens gratis sms'en en gratis minuten. Personeelskosten beïnvloed door overgenomen bedrijven, stabiele organische HR-kosten Eind 2009 telde CBU 5718 fte's, of 261 fte's minder dan eind 2008. Dit is het resultaat van het peterschapsprogramma, de externe mobiliteit en de natuurlijke afvloeiing. De gerapporteerde stijging in de personeelskosten met 6,2% op jaarbasis tot 345 miljoen EUR, was het gevolg van de bijdrage van het extra personeelsbestand na de overname van Tango en Scarlet dat de variatie op jaarbasis voor een groot deel van 2009 beïnvloedde. De organische personeelskosten bleven betrekkelijk stabiel op jaarbasis. Andere bedrijfskosten positief beïnvloed door strikte kostenbeheersing Het bedrijfsbrede kostenefficiëntieprogramma dat begin 2009 werd gelanceerd, resulteerde in een sterke prestatie qua kostencontrole binnen CBU. De organische andere bedrijfskosten daalden met 4,4 % vergeleken met een jaar geleden. De stijging van de gerapporteerde andere bedrijfskosten met 5,5% wordt volledig veroorzaakt door de bijdrage tot de kosten van de overgenomen bedrijven. In het vierde kwartaal van 2009 bedroeg het verschil op jaarbasis -5,7%, een duidelijke verbetering vergeleken met de vorige kwartalen aangezien Tango niet langer bijdroeg en de bijdrage van Scarlet zich beperkte tot twee maanden.
CBU bedrijfswinst vóór afschrijvingen (ebitda) De gerapporteerde ebitda van CBU voor het volledige jaar bedroeg 1048 miljoen EUR of 4,1% minder dan een jaar geleden door de hogere verkoopkosten. Voor 2009 rapporteerde CBU een contributiemarge van 43,4% . De contributiemarge was in het vierde kwartaal traditioneel lager dan in de vorige kwartalen door het groter aantal promotieacties naar het einde van het jaar toe. De gerapporteerde marge bedroeg 39,6%.
Tango Boekjaar afgesloten op 31 december
2009 1
Opbrengsten (in miljoen EUR)
93
Totale mobiele actieve klanten (in '000)
259
Gemengde netto ARPU (EUR per maand)
23,9
(1) Totale opbrengsten van Tango, m.a.w. vaste en mobiele opbrengsten
Over het volledige jaar 2009 rapporteerde Tango 93 miljoen EUR opbrengsten. In vergelijking met vorig jaar daalden de opbrengsten in het vierde kwartaal van 2009 van 26 miljoen EUR in 2008 tot 24 miljoen EUR in 2009 ten gevolge van de regelgeving inzake spraak- en sms-roaming. Eind 2009 bedroeg het totale aantal mobiele klanten 259.000, een toename met 14.000 klanten in vergelijking met 2008. De gemengde netto-ARPU uit mobiele activiteiten bedroeg 23,9 EUR.
18
CBU operationeel resultaat
OPERATIONEEL OVERZICHT
Boekjaar afgesloten op 31 december 2008
2009
Variatie 2009/2008
Variatie % 2009/2008
3.068 2.111 54 902 4.801 3.996 417 388 506 441 65
3.102 1.968 60 1.075 4.594 3.781 423 390 752 652 100
35 -143 5 173 -207 -215 6 2 246 211 35
1,1% -6,8% 9,2% 19,2% -4,3% -5,4% 1,4% 0,5% 48,6% 47,8% 54,2%
21,6 30,0 19,4
21,7 28,7 20,4
0,1 -1,3 1,1
0,4% -4,5% 5,4%
3.777 2.235 1.431 111 19,5%
3.824 2.199 1.530 95 20,7%
47 -37 99 -16
1,2% -1,6% 6,9% -14,3% -
14,4 37,6 23,0 16,6 6,3
14,2 35,7 22,5 15,7 6,7
-0,2 -1,8 -0,5 -0,9 0,4
-1,6% -4,8% -2,1% -5,4% 6,3%
UoU (eenheden)
225,8
286,0
60,2
26,6%
MoU (min)
115,3
110,5
-4,8
-4,1%
96,7
95,6
-1,1
-1,2%
111,4
176,5
65,2
58,5%
60,2
73,4
13,2
21,9%
VAN VAST Aantal toegangskanalen (in duizenden) Spraak (PSTN/ISDN) IP ADSL, VDSL Verkeer (in miljoen minuten) Nationaal Vast naar Mobiel Internationaal TV (in duizenden) TV-gezinnen waarvan 2de stroom gebruikers ARPU (in EUR) ARPU Spraak ARPU Breedband ARPU Belgacom TV VAN MOBIEL Aantal actieve klanten (in duizenden) Prepaid Postpaid MVNO Geannualiseerde churn rate (gemengd - variatie in p.p.) Netto ARPU (in EUR) Prepaid Postpaid Gemengd Gemengd Spraak Gemengd Data
Genormaliseerde MoU (min) SMS (eenheden) Genormaliseerde SMS (eenheden)
19
Enterprise Business Unit - EBU Contributiemarge stijgt van 47% tot 49% Sterke kostenbesparing verzacht impact van de crisis Niet-HR-kosten verminderen met 20% op jaarbasis, organische kosten min 12,8% Jaaropbrengsten uit onderliggende1 business over het volledige jaar op 3,1% op jaarbasis
Resultatenrekening Enterprise Business Unit (in miljoen EUR)
Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 Variatie 2009/2008
TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen
2.696
2.501
-7,2%
-844 -408 -178 -1.430
-748 -379 -142 -1.270
-11,4% -6,9% -20,2% -11,2%
1.266 47%
1.231 49%
-2,8%
8 -39
0 -56
-
1.235
1.176
-4,8%
-32
-27
-15,6%
1.203
1.149
-4,5%
TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1) Contributiemarge Niet-terugkerende opbrengsten Niet-terugkerende kosten BEDRIJFSWINST vóór afschrijvingen Afschrijvingen BEDRIJFSWINST (1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten
Financiële en operationele kwartaalresultaten van EBU: pagina 34
EBU opbrengsten niet volledig immuun voor de crisis, beperkte impact EBU rapporteerde over het hele jaar 2501 miljoen EUR opbrengsten, wat 7,2% of 195 miljoen EUR minder is dan vorig jaar, inclusief een opbrengstenverlies van 88 miljoen EUR ten gevolge van desinvesteringen2. Zoals verwacht bleef het bedrijvensegment niet volledig immuun voor de economische neergang, waardoor delen van zijn opbrengstenstroom onder druk kwamen te staan. Die druk nam in de laatste kwartalen evenwel niet toe. Zonder de impact van de desinvestering gingen de organische opbrengsten van EBU in 2009 met 4,2% achteruit, wat neerkomt op 108 miljoen EUR. Hierin is de negatieve impact van de regelgeving voor een totaalbedrag van 26 miljoen EUR begrepen. Daardoor bleef de impact op de opbrengsten uit onderliggende business beperkt tot een daling van 3,1% voor het volledige jaar 2009. Zoals verwacht had dit vooral te maken met de druk op de opbrengsten in het mobiele en IT-domein. EBU wist het jaar af te sluiten met een lichte daling van het aantal orders vergeleken met 2008, een prestatie in een uitdagende economische omgeving. Over het volledige jaar 2009 had de orderopname een totale transactiewaarde (Total Transaction Value - TTVA3) van 959 miljoen EUR. Daarin zit een beduidend herstel in het vierde kwartaal tot 336 miljoen EUR, onder impuls van een positief seizoenseffect in de openbare sector in combinatie met de uitvoering van eerder uitgestelde projecten, in het bijzonder de verkoop van IT-producten in de vijf internationale core-vestigingen en IT-diensten in België.
