Bijeenkomst Kenniskring Projectleiders Mentoringprojecten Datum: 18 mei 2010 Locatie: Sardes te Utrecht Verslag: Marianne van Teunenbroek (Sardes), mei 2010 Doel van de kenniskringbijeenkomsten is het uitwisselen van kennis en ervaring tussen projectleiders van mentoringprojecten en het verhogen van de kwaliteit en professionaliteit van mentoringprojecten. Thema’s van deze bijeenkomst waren de afstemming en samenwerking van mentoring en jeugdzorg en het zorgvuldig afbouwen van mentoringrelaties. Op de bijeenkomst waren 15 projectleiders aanwezig. Vertegenwoordigd waren de volgende projecten: Mentoring Hogeschool Utrecht/Hear Me (voorheen BBBS Utrecht), Coach4U (Sittard), Koppelkracht (Maastricht), YAM! (Den Helder), School’s cool (Amsterdam, Lelystad en Nijmegen), Coach & Co (Amersfoort), Matching Talents (Almere), Regionaal Coachingsproject Noord Kennemerland (Alkmaar), Kamerama (Zwolle) en Wat JIJ wilt (Leeuwarden). Het programma was als volgt: 13.00 - 13.15 uur: 13.15 - 13.30 uur: 13.30 - 14.15 uur: 14.15 - 14.45 uur:
14.45 - 15.00 uur: 15.00 - 16.00 uur: 16.00 - 16.15 uur: 16.15 - 16.30 uur:
Inloop met broodjes Welkom en onderlinge kennismaking Afstemming mentoring met Jeugdzorg: Inleiding door Jules Wolthuis van School’s cool Lelystad en aansluitend discussie Film uit Almere en toelichting door Aranka Verheugd van Matching Talents. Aansluitend korte reactie Pauze Werken in subgroepen: bewust werken aan het afbouwen van mentoringrelaties binnen projecten EHB…M: Eerste Hulp Bij Mentoring. Heb je vragen? Stel ze aan je collega’s! Afsluiting en verdere afspraken
Welkom en kennismaking Welkom door Karin Vaessen. Ze vertelt dat de website www.kennispuntmentoring.nl vernieuwd is en nodigt hen uit een kijkje te nemen. Ze verzoekt de deelnemers te kijken of hun projecten in de projectenbank zijn opgenomen en om te controleren of de gegevens nog actueel zijn. Tevens het verzoek om de korte gebruikersenquête in te vullen over de ervaring met de nieuwe site.
1
Er volgt een toelichting op het programma en een korte voorstelronde. Niet alle aanwezigen staan ook op de deelnemerslijst. Verzoek voor de volgende bijeenkomsten is om wel formeel aan te melden via de website. Dit om te voorkomen dat een bijeenkomst ‘overboekt’ raakt. Een nieuwe deelnemer is Dijana Jankovic. Zij is betrokken bij het project Kamerama in Zwolle. Dit maatjesproject wil minderjarige asielzoekers, vluchtelingen en andere nieuwkomers stimuleren contact te maken met Nederlandse jongeren en richt zich dus met name op socialisatie en integratie. Afstemming Mentoring en Jeugdzorg: Inleiding door Jules Wolthuis van School’s cool Lelystad en aansluitend discussie Jules Wolthuis vertelt over het project School’s cool Lelystad. De kern van het project is het begeleiden van basisschoolleerlingen (groep 8) naar het voortgezet onderwijs. De mentoren worden, om verwarring met de klassenmentor op school te voorkomen, ‘thuismentor’ genoemd. Deze naam past ook omdat de begeleiding plaatsvindt in de thuissituatie van de mentee. In dit project varieert de leeftijd van de mentoren van 21 tot 71 jaar. Momenteel zijn er drie groepen van 12 koppels aan de slag.
