Onze missie: Bibliotheek Het Markiezaat, een wereld voor kennis, ontwikkeling, inspiratie en plezier is de basis voor onze dienstverlening en keuzes die we daarbij maken. Met bevlogenheid en creativiteit zetten we ons daar dagelijks voor in. Dit geldt zowel voor de fysieke als de steeds belangrijker wordende digitale bibliotheek. We blikken dan ook graag terug op een groeiend aantal leden, virtuele bezoekers en verstuurde nieuwsbrieven, verrassende activiteiten, nieuwe vormen van dienstverlening zoals BoekStart en een intensivering van de samenwerking met het onderwijs. De afname van het aantal uitleningen loopt in de pas met de trend van het veranderend mediagebruik.
In 2012 hebben de gemeenten Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht een gezamenlijke beleidsvisie voor Bibliotheek Het Markiezaat opgesteld. De gemeenten onderschrijven het belang van lezen én de rol van de bibliotheek daarbij. De bibliotheek is een dienstverlener die vanuit haar kerntaken lezen, leesbevordering en mediawijsheid de inwoners ondersteunt en voorziet van de gevraagde informatie en educatie. Ondersteuning van het (lees)onderwijs, mediawijsheid, leescultuur en leesplezier zijn dan ook de centrale thema’s. Binnen de landelijke kaders is er aandacht voor de digitale bibliotheek. Deze beleidsvisie van de gemeenten sluit naadloos aan bij de missie en visie van de bibliotheek.
De subsidie van Bibliotheek Het Markiezaat is de afgelopen jaren afgenomen. De bibliotheek heeft naar antwoorden gezocht om deze het hoofd te bieden door ons nog beter te focussen op onze kerntaken. Dat is meestal ook gelukt. Desondanks moesten we in 2012 ook pijnlijke beslissingen nemen voor onze klanten, zoals de opheffing van de minst rendabele openingstijden.
We hebben ons het afgelopen jaar met enthousiasme ingezet voor het verbeteren van onze fysieke en digitale bibliotheek voor onze vele klanten met leesplezier, educatie en mediawijsheid als sleutelwoorden. Verder is er aandacht voor de culturele en informatieve
functie van de bibliotheek. Kwaliteit staat daarbij steeds voorop. We zijn trots op het resultaat en we blikken dan ook graag met u terug, maar we blikken vooral graag vooruit. Ook in 2013 kunt u op ons rekenen. Ik wens u veel leesplezier.
15 april 2013 Nanno Nanninga directeur/bestuurder
Jaarverslag 2012 pagina 2
In december 2011 verhuisde Bibliotheek Halsteren naar Dorpsstraat 69. Om deze verhuizing te markeren, was er in januari 2012 een druk bezochte officiële opening. Bibliotheekdirecteur Nanno Nanninga schetste daarbij de verhuisplannen en het resultaat daarvan. De sleutel tot succes zijn de klanten die de bieb veelvuldig bezoeken. Daar draait het allemaal om en zij kunnen nu gebruiken maken van een ruime, frisse bieb. Cultuurwethouder Arjan van der Weegen onderstreepte het belang van de bieb, ook in het digitale tijdperk. Hij onthulde vervolgens een schatkist met de sleutel tot succes, die hij overhandigde aan Nanno Nanninga.
De invloed van de bezuinigingen werd in 2012 zicht- en voelbaar door de inkrimping van de openingstijden. Alleen Bibliotheek Bergen op Zoom en de servicepunten zijn daarbij gespaard. Er is gekozen voor het opheffen van de minst rendabele openingstijden om zo min mogelijk klanten te treffen. Het heeft echter consequenties voor het aantal bezoekers en uitleningen.
We voerden in 2012 het Brabants tariefstelsel in. De bibliotheek onderschrijft het belang van harmonisatie van de tarieven en uitleenvoorwaarden. Doordat biebleden met 1 pas in diverse
Jaarverslag 2012 pagina 3
bibliotheken kunnen lenen, stijgt de dienstverlening van afzonderlijke bibliotheken uit boven de gemeentegrenzen. De verschillen zijn ook moeilijk aan leden uit te leggen. Sinds 2012 kent de bibliotheek 4 verschillende abonnementen: van Voordelig ontdekken voor klanten die af en toe iets lenen tot de Goldcard voor iedereen die optimaal wil profiteren van alles wat de bieb te bieden heeft. 7,6% van onze betalende klanten koos voor Voordelig ontdekken. 89,6% nam het standaard abonnement Lekker lezen. 2,8% van onze klanten prefereerde de uitgebreide abonnementen Eindeloos genieten en Goldcard. Vanwege het Brabants tarievenstelsel verhoogden we de leeftijdsgrens van het gratis lidmaatschap van 16 naar 18 jaar, conform de certificeringseis. Het telaatgeld werd verhoogd en het leengeld voor dvd’s verlaagd. We schaften de bijdrage voor het reserveren van materialen uit onze eigen collectie af. Dit was ook een wens die voortkwam uit het klanttevredenheidsonderzoek van 2011. Hierdoor werd de drempel voor het reserveren uit onze collectie verlaagd. Het resulteerde in een forse stijging van de reserveringen met 44,6%. Het aantal steeg van 17.904 in 2011 naar 25.887 in 2012. Dit betekende ook een belangrijke impuls aan de uitleningen.
