BIM-rollen & competenties BIM Praktijkdag 20-03-2014, Utrecht Wouter Notenbomer, SBRCURnet
Introductie Wouter Notenbomer Projectmanager SBRCURnet Bouwtechniek BIM
JUNI 2013
2
Kennisinstituut
+
=
JUNI 2013
3
SBRCURnet
JUNI 2013
4
Kennisinstituut Belangrijkste thema’s: - Beton - BIM - Brandveiligheid - Duurzaamheid - Ketensamenwerking - Bouwtechniek (Referentiedetails) - Funderingen/trillingen - Deltatechnologie - Etc.
JUNI 2013
5
SBRCURnet BIM Academie Diverse BIM cursussen voor Verschillende BIM-rollen.
JUNI 2013
6
BIM-rollen
Bron: ZEEP architecten
JUNI 2013
7
JUNI 2013
8
JUNI 2013
9
Functies of rollen Rollen sociaal vastgelegde gedragsverwachtingen t.o.v. individuen die een bepaalde sociale positie bekleden Gevonden op http://www.encyclo.nl/lokaal/10645
Functie Een functie omvat drie belangrijke elementen: de taak, de bevoegdheid en de verantwoordelijkheid. Gevonden op http://www.encyclo.nl/lokaal/10679
JUNI 2013 10
Constructeur
Architect
Aannemer Installatieadviseur
JUNI 2013 11
Functies architectenbureaus
JUNI 2013 12
Functie: Architect
Bron: Handboek functie-indeling architectenbureaus
JUNI 2013 13
Functies bouw CAO
JUNI 2013 14
JUNI 2013 15
BIM-rollen Managementniveau: - BIM manager Projectniveau: - BIM regisseur* - BIM coördinator - BIM aspectadviseur - BIM modelleur
* Ontbreekt in ISSO 109
JUNI 2013 16
JUNI 2013 17
JUNI 2013 18
JUNI 2013 19
JUNI 2013 20
BIM-manager Omschrijving: De BIM-manager is een rol op organisatieniveau, over de verschillende bouwprojecten heen. Het is een rol op het niveau van het lijnmanagement en de directie. De BIM-manager is degene die leiding geeft aan de implementatie van BIM in het bedrijf, al dan niet als trekker van een BIM-werkgroep. De implementatierol is tijdelijk. De BIM-rol op organisatieniveau kan na invoering van BIM vervuld worden door de informatiemanager of ICT-manager.
JUNI 2013 21
BIM-coördinator Omschrijving: De BIM-coördinator is de verbinder en regelaar die zich concentreert op de koppeling van het gebouwmodel met andere programma’s of aspectmodellen. Hij bewaakt de consistentie van het gebouwmodel en aspectmodellen. De BIM-coördinator is in staat om het gebouwmodel zodanig in te richten dat de koppeling met de andere programma’s of aspectmodellen optimaal verloopt. De BIM-coördinator is de technische spil in het BIMteam met overzicht.
JUNI 2013 22
BIM-modelleur Omschrijving: De BIM-modelleur wordt soms ook BIM-engineer genoemd, met name als de functie van BIM-modelleur bij een bouwbedrijf wordt gecombineerd met de functie van werkvoorbereider (BIM-engineer planvoorbereiding en BIM-engineer uitvoering). De BIM-modelleur is te vergelijken met de CAD-tekenaar in het traditionele bouwproces (waarbij modelleren andere kennis vereist dan tekenen!). De BIM-modelleur is de specialist in het bouwen en toevoegen van data aan de gebouwmodellen. Hij is bekend met het ordenen van de objecten in het gebouwmodel en het daaraan koppelen van objectgegevens. Zolang dat nog nodig is, verzorgt de BIM-modelleur het uit het gebouwmodel afgeleide 2D-tekenwerk. De BIM-modelleur levert de elementaire basis voor alle andere BIM-gerichte beroepsrollen, met uitzondering van specialistische softwaretools.