School’s cool is een gemeentelijk project. Als er groepen van start gaan wordt dat officieel aangepakt. Op 7 juni a.s. gaat er weer een groep van start met daarbij aanwezig de wethouder (die ingaat op het belang van mentoring) en de directeur van School’s cool Amsterdam. Ook worden er dan overeenkomsten getekend tussen de thuismentor, de mentee en hun ouders; zij spreken samen af hun best te doen binnen School’s cool. Over de afstemming met jeugdzorg vertelt Jules dat het bij School’s cool Lelystad de afspraak is géén kinderen in het project op te nemen die bij de start al in een traject lopen met jeugdzorg. Dit levert voor de thuismentoren namelijk een te complexe situatie op. Het gebeurt 2
wel eens dat een kind gedurende het School’s cool traject bij jeugdzorg terecht komt. Dan wordt de School’s cool begeleiding voortgezet, maar is goede afstemming noodzakelijk. Communicatie tussen de school en de mentor (en de ouders) is daarbij essentieel. Aly Gruppen (Hogeschool Utrecht) vraagt of dat niet het risico meebrengt dat de thuismentor de rol van de ouder overneemt. Jules licht toe dat het uitdrukkelijk niet de bedoeling is dat de thuismentor de ouders passeert. De lijn van de school wordt gevolgd, maar toch zijn er vaak wel problemen die alleen een thuismentor signaleert en niet de school. Dan heeft de thuismentor een adviserende rol richting de ouders van de mentee. Maar thuismentoren zijn geen hulpverleners, zij kunnen hooguit ouders stimuleren. Jules heeft wel een aantal voorbeelden van thuismentoren die het moeilijk vinden die grens te trekken. Daarmee komen we op een discussiepunt: wat is de rol van de thuismentor? Mia Schoffelen (School´s cool Nijmegen) vertelt dat in hun project wel kinderen worden opgenomen als ze betrokken zijn in andere zorg- of begeleidingstrajecten, bijvoorbeeld met jeugdzorg, Halt of Vitalis. De thuismentoren kunnen dan met die diensten afstemmen wat hun aanpak is. Dat gaat goed. Jules: vergt dat niet veel meer afstemming? Mia vindt dat een goede mentor daartegen opgewassen is. Penny Biere (Regionaal Coachingsproject Noord Kennemerland Alkmaar): toch is het een valkuil voor mentoren als ze zich opstellen als hulpverlener. Ze moeten dat los kunnen laten. Karin Vaessen (Sardes): ‘Je kunt ook denken aan andere vormen en momenten van afstemming met jeugdzorg. Bijvoorbeeld dat een mentor in beeld komt als de problemen van een kind ‘te licht’ zijn voor jeugdzorg of als een kind een traject bij jeugdzorg achter de rug heeft (dus als nazorgtraject).’ De positionering van mentoren; wat is je rol en hoe ver ga je daarin, vinden de deelnemers een goed thema voor een volgende kenniskring bijeenkomst. Er volgt een uitwisseling over de taken van mentoren in de verschillende projecten. Binnen School’s cool Lelystad is de taak van de mentor duidelijk afgebakend. Het gaat met name om begeleiding bij huiswerk en het bijbrengen van studievaardigheden (en vanuit die begeleiding komen ook vaak andere aspecten aan bod). Voor ieder mentoringproject geldt: De positie van de mentor moet dus vooraf goed bepaald worden om een project succesvol te laten zijn. Aranka Verheugd (Matching Talents Almere) geeft aan dat het volgens haar ook beter is als mentees zich zelf aanmelden voor een project. Katrien Jozephs (Koppelkracht Maastricht) is het eens met Aranka dat pressie vanuit jeugdzorg niet werkt. Het succes van een mentoringrelatie hangt sterk samen met de zelfkennis van de jongere zelf. Aly Gruppen geeft echter aan vanuit haar onderzoek naar oud-mentees dat veel mentees zich in het begin van het project gestuurd voelden, maar dat er na verloop van tijd vanzelf een klik begon te ontstaan.’ Karin sluit de discussie af met de constatering dat het stoeien is met de grenzen. Het gaat er om dat je keuzes maakt en de grenzen bepaalt van wat wel en niet past bij het project. De taken van een mentor in contacten met bijvoorbeeld jeugdzorg/school/ouders, maar ook de inhoudelijke begeleidingstaken moeten vooraf vastgelegd worden.
3
Film uit Almere en toelichting door Aranka Verheugd van Matching Talents Matching Talents heeft een film gemaakt waarin het nut en het plezier dat je van een mentor hebt, benadrukt wordt. Aranka geeft vooraf een toelichting. ‘We zijn nu ongeveer 1 ½ jaar bezig met ons project. Ons doel is 34 koppels te matchen en we zitten momenteel op 40. Onze insteek is positiviteit. Het is slim om een coach te hebben. En leuk! Zangers hebben een coach, zwemmers en schaatsers ook. We proberen het in een andere context te laten zien. We staan op evenementen. Verder gaan we ook met coaches samen langs klassen van scholen om jongeren voor te lichten. De coach (mentor) moet zich dan door middel van een Elevator Pitch (zie You Tube http://www.youtube.com/watch?v=Tq0tan49rmc ) kunnen introduceren. En dat levert heel wat op; één op de vier jongeren wil meer weten over ons project.’
De film wordt bekeken en positief ontvangen. Als de aanwezigen willen, kunnen ze Aranka mailen om de film op te vragen voor mogelijk gebruik (onder voorwaarden) binnen hun eigen project.
