Bestuursverslag 2009

Bestuursverslag 2009

Inhoudsopgave Inhoudsopgave .....................................................................................................................1 Voorwoord .............................................................................................................................3 1. Algemeen / Organisatie ................................................................................................4 1.1 Bestuur ........................................................................................................................4 1.2 Missie en visie .............................................................................................................5 1.3 Goed Onderwijsbestuur ..............................................................................................5 1.4 Vacatiegeldregeling .....................................................................................................5 1.5 Adviescommissie bezwaarschriften onderwijs ............................................................6 1.6 Reorganisatie ..............................................................................................................6 1.7 Beleidsagenda en ambities .........................................................................................6 1.8 Communicatie en samenwerking ................................................................................7 1.9 Medezeggenschap ......................................................................................................7 1.10 Vertrouwenspersonen ...............................................................................................8 1.11 Profilering en marketing ............................................................................................8 2.

Onderwijs ................................................................................................................... 10 2.1 Scholenbestand........................................................................................................ 10 2.2 Onderwijskwaliteit..................................................................................................... 10 2.3 Onderwijsopbrengsten ............................................................................................. 11 2.4 Kwaliteitsonderzoek en onderwijsontwikkeling ........................................................ 12 2.5 Stedelijk plan Hoogbegaafdheid .............................................................................. 12 2.6 Passend Onderwijs .................................................................................................. 13 2.7 Brede schoolontwikkeling ......................................................................................... 13 2.8 Projecten .................................................................................................................. 15 2.9 Innovatie ................................................................................................................... 16

3.

Personeel .................................................................................................................... 18 3.1 Inleiding .................................................................................................................... 18 3.2 Samenstelling personeelsbestand ........................................................................... 18 3.3 Taakbeleid ................................................................................................................ 22 3.4 Functiebouwhuis en functiemix ................................................................................ 22

1|Pagina

3.5 Procedures voor beoordelen en functioneren .......................................................... 22 3.6 Werkdruk .................................................................................................................. 22 3.7 Tevredenheid medewerkers..................................................................................... 23 3.8 Verzuimbeleid........................................................................................................... 23 3.9 High Potential traject en (na)scholing ...................................................................... 24 4.

Huisvesting en ICT .................................................................................................... 26 4.1 Reorganisatie facilitair bureau.................................................................................. 26 4.2 Onderhoud schoolgebouwen en schoonmaak ......................................................... 26 4.3 Energie en Binnenmilieu Advies (EBA) .................................................................... 26 4.4 Sanitaire voorzieningen ............................................................................................ 26 4.5 Nieuw- en verbouwprojecten .................................................................................... 27 4.6 Invoering persoonsgebonden nummer .................................................................... 28 4.7 ESIS en Elektronisch Leerling Dossier .................................................................... 28 4.8 Klankbordgroep ICT ................................................................................................. 29 4.9 Informatiebeveiliging en infrastructuur ..................................................................... 30

5.

Financiën .................................................................................................................... 31 5.1 Actuele en toekomstige ontwikkelingen ................................................................... 31 5.2 Het jaar 2009 in cijfers ............................................................................................. 34 5.3 Treasurybeleid.......................................................................................................... 41

6.

Bestuurlijke kengetallen openbaar primair en (voortgezet) speciaal onderwijs 43 Bijlage 1 – Overzicht leerlingaantallen ............................................................................ 43 Bijlage 2 – Deelnamepercentages (stedelijk) per openbaar onderwijssoort ................... 43 Bijlage 3 – Overzicht leerlingaantallen per school .......................................................... 44 Bijlage 4 – Ontwikkeling aantal fte’s................................................................................ 45 Bijlage 5 – Overzicht gewichtenleerlingen per basisschool per 1 oktober 2009 ............. 46

7. 8.

Adressenlijst .............................................................................................................. 47 Verklaring afkortingen en begrippen ....................................................................... 49

2|Pagina

Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2009 van De Haagse Scholen, stichting voor primair en speciaal openbaar onderwijs. In het verslagjaar is o.a. het reorganisatieproces als gevolg van de bestuurlijke verzelfstandiging per 1 januari 2008 geëvalueerd en afgerond. Ook is in 2009 voor de eerste keer bestuursbreed op uniforme wijze onderzoek gedaan naar de tevredenheid onder ouders en personeel. Het is verheugend om te kunnen vaststellen dat, net als voor veel collega-schoolbesturen geldt, het vertrouwen van de ouders in onze scholen heel groot is. Niet 1 school scoort onvoldoende en een aantal scholen heeft een waarderingscijfer dat ruim hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. Dat is iets waar we trots op kunnen zijn. Ook ons personeel is in grote lijnen tevreden over het werk. Wel valt hier nog het een en ander te doen op het gebied van taakbeleid en werkdruk. Deze zaken zullen wij oppakken. In 2009 is in veel van onze scholen de focus meer komen te liggen op de onderwijsopbrengsten. Hierdoor is de gemeten onderwijskwaliteit in een aantal scholen flink gestegen. 2009 was in veel opzichten, onderwijsinhoudelijk, organisatorisch en bedrijfsmatig een goed jaar voor De Haagse Scholen. We mogen ons gelukkig prijzen met veel tevreden ouders en kinderen, de onderwijskwaliteit stijgt en we kunnen in de komende jaren hopelijk een verbetering aanbrengen in onze schoolgebouwen. Dat laatste is echt nodig, want uit de feedback van onze ouders en onze medewerkers hebben wij begrepen dat dit nog de nodige aandacht behoeft. Wij zien de toekomst met vertrouwen tegemoet! In dit jaarverslag is weer heel veel informatie over De Haagse Scholen opgenomen: wat ging er goed en wat ging wat minder. Ik nodig u van harte uit om het verslag te lezen en er op te reageren ([email protected]). Uw reacties kunnen onze verslaglegging de komende jaren alleen maar beter maken!

Den Haag, 27 mei 2010

De algemeen directeur van De Haagse Scholen Mr. W. Hendricks

3|Pagina

1.

Algemeen / Organisatie

1.1 Bestuur De instandhouding van de scholen voor primair en speciaal (en voortgezet speciaal) openbaar onderwijs in Den Haag is sedert 1 januari 2008 door de gemeente opgedragen aan ‘De Haagse Scholen, stichting voor primair en speciaal openbaar onderwijs’ (verder in dit verslag DHS). Het door de gemeenteraad benoemde bestuur bestaat uit een vijftal leden en wel als volgt: • de heren mr. N.Ph. Geelkerken (voorzitter) en A.E.H.L. Burgers van den Bogaert (lid) op bindende voordracht van het college van B&W; • mevrouw mr. C.J. Kloosterman-Taal (vice-voorzitter) en de heer A.F. Westerhof (secretaris) op bindende voordracht van de oudergeleding van de Gemeenschappelijk medezeggenschapsraad (GMR) van DHS en • mevrouw J. Rinses (penningmeester) op bindende voordracht van de personeelsgeleding van de GMR. De twee statutair aftredende leden, de heren Burgers van den Bogaert en Westerhof, zijn door de gemeenteraad van Den Haag in het verslagjaar herbenoemd voor een periode van vier jaren ingaande op 1 januari 2010. Het bestuur bestuurt op hoofdlijnen. De uitwerking en de verdeling van taken en bevoegdheden tussen het bestuur, de centrale directie (bestaande uit de algemeen directeur, de vier adjunctdirecteuren en de controller) en de directeuren van de openbare scholen zijn vastgelegd in het ‘Managementstatuut Haags Primair en Speciaal Openbaar Onderwijs 2008’.

BESTUUR CENTRALE DIRECTIE 5 FTE

STAF

ADM. KANTOOR 15 FTE

17,5 FTE

7 BAO, 1 SBO en 6 WECscholen

11 BAO scholen en 1 SBO



formatie gebaseerd op situatie per 01-01-2009 aantal scholen gebaseerd op situatie per 01-08-2009

4|Pagina

1.2 Missie en visie De Haagse Scholen biedt modern en vernieuwend onderwijs. Op onze scholen is ieder kind welkom en krijgt het de kans zich vanuit zijn / haar eigen mogelijkheden optimaal te ontwikkelen. Met ons onderwijs geven wij ieder kind een stevige basis voor een toekomst in de maatschappij. Onze scholen zijn laagdrempelige voorzieningen, die toegankelijk zijn voor ieder kind, ongeacht geloof, afkomst of sociaal economische positie. Er wordt bij de ontwikkeling van de cognitieve en sociaal-emotionele vaardigheden zoveel mogelijk ingespeeld op de specifieke mogelijkheden en behoeften van ieder individueel kind. Kinderen zijn er bij gebaat dat hun omgeving in het onderwijs is ingebed en dus dat de openbare scholen een vitale rol spelen in de wijken en buurten. Dat vergt een goede samenwerking met ouders; scholen en ouders dienen gezamenlijk op te trekken in de opvoeding en opleiding van kinderen. DHS wil voorts een actieve rol vervullen in de keten van opvang, zorg, welzijn, sport en cultuur rondom de school. Zij omarmt het concept van de ‘brede school’; door binnen dat concept verschillende onderwijsprogramma’s aan te bieden, leren de kinderen actief om te gaan met de verscheidenheid in de Haagse samenleving. De scholen hebben de ruimte om deze visie met eigen accenten te realiseren. Op basis van deze missie en visie is in 2009 een start gemaakt met het formuleren van de ambities van DHS voor de komende jaren. Den Haag, de derde grote stad van Nederland, regeringsstad en stad waar tal van nationale en internationale instanties en bedrijven zijn gevestigd en dus veel (Engelstalige) expats wonen en leven, is het primaire verzorgingsgebied van DHS. Een stad met een grote verscheidenheid aan wijken, inwoners en culturen. Een stad ook met forse achterstandswijken. Voor DHS is goed onderwijs dat resulteert in goede onderwijsopbrengsten, een vanzelfsprekende ambitie voor al onze scholen. De centrale doelstelling van DHS voor de komende jaren is het versterken van het profiel van de organisatie als aanbieder van kwalitatief goed onderwijs en als koploper in de regio op het gebied van verbreding en vernieuwing van het aanbod.

1.3 Goed Onderwijsbestuur De houding en het handelen van het bestuur en de individuele bestuursleden worden gekenmerkt door de principes van: onafhankelijkheid, vertrouwen, integriteit, gelijke behandeling en financiële deugdelijkheid. Daartoe is de: ‘Code Goed onderwijsbestuur van De Haagse Scholen, stichting voor primair en speciaal openbaar onderwijs‘ vastgesteld. In het verslagjaar heeft in het kader van het Wetsvoorstel ‘Goed onderwijs, goed bestuur’, een nadere bestuurlijke gedachtewisseling plaatsgevonden omtrent een scheiding tussen de functies van bestuur en het toezicht daarop.

1.4 Vacatiegeldregeling In 2009 gold voor bestuursleden dezelfde regeling voor vacatiegeld en onkostenvergoeding als in 2008, waarbij het de leden vrij staat hiervan al dan niet gebruik te maken: de voorzitter € 2500,- per jaar, waarvan € 1250,- niet belaste onkosten en de leden € 2000,per jaar, waarvan € 1000,- niet belaste onkostenvergoeding.

5|Pagina

1.5 Adviescommissie bezwaarschriften onderwijs Aan het bestuur is statutair (o.a.) voorbehouden om te beslissen op een bezwaarschrift als bedoeld in artikel 6:4 van de Algemene wet bestuursrecht gericht tegen een door of namens het bestuur genomen besluit. Daartoe is door het bestuur de ‘Regeling Adviescommissie bezwaarschriften Haags primair en speciaal openbaar onderwijs 2008’ vastgesteld. De vaste leden van deze – uit drie leden bestaande - commissie zijn: mevrouw mr. J. Hortensius (secretaris) en de heren mr. R. van Dam (plaatsvervangend voorzitter) en J. Overmeijer (voorzitter). Tot plaatsvervangend lid van deze commissie is in het verslagjaar benoemd mevrouw mr. M.C.W. Gambon. Door deze commissie zijn in 2009 twee adviezen uitgebracht, waarop door het bestuur van DHS conform is besloten.

1.6 Reorganisatie De reorganisatie als gevolg van de bestuurlijke verzelfstandiging per 1 januari 2008 is in 2009 nagenoeg afgerond (zie ook § 4.1). In de tevredenheid onderzoeken die zijn gehouden onder medewerkers van het bestuurskantoor en de schooldirecteuren is o.a. specifiek gevraagd naar ervaringen met de nieuwe organisatie. Over het algemeen zijn de schooldirecteuren tevreden over het reorganisatieproces. Positief werd o.a. geoordeeld over de financieel gezondere positie van de organisatie, de grotere bedrijfsmatigheid en doelgerichtheid, meer vrijheid, duidelijker structuur en de afslanking van het bovenschoolse apparaat. Minder positief scoorden de toegenomen werkdruk, de communicatie, de hoeveelheid administratieve klussen, het gebrek aan ondersteuning op facilitair gebied en de te hoge snelheid waarmee nieuwe onderwerpen in het scholenveld worden gebracht. Uit het onderzoek onder de medewerkers van het bestuurskantoor is gebleken dat zo’n 75% behoorlijk tevreden is over de uitwerking van de reorganisatie. Als verbeterpunten werden hier onder meer genoemd de (interne) communicatie, het zoeken naar meer samenhang tussen (beleids)onderwerpen en het functioneren van het facilitair bureau. Sommige verbeterpunten zijn in 2009 al opgepakt (o.a. functioneren facilitair bureau), andere verbeterpunten (bijv. werkdruk, communicatie) worden in 2010 ter hand genomen.

1.7 Beleidsagenda en ambities In 2008 is door het bestuurskantoor in overleg met het scholenveld een meerjaren beleidsagenda (2008-2011) opgesteld. Ook is een start gemaakt met het formuleren van de ambities van DHS voor de komende jaren. Deze ambities richten zich o.a. op de versterking van de onderwijskwaliteit van de scholen, de verdere professionalisering van de medewerkers, het verbreden en verdiepen van het onderwijsaanbod en het verbeteren van de beeldvorming over openbaar onderwijs in de stad. De verwachting is dat dit ambitiestatement in de loop van 2010 door het bestuur zal worden vastgesteld. Elders in dit verslag wordt kort op de stand van zaken met betrekking tot de verschillende beleidsonderwerpen en de ambities ingegaan.

6|Pagina

1.8 Communicatie en samenwerking Door o.a. het inrichten van klankbordgroepen op verschillende beleidsterreinen is de samenwerking tussen bestuurskantoor en schooldirecteuren op het gebied van ontwikkelen van beleid vorm gegeven. Er zijn onder meer klankbordgroepen op het gebied van ICT, Onderwijs, Personeel en Financiën. Periodiek (zo’n 6 – 8 keer per jaar) vindt overleg met alle schooldirecteuren plaats door middel van managementbijeenkomsten, vaak rond 1 of 2 centrale thema’s. Ook voor het personeel van het bestuurskantoor zijn in 2009 een aantal gezamenlijke (thematische) bijeenkomsten georganiseerd. Informatie die voor alle medewerkers van DHS van belang is wordt gepubliceerd op Intranet. Daarnaast vindt soms informatieverstrekking plaats via post op het huisadres en breed verspreide brochures. Eens per week wordt een managementbulletin op Intranet geplaatst, met daarin actuele informatie over beleidsontwikkelingen, besluiten van de centrale directie en andere belangrijke informatie. Schooldirecteuren kunnen dit bulletin gebruiken om die zaken, die niet alleen het management aangaan, in team- of bouwvergaderingen te bespreken. Zoals bij § 1.6 al is aangegeven zijn desondanks communicatie en samenwerking in de tevredenheid onderzoeken als aandachtspunt naar voren gebracht. Eind 2009 is daarom een eerste intern onderzoek naar de communicatiestromen binnen DHS gestart. De verwerking van de resultaten hiervan zal begin 2010 plaatsvinden. Hierbij zal tevens de rol van het Intranet van DHS als belangrijk platform voor communicatie, samenwerking, stroomlijning van werkprocessen en uitwisseling van kennis worden betrokken. Eén van de ambities van DHS is het verstevigen van de externe positionering. De belangrijkste reden voor de organisatie om stevig in te zetten op de lokale, regionale en landelijke positionering, is de noodzaak van beïnvloeding van rijksbeleid en gemeentelijk beleid. DHS wil uiteindelijk een voorbeeldfunctie vervullen op het gebied van onderwijsontwikkeling, innovatie van het aanbod en personeelsbeleid. Aan deze ambitie is in 2009 o.a. gewerkt door voortzetting van het voorzitterschap van het PO Platform, periodiek overleg met de PO-raad en het aanhalen van de contacten met de rijksoverheid (ambtelijk en politiek).