JUNI 2013 23
BIM-regisseur Omschrijving: De BIM-regisseur is de leider of manager die zorgt voor duidelijke afspraken met alle partijen over de doelen en randvoorwaarden van BIM in het bouwproject. Niet alleen binnen het eigen bedrijf, maar ook tussen de verschillende disciplines en samenwerkende partijen. Hij zorgt voor de bijbehorend contracten. Vaak wordt de rol van BIM-regisseur gecombineerd met een rol als bouwprojectmanager, projectleider, supply chain manager of een van de andere BIM-rollen.
JUNI 2013 24
BIM-regisseur: taken •
• • •
•
De BIM-regisseur is de leider van het BIM-project. Hij stelt doelen en maakt afspraken met alle partijen die betrokken zijn bij het ontwikkelen en beheren van het gebouwmodel. De BIM-regisseur is verantwoordelijk voor het voorbereiden van de BIMaspecten in de contracten tussen bouwpartners, het vastleggen van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden in het BIMproces. Hij faciliteert de samenwerking van de verschillende disciplines in het bouwteam en maakt gebruik van tools voor het monitoren en sturen van het BIM-proces. De BIM-regisseur draagt ook bij aan het leer- en veranderingsproces dat nodig is om BIM effectief toe te passen in de eigen organisatie en in de bouwketen, eventueel in samenwerking met de BIM-manager. Een BIM-regisseur moet goed inzicht hebben in het totale bouwproces. Daar is meerjarig ervaring voor nodig op het gebied van bouwprojectmanagement en kennis en ervaring met BIM. JUNI 2013 25
BIM-aspectadviseur Omschrijving: De term ‘BIM-aspectadviseur’ doelt op de verschillende inhoudelijke disciplines in het bouwproces, zoals de architect, de constructeur, de bouwfysisch adviseur, de calculator, de planner en de installatieadviseur.
JUNI 2013 26
BIM-aspectadviseur: taken • De BIM-aspectadviseur van elke discipline maakt gebruik van een eigen aspect-model waarmee hij analyses en berekeningen kan maken op het eigen vakgebied of discipline. Bijvoorbeeld bouwkundige tekeningen, constructieberekeningen of bouwfysische berekeningen. De data-input voor het aspectmodel komt uit het gebouwmodel. • De BIM-aspectadviseur is iemand met een bepaalde vakdiscipline, die gebruik maakt van een aspectmodel om zijn tekeningen, analyses en berekeningen te maken. • De output van zijn activiteiten worden geheel of gedeeltelijk opgenomen in het gebouwmodel. • De BIM-aspectadviseur levert gebouwdata aan de BIM-coördinator. Na toetsing op consistentie neemt de BIM-aspectadviseur de data uit het aspectmodel op in het gebouwmodel. JUNI 2013 27
JUNI 2013 28
Rollen binnen functies Bij één functie zouden meerdere rollen kunnen liggen (vaak bij kleine organisaties):
BIM-modelleur zou ook BIM-coördinator kunnen zijn. BIM-regisseur is ook BIM-manager BIM-aspectadviseur is ook BIM-regisseur én BIM-modelleur
JUNI 2013 29
Competenties
JUNI 2013 30
Niveau’s 4 = beleidsmatig / strategisch / randvoorwaardelijk 3 = management, sturend, coachend 2 = deskundig, zelfstandig, professioneel
1= ondersteunend, reactief
JUNI 2013 31
Competenties Leidinggeven Richting en sturing geven aan medewerkers in het kader van hun taakvervulling; stijl en methode van leidinggeven aanpassen aan betrokken medewerker/groep medewerkers en situatie. Coachen Richting en sturing geven aan een medewerker in het kader van diens taakvervulling; stijl van coachen aanpassen aan medewerker en situatie zodat betrokken medewerker zich optimaal kan ontwikkelen. Probleemanalyse Signaleren van problemen; herkennen van belangrijke informatie; verbanden leggen tussen gegevens. Opsporen van mogelijke oorzaken van problemen; zoeken naar ter zake doende gegevens. JUNI 2013 32
