Bijlage A
Marktanalyse Gehandicaptenzorg
Menzis
Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 2015 GZ 1.5
1
Marktanalyse Gehandicaptenzorg In dit document wordt de intramurale Gehandicaptenzorg (GZ) kwantitatief beschreven ter onderbouwing van de voor 2015 in te kopen zorg. Allereerst wordt ingegaan op de huidige vraag in de sector Gehandicaptenzorg. Vervolgens worden het aanbod en de eventuele wachtlijsten beschreven.
De vraag VG Het aantal mensen met een verstandelijke beperking is in Nederland in de afgelopen decennia weinig veranderd. Desondanks is het aantal mensen met een verstandelijke beperking dat een beroep doet op zorg flink toegenomen. De vraag naar AWBZ-zorg in de Verstandelijk Gehandicaptenzorg (VG) is tussen 1998 en 2009 met gemiddeld 7% per jaar gegroeid. Deze groei is overwegend ontstaan doordat er meer vraag is naar zorg in groepen met een lichtere mate van verstandelijke beperking. Slechts een klein deel valt te verklaren door een veranderde samenstelling van de populatie vragers, bijvoorbeeld doordat de vragers jonger zijn. Voor het grootste deel heeft de groei te maken met niet1 gemeten factoren zoals veranderde indicatiestelling, veranderde voorkeuren of ander beleid . Wanneer in de VG wordt gekeken naar het soort indicaties dat door het CIZ is afgegeven voor verblijf in een AWBZ-instelling, dan laten de Menzis regio’s voor de periode januari 2012 – oktober 2013 het volgende beeld zien (zie ook figuur 1 en 3): Vanaf 1 januari 2013 worden er geen indicaties voor VG01en VG02 meer afgegeven voor nieuwe
cliënten, hierdoor zien we een daling van de aanspraak op VG01 en VG02. Er vindt over het algemeen een lichte stijging plaats van de aanspraak op VG03 en VG04. In 2011 is VG05 opgesplitst. Voor het niet-mobiele deel van de doelgroep is VG08 geïntroduceerd. Over het algemeen zien we vanaf 2011 een lichte afname van VG05 en een toename van VG08. Er vindt over het algemeen een stijging plaats van de aanspraak op VG06 en VG07. Er vindt over het algemeen een daling plaats van de aanspraak op LVG01. De aanspraak op LVG02 en LVG 05 is over het algemeen stabiel. Er vindt over het algemeen een (lichte) stijging plaats van de aanspraak op LVG03 en LVG04 .
LG Wanneer in de LG wordt gekeken naar het soort indicaties dat door het CIZ is afgegeven voor verblijf in een AWBZ-instelling, dan laten de Menzis regio’s voor de periode januari 2012 – oktober 2013 het volgende beeld zien (zie ook figuur 2): Er vindt over het algemeen een daling van de aanspraak LG 01, 02, 04, 05 plaats. De omvang van de aanspraak LG06 is over het algemeen stabiel. De aanspraak op LG07 stijgt licht.
ZG Wanneer in de ZG wordt gekeken naar het soort indicaties dat door het CIZ is afgegeven voor verblijf in een AWBZ-instelling, dan laten de Menzis regio’s voor de periode januari 2012 – oktober 2013 het volgende beeld zien (zie ook figuur 4 en 5): Er vindt over het algemeen een daling plaats van de aanspraak op ZGaud01 en ZGvis 01. De aanspraak op ZGvis 02 is over het algemeen stabiel. Er vindt over het algemeen een stijging plaats van de aanspraak op ZGvis 03,04,05 en ZGaud 02,03,04.
