Biografie als bijlage, vertaald uit het ‘Bué the Warrior Book’ van Tristan Manco Dave De Rop, alias BUÉ THE WARRIOR, is opgegroeid in een familie van cartoonisten (striptekenaars) en zet de traditie verder van het tekenen van personages waarbij hij de straat als zijn ‘schildersdoek’ gebruikt. Duidelijk beïnvloed door stripverhalen en cartoons, heeft Bué zijn eigen visuele taal ontwikkeld die hij vertaalt naar de straat toe. Hij doet al meer dan 20 jaar wat hij het liefste doet: het aanbrengen van kleur en positieve energie op de plaatsen die dit het hardst nodig hebben. De ontwapenende personages gecreëerd door deze pionier van de Belgische Street Art vrolijken straten over de hele wereld op. Aan de hand van een selectie van zijn beste werken biedt dit boek een kijk op de kleurrijke wereld van Bué. “Bué tekent onophoudelijk. Hij vindt voldoening door een glimlach op de gezichten van mensen te toveren of door hen een hartverwarmend gevoel te bezorgen.” DE PIÑATA MAKER Als dit boek een cake zou zijn, zou je je iets zoets en kleverigs kunnen voorstellen dat liefdevol gebakken werd in een Mexicaanse bakkerij en versierd werd met de blinkende ogen, de sullige glimlach en de smakkende tong van één van de typische personages van Bué the Warrior. Zoals de moeder van alle verjaardagstaarten viert dit boek Bué’s Belgisch gekruide, wereldgeïnspireerde kunstwerken gemaakt op en naast de straat, opgediend met chocolade en wafels… Waarom hebben Belgen het beste voedsel? OK, ik begin honger te krijgen… Het punt is dat er in het interessante werk van Bué veel te vieren is. Net zoals heel opgewonden kinderen op een verjaardagsfeestje, herinnert hij ons aan de kleurrijke, vrolijke kant van het leven; hij doet ons glimlachen en voert ons naar de wonderlijke en avontuurlijke wereld die wij ons vanuit onze kindertijd herinneren. Hij geeft ook vorm aan het echte geloof van graffiti – onverbiddelijk opstaan, schilderen, plezier maken met vrienden en je kunst met iedereen delen. Bescheiden in zijn ambities, beweert de kunstenaar dat hij nooit meer gepresteerd heeft dan verwacht werd omdat, zoals hij zelf zegt, “Ik weet dat ik geen virtuoos ben, ik wil alleen maar plezier beleven met wat ik doe. En dat doe ik ook. Ik ben geen kunstenaar, ik schilder alleen maar veel.” Bué’s werktempo staat buiten kijf en ondanks zijn bescheiden verklaring behaalt hij behoorlijk wat artistieke successen en daarvoor huldigen wij hem. Laten we daarom allen een plak van die cake eten. De naam Bué komt van het Franse woord buée dat condensatie, mist of adem betekent. Het is de wazige damp die verschijnt wanneer je op een koud oppervlak ademt, wat een gepaste bijnaam is die verwijst naar de vluchtige aard van Street art die kortstondig leven blaast in een oppervlak. Gekoppeld aan de bijnaam “the Warrior” (“de Krijger”) herinnert die ons ook aan het traditionele zeemanslied Boney was a Warrior, dat Napoleon als een volksheld huldigde. Hoe je het ook leest, de naam heeft een heroïsche bijklank, zoals een mysterieuze avonturier die uit een stripverhaal ontsnapt is. Doordat stripverhalen met zijn familie en culturele erfgoed verbonden zijn, hebben zij een wezenlijke invloed op Bué. België heeft sinds de jaren 1920, en vooral na WOII, een rijke striptraditie opgebouwd. Elke generatie is sindsdien opgegroeid met een ruim gamma stripverhalen waaronder zeer typische Belgische helden en stripfiguren zoals Guust Flater van Franquin en Kuifje van Hergé. Het waren vooral Franquin en Peyo die Bué’s liefde voor stripverhalen hebben aangewakkerd, alhoewel de voorliefde voor bandes dessinées (Franco-Belgische stripverhalen) in de familie zit. Zowel zijn vader als zijn grootvader werkten voor Studio Vandersteen. Zijn grootvader was één van de eerste medewerkers van Willy Vandersteen, de bedenker van Suske en Wiske, de populairste stripreeks in Vlaanderen – een indrukwekkende stamboom dus in de stripwereld.