1.9 Medezeggenschap Binnen DHS is de medezeggenschap op schoolniveau ingericht door middel van een medezeggenschapsraad (MR) bestaande uit ouders en personeel. De rechten, plichten, taken en bevoegdheden van de MR zijn vastgelegd in een door het bestuur van DHS vastgesteld reglement. In de praktijk voert de directeur van de school namens het bevoegd gezag het overleg met de MR. Ook het bestuurskantoor kent een eigen MR en ook voor dit orgaan zijn rechten, plichten, taken en bevoegdheden vastgelegd in een reglement. Op bestuursniveau is de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) gesprekspartner en het inspraakorgaan voor voorgenomen (beleids)beslissingen die alle of een meerderheid van de scholen aangaan. Naast ouders en personeelsleden vanuit de scholen heeft één vertegenwoordiger van de MR bestuurskantoor zitting in de GMR. 7|Pagina

In 2009 heeft vijf keer overleg van de GMR met de bestuurder (i.c. de algemeen directeur DHS) plaatsgevonden. Behalve algemeen overleg over de stand van zaken binnen DHS heeft de GMR een aantal malen van het advies- dan wel instemmingsrecht gebruik gemaakt. Onderwerpen daarbij waren o.a. het zorgplan, de verdeling van de financiële middelen, de gebouwenschouw, het (normjaar) taakbeleid en de afronding van de reorganisatie. Op één dossier heeft de GMR in 2009 zijn mening voorbehouden. Dit betrof het aan de raad voorgelegde convenant Elektronisch Leerling Dossier (zie hierna bij § 4.8). In 2009 is een aantal vacatures in de GMR (ouderen personeelsgeleding) vervuld, waardoor de GMR thans nagenoeg volledig kan opereren.

1.10 Vertrouwenspersonen In de scholen is een vertrouwenspersoon / contactpersoon aanwezig. Deze kan o.a. benaderd worden indien ziekte dreigt, maar ook als medewerkers zich bedreigd voelen of sprake is van (seksuele) intimidatie of discriminerend gedrag. De in augustus 2008 benoemde vertrouwenspersonen bij het bevoegd gezag van DHS, te weten mevrouw M. Ferber en de heer A. v.d. Zalm kunnen worden benaderd indien personen, die deel uitmaken of hebben uitgemaakt van de schoolgemeenschap (ouders, leerlingen, personeel, vrijwilligers, etc.) geen gebruik willen maken van de vertrouwenspersoon in school.

1.11 Profilering en marketing DHS vindt (school)profilering van essentieel belang. Het levert namelijk een belangrijke bijdrage aan het behalen van “targets” in drie van de vijf resultaatgebieden, namelijk leerlingenwerving, oudertevredenheid en personeel tevredenheid. Om die reden zijn er in het recente verleden al verschillende activiteiten op het gebied van profilering geweest. Zo vinden er bijvoorbeeld sinds 2007 gezamenlijke open dagen plaats, zijn er op veel scholen adviesgesprekken rond profilering gevoerd door Scholen met Succes en hebben een paar scholen de training Van profiel tot profilering gevolgd.

Leerlingen van de P.H. Schreuderschool houden een spreekbeurt voor Minister Verhagen en Minister Plasterk De dag van de mensenrechten wordt ieder jaar gevierd op 10 december. Dit jaar was er een bijeenkomst over mensenrechteneducatie in het onderwijs op het Zandvliet College in Den Haag. De leerlingen van groep 8A van de P.H. Schreuderschool mochten de bijeenkomst openen met een spreekbeurt en PowerPoint presentatie over mensenrechten. Naast de vele mensenrechtenorganisaties en organisaties uit het onderwijsveld, zaten ook de Ministers Verhagen en Plasterk in de zaal.

Voor de leerlingen was dit een spannende gebeurtenis en een geweldige ervaring. Naast het houden van de spreekbeurt, werden de leerlingen door beide ministers uitgenodigd om ook naar de toespraken van de bewindslieden te luisteren, zodat deze de kinderen persoonlijk konden bedanken. De leerlingen zaten op de eerste rij naast de Ministers. Hoewel de leerlingen na afloop vonden dat beide Ministers toch wel ‘raar praatten’, hebben zij het heel erg leuk en leerzaam gevonden.

De doelstellingen bij schoolprofilering zijn: • Het werven van nieuwe leerlingen. • Het bijdragen aan de oudertevredenheid. • Het bijdragen aan de personeelsontwikkeling/personeelstevredenheid. • Het bijdragen aan de ontwikkeling van DHS als geheel tot “A-merk” (neveneffect). 8|Pagina

Om deze doelstellingen te kunnen bereiken is het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding (HCO) eind 2008 gevraagd het ondersteuningsaanbod op het gebied van profilering verder te ontwikkelen en uit te breiden. Er werd een pakket profilering samengesteld bestaande uit: • Een analyse-/profileringsplan gevolgd door; • Een ondersteunend pakket. Aan de hand hiervan hebben in 2009 nagenoeg alle basisscholen de eerste fase van het pakket profilering doorlopen. Eind 2009 is ook een eerste concept marketingplan voor DHS opgesteld, inclusief voorstellen voor een merkstrategie. Naar verwachting zal dit plan begin 2010 kunnen worden vastgesteld. Rond de gezamenlijke open dagen is in 2009 samengewerkt met Unicef. Alle scholen ontvingen een les- en informatiepakket en op diverse scholen is aandacht besteed aan de activiteiten van Unicef. Ook werd op een aantal scholen geld ingezameld. DHS en Unicef hebben in beginsel afgesproken de samenwerking rond de open dagen te continueren. Mede door de toegenomen aandacht voor leerlingenwerving en profilering is het leerlingenaantal van DHS over 2009 wederom licht gestegen. Van 14.637 op de teldatum 1 oktober 2008 naar 14.698 op 1 oktober 2009. Het basisonderwijs steeg van 13.250 naar 13.369, terwijl het S(B)O daalde van 1.387 naar 1.329.

9|Pagina

2.

Onderwijs

2.1 Scholenbestand DHS telde in het verslagjaar 45 openbare basisscholen, met een drietal nevenvestigingen, 4 scholen voor openbaar speciaal basisonderwijs en 6 scholen voor openbaar speciaal (en voortgezet speciaal) onderwijs. Als gevolg van de steeds verder dalende leerlingenaantallen is de dislocatie aan de Zaanstraat (Rivierenbuurt) van de openbare basisschool ‘Zuidwal’ per 1 augustus 2009 opgeheven. Tevens is in beginsel besloten om de openbare school voor speciaal basisonderwijs ‘Het Agé’ in de 1 Bresterstraat (stadsdeel Laak) per 1 augustus 2010 in aanmerking te brengen om op te heffen. Bij het ministerie van OC&W is in 2009 een aanvraag ingediend voor de vorming per 1 augustus 2010 van een afdeling voor voortgezet speciaal onderwijs (VSO) bij de Cor Emousschool; school voor speciaal onderwijs (SO) voor slechthorende leerlingen en leerlingen met ernstige spraaken taal moeilijkheden. Alsdan ontstaat een school voor SO en VSO.

Kampioen van Den Haag In november 2009 hebben 2 teams van OBS Houtwijk meegedaan aan het voetbaltoernooi van de gemeente Den Haag (voorrondes). Het jongensteam (groep 8) deed het erg goed. Met prima aanvallend voetbal werden zij 1e in hun groep en plaatsten zich voor de stedelijke finale. Zij werden aangemoedigd door de coaches en enkele ouders en kinderen.

2.2 Onderwijskwaliteit Bij de start van de nieuwe organisatie van DHS zijn de managementstructuur, visie en doelen en gewenste resultaten vastgesteld. Al snel werd duidelijk dat de organisatie op het gebied van het onderwijs en de onderwijsresultaten tot een explicitering moest komen: wat willen we bereiken in het onderwijs en hoe we willen we dat doen. Ook het gewijzigde toezicht door de Onderwijsinspectie, zowel inhoudelijk als organisatorisch, maakte het noodzakelijk om tot een heroriëntatie te komen van het onderwijsbeleid en het onderwijskwaliteitsbeleid binnen DHS. Daarbij is de aandacht gericht op de te bereiken doelen in onderwijsresultaten, op de strategie van onderwijsontwikkeling en –verbetering en op de inrichting van het interne toezicht op onderwijskwaliteit.

In de stedelijke finale (woensdag 18 november gespeeld) werd wederom uitstekend gevoetbald. Na een spannende halve finale die door strafschoppen werd gewonnen, werd uiteindelijk ook de finale gewonnen. Hiermee werd het jongensteam van groep 8 kampioen van Den Haag! Op 19 mei 2010 moeten de jongens spelen in de regionale finale.

1

Aan het eind van het verslagjaar was het inspraaktraject via de medezeggenschapsraad van de school nog volop gaande; in de loop van 2010 vindt definitieve besluitvorming hieromtrent door het bestuur plaats. 10 | P a g i n a

De onderwerpen zijn samen met een externe contextverkenning in een discussienota vervat. Eind 2009 is deze “Discussienota Onderwijskwaliteit” met het scholenveld besproken en met instemming begroet. In de loop van 2010 wordt deze nota omgevormd tot een Kader Onderwijskwaliteit, waarin niet alleen concernbrede doelstellingen en centrale thema’s worden vastgelegd, maar ook bindende afspraken worden gemaakt op het gebied van het interne toezicht op de onderwijskwaliteit en het nemen van maatregelen in geval dat nodig mocht zijn.

Visiestatement De Haagse Scholen: Wij werken aan kwaliteit 2.3 Onderwijsopbrengsten Binnen het overeengekomen systeem van resultaatgerichte sturing zijn vijf resultaatgebieden en per resultaatgebied één of meer indicatoren vastgesteld. Een van de vijf resultaatgebieden betreft de onderwijsopbrengsten c.q. de effectiviteit van de zorgstructuur van de school. a. Basisonderwijs Voor wat betreft de reguliere basisscholen is vooralsnog de CITO Eindtoets (GLG-score, inmiddels in 2010 door CITO vervangen door LG-score) als indicator voor de onderwijsopbrengsten aangemerkt. Op basis hiervan en aanvullende schoolspecifieke informatie kan worden gesteld dat de kwaliteit van het onderwijs op veel scholen van DHS redelijk tot goed is. Op basis van recente gegevens, eigen onderzoek en onderzoek van de Inspectie blijkt echter toch een verhoudingsgewijs (te) groot aantal scholen onder de door de Inspectie gehanteerde kwaliteitsnorm(en) te presteren. Puur kijkend naar de CITO-GLG scoorde namelijk zo’n 40% van de basisscholen onvoldoende. In overleg met de inspectie kon in een aantal gevallen een afdoende verklaring voor de onvoldoende score worden gegeven (correctie op basis van bijzondere omstandigheden). Dit heeft zich uiteindelijk in 2009 vertaald in het toekennen van een basisarrangement aan 75% van de scholen, oftewel een aangepast toezichtarrangement voor 25%. Overigens wordt in de eerder genoemde Discussienota Onderwijskwaliteit voorgesteld te komen tot een uitgebreidere set van meetgegevens en indicatoren op het resultaatgebied opbrengsten. O.a. de ontwikkelingen rond ESIS B en het herinrichten van het management informatie systeem van DHS (Metis) spelen hierbij een rol (zie ook § 5.1). Het is de ambitie van DHS om vanaf 2010 het aantal scholen in het risicogebied (= aangepast toezichtarrangement) aanzienlijk terug te brengen. b. Speciaal basisonderwijs Voor het speciaal basisonderwijs (SBO) is voor het resultaatgebied opbrengsten aangesloten bij de indicator die ook de onderwijsinspectie hanteert, namelijk het ontwikkelingsperspectief. In 2009 zijn de scholen voor speciaal basisonderwijs op initiatief van het bestuurskantoor gestart met de ontwikkeling van een model met meetbare standaarden aan de hand waarvan de scholen verslag kunnen doen van hun opbrengsten aan de hand van ontwikkelingsperspectieven (instroomniveau van de leerling, verwacht uitstroomniveau en gerealiseerd uitstroomniveau). Het ontwikkelde model wordt in 2010 vastgesteld. In 2009 heeft op basis van bovenstaande 50% van de SBO-scholen een basisarrangement toegekend gekregen. c.

Speciaal (en voortgezet speciaal) onderwijs

11 | P a g i n a

Ook voor wat betreft het speciaal (en voortgezet speciaal) onderwijs ((V)SO) is aangesloten bij de door de inspectie gehanteerde beoordelingssystematiek, t.w. de 5 kernindicatoren van het kwaliteitsaspect “systeem van leerlingenzorg”. Deze systematiek leidde in 2009 tot het toekennen van een basis toezichtarrangement aan twee van de zes (V)SO-scholen. De verwachting is dat in 2010 aan meer (V)SO scholen een basisarrangement zal kunnen worden toegekend.

2.4 Kwaliteitsonderzoek en onderwijsontwikkeling In 2009 zijn enkele onderzoeken tot afronding en bespreking gekomen. Het betreft het COOL+ onderzoek op een aantal basisscholen en het onderzoek naar kwaliteitsaspecten bij enkele GOAscholen uit het bestand van DHS. De conclusies en aanbevelingen worden verwerkt in het hierboven genoemde Kader Onderwijskwaliteit. In het kader van de verbetering van het taal-/lees- en rekenonderwijs wordt door acht scholen deelgenomen aan de landelijke Taalpilots Onderwijsachterstanden. Zeven scholen nemen deel aan de taal- / leesverbetertrajecten en vijf aan de rekenverbetertrajecten van de PO-Raad. Vanuit het bestuurskantoor wordt voor de deelnemende scholen tweemaal per jaar een netwerkbijeenkomst georganiseerd en vanuit de algemene middelen is deskundigheid voor deze scholen ingehuurd bij het HCO. In de taal- en rekenverbetertrajecten werkt DHS o.a. samen met de Stichting Christelijk Onderwijs Haaglanden (SCOH).

2.5 Stedelijk plan Hoogbegaafdheid Vanaf het schooljaar 2008-2009 participeert DHS in het Stedelijk Plan Hoogbegaafdheid, waarbinnen gemeente en school besturen samen en met ondersteuning van het Rijk, SLO en Kennisnet, streven naar een dekkend aanbod aan voorzieningen in de stad voor hoogbegaafde kinderen. Het Stedelijk Plan beslaat in totaal drie jaar.

Afbeelding: Begeleiding hoogbegaafde leerlingen op OBS Archipel, Atjehstraat 31

12 | P a g i n a

Van DHS zijn de volgende scholen actief betrokken: Archipelschool, Annie M.G. Schmidtschool, Galvanischool, Montessori-school Valkenbos en De Zonnebloem.

2.6 Passend Onderwijs In de in juni 2009 door de staatssecretaris van OC&W opgestelde “Derde Voortgangsrappor-tage Passend Onderwijs” wordt ondermeer aangekondigd dat het proces Passend Onderwijs zal worden heroverwogen. Dit onder andere naar aanleiding van adviezen van de Evaluatie- adviescommissie Passend Onderwijs (ECPO), het onderwijsverslag van de inspectie en geluiden vanuit het onderwijsveld.