Opbrengsten uit onderliggende business omvatten geen impact van desinvesteringen en regelgeving. Non-corelanden van Telindus International voor 69 miljoen EUR, Certipost en Win 3Totale transactiewaarde: geannualiseerde waarde van nieuwe contracten die gedurende een specifieke periode worden ondertekend. Dit omvat niet de verlenging en het behoud van bestaande spraak- (vast-mobiel) of mobieledatacontracten, en ook niet de veranderingen van mobiel tariefplan. De TTVA is een indicator van het peil van de orderopname in een specifieke periode en is onderhevig aan seizoensschommelingen. De TTVA is geen raming van de totale opbrengsten. 1 2
20
Boekjaar afgesloten op 31 december (in miljoen EUR)
Opbrengsten
2008
2009
Variatie 2009/2008
Variatie % 2009/2008
2.696
2.501
-195
-7,2%
1.880
1.729
-151
-8,0%
Spraak Data ICT Toestellen Andere opbrengsten
608 408 756 77 32
574 401 670 74 10
-34 -6 -86 -2 -22
-5,6% -1,6% -11,3% -3,2% -68,4%
Van Mobiel
816
771
-45
-5,5%
Spraak Data Toestellen Andere opbrengsten
624 162 20 10
560 184 15 12
-63 22 -5 2
-10,2% 13,7% -27,3% 20,1%
Van Vast
Opbrengsten van vaste spraak beïnvloed door lijnenverlies en lager verbruik per lijn Over het volledige jaar 2009 genereerde EBU 574 miljoen EUR opbrengsten uit vaste spraak, wat 5,6% minder is dan in 2008. Vanaf het derde kwartaal van 2009 wordt de vergelijking op jaarbasis niet langer beïnvloed door de doorwerkende impact van de twee prijsverlagingen voor vast-naar-mobielverkeer (1 april en 1 juli 2008). Het positieve effect van de twee prijsindexeringen in juli en oktober 2008 compenseert slechts in beperkte mate de impact van het aanhoudende verlies van vaste lijnen. Over het volledige jaar 2009 verloor EBU in totaal 53.000 vaste lijnen, terwijl dat aantal 33.000 bedroeg voor 2008. Er gingen in 2009 meer vaste lijnen verloren omdat klanten trachtten te besparen en ook als gevolg van het toenemende aantal faillissementen in België. Het nettoverlies aan vaste lijnen op jaarbasis en het lagere verbruik per lijn hadden een impact op het totale aantal minuten vast spraakverkeer, dat op jaarbasis met 8,4% daalde. Na een typisch derde kwartaal wegens de zomervakantie leefde het vaste spraakverkeer weer op in het vierde kwartaal. De impact van de regelgeving in de eerste helft van 2009 en het lagere verbruik per lijn hebben geleid tot een daling van de ARPU op jaarbasis met 2,9% tot 30,8 EUR. In de laatste drie kwartalen van 2009 bleef de ARPU betrekkelijk stabiel en bereikte 30,9 EUR in het vierde kwartaal. Opbrengsten uit vaste data beïnvloed door verzadiging van breedband en verdere migratie naar Explore De opbrengsten uit vaste data omvatten opbrengsten uit internetproducten en dataconnectiviteitsproducten. De internetmarkt van EBU raakt stilaan verzadigd en blijft heel concurrentieel. EBU kon zijn klantenbestand niettemin lichtjes uitbreiden met 3000 om zo te komen tot een totaal van 446.000 breedbandklanten eind 2009. De ARPU van 39,9 EUR uit breedband over het volledige jaar 2009 ligt 1,6% lager dan in 2008, wat het gevolg is van minder aansluitingskosten en meer promotieactiviteiten. Dataconnectiviteit wordt gekenmerkt door een voortdurende migratie van oudere technologie (huurlijnen, Frame Relay, ATM) naar het nieuwe en voordeliger Explore-platform (connectiviteit en beheerde diensten). Eind 2009 telde het Explore-platform 30.851 lijnen. Daling van organische opbrengsten uit ICT beperkt, goed vierde kwartaal Hoewel het ICT-gedeelte van de business in zekere mate kwetsbaar bleek voor de economische crisis, kon EBU de opbrengstendaling in 2009, op een vergelijkbare basis, beperken tot 2,4% ten opzichte van vorig jaar. Op gerapporteerd vlak ondervonden de ICT-opbrengsten de impact van het desinvesteringsprogramma van Telindus International, waardoor het opbrengstenverlies over het volledige jaar 69 miljoen EUR bedroeg. Het hele jaar lang had EBU te kampen met grotere IT-projecten die werden uitgesteld of in de tijd gespreid, beslissingsprocessen die meer tijd in beslag namen, en bestaande klanten die vroegen om opnieuw te onderhandelen over bestaande contracten. De trends verslechterden echter niet. In het vierde kwartaal van 2009 deed de ICT-business het betrekkelijk goed, waardoor opbrengsten stegen tot in totaal 181 miljoen EUR. Dit beduidende herstel was het resultaat van een sterke prestatie neergezet door Telindus International, in de hand gewerkt door een positief seizoenseffect, vooral in de openbare sector. Omdat de IT-business typisch een lagere marge heeft, en dankzij de sterke focus op de verkoopgerelateerde kosten, bleef de impact op ebitda gering. Een aantal producten in de ICT-portefeuille deden het heel goed in crisistijd. Datacenterproducten zoals housing- en hostingdiensten bieden bijvoorbeeld flexibele oplossingen aan klanten, helpen hen hun kosten te optimaliseren en snelle besparingen door te voeren. De beduidende opbrengstengroei op jaarbasis gegenereerd door dit type IT-oplossingen hielp de achteruitgang in de verkoop van IT-hardware te beperken, maar kon deze niet volledig neutraliseren.
21
(in miljoen EUR) Gerapporteerde opbrengsten ICT Impact desinvesteringen ICT excl. verkochte landen
Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008 2009 2009/2008 756 69 687
670 0 670
-11,3% -2,4%
Lagere opbrengsten uit mobiele spraak, ondanks stevige groei van de klantenbasis, door de regelgeving en de impact van de crisis Over het volledige jaar 2009 rapporteert EBU 560 miljoen EUR opbrengsten uit mobiele spraak, d.w.z. 10,2% minder dan vorig jaar. Hoewel het mobieleklantenbestand zich uitbreidt, ondervonden de opbrengsten van EBU uit mobiele spraak de negatieve impact van de regelgeving en de economische crisis. Gedurende het volledige jaar 2009 zag EBU zijn mobieleklantenbestand uitbreiden met 96.000, inclusief een solide groei met 24.000 mobiele klanten in het laatste kwartaal van 2009. Dat was vooral te danken aan de lancering van aantrekkelijke packs1 met zelfstandigen als doelgroep. Vanaf het derde kwartaal van 2009 werden rond deze packs een aantal promoties gelanceerd, waardoor nieuwe klanten werden aangetrokken en de churn werd beperkt. Aangezien de laatste verlaging van de MTR's dateert van 1 juli 2008, is de negatieve impact op de opbrengsten uit mobiele inbound niet langer voelbaar vanaf het derde kwartaal van 2009. De opbrengsten uit mobiele roaming ondervonden echter de impact van de door de regelgeving opgelegde tariefverlaging op 1 juli 2009, waardoor de tarieven werden verlaagd tot 0,43 EUR (- 6,6%) voor uitgaand retailverkeer en tot 0,19 EUR (- 13,7%) voor inkomend retailverkeer. Zoals voorspeld oefende de economische neergang druk uit op het mobiele verbruik, terwijl mobiel bellen steeds verder wordt vervangen door sms en e-mail. Over het volledige jaar 2009 daalde het aantal betalende MoU met 6,5% tot 328 minuten doordat businessklanten snoeiden in hun gsm-uitgaven en zakenreizen beperkten, wat een impact had op roaming. De neerwaartse trend kwam evenwel niet in een versnelling terecht, waardoor het aantal betalende MoU in het vierde kwartaal op jaarbasis 5,7% lager lag. De gecombineerde impact van de regelgeving, het lagere mobiele verbruik en meer promoties op de kmomarkt leidde tot een ARPU uit mobiele spraak die voor het volledige jaar 39,5 EUR bedroeg, of 17,2% minder dan het jaar voordien. Stevige groei van mobiele data, geavanceerde mobiele data groeien met bijna 20% De opbrengsten uit mobiele data groeiden in 2009 gestaag, waardoor het totaal voor het volledige jaar uitkwam op 184 miljoen EUR, d.w.z. een groei op jaarbasis van 13,7%. De opbrengstengroei is het resultaat van het succes van geavanceerde mobiele data, waarvan de opbrengsten in 2009 met 19,8% toenamen. Geavanceerde data vertegenwoordigen nu 68% van de totale opbrengsten van EBU uit mobiele data, wat een positieve impact heeft op de ARPU, die met 3,5% steeg tot 12,8 EUR. Wat dataroaming betreft, heeft Belgacom maatregelen genomen om onaangename verrassingen met de factuur te vermijden. Vanaf 1 juli 2009 ontvangen klanten die intekenen op PAYU 2 of een bundel, wanneer ze in het buitenland zijn, een realtimeverwittiging via sms in verband met hun verbruik van mobieledataroaming. Dat is een stap om tegemoet te komen aan de EU-regelgeving, die tegen maart 2010 klaar moet zijn. De opbrengsten uit sms groeiden in 2009 met 2,4%. Terwijl de prijs onder druk kwam te staan door de regelgeving inzake sms-roaming, die de maximale prijs voor een sms sinds 1 juli 2009 beperkt tot 0,11 EUR, was er een positief elasticiteitseffect dat resulteerde in een toenemend aantal sms'en per gebruiker. Boekjaar afgesloten op 31 december (in miljoen EUR)
2008
2009
Variatie % 2009/2008
Opbrengsten mobiele DATA
162
184
13,7%
Data - SMS Advanced data
58 105
59 126
2,4% 19,8%
35% 65%
32% 68%
% in opbrengsten mobiele Data Data SMS Advanced data
EBU bedrijfskosten vóór afschrijvingen Ondanks de druk op zijn opbrengsten wist EBU zijn kosten te drukken, waardoor de bedrijfskosten over het volledige jaar 11,2% lager lagen dan in 2008. Niet alleen droegen de gerealiseerde desinvesteringen van 1Consumentenpacks
of -aanbiedingen specifiek bedoeld voor kmo's zoals Bizz Flex, Bizz Happy Work, Bizz Happy Max. Deze aanbiedingen omvatten een pakket minuten en/of sms'en, en een forfaitair tarief wanneer de limiet van de bundel wordt overschreden. 2 Pay as you use
22
Telindus International beduidend bij tot de besparingen, ook de organische kosten werden aanzienlijk beperkt. Gerapporteerde kosten van verkochte materialen en diensten dalen met 11,4%, organisch met -4.7% EBU rapporteerde voor het volledige jaar een totaal van 748 miljoen EUR verkoopgerelateerde kosten of een daling op jaarbasis van 11,4%. Deze kostenvermindering heeft deels te maken met het desinvesteringsprogramma van EBU. Op organische basis lagen de verkoopgerelateerde kosten echter nog 4,7% lager, door een gunstige impact van de regelgeving (lagere MTR's en lagere vaste interconnectietarieven naar alternatieve netwerken vanaf 1 januari 2009) op de kosten en door de lagere opbrengsten uit mobiele roaming, mobiele toestellen en ICT. Personeelskosten bijna 7% lager te danken aan de daling van het personeelsbestand De personeelskosten voor het volledige jaar 2009 lagen 6,9% lager dan in 2008. Dat was te danken aan de positieve impact van de personeelsvermindering met 151 fte's op een totaal van 5328 fte's en van het desinvesteringsprogramma van Telindus. Dat neutraliseerde volledig de doorwerkende impact van de loonindexering in 2008. Forse verlaging van de andere bedrijfskosten, organisch bijna 13% lager EBU drukte zijn niet-HR-kosten in 2009 met 20,2%. Dat is het resultaat van de desinvesteringen en het bedrijfsbrede kostenverminderingsprogramma. De beduidende vermindering in het vierde kwartaal van 2009 van de niet-HR-kosten (- 41% op jaarbasis) is gedeeltelijk te danken aan een positief eenmalig effect. De organische andere bedrijfskosten, d.w.z. exclusief de positieve impact van desinvesteringen, daalden met 12,8% in vergelijking met 2008.
