Bij wie kun je aankloppen als je een IKC wilt starten?

Bij wie kun je aankloppen als je een IKC wilt starten?



Eén van de adviezen van de Werkgroep Opvang Kinderen (2012) is “Deel kennis met elkaar”

Op donderdag 28 augustus 2014 vond in Vlissingen de eerste bijeenkomst plaats van het Netwerk voor Integrale Kindcentra in de regio Zeeland en West-Brabant. Naar schatting 60 deelnemers kwamen nieuwsgierig af op deze kersverse netwerk- en kenniskring. De organisatoren Emile Eshuis en Betty de Jaeger (beide senioradviseur-projectleider bij RPCZ) hadden met de bijeenkomst een duidelijk doel voor ogen: elkaar leren kennen, informatie uitwisselen, met elkaar aan de praat raken en kennis delen. De afkorting IKC bleek die middag zomaar te kunnen staan voor Interessante Kennis & Contacten! De sfeer van de bijeenkomst was ontspannen en goed. De diverse onderwijs-, zorg-, overheids- en kinderopvangorganisaties uit Zeeland en West-Brabant waren goed vertegenwoordigd. Bestuurders, managers, beleidsambtenaren, directeuren, leerkrachten, combi functionarissen, pedagogisch medewerkers en collega’s uit de zorg waren er allemaal! Na een kort welkomswoord van Jan Ennik (directeur RPCZ), stak Emile Eshuis van wal over de breed gesignaleerde behoefte aan uitwisseling van ‘kennis en contacten’ tussen partners die betrokken zijn bij de totstandkoming of inrichting van een IKC. De middag bestond uit een plenair gedeelte en twee workshopsrondes. Tussen de bedrijven door was er ruime gelegenheid om te ‘netwerken’ en op informele wijze nieuwe mensen te ontmoeten.



Hoe zorg je ervoor dat je IKC stevig staat?



Zorg voor één taal, één team, één visie

De landelijke samenwerking binnen PACT kwam tijdens de inleiding meteen ter sprake. Zowel Emile Eshuis (RPCZ) als Lisette Plasmans (Juzt) waren aanwezig als landelijke ambassadeurs van PACT. PACT is een project van Het Kinderopvangfonds, dat investeert in de pedagogische omgeving van jonge kinderen door de kwaliteit van de medewerkers te versterken (zie www.pedagogischpact.nl) . PACT onderzoekt, faciliteert en stimuleert nieuwe praktijken en bekijkt wat dit vraagt van de professionals. Vanuit wetenschap en praktijk wordt er actief samen gewerkt aan de leefomgeving van het jonge kind. PACT - ontstaan vanuit het kinderopvangfonds en verankerd in de wetenschap – richt zich primair op uitleg en ondersteuning, op bondgenootschap tussen samenwerkende partners.

1

Onderwijs

• • • • •

ouders en kinderen Opvang

PACT wil optimale kwaliteit voor kinderen PACT investeert in de professionele opvoeder van nu en straks PACT verbindt pedagogische disciplines rondom het jonge kind PACT verbindt professionals en ouders PACT verbindt praktijk en wetenschap

Zorg

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen een Brede School en een IKC? In de Brede School staat de school centraal met de gezamenlijke doelen tussen de partners als grote gemene deler. Het IKC gaat daarin nog een stapje verder, door als één organisatie expertise te delen en te werken vanuit één taal, één team, één visie. Er werd een beeld geschetst van wat er landelijk gebeurt op het gebied van de ontwikkeling van IKC’s.



Hoe gaan we in Nederland om met jonge kinderen?



Als we niet uit kijken, dan kijkt iedereen alleen vanuit zijn eigen vakgebied . . .

Een multidisciplinair of interdisciplinair team kijkt vanuit het algehele beleidsstelsel naar de eigen organisatie en naar de eisen die er door de buitenwereld aan kinderen gesteld worden. Al doende krijgt men oog voor wat ieder individueel kind echt nodig heeft om zich welkom te weten en een plaats te vinden in de maatschappij. Die behoefte van kinderen staat centraal in de multidisciplinaire aanpak en bepaalt vervolgens het handelen van de professionals en de wijze waarop zij zichzelf en de samenwerking met partners organiseren. Het kind staat centraal, professionals en organisaties werken vanuit de gesignaleerde behoefte van kinderen.