Rollen en competenties
JUNI 2013 33
Competentieprofielen Aspecten: 1. Functiekenmerken 2. Plaats in de organisatie 3. Taken en verantwoordelijkheden 4. Functie-eisen 5. Vervolgfuncties 6. Relevante competenties
JUNI 2013 34
Competentieprofiel BIM-regisseur 1. Functiekenmerken Is de procesmanager en projectmanager van het BIM-project. De BIM-regisseur is verantwoordelijk voor het stellen van doelen, eisen en randvoorwaarden en het voorbereiden van de BIM-aspecten in de afspraken en contracten met de verschillende samenwerkende partijen in het bouwproces. Hij stuurt en bewaakt de voortgang van het BIM-proces en draagt bij aan het leer- en veranderingsproces in de organisatie en de bouwketen. 2. Plaats in de organisatie De BIM-regisseur legt verantwoordelijkheid af aan de directie / bedrijfsleider die in de rol van BIM-Manager fungeren. De BIM-Regisseur combineert zijn taken vaak met die van Projectleider, Bouwprojectmanager of Supply Chain Manager. Hij heeft nauw contact met de projectleiders, werkvoorbereiding, modelleurs, event. BIM-coördinator (als hij deze rol niet zelf vervult) en alle extern samenwerkende partijen (leveranciers, onderaannemers, maar ook architectenbureaus, ingenieursbureaus die fungeren als aspectadviseurs).
JUNI 2013 35
Competentieprofiel BIM-regisseur 3. 1.
2.
3. 4. 5. 6.
7.
Taken en verantwoordelijkheden Stellen van doelen, eisen en randvoorwaarden en maken van afspraken met alle partijen die betrokken zijn bij het ontwikkelen en beheren van het gebouwmodel (leidinggeven, visie, omgevingsbewustzijn, plannen en organiseren). Regelen van de afstemming en de contracten met de verschillende partners in het voorbereidingsproces en tijdens het bouwproces (plannen en organiseren, onderhandelen, schriftelijke communicatie, overtuigingskracht). Opzetten van structuur en protocollen van gebouwmodel (visie, creativiteit, probleemanalyse, organisatiesensitiviteit). Faciliteren van de samenwerking van de verschillende disciplines in het bouwteam (samenwerken, plannen en organiseren). Controleren, bewaken en sturen van het BIM-proces met behulp van tools (leidinggeven, plannen en organiseren, voortgangsbewaking). Betrokken medewerkers en partijen coachen en begeleiden bij de implementatie en toepassing van BIM (samenwerken, coachen, overtuigingskracht, organisatiesensitiviteit). Signaleren van eventuele knelpunten in het strategisch beleid van de organisatie op gebied van informatiemanagement, bouwprocesmanagement of personeelsmanagement en adviseren over eventuele bijstelling (visie, probleemanalyse, overtuigingskracht, omgevingsbewustzijn, organisatiesensitiviteit. JUNI 2013 36
Competentieprofiel BIM-regisseur Competentie
Definitie
Opmerkingen
Management en Leidinggeven Leidinggeven Niveau 3
Coachen Niveau 3
Richting en sturing geven aan medewerkers in het kader van hun taakvervulling; stijl en methode van leidinggeven aanpassen aan betrokken medewerker/groep medewerkers en situatie. Richting en sturing geven aan een medewerker in het kader van diens taakvervulling; stijl van coachen aanpassen aan medewerker en situatie zodat betrokken medewerker zich optimaal kan ontwikkelen.
Plannen en organiseren Op effectieve wijze doelen en prioriteiten bepalen en benodigde tijd, acties en Niveau 3 middelen aangeven om bepaalde doelen te kunnen bereiken. Voortgangsbewaking Niveau 3
Opstellen en bewaken van procedures om de voortgang van taken of activiteiten van medewerkers en van de eigen taken en verantwoordelijkheden te bewaken en zeker te stellen.