EBU bedrijfswinst vóór afschrijvingen (ebitda) EBU rapporteerde een ebitda voor het volledige jaar van 1231 miljoen EUR. De sterke kostenverlaging beperkte de daling van de ebitda tot 2,8% en verhoogde de contributiemarge, die op jaarbasis van 47,0% evolueerde naar 49,2%.
23
EBU operationeel resultaat OPERATIONEEL OVERZICHT
Boekjaar afgesloten op 31 december
VAN VAST Aantal toegangskanalen (in duizenden) Spraak (PSTN/ISDN) IP ADSL, VDSL Verkeer (in miljoen minuten) Nationaal Vast naar Mobiel Internationaal ARPU (in EUR) ARPU Spraak ARPU Breedband VAN MOBIEL Aantal actieve klanten (in duizenden) Postpaid Geannualiseerde churn rate(gemengd - variatie in p.p.) Netto ARPU (in EUR) Postpaid Postpaid Spraak Postpaid Data UoU (eenheden) MoU (min) genormaliseerde MoU (min) SMS (eenheden) genormaliseerde SMS (eenheden)
2008
2009
Variatie 2009/2008
Variatie % 2009/2008
1.987 1.538 7 443 3.643 2.499 708 436
1.937 1.479 12 446 3.336 2.278 672 386
-51 -59 5 3 -307 -221 -36 -50
-2,6% -3,8% 79,0% 0,6% -8,4% -8,8% -5,1% -11,4%
31,7 40,6
30,8 39,9
-0,9 -0,7
-2,9% -1,6%
1.139 1.139 10,1%
1.235 1.235 10,2%
96 96
8,4% 8,4%
60,0 47,6 12,4 394,8 367,7 350,5 55,4 50,1
52,4 39,5 12,9 382,4 346,0 327,7 69,6 54,5
-7,7 -8,2 0,5 -12,3 -21,7 -22,9 14,1 4,3
-12,8% -17,2% 4,2% -3,1% -5,9% -6,5% 25,5% 8,7%
24
Service Delivery Engine & Wholesale - SDE&W Resultatenrekening Service Delivery Engine & Wholesale Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 Variatie 2009/2008
(in miljoen EUR) TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1) Contributiemarge
415
386
-7,0%
-93 -209 -179 -482
-72 -193 -185 -450
-22,3% -8,0% 3,0% -6,6%
-67 -16%
-64 -17%
-
BEDRIJFSVERLIES vóór afschrijvingen
-67
-64
-
Afschrijvingen
-496
-437
-11,8%
BEDRIJFSVERLIES
-563
-502
-10,9%
(1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten
Financiële en operationele kwartaalresultaten van SDE&W: pagina 34
SDE&W opbrengsten Over het volledige jaar 2009 rapporteerde SDE&W 386 miljoen EUR opbrengsten of een daling met 7,0% op jaarbasis. Dat verschil op jaarbasis is hoofdzakelijk het gevolg van de impact van de regelgeving en lagere interconnectieopbrengsten. In het laatste kwartaal kenden de opbrengsten niettemin een lichte stijging, vooral door een herstel van het VAS-verkeer (Value-Added Services) en de installatiekosten van Scarlet. De jaaropbrengsten ondervonden de impact van: - Lagere interconnectieopbrengsten wegens lagere VAS-volumes naar aanleiding van het Koninklijk Besluit van april 2008. - Lagere wholesaleopbrengsten van Telindus naar aanleiding van de integratie met Belgacom. - Kleinere volumes qua transitverkeer naar andere operatoren. - Impact van de regelgeving door een vermindering met 50% in de prijzen voor bitstreamtransport en door de Brotsoll-regelgeving. - Lagere opbrengsten uit roaming door kleinere volumes en lagere prijzen door de regelgeving vanaf 1 juli 2009. Dit werd voor een stuk gecompenseerd door een toename van de opbrengsten uit data en capaciteit, dankzij verhoogde volumes in 2 Mbps-huurlijnen. Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2009/2008
Variatie % 2009/2008
(in miljoen EUR)
2008
2009
Opbrengsten
415
386
-29
-7,0%
330
308
-21
-6,5%
85
77
-8
-8,9%
Van Vast Van Mobiel
SDE&W bedrijfskosten voor afschrijvingen Kosten van verkochte materialen en diensten dalen met 22,3% Voor het volledige jaar 2009 daalden de verkoopkosten op jaarbasis met 22,3% tot 72 miljoen EUR. Dat is voornamelijk het gevolg van een daling van de lage-marge transitvolumes, lagere opbrengsten uit interconnectie en minder wholesaleopbrengsten bij Telindus. Personeelskosten dalen met 8%, kleiner personeelsbestand neutraliseerde de impact van de indexering van 2008 Voor 2009 rapporteerde SDE&W 193 miljoen EUR personeelskosten of een daling met 8% vergeleken met een jaar geleden. Eind 2009 beschikte SDE&W over 3303 fte's of 150 fte's minder dan eind 2008, een gevolg van natuurlijke afvloeiing en programma's voor personeelsvermindering. Het kleinere personeelsbestand neutraliseerde de loonsverhoging door de indexering. Daarnaast ondervonden de personeelskosten een 25
positieve impact van de speciale belastingverminderingen op initiatief van de overheid inzake nachtwerk, overwerk en onderzoeksingenieurs. Deze maatregel bracht in het vierde kwartaal een zichtbare vermindering van de HR-kosten teweeg. Andere bedrijfskosten licht hoger Ondanks een goede kostencontrole, kenden de niet-HR kosten een lichte stijging van 3% op jaarbasis. Dat is onder meer het gevolg van de stijgende huurkosten wegens een groter aantal mobiele sites en van de progressieve upgrade van het radiotoegangsnetwerk. SDE&W bedrijfswinst vóór afschrijvingen (ebitda) Voor 2009 rapporteerde SDE&W een ebitda van - 64 miljoen EUR. Dat is een lichte verbetering in vergelijking met 2008, doordat de lagere opbrengsten slechts een geringe impact hadden op de directe marge.
Staff & Support – S&S Resultatenrekening Staff & Support (in miljoen EUR)
Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 Variatie 2009/2008
TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN
34
33
-2,0%
Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen
-3 -160 -237 -400
-0 -166 -204 -370
-96,1% 3,8% -13,9% -7,4%
TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1) Contributiemarge
-366 -
-337 -
-7,9%
BEDRIJFSVERLIES vóór afschrijvingen
-420
-337
-19,8%
Afschrijvingen BEDRIJFSVERLIES
-92
-77
-16,6%
-512
-413
-19,2%
(1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten
Financiële en operationele kwartaalresultaten van S&S: pagina 34
S&S opbrengsten Staff & Support rapporteerde voor het volledige jaar 2009 33 miljoen EUR opbrengsten, of een lichte daling van 2% in vergelijking met een jaar geleden. De opbrengsten ondervonden een positieve impact van de meerwaarde die werd gerealiseerd op de verkoop van een gebouw in het tweede kwartaal van het jaar. Dat kon de lagere opbrengsten van de cateringdiensten ten gevolge van het kostenefficiëntieprogramma niet compenseren. S&S bedrijfskosten vóór afschrijvingen (ebitda) De totale bedrijfskosten van Staff & Support kenden een daling van 7,9% of 30 miljoen EUR in vergelijking met een jaar geleden, wat de voordelen van het kostenverminderingsprogramma duidelijk weergeeft. De andere bedrijfskosten daalden met 13,9% op jaarbasis tot 204 miljoen EUR. Dat is vooral het gevolg van de lagere huurkosten en voorzieningen door het verlaten van het Proximus-gebouw. Bovendien droeg het bedrijfsbrede kostenverminderingsprogramma ook bij tot deze gunstige evolutie. De voor 2009 door S&S gerapporteerde personeelskosten bedroegen 166 miljoen EUR, een toename met 3,8% in vergelijking met 2008. Het personeelsbestand van S&S kende een vermindering van 33 fte's, maar deze positieve impact was evenwel niet voldoende om de loonindexering van 2008 volledig te neutraliseren.