Onderwijs •

eut An der e ti Ste rren jden s PS Z/K cholen Ov oor alle p •

•

•

ijs erw ond dzorg nd g sse Jeu Pa tie nsi Tra

ers

•

ouders en kinderen

Opvang

Zorg •

Kindnabije opvang

•

0-4 jarigen

•

BSO

In den lande, maar ook in West-Brabant en Zeeland zijn er de afgelopen jaren IKC’s opgericht of in ontwikkeling. In Zeeland zijn in Middelburg, Borsele en Terneuzen IKC’s gestart. In West-Brabant is heel veel nog in ontwikkeling, maar ook daar wordt hard gewerkt aan verschillende initiatieven met verschillende partners. Ook zet men in West-Brabant volop in op preventie om zwaardere vormen van zorg te voorkomen. Tijdens de eerste netwerkbijeenkomst is er volop gelegenheid van elkaar te leren in drie workshoprondes:

2



Workshop 1: Van Brede School naar IKC



Ronald Audenaerd over Brede School de Kameleon in Terneuzen

Directeur Ronald Audenaerd (Onderwijsgroep Perspecto) van de Brede School de Kameleon in Terneuzen vertelt gepassioneerd over zijn brede school. De Kameleon vormt al jaren een ontmoetingsplek in de wijk Triniteit. Een plek waar kinderen, ouders en wijkbewoners centraal staan. In De Kameleon wil men iets extra’s bieden: meer kansen, meer mogelijkheden, meer uitdagingen maar ook meer veiligheid. Binnen de Brede School de Kameleon werken 6 partijen samen: • • • • • •

Peuterspeelzaal Kinderdagverblijf Voor- en naschoolse opvang (BSO) Basisschool Buurthuis C.J.G. (Centrum voor Jeugd en Gezin)

Van een basisschool met een teruglopend aantal leerlingen is de Kameleon geworden tot een bloeiende Brede School die nu voor een volgende uitdagende stap in haar ontwikkeling staat. Belangrijke factoren voor het succes van de Brede School bleken te zijn: • • • •

Het maken van een profielkeuze: Profileren rondom dagarrangementen, zorg, wijk? De Kameleon koos voor een wijkgericht profiel. De keuze voor één naam en één logo maakte de Brede School herkenbaar. Er werd één bredeschoolcoördinator aangesteld. Het gebouw bood een uitnodigende centrale ontmoetingsplaats voor de participanten.

Vijf jaar na oprichting van de Brede School is de Kameleon gegroeid van 92 naar 154 leerlingen. Als Brede School hebben zij bereikt dat ze heel duidelijk bestaansrecht hebben en er zelfs vraag is naar uitbreiding van de diensten die de verschillende partners aanbieden. De Kameleon werkt volgens de filosofie van ‘Communities that Care’. Er is een doorgaande lijn van 0 tot 12 jaar en opvang van 7 tot 7. Bredeschoolactiviteiten bieden drie dagen per week extra kansen voor kinderen. In de loop der jaren ontstonden er korte lijnen in de samenwerking en een vertrouwensband tussen de partners. De behoefte aan gezamenlijke nascholing ontstond als vanzelf, evenals het gevoel één team te zijn. Door goed samen te werken onder leiding van één professional die de kar kon trekken, is er enthousiasme en samenhang gerealiseerd. Doorgroeien naar een IKC is dan een voor de hand liggende volgende stap. Bij de Kameleon streven ze ernaar dat medio 2015 voor elkaar te hebben! Meer informatie omtrent De Kameleon, Kind- en buurtcentrum, kunt u vinden op www.de-kameleon.nu



Workshop 2: Andere tijden



Ruud Sturm over Andere tijden bij de Prinses Ireneschool in Goes

Ruud Sturm (Alpha Scholengroep) is directeur van twee christelijke basisscholen: de Wegwijzer in Heinkenszand en de Prinses Ireneschool in Goes. De Prinses Ireneschool werkt sinds 2014 met ‘andere schooltijden’. Ruud Sturm licht toe waarom daarvoor op zijn school gekozen is en hoe het veranderingstraject plaatsgevonden heeft.