Visiestatement De Haagse Scholen: Wij hebben de regie in de zorg voor kinderen In november 2009 is deze heroverweging verschenen in de vorm van een brief van de staatssecretaris aan de Tweede Kamer. Een nieuwe koers wordt aangekondigd. Deze nieuwe koers houdt onder andere in dat de verplichte samenwerking binnen regionale netwerken wordt losgelaten en de zorgplicht voor schoolbesturen opnieuw wordt benoemd. De nieuwe koers moet leiden tot meer handen in de klas. Helder is dat de wettelijke zorgplicht nauw aansluit bij de kenmerken van openbaar onderwijs en het visiestatement van DHS “ieder kind is welkom”. Ook beschikt DHS reeds over een breed aanbod van voorzieningen (SBO en SO). In het kader van de plicht van het schoolbestuur om – na instemming door de medezeggenschapsraad – een onderwijszorgprofiel per school vast te stellen, is scholen in 2009 de workshop “Kind op de Gang” aangeboden. Ook scholen van andere dan het openbare samenwerkingsverband (3503) hebben aan deze workshop deelgenomen. Hierdoor ontstaat niet alleen zicht op de zorgbreedte van de individuele school, ook het onderwijszorgaanbod per bestuur, stadsdeel en wijk wordt in kaart gebracht. Ook op het punt van de “verwijsroute” (handelingsgericht werken en –indiceren) is DHS, samen met enkele andere samenwerkingsverbanden, binnen Nederland voorloper. De deels bij DHS ontwikkelde werkwijze komt vanaf 2010 via Sardes (een zelfstandige en onafhankelijke organisatie op het terrein van onderwijs, zorg en jeugd) beschikbaar voor alle samenwerkingsverbanden. Welke betekenis (organisatorisch en financieel) de aangekondigde nieuwe koers voor DHS zal hebben wordt in de loop van 2010 verder duidelijk.

2.7 Brede schoolontwikkeling Het jaar 2009 was voor de ontwikkeling van brede scholen in Den Haag een belangrijk jaar, zowel vanuit het perspectief van de eigen organisatie als vanuit het perspectief van ontwikkelingen binnen de gemeente Den Haag. Er zijn drie grote bewegingen gaande. De eerste is de aanwijzing in 2009 door de gemeente van drie scholen die zich, in het kader van het krachtwijkenbeleid, moeten gaan ontwikkelen tot Brede Buurtschool Plus. De Springbok, de Erasmuschool (samen met de Petrus Dondersschool van schoolbestuur De Zwerm) en De Kleine Wereld, samen met de Cor Emousschool, moeten zich in de komende jaren gaan ontwikkelen tot een brede, wijkgerichte voorziening met ruime openingstijden, een breed aanbod aan onderwijs, zorg, sport en cultuur voor kinderen, 13 | P a g i n a

ouders en wijkbewoners. De gemeente ontwikkelt samen met woningcorporaties een daarbij bijpassende huisvesting. De schoolbesturen, welzijnsorganisaties, kinderopvangorganisaties en organisaties voor sport en cultuur vormen een netwerk dat in samenhang een kwalitatief hoogstaand aanbod aan voorzieningen en activiteiten neerzet. Ter verbetering van de sociale structuur van de wijk en ter verhoging van de kansen van kinderen, ouders en wijkbewoners op ontwikkeling en een actieve participatie in de samenleving. In 2009 is de ontwikkeling van De Kleine Wereld en de Cor Emousschool voortvarend opgepakt met een uitgebreid visietraject en de keuze van een centrale partner in de aanbieding van kinddiensten. De voorbereidingen voor twee andere Brede Buurtscholen Plus worden in 2010 opgestart.

Visiestatement De Haagse Scholen: Onze scholen zijn partners in de wijk Eveneens in 2009 heeft de gemeente in het kader van de krachtwijkenaanpak een aantal brede buurtzones aangewezen. Een van deze zones is de Schilderswijk. De bedoeling hierbij is om te komen tot de inrichting van netwerken die het brede beschikbare aanbod aan zorg, samenlevingsopbouwwerk en ontspanning in samenhang aanbieden. Het oogmerk hierbij is om de versnippering van inspanning en uitvoeringsinstanties te beperken en zo te komen tot structurele netwerken, die met een eenzelfde visie en aanpak de problemen van de Schilderswijk tegemoet kunnen treden. Bijzondere aandacht heeft hier het Oranjeplein gekregen, waar de Jan Ligthartschool is gelegen. Er is voor dit onderwerp een werkgroep bestaande uit de Schilderswijkscholen ingericht.

Chocoladefabriek op basisschool Het Startpunt SR In het kader van het techniek onderwijs (leerkansenprofiel), maar eigenlijk vooral omdat het zo gezellig is, hebben leerkrachten van OBS Het Startpunt op 14 en 15 december 2009 een chocolade / snoepfabriek in de hal van de school laten draaien. Er was al weken behoorlijk geoefend en men wist dat de kinderen een heel lekker en mooi product zouden kunnen afleveren.

Alle kinderen hebben meegewerkt aan het chocolaatjes maken. De jongste leerlingen onder begeleiding van de kinderen van groep 8. Er was onder andere een hoofd glazuur, een hoofd inpak, een algemeen directeur etc. Het teamwerk was super. Het waren 2 fantastische dagen en er zijn heerlijke bonbons, chocolaatjes en marsepeinkoekjes gemaakt. Alle ouders hebben een doosje lekkers ontvangen. De leerkrachten hebben ervan gesnoept, de bewoners van het verzorgingstehuis bij de school zijn verwend en ook alle medewerkers van De Haagse Scholen op de Scheveningseweg kregen een eigen gemaakt chocolaatje om hen te bedanken voor alles wat ze voor de scholen hebben gedaan in 2009.

Voor beide trajecten heeft de Gemeente Den Haag in overleg met het Platform PO subsidies ter beschikking gesteld. De gezamenlijke schoolbesturen zullen naast de ontwikkeling per school en per zone ook een schoolbestuur overstijgend, stedelijk brede schoolbeleid formuleren. Ten derde is binnen DHS een aangescherpt beleidskader, Brede Schoolontwikkelingen binnen DHS (oktober 2009), opgesteld en onder de scholen verspreid. Daarin wordt de kern van het brede 14 | P a g i n a

schoolbeleid voor DHS omschreven als het vergroten van onderwijskansen en het doen ontwikkelen van talenten van de kinderen en hun ouders, het vergroten van de sociale competenties van kinderen en hun ouders, het vergroten van de sociale cohesie in de wijk en het realiseren van een doorgaande lijn in het dagarrangement voor kinderen. Naast Het Startpunt/SR, dat in 2008-2009 als leerkansenprofielschool aan de slag is gegaan met een verlenging van de onderwijstijd met zes uur per week, zijn de Brede Buurtscholen Plus ook hun voorbereidingen voor een verlenging van de leertijd gestart. Net als twee andere scholen van DHS, De Leeuwerikhoeve en De Spoorzoeker, die een oriëntatie op het leerkansenprofiel zijn gestart.

Afbeelding: OBS De Kleine Wereld in Moerwijk is één van de locaties waar de komende jaren gewerkt wordt aan het realiseren van een Brede Buurtschool Plus in het kader van de Haagse krachtwijken

Vanuit het bestuurskantoor is in 2009 een inventarisatie opgestart om een beeld te krijgen van de stand van zaken met betrekking tot de brede schoolontwikkeling op alle scholen binnen DHS.

2.8 Projecten In 2009 in ook het laatste “velddossier”, de vastlegging van afspraken met betrekking tot de instandhouding van het Van Kinderen Museum, tot een voor alle partijen bevredigende afronding gekomen. Begin 2009 heeft DHS de stedelijke projectleiding voor Playing for Success (PfS) toegewezen gekregen. PfS, dat zijn oorsprong heeft in Engeland en door KPC groep naar Nederland is gehaald, brengt kinderen in een uitdagende en inspirerende omgeving buiten de school, waar ze zoveel mogelijk positieve leerervaringen opdoen: het voetbalstadion. PfS Den Haag is 1 van de 4 pilots in Nederland en is een samenwerkingsproject van de drie grote schoolbesturen, de gemeente Den Haag en de betaald voetbalorganisatie ADO Den Haag met ondersteuning vanuit KPC Groep. De doelstelling is het vergroten van het 15 | P a g i n a

zelfbeeld en zelfvertrouwen van kinderen, die bij het leren op school een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken. Er wordt een speciaal ontwikkeld programma aangeboden in een motiverende en uitnodigende omgeving, waardoor hun zelfvertrouwen en motivatie toeneemt. Daardoor zullen de prestaties op het gebied van taal, rekenen en ICT sterk verbeteren, zoals in Engeland, met opmerkelijke resultaten, is aangetoond. PfS Den Haag richt zich voorlopig op leerlingen uit de bovenbouw van het primair onderwijs en (op termijn) de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Na goedkeuring van het projectplan, inclusief plan van aanpak en een meerjarenbegroting 2009-2013, is de realisatiefase van PfS Den Haag in mei 2009 gestart. De gemeente Den Haag steunt het project financieel (in totaal € 200.000,- t/m 2011 en daarna tot 2014 € 50.000,- per jaar) en de gezamenlijke schoolbesturen staan voorlopig garant voor de personele kosten. In juni 2009 is de werving en selectie van personeel afgerond en is gestart met het ontwikkelen van een curriculum en vragenlijsten voor het monitoren en evalueren van de resultaten. In de persruimte van het ADO-stadion is een leercentrum ingericht, voorzien van ultramoderne multimedia en andere inspirerende materialen. Het centrum is eind september 2009 geopend; de eerste groep van 15 kinderen, afkomstig van de basisscholen Balans (Lucas Onderwijs) en de Prinses Catharina-Amalia (DHS), heeft inmiddels het traject naar tevredenheid afgerond.

Leerlingen van “witte” en “zwarte” school werken en spelen samen Donderdag 12 november was het de Dag van Respect. Op die dag hadden leerkrachten van de Nutsschool Laan van Poot, (Vogelwijk) en Tiets Reekers van OBS De Voorsprong (Schilderswijk) uit Den Haag op eigen initiatief een bijzonder uitwisselingsprogramma opgezet. Al enkele weken werd er binnen beide groepen 4 gewerkt aan het thema Spelen en Pesten. Dat gebeurde door middel van een afgestemd programma op beide scholen: dezelfde voorleesboeken binnen het thema, dezelfde vragen binnen klassengesprekken, en zelfs een speciaal sjabloon om te oefenen met het verhalen schrijven. Na deze periode is ervoor gekozen om op de dag van Respect een kennismaking mogelijk te maken. De leerlingen van de Nutsschool Laan van Poot zijn naar OBS De Voorsprong gekomen. En er is keihard gewerkt! De leerlingen van OBS De Voorsprong hebben hun gastvrijheid niet onder stoelen en banken gestoken. Alle leerlingen hadden hun speciale t-shirt al aan voordat de lessen begonnen. Voor iedere leerling was er een shirt bedrukt met het logo van de Vreedzame School, met als titel: Samen spelen. Samen maakten zij taal- en rekenopdrachten. Samen bedachten zij een verhaal over Spelen en presenteerden zij deze verhaaltjes aan de groep. En grappig genoeg, deden zij dit ook echt samen: hardop voorlezend! In de rekenles gebruiken zij zelfgemaakte kralenkettingen, die later als vriendschapskettingen werden overhandigd.

2.9 Innovatie In 2009 is op centraal niveau een “impulsbudget” gevormd om op projectmatige wijze onderwijsvernieuwing in scholen te realiseren. Dit innovatiebudget bedraagt € 200.000,- per (school)jaar.

Visiestatement De Haagse Scholen: Ons onderwijs is modern en vernieuwend

Na deze ontmoeting volgt nog een bezoek aan de Nutsschool Laan van Poot in het voorjaar van 2010. Ook voor dat bezoek wordt een speciaal lesprogramma in elkaar gezet. Ondertussen blijven de leerlingen communiceren met elkaar. Gezien de vele leuke reacties van de leerlingen luidt de conclusie: Zo zou het altijd moeten zijn! De samenwerking was hartverwarmend, leerzaam en een basis voor later! 16 | P a g i n a

Enkele criteria waaraan aanvragen van scholen en projecten worden getoetst zijn: Het betreft onderwijsvernieuwing • Het effect van de innovatie is duurzaam en overdraagbaar • De aanvraag heeft een directe link met het primaire proces in de klas • Het werkt expertiseverhogend voor onderwijsgevenden In 2009 hebben in totaal 10 scholen / projecten een aanvraag voor een bijdrage uit het innovatiebudget ingediend en toegewezen gekregen.

17 | P a g i n a

3.

Personeel

3.1 Inleiding Nadat in 2008-2009 de meerjaren beleidsagenda was vastgesteld, is in 2009 gewerkt aan de formulering van het integraal personeelsbeleid (IPB) op concernniveau. De Kadernota IPB die in het voorjaar van 2009 gereed was, formuleerde vijf kernthema’s van personeelsbeleid binnen DHS. Door middel van gesprekken met teams, met individuele personeelsleden uit scholen en met alle schoolleiders is getracht een breed draagvlak te vinden voor deze hoofdaandachtsgebieden: Taakbeleid, Functiebouwhuis en Functiemix, Leiderschap, Procedures voor functioneren en beoordelen en Verzuimbeleid. Vervolgens is de concrete uitwerking van deze thema’s in een implementatieplan vervat, dat begin 2010 met de schooldirecteuren wordt besproken en deels ook al in uitvoering is genomen.

3.2 Samenstelling personeelsbestand Op de peildatum 31 december 2009 waren er 1961 personeelsleden in dienst van DHS. In de weergegeven tabellen in dit hoofdstuk kunnen de aantallen medewerkers afwijken omdat enkele medewerkers in meerdere functiecategorieën kunnen voorkomen.

Functiecategorie Directie (DIR) Onderwijs ondersteunend personeel (OOP) Onderwijzend personeel (OP) Totaal scholen Bovenschools Totaal

Aantal medewerkers FTE (incl.Bapo) 95 92,20 414 336,58 1.404 1.170,97 1.913 1.599,75 51 46,77 1.964 1.646,52

De categorie Onderwijs ondersteunend personeel (OOP) kan als volgt worden gespecificeerd: Functiecategorie onderwijsassistent concierge administratief medewerker/medewerkster klassenassistent lerarenondersteuner logopedist/akoupedist algemeen schoolmedewerker orthopedagogisch medewerker fysiotherapeut maatschappelijk deskundige orthopedagoog/psycholoog ergotherapeut Diversen * Totaal scholen

Aantal medewerkers FTE (incl.Bapo) 153 131,76 65 62,10 59 35,87 41 31,94 21 18,14 21 14,69 12 11,03 9 8,01 8 5,59 8 5,01 6 4,58 3 1,56 8 6,31 414 336,58

* Betreft aantal kleine aanstellingen w aaronder speltherapeut, kunstzinnig medew erker, technisch onderhoudsmedew erker, verpleegkundige, ergotherapeut en lerarenondersteuner.

18 | P a g i n a

Functiecategorie senior medewerker financien strategisch beleidsmedewerker senior medewerker PSA adjunct directeur centrale directie personeelsadviseur medewerker financiën coördinator PSA hoofd administratiekantoor medewerker secretariaat/algemene zaken adviseur facilitaire zaken algemeen directeur medewerker PSA coordinator passend onderwijs verzuimconsulent Coordinator Financien Medewerker managementinfo. AO/IC Beheerder ICT hoofd facilitair bureau/ICT controller bestuursjurist lerarenondersteuner preventiemedewerker webmaster-systeembeheerder medewerker ondersteuning GMR coach schoolmanagement project-/interimmanager leraar (bovenschools ingezet) schooldirecteur (bovenschools ingezet) Totaal bovenschools Totaal

Aantal medewerkers FTE (incl.Bapo) 6 5,44 5 5,00 4 3,80 4 4,00 3 2,70 3 2,38 2 2,00 2 2,00 2 2,00 2 2,00 1 1,00 1 1,00 1 1,00 1 1,00 1 1,00 1 1,00 1 1,00 1 1,00 1 0,89 1 0,80 1 0,71 1 0,55 1 0,50 1 0,50 1 1,00 1 1,00 1 1,00 1 0,50 51 46,77 465 383,35

Hieronder treft u de tabellen en een grafiek aan met een verdeling naar leeftijdsopbouw.