26
International Carrier Services - ICS
Jaaropbrengsten stijgen met 9,9%, ebitda + 21,7% Sterke groei van de volumes in 2009: > 19 miljard minuten getransporteerd Zoals verwacht, vertraagde de groeitrend in Q409 terwijl de EBITDA steeg ICS-MTN geconsolideerd op 57,6% voor december, voordien op 72%
Resultatenrekening International Carrier Services Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 Variatie 2009/2008
(in miljoen EUR) TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Bruto margin (1) Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (2) Marge segment resultaat
812
892
9,9%
-685 127 -22 -41 -748
-749 143 -24 -40 -814
9,4% 12,6% 12,1% -1,3% 8,8%
64 7,9%
78 8,7%
21,7%
0
74
136,5%
Niet-terugkerende opbrengsten BEDRIJFSWINST vóór afschrijvingen Afschrijvingen
64
151
-20
-21
9,7%
44
130
192,2%
BEDRIJFSWINST
(1) Totaal segment opbrengsten na aftrek van de kosten van verkochte materialen en diensten (2) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten
Financiële en operationele kwartaalresultaten van ICS: pagina 35
ICS opbrengsten bijna 10% hoger Voor het volledige jaar 2009 rapporteerde ICS een sterke opbrengstengroei van 9,9% of 80 miljoen EUR op jaarbasis tot 892 miljoen EUR. Deze groei was te danken aan de premiumproducten met een hogere marge, die een gestage opgang met 19,6% op jaarbasis kenden. Deze sterke prestatie is het resultaat van de permanente focus van ICS op het mobiele segment, met specifieke groeiregio's zoals Azië, Afrika en het Midden-Oosten. De opbrengsten van de directe spraakroutering werden echter negatief beïnvloed door de algemene daling van de Europese MTR's. De niet-spraakgebonden opbrengsten stegen met 11,8% op jaarbasis onder impuls van de aanhoudende groei van mobiele diensten zoals sms, mms en GPRS, en hogesnelheidsbreedbandproducten. Zoals verwacht zette de trend van de eerste drie kwartalen van 2009, die een dubbelcijferige groei vertoonde, zich niet door in het vierde kwartaal van 2009. Dat is het gevolg van een reeds sterke prestatie qua opbrengsten in het laatste kwartaal van 2008. Daarbovenop ondervonden de opbrengsten in het vierde kwartaal de impact van de zwakkere dollar. Na de uitbreiding van de samenwerkingsovereenkomst met MTN werden de opbrengsten van december geconsolideerd op 57,6%, terwijl de opbrengsten van ICS voor de periode van januari tot november werden geconsolideerd op 72%. Boekjaar afgesloten op 31 december (in miljoen EUR)
2008
2009
Variatie 2009/2008
Variatie % 2009/2008
Spraak Direct Routing
236,1
219,7
-16,4
-7,0%
85,0
90,7
5,7
6,7%
422,3
505,1
82,8
19,6%
68,6
76,7
8,1
11,8%
812,1
892,2
80,1
9,9%
Spraak Standaard Producten Spraak Premium Producten Niet spraak Totale opbrengsten
27
ICS gedetailleerde brutomarge De brutomarge bij ICS is op jaarbasis met 12,6% gestegen onder invloed van de sterke volumegroei in zowel spraak als niet-spraak. Doordat wordt gewerkt met commerciële overeenkomsten van zes maanden is de business van ICS nogal cyclisch met fluctuaties van de directe marge van kwartaal tot kwartaal. ICS beëindigde het vierde kwartaal van 2009 met een directe marge van 15,9%. Boekjaar afgesloten op 31 december 2008
2009
Variatie 2009/2008 0,0
Variatie % 2009/2008 #DIV/0!
Spraak
75,5
84,8
9,2
12,2%
Niet spraak
51,2
58,0
6,8
13,2%
126,8
142,8
16,0
12,6%
(in miljoen EUR)
Totaal brutomarge
ICS bedrijfswinst vóór afschrijvingen (ebitda) De personeelskosten van ICS stegen met 12,2% tot 24 miljoen EUR door het extra personeelsbestand dat vanaf eind 2008 werd ingezet om gelijke tred te houden met de groei van mobiele data enerzijds en door de doorwerkende impact van de loonindexeringen anderzijds. Voor het volledige jaar 2009 daalden de andere bedrijfskosten lichtjes met 1,3% tot 40 miljoen EUR. Het vierde kwartaal van 2009 werd gekenmerkt door een sterke daling van 19,2% op jaarbasis ten gevolge van een eenmalige negatieve impact in het vierde kwartaal van 2008. De ebitda van ICS steeg met 21,7% tot 78 miljoen EUR, met een ebitdamarge van 8,7% in vergelijking met 7,9% in 2008.
ICS operationele stand van zaken Boekjaar afgesloten op 31 december (spraak in miljard minuten) Spraak Direct Routing Spraak Standaard Producten Spraak Premium Producten Totaal BICS volumes aan 100%
2008
2009
Variatie 2009/2008
Variatie % 2009/2008
7,3 1,6 7,3
7,2 2,0 10,1
-0,1 0,4 2,8
-1,2% 24,7% 38,3%
16,2
19,3
3,1
19,1%
28
Stand van zaken inzake wet- en regelgeving Vaste interconnectie Op 1 januari 2009 werd het verschil tussen de vaste terminatietarieven van Belgacom en deze van Telenet en Versatel teruggebracht tot 15%. Dit verschil bedroeg in 2008 nog + 190% en in 2007nog + 370%. In 2009 bleven de tarieven voor het collecteren en termineren van spraakverkeer op het vaste netwerk ongewijzigd in uitvoering van het besluit van het BIPT van 26 november 2008 om de tarieven van Belgacom tot eind 2010 stabiel te houden. MTR-regelgeving Op 1 februari 2010 maakte het BIPT zijn plannen bekend in verband met de evolutie van de mobiele terminatietarieven (MTR's) in de komende jaren. Voor Belgacom zouden de MTR's geleidelijk dalen van de huidige 7,2 eurocent/min. (inclusief inflatie) tot 4,45 eurocent/min. midden 2010, 3,77 eurocent/min. op 1 januari 2011, 2,42 eurocent/min. op 1 januari 2012 en 1,07 eurocent/min. op 1 januari 2013. De MTR's van Mobistar en KPN GROUP Belgium (Base) zullen eveneens drastisch verlaagd worden. Maar er zal tot 2012 in geringere mate asymmetrie blijven bestaan. Tussen Belgacom en Mobistar is een asymmetrie van 9% gepland in 2010 en 2011, die in 2012 zal afnemen tot 7%. Het BIPT stelt voor tussen Belgacom en Base een asymmetrie te behouden van 26% in 2010, 24% in 2011 en 19% in 2012. Volledige symmetrie tussen de mobiele operatoren zal pas worden bereikt op 1 januari 2013. Elke daling van de mobiele terminatietarieven (MTR) van Belgacom zal moeten weerspiegeld worden in de retailtarieven voor vast-naar-mobiel. Belgacom zal de overblijvende asymmetrieën die niet in lijn zijn met de gangbare praktijken binnen de EU blijven betwisten. Er dient ook opgemerkt dat het Hof van Beroep van Brussel op 30 juni 2009 een uitspraak deed betreffende het beroep van Belgacom Mobile, Mobistar en Base tegen de eerste analyseronde van het BIPT betreffende de markt voor mobiele gespreksafgifte van augustus 2006. Het Hof besliste het besluit van het BIPT teniet te doen, vooral wegens onnauwkeurigheen in de tariefzetting en de bedrijfsonzekerheid die een dergelijke onnauwkeurigheid teweegbrengt. Regelgeving inzake internationale roaming Op 1 juli 2009 trad de tweede Europese verordening betreffende roaming in werking. Deze wijzigt de eerste verordening van juni 2007 als volgt. Er werden bijkomende verlagingen van de tarieven voor spraakroaming (retail- en wholesale) ingevoerd voor 2010 en 2011. Vanaf 1 juli 2009 is tarifering per seconde verplicht voor retail- en wholesaleprijzen, maar er mag een initiële minimumfacturatietijd van 30 seconden worden toegepast voor uitgaande roamingoproepen. Inzake sms-roaming werd voor uitgaande sms'en vanaf 1 juli 2009 een prijsplafond ingevoerd van 11 eurocent (excl. btw) voor retail gecombineerd met een prijsplafond van 4 eurocent voor wholesale. Ook de dataroamingdiensten op wholesaleniveau werden gereglementeerd door een maximumprijs berekend op basis van het aantal kilobyte. Deze maximumprijs zal in drie stappen verlaagd worden tussen 1 juli 2009 en de dag waarop deze verordening afloopt. De verordening legt eveneens maatregelen op om onaangename verrassingen bij het ontvangen van de faktuur ('bill shock' ) te voorkomen (vastleggen van financiële of volumebeperkingen). De verordening zal in 2012 vervallen en er zal in 2011 herzien worden. Vernieuwing van 2G-licenties Op 20 juli 2009 heeft het Hof van Beroep van Brussel het besluit van het BIPT van 25 november 2008, dat de stilzwijgende verlenging van de 2G-licenties van de drie mobiele operatoren blokkeerde, vernietigd. Belgacom had dit besluit betwist wegens de laattijdige kennisgeving door het BIPT. De uitspraak van het Hof van Beroep van Brussel luidde dat de licentie van Belgacom Mobile al stilzwijgend werd verlengd tot april 2015 onder de voorwaarden van 1995 (d.w.z. zonder bijkomende kosten voor deze verlenging). Ondanks de uitspraak van het Hof legde het BIPT, op verzoek van de minister van Telecommunicatie, gedurende gans 2009 verschillende wetsontwerpen en besluiten omtrent de modaliteiten en vergoedingen voor de verlenging van de huidige GSM-licenties ter raadpleging voor. Op basis van deze ontwerpteksten zouden de operatoren een bijkomende vergoeding moeten betalen voor de verlenging van hun licentie tot 2015, en nog een andere vergoeding voor de verlenging tot 2021. Belgacom stelt de wettelijkheid van het opleggen van dergelijke vergoedingen in vraag.