Bibliotheek Het Markiezaat, Breda, VANnU en Zundert/Rucphen spraken zich in 2012 uit voor een krachtenbundeling van hun organisaties. Dit moet resulteren in één sterke regionale organisatie op het gebied van informatie, kennis, cultuur en educatie. In 2013 zal een haalbaarheidsonderzoek uitwijzen welke vorm het beste past bij de ambities van de vier bibliotheken. Een organisatorische aanpassing, zoals een fusie, wordt daarbij niet uitgesloten. Het uitgangspunt is om de bibliotheek als basisvoorziening in West-Brabant ook voor de toekomst veilig te stellen en te versterken. Daarbij zal vanzelfsprekend rekening worden gehouden met lokale wensen en mogelijkheden.
Vanwege de daling van de uitleencijfers van de cd’s in de afgelopen jaren, besloot de bibliotheek om in 2012 de cd collectie op te heffen. Het was niet mogelijk om een actuele en brede collectie kostenneutraal op peil te houden. Dit heeft alles te maken met de populariteit van het downloaden van muziek. Onze klanten kunnen nog steeds gebruikmaken van Muziekweb, waarbij ze digitaal cd’s, lp’s en muziek dvd’s uit de collectie van de Centrale Discotheek Rotterdam kunnen bestellen. Ze worden vervolgens bij Bibliotheek Het Markiezaat afgeleverd. Voor de bezoekers in de bibliotheek is er ook Muziekwebluister, een streaming muziekdienst waarmee ze kunnen luisteren naar de complete cd-collectie van Muziekweb.
Jaarverslag 2012 pagina 4
In de wensboom van de Lions Club Steenbergen en omstreken hing een wens van één van de vrijwilligers van Servicepunt Kruisland voor de aanschaf van extra jeugdboeken voor het servicepunt. Tijdens de opening van de Kinderboekenweek van Basisschool De Zonneberg ontving jeugdbibliothecaris Esther Hartog uit handen van Lions Club lid Mario von Bannisseht heel veel nieuwe, leuke, spannende en grappige boeken. Een dankbaar cadeau voor de kids!
Afgelopen jaar gingen we over op een nieuwe, geavanceerde versie van ons uitleensysteem. Door te kiezen voor V-smart was het mogelijk om aan te sluiten bij Bibliotheek.nl. Deze nieuwe versie is ook een voorwaarde om in 2013 over te gaan op een nieuwe site in de landelijke huisstijl.
Sinds 2012 konden de bezoekers van Bibliotheek Halsteren, Hoogerheide en Steenbergen gratis gebruikmaken van ons draadloos netwerk. In Bibliotheek Bergen op Zoom was dit al langer mogelijk.
In 2012 breidden we de selfservice verder uit. In Bibliotheek Hoogerheide kunnen de klanten met één druk op de knop hun materialen zelf lenen en verlengen. In Bibliotheek Halsteren was dat al het geval. Daar nemen de klanten sinds afgelopen jaar ook hun materialen zelf in. Door de invoering van de selfservice heeft het personeel minder tijd nodig voor deze routinematige werkzaamheden en kunnen ze meer tijd besteden aan het gastvrouwschap.
Door een subsidie van OCW realiseerde de bibliotheek de aansluiting op Bibliotheek.nl. Hiermee kan in de toekomst de digitale dienstverlening landelijk worden gecentraliseerd en geoptimaliseerd. Daarbij maken we gebruik van de digitale producten en diensten die landelijk beschikbaar zijn en komen. De aansluiting bestaat uit de volgende onderdelen: White label website Een website die voor alle bibliotheken technisch en functioneel hetzelfde is, maar die
Jaarverslag 2012 pagina 5
het in de toekomst mogelijk maakt voor lokale bibliotheken om zich te profileren met eigen content, binnen de voorwaarden van de landelijke huisstijl. Nationale Bibliotheek Catalogus Het bezit van de Nederlandse bibliotheken wordt opgenomen in een landelijke catalogus. Onze klanten kunnen zoeken in en reserveren uit deze catalogus. Datawarehouse Het datawarehouse vormt de basis voor landelijke rapportages en klantenrelatiebeheer. De verdere implementatie hiervan zal de komende jaren plaatsvinden, zodat onze klanten daar de vruchten van kunnen plukken.