Leeftijdscategorie 0 t/m 24 25 t/m 34 35 t/m 44 45 t/m 54 55 t/m 59 60+ Totaal

19 | P a g i n a

DIR 0 3 12 33 33 14 95

OOP 18 71 100 148 41 36 414

Aantal medewerkers OP Bovenschools 69 0 395 4 282 11 368 19 189 8 101 9 1.404 51

Totaal 2009 87 473 405 568 271 160 1.964

Totaal 2008 100 468 408 589 278 117 1.960

Leeftijdscategorie 0 t/m 24 25 t/m 34 35 t/m 44 45 t/m 54 55 t/m 59 60+ Totaal

DIR 0,00 3,10 10,74 31,48 32,89 13,99 92,20

OOP 13,16 60,51 79,02 121,50 32,46 29,93 336,58

FTE (inclusief Bapo) OP Bovenschools 63,57 0,00 339,13 4,00 215,78 9,80 299,00 16,13 164,39 8,00 89,10 8,84 1.170,97 46,77

Totaal 2009 76,73 406,74 315,34 468,11 237,74 141,86 1.646,52

Totaal 2008 86,34 401,27 319,69 489,33 246,67 103,28 1.646,57

Aantal medewerkers per leeftijdscategorie 700

600

500

400 Totaal 2008 Totaal 2009

300

200

100

0 0 t/m 24

25 t/m 34

35 t/m 44

45 t/m 54

55 t/m 59

60+

20 | P a g i n a

Onderstaand de verdeling naar man/vrouw per functiecategorie.

Functiecategorie Directie (DIR) Onderwijs ondersteunend personeel (OOP) Onderwijzend personeel (OP)

Geslacht Man Vrouw Man Vrouw Man Vrouw

Totaal scholen Man Vrouw

Bovenschools Totaal bovenschools Totaal

Aantal in % medewerkers FTE (incl. Bapo) 2,67% 51 50,19 2,30% 44 42,01 4,86% 93 86,51 16,78% 321 250,07 11,45% 219 206,02 61,94% 1.185 964,95 100,00% 1.913 1.599,75 56,86% 29 28,19 43,14% 22 18,58 100,00% 51 46,77 1.964 1.646,52

Onderverdeling man/vrouw 2009

19,93%

Man Vrouw

80,07%

Onderverdeling man/vrouw 2008

19,90%

Man Vrouw

80,10%

21 | P a g i n a

3.3 Taakbeleid Op het gebied van taakbeleid is in maart 2009 een brede enquête normjaartaak gehouden (zie ook § 3.7). Daarin is het hele proces van invulling van de normjaartaak per medewerker en de gevolgen voor de organisatie en de individuele medewerker geëvalueerd. Waar nodig werd het beleid bijgesteld. Dit is gedaan om zorg te dragen voor een eenduidige invulling in het schooljaar 2009-2010, en het voorkomen van verschillen in behandeling van medewerkers tussen scholen. Eén van de besluiten die door de centrale directie van DHS naar aanleiding van de evaluatie is genomen, is het opnieuw verstrekken van informatie, door iedere medewerker te ontvangen op het huisadres. Dit is in juni 2009 gerealiseerd. Deze informatie had mede ten doel inzichtelijk te maken dat er CAO-conform verschillen mogelijk zijn in de omvang van het compensatieverlof bij de uitwerking van de normjaartaak.

3.4 Functiebouwhuis en functiemix In het tweede deel van 2009 is op het bestuurskantoor intensief gewerkt aan een (ontwerp) ‘functiebouwhuis DHS’, dat naar verwachting, na inspraak en besluitvorming, conform de beleidsagenda, uiterlijk 1 augustus 2010 definitief zal worden vastgesteld. Tegelijkertijd is er een uitwerking gemaakt van het functiemixbeleid (de inrichting van een mix van lerarenfuncties op verschillende niveaus zoals in het Actieplan Leerkracht van Nederland door het kabinet Balkenende IV was geïnitieerd). Ook dit beleid zal in 2010 tot besluitvorming en uitvoering komen. Nu krijgen bijna alle leraren in het basisonderwijs een salaris in schaal LA. De functiemix heeft tot doel dat in 2014 40% van de leraren in het basisonderwijs wordt beloond in schaal LB. In het speciaal (basis) onderwijs zitten de meeste leraren in schaal LB. Daarvan moet zo’n 10% tot 14% gaan doorstromen naar schaal LC.

3.5 Procedures voor beoordelen en functioneren De voorbereiding voor de uitwerking van nieuw beleid voor functionerings- en beoordelingsgesprekken vindt eerst plaats vanaf 2010. In 2009 heeft in relatie tot dit onderwerp een oriëntatie plaatsgevonden naar de mogelijkheden van de invoering van een digitaal bekwaamheidsdossier voor alle medewerkers, gekoppeld aan een instrument om de gesprekkencyclus in te richten. Een eerste oriëntatie hierop door schooldirecteuren, de beleidsmedewerker personeel en de personeelsadviseurs heeft in het najaar van 2009 e plaatsgevonden. Vervolgstappen zijn gepland in de 1 helft van 2010.

3.6 Werkdruk Zowel in de tevredenheid enquête als in gesprekken met leden van de centrale directie is in 2009 door de schooldirecteuren het onderwerp werkdruk als probleem aangemerkt. De analyse is dat de werkdruk niet alleen wordt vergroot door de veelheid aan onderwerpen die vanuit het bestuur en andere instellingen bij de scholen worden aangekaart, maar ook door de indruk die men heeft dat het niet altijd onderwerpen betreft die van direct belang zijn voor het primaire proces in de school. Daardoor krijgen schooldirecteuren het gevoel te weinig greep te hebben op hun werk en ervaren zij een te zware belasting. In overleg met de schooldirecteuren (vertegenwoordigd in het Directeurenplatform) wordt de oplossing vooral gezocht in een andere werkwijze van agendering en bespreking van onderwerpen, met als centrale doelstelling meer greep te krijgen op de agendering van onderwerpen en de methodieken en planning van implementatie van beleid. In 2010 hoopt het Directeurenplatform met de centrale directie hierover afspraken te maken.

22 | P a g i n a

3.7 Tevredenheid medewerkers Alle medewerkers in het scholenveld en het bestuurskantoor zijn in 2009 in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan een medewerkers tevredenheid onderzoek, uitgevoerd door bureau Steda research. De respons in deze onderzoeken was erg groot: 77% van de medewerkers in het scholenveld heeft de vragenlijst ingevuld en voor wat betreft de medewerkers van het bestuurskantoor was de respons zelfs maximaal (100%). Zodra alle e resultaten bekend zijn, t.w. in het 1 kwartaal van 2010, kan worden beoordeeld welke informatie dit oplevert voor zowel het verbeteren als het bestendigen van beleid en de diverse werkwijzen. Onder de medewerkers in het scholenveld is tevens de interesse gepeild voor deelname aan een panel. Zo ontstaat de mogelijkheid actuele thema’s voor te leggen aan een representatieve dwarsdoorsnede van het DHS personeel. Op deze oproep hebben zo’n 400 medewerkers gereageerd. In 2009 is dit panel bevraagd op o.a. het onderwerp “normjaartaak”. De uitkomsten van deze panelonderzoeken, die online worden uitgevoerd door Steda, geven veel bruikbare input voor nieuw beleid of aanpassing van bestaand beleid.

3.8 Verzuimbeleid Geconstateerd is dat het verzuim in 2009 na jaren van daling weer licht is gestegen. Daarom is er een verzuimanalyse 2009 opgesteld. Zo steeg het kort verzuimpercentage (verzuim van 1 t/m 7 dagen) van 1,22 naar 1,33, het middellang verzuim (8 t/m 42 dagen) van 0,97 naar 1,07 en het lang verzuim (42 dagen en langer) van 4,36 naar 4,44. Op basis van probleemanalyses van de ARBO Unie is voor wat betreft het middellang verzuim onderscheid te maken tussen werken niet of gedeeltelijk werk gerelateerd verzuim. Daaruit blijkt dat van de 74 opgestelde (beknopte) probleemanalyses er 7 werkgerelateerd, 50 niet werkgerelateerd en 17 deels werkgerelateerd zijn. Van het lang verzuim is een deel niet werkgerelateerd en daarom moeilijker te beïnvloeden. Oorzaken zijn o.a. ernstige (ongeneeslijke) ziekten en psychische problemen als depressie en burnout. De lichte stijging van het verzuim in 2009 kan worden toegeschreven aan een aantal specifieke omstandigheden. Er is sprake van een behoorlijke werkdruk, dat blijkt ook uit de tevredenheid onderzoeken onder medewerkers van DHS. Daarnaast is o.a. sprake geweest van twee griepgolven en is een aantal medewerkers getroffen door een ongeval. Voor 2010 en volgende jaren zal, mede aan de hand van de analyse, op een aantal onderdelen van het beleid een bijstelling plaatsvinden.

23 | P a g i n a

Categorie DIR OOP OP Totaal

2005 5,28% 7,18% 6,25% 6,38%

2006 2,38% 8,32% 6,14% 6,34%

2007 3,88% 7,42% 6,26% 6,35%

2008 4,94% 7,04% 6,52% 6,54%

2009 2,61% 7,73% 6,88% 6,84%

Categorie BAO SBO WEC Bestuurskantoor Totaal

2005 6,42% 4,49% 6,65% 8,76% 6,38%

2006 6,89% 3,24% 5,05% 9,39% 6,34%

2007 6,90% 3,53% 5,42% 3,04% 6,35%

2008 7,18% 3,51% 5,87% 1,33% 6,54%

2009 7,21% 5,46% 6,61% 1,75% 6,84%

Tenslotte is in het verslagjaar specifiek aandacht besteed aan de ontwikkeling van rookbeleid, de evaluatie van de RI&E op scholen en de opleiding van een nieuwe groep EHBO’ers. In 2009 is ook speciale aandacht besteed aan de problemen die vakleerkrachten bewegingsonderwijs op hogere leeftijd ondervinden bij de uitoefening van hun beroep. Ook heeft er een eerste oriëntatie plaatsgevonden op de mogelijkheden om voor de medewerkers van DHS tegen gereduceerd tarief op diverse plaatsen in Den Haag deelname aan sportieve activiteiten te bevorderen.

3.9 High Potential traject en (na)scholing In het kader van het thema Leiderschap richt de aandacht zich met name op het “High Potential traject”, dat in 2009 voor het eerst van start is gegaan. In dit traject realiseert DHS, in samenwerking met de Maatschap Onderwijs, een intern, NSA gecertificeerd opleidingstraject van één kalenderjaar voor talentvolle leerkrachten die nu al een managementtaak vervullen en/of over objectief aantoonbare leiderschapscapaciteiten beschikken. Op deze wijze komen deze “High Potentials” de komende jaren beschikbaar voor het vervullen van directievacatures, waardoor ze behouden blijven voor de organisatie en er op termijn tevens een verjonging van het directeurenbestand kan plaatsvinden. In november 2009 zijn 10 talentvolle leerkrachten, adjuncten en locatieleiders van DHS gecertificeerd als startbekwaam schooldirecteur. Het opleidingstraject is gericht op de hoofdbestanddelen van zowel leiderschap als management. In de eenjarige opleiding wordt aangesloten bij het integraal schoolleiderschap. De inhouden die binnen de thema’s in ieder geval aan de orde komen zijn: • Onderwijskundig leiderschap • Personeelsbeleid • Financiën en beheer • Strategisch beleid Het opleidingstraject heeft een innovatief karakter. Dit uit zich met name in de zogenoemde schaduwtrajecten die naast het opleidingstraject aangeboden worden aan zittende schooldirecteuren en in de nazorg die geboden wordt aan de kandidaten die afgestudeerd zijn. Bij de schaduwtrajecten gaat het om acht losse nascholingsmiddagen, waar op ingetekend kan worden en die tot doel hebben persoonlijke kennis en vaardigheden op specifieke onderdelen te versterken.

24 | P a g i n a

De nazorg die geboden wordt aan afgestudeerde kandidaten bestaat uit een begeleidingstraject waarin de kandidaten op individueel niveau gevolgd en begeleid worden om zich op hun eigen, of een andere school, verder te kunnen ontwikkelen tot integraal schoolleider.

High potential Ik ben aan dit traject begonnen in de hoop nieuwe vaardigheden en inzichten ten aanzien van het vak te ontwikkelen. Ik ben daarin niet teleurgesteld! Het bijzondere is, dat het traject zoveel verder is gegaan dan dat alleen. Het afgelopen jaar heeft voor mij in het teken gestaan van persoonlijke groei. Een leven lang leren? Een leven lang ontdekken! Ik weet nu beter wat mijn sterke en minder sterke kanten zijn, hoe ik deze kan herkennen, benutten en niet in de laatste plaats, kan aanpakken. Ik zie in hoe belangrijk de visie van een directeur is voor zowel de effectiviteit als persoonlijkheid van een school. Mijn eigen visie over wat nou een school tot een goede school maakt, is nu nog sterker in mij verankerd. Ik heb het gevoel dat er een deur voor mij is geopend en dat ik mijn eerste voorzichtige stappen richting de toekomst kan nemen. Reken maar dat ik het spannend vind, dat ik mijn onzekerheden en onmogelijkheden heb, maar dat ik mij tevens gesteund voel. Het mag duidelijk zijn dat ik deelname aan het High Potential traject en de opgebouwde vriendschappen onder de betrokkenen als een heel bijzonder cadeau van DHS beschouw! Margreeth Alta (OBS De Vlierboom)

Tot slot is er een plan opgesteld om een leergang te starten, met naar verwachting drie tot zes deelnemers, om hen te ontwikkelen tot strategische denkers en leiders op bovenschools niveau. Met daarbij nadrukkelijke aandacht voor de ontwikkeling van die vaardigheden, die nodig zijn voor het ‘leiding geven aan leidinggevenden’. Voor deelname aan deze leergang komen zowel schooldirecteuren als medewerkers van het bestuurskantoor in aanmerking, die beschikken over bewezen managementervaring.

Visiestatement De Haagse Scholen: Onze medewerkers zijn professionals

25 | P a g i n a

4.

Huisvesting en ICT

4.1 Reorganisatie facilitair bureau Als één van de uitvloeisels van de eerdergenoemde evaluatie van de reorganisatie, alsmede de uitkomsten van de tevredenheid onderzoeken is halverwege 2009 door de centrale directie het besluit genomen om samenstelling en omvang van het facilitair bureau opnieuw te bezien. Redenen hiervoor waren o.a. de grote ontevredenheid bij de scholen over de kwaliteit van dienstverlening en de financiële risico’s bij nieuwbouwprojecten. Eén van de eerste stappen vooruitlopend op deze “na-reorganisatie” was het aantrekken van een nieuwe leidinggevende en het toevoegen van de afdeling ICT aan het Facilitair Bedrijf. Het nieuwe hoofd Facilitair Bedrijf is per 1 september 2009 in dienst getreden en van het op interim-basis ingehuurde voormalige hoofd is in december 2009 afscheid genomen. In het najaar van 2009 is door de centrale directie voorts besloten om voorlopig 4 tijdelijke formatieplaatsen aan het Facilitair Bedrijf toe te voegen om dit organisatie onderdeel zo snel mogelijk verder op orde te krijgen. De wervingsprocedure voor de tijdelijke medewerkers is eind 2009 gestart en zal begin 2010 worden afgerond. Voor wat betreft de afdeling ICT is de formatie, door het vertrek van het interim hoofd, met ingang van 1 augustus 2009 teruggebracht tot 1,5 fte. ICT en 0,5 fte. webmaster.

