BETER FOTOGRAFEREN Sluitertijden Heeft u wel eens problemen met het vinden van de juiste sluitertijd? Dan kan dit artikel u mogelijk verder helpen. Sommige situaties vereisen nu eenmaal dat u een bepaalde sluitertijd hanteert om een goede opname te kunnen maken. De sluitertijd bepaalt niet alleen de hoeveelheid licht dat in de camera wordt binnengelaten maar het wordt ook gebruikt om bewegingen te bevriezen, zijdezachte effecten te geven aan watervallen, of licht te mengen. Als u zich afvraagt welke sluitertijden u het best kunt gebruiken bij een bepaalde soort afbeelding, dan denk ik dat dit artikeltje u verder gaat helpen. Voordat we kijken naar een aantal individuele sluitertijden, wil ik het eerst even hebben over de sluitertijd in het algemeen.
W AT IS SLUITERTIJD ? Heel simpel gezegd is de sluitertijd hoeveelheid tijd dat de sluiter in uw camera open is waardoor uw beeldsensor aan het licht dat door de lens binnenkomt wordt blootgesteld. Na dit moment sluit de sluiter zich en wordt de foto (als u in Jpeg fotografeert verwerkt en) opgeslagen op uw geheugenkaart.
W AT IS HET EFFECT OP UW BEELDEN ? U zult zich wellicht de verhalen uit de begintijd van de fotografie herinneren toen mensen gedurende enkele minuten stil moesten zitten om alleen maar hun portret te laten nemen. Dit kwam omdat de sluiter van de camera voor een zeer lange tijd open moest staan om een beeld te kunnen vastleggen. Met die lange sluitertijden zou elke beweging resulteren in een vervagend effect op de foto. Daarom moest men toen absoluut stil blijven zitten of staan en pertinent niet bewegen. Dit is een belangrijke les om in gedachten te houden. Verschillende sluitertijden produceren verschillende hoeveelheden van vervaging. Wanneer dit ongewenst voorkomt doordat de camera tijdens het nemen van de foto werd bewogen spreken we van bewegingsonscherpte.
Met een super snelle sluitertijd, heeft u praktisch geen vervaging, maar lange sluitertijden, heeft u veel meer vervaging. Het is moeilijk om hier een idee van te krijgen, zonder naar sommige individuele sluitertijden te kijken. Dus laten we dat doen. We beginnen bij de snelste en gaan dan naar de langzaamste.
Een van de vele fotografische effecten die u kunt bereiken door het veranderen van de sluitertijd Foto: Jason Rogers
S LUITERTIJDEN EN FOTOGRAFISCHE EFFECTEN 1/1000
VAN EEN S ECONDE Ik begin hier, maar sommige camera’s zijn in staat om de sensor voor nog veel kortere tijden aan licht bloot te stellen. Maar dit is al naar alle maatstaven ongelooflijk snel! Deze snelheid geeft een zo korte belichting dat uw onderwerp gegarandeerd volledig wordt bevroren. Dit wordt veelal voor actiefoto’s of snel bewegende objecten gebruikt die men wil bevriezen. U zult merken dat wanneer u met deze snelheid wilt fotograferen u wel altijd voldoende licht nodig heeft. Met diafragma en ISO-waarde instelling kunt u nog wel iets corrigeren, maar met het diafragma verandert u ook de scherptediepte in de foto en een hoge ISOwaarde kan ruis veroorzaken.
1/500
VAN EEN SECO NDE Ook bij deze snelheid neemt u uw foto in een fractie van een fractie van een seconde. En ook deze snelheid garandeert u dat uw onderwerp wordt bevroren in het frame. Daarom is deze snelheid ideaal voor sportfotografie of van een onderwerp waarvan u de actie tot een stilstaand beeld probeert te bevriezen.
Ook deze snelle sluitertijd is vaak nog moeilijk te bereiken wanneer er is niet veel licht is. De sluiter opent en sluit zo snel dat het meeste licht niet de tijd heeft om de sensor in de camera te bereiken. Om dit te verhelpen, moet u wellicht uw diafragma vergroten (het f-nummer verlagen) of uw ISO-snelheid te verhogen. Beide verhogen de helderheid de eerste door meer licht toe te laten, de tweede doordat het uw camera gevoeliger voor licht maakt. Dit zou u wat extra werkruimte moeten geven. Uiteraard geldt ook hier dat u met het veranderen van het diafragma, ook de scherptediepte in de foto aanpast en een hoge ISO-waarde ruis kan veroorzaken.