29
Bijkomende licenties Eind 2009 organiseerde het BIPT een raadpleging inzake de voorwaarden voor de toekenning van een vierde UMTS-licentie en 4G-licenties. De vierde UMTS-licentie zou geveild worden in 2010 en zou in maart 2021 vervallen. De nieuwe operator zou ook toegang hebben tot het 2G-spectrum (900 en 1800 MHz). Een herverdeling van dit spectrum is gepland in november 2015. De bestaande operatoren zouden hiervoor een deel van hun spectrum moeten opgeven. Ze krijgen wel de garantie om minstens 10 MHz duplex te mogen behouden. Het 4G-spectrum tussen 2500 en 2690 MHZ zou ook in 2010 worden geveild (licenties met een duur van vijftien jaar). Alle bestaande en nieuwe spelers zou gevraagd worden een bod uit te brengen. Er zullen geen verplichtingen inzake dekking worden opgelegd (enkel een verplichting om de daadwerkelijke dekking te publiceren). Zaak-Happy Time One Op 29 september 2009 kondigde het Auditoraat van de Raad voor de Mededinging aan dat het aan de Raad voor de Mededinging een verslag had voorgelegd waarin werd beweerd dat Belgacom haar machtspositie gebruikte, en dat nog steeds deed, door wurgprijzen (margin squeeze) te hanteren in verband met haar vastetelefonieactiviteiten. Deze wurgprijzen zouden het gevolg zijn van het Happy Time-aanbod van Belgacom (gelanceerd in juni 2005). Dit aanbod, gecombineerd met de tarieven van Belgacom op de wholesalemarkten, zou alternatieve operatoren beletten redelijke winstmarges te realiseren. Het onderzoek van het Auditoraat van de Raad voor de Mededinging is het resultaat van een klacht die in 2005 werd ingediend door Tele2. Een definitieve beslissing van de mededingingsautoriteit wordt verwacht in 2010. Belgacom blijft de vordering van de KPN Groep België (het vroegere Tele2) aanvechten. Zaak-Benefit Excellence In 2002 dienden Codenet, Colt Telecom, Versatel and Worldcom een klacht in tegen Belgacom bij de mededingingsautoriteit omdat Belgacom haar machtspositie zou hebben misbruikt in verband met haar vastetelefonieactiviteiten. Het vermeende misbruik bestond uit wurgprijzen en kortingen die de klantentrouw zouden bevorderen via haar Benefit Excellence-aanbod. Op 18 september 2009 besliste het Auditoraat van de mededingingsautoriteit het onderzoek niet voort te zetten en het af te sluiten wegens andere prioriteiten. Geen van de betrokken partijen tekende beroep aan tegen deze beslissing. Boete opgelegd door de Raad voor de Mededinging In mei 2009 legde de Belgische Raad voor de Mededinging Belgacom Mobile een boete op van 66,3 miljoen EUR wegens misbruik van machtspositie in de periode 2004-2005. Deze uitspraak is het einde van een zaak die in 2005 werd aangespannen door Base, dat Belgacom beschuldigde van misleidende prijszetting op de corporate markt. Belgacom Mobile werd met name beschuldigd van het hanteren van een prijsklem omdat het lagere onnetretailtarieven (Proximus-naar-Proximus) zou hebben toegepast dan zijn mobiele terminatietarieven voor de periode 2004-2005. Alle andere aanklachten van het Auditoraat werden verworpen. De Groep werd verplicht de boete te betalen vóór 30 juni 2009. Belgacom ging tegen de uitspraak van de mededingingsautoriteit in beroep bij het Hof van Beroep te Brussel, waarbij ze een groot aantal elementen van de uitspraak betwistte, onder meer het feit dat de marktimpact niet werd onderzocht. Schadeclaims tegen Belgacom Mobile Op 2 oktober 2009 werd een voorlopig verslag neergelegd door de twee experts die in 2007 door de Rechtbank van Koophandel van Brussel werden aangesteld in het kader van een zaak tussen Belgacom Mobile, KPN Groep België (het vroegere Base) en Mobistar. Het besluit van dit verslag luidt meer bepaald, op basis van een nieuwe en prospectieve methode, dat ervan zou kunnen worden uitgegaan dat de vermeende impact van de onnettarieven van Proximus in de jaren 1999-2004 op Mobistar en Base zou oplopen tot 1.182 miljoen EUR. De aanvankelijke schadeclaim werd in juli 2003 door Base voor het gerecht gebracht, terwijl Mobistar zich later bij de betwisting aansloot. De twee operatoren beweerden dat Belgacom Mobile te hoge mobiele terminatietarieven hanteerde en ook zijn machtspositie gebruikte door te lage prijzen toe te passen voor on-netoproepen (oproepen van Proximus naar Proximus). Het gaat om een voorlopig verslag. De Rechtbank zal uiteindelijk moeten (i) beslissen of er concurrentiebelemmerende praktijken werden begaan, (ii) vaststellen of Belgacom Mobile aansprakelijk is voor deze praktijken, en (iii) het bedrag bepalen van de eventuele schadevergoeding die moet worden betaald. Belgacom blijft de eisen van zowel Base als Mobistar aanvechten en bijgevolg ook de inhoud van het voorlopige verslag van het panel van experts inzake het bestaan van de inbreuken zelf en inzake de berekening van de schade. Het definitieve verslag wordt verwacht in het tweede kwartaal van 2010. Ingevolge het verslag van het Auditoraat heeft de directie de voorwaardelijke verplichtingen van de Groep aangepast, rekening houdend met de status van de beide geschillendossiers. Belgacom zal verdere ontwikkelingen in deze dossiers van nabij blijven opvolgen en blijft haar belangen intussen krachtdadig verdedigen. 30
Op 29 oktober 2009 werd Belgacom opnieuw voor de Rechtbank van Koophandel van Brussel gedagvaard door acht leden van het Platform (waaronder Telenet, KPN, BT, Mobistar en COLT). Deze bedrijven beschuldigen Belgacom Mobile ervan zijn machtspositie sinds 1998 te hebben misbruikt door wurgprijzen te hanteren voor onnet/off-net en de MTR's. Het gaat om een zaak ten gronde, waarbij hun eis bestaat uit een voorlopig bedrag van 1 EUR, de aanstelling van een expert en de vraag alle professionele aanbiedingen, met inbegrip van een winstanalyse sinds 1 januari 1998, te verstrekken.
31
Kwartaaloverzicht Groep - Financiële resultaten Q108
Q208
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Q409
2009
1.469
1.485
1.473
1.551
5.978
1.492
1.504
1.476
1.518
5.990
548 675 110 9 185 -59
553 690 103 7 190 -58
560 651 102 8 207 -54
593 680 99 10 230 -61
2.253 2.696 415 34 812 -232
591 640 98 7 217 -61
604 626 94 12 227 -60
602 602 94 6 228 -55
617 632 100 8 221 -60
2.414 2.501 386 33 892 -236
Kosten van verkochte materialen en diensten
-469
-479
-487
-540
-1.975
-511
-511
-515
-550
-2.087
Personeelskosten en pensioenen
-280
-282
-281
-281
-1.124
-281
-280
-271
-277
-1.108
Andere bedrijfskosten
-202
-226
-202
-259
-890
-207
-211
-196
-225
-840
Segment resultaat
518
498
503
471
1.990
492
502
494
467
1.955
35,3%
33,5%
34,1%
30,4%
33,3%
33,0%
33,4%
33,5%
30,8%
32,6%
0
8
0
-93
-85
0
-62
0
74
12
518
506
503
378
1.905
492
440
494
541
1.967
Q108
Q208
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Q409
2009
128
242
135
258
764
135
134
136
192
597
10 7 105 6 1
117 3 108 12 2
29 3 90 9 3
39 6 174 27 13
195 19 477 54 19
26 6 98 3 2
16 4 106 6 3
19 4 100 8 6
29 6 118 27 12
89 20 422 44 22
Q208
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Q409
2009
(in miljoen EUR) Inkomsten van de Groep Consumer Business Unit Enterprise business unit Service Delivery engine Staff&Support International Carrier Services
Intersegment eliminaties
EBITDA marge*
Niet-terugkerende items Ebitda * voor niet-terugkerende items
Groep – Capex (in miljoen EUR) Capex van de Groep Consumer Business Unit Enterprise business unit Service Delivery engine Staff&Support International Carrier Services
CBU - Financiële resultaten Q108 (in miljoen EUR)
Opbrengsten
548
553
560
593
2.253
591
604
602
617
2.414
Van Vast
283
283
280
298
1.144
309
304
308
317
1.239
Spraak Data TV Toestellen (excl. TV) Scarlet Andere
153 76 18 16 0 20
149 80 20 14 0 19
147 78 23 14 0 19
150 80 24 13 9 22
599 313 86 57 9 80
144 79 29 13 25 19
141 78 30 12 24 19
138 82 34 13 22 19
138 84 40 14 23 19
561 323 134 51 95 76
Van Mobiel
265
270
279
295
1.110
282
300
293
300
1.175
Spraak Data Toestellen Tango Andere
183 70 9 0 3
185 69 12 0 4
180 67 12 17 4
176 71 18 26 5
723 277 50 43 16
170 71 14 23 4
178 77 18 23 3
179 75 14 23 2
176 80 16 24 4
704 303 62 93 14
-124
-127
-139
-164
-553
-166
-174
-178
-205
-723
Personeelskosten en pensioenen
-79
-80
-81
-85
-325
-89
-88
-81
-87
-345
Andere bedrijfskosten
-58
-71
-67
-86
-282
-68
-75
-73
-81
-297
Segment resultaat
287
275
273
258
1.093
268
260
269
244
1.048
52,3%
49,8%
48,7%
43,6%
48,5%
45,4%
43,0%
44,8%
39,6%
43,4%
Kosten van verkochte materialen en diensten
Marge segment bijdrage
32
CBU – Operationele resultaten Q108
Q208
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Q409
2009
VAN VAST Aantal toegangskanalen (in duizenden)
3.136 2.223 45 15 854
3.099 2.176 43 21 859
3.078 2.125 42 35 876
3.068 2.071 40 54 902
3.068 2.071 40 54 902
3.164 2.013 38 71 1.042
3.130 1.979 37 70 1.044
3.114 1.956 36 65 1.057
3.102 1.934 34 60 1.075
3.102 1.934 34 60 1.075
1.263 1.063 101 99
1.188 983 109 97
1.119 927 100 91
1.231 1.023 107 102
4.801 3.996 417 388
1.230 1.022 105 102
1.124 918 109 97
1.060 869 101 90
1.181 973 108 100
4.594 3.781 423 390
349 313 37
391 350 42
443 389 54
506 441 65
506 441 65
555 486 70
589 513 75
663 575 88
752 652 100
752 652 100
21,5 29,8 19,3
21,3 31,0 19,6
21,3 29,7 20,2
22,2 29,7 18,5
21,6 30,0 19,4
21,7 28,6 20,4
21,6 28,1 19,2
21,5 29,1 20,6
21,7 29,0 21,3
21,7 28,7 20,4
Aantal actieve klanten (in duizenden) Pre-paid Post-paid MVNO
3.648
3.672
3.705
3.777
3.777
3.787
3.809
3.829
3.824
3.824
2.196 1.364 87
2.199 1.389 84
2.228 1.393 84
2.235 1.431 111
2.235 1.431 111
2.229 1.451 107
2.224 1.488 97
2.235 1.510 84
2.199 1.530 95
2.199 1.530 95
Geannualiseerde churn rate (gemengd - variatie in p.p.)