4.2 Onderhoud schoolgebouwen en schoonmaak In 2009 is een start gemaakt met het verbeteren van de onderhoudssituatie bij de scholen. Er is een bouwkundig adviesbureau (BOAG) ingehuurd om een nulmeting uit te voeren van de staat van onderhoud van de scholen en deze vervolgens te vertalen in een meerjaren onderhoudsplanning (MOP) en een uitvoeringsplan voor het jaar 2010. Voor wat betreft de schoonmaak zijn alle schoolgebouwen ondergebracht in het contract met het schoonmaakbedrijf CSU. De kwaliteitsbewaking gebeurt via 2 controles van het dagelijkse schoonmaakwerk en 2 controles van de vakantiewerkzaamheden. Iedere 6 weken is er overleg tussen DHS en CSG, het bedrijf dat de werkzaamheden voor DHS coördineert en bewaakt. Iedere 12 weken is er een overleg tussen DHS, CSG en CSU. Voor klachtenmeldingen is een speciaal e-mailadres opengesteld, wat tot gevolg heeft dat klachten dezelfde dag via CSG worden doorgezet en binnen 24 uur worden afgehandeld. In het najaar van 2009 zijn er extra schoonmaakwerkzaamheden uitgevoerd ter voorkoming van de Mexicaanse griep.

4.3 Energie en Binnenmilieu Advies (EBA) Door het ministerie van OCW is in 2009 de regeling “Energie en Binnenmilieu Advies” in het leven geroepen. Deze regeling heeft als doel om het binnenklimaat en het energieverbruik op de scholen te verbeteren. Bij de regeling EBA is sprake van cofinanciering van het rijk, gemeente en schoolbesturen. DHS heeft in 2009 voor € 1,6 miljoen aangevraagd. In 2010 zullen er op basis van de toekenning afspraken gemaakt worden over de eventuele uitvoering van deze maatregelen.

4.4 Sanitaire voorzieningen Uit de in 2009 uitgevoerde tevredenheid onderzoeken (ouders en personeel) bleek o.a. dat de hygiëne en netheid van schoolgebouwen als onvoldoende werden beoordeeld. Mede als gevolg hiervan heeft de centrale directie van DHS in het najaar van 2009 besloten om in een tijdsperiode van 3 jaar € 1.2 miljoen te gaan investeren in de verbetering van het sanitair op de scholen. Na 26 | P a g i n a

een inventarisatie en het opstellen van een technische omschrijving wordt in 2010 een begin gemaakt met de uitvoering van de werkzaamheden.

4.5 Nieuw- en verbouwprojecten In 2009 is wederom hard gewerkt aan een behoorlijk aantal nieuwbouw- en verbouwprojecten binnen DHS. Dit heeft o.a. geresulteerd in de oplevering en ingebruikname van een nieuw gebouw voor “De Tweemaster” in Duindorp en de “Prinses Marijkeschool” aan de Abraham van Beijerenstraat.

Afbeelding: Interieur nieuwbouw OBS Prinses Marijkeschool, Abraham van Beijerenstraat 1C

Afbeelding: Directeur Jan van Doorn: Trots op nieuwbouw OBS De Tweemaster, Tesselsestraat 75A

27 | P a g i n a

Onderstaand een overzicht van de thans lopende bouwprojecten met in het kort de stand van zaken. Nieuwbouw/renovatie projecten Inspecteur de Vriesschool Annie M.G. Schmidtschool Maria Montessori Willem Dreesschool OMS Valkenbos P.C. Hooftschool Inspecteur Blokpoelschool Gymzaal De Spoorzoeker De Wissel Brede School Moerwijk Het Volle Leven (uitbreiding) Benoordenhoutschool Eerste Nederlandse Buitenschool De Drentse Hoek Dislocatie het Galjoen Vlierboomschool De Haagse Beek Prinses Marijke School Tweemaster Archipel (uitbreiding)

Fase Realisatiefase Bouw start binnen enkele maanden Oplevering voorjaar 2010 Nieuwbouw wordt in maart aanbesteed Het Programma van Eisen wordt opgesteld Bouw start in het voorjaar van dit jaar Programma van Eisen wordt opgesteld Aanbesteding in maart 2010 Ontwerpfase Visiedocument is opgesteld Programma van Eisen wordt opgesteld Ontwerpfase Initiatieffase Bouw start in April 2010 Bouw start in April 2010 Ontwerpfase Initiatieffase Opgeleverd. Nazorgfase Opgeleverd. Nazorgfase Haalbaarheidsonderzoek

4.6 Invoering persoonsgebonden nummer In 2009 is de testfase afgerond van de implementatie van het persoonsgebonden nummer in het primair onderwijs (PGNPO) en zijn de scholen begonnen aan het invoeringstraject om de leerlingengegevens daadwerkelijk uit te wisselen met het Basisregister Onderwijs (BRON). In dit landelijke register worden de persoons- en inschrijvingsgegevens van alle leerlingen enerzijds gevuld door de scholen en anderzijds aangevuld door de Dienst Uitvoering Onderwijs van het ministerie van OC&W met gegevens uit de Gemeentelijke Basis Administratie. De reguliere rijksbekostiging en de bekostiging van de groeitelling worden in beginsel per 1 oktober 2010, en de bekostiging van de leerling gebonden financiering mogelijk al eerder, gebaseerd op de gegevens in BRON. De huidige leerlingentellingen en aanvraagprocedures – zoals voor groei- en leerling-gebonden financiering – zullen dan definitief tot het verleden behoren. Vanuit het bestuurskantoor wordt de aansluiting op BRON gevolgd.

4.7 ESIS en Elektronisch Leerling Dossier In 2009 zijn alle scholen gemigreerd van ESIS-A naar ESIS webbased. Soms verliep de migratie niet geheel vlekkeloos en konden scholen korte of langere tijd niet bij hun leerlingenadministratie. De migratie is op 31 december 2009 afgerond. Vanaf augustus 2009 is tevens gestart met het vormgeven van de technische (via ICT DHS) en inhoudelijke (toetsen, dossiers, handelingsplannen) uitrol van ESIS-B binnen DHS.

28 | P a g i n a

De invoering van het Elektronisch Leerling Dossier (ELD) binnen DHS heeft in 2009 ook de nodige aandacht gevraagd. De verschillende Haagse schoolbesturen hebben, onder voorbehoud van instemming c.q. positief advies van de (G)MR’en, een convenant met de gemeente Den Haag ondertekend. Door middel van dit convenant nemen de gezamenlijke schoolbesturen het eigenaarschap van het ELD over van de gemeente Den Haag. De GMR van DHS heeft overigens in het najaar van 2009 zijn instemming Platina Klinker voor De Bonte Vlinder onthouden. Onder andere omdat de consequenties op het gebied van de bescherming van de Dinsdag 1 december is het Gulden Klinkerfeest privacy van leerlingen en de gehouden, waarbij SBO De Bonte Vlinder één koppeling met andere van de genomineerden was voor de Platina (zorg)instellingen in Den Haag nog Klinker. Wethouder Rabin Baldewsingh niet volledig kunnen worden (Leefbaarheid) maakte de nominaties voor 2010 overzien. Met de GMR is afgesproken dat DHS, samen met en de Platina Klinker prijzen bekend in Den de andere Haagse schoolbesturen, Haag. wel verder gaat in het ELD traject en zodra er meer duidelijkheid over genoemde consequenties is Wat is de Platina Klinker? ontstaan hier met de GMR op terugkomt. Gulden Klinkerhouders, die minstens vier jaar actief zijn, kunnen zich laten nomineren voor de De uitrol van ESIS-B en de Platina Klinker. Ook aan dit vervolginitiatief zijn invoering van het ELD, waarbij de prijzen verbonden: € 5.000,- voor de eerste scholen nadrukkelijk worden betrokken, zullen in 2010 e.v. prijs, € 3.000,- voor de tweede en € 2.250,- voor zoveel mogelijk in samenhang de derde prijs. De Platina Klinker is een extra worden behandeld. stimulans voor groepen die een belangrijke bijdrage leveren aan een schoon, heel en veilig Den Haag. 4.8 Klankbordgroep ICT De Bonte Vlinder heeft uiteindelijk de eerste prijs gewonnen en twee leerlingen van de school mochten deze ontvangen uit de handen van wethouder Rabin Baldewsingh. Aan de prijs is een waardebon van € 5.000,- verbonden.

29 | P a g i n a

In vervolg op een managementochtend rond ICT in januari 2009 is in mei een Klankbordgroep ICT gevormd, bestaand uit een aantal school-directeuren en enkele medewerkers van het bestuurskantoor. In deze groep wordt met elkaar van gedachten gewisseld over voorgenomen beleid en ontwik-kelingen op het gebied van ICT. In de eerste bijeenkomsten is onder andere gesproken over het verplicht gebruik maken van gezamenlijke diensten/voorzieningen als mailvoorziening, online back-up en Intranethosting en een mogelijke herverdeling van de ICT-middelen. Een en ander heeft in het najaar 2009 geresulteerd in een centrale aanbieding vanuit de centrale

organisatie voor alle scholen van mail, intranet/website, centrale back-up, ESIS en glasvezel. Alle medewerkers van DHS beschikken hiermee over een email adres. Daarnaast wordt ook de backup van de scholen standaard ingericht. De scholen hebben dit voorstel geaccordeerd en betalen hiervoor een bedrag per leerling per jaar. In het komende jaar bekijkt de klankbordgroep de mogelijkheden om voor de scholen tot een gezamenlijk ICT inkoopbeleid te komen.

4.9 Informatiebeveiliging en infrastructuur Aan het einde van 2009 is gestart met het verder vormgeven van beleid rond informatie beveiliging en het structureren van de ICT processen volgens ITIL normen. In 2010 zal worden gestart (samen met het Facilitair Bedrijf) met het inrichten van een servicedesk. Dit alles met als doel de service naar de gebruikers verder te verbeteren. In het datacentrum van DHS is gestart met een re-design van de infrastructuur. Door gebruik te maken van virtualisatie van servers kan het aantal servers in het datacentrum op termijn verminderd worden. In de zomer van 2009 is een extra server geplaatst voor de back-up van alle scholen.

30 | P a g i n a

5.

Financiën

In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van de Planning en Controlcyclus en de financiële uitkomsten van DHS in het verslagjaar 2009. Tevens komen ook de verwachte ontwikkelingen voor 2010 en volgende jaren aan bod. De jaarrekening van DHS is door ons administratiekantoor opgesteld en gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende verklaring door de Gemeentelijke accountantsdienst van Den Haag.

5.1 Actuele en toekomstige ontwikkelingen De Haagse Scholen, stichting voor primair en speciaal openbaar onderwijs is per 1 januari 2008 opgericht als opvolger van de gemeentelijke dienst Primair Openbaar Onderwijs Den Haag. Deze externe verzelfstandiging heeft ook gevolgen gehad voor de financiële verhoudingen binnen de stichting. Gedurende de eerste vijf jaar van de verzelfstandiging ontvangt de Stichting de wettelijk toegestane bruidschat. 2008 en 2009 € 3,4 mln. per jaar 2010 t/m 2012 € 2,6 mln. per jaar De bruidschat heeft DHS ook in het verslagjaar 2009 extra financiële ruimte gegeven om de gevolgen van de externe verzelfstandiging op te vangen. Andere belangrijke financiële ontwikkeling in 2009 waren de invoering van de Bekostiging Impulsgebieden per 1 augustus 2009 en het bekend worden van de afschaffing per 1 augustus 2010 van de Bekostiging Bestuur en Management en de aanpassing van de Groeibekostiging. In combinatie met de nog te verwachte bezuinigingen op basis van het rijksbeleid zullen deze maatregelen ertoe leiden dat de beschikbare middelen van DHS vanaf 2010 zullen gaan afnemen. Deze afname van inkomsten zal in de komende jaren een extra inspanning van de organisatie vergen waarbij het uitgangspunt is dat de scholen en leerlingen zo veel mogelijk worden ontzien. In het najaar van 2009 heeft de Commissie Don haar rapport uitgebracht met aanbevelingen over de financiële positie van de schoolbesturen. DHS sluit in dit jaarverslag al zoveel mogelijk aan bij de aanbeveling van de commissie. Specifieke ontwikkelingen In de afgelopen jaren zijn er met de invoering van Lumpsum, de externe verzelfstandiging en de daarbij behorende reorganisatie van het bestuurskantoor vele en vaak ingrijpende veranderingen doorgevoerd. Om deze veranderingen op een juiste wijze verder in de organisatie te verankeren zijn in het verslagjaar de volgende zaken op financieel terrein ondernomen. a. Planning en Control In het najaar van 2009 hebben alle scholen van DHS hun integrale meerjarenbegroting 2010 -2013 opgesteld. Bij het opstellen van de meerjarenbegroting is voor de 2e keer gebruik gemaakt van een volledig geautomatiseerde begrotingstool die door het bestuurskantoor is ontwikkeld. Tevens is dit jaar de, in 2008 ingezette, ontwikkeling van het integraal management en resultaatgerichte sturing op schoolniveau verder vormgegeven. In 2010 zal de inrichting van het financieel administratiepakket worden aangepast waarna het voor 100% zal aansluiten bij de weten regelgeving inzake de jaarverslaglegging en tevens zal daardoor de informatievoorziening aan de scholen verder verbeteren. Het managementinformatiesysteem Metis zal in 2010 een facelift ondergaan (wordt Promis), waardoor het mogelijk wordt om naast de traditionele financiële en personele overzichten 31 | P a g i n a

ook te sturen op de andere resultaatgebieden (ouderen medewerkertevredenheid, onderwijsopbrengsten en ontwikkeling leerlingaantallen). Herverdeling lumpsum In 2008 is in overleg met de scholen en GMR een nieuwe Herverdeling Lumpsum open vastgesteld, met als uitgangspunten een volledige ontschotting tussen personeel en materieel en de invoering van een Knelpuntenbudget van € 1,0 mln. waarop scholen door middel van een aanvraag een beroep kunnen doen. Deze aanvragen zijn beoordeeld door een toetsingscommissie bestaande uit schooldirecteuren en bestuursmedewerkers die een advies hebben uitgebracht aan de algemeen directeur. Vervolgens heeft de algemeen directeur vervolgens de eindbeslissing genomen over de verdeling van het Knelpuntenbudget voor het schooljaar 2009-2010. Deze nieuwe Herverdeling is in 2008 bij het opstellen van de meerjarenbegroting 2009-2012 voor het eerst toegepast en in het 1e halfjaar 2009 uitgebreid geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie is het Knelpuntenbudget voor het schooljaar 2010 -2011 opgehoogd naar € 1,5 mln. Binnen de herverdeelsystematiek van DHS is één van de uitgangspunten de solidariteit tussen “rijke” en “arme” scholen. Dit principe vinden wij belangrijk maar ook solidariteit heeft grenzen en daarom zijn er in het kader van de evaluatie nadere en concrete afspraken gemaakt over het financiële toezicht op de scholen. Een ander belangrijk aandachtspunt in 2009 was de invoering van de Rijksbekostiging Impulsgebieden. Deze bekostiging is door het rijk geïntroduceerd om de nadelige effecten van de nieuwe vaststellingsmethodiek van achterstandsleerlingen (het opleidingsniveau en niet langer het geboorteland van de ouders is bepalend) te compenseren. Deze nieuwe bekostiging is per 1 augustus 2009 ingegaan maar de omvang van de bekostiging werd voor de schoolbesturen en dus ook DHS pas in de loop van het 2e kwartaal 2009 duidelijk. Omdat de toewijzing van de bekostiging geschiedt op basis van de postcode van de school en aantal aanwezige achterstandsleerlingen ontstond er een zekere willekeur bij de toewijzing. Dit in combinatie met het totaalbedrag voor DHS van circa € 4,5 mln. per schooljaar heeft ertoe geleid dat deze bekostiging is meegenomen in de evaluatie van de Herverdeelsystematiek lumpsum. Daarbij is in overleg met de scholen en GMR vastgesteld dat: • binnen DHS voor elke achterstandsleerling, dus ongeacht de postcode van de school, een bedrag beschikbaar is vanuit deze bekostiging • dat er voor 2010-2011 een ophoging komt van het knelpuntenbudget (met € 0,5 mln.) • dat er vanuit de herverdeling lumpsum extra middelen worden ingezet voor het wegwerken van achterstallig onderhoud in gebouwen en het verbeteren van de sanitaire voorzieningen.

b. Processen en organisatie Op basis van de ervaringen in 2008 en 2009 is vastgesteld dat een aanpassing van de facilitaire organisatie gewenst was. In de loop van 2009 is het facilitair bureau uitgebreid met een aantal tijdelijke medewerkers en is een reorganisatie in gang gezet die in 2010 zal worden voltooid. Daarbij is ook veel aandacht besteed aan de procesbeschrijvingen van in het bijzonder de huisvesting (nieuwbouwprojecten en exploitatie) deze zullen in het 1e kwartaal van 2010 worden afgerond. Als laatste stap in de professionalisering van de facilitaire organisatie zal in 2010 een geautomatiseerd facilitair beheerssysteem (Planon) en projectadministratie worden geïmplementeerd.