1
Bron: IQ met beperkingen, SCP, februari 2012
Menzis
Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 2015 GZ 1.5
2
3500 3000 2500
jan-12
2000
jan-13
1500
okt-13
1000 500 0 VG1
VG2
VG3
VG4
VG5
VG6
VG7
VG8
Figuur 1: Indicaties VG in de Menzis regio’s (Arnhem, Groningen, Twente)
800 600 jan-12 400
jan-13 okt-13
200
LG7
LG6
LG5
LG4
LG3
LG2
LG1
0
jan-12 jan-13 okt-13
LVG1 LVG2 LVG3 LVG4 LVG5
Figuur 2: Indicaties LG in de Menzis regio’s (Arnhem, Groningen, Twente)
Figuur 3: Indicaties LVG in de Menzis regio’s (Arnhem, Groningen, Twente)
80
80 60
60
40
jan-12
20
jan-13
0
okt-13
Figuur 4: Indicaties ZGaud in de Menzis regio’s (Arnhem, Groningen, Twente)
Menzis
700 600 500 400 300 200 100 0
40 20 0
jan-12 jan-13 okt-13
Figuur 5: Indicaties ZGvis in de Menzis regio’s (Arnhem, Groningen, Twente)
Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 2015 GZ 1.5
3
Het aanbod Intramuraal In de Menzis regio’s werd in 2013 circa € 742 miljoen besteed aan de intramurale zorg: € 326 miljoen in regio Arnhem, € 196 miljoen in regio Groningen en € 220 miljoen in regio Twente. Deze zorg werd geleverd door 49 verschillende aanbieders, waarvan 24 in regio Arnhem, 14 in regio Groningen en 11 in regio Twente. Om te kunnen voorzien in de behoefte zijn bij de aanbieders in de regio Arnhem 4.620 intramurale 2 plaatsen gecontracteerd, in regio Groningen 2.761 en in regio Twente 3.134 . 3 Een lichte daling ten opzichte van vorig jaar . Dit is te verklaren doordat er conform herschikkingsbeleid voor 275 plaatsen een administratieve omzetting naar VPT bekostiging heeft plaatsgevonden. Inclusief deze omzetting is er sprake van een stijging van het aantal plaatsen met 2%. In onderstaande figuur is per regio de verdeling van de gecontracteerde plaatsen weergegeven over de verschillende subsectoren: Verstandelijk Gehandicaptenzorg (VG), Licht Verstandelijk Gehandicaptenzorg (LVG), Lichamelijk Gehandicaptenzorg (LG), Auditief Gehandicaptenzorg (ZGaud) en Visueel Gehandicaptenzorg (ZGvis).
100% 90% 80% Zgvis
70%
Zgaud
60% 50%
LG
40%
LVG
30%
VG
20% 10% 0% Arnhem
Groningen
Twente
Figuur 6: Gecontracteerde aanbod 2014 per regio
Figuur 6 laat zien dat het aanbod voor mensen met een verstandelijke beperking in iedere regio het grootste aandeel vormt. In Arnhem 79%, in Groningen 81% en in Twente 85%. Wanneer naar het soort plaatsen wordt gekeken dan komt naar voren dat ruim 90% van de plaatsen is gecontracteerd voor de ZZP’s VG 3 en hoger. Ruim 50% van de plaatsen is gecontracteerd voor de ZZP’s VG5 en hoger. Dit is een verzwaring ten opzichte van vorig jaar. Het gecontracteerde aanbod voor mensen met een lichamelijke beperking is in de regio Arnhem het grootst. Dit is te verklaren door de aanwezigheid van een gespecialiseerde instelling in deze regio. Daarnaast neemt de omvang van het gecontracteerde LG- aanbod (alle ZZP’s) bij instellingen in de sector V&V toe. Dit heeft mede te maken met de herdefiniëring van het CIZ van het onderscheid tussen de grondslag Somatische aandoening (SOM) en Lichamelijke handicap (LG). De ingekochte zorg voor mensen met een auditieve beperking is in de regio Groningen het grootst. Dit komt doordat een gespecialiseerde aanbieder in deze regio een intramurale vestiging heeft en Menzis deze zorg ook contracteert voor regio’s in het westen en midden van het land.
2 3
Gebaseerd op de herschikkingsafspraken voor 2013. Gebaseerd op de herschikkingsafspraken voor 2012.