Het lezen van e-books wordt steeds populairder. Daarom was er eind 2012 een landelijke Lees Meer campagne rond e-books. Op de site www.bibliotheek.nl/leesmeer zijn gratis e-books te vinden, die passen bij bepaalde plekken, zoals musea óf over boeiende onderwerpen, zoals reizen en voetbal. Zowel leden als niet leden kunnen gebruikmaken van deze service. Het aanbod wordt regelmatig aangevuld. De e-books van Lees Meer zijn te lezen op een tablet, smartphone of computer. In december 2012 maakten 90 mensen uit ons werkgebied gebruik van deze service.
In 2011 werd de BibliotheekApp gelanceerd door de Brabantse bibliotheken. Hiermee kunnen biebleden in de collectie van hun eigen bibliotheek zoeken, reserveren en verlengen. Ze krijgen ook bericht al de uitleentermijn verstrijkt. In 2012 kwam de App landelijk beschikbaar. De BibliotheekApp is gratis te downloaden. In 2012 ontdekten 931 Markiezaatsleden het gemak van de App.
BoekStart is een leesbevorderingsprogramma voor baby’s met als doel om ouders van baby’s intensief met babyboekjes en het voorlezen daarvan in aanraking te brengen. ‘Voorlezen’ aan baby’s wordt niet door iedereen als gewoon ervaren. Vaak wordt er pas mee begonnen als kinderen een jaar of twee zijn. Uit onderzoek is echter gebleken dat hoe groter de woordenschat van een kind bij aanvang van groep 3, hoe succesvoller het verloop van de schoolloopbaan is. Het samen lezen met je kindje geeft niet alleen veel plezier, maar het draagt ook bij aan het vergroten van de kansen om vooruit te komen in de maatschappij.
Jaarverslag 2012 pagina 6
Omdat de gemeenten dit project van harte ondersteunen gaven cultuurwethouder Arjan van der Weegen (Bergen op Zoom), Cor van Geel (Steenbergen) en Martin Groffen (Woensdrecht) het feestelijke startsein voor BoekStart. Ze overhandigden een BoekStartkoffertje en gratis bibliotheekabonnement aan een kersverse ouder.
Bij het BoekStart project hoort ook een speciale babyhoek in de bibliotheek. Met baby- en oudervriendelijk meubilair en een aanzienlijke uitbreiding van de boekencollectie voor baby’s vanaf 3 maanden maakten we in 2012 in Bibliotheek Hoogerheide, Steenbergen, Halsteren en Bergen op Zoom een fijne plek waar ouders en hun kind samen van het lezen kunnen genieten. Om ieder kind dezelfde goede start te kunnen geven, hebben de gemeenten, het consultatiebureau en de bibliotheek de handen ineengeslagen. Ouders van pasgeborenen ontvingen sinds 2012 een brief van de gemeente met een uitnodiging om naar de bibliotheek te komen. Hier liggen een gratis BoekStartkoffertje met babyboekjes én een gratis abonnement voor de baby klaar. Tijdens het zeven maanden bezoek aan het consultatiebureau is er ook aandacht voor het belang van voorlezen en het Boekstartkoffertje van de bibliotheek. Dat dit project in een behoefte voorziet, blijkt wel uit het feit dat sinds de start in november 2012 32 ouders naar de bieb kwamen voor het koffertje en hun kind lid maakten.
Met trots gaven we in 2012 kennis van de geboorte van de nieuwsbrief voor het basisonderwijs. Omdat het basisonderwijs een belangrijke samenwerkingspartner is, houden we hen graag op de hoogte van activiteiten, acties en nieuwtjes op het gebied van lezen,
Jaarverslag 2012 pagina 7
leesbevordering en jeugdliteratuur. 266 mensen die werkzaam zijn in het basisonderwijs ontvingen in 2012 de nieuwsbrief op de digitale deurmat.