32 | P a g i n a

c. Ontwikkelingen in de financiering In de loop van 2009 werd duidelijk dat het Ministerie van OCW de middelen voor Bestuur en Management en Groeibekostiging in 2010 zal beëindigen respectievelijk zal aanpassen. Dit betekent voor DHS een vermindering van structurele inkomsten van circa € 1,3 mln. op jaarbasis. Al in het afgelopen jaar zijn intern de besprekingen gestart hoe wij deze teruggang in middelen kunnen compenseren. Daarbij is het uitgangspunt dat de scholen en leerlingen zo min mogelijk last zullen hebben van deze maatregelen maar gezien de kostenstructuur van DHS (85 % = personeelskosten) zal een vermindering van het aantal fte’s waarschijnlijk onvermijdbaar zijn. In de loop van 2010 zal er ook meer duidelijkheid ontstaan over de consequenties van de voorgenomen rijksbezuinigingen van in totaal € 35 mld. Naar alle waarschijnlijkheid zal ook het onderwijs en dus DHS met een teruggang in beschikbare middelen worden geconfronteerd. Zodra er meer duidelijkheid over de effecten is zal in overleg met scholen en GMR worden bezien hoe dit opgevangen kan worden. d. Commissie Don De Commissie Don heeft in opdracht van de ministeries van OCW en Financiën onderzoek gedaan naar het Financieel beleid van onderwijsinstellingen in het primair en voortgezet onderwijs. De belangrijkste algemene conclusies van de van de commissie zijn dat: • een goede meerjarige begroting en een gedegen risicoanalyse op het niveau van de individuele instellingen nog geen gemeengoed is • een belangrijke risicofactor voor de schoolbesturen de onzekerheid over de structurele rijksbekostiging is • het tot nu veel gehanteerde begrip weerstandsvermogen geen goede graadmeter is voor de financiële situatie van een bestuur is en dat beter vervangen kan worden door signaleringsgrenzen op het gebied van: - de kapitalisatiefactor - de solvabiliteit - de liquiditeit • de Commissie Don geeft daarbij duidelijk en genuanceerd aan dat louter een overschrijding van de signaleringsgrenzen van één meer van de bovenstaande kengetallen niet betekent dat een bestuur te “rijk” of “te arm” is en dat een bestuur goede redenen kan hebben voor een (tijdelijke) over- of onderschrijding • dat er op macroniveau vastgesteld kan worden dat de schoolbesturen PO en VO de mogelijkheid hebben om (eenmalig) extra te investeren in het onderwijs. In het volgende hoofdstuk “Het jaar 2009 in cijfers” zullen de bovengenoemde punten en kengetallen voor DHS worden uitgewerkt en van een toelichting worden voorzien. Wel kan worden vastgesteld dat er binnen DHS sprake is van een jaarlijkse meerjarenbegroting en liquiditeitsplanning. Op het gebied van risicoanalyse kan worden vastgesteld dat dit binnen DHS de risico’s wel in beeld zijn maar dat er nog geen sprake is van een in de organisatie verankerde structurele risicoanalyse. In het 1e halfjaar van 2010 zal dit onderwerp met behulp van een externe deskundige verder worden uitgediept en geïmplementeerd.

33 | P a g i n a

5.2 Het jaar 2009 in cijfers a. Balans Hieronder wordt de balans per 31-12-2009 gepresenteerd, waarbij de vergelijkende cijfers van 2007 en 2008 zijn opgenomen. Vervolgens wordt de balans geanalyseerd en worden enkele onderdelen nader toegelicht. Bedragen x € 1.000 Activa Vorderingen Liquide middelen Totale activa

31-12-09 31-12-08 31-12-07 Passiva 31-12-09 31-12-08 31-12-07 16.101 15.344 18.409 Eigen vermogen 13.625 10.193 13.160 14.910 11.381 8.638 Voorzieningen 4.264 4.096 3.125 Kortlopende schulden 13.122 12.436 10.762 31.010 26.725 27.047 Totale passiva 31.010 26.725 27.047

Financiële analyse op basis van kengetallen per balansdatum De Commissie Don heeft in haar rapportage over het financieel beleid van onderwijsinstellingen drie kengetallen met signaleringsgrenzen benoemd. Het gaat daarbij om de kengetallen Kapitalisatiefactor, Solvabiliteit, en Liquiditeit (current ratio) die hierna zullen worden uitgewerkt en toegelicht. Daarnaast worden in deze paragraaf ook nog de kengetallen rentabiliteit en het weerstandsvermogen vermeld. Voor alle kengetallen geldt dat zij “slechts” een momentopname, berekend naar de in de jaarrekening vastgelegde situatie van 31 december 2009 weergeven. Niet het statische beeld van een kengetal, maar vooral de trendmatige ontwikkeling van de gezamenlijke kengetallen over meerdere jaren en het beleid naar de toekomst zijn daarbij essentieel. Kapitalisatiefactor De kapitalisatiefactor is een voor het onderwijs nieuw begrip dat door de Commissie Don is geïntroduceerd als maatstaf voor het “spaargedrag” van schoolbesturen. Voor een schoolbestuur met de omvang van DHS geldt voor de kapitalisatiefactor een signaleringsgrens van maximaal 35% Definitie: De kapitalisatiefactor = het balanstotaal gedeeld door de totale baten van de resultatenrekening (incl. de financiële baten) Kapitalisatiefactor Uitkomst 2008 Uitkomst 2009

Uitkom st 24,8% 26,8%

Op basis van zowel de uitkomst 2008 als 2009 blijft DHS dus nog ruim binnen de signaleringsgrens voor een schoolbestuur van onze omvang. Het streven van DHS is en blijft om zoveel mogelijk middelen in te zetten voor het onderwijs aan de leerlingen en ons meerjarig streven is er dan ook op gericht om de kapitalisatiefactor binnen de 30% te houden. Solvabiliteit De solvabiliteit geeft de verhouding aan tussen het eigen en het vreemd vermogen (schulden aan leveranciers e.d.) en verschaft inzicht in de financieringsopbouw van de organisatie. Tevens geeft het aan in hoeverre de organisatie op langere termijn aan haar verplichtingen kan voldoen. De Commissie Don geeft voor de solvabiliteit een ondergrens aan van 20%. Als een bestuur onder die grens komt is er mogelijk sprake van een solvabiliteitsprobleem.

34 | P a g i n a

Definitie: Eigen vermogen en voorzieningen gedeeld door het totale vermogen (balanstotaal). Solvabiliteit Uitkomst 2006 Uitkomst 2007 Uitkomst 2008 Uitkomst 2009

Uitkom st 43,3% 60,2% 53,5% 57,7%

De solvabiliteitsratio van DHS ligt ruim boven de ondergrens van 20%. Dat is verwonderlijk omdat er bij DHS alleen sprake is van kort vreemd vermogen (schulden leveranciers, belastingdienst en ABP) en niet van lang vreemd vermogen (lening bij bank). Het bedrag aan vreemd vermogen is dan ook relatief laag, de conclusie is dan gerechtvaardigd dat solvabiliteitspositie van DHS goed is.

niet aan een ook

Liquiditeit De liquiditeit geeft aan in hoeverre de instelling op korte termijn aan haar verplichtingen (kortlopende schulden) kan voldoen. De Commissie Don geeft aan dat dit kengetal ook een signaalfunctie heeft om vast te stellen of een bestuur extra kan investeren in het onderwijs. Voor de liquiditeit wordt door de commissie een bandbreedte genoemd van 0,5 – 1,5. Als de liquiditeit boven de 1,5 uitkomt, heeft een bestuur mogelijk te veel geld op de bank. Definitie: De verhouding tussen de vlottende activa (som van liquide middelen en vorderingen) en de kortlopende schulden. Liquiditeit Uitkomst 2006 Uitkomst 2007 Uitkomst 2008 Uitkomst 2009

Uitkom st 1,8 2,5 2,2 2,4

De liquiditeit van DHS ligt in 2008 en 2009 boven de signaleringsgrens van 1,5. De relatief hoge uitkomst van de liquiditeit is mede het gevolg van de externe verzelfstandiging per 1 januari 2008 waarbij de financiële stromen van DHS ingrijpend zijn gewijzigd en waarbij in 1e instantie een voorzichtig liquiditeitsbeleid is gevoerd. Nu de verzelfstandiging nagenoeg is afgerond, de meerjarenbegrotingcyclus en liquiditeitsprognoses steeds beter op orde zijn gekomen kiest DHS er voor om met ingang van 2010 een deel van beschikbare liquiditeiten in te zetten voor extra investeringen in schoolmeubilair, onderhoud schoolgebouwen en sanitaire voorzieningen. Het streven van de organisatie is er daarbij op gericht om in 2011/2012 een liquiditeit van rond de 1,0 te realiseren. Een gevolg van deze afname van de liquiditeit is wel dat de renteopbrengsten zullen verminderen. De liquiditeitspositie van DHS wordt maandelijks gemonitord op basis van een voortschrijdende liquiditeitsprognose. Rentabiliteit De rentabiliteit geeft aan of er sprake is van een positief dan wel negatief bedrijfsresultaat in relatie tot de totale baten.

35 | P a g i n a

Definitie: Resultaat uit gewone bedrijfsvoering gedeeld door de totale baten Rentabiliteit Uitkomst 2006 Uitkomst 2007 Uitkomst 2008 Uitkomst 2009

Uitkom st 3,1% 4,0% -2,8% 3,0%

De rentabiliteit geeft aan hoeveel procent van de omzet als resultaat wordt behaald. Na een eenmalige dip in 2008 heeft de rentabiliteit zich in 2009 hersteld tot 3,0% Met de gewijzigde voorschriften voor de jaarverslaglegging en de inzichten vanuit de Commissie Don is het wel zo dat het streven om elk jaar een positieve rentabiliteit te behalen feitelijk is achterhaald. Een positief resultaat leidt namelijk bijna per definitie tot een toename van de kapitalisatiefactor en dat zou er na enkele jaren van positieve resultaten toe kunnen leiden dat we boven de signaleringsgrens van 35% uit zouden komen. Er zullen in de toekomst dus vaker jaren zijn waarin DHS er voor kiest om op basis van haar meerjarenbegroting, risicoanalyse en liquiditeitsprognose tijdelijk een negatieve resultaat en dus negatieve rentabiliteit te behalen. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft aan het vermogen om niet voorziene, tot de reguliere bedrijfsvoering behorende risico’s, op te vangen. Definitie: Het eigen vermogen minus de materiële vaste activa uitgedrukt in een percentage van de rijksbijdrage OCW Weerstandsverm ogen Uitkomst 2006 Uitkomst 2007 Uitkomst 2008 Uitkomst 2009

Uitkom st 11,1% 14,1% 11,1% 13,8%

Tot en met het jaarverslag 2008 was het weerstandsvermogen de maatstaf, die binnen het onderwijs werd gehanteerd om de financiële stabiliteit van een schoolbestuur vast te stellen. Ook DHS hanteerde dit begrip en bij de externe verzelfstandiging zijn er met de gemeente Den Haag afspraken gemaakt over de gewenste omvang (15%) van het weerstandsvermogen. De Commissie Don (en in het verlengde daarvan inmiddels ook het ministerie van OCW en de Tweede kamer) hebben geconcludeerd dat het weerstandsvermogen geen goede maatstaf is voor de financiële positie van een schoolbestuur en dat het sturen op dit kengetal kan leiden tot ongewenst (oppotten) financieel beleid. Als nieuwe maatstaven (zie hiervoor) worden nu de kapitalisatiefactor en solvabiliteit gehanteerd en daarmee is er een duidelijke trendbreuk met het verleden. Het realiseren van een weerstandsvermogen van 15% (dit is als uitgangspunt bij de externe verzelfstandiging gehanteerd) leidt namelijk tot een hoger Kapitalisatiefactor en dat is gezien de nadruk waarmee door de rijksoverheid en inspectie voor het onderwijs op dat kengetal wordt gestuurd geen goede weg voor DHS. In de 1e helft van 2010 zal DHS, met ondersteuning van een externe adviseur haar beleid op het gebied van weerstandsvermogen, risicobeheersing en liquiditeit, mede in het licht van de aanbevelingen van de Commissie Don, heroverwegen. Uitgangspunt daarbij is dat de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk worden ingezet ten behoeve van het onderwijsproces. Daarbij zal ook nadrukkelijk aandacht worden besteed aan de gewenste hoogte van het weerstandsvermogen, voorzieningen en kapitalisatiefactor.

36 | P a g i n a

Vooruitlopend op die heroverweging kan wel worden vastgesteld dat de inzichten en uitgangspunten, zoals destijds bij de externe verzelfstandiging gehanteerd, zijn achterhaald. DHS zal zo spoedig mogelijk na afronding van genoemde heroverweging de uitkomsten communiceren met de GMR en de gemeente Den Haag.