Menzis
Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 2015 GZ 1.5
4
Naast intramurale plaatsen worden ook afspraken gemaakt over Volledig Pakket Thuis (VPT), spoedzorg en logeren: In alle regio’s zijn afspraken gemaakt over VPT. Afspraken zijn met name gemaakt in de subsector VG (ruim 32.000 dagen) maar ook in de LG (ruim 7000 dagen) en, onder specifieke voorwaarden, in de LVG (ruim 11.000 dagen in de regio's Groningen en Twente). Een toename t.o.v. vorig jaar vond met name plaats in de VG (VG 3,4, 6) en LG (LG 2,4), deels vanwege administratieve omzettingen. In alle regio’s zijn voor 2014 afspraken gemaakt voor spoedzorg. In regio Arnhem bij 9 aanbieders, in regio Groningen bij 3 en in regio Twente bij 3. Spoedzorg wordt met name geleverd in de subsector (L)VG. In alle regio’s zijn afspraken gemaakt over logeren. Logeren wordt met name geleverd in de subsector VG. Sinds 1 januari 2011 is de toegang tot de functie kortdurend verblijf aangescherpt. Ten gevolge hiervan neemt het aantal beschikbare logeerplekken af. Het aantal aanbieders is gelijk bleven (22).
Menzis
Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 2015 GZ 1.5
5
Persoonsgebonden budget en Zorg-in-Natura In plaats van een indicatie via Zorg-in-Natura (ZIN) te verzilveren kan dit ook via een Persoonsgebonden Budget (PGB). In onderstaande tabel is het aantal cliënten opgenomen dat in 2013 middels PGB zijn ZZP verzilverd. Tabel 1: Aantal cliënten met een ZZP dat in 2013 zorg middels een PGB verzilverd Aantal cliënten PGB AWBZ Jeugd
Overig
Totaal
VG
259
2229
2488
LG
7
266
273
LVG
38
129
167
ZG
5
24
29
Totaal
309
2648
2957
Wanneer ZIN en PGB als percentage van de bevolkingsaantallen (Bron: CBS Statline) worden uitgedrukt ziet de verhouding eruit zoals weergegeven in tabel 4. Het aanbod Zorg-in-Natura ligt in de regio Groningen relatief lager dan in de andere regio’s, verzilvering via PGB ligt relatief hoger. Relatief gezien zien we in de drie regio’s een lichte stijging van de verzilvering in PGB ten opzichte van 2012. Tabel 2: Verhouding ZIN en PGB tussen de Menzis-regio’s 2013 Arnhem
Groningen
Twente
Aantal inwoners
925.189
582.640
576.350
% ZIN excl. VPT en logeren (o.b.v. Herschikkingsafspraak 2013)
0,50%
0,47%
0,54%
% PGB (o.b.v. Toekenning 2013)
0,12%
0,18%
0,14%
VG 1 tot en met 3 en LVG 1 tot en met 5 zullen voor jeugdigen op grond van de Jeugdwet per 1-1-2015 overgaan naar het gemeentelijke domein. Dit betreft 1% van de cliënten met een ZZP VG die deze verzilveren via PGB, respectievelijk ruim 20% van de cliënten met ZZP LVG die deze verzilveren via PGB.
Menzis
Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 2015 GZ 1.5
6
Wachtlijst De wachtlijsten voor mensen met een beperking zijn in de Menzis regio’s in februari 2014 in kaart gebracht. Het betreft de intramurale wachtlijst. Onderstaande tabel laat per regio per subsector (toegedeeld o.b.v. ZZP-indicaties) het aantal actief wachtenden zien. Actief wachtenden zijn klanten die een directe opnamewens hebben. Ook laat de tabel actief wachtenden zien die langer dan de treeknorm (13 weken) wachten. Daarnaast is het aantal wens- en slapend wachtenden (klanten zonder directe opnamewens) in kaart gebracht. Tabel 3: wachtenden per regio per subsector Arnhem
VG
LVG
LG
ZGaud
ZGvis
Totaal
Groningen
Feb 2013
Feb 2014
Feb 2013
Aantal actief
38
6
12
% > treeknorm
-
-
-
Aantal wens
120
18
Aantal slapend
18
Aantal actief
5
% > treeknorm