JUNI 2013 37
Competentieprofiel BIM-regisseur Competentie
Definitie
Analyse en Besluitvorming Probleemanalyse Niveau 3
Visie Niveau 3
Signaleren van problemen; herkennen van belangrijke informatie; verbanden leggen tussen gegevens. Opsporen van mogelijke oorzaken van problemen; zoeken naar ter zake doende gegevens. Afstand nemen van de dagelijkse praktijk; zich concentreren op hoofdlijnen en lange termijnbeleid.
Organisatiesensitiviteit Onderkennen van invloed en gevolgen van eigen beslissingen of activiteiten op andere onderdelen Niveau 3 van de organisatie; onderkennen van belangen van andere onderdelen van de eigen organisatie. Creativiteit Niveau 3
Omgevingsbewustzijn Niveau 3
Met oorspronkelijke oplossingen komen voor problemen die met de functie verband houden. Nieuwe werkwijzen bedenken ter vervanging van bestaande. Laten blijken goed geïnformeerd te zijn over maatschappelijke, technologische, politieke en economische ontwikkelingen en deze kennis effectief benutten voor de eigen functie of organisatie.
JUNI 2013 38
Competentieprofiel BIM-regisseur Competentie
Definitie
Communicatie Schriftelijke communicatie Niveau 2 Samenwerken Niveau 3
Overtuigingskracht Niveau 2
Onderhandelen Niveau 2
Ideeën en meningen duidelijk maken in een rapport of document dat de juiste opzet en structuur heeft, grammaticaal correct is en dat de juiste taal en terminologie voor de lezer bevat. Actieve bijdrage leveren aan een gezamenlijk resultaat of probleemoplossing, ook wanneer de samenwerking een onderwerp betreft dat niet direct van persoonlijk belang is. Proberen anderen te overtuigen van een bepaald standpunt en trachten instemming te verkrijgen door gebruik te maken van de juiste argumenten en methode. Effectief communiceren van eigen standpunten en argumenten en het ontdekken en benoemen van gemeenschappelijke doelen op een wijze die tot overeenstemming en acceptatie bij beide partijen leidt.
JUNI 2013 39
Competentieprofiel BIM-aspectadviseur 1. Functiekenmerken Is de Inhoudelijk specialist binnen een vakdiscipline en betrokken bij het BIMproject. De BIM-Aspectadviseur is werkzaam als architect, constructeur, bouwfysisch adviseur, calculator of kostendeskundige of als installatietechnisch adviseur of specifieke werkorganisator. Is verantwoordelijk voor het maken van analyses en berekeningen met behulp van het aspectmodel, uitgaande van de input van het gebouwmodel afgestemd met de BIM-Coördinator of BIMRegisseur. 2. Plaats in de organisatie De BIM-aspectadviseur kan zowel een interne partij zijn als een externe partij die onderdeel uitmaakt van de keten. De BIM-regisseur legt in elk geval verantwoordelijkheid af aan de BIM-Coördinator en/of de BIM-Regisseur Hij heeft nauw contact met de projectleiders, werkvoorbereiding, modelleurs, BIM-coördinator en andere aspectadviseurs of leveranciers. JUNI 2013 40
Competentieprofiel BIM-aspectadviseur 3. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Taken en verantwoordelijkheden Uitwerken van doelen, eisen en randvoorwaarden (input) uit het gebouwmodel in het aspectmodel rekening houdend met technische eisen en specificaties uit de eigen discipline (visie, omgevings-bewustzijn, probleemanalyse). Afstemmen en maken van afspraken over de samenwerkingscontracten met de verschillende samenwerkingspartners in het voorbereidingsproces en tijdens het bouwproces (samenwerken, schriftelijke communicatie, overtuigingskracht). Opzetten van structuur en protocollen van aspectmodel (visie, creativiteit, probleemanalyse, organisatiesensitiviteit). Maken van tekeningen, berekeningen en analyses die opgenomen worden in het gebouwmodel (probleemanalyse, creativiteit ). Controleren en bewaken van de ontvangst en kwaliteit van informatie uit het BIMproces met behulp van tools (kwaliteitsgerichtheid, discipline, voortgangsbewaking). Betrokken partijen informeren en adviseren over de implementatie en toepassing van aspectmodel (overtuigingskracht, organisatiesensitiviteit). Signaleren van eventuele knelpunten in het beleid van de organisatie of samenwerking op gebied van informatiemanagement, bouwprocesmanagement en adviseren over eventuele bijstelling (visie, probleemanalyse, overtuigingskracht, omgevingsbewustzijn, organisatiesensitiviteit).