Toelichting balans reserves en voorzieningen Eigen vermogen Het eigen vermogen van DHS is in het verslagjaar toegenomen tot € 13,6 mln. Binnen het eigen vermogen van DHS kan er een onderscheid worden gemaakt tussen: Algemene reserve (publiek) Binnen DHS kennen de scholen financieel zelfbeheer voor de aan hen toegekende budgetten. Voor het opvangen van schommelingen in het schoolgebonden exploitatieresultaat is het noodzakelijk dat scholen de beschikking hebben over een schoolgebonden algemene reserve. Deze schoolgebonden algemene reserve is ontstaan uit publieke middelen. Binnen DHS is er een aantal budgetten bovenschools georganiseerd, waarvan de totale exploitatie van de schoolgebouwen de omvangrijkste is. Ook voor de schommelingen in de bovenschoolse budgetten is een algemene reserve wenselijk. De omvang van de algemene reserves bedraagt ultimo 2009 € 6,7 mln. Bestemmingsreserves Voor de inventaris (meubilair, ICT en onderwijsleerpakketten) zijn bestemmingsreserves gevormd om de toekomstige vervangingsinvesteringen voor de inventaris veilig te stellen. De omvang van deze bestemmingsreserves bedraagt per ultimo 2009 € 6,3 mln. In 2010 zal DHS overgaan op het activeren van haar inventaris en zal er een herschikking plaatsvinden van deze bestemmingsreserves. Het resultaat, dat door DHS wordt behaald op de voor het samenwerkingsverband Weer Samen Naar School ontvangen middelen, wordt verrekend met de bestemmingsreserve Zorgbekostiging. Deze bestemmingsreserve heeft eind 2009 een omvang van € 0,6 mln. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd om toekomstige kosten en risico’s te dekken en/of om bepaalde kosten gelijkmatig over de jaren te spreiden (bijv. egalisatievoorziening groot onderhoud). DHS heeft voorzieningen voor: Spaarverlof Binnen het onderwijs heeft het personeel de mogelijkheid om te sparen voor een extra lange verlofperiode. Op basis van een spaarcontract worden afspraken gemaakt over de spaarperiode en het tijdstip waarop het verlof opgenomen zal gaan worden. In de voorziening spaarverlof is het bedrag opgenomen dat DHS verschuldigd is om in de toekomst tijdens de opname van het gespaarde verlof het salaris door te betalen. Voorziening toekomstige jubilea uitkeringen Deze voorziening is in 2008 conform de richtlijnen van de jaarverslaglegging gevormd om alle toekomstige verplichtingen voor jubilea-uitkering van het personeel in vaste dienst te dekken. In 2009 zijn alle jubilea-uitkeringen ten laste van de voorziening gebracht. Per 31 december is vervolgens de met behulp van de door de VOS/ABB ontwikkelde tool de verplichting voor DHS (opnieuw) berekend en vastgesteld op een bedrag van € 0,7 mln. 37 | P a g i n a

-

-

-

-

Voorziening niet declarabele kosten gebouwen Gelet op de inzichten die zijn verkregen bij het declaratieproces van (bijna) afgeronde nieuw- en verbouwprojecten is in 2008 een voorziening getroffen van € 1,3 mln. voor het opvangen van de toenmalige risico’s voor declaraties van schoolbouwprojecten. In de loop van 2009 is er voor een bedrag van € 0,7 mln. aan daadwerkelijk ondeclarabele kosten van de voorziening afgeboekt. Het saldo van de voorziening per ultimo 2009 wordt voldoende geacht voor de nog lopende risico’s Egalisatievoorziening groot onderhoud In de loop van 2009 is er een actuele meerjaren onderhoudsbegroting 2010-2030 gemaakt voor de schoolgebouwen van DHS. Op basis van deze meerjarenbegroting is het gemiddeld jaarlijks onderhoudsbedrag vastgesteld op € 3,2 mln. De werkelijke onderhoudskosten per jaar gedurende die 20 jaar fluctueren rondom het gemiddelde van € 3,2 mln. met soms uitschieters naar boven of onder. Om deze jaarlijkse schommelingen te elimineren zullen met ingang van 2010 alle groot onderhoudskosten via een egalisatievoorziening groot onderhoud lopen. Jaarlijks wordt er dan € 3,2 mln. aan de voorziening toegevoegd en worden de werkelijke kosten ten laste van de egalisatievoorziening gebracht. In 2009 is er in afwachting van de uitkomsten van de meerjarenbegroting relatief weinig groot onderhoud aan de schoolgebouwen gepleegd en bovendien zijn er met de scholen/GMR afspraken gemaakt om vanaf 2010 een deel van de Lumpsumbekostiging her te verdelen ten gunste van onderhoud gebouwen en sanitaire voorzieningen. De combinatie van deze feiten heeft ertoe geleid, dat in 2009 alvast een bedrag van € 0,9 mln. aan deze voorziening is gedoteerd. Reorganisatievoorziening Uit de evaluatie (in 2009) van de reorganisatie (november 2007) is de bezetting van het facilitair bureau als een aandachtspunt naar voren gekomen. Ook uit de tevredenheidsonderzoeken bleek dat de facilitaire zaken (met name huisvesting) slecht scoorde. Deze signalen hebben ertoe geleid dat het management van DHS in de loop van 2009 heeft besloten om het facilitair bureau te reorganiseren en een nieuw formatieplan op te stellen. e In afwachting van de afronding van deze reorganisatie (1 halfjaar 2010) was het in de ogen van het management noodzakelijk om de (voorgenomen) nieuwe functies al tijdelijk in te vullen met ingehuurd personeel. De kosten van dit tijdelijk (ingehuurd) personeel zijn hoger dan reguliere loonkosten indien de medewerkers in eigen dienst zouden zijn. Het verschil tussen de kosten inhuur en de (geschatte) loonkosten bij eigen personeel zijn derhalve als eenmalige reorganisatiekosten aan een daarvoor gevormde voorziening gedoteerd. Het gaat daarbij om een bedrag van € 200.000,Personele risico’s In deze voorziening zijn conform de voorgaande jaren bedragen opgenomen voor de dekking van: • Kosten seniorenverlof (BAPO) • Kosten van onbetaald verlof • Kosten voor langdurig ( > 30 maanden) zieke medewerkers • Kosten van beloningsdifferentiatie • Juridische risico’s op personeelsgebied Seniorenverlof (BAPO) Binnen de nieuwe richtlijnen op het gebied van de jaarverslaggeving heeft het onderwerp van de Voorziening BAPO binnen het onderwijsveld in 2008 en 2009 tot de meeste discussie geleid. 38 | P a g i n a

Dit heeft geresulteerd in een Algemeen verbindend voorschrift van de minister van OCW van 28 april 2009. In dit voorschrift wordt aangegeven dat de voorschriften op dit specifieke punt voor twee jaar worden opgeschort en dat de besturen de kosten van BAPO conform de bestendige gedragslijn van voorgaande jaren in hun jaarrekening mogen opnemen. Voor DHS betekent dit dat binnen de Voorziening personele risico’s een bedrag van € 0,9 mln. voor BAPO is opgenomen. Dit bedrag is gebaseerd op het (geraamde) verschil van de BAPO-kosten en -inkomsten 2010. De BAPO inkomsten zijn daarbij vastgesteld op basis van het aandeel van 2% in de Personele bekostiging Lumpsum. In de Ministeriële regeling is ook aangegeven dat in de toelichting op de balans moet worden aangegeven wat de totale toekomstige verplichting en inkomsten van de BAPO zijn. Met behulp van een daartoe door de VOS/ABB ontwikkelde tool heeft DHS deze toekomstige verplichtingen en inkomsten berekend: Toekomstige BAPO-verplichting € 23,1 mln. Toekomstige BAPO-inkomsten € 21,0 mln. Saldo € 2,1 mln.

b. Exploitatie 2009 Onderstaand een vergelijking van de exploitatierekening op basis van de gerealiseerde en begrote baten en lasten voor het kalenderjaar 2009, de begroting 2010 en de realisatie 2008. Bedragen x € 1.000

Realisatie Begroting begroting Realisatie 2009 2009 2010 2008

Baten Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten

98.820 8.838 7.543 115.201

96.328 7.501 5.242 109.071

100.904 7.269 5.500 113.673

92.529 8.697 6.070 107.296

Lasten Personele lasten Huisvestingslasten Overige instellingslasten Totaal lasten

94.061 8.074 10.072 112.207

94.196 7.050 7.105 108.351

94.932 8.523 7.250 110.705

91.315 10.545 8.727 110.587

2.994

720

2.967

-3.291

438

400

250

3.432

1.120

Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Exploitatiesaldo

3.217

324 -2.967

Toelichting exploitatierekening DHS heeft het boekjaar 2009 afgesloten met een positief resultaat van € 3,4 mln. in vergelijking met zowel de begroting 2009 als de uitkomst 2008 is dit een aanzienlijke verbetering. De belangrijkste oorzaken voor de aanzienlijke verbetering van het resultaat 2009 ten opzichte van 2008 zijn de betere beheersing van de kosten van nieuwbouwprojecten, de hogere rijksinkomsten als gevolg van de Bekostiging Impulsgebieden en een afname van de eenmalige kosten als gevolg van de externe verzelfstandiging. 39 | P a g i n a

De belangrijkste verschillen met de goedgekeurde begroting 2009 zijn: De bekostiging impulsgebieden 2009-2010, deze nieuwe compensatiebekostiging voor de dalende inkomsten voor de achterstandsleerlingen is in mei/juni 2009 definitief vastgesteld voor het schooljaar 2009-2010. In de periode augustus – december 2009 heeft deze bekostiging geleid tot een toename van de rijksbekostiging met € 2,1 mln. In oktober 2009 werd bekend dat er, in het kader van de CAO 2009, met terugwerkende kracht tot 1 januari 2009 een loonsverhoging was afgesproken. Deze verhoging is in december uitbetaald en dat heeft geleidt tot een toename van de loonkosten en rijksinkomsten (looncompensatie) met € 0,8 mln. Per saldo heeft deze maatregel dus geen effect op het resultaat de overige overheidsbijdragen betreft de bijdragen van de gemeente Den Haag voor het Lokaal Onderwijsbeleid. In de begroting wordt er bij de bijdragen Lokaal Onderwijsbeleid voorzichtigheidshalve altijd uitgegaan van de “zekere” bijdragen. In de praktijk worden er in de loop van het jaar extra bijdragen verstrekt, die leiden tot hogere inkomsten. Vanwege het geoormerkte karakter van deze inkomsten leidt dit altijd tot evenredig hogere kosten. de toename van de overige baten wordt onder andere veroorzaakt door hogere inkomsten van de verhuur van (gymnastiek)lokalen. de toename van de huisvestingkosten wordt o.a. veroorzaakt door de dotatie aan de egalisatievoorziening groot onderhoud (€ 0,9 mln.), de kosten van extra schoonmaak als gevolg van maatregelen ter bestrijding van de Mexicaanse griep en hogere energiekosten. de toename van de overige instellingslasten is onder andere het gevolg van extra investeringen in digitale schoolborden, meubilair en onderwijsleerpaketten. Omdat deze investeringen worden bekostigd uit, daartoe in voorgaande jaren gevormde, bestemmingsreserves heeft dit geen effect op het resultaat 2009. Het exploitatiesaldo 2009 is toegevoegd aan het eigen vermogen van DHS.

Afbeelding: Financiën in het klein: rekensommen over geld uit de CITO Eindtoets

40 | P a g i n a

5.3 Treasurybeleid Bij de externe verzelfstandiging van 1 januari 2008 heeft DHS voor het eerst de mogelijkheid gekregen om een zelfstandig Treasury-beleid te ontwikkelen. Het zelfstandig treasurybeleid van DHS heeft in 2008 vorm gekregen in een treasurystatuut waarin de algemene uitgangspunten zijn geformuleerd en een jaarlijks treasuryjaarplan. a. Treasurystatuut De hoofdlijnen en uitgangspunten van het treasurybeleid van DHS zijn opgenomen in het door het bestuur van de stichting vastgestelde Treasurystatuut. In dit statuut is met betrekking tot het beleggen van overtollige liquide middelen o.a. het volgende opgenomen: Eventuele beleggingen zullen voldoen aan de criteria van de Regeling ‘beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek.’: Als gevolg van de kredietcrisis is deze Regeling beleggen en belenen met ingang van 1 januari 2010 door het Ministerie van OCW aangescherpt. Uiteraard worden deze verscherpingen verwerkt in het treasurystatuut van DHS. De belangrijkste wijzigingen betreffen de ratingeisen voor beleggings- en beleningsvormen waarbij de hoofdsom bij opname intact is, deze zijn vanaf 1 januari 2010: beleggings- en beleningsvormen voor een periode tot en met 3 maanden mogen alleen worden betrokken van financiële ondernemingen die aantonen dat ze beschikken over minstens een A-rating afgegeven door minstens twee ratingbureaus beleggings- en beleningsvormen voor een periode van meer dan 3 maanden mogen alleen worden betrokken van financiële ondernemingen die aantonen dat ze beschikken over minstens een AA-minusrating afgegeven door minstens twee ratingbureaus Er wordt in de nieuwe regelgeving onderscheid gemaakt tussen kortlopende (t/m 3 maanden) beleggings- en beleningsvormen en de lange (> 3 maanden) waarbij de eisen voor de lange beleggings- en beleningsvormen zijn aangescherpt. Gezien de huidige rente stand van lange beleningen is DHS vooralsnog niet voornemens om liquide middelen langer dan drie maanden weg te zetten. Wel heeft DHS voor de zekerheid een extra rekening geopend bij de Rabobank om in voorkomende gevallen eventueel ook bij deze bank extra middelen te kunnen wegzetten. Uit de beleggingen mogen nooit nieuwe risico's ontstaan. Overtollige geldmiddelen worden daarom uitsluitend uitgezet tegen vastrentende waarden, dan wel in producten waarbij de hoofdsom gecorrigeerd voor inflatie tenminste aan het eind van de looptijd in tact is. Voorbeelden van dergelijke beleggingsproducten zijn o.a. deposito’s en het inschrijven op (staats)obligaties. b. Treasuryjaarplan 2009 De hoofdlijnen uit het treasurystatuut zijn vervolgens uitgewerkt in het jaarplan 2009 waarin is geopteerd voor een “voorzichtige” aanpak. Deze voorzichtigheid kwam tot uiting in de volgende uitgangspunten: 1) DHS zal in 2009 haar eventueel overtollige liquide middelen alleen beleggen in deposito’s met vaste rente. 2) DHS houdt in 2009 een minimaal rekening-courantsaldo op haar lopende rekening aan van € 500.000,3) De looptijd van deposito’s zal afhankelijk van de liquiditeitsprognose worden vastgesteld en is niet gelimiteerd 41 | P a g i n a

4)

In de 2e helft van 2009 zal worden gestart met het beleggen van kortstondige overtollige (< 3 maanden) liquide middelen

c. Treasury activiteiten 2009 De financiële markten waren in het jaar 2009 volop in beweging en de gevolgen van de kredietcrisis waren voor DHS vooral te merken aan de scherp dalende rentevergoedingen voor deposito’s In het 1e deel van het jaar 2009 profiteerde wij nog van een tweetal in 2008 afgesloten deposito’s met hoge rentevergoedingen. Vervolgens waren gedurende heel 2009 de rentevergoedingen op deposito’s zo laag dat DHS geen nieuwe deposito’s heeft afgesloten. In plaats daarvan heeft zij haar overtollige liquide middelen op een Extra bonusrekening van de ING gezet. De gemiddelde rentevergoeding op deze rekening was in 2009 circa 2,5% en lag daarmee boven de depositorente. Het maximumsaldo voor deze Extra bonusrekening is € 10 mln. Dit bedrag werd in december 2009 bereikt en ter aanvulling is toen een extra rekening Bonus zakelijk geopend. Per 31 december 2009 heeft DHS de volgende liquide middelen: lopende rekening bovenschools € 997.000,lopende rekeningen scholen € 1.413.000,Extra bonusrekening € 10.000.000,Bonus zakelijk € 2.500.000,d. Toekomstige ontwikkelingen treasury Gezien de voortdurende instabiliteit op de financiële markten opteert DHS ook voor 2010 voor een voorzichtig treasurybeleid. 1) DHS zal in 2010 bij het beleggen van (tijdelijk) overtollige liquide middelen alleen beleggen in deposito’s met vaste rente of spaarrekeningen van Nederlandse banken die onder het toezicht van de DNB staan en die voldoen aan de ratingeisen van de Regeling beleggen en Belenen 2) DHS houdt in 2010 een minimaal rekening-courantsaldo op haar lopende rekening aan van € 500.000,3) De looptijd van eventuele af te sluiten deposito’s zal worden vastgesteld op basis van een meerjarige liquiditeitsprognose en mag daarbij de termijn van 24 maanden niet overschrijden Op basis van de voornemens van DHS om in 2010 extra te investeren in schoolmeubilair, onderhoud gebouwen en sanitaire voorzieningen zal het saldo liquide middelen in 2010 af gaan nemen en daarmee ook de capaciteit om middelen tijdelijk te beleggen of belenen.