Zijn stripfamilie beïnvloedde enorm Bué’s tekentalent en door in de tekenstudio te vertoeven deed hij praktische ervaring op in de manier van werken van tekenaars. Zoals hij zich herinnert, “Er waren duidelijke fases in het proces: tekenen, inkten en kleuren. Elke stap werd voltooid door een andere persoon en iedereen had zijn of haar eigen specialiteit. Terwijl mijn vader werkte, gaf hij me een kleine stapel paper en enkele potloden om mij bezig te houden.” Behalve de traditionele Belgische stripverhalen begon hij ook invloeden van elders te absorberen zoals de Amerikaanse Marvel Comics, Hanna Barbera cartoons en de eerste radicalere Ren and Stimpy shows. Later begon hij via Akira en Pokemon de Japanse manga te ontdekken; die hem aantrok door zijn schattigheid en de uitdrukking van de ogen. Al deze invloeden uit zijn kindertijd worden weerspiegeld in zijn tekenstijl, maar hij besliste om niet de familietraditie te volgen omdat hij naar eigen zeggen niet het geduld had om stripverhalen te zitten tekenen. Omdat hij niet lang kon stilzitten, vond hij graffiti de beste uitlaatklep voor zijn temperament. Hij zegt hierover “Ik heb beweging nodig in mijn leven. Ik ben het creatiefst als ik rechtop sta of kan rondlopen… Ik heb veel energie en ik moet constant in beweging zijn. Mijn vriendin zegt altijd dat ik mij op elke actie stort die ik onderneem – zelfs al is het maar het openen van de koelkast – en dat ik altijd te vlug stap. Daarom ben ik gemaakt voor muren en niet voor papier.’
Gelukkig is het verlies voor de stripwereld een aanwinst voor de street art doordat Bué zijn personages op de muur tot leven brengt en daarbij de visuele taal van het stripverhaal en animatie combineert met de esthetiek van graffiti. Een kleurrijke stoet van gelukkige wezens bevolkt de straten en ze gaan onbesuisd tekeer op de zijkanten van gebouwen en straathoeken alsof zij ontsnapt zijn vanuit een cartoon naar een levensecht decor. Ze nemen brutale poses aan, een of twee vingers uitstekend op opstekend of ze verzamelen zich in groepen alsof ze zich klaarmaken voor een groepsfoto. De expressieve gezichten van de personages, de gewelfde vormen en levendige poses getuigen van het meesterschap van de kunstenaar van het hedendaagse stripgenre. Toch voegt hij een bijkomend dynamisme toe via graffiti. Hij zegt daarover: “Voor een straatkunstenaar verandert alles voortdurend: de locatie, de infrastructuur, de omgeving, het oppervlak, de atmosfeer, enz. Telkens ik er op uit trek om te schilderen is het een ander verhaal. Er is veel actie, opwinding en interactie met anderen bovenop het tekenaspect. Daar houd ik van.” Het hele proces van muren kiezen, blikken verf selecteren, met vrienden werken en op straatniveau schilderen steekt bij de kunstenaar een vonk aan. Al deze ingrediënten vormen het perfect recept voor sprankelend visueel vuurwerk met oogverblindende kleuren – dingen lukken hier die anders niet zouden gebeuren als hij zou werken in een atelier. Ondanks het feit dat graffiti gezien wordt als een aparte artistieke cultuur met zijn eigen codes, voelde Bué’s introductie nooit aan als een overgang van de ene wereld naar de andere, maar eerder als een uitbreiding van zijn eigen fantasiewereld. Vanaf de eerste keer dat hij een spuitbus vasthield begon hij onmiddellijk figuren te schilderen. Hij zegt hierover “Het was eigenlijk alleen maar een uitbreiding van tekenen op papier”. Terwijl hij experimenteerde met verschillende graffititechnieken vond hij uiteindelijk een stijl die voor hem het beste werkte. In 2004 begon hij het gebruik van vormen te vereenvoudigen en creëerde zo de bouwstenen voor tekeningetjes, die ook de figuren aantrekkelijker en ‘schattiger’ maakten. Dit begon duidelijk te worden door zijn ontwapenend charmante HeyHey the Bear, wiens felle kleuren en zonnige karakter volgens Bué de ‘betonnen omgeving verbeterden’. Volgens Bué was dit één van de eerste keren dat mensen reageerden op wat hij op straat aan het doen was. Niet alleen kreeg HeyHey the Bear positieve reacties maar voor Bué zelf kwam er hierdoor ook een klik doordat hij de kunst ontdekte die hij wilde creëren. Een hoofdkenmerk van de stijl die hij ontwikkelde was zijn gebruik van vlakke kleuren, die hij gedeeltelijk toeschrijft aan luiheid, maar die in werkelijkheid is zijn behandeling van kleuren uitstekend – met fantastisch gebruik van krachtige, opvallende kleurencombinaties. Voor hem gebeurt dit vlug en spontaan in vergelijking met het tijdrovende proces van het aanbrengen van nuances en schaduwen. “Het is vlug”, zegt hij, “en het werkt goed met de
expressieve, spontane en naïeve vrije stijl die ik gebruik op elke muur die ik beschilder. Ik weet nooit hoe de muur er zal uit zien of welke kleuren ik uiteindelijk zal gebruiken.” Zoals een jazzmuzikant schuift hij met de verschillende vormen en expressies die hij heeft opgebouwd in zijn repertoire. “Dit zijn de bouwstenen die mij toelaten om mijn vrije stijl toe te passen. Soms werkt het wel en soms werkt het niet.”