3

Begin 2012 bleven er op de Prinses Ireneschool circa 60 van de 100 leerlingen tussen de middag over. De tussenschoolse opvang en een overblijfcommissie vingen de leerlingen op tijdens de lunchpauze van de leerkrachten. Die situatie verliep niet altijd naar wens en vanuit het team van leerkrachten ontstond de behoefte om het ‘zelf te doen’. Daarop volgde een intensief traject van circa 2 jaar waarin de school zich oriënteerde op de mogelijkheden, voorbereidingen trof en uiteindelijk overging tot de invoering van 5 gelijke schooldagen (van 8.30 uur tot 14.00 uur) met ingang van het schooljaar 2013-2014. Ouderparticipatie speelde al in de oriënterende fase een belangrijke rol in dit traject. In voorbereidende werkgroepen werden niet alleen de voor- maar ook de tegenstanders van andere schooltijden betrokken. Ruud Sturm heeft gedurende alle fases van de invoering individuele gesprekken gevoerd met ouders die daar behoefte aan hadden . Er zijn geen leerlingen van school gegaan vanwege de invoering van de andere schooltijden. Ter oriëntatie werd er een werkbezoek georganiseerd naar de Jan Vermeerschool in Delft. De MR werd nauwgezet bij het proces betrokken. Communicatie bleek een toverwoord te zijn! Er moesten keuzen gemaakt worden tussen verschillende varianten in schooltijden, t.a.v. de vloerbedekking van het gebouw (i.v.m. het overblijven van leerlingen), de financiën, de normjaartaak van leerkrachten, pauzes van leerkrachten, schoonmaak etc. Het uiteindelijke invoeringstraject heeft twee volle overgangsjaren geduurd waarin alle te regelen zaken gerealiseerd konden worden. De leerkrachten van de Prinses Ireneschool werken nu 5 ½ uur aan een stuk door en pauzeren vervolgens van 14.00 uur tot 14.30 uur. Ouders die de leerkracht van hun kind willen spreken zijn dan vanaf 14.30 uur weer van harte welkom. En de directeur ziet erop toe dat leerkrachten én ouders zich aan die afspraak houden! Belangrijke effecten van de andere schooltijden: • Leerkrachten ervaren rust, tijdwinst en flexibiliteit • Het team als geheel ervaart rust, structuur, tijdswinst en intensieve schooldagen • Kinderen ervaren rust en meer vrije tijd • Ouders ervaren rust, veiligheid en meer ruimte om kinderen te laten spelen • Na school is er ruimte voor thuisspelen, workshops op school of BSO • TSO viel weg, ouders betalen mogelijk een uur langer BSO • Het aantal kinderen dat gebruik maakt van de BSO bleef gelijk bij een toenemend aantal leerlingen op school Tips voor scholen die andere schooltijden in willen voeren: • Neem er de tijd voor • Wees duidelijk over de keuzes die je maakt • Blijf communiceren met alle betrokkenen • Blijf investeren in draagvlak • Wees zorgvuldig • Evalueer en stel direct bij indien nodig • Betrek ouders en MR vroegtijdig Meer over de Prinses Ireneschool: http://www.ireneschoolgoes.nl/



Workshop 3: IKC de Aventurijn



Saskia Szarafinski over de IKC de Aventurijn in Middelburg

Saskia Szarafinski (PvdA) was in haar vorige raadsperiode als wethouder in Middelburg onder andere verantwoordelijk voor ‘onderwijs en kinderopvang’. In die hoedanigheid heeft ze samen met twee schoolbesturen, ouders en een organisatie voor Kinderopvang het startschot gegeven voor IKC de Aventurijn. Tijdens de netwerkbijeenkomst vertelt ze over de inrichting van een kindcentrum waar ouderparticipatie hoog in het vaandel staat.