19,6%
19,2%
20,4%
18,8%
19,5%
19,6%
20,8%
21,5%
20,5%
20,7%
24,2 40,8 30,0 20,7 9,3
22,5 40,3 28,9 19,5 9,4
21,4 39,8 28,1 18,8 9,3
22,9 39,2 28,7 18,6 10,2
22,8 40,0 28,9 19,4 9,5
22,0 37,3 27,5 17,5 10,0
24,5 38,6 29,5 18,3 11,2
23,6 38,2 28,9 18,3 10,6
26,1 37,6 30,3 18,3 12,0
24,3 37,6 29,1 18,2 11,0
14,8 38,8 23,5 17,0 6,5
14,9 37,9 23,5 17,2 6,3
13,9 37,0 22,5 16,4 6,1
14,0 36,6 22,4 16,0 6,4
14,4 37,6 23,0 16,6 6,3
13,3 35,3 21,6 15,3 6,3
14,4 36,4 22,7 15,9 6,8
13,8 36,5 22,6 15,9 6,7
14,6 35,8 22,8 15,7 7,1
14,2 35,7 22,5 15,7 6,7
218,5 119,3 95,9 100,1 58,9
224,6 118,6 100,5 106,9 60,0
214,4 111,0 94,5 104,3 54,9
244,8 112,0 95,4 133,7 66,8
225,8 115,3 96,7 111,4 60,2
262,9 107,9 93,6 156,0 68,3
290,5 112,9 96,5 178,7 72,2
275,7 108,9 95,6 167,8 69,0
312,4 111,8 96,9 201,8 80,3
286,0 110,5 95,6 176,5 73,4
PSTN ISDN IP ADSL, VDSL
Verkeer (in miljoen minuten)
Nationaal Vast naar Mobiel Internationaal
TV (in duizenden)
waarvan gezinnen waarvan TV - 2de stroom gebruikers
ARPU (in EUR)
ARPU Spraak ARPU Breedband ARPU Belgacom TV
VAN MOBIEL
ARPU (in EUR)
Prepaid Postpaid Gemengd Gemengd Spraak Gemengd Data Netto ARPU (in EUR) Prepaid Postpaid Gemengd Gemengd Spraak Gemengd Data UoU (eenheden) MoU (min) MoU genormaliseerd (min) SMS (eenheden) SMS genormaliseerd (eenheden)
EBU – Financiële resultaten Q108
Q208
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Q409
2009
(in miljoen EUR)
Opbrengsten
675
690
651
680
2.696
640
626
602
632
2.501
Van Vast
470
479
449
482
1.880
444
429
413
443
1.729
Spraak Data ICT Toestellen Andere
157 101 187 18 7
155 103 194 19 8
146 101 176 19 7
150 103 199 20 10
608 408 756 77 32
148 101 171 19 6
144 100 166 18 1
139 100 153 18 2
142 100 181 19 1
574 401 670 74 10
Van Mobiel
205
211
202
198
816
196
197
189
189
771
Spraak Data Toestellen Andere
159 39 5 2
164 40 5 3
153 41 5 2
148 42 5 3
624 162 20 10
146 43 4 3
144 46 4 3
135 48 3 3
135 47 4 3
560 184 15 12
Kosten van verkochte materialen en diensten
-212
-220
-198
-215
-844
-198
-184
-174
-192
-748
Personeelskosten en pensioenen
-101
-103
-102
-102
-408
-95
-94
-94
-96
-379
Andere bedrijfskosten
-40
-48
-41
-50
-178
-41
-39
-33
-29
-142
Segment resultaat
324
320
310
313
1.266
306
310
301
315
1.231
47,9%
46,3%
47,6%
46,1%
47,0%
47,7%
49,4%
50,0%
49,7%
49,2%
Marge segment bijdrage
33
EBU – Operationele resultaten Q108
Q208
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Q409
2009
VAN VAST Aantal toegangskanalen (in duizenden)
PSTN ISDN IP ADSL, VDSL
2.000 693 874 2 431
1.998 687 872 2 436
1.993 682 868 4 439
1.987 674 864 7 443
1.987 674 864 7 443
1.974 664 854 11 445
1.958 657 847 11 443
1.946 652 840 12 442
1.937 649 830 12 446
1.937 649 830 12 446
969 672 183 114
944 645 186 114
841 572 165 104
889 610 175 105
3.643 2.499 708 436
901 620 176 105
837 569 171 97
770 522 157 91
828 567 169 92
3.336 2.278 672 386
32,7 40,4
32,2 41,2
30,4 40,4
31,6 40,2
31,7 40,6
31,3 40,1
30,9 39,8
30,1 40,1
30,9 39,7
30,8 39,9
Verkeer (in miljoen minuten)
Nationaal Vast naar Mobiel Internationaal
ARPU (in EUR)
ARPU Spraak ARPU Breedband
VAN MOBIEL Aantal actieve klanten (in duizenden) Post-paid Geannualiseerde churn rate (gemengd - variatie in p.p.)
ARPU (in EUR) Postpaid Postpaid spraak Postpaid data Net ARPU (EUR) Postpaid Postpaid spraak Postpaid data
UoU (eenheden) MoU (min) MoU genormaliseerd (min) SMS (eenheden) SMS genormaliseerd (eenheden)
1.065
1.093
1.116
1.139
1.139
1.170
1.190
1.211
1.235
1.235
1.065
1.093
1.116
1.139
1.139
1.170
1.190
1.211
1.235
1.235
10,2%
9,4%
9,4%
11,4%
10,1%
10,7%
11,0%
9,0%
9,9%
10,2%
69,3 55,9 13,4
69,7 56,2 13,5
65,0 51,5 13,5
64,3 50,2 14,1
67,0 53,4 13,6
60,8 47,1 13,7
60,4 46,2 14,3
58,4 43,5 14,9
58,3 43,7 14,5
59,6 45,2 14,4
62,6 50,3 12,4
62,9 50,6 12,3
58,8 46,3 12,5
56,1 43,7 12,5
60,0 47,6 12,4
54,5 42,1 12,4
53,6 40,7 12,9
51,1 37,6 13,4
50,1 37,2 12,9
52,4 39,5 12,9
397,2 371,9 355,6 52,0 49,6
411,0 385,9 369,1 53,8 48,8
372,7 347,1 329,7 53,1 48,2
397,2 365,6 347,5 62,2 53,5
394,8 367,7 350,5 55,4 50,1
388,5 355,4 337,9 64,7 53,3
389,2 354,5 338,9 68,4 54,3
365,4 329,3 313,5 68,6 53,8
387,8 346,6 327,7 76,5 57,6
382,4 346,0 327,7 69,6 54,5
* Prepaid fully segmented as CBU
SDE&W – Financiële resultaten Q108
Q208
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Q409
2009
(in miljoen EUR)
Opbrengsten
110
103
102
99
415
98
94
94
100
386
Van Vast
90
81
81
78
330
79
74
75
81
308
Van Mobiel
20
22
21
21
85
19
21
19
19
77
Kosten van verkochte materialen en diensten
-29
-23
-21
-19
-93
-16
-18
-18
-20
-72
Personeelskosten en pensioenen
-54
-53
-52
-50
-209
-50
-50
-47
-45
-193
Andere bedrijfskosten
-46
-45
-41
-48
-179
-48
-43
-42
-51
-185
Segment resultaat
-20
-18
-11
-18
-67
-16
-18
-13
-18
-64
-18,0%
-17,3%
-11,0%
-18,4%
-16,2%
-16,5%
-18,7%
-13,6%
-17,6%
-16,6%
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Marge segment bijdrage
S&S – Financiële resultaten Q108
Q208
Q409
2009
(in miljoen EUR)
Opbrengsten
9
7
8
10
34
7
12
6
8
33
-1
-1
-1
-1
-3
0
-1
-1
1
0
Personeelskosten en pensioenen
-40
-41
-41
-39
-160
-41
-41
-42
-42
-166
Andere bedrijfskosten
-55
-59
-52
-71
-237
-50
-49
-43
-61
-204
Segment resultaat
-86
-94
-86
-100
-366
-84
-79
-80
-94
-337
Kosten van verkochte materialen en diensten
34
ICS – Financiële resultaten Q108
Q208
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Q409
2009
(in miljoen EUR)
Opbrengsten
185
190
207
230
812
217
227
228
221
892
-157
-160
-174
-195
-685
-184
-186
-193
-186
-749
Personeelskosten en pensioenen
-5
-5
-6
-5
-22
-6
-6
-6
-6
-24
Andere bedrijfskosten
-9
-10
-10
-12
-41
-8
-11
-11
-10
-40
Segment resultaat
14
14
18
18
64
19
23
17
20
78
7,6%
7,5%
8,5%
7,8%
7,9%
8,7%
10,0%
7,4%
8,8%
8,7%
Q208
Q308
Q408
2008
Q109
Q209
Q309
Kosten van verkochte materialen en diensten
Segment EBITDA marge
ICS – Operationele resultaten Q108
Q409
2009
(spraakvolume in miljard minuten) Spraak Direct Routing Spraak Standaard Producten Spraak Premium Producten
Totaal
1,8 0,3 1,5
1,8 0,4 1,7
1,8 0,4 1,9
1,9 0,5 2,2
7,3 1,6 7,3
1,8 0,5 2,1
1,8 0,5 2,4
1,8 0,5 2,5
1,8 0,6 3,0
7,2 2,0 10,1
3,7
3,9
4,1
4,5
16,2
4,5
4,7
4,8
5,4
19,3
BICS volumes voor 100% geïntegreerd
35
Financiële informatie Geconsolideerde resultatenrekening Boekjaar afgesloten op 31 december ( in miljoen EUR)
2008
Netto opbrengsten Andere bedrijfsopbrengsten Niet-terugkerende opbrengsten TOTALE OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Niet-terugkerende kosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen BEDRIJFSWINST vóór afschrijvingen Afschrijvingen
2009 5.911 67 8 5.986
5.922 68 74 6.065
-1.975 -1.124 -890 -93 -4.081
-2.087 -1.108 -840 -62 -4.097
1.905
1.967
-743
-706
1.161
1.261
Financiële opbrengsten Financiële kosten Netto financiële kosten
29 -137 -109
18 -135 -117
Winst voor belastingen
1.053
1.144
-254
-241
799
904
-1 800
-1 904
2,45 EUR 2,45 EUR 326.179.820 326.287.237
2,82 EUR 2,82 EUR 320.475.553 320.686.600
BEDRIJFSWINST
Belastingen NETTOWINST Minderheidsbelangen Nettowinst ( Aandeel van de Groep) Gewone winst per aandeel Verwaterde winst per aandeel Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen voor verwaterde winst per aandeel
Geconsolideerde staat van het totaalresultaat Boekjaar afgesloten op 31 december
(in miljoen EUR)
2008
2009 799
904
0 1 2
1 1 1
Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten
801
905
Toerekenbaar aan: Aandeelhouders van de moedermaatschappij
801
906
Nettowinst Niet-gerealiseerde resultaten: Voor verkoop beschikbare financiële activas: Winst/(verlies) uit herwaardering direct opgenomen uit vermogen Koersverschillen uit omrekening van buitenlandse activiteiten Niet-gerealiseerde resultaten na belastingen