Vandaag schildert hij niet langer illegaal, maar door samen met vrienden zoals Chase vlug te leren schilderen met vlakke beperkte kleuren ontstond de ‘propere, vlakke, poppy stijl of ‘Modern Urban Pop Art’. Deze gevoeligheid voor pop-art vindt gedeeltelijk zijn oorsprong in Bué’s professionele achtergrond in commerciële kunst. Hij heeft reclamevormgeving gestudeerd en hij vindt dat zijn muurschilderingen zeer sterk gelijken op reclameborden zelfs al zijn de intenties anders. Hij zegt hierover: “Als ik kijk naar de stijl van Magritte of zelfs Keith Haring die allebei van een commerciële artistieke achtergrond evolueerden naar een vorm van minder product- of bedrijfsgebonden kunst, zie ik gelijkenissen in stijl: eenvoudige vormen, vlakke kleuren die er uit springen en weerkerende figuren. Ik zou mijn werk niet durven vergelijken met deze twee genieën, maar we zitten op dezelfde golflengte wat betreft het gebruik van deze vertrouwde visuele taal om direct met de mensen te communiceren. Ik deel ook Harings opinie dat kunst voor iedereen toegankelijk moet zijn. Kunst op straat is even goed als kunst in een museum of een galerie. Het is geen exclusief recht voor de welgestelde elite. Kunst komt altijd vanzelf naar de mensen, vooral kinderen. We hoeven daar geen nodeloze drukte over te maken.”
Bué’s frisse lijnenspel heeft een bijna digitale helderheid, alhoewel hij al 10 jaar op straat schilderde vooraleer digitale vormgeving in zijn werk binnendrong. In 2001 leerde hij hoe om te gaan met Photoshop en Illustrator. Deze programma’s versnelden de werkprocessen en boden eindeloze visuele mogelijkheden om met verschillende formaten te werken zoals bijv. T-shirts. Hij wilde altijd al zijn werk een zuivere vectorlook geven, nog voor hij zelfs maar wist wat vectoren waren. Muren blijven zijn creatieve schetsboek maar digitale technologie heeft zijn mentale processen beïnvloed zoals hij uitlegt, “Digitaal en met de hand schilderen zijn in mijn hoofd nu zo met elkaar verweven dat ik soms denk ‘Commando + Z’ terwijl ik een muur schilder. Terwijl ik mijn figuren op een muur aan het opbouwen ben, denk en werk ik in ‘lagen’. Ik schilder vormen in één beweging en verwijderen delen net zoals ik met vectoren zou doen. Vorige zomer schilderde ik met de kerels van Farm Prod (Brussel) en zij gaven me de bijnaam ‘Illustrator 7.0’…!
Zoals zijn vader en grootvader voor hem heeft Bué figuren zoals vogels, katten en beren getekend van kinds af aan. Een deel van de fascinatie die hij voelt is een sterk gevoel voor metaforen en empathie die hem ertoe leidde om dieren en dode voorwerpen te antropomorfiseren (‘vermenselijken’). Als kunstenaar heeft hij de neiging om alles een gezicht te geven en zelfs de kenmerken van een figuur zoals hun hoed, wenkbrauwen, vingers en tong hebben een eigen leven. Dit is wat hij een ‘klein universum binnen een universum’ noemt. Deze natuurlijke neiging om alles tot leven te brengen is deel van zijn missie om kinderlijke onschuld naar de straat te brengen – een wereld van verbeelding en vertrouwen. “Alles is zoveel prettiger wanneer je je voorstelt dat het leeft’”, zegt hij. “Denk aan Toy Story en de geheime wereld waarin het speelgoed leeft terwijl de mensen slapen. Alle kinderen geloven dergelijke dingen, ik ben nooit opgehouden met me dingen in te beelden.” Veeleer dan bepaalde concepten gaat het werk om een gevoel dat Bué ziet als de ultieme connectie met een publiek, waarbij hij de woorden citeert van auteur Maya Angelou, “Mensen zullen vergeten wat je zegde, mensen zullen vergeten wat je deed, maar mensen zullen nooit vergeten welk gevoel je hen bezorgde.”