1/250
VAN EEN SECO NDE Dit is een soort tussenstand in de sluitertijden. Het is niet ideaal voor actiefotografie en anderzijds kunt u de beweging vaak ook niet goed vastleggen met behulp van deze instelling. Het kan natuurlijk nooit kwaad om het toch even te proberen en te zien wat het effect in uw situatie is. De sluitertijd van 1/250 van een seconde is goed te gebruiken bij portretten die u in de middag maakt of bij het fotograferen van landschappen wanneer u geen statief heeft. Deze sluitertijd is snel genoeg elke vorm van onscherpte die zou kunnen ontstaan door een geringe beweging van de camera op te heffen. Het is door zijn veelzijdigheid toch een veel gebruikte instelling. Ik zelf gebruik deze sluitertijd graag bij het fotograferen van een zonsondergang. Ik kan niet aanduiden waarom, maar het lijkt steeds weer een goed resultaat te geven. Ook de paarse en oranje tinten in de wolken komen meestal goed uit. Ik geef toe dat 1/250 seconde alleen gedurende een bepaald moment werkt, maar in dat kleine tijdsvenster doet het wonderen.
1/125
VAN EEN SECO NDE Met 1/125 seconde komen we in een trager bereik. Bij deze snelheid, bent u nog steeds goed in staat om foto's zonder statief te maken. Ik gebruik deze snelheid zelf vaak wat later op de dag wanneer het zonlicht niet zo intens meer is. Het is niet een bijzonder interessante snelheid wanneer u bewegings onscherpte zoekt om de snelheid van een voorwerp weer te geven, want de meeste objecten vervagen niet echt bij deze instelling. In ieder geval is het gewoon een goede sluitertijd om te gebruiken op bewolkte dagen, of in opnamesituaties waarbij er buiten weinig licht is.
1/60
VAN EEN S ECON DE Als u een niet te vaste hand heeft kan bij deze sluitertijd onscherpte ontstaan door beweging van de camera. Iets dat echt een impact op uw fotografie kan hebben. U kunt nog steeds zonder statief met deze sluitertijd fotograferen, maar dan moet u bewust proberen om de camera volledig stil te houden. Zelf hoef ik het nog niet zo te doen, maar ik ken mensen met een wat minder vaste hand die het als volgt doen: Ze zetten de camera op de continue mode waarbij er meerdere foto’s worden gemaakt. Ze houden de camera zo dicht mogelijk bij hun gezicht voor extra steun (dit zou iedereen eigenlijk altijd moeten doen!). Ze halen adem en houden de adem in. Ze houden de ontspanknop ingedrukt tot er zo’n vier of vijf foto’s gemaakt zijn en laten de knop dan los en ademen uit Van die 4 of 5 foto’s die er dan gemaakt zijn is er dan veelal wel één echt goed. Veel objectieven zijn tegenwoordig voorzien van beeldstabilisatie. Wanneer uw lens dat heeft zult u die zeker willen inschakelen bij het maken van opnamen met deze sluitertijd. Alles wat camerabewegingen tegen gaat helpt.
1/15
VAN EEN S ECON DE Bij deze sluitertijd, begint het water van watervallen in uw foto's te vervagen. Het zal slechts een lichte onscherpte geven, maar u zult zeker merken. Ik gebruik deze sluitertijd wanneer ik wil het gevoel van beweging wil weergeven bij onderwerpen die niet te snel bewegen. U zou het kunnen gebruiken om een auto, of tram te fotograferen, of bijvoorbeeld een paard dat in een paardenrace over de finish gaat. Omdat deze sluitertijd uw onderwerp bij camerabeweging zeker zal vervagen, is het absoluut nodig om een statief te gebruiken. U kunt hier gewoon niet omheen. Het is de enige manier om de rest van de opname scherp te krijgen.
1/5
VAN EEN SECO NDE Dit is de ideale sluitertijd voor het fotograferen van bewegende watervallen of mist. Wanneer u opnamen maakt bij deze snelheid, mengt water zichzelf tot een zachte egale massa, waardoor watervallen een mist en rustige aanblik krijgen. Het kan nodig zijn om hier een beetje mee te experimenteren tot u precies heeft wat u zocht. De foto die u wilt maken kan misschien niet tot stand komen op exact 1/5 seconde, maar u zult met 1/5 wel heel dicht in de buurt zitten.