[email protected] Tom Florie vertelt dat er binnen zijn project Coach4U ook gebruik gemaakt is van een film. Toch is de insteek anders vertelt Aranka. Matching Talents concentreert zich op de positieve kanten van een coach, in plaats van de problemen die jongeren kunnen hebben. Die benadering is wel veranderd de afgelopen jaren. Het gaat erom hoe je jongeren aanspreekt. Tom vertelt uit zijn eigen ervaring dat het erg meehelpt dat hij (qua leeftijd) een brug kan slaan. Omdat hij wat jonger is kan hij de jongeren binnen de doelgroep makkelijker en beter aanspreken. Binnen Coach4U zijn nu ook cartoons gemaakt (worden ter plekke uitgedeeld) om jongeren gerichter en meer van deze tijd aan te spreken. Er worden nog een aantal positieve manieren genoemd om mentees te stimuleren, maar ook om mentoren te bedanken. Penny Biere heeft het afgelopen jaar bijvoorbeeld een kerstpakket gemaakt voor de vrijwilligers in haar project met daarin een spel, sleutelhanger, poster.
4
Karin vraagt of ze bij de volgende kenniskring bijeenkomst in september meer kan vertellen over de manier van werken met zo’n groot aantal vrijwilligers binnen haar mentoringproject. Werken in subgroepen: bewust werken aan het afbouwen van mentoringrelaties In drie groepen wordt gebrainstormd over de beste manier om een mentoringrelatie te beëindigen. De eerste groep (Aranka en Miranda, Dijana en Penny) vinden eigenlijk dat het afbouwen van een mentoringrelatie natuurlijk verloopt. Het gaat in de praktijk vanzelf. Belangrijk is vertrouwen te hebben in de mentor. Een afsluitend gesprek vinden zij wel belangrijk. Groep twee (Aly, Els Carla en Mia) is veel meer voor een goede voorbereiding van de afbouw. Daar zou al ongeveer 4 maanden voor de afloop mee gestart moeten worden. Van het afscheid zelf zou een ritueel gemaakt moeten worden. Op die manier leren de jongeren ook hoe afscheid werkt en hoe je daarmee omgaat. Volgens hen is het ook belangrijk dat de mentoren er op getraind worden niet te veel toezeggingen te doen over eventuele activiteiten na afloop van een traject. Als je die niet kunt nakomen is dat voor de mentees alleen maar een grote teleurstelling. Groep drie (Katrien, Tom, Herman, Germaine, Jolanda en Casper) vinden dat je de mentor zelf de ruimte moet geven het project met de mentee samen af te ronden. De mentoren moeten daarvoor wel toegerust worden, door bijvoorbeeld mentoren te trainen om bepaalde signalen van de mentee op te pikken. Bijvoorbeeld als de mentee vaker afzegt, wegblijft etc. Ook een symbolische afsluiting wordt door deze groep als een goede afsluiter gezien.
Verschillende opvattingen dus over de afsluiting van projecten. Een interessante vraag was; ga je af op de signalen van de mentee of bepaal je vooraf wanneer een traject stopt? Daarover werd goed gediscussieerd. Karin sluit de discussie met een korte toelichting van het belang van dit onderwerp. Uit Amerikaans onderzoek blijkt namelijk dat een slechte afsluiting van een mentoringrelatie 5
schadelijk kan zijn voor de mentee. Het gaat immers om kwetsbare jongeren, die vaker teleurgesteld zijn in de communicatie en relaties met anderen. De groep is het er over eens dat het belangrijk is dat de mentor en de mentee samen goede afspraken maken over de afbouw, het afscheid en hoe verder. Eerste Hulp Bij….Mentoring Er zijn niet echt veel vragen, we zitten ook krap in de tijd. Er wordt wel besloten dat we de volgende keer dit onderdeel, indien de agenda dit toelaat, aan het begin van de bijeenkomst zetten. Nu is er helaas te weinig tijd voor, terwijl uitwisselen met je collega’s juist interessant is! Wat verder ter sprake kwam: Het emailadres van Aranka Verheugd stond verkeerd op de deelnemerslijst. Dit is inmiddels aangepast. Zie ook eerder in dit verslag. De afstudeerscriptie van Marianne van Teunenbroek (Sardes) - De relevantie van het mentorproject 'Over en Weer' - staat inmiddels op www.kennispuntmentoring.nl onder het kopje Onderzoek. Afsluiting en volgende bijeenkomst Karin Vaessen sluit af en dankt de aanwezigen voor de komst en de enthousiaste inbreng. De volgende kenniskring bijeenkomst vindt plaats op dinsdag 28 september 2010 van 13.00 tot 16.30 uur, eveneens bij Sardes te Utrecht. Aanmelding is alleen mogelijk via de site. Thema’s: Eerste Hulp Bij Mentoring, ruim de tijd voor nemen. Meer over het internationale project Hear Me van Aly Gruppen over mentoring met mentoren van 55+. En hoe ga je om met een dip in mentoringrelaties. Wensen voor toekomstige thema’s: - de organisatie van een mentoringproject met veel vrijwilligers (Penny Biere) - de rollen, verantwoordelijkheid en grenzen van mentoren - en financiering van mentoring ten tijden van bezuiniging.
Graag allemaal tot 28 september! Aanmelden kan dus via www.kennispuntmentoring.nl
6