“Figuren zijn geen portret”, gaat hij verder, “maar altijd een projectie. Ze tonen ons wie we willen zijn, - of niet willen zijn. En ze hebben eindeloze mogelijkheden in zich omdat ze niet aan de werkelijkheid gebonden zijn.” De schepsels van Bué zijn een reflectie van ons allemaal, die verschillende emoties uitdrukken. Naast de blije gelaatsuitdrukkingen zijn er ook droevige, die dialoog en belangstelling tussen de figuren doen ontstaan. Wat de emotie ook is, zijn figuren spelen hun rol met vuur, ze hebben er altijd zin in, “Je kan het in hun ogen zien. Kleine hyperkinetische wezens met veel enthousiasme en salsa!” Op een andere manier ziet hij zijn street art menagerie als ‘stedelijke huisdieren’ die tussen de mensen leven maar toch ook in hun eigen wereld. Figuren verschijnen en verdwijnen dan weer. Zo schildert hij bijv. HeyHey the Bear niet meer. Vandaag zijn het vooral vogels die zijn handelsmerk geworden zijn. In plaats van een tag te tekenen schildert hij een vogel en mensen weten dat ‘Bué hier was’…
Bij street art draait alles rond de locatie en de kunstenaar kiest gewoonlijk plaatsen die de beste interactie met mensen bieden. Zo schilderde hij bijv. een gezicht op een schoorsteen boven het drukste rondpunt in Gent (Dampoort), dat de talloze mensen die vastzaten in verkeersopstoppingen even kon afleiden en hen deed glimlachen als ze het zagen. Zijn bedoeling is om de stad in een nieuw licht te tonen en mensen een alternatief te bieden voor wat ze dagelijks zien. Bué gaat een stap verder dan eenvoudigweg een muurschildering te maken, hij stelt zich de hele stad voor als een actieterrein voor zijn geschilderde protagonisten. Hij creëert scènes zoals een kleine dief die aan een touw hangt dat van een dak naar beneden bengelt. Elke muur is een schouwtoneel en de voorbijgangers zijn het publiek.
Bué is niet alleen een lokale bekendheid, hij is met zijn kunst al wijd en zijd rondgereisd naar Mexico, Brazilië en de Verenigde Staten, om er maar enkele te noemen. Eén van de extraatjes van straatkunstenaar te zijn is dat je iets gemeenschappelijk hebt met andere gelijkgestemde mensen overal ter wereld, wat je dan weer de kans geeft om samen te schilderen met buitenlandse kunstenaars die je bewondert. Van de Fleshbeck Crew in Rio tot Smithe and News in Mexico, Bué heeft al samengewerkt met kunstenaars van overal ter wereld en heeft zo meer geleerd over hun eigen cultuur. Door al deze ervaringen heeft hij ook inspiratie opgedaan. In sommige gevallen smelten de stijlen van de kunstenaars samen door punten van overeenkomst en in andere gevallen is het het verschil in stijl dat een interessante dialoog teweegbrengt. Soms voert de locatie een motief aan, bijv. als hij in Vietnam werkt zou hij een rijsthoed aan een figuur kunnen toevoegen of een calavera (schedelmasker) voor de Día de los Muertos in Mexico. Maar hij wordt vooral opgeslorpt door het moment zelf – de muur wordt iets bijkomstig in het feestje dat iedereen beleeft door samen te schilderen. Op om het even welk continent krijgt Bué’s ontwapenende werk blije reacties van het publiek; mensen hebben zelfs hun waardering getoond door hem voedsel, drank en cadeautjes te brengen terwijl hij aan het werk is. Er zijn zoveel avonturen waarvoor we niet de tijd hebben om erover te vertellen, maar aangezien we onze eregast in dit boek huldigen geef ik jullie enkele laatste reisanekdotes mee van Bué… Zoals die keer in Berlijn toen enkele tieners voorbijkwamen en niks moesten hebben van wat hij aan het schilderen was omdat het er volgens hen ‘te gay’ uitzag. Hij ging in op hun eerlijke reactie en voegde het volgende zinnetje toe aan de muurschildering: ‘99%GAY1%STREET’. Of in een bepaalde straat in Gent waar veel ongelukken waren gebeurd en er twee meisjes door een auto waren overreden, schilderde hij een figuur om chauffeurs eraan te herinneren om trager te rijden. De mensen van ter plaatse waren hierover echt opgetogen en brachten hem paaseieren en vertelden hem dat het tijd werd dat iemand deze kwestie aanpakte. Bij een andere gelegenheid vertelden enkele jonge moeders hem verhalen over hun peuters die zijn figuren zo graag zien dat de moeders met hen elke dag langs deze figuren wandelden zodat ze hen
konden omhelzen. “Het is ontroerend,” zegt hij “hoe deze figuren voor hen echt leven als ze in feite een bakstenen muur knuffelen.” Met zoveel uiteenlopende en positieve verhalen is het duidelijk dat Bué meer dan geslaagd is in zijn missie om een glimlach te verspreiden en we hopen dat die zich nog verder verspreidt met dit boek.