Feb 2014
Twente
Totaal
Feb 2013
Feb 2014
Feb 2013
Feb 2014
18
1
68
7
-
-
-
0
0
134
17
121
16
375
51
8
29
2
89
17
136
27
-
1
-
0
-
6
0
-
-
-
-
-
-
0
0
Aantal wens
4
4
7
4
5
1
16
9
Aantal slapend
2
-
2
2
2
-
6
2
Aantal actief
8
-
6
2
10
3
24
5
% > treeknorm
-
-
-
-
-
-
0
0
Aantal wens
10
10
30
8
18
4
58
22
Aantal slapend
13
3
27
8
8
3
48
14
Aantal actief
0
-
0
-
1
-
1
0
% > treeknorm
-
-
-
0
0
Aantal wens
3
1
3
1
-
-
0
2
Aantal slapend
-
-
-
-
-
-
0
0
Aantal actief
1
-
2
-
1
-
4
0
% > treeknorm
100%
-
-
-
-
-
25%
0
Aantal wens
10
3
1
-
8
1
19
4
Aantal slapend
7
4
2
-
1
-
10
4
Aantal actief
52
6
21
2
30
4
103
12
% > treeknorm
2%
-
4%
-
-
-
2%
0
Aantal wens
147
36
175
30
152
22
474
88
Aantal slapend
40
15
60
12
100
20
200
47
-
Er zijn in februari 2014 12 actief wachtenden: 6 in Arnhem, 2 in Groningen en 4 in Twente. Hiervan wacht niemand langer dan de treeknorm. Het aantal actief wachtenden uitgedrukt als percentage van het aantal gecontracteerde plaatsen is < 1%. Dit betekent dat de daling die Menzis begin 2013 zag ten opzichte van 2012, zich in 2014 verder voortzet. Het aantal mensen dat langer dan de treeknorm wacht, is sterk afgenomen. Het merendeel van de klanten die als actief wachtend stonden geregistreerd en langer dan de treeknorm wachtten, bleken over een onjuiste wachtstatus te beschikken. Over het algemeen betrof het wens- of slapend wachtenden. Er zijn in februari 2014 88 wens wachtenden: 36 in Arnhem, 30 in Groningen en 22 in Twente. Er zijn in februari 2014 47 slapend wachtenden: 15 in Arnhem, 12 in Groningen en 20 in Twente. Een forse daling ten opzichte van 2013.
Menzis
Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 2015 GZ 1.5
7
In bijlage 1 is een overzicht opgenomen waarin het voorkomen van een dubbele grondslag is weergegeven. Hieruit komt naar voren dat meer dan 50% van de wachtenden een tweede grondslag heeft. Het gaat met name om de volgende klantgroepen:
Jeugdigen met een VG- of LVG-ZZP met als tweede grondslag psychiatrie. Ouderen met een LG-ZZP met als tweede grondslag somatiek. We zien dat de meerderheid van deze klanten bij een V&V-instelling op de wachtlijst staat.
In de Menzis regio’s is geen sprake van een problematische wachtlijst. Vraag en aanbod zijn over het algemeen goed op elkaar afgestemd, maar specifieke aandacht is nodig voor de genoemde klantgroepen met een dubbele grondslag.
Menzis
Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 2015 GZ 1.5
8
Bijlage 1: Dubbele grondslagen wachtenden intramuraal Voor 2013 zijn alleen actief wachtenden meegenomen. Voor 2014 zijn zowel actief- als wens- en slaapwachtenden meegenomen. Eerste grondslag
VG
Tweede grondslag
Totaal Arnhem
Totaal Twente
Totaal
Feb 2013
Feb 2014
Feb 2013
Feb 2014
Feb 2013
Feb 2014
Feb 2013
Feb 2014
Geen
22
20
7
7
14
13
43
40
PSY
7
11
1
10
3
9
11
30
SOM
4
4
1
4
1
6
6
14
LG
3
4
3
4
2
2
2
34
65
90
3
1
4
1
5
2
ZG LVG
Totaal Groningen
2 36
35
Geen
1
1
PSY
4
1
11 1
21
18
SOM LG
Geen
0 5
2
1
4
3
5
4
2
3
1
1
15
PSY SOM
4
21
2
PG
6
6
10
7
1
11
3
9
36
1
1
0
0
0
1
0
10
VG ZG
1 7
ZG
26
Geen
6
18
1
9
15
22
59
2
2
3
2
2
0
PSY SOM
1
PG
4
1
1
5
2
2
VG
1
LG
1
1 1
7
1 2
1
2
3
5
11
Noot: voor de indeling in doelgroepen is in deze tabel de dominante grondslag in plaats van het geïndiceerde ZZP als uitgangspunt genomen. Hierdoor komen de totalen niet overeen met de totalen in tabel 3.
Menzis
Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 2015 GZ 1.5
9