4

IKC de Aventurijn is ontstaan als een initiatief van ouders uit de Griffioen. De gemeente Middelburg, Archipelscholen, Stichting Onze Wijs en Kinderopvang Walcheren hebben vervolgens met de ouders het kindcentrum vorm gegeven. OBS de Bijenburch, CBS Cederhof en BSO, KO en peutergroep de Speelboot zijn samen verder gegaan als IKC de Aventurijn. Inmiddels is er een directeur aangesteld die leiding geeft aan het volledige team. Het kindcentrum is sinds augustus 2014 gevestigd in een bestaand schoolgebouw dat in een nieuw jasje gestoken is. Het kindcentrum is bedoeld voor alle kinderen van 0 tot 12 jaar. Kinderen kunnen er terecht voor kinderopvang (baby, peuter en buitenschoolse opvang) én voor onderwijs. Ontmoetingsonderwijs vormt het kloppend hart van dit kindcentrum. De Aventurijn is dé plek waar kinderen en volwassenen met verschillende levensbeschouwingen elkaar ontmoeten, met elkaar leren en leven. Kinderen van verschillende levensbeschouwelijke achtergrond ontmoeten elkaar om te spelen, te leren en om zichzelf te ontwikkelen. De totale ontwikkeling van het kind staat centraal. De Aventurijn wil een veilige en rijke leeromgeving bieden waarbij kinderdagverblijf, peutergroep, basisschool en BSO naadloos op elkaar aansluiten. Het ontmoetingsonderwijs vormt daarbij de kern met voldoende ruimte voor christelijk én openbaar onderwijs. Teamleden onderschrijven bepaalde kernwaarden en er wordt gebruik gemaakt van dagelijkse rituelen en symboliek. Driemaal per week zijn er momenten waarbij in alle groepen dezelfde (eenvoudige) thema’s terugkeren. Ouders kunnen zelf bepalen of hun kind daarin de christelijke of de openbare stroming volgt. In de inrichting en uitstraling van de Aventurijn zie je de missie van het kindcentrum overal terug. Kleuren, materialen, meubilair en speelruimtes zijn zorgvuldig gekozen en doen recht aan de behoefte van kinderen om veilig en uitnodigend samen te spelen en te leren. Kinderen kunnen zich thuis voelen in schone en frisse ruimtes die qua inrichting afgestemd zijn op het gebruik van die ruimte (opvang/onderwijs) en de leeftijd van de kinderen. Er is gebruik gemaakt van duurzame materialen en er is aandacht voor een gezond binnenklimaat. Ouders uit de Griffioen hebben de eerste aanzet gegeven tot het denken over en werken aan het integraal kindcentrum. De kwaliteit van onderwijs en opvang stond daarbij steeds voorop. Ouders hebben in allerlei taak- en werkgroepen meegedacht over belangrijke onderdelen van het kindcentrum. Op die manier hebben zij hun stempel kunnen drukken op wat ze hun kinderen willen bieden. Juist dat maakt de Aventurijn zo bijzonder! Ziet u het voor zich? Alles in één gebouw, in één wijk - de Griffioen. Kinderen zullen zich al snel thuis voelen in het gebouw en bij de andere kinderen. Voor ouders is het heel prettig dat ze niet voor of na schooltijd hun kinderen op verschillende plaatsen in de stad op hoeven te halen. De Aventurijn is voor iedereen vertrouwd én veilig én in de buurt: het kloppend hart van de wijk!



Vragen?



Schroom niet contact op te nemen!

Emile Eshuis RPCZ 06-21821947 [email protected] Betty de Jaeger RPCZ 06-21823569 [email protected] Lisette Plasmans Juzt 06-13792074 [email protected]

5

Ronald Audenaerd

Onderwijsgroep Perspecto

[email protected]

Ruud Sturm

Alpha Scholengroep

[email protected]

Saskia Szarafinski

Gemeente Middelburg

[email protected]



Volgende netwerkbijeenkomst



Dinsdag 31 maart 2015

6