36
Geconsolideerde balans (in miljoen EUR)
Per 31 december 2008
Per 31 december 2009
ACTIVA Vaste activa Goodwill Immateriële vaste activa met beperkte gebruiksduur Materiële vaste activa Ondernemingen gewaardeerd volgens vermogensmutatiemethode Andere deelnemingen Uitgestelde belastingvorderingen Pensioenactiva Andere vaste activa
5.564 2.111 552 2.501 0 1 308 5 85
5.505 2.088 623 2.420 2 1 295 2 75
VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Handelsvorderingen Terug te vorderen belastingen Andere vlottende activa Beleggingen Kas en kasequivalenten
2.218 100 1.205 144 151 53 565
1.945 86 1.089 169 194 76 332
TOTALE ACTIVA
7.782
7.450
EIGEN VERMOGEN Eigen vermogen (aandeel van de groep) Geplaatst kapitaal Eigen aandelen Wettelijke reserves Herwaardering naar de reële waarde Vergoedingen in aandelen Overgedragen winsten Omrekeningsverschillen Minderheidsbelangen
2.276 2.271 1.000 -517 100 4 6 1.675 3 5
2.528 2.521 1.000 -509 100 5 10 1.911 4 7
LANGETERMIJNSCHULDEN Rentedragende schulden Schulden voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen Voorzieningen Uitgestelde belastingschulden Andere langetermijnschulden
3.182 2.128 777 225 49 3
3.093 2.128 677 199 86 3
KORTETERMIJNSCHULDEN Rentedragende schulden Handelsschulden Belastingschulden Andere kortetermijnschulden
2.323 393 1.239 165 527
1.830 59 1.123 137 511
TOTALE SCHULDEN EN EIGEN VERMOGEN
7.782
7.450
PASSIVA
37
Geconsolideerde financieringstabel (in miljoen EUR) Kasstroom uit operationele activiteiten Netto winst (aandeel van de groep) Aanpassingen voor: Minderheidsbelangen Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Stijging van bijzondere waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa Stijging van voorzieningen Uitgestelde belastinglasten Herwaardering naar de reële waarde van financiële instrumenten (Winst) / verlies uit de verkoop van geconsolideerde bedrijven Winst uit de verkoop van materiële vaste activa Andere niet-kasbewegingen Kasstroom uit operationele activiteiten
Boekjaar afgesloten op 31 2008 2009
800
904
0 743 12 36 9 18 13 -3 5 1.631
-1 706 3 8 46 2 -72 -3 5 1.598
-2 -48 -27 -52 1 134 -5 14 -54 -40 -79
14 66 -25 -38 0 -55 -27 11 -97 -40 -192
1.552
1.406
-764 -390 1 13 0 -3 -1.143
-597 1 -22 2 0 6 -609
409
797
Dividenden uitgekeerd aan aandeelhouders Dividenden uitgekeerd aan minderheidsbelangen Netto verkoop / (aankoop) van eigen aandelen Verkoop / (aankoop) van geldbeleggingen Daling van eigen vermogen (aandeel van de groep) Uitgifte van lange termijnschulden Uitgifte / (aflossing) van korte termijnschulden Netto kasstroom besteed in financieringsactiviteiten
-710 -1 -340 4 -1 459 19 -570
-684 0 8 -23 -1 -298 -33 -1.030
Netto toename / (afname) van kas en kasequivalenten
-161
-233
726 565
565 332
Daling / (toename) van voorraden Daling / (toename) van handelsvorderingen Toename van de terug te vorderen belastingen Toename van andere vlottende activa Daling in other non current assets Toename / (daling) van handelsschulden Daling van belastingschulden Toename van andere korte termijnschulden Daling van nettoschuld voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen Daling van andere lange termijnschulden en voorzieningen Toename van het bedrijfskapitaal, netto van aanschaffingen en verkopen van filialen Netto kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Aankoop van immateriële en materiële vaste activa Geldmiddelen betaald voor / ontvangen van geconsolideerde ondernemingen, na aftrek van afgestane geldmiddelen Geldmiddelen betaald voor / ontvangen van de verkoop van geconsolideerde ondernemingen, na aftrek van afgestane geldmiddelen Geldmiddelen uit de verkoop van immateriële en materiële vaste activa Geldmiddelen uit de verkoop andere vaste activa Geldmiddelen uit de verkoop / (betaald voor) andere vaste activa Netto kasstroom besteed in investeringsactiviteiten Kasstroom voor financieringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Kas en kasequivalenten op 1 januari Kas en kasequivalenten op 31 december
38
Mutatieoverzicht van het geconsolideerde eigen vermogen (miljoen EUR)
saldo op 31 december 2007
Geplaatst kapitaal
Eigen aandelen
1.000
Wettelijke reserves
Herwaarderi Omrekenings - Vergoedng naar de verschillen ingen in reële aandelen waarde
Overgedragen winsten
Totaal eigen vermogen (aandeel van de groep)
Minderheidsbelangen
Totaal eigen vermogen
-178
100
4
2
5
1.586
2.520
6
2.525
Herwaardering aan reële waarde van "voor verkoop beschikbare financiële activa" Omrekeningsverschillen Wijzigingen aan het eigen vermogen niet opgenomen in de resultatenrekening Nettowinst Totaal baten en lasten
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 1 0 1
0 1 1 0 1
0 0 0 0 0
0 0 0 800 800
0 1 2 800 801
0 0 0 0 0
0 1 2 799 801
Dividenden aan aandeelhouders (m.b.t. 2007) Dividenden van dochterondernemingen aan minderheidsbelangen Eigen aandelen Uitoefening van opties op aandelen Inkoop van eigen aandelen Verkoop van eigen aandelen onder een aandelenaankoopplan met korting Vernietiging van eigen aandelen Opties op aandelen Toegekende en aanvaarde opties op aandelen Uitgestelde vergoedingen in aandelen In resultaatneming van uitgestelde vergoedingen in aandelen Uitoefening van opties op aandelen Totaal transacties met aandeelhouders en minderheidsbelangen
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
-550 0
-550 0
0 -1
-550 -1
0 0 0 0
9 -352 4 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
-2 0 0 0
7 -352 4 0
0 0 0 0
7 -352 4 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 -340
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
3 -3 2 -1 1
0 0 0 1 -711
3 -3 2 0 -1.050
0 0 0 0 0
3 -3 2 0 -1.050
1.000
-517
100
4
3
6
1.675
2.271
5
2.276
Herwaardering aan reële waarde van "voor verkoop beschikbare financiële activa" Omrekeningsverschillen Wijzigingen aan het eigen vermogen niet opgenomen in de resultatenrekening Nettowinst Totaal baten en lasten
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
1 0 1 0 1
0 1 1 0 1
0 0 0 0 0
0 0 0 904 904
1 1 1 904 906
0 0 0 -1 -1
1 1 1 904 905
Dividenden aan aandeelhouders (m.b.t. 2008) Interim dividenden aan aandeelhouders (m.b.t. 2009) Aankopen van minderheidsbelangen Eigen aandelen Uitoefening van opties op aandelen Verkoop van eigen aandelen onder een aandelenaankoopplan met korting Opties op aandelen Toegekende en aanvaarde opties op aandelen Uitgestelde vergoedingen in aandelen In resultaatneming van uitgestelde vergoedingen in aandelen Totaal transacties met aandeelhouders en minderheidsbelangen
0 0 0 0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
-538 -128 0
-538 -128 0
0 0 3
-538 -128 3
2 6
0 0
0 0
0 0
0 0
0 -1
2 5
0 0
2 5
0 0 0 0
0 0 0 8
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
4 -4 4 3
0 0 0 -668
4 -4 4 -656
0 0 0 3
4 -4 4 -653
1.000
-509
100
5
4
10
1.911
2.521
7
2.528
saldo op 31 december 2008
saldo op 31 december 2009
39
Segmentinformatie Opbrengsten en resultaten volgens segment
Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 (in miljoen EUR)
Netto opbrengsten Andere bedrijfsopbrengsten Inter-segment opbrengsten TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1)
Consumer Business Unit
Service Delivery Engine & Wholesale
Staff & Support
Internationale Carrierdiensten
Eliminaties tussen de segmenten
Totaal
2187 15 51 2253
2628 15 53 2696
339 14 62 415
1 21 11 34
756 2 55 812
-232 -232
5911 67 0 5978
-553 -325 -282 -1160
-844 -408 -178 -1430
-93 -209 -179 -482
-3 -160 -237 -400
-685 -22 -41 -748
204 0 28 232
-1975 -1124 -890 -3988
1093
1266
-67
-366
64
0
1990
Niet-terugkerende opbrengsten Niet-terugkerende kosten