42 | P a g i n a

6. Bestuurlijke kengetallen openbaar primair en (voortgezet) speciaal onderwijs Bijlage 1 – Overzicht leerlingaantallen Aantallen op de teldatum 1 oktober Leerlingen basisonderwijs Leerlingen speciaal basisonderwijs Leerlingen speciaal (en voortgezet speciaal) onderwijs Totaal aantal leerlingen De Haagse Scholen

2005 13.092 517 954 14.563

2006 12.855 499 959 14.313

2007 13.025 478 996 14.499

2008 13.250 411 976 14.637

2009 13.369 376 953 14.698

Leerlingaantallen 15.000 14.900 14.800 14.700 14.600 14.500 14.400 14.300 14.200 14.100 14.000 2005

2006

2007

Bijlage 2 – Deelnamepercentages (marktaandeel) Jaar 2006 2007 2008 2009

43 | P a g i n a

BO 31,16% 31,18% 31,19% 30,98%

Jaar 2006 2007 2008 2009

(stedelijk)

SBO 42,19% 41,57% 38,96% 36,90%

2008

per

2009

openbaar

Jaar 2006 2007 2008 2009

onderwijssoort

(V)SO 51,37% 52,82% 51,18% 51,43%

Bijlage 3 – Overzicht leerlingaantallen per school Brin Naam school 1-10-2008 17EK De Kleine Keizer 226 17EU Archipel 215 17FE Dalton Helen Parkhurst 459 17FN De Spoorzoeker 165 17FV Dr. Willem Dreesschool 251 17JE Valkenbos Montessori 249 17MC Bohemen/Kijkduin 400 17MR Benoordenhout 165 17NF De Baanbreker 177 17NQ P.C. Hooftschool 220 17PJ Het Startpunt 425 17PY Galvanischool 322 18AR Maria Montessorischool 401 18PQ Anne Frank 423 19LI De Zonnebloem 454 19LY A.M.G.Schmidtschool 424 19MH De Klimop 318 19MP De Kameleon 147 19MU Max Velthuijsschool 119 19MZ Houtwijk 158 19NN Houtrust 238 19NQ De Gelderlandschool 269 19NT De Drentse Hoek 136 19NW Van Ostadeschool 379 19NZ Erasmus 305 19OC Pr. Willem Alexanderschool 332 19OQ De Springbok 580 19QD De Kleine Wereld 308 19SI De La Reyschool 210 19TO Het Volle Leven 370 19UK Jan Ligthart 268 19VB De Wissel 237 19VV Het Spectrum 262 19WO Het Galjoen 390 19XU De Tweemaster 67 19YL De Voorsprong 482 19YS De Vlierboom 218 19YX De Leeuwerikhoeve 124 19ZF Prinses Marijkeschool 197 19ZJ Zuidwalschool 274 26AU De Startbaan 287 26AX De Vijver 534 26PJ Waterland 429 26PP De Notenkraker 365 27VA Prinses Catharina Amalia 271 Totaal basisonderwijs 13.250

1-10-2009 217 226 441 180 257 238 429 171 186 221 396 318 423 449 448 425 314 145 130 144 241 294 164 368 309 337 567 305 224 373 275 251 217 357 94 472 229 117 212 231 309 503 447 416 299 13.369

Verschil -9 11 -18 15 6 -11 29 6 9 1 -29 -4 22 26 -6 1 -4 -2 11 -14 3 25 28 -11 4 5 -13 -3 14 3 7 14 -45 -33 27 -10 11 -7 15 -43 22 -31 18 51 28 119

44 | P a g i n a

Brin Naam school 20JA Het Agé 20JC De Bonte Vlinder 20JF De Haagse Beek 20JJ P.H. Schreuderschool Totaal speciaal onderwijs 20IX Insp. W.P. Blokpoelschool 20JE Eerste Ned. Buitenschool 20JG Insp. S. De Vriesschool 20JL Cor Emousschool 20JM De Piramide 20KP De Strandwacht Totaal (voortgezet) speciaal onderwijs Totaal De Haagse Scholen

1-10-2008 84 110 110 107 411 58 70 276 166 153 253 976 14.637

1-10-2009 74 110 105 87 376 53 87 262 150 147 254 953 14.698

Verschil -10 0 -5 -20 -35 -5 17 -14 -16 -6 1 -23 61

Bijlage 4 – Ontwikkeling aantal fte’s 2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 Tijdelijk

800

Vast

600 400 200

Nov 2009

Jul 2009

Sep 2009

Mei 2009

Jan 2009

Mrt 2009

Nov 2008

Jul 2008

Sep 2008

Mei 2008

Jan 2008

Mrt 2008

Nov 2007

Jul 2007

Sep 2007

Mei 2007

Jan 2007

Mrt 2007

Nov 2006

Jul 2006

45 | P a g i n a

Sep 2006

Mei 2006

Jan 2006

Mrt 2006

0

Bijlage 5 – Overzicht gewichtenleerlingen per basisschool per 1 oktober 2009 Brin Naam school 0 0,25 0,4 0,7 0,9 0,3 1,2 17EK De Kleine Keizer 136 0 48 0 0 0 33 17EU Archipel 224 0 1 0 0 0 1 17FE Dalton Helen Parkhurst 286 0 60 0 0 0 95 17FN De Spoorzoeker 107 0 24 0 0 0 49 17FV Dr. Willem Dreesschool 132 0 40 0 0 0 85 17JE Valkenbos Montessori 234 0 2 0 0 0 2 17MC Bohemen/Kijkduin 426 0 3 0 0 0 0 17MR Benoordenhout 170 0 0 0 0 0 1 17NF De Baanbreker 49 0 9 0 0 0 128 17NQ P.C. Hooftschool 103 0 37 0 0 0 81 17PJ Het Startpunt 100 0 19 0 0 0 277 17PY Galvanischool 311 0 0 0 0 0 7 18AR Maria Montessorischool 385 0 25 0 0 0 13 18PQ Anne Frank 196 0 78 0 0 0 175 19LI De Zonnebloem 444 0 3 0 0 0 1 19LY A.M.G.Schmidtschool 414 0 9 0 0 0 2 19MH De Klimop 153 0 41 0 0 0 120 19MP De Kameleon 51 0 12 0 0 0 82 19MU Max Velthuijsschool 63 0 21 0 0 0 46 19MZ Houtwijk 88 0 12 0 0 0 44 19NN Houtrust 227 0 10 0 0 0 4 19NQ De Gelderlandschool 124 0 33 0 0 0 137 19NT De Drentse Hoek 115 0 11 0 0 0 38 19NW Van Ostadeschool 91 0 19 0 0 0 258 19NZ Erasmus 170 0 26 0 0 0 113 19OC Pr. Willem Alexanderschool 138 0 29 0 0 0 170 19OQ De Springbok 184 0 49 0 0 0 334 19QD De Kleine Wereld 126 0 33 0 0 0 146 19SI De La Reyschool 171 0 21 0 0 0 32 19TO Het Volle Leven 312 0 39 0 0 0 22 19UK Jan Ligthart 122 0 17 0 0 0 136 19VB De Wissel 104 0 23 0 0 0 124 19VV Het Spectrum 34 0 14 0 0 0 169 19WO Het Galjoen 179 0 14 0 0 0 164 19XU De Tweemaster 49 0 21 0 0 0 24 19YL De Voorsprong 112 0 22 0 0 0 338 19YS De Vlierboom 199 0 15 0 0 0 15 19YX De Leeuwerikhoeve 44 0 22 0 0 0 51 19ZF Prinses Marijkeschool 54 0 19 0 0 0 139 19ZJ Zuidwalschool 119 0 31 0 0 0 81 26AU De Startbaan 283 0 19 0 0 0 7 26AX De Vijver 435 0 36 0 0 0 32 26PJ Waterland 423 0 10 0 0 0 14 77 0 0 0 32 26PP De Notenkraker 307 0 27VA Prinses Catharina Amalia 270 0 19 0 0 0 10 8.464 0 1.073 0 0 0 3.832 Totaal basisonderwijs 46 | P a g i n a

7.

Adressenlijst

Basisonderwijs Naam school Anne Frank Annie M.G. Schmidtschool Annie M.G. Schmidtschool (nevenvestiging) Archipel Baanbreker, De Benoordenhout Bohemen/Kijkduin De La Reyschool Dr. Willem Drees Drentse Hoek, De Erasmus Galjoen, Het Galvanischool Gelderlandschool, De Helen Parkhurst Houtrust Houtw ijk Jan Ligthart Kameleon, De Kleine Keizer, De Kleine Keizer, De (nevenvestiging) Kleine Wereld, De Klimop, De Leeuw erikhoeve, De Maria Montessorischool Max Velthuijs Notenkraker, De Ostadeschool, van P.C. Hooftschool Prins Willem Alexander Prinses Catharina-Amalia Prinses Marijke Spectrum, Het Spoorzoeker, De Springbok, De Startbaan, De Startpunt, Het Startpunt, Het (dependance) Tw eemaster, De Valkenbos Vijver, De Vlierboom, De Volle Leven, Het Voorsprong, De Voorsprong, De (nevenvestiging) Waterland Wissel, De Zonnebloem, De Zuidw al

47 | P a g i n a

Adres Beresteinlaan 267 Jacob de Graefflaan 10-14 Willem Beukelszoonplein 7 Atjehstraat 31 Elboogstraat 68 Dreibholtzstraat 2 - 4 Daltonplantsoen 6 De La Reyw eg 212 Capadosestraat 9-11 Hoogeveenlaan 20 Ambachtsgaarde 1 Anna Blamanplein 15 Galvanistraat 43 Nijkerklaan 9-11 Baambruggestraat 2 Nachtegaalplein 19A Mari Andriessenstraat 42 Slicherstraat 5-7-9 Ketelstraat 101 Alphons Diepenbrockhof 79 Loosduinse Uitleg 10 Rederijkerstraat 120 Cartesiusstraat 2-4 Walenburg 25 Laan van Wateringse Veld 394 Da Costastraat 40 Eksterhof 2 V. Ostadestraat 245 Nijkerklaan 11 (tijdelijk adres) Laakw eg 199 Cicerostrook 9 Abraham van Beijerenstraat 1c Terw estenstraat 105 Busken Huetstraat 22-24 Pretoriusstraat 123 Böttgerw ater 21 Suze Robertsonstraat 103 Ferdinand Bolstraat 33 Tesselsestraat 75 Cederstraat 29 Kikkerbeetlaan 27 Vlierboomstraat 366 Rijslag 15-21 Ruysdaelstraat 11 Van Damstraat 7 Eendenplein 1 Steenw ijklaan 10-12 Hyacinthw eg 5 Zuidw al 47, Postadres Lepelstraat 6

Postcode 2542 JG 2517 JM 2584 KJ 2585 VG 2516 PV 2596 XG 2555 SB 2571 GH 2523 AB 2545 TP 2542 ED 2525 ZV 2517 RA 2573 BA 2546 SK 2566 JP 2552 KN 2515 GE 2516 VN 2551 KK 2553 AZ 2531 VP 2562 SK 2591 BR 2548 CJ 2513 RP 2496 HS 2526 EV 2573 BA 2521 SG 2493 ZL 2525 TA 2525 GG 2524 TT 2571 VD 2497 ZJ 2526 WS 2525 XH 2583 JH 2565 JM 2548 WJ 2564 JJ 2587 BB 2525 AA 2512 PG 2492 NZ 2541 RL 2565 RE 2512 CW

Telefoonnum m er 070-366 44 06 070-345 12 56 070-354 14 60 070-350 80 27 070-399 54 06 070-324 86 78 070-368 13 38 070-361 70 17 070-393 76 89 070-366 15 15 070-309 70 73 070-380 34 16 070-360 74 95 070-345 93 07 070-366 44 93 070-364 75 49 070-397 40 03 070-389 04 42 070-415 25 31 070-397 28 32 070-397 92 56 070-388 82 64 070-365 40 86 070-385 65 63 070-309 93 35 070-365 50 10 015-310 60 60 070-380 67 73 070-323 62 32 070-399 18 68 070-301 95 86 070-388 40 35 070-388 35 94 070-394 49 97 070-345 86 05 070-390 65 64 070-380 39 35 070-388 43 90 070-355 86 19 070-360 03 77 070-396 75 88 070-323 12 15 070-355 84 54 070-380 51 57 070-380 77 33 070-327 83 35 070-366 36 06 070-325 15 03 070-363 36 50

Speciaal basisonderwijs Naam school Agé, Het Bonte Vlinder, De Haagse Beek, De P.H. Schreuderschool

Adres Bresterstraat 7-11 Aucubastraat 3 Paddepad 6 Hendrick Goltziustraat 5

Postcode 2523 XC 2565 XD 2554 HZ 2526 LL

Telefoonnum m er 070-396 08 07 070-363 45 09 070-323 72 34 070-380 09 42

Adres Tw ickelstraat 5 Doorniksestraat 28 Heliotrooplaan 35 Beresteinlaan 629 Roemer Visscherstraat 106 Melis Stokelaan 1185 Paddepad 8

Postcode 2531 PW 2587 XM 2555 MA 2542JR 2533 VG 2541 GA 2554 HZ

Telefoonnum m er 070-394 89 94 070-355 66 31 070-448 31 30 070-309 96 11 070-321 14 59 070-366 65 87 070-325 40 02

Scheveningsew eg 60

2517 KW

070-306 52 00

WEC (SO en VSO) Naam school Cor Emousschool Eerste Nederlandse Buitenschool Inspecteur S. de Vriesschool Inspecteur S. de Vriesschool (dependance) Inspecteur W.P. Blokpoelschool Piramide, De Strandw acht, De

Bestuurskantoor Bestuurskantoor De Haagse Scholen Internet: w w w .dehaagsescholen.nl Em ailadres: [email protected]

48 | P a g i n a

8.

Verklaring afkortingen en begrippen

ARBO

Arbeidsomstandigheden

B&W

College van burgemeester en wethouders van Den Haag

BAPO

Bevordering Arbeidsparticipatie Ouderen

CAO

Collectieve Arbeidsovereenkomst 2009 (voor het Primair Onderwijs)

CITO

Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling

CITO/GLG en LG score

Score van de eindtoets basisonderwijs, die een vergelijking geeft van schoolgemiddelden met dat van vergelijkbare scholen (vergelijkbaar op grond van sociaal-culturele achtergrond / leerlinggewicht).

COOL+

Cohort Onderzoek OnderwijsLoopbanen, uitgevoerd door het ITS Nijmegen en het SCO-Kohnstamm Instituut.

ESIS (A en B)

leerlingadministratie- en leerlingzorgprogramma dat op alle scholen van DHS wordt gebruikt.

Fte

full time equivalent; rekeneenheid waarmee de omvang van een dienstverband of de personeelssterkte wordt uitgedrukt.

GOA-scholen

scholen die voldoen aan de criteria van het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid

HCO

Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding

ITIL

Information Technology Infrastructure Library, meestal afgekort tot ITIL, is een referentiekader voor het inrichten van de beheerprocessen binnen een ICT-organisatie.

Krachtwijk

wijken in het kader van het actieplan Krachtwijken, van aandachtswijk naar krachtwijk van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu

NSA

Nederlandse Schoolleiders Academie, een onafhankelijk instituut van en voor leidinggevenden in het primair onderwijs.

PO-Platform

samenwerkingsverband van de gezamenlijke schoolbesturen voor primair onderwijs in de gemeente Den Haag

PO-Raad

de brancheorganisatie voor het primair onderwijs in Nederland

RI&E

Risico-inventarisatie en –evaluatie in het kader van de ARBO

SLO

het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling

Toezichtarrangement

jaarlijks door de onderwijsinspectie te bepalen niveau van toezicht (basis, aangepast zwak en aangepast zeer zwak) op basis van de geconstateerde onderwijskwaliteit van de school.

VOS/ABB

de vereniging voor openbare en algemeen toegankelijke scholen in Nederland

WEC

Wet op de expertisecentra

WPO

Wet op het primair onderwijs

49 | P a g i n a

De Haagse Scholen, stichting voor primair en speciaal openbaar onderwijs Bezoekadres: Scheveningseweg 60 2517 KW Den Haag Postadres: Postbus 61454 2506 AL Den Haag Telefoon: 070-3065200 Fax:

070-3065201

Email:

[email protected]

Website: www.dehaagsescholen.nl

Bestuursverslag 2009

Recommend Documents