1
SECO NDE Bij belichtingstijden van 1 seconde beginnen beginnen we te komen in het gebied van de nacht of schemer fotografie. Ik zou deze sluitertijd niet gebruiken, tenzij de zon is al gedaald. Een seconde lijkt misschien niet veel voor u, maar het is bijna een eeuwigheid vanuit het perspectief van uw camera. Dat is echt een lange tijd voor het verzamelen van licht op de sensor. Als er nog eventueel resterend daglicht is, zal dat het shot overweldigen en u met verbleekte kleuren laten zitten, of erger nog, een volledig wit beeld geven. Deze sluitertijd is ideaal voor het vastleggen van stadsgezichten in de schemering. Ik heb het nu niet over de schemering die er is voordat de zon is ondergegaan, maar na zonsondergang. Rijdende auto komen eruit te zien als strepen licht, en stadslichten zullen zeer helder en kleurrijk zijn. Gebruik deze sluitertijd wanneer u auto’s wilt vastleggen met een licht gevoel van beweging, maar niet zo veel, dat hun lichtstrepen het gehele frame nemen. Ook hier kan wat uitproberen geen kwaad omdat licht omstandigheden kunnen verschillen.
5
SECO NDEN Met belichtingstijden van 5 seconden en meer komen we in de wereld van de nacht fotografie. De meeste nachtopnamen zullen met ongeveer 5 seconden worden genomen. Ook hier hangt het weer helemaal af van de hoeveel licht die u van de buitenwereld krijgt. Als u op een kruispunt met veel licht staat, kan deze instelling perfect zijn. Maar wanneer u in een donkerder omgeving staat moet wellicht uw sluitertijd licht stijgen. Op 5 seconden nemen de koplampen van een rijdende auto vrijwel zeker een groot deel van het frame in. Hoe dichter de auto bij uw camera komt, hoe groter het effect zal zijn. Als de auto is ver weg is zullen de lichtstrepen op uw foto korter zijn, en misschien moet u de sluiter zelfs wat langer open laten staan. Houd dit in gedachten als u van plan bent de strepen van het licht vast te leggen.
30
S ECONDEN 30 seconden is vaak de langste tijd waarop een camera de sluiter open kan houden voordat u de “bulb-modus” moet gebruiken. Op 30 seconden, kunnen de beelden oververzadigd met kleur beginnen te worden. U kunt het gebruiken om heel lange licht paden van auto's en andere objecten die langs komen te krijgen. Maar wees voorzichtig. Felle lampen kunnen uw afbeelding eenvoudig overmeesteren bij deze instelling. Het kan al zeer snel veel te fel zijn.
B ULB - MODUS En dan is er nog de bulb-modus. Met de bulb-modus (vaak op de camera aangegeven als een lampje) kunt u de sluiter open houden zolang als u wenst. Wilt u een belichting van 30 minuten? Geen probleem! In de bulb-modus kunt u de sensor zo lang belichten als u wilt. De bulb-modus is mooi te gebruiken om de sterren te fotograferen. Door de draaiing van de planeet creëert het een interessante bewegingsvervaging. 30 minuten tot een uur bij maanlicht is genoeg om voldoende licht op de scene te krijgen en een foto te creëren als ware hij gedurende de dag gemaakt. Echt… u zou echt denken dat de foto's midden op de dag gemaakt zijn! Er is echter een klein nadeel aan opnamen in de bulbmodus. Op diverse camera’s hebben ze de neiging om veel spanning uit uw accu’s te zuigen. U zult er bij moeten blijven voor het geval dat de accu leeg raakt gedurende die lange belichtingstijden. Geloof me. Het gebeurt vaker dan u zou willen.
T OT SLOT Zoals u kunt zien, is er een enorm scala aan sluitertijden om mee te spelen, en we hebben met dit artikeltje alleen nog maar wat aan de oppervlakte gekrabbeld. Dit zijn slechts de meest bekende zaken. Er zijn veel meer mogelijkheden en kansen om mee te experimenteren. Hopelijk hebt u hier iets mee opgedaan dat u zal helpen om er mee aan de slag te gaan.