8 -39
BEDRIJFSWINST / (VERLIES) vóór afschrijvingen
1093
Afschrijvingen BEDRIJFSWINST / (VERLIES)
Enterprise Business Unit
8 -93
-54
1235
-67
-105
-32
988
1203
1905
-420
64
0
-496
-92
-20
0
-743
-563
-512
44
0
1161
Financiële kosten (netto) Aandeel in het verlies van ondernemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode
-109
WINST VOOR BELASTINGEN
1053 -254
Belastingen NETTOWINST
799
Minderheidsbelangen Netto winst (aandeel van de groep) (1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten
-1 800
Boekjaar afgesloten op 31 december 2009 (in miljoen EUR)
Netto opbrengsten Andere bedrijfsopbrengsten Inter-segment opbrengsten TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1) Niet-terugkerende opbrengsten Niet-terugkerende kosten BEDRIJFSWINST / (VERLIES) vóór afschrijvingen Afschrijvingen BEDRIJFSWINST / (VERLIES)
Consumer Business Unit
Enterprise Business Unit
Service Delivery Engine & Wholesale
Staff & Support
Internationale Carrierdiensten
Eliminaties tussen de segmenten
Totaal
2.344 15 55 2.414
2.451 14 36 2.501
287 17 82 386
2 20 11 33
838 3 52 892
-236 -236
5.922 68 0 5.990
-723 -345 -297 -1.366
-748 -379 -142 -1.270
-72 -193 -185 -450
0 -166 -204 -370
-749 -24 -40 -814
206 0 29 236
-2.087 -1.108 -840 -4.035
1.048
1.231
-64
-337
78
0
1.955
0 -7
0 -56
0 0
0 0
74 -1
0 0
74 -62
1.041
1.176
-64
-337
151
0
1.967
-144
-27
-437
-77
-21
0
-706
897
1.149
-502
-413
130
0
1.261
Financiële kosten (netto) Aandeel in het verlies van ondernemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode
-117 0
WINST VOOR BELASTINGEN
1.144
Belastingen
-241
NETTOWINST
904
Minderheidsbelangen Netto winst (aandeel van de groep) (1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten
-1 904
40
Segmentactiva Per 31 december 2008 (in miljoen EUR)
Goodwill Segment activa Niet toegewezen activa TOTALE ACTIVA
Consumer Business Unit
Enterprise Business Unit
Service Delivery Engine & Wholesale
Staff & Support
Internationale Carrierdiensten
1.026 286
1.085 52
0 1.956
0 698
0 64
1.313
1.136
1.956
698
64
Niet toegewezen
Totaal
-3 2.617 2.614
2.111 3.054 2.617 7.782
Per 31 december 2009 (in miljoen EUR)
Goodwill Segment activa Niet toegewezen activa TOTALE ACTIVA
Consumer Business Unit
Enterprise Business Unit
Service Delivery Engine & Wholesale
Staff & Support
Internationale Carrierdiensten
1.003 256
1.085 43
0 1.952
0 659
0 134
1.259
1.127
1.952
659
134
Niet toegewezen
Totaal
-2 2.320 2.318
2.088 3.043 2.320 7.450
Andere segmentinformatie Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 (in miljoen EUR)
Investeringen
Consumer Business Unit
Enterprise Business Unit
195
19
Service Delivery Engine & Wholesale 477
Staff & Support
Internationale Carrierdiensten
54
19
Eliminaties tussen de segmenten
Totaal
0
764
Boekjaar afgesloten op 31 december 2009 (in miljoen EUR)
Investeringen
Consumer Business Unit
Enterprise Business Unit
89
20
Service Delivery Engine & Wholesale 422
Staff & Support
Internationale Carrierdiensten
44
22
Eliminaties tussen de segmenten
Totaal
0
597
Voorwaardelijke verplichtingen In 2009 hebben zich geen veranderingen voorgedaan in de voorwaardelijke verplichtingen, andere dan deze vermeld in het interim-rapport van het derde kwartaal van 2009.
Gebeurtenissen na balansdatum Op 4 januari 2010 werden de volgende stappen ondernomen om van Belgacom nv één volledig geïntegreerd bedrijf te maken in de context van het in 2006 gelanceerde FMS-convergentieproces: Kapitaalvermindering van Belgacom Invest bvba door distributie van aandelen van Belgacom Mobile nv aan Belgacom nv; Overdracht van alle aandelen van Telindus Group nv in Telindus nv en Telindus Sourcing nv aan Belgacom nv; Fusie door absorptie van Belgacom Mobile nv, Telindus nv en Telindus Sourcing nv in Belgacom nv; en Gedeeltelijke splitsing van Belgacom Skynet nv en Telindus Group nv (voor de nationale activiteiten) in Belgacom nv. Aangezien deze stappen transacties binnen de Groep zijn, wordt alle impact op de statutaire boeken van de juridische entiteiten teruggeboekt om groepsredenen.
Controlewerkzaamheden van de commissaris De commissaris heeft bevestigd dat zijn controlewerkzaamheden van de geconsolideerde jaarrekening ten gronde zijn afgewerkt en dat deze geen betekenisvolle correcties aan het licht hebben gebracht die in de boekhoudkundige gegevens, opgenomen in dit communiqué, zouden moeten doorgevoerd worden.
41
Definities Breedbandlijnen CBU: omvatten de Belgische residentiële lijnen van Scarlet vanaf Q1 2009. ARPU voor vaste spraak: totale opbrengsten uit spraak, verminderd met de opbrengsten die verband houden met activeringen en betaaltelefoons, gedeeld door het gemiddelde aantal spraaktoegangskanalen voor de betrokken periode, gedeeld door het aantal maanden in diezelfde periode. ARPU voor breedband: totale opbrengsten uit ADSL (voor CBU inclusief de ADSL-opbrengsten van Scarlet), gedeeld door het gemiddelde aantal ADSL-lijnen voor de betrokken periode, gedeeld door het aantal maanden in diezelfde periode. ARPU voor Belgacom TV: omvat enkel klantgerelateerde opbrengsten en houdt rekening met promotionele aanbiedingen, gedeeld door het aantal gezinnen dat Belgacom TV heeft. Actieve mobiele klanten: klanten die de voorbije drie maanden ten minste één oproep hebben tot stand gebracht of ontvangen of één sms hebben verstuurd of ontvangen. Prepaid klanten en MVNO-klanten worden volledig gesegmenteerd als CBU-klanten. Geannualiseerde mobiele churn rate: geannualiseerd totaal aantal simkaarten die van het netwerk van Belgacom Mobile zijn ontkoppeld (inclusief het totale aantal port-outs als gevolg van de mobielenummeroverdraagbaarheid) gedurende de desbetreffende periode, gedeeld door het gemiddelde aantal klanten gedurende dezelfde periode. Netto-ARPU uit mobiele activiteiten: berekend op basis van de maandelijkse gemiddelden voor de gegeven periode. De maandelijkse netto-ARPU is gelijk aan de totale opbrengsten uit mobiele spraak en mobiele data, gedeeld door het gemiddelde aantal actieve mobiele klanten voor die periode. UoU (Units of Use): gebruikte spraakminuten + sms'en (waarbij één sms overeenstemt met één minuut) per actieve klant per maand. MoU (Minutes of Use): duur van alle gesprekken van en naar Proximus, per actieve spraakklant per maand. Genormaliseerde MoU: duur van alle gesprekken van en naar Proximus, per actieve spraakklant per maand – exclusief gratis minuten. Sms: maandelijks aantal sms'en per actieve klant. Genormaliseerde sms: maandelijks aantal betalende sms'en per actieve klant (d.w.z. exclusief gratis sms'en).
42
Algemene informatie Financiële kalender 26 februari 2010 14 april 2010 7 mei 2010 30 juli 2010 29 oktober 2010
Aankondiging van de resultaten voor het volledige jaar 2009 Algemene vergadering Aankondiging van de resultaten voor het eerste kwartaal van 2010 Aankondiging van de halfjaarresultaten van 2010 Aankondiging van de resultaten voor het derde kwartaal van 2010
Investor relations Nancy Goossens +32 2 202 82 41 Ann Maes +32 2 202 26 18 E-mail:
[email protected] Website: www.belgacom.com
Informatie met betrekking tot de hoofdzetel Belgacom, naamloze vennootschap van publiek recht
Hoofdzetel Koning Albert II-laan 27 B-1030 Brussel, België Tel.: + 32 2 202 41 11 Btw BE 202.239.951 Rechtspersonenregister van Brussel Handelsregister van Brussel 587.163
Oprichtingsdatum – juridische vorm De omvorming van Belgacom tot naamloze vennootschap van publiek recht werd uitgevoerd bij Koninklijk Besluit van 16 december 1994, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 22 december 1994, en trad diezelfde dag in werking.
43