JUNI 2013 41
Competentieprofiel BIM-aspectadviseur
Competentie
Definitie
Opmerkingen
Management en Leidinggeven Voortgangsbewaking Niveau 2
Opstellen en bewaken van procedures om de voortgang van taken of activiteiten van medewerkers en van de eigen taken en verantwoordelijkheden te bewaken en zeker te stellen.
JUNI 2013 42
Competentieprofiel BIM-aspectadviseur Competentie
Definitie
Analyse en Besluitvorming Probleemanalyse Niveau 2
Visie Niveau 2
Signaleren van problemen; herkennen van belangrijke informatie; verbanden leggen tussen gegevens. Opsporen van mogelijke oorzaken van problemen; zoeken naar ter zake doende gegevens. Afstand nemen van de dagelijkse praktijk; zich concentreren op hoofdlijnen en lange termijnbeleid.
Organisatiesensitiviteit Onderkennen van invloed en gevolgen van eigen beslissingen of activiteiten op andere onderdelen Niveau 2 van de organisatie; onderkennen van belangen van andere onderdelen van de eigen organisatie. Creativiteit Niveau 2
Omgevingsbewustzijn Niveau 2
Met oorspronkelijke oplossingen komen voor problemen die met de functie verband houden. Nieuwe werkwijzen bedenken ter vervanging van bestaande. Laten blijken goed geïnformeerd te zijn over maatschappelijke, technologische, politieke en economische ontwikkelingen en deze kennis effectief benutten voor de eigen functie of organisatie.
JUNI 2013 43
Competentieprofiel BIM-aspectadviseur Competentie
Definitie
Communicatie Schriftelijke communicatie Niveau 2 Samenwerken Niveau 2
Overtuigingskracht Niveau 2
Ideeën en meningen duidelijk maken in een rapport of document dat de juiste opzet en structuur heeft, grammaticaal correct is en dat de juiste taal en terminologie voor de lezer bevat. Actieve bijdrage leveren aan een gezamenlijk resultaat of probleemoplossing, ook wanneer de samenwerking een onderwerp betreft dat niet direct van persoonlijk belang is. Proberen anderen te overtuigen van een bepaald standpunt en trachten instemming te verkrijgen door gebruik te maken van de juiste argumenten en methode.
Motivatie Kwaliteitsgerichtheid Niveau 2 Discipline Niveau 2
Hoge eisen stellen aan kwaliteit van producten en diensten en daarnaar handelen. Zich voegen naar het beleid en/of de procedures van de organisatie. Bij onduidelijkheid of veranderingen bevestiging zoeken bij de juiste autoriteit.
JUNI 2013 44
Overige competentieprofielen komen binnenkort beschikbaar
JUNI 2013 45
Conclusie Een nieuwe werkmethode vraagt om andere competenties van zowel werkgever als werknemer.
Het ontwerp- en bouwproces verandert, dit vraagt flexibiliteit van alle projectleden. Een rol kan door meerdere personen (met een andere functie) worden ingevuld. Bekijk per project wie het meest geschikt is voor de rol! Zou je graag een rol op je willen nemen, maar mis je een (paar) competentie(s)? Ga op cursus!
JUNI 2013 46
SBRCURnet BIM Academie Diverse BIM cursussen voor Verschillende BIM-rollen.
JUNI 2013 47
JUNI 2013 48
Bouwlokalen Gratis bijeenkomsten Laagdrempelig Op 11 locaties in Nederland Inschrijven via www.bouwlokalen.nl
JUNI 2013 49
JUNI 2013 50