De digitale ontwikkelingen gaan hard. Kinderen weten zich er snel een weg door te banen, maar is het wel de juiste? Daarom vinden het onderwijs én de bibliotheek het belangrijk om aandacht te besteden aan mediawijsheid op school. In 2012 legden onze mediacoach en Basisschool De Zonneberg in Kruisland binnen het concept de Bibliotheek op school het accent op mediawijsheid. In groep 6 (1 groep) gingen ze aan de hand van de strip Suske en Wiske en De Sinistere Site aan de slag met praktische tips over mediawijsheid en veilig internetten. In groep 7 (1 groep) stond veilig leren Hyven centraal. Zowel de positieve kanten als de risico’s kwamen daarbij aan de orde. In groep 8 (1 groep) stond Databaas op het programma, waarbij reclame op internet, onbekenden via MSN, betalen via je mobiel, open profielsites en misbruik van wachtwoorden besproken werden. In groep 6 tot en met 8 kwam ook een doorlopende leerlijn informatievaardigheden tot stand rond het thema: Hoe maak ik spreekbeurten, werkstukken en boekverslagen? In het kader van de Bibliotheek op school ging de mediacoach van de bibliotheek in 2012 samen met Basisschool De Toermalijn in Halsteren aan de slag. Onze mediacoach speelde met groep 5 (2 groepen) het InternetMemorie-spel, waarbij ze nadachten over hun internetgedrag. Aan de hand van de Donald Duck uitgave Wifiwijs in Duckstad maakten de leerlingen van groep 6 (2 groepen) kennis met het veilig omgaan met het mobiele internet. In groep 7 (2 groepen) was er aandacht voor veilig leren Hyven. ’t R@velijn in Steenbergen nam het mediawijsheidsproject My Life Story af voor de tweede klassen (3 klassen). My Life Story bestaat uit 25 lessen en gaat in op het goed kunnen zoeken, vinden, beoordelen en gebruiken van informatie. Ook is er aandacht voor het ontwikkelen van een bewuste en kritische houding ten opzichte van mediagebruik. Tenslotte maken ze een film waarin ze het geleerde in de praktijk brengen. Een deel van de lessen werd gegeven door onze mediacoach. Ze brachten natuurlijk ook een bezoek aan de bieb.
Jaarverslag 2012 pagina 8
Na de oplevering van de nieuwe site van het UITpunt in 2011 introduceerden we in 2012 de UITpunt nieuwsbrief in een vernieuwde lay-out: aantrekkelijker en overzichtelijker. Via de nieuwsbrief vonden steeds meer klanten hun weg naar de site. Maar liefst 7,4% meer mensen brachten een bezoek aan www.uitinbergenopzoom.nl
In september startte het nieuwe culturele seizoen en de Brabantse UITpunten, waaronder Bergen op Zoom, en UitinBrabant.nl wilden dit vieren. Onder de noemer Kijk wat er te doen is stelden we 1000 vrijkaarten ter beschikking voor culturele uitjes in heel Brabant. Op flyers, posters, bierviltjes en via social media werd deze boodschap in heel Brabant verspreid. Met deze unieke actie maakten we veel mensen blij met een geweldige GRATIS avond UIT!
Een biebpas heeft veel voordelen. Het geeft niet alleen toegang tot de enorme collectie van de bibliotheek, maar het is ook een culturele kortingspas. Vanaf 1 juni sloten alle Noord- en ZuidHollandse bibliotheken zich aan bij het kortingsprogramma Voordeel met je Biebpas. Onze klanten kregen daardoor korting bij theaters, dierenparken, musea, pretparken en festivals in Noord- en Zuid-Holland, Brabant en Gelderland. Kortingen bij Theater De Maagd, Gebouw-T, Archeon, CORPUS, SEA LIFE en Museum Boijmans van Beuningen zijn maar enkele aansprekende voorbeelden! Om de site www.voordeelmetjebiebpas.nl onder de aandacht te brengen van onze klanten, was er een krasactie. Alle klanten die een Nederland leest boek ophaalden, kregen een boekenlegger met een krascode. Door het invullen van de krascode op de site maakten de klanten kans op mooie prijzen. Mateusz Galle en
Jaarverslag 2012 pagina 9
meneer Hagenaars uit Bergen op Zoom en Marjolijn Horstman, Ger van Oers en Lea van Caam uit Steenbergen vielen met hun neus in de boter.
Jaarverslag 2012 pagina 10
De bibliotheek organiseerde de lokale ronden van de Nationale Voorleeswedstrijd. De voorleeskampioenen van maar liefst 32 basisscholen lazen daarbij voor uit hun favoriete boek. Merel Withagen (Basisschool De Krabbenkooi, gemeente Bergen op Zoom), Irene de Wit (Basisschool Merijntje, gemeente Steenbergen) en Charlotte Hendrickx (Basisschool Op Dreef, gemeente Woensdrecht) kwamen als beste uit de bus en gingen door naar de volgende ronde. Irene wist zelfs de halve provinciale finale te winnen.
Ook voor de brugklassen stond een voorleeswedstrijd op de agenda. Na de schoolrondes kwamen 2 schoolwinnaars tegen elkaar uit in Bibliotheek Bergen op Zoom. Michelle van Tiggelen (Scholengemeenschap Roncalli) wist de felbegeerde titel Read2Me! voorleeskampioen 2012 van Bibliotheek Het Markiezaat in de wacht te slepen en zij drong daarmee door tot de provinciale ronde.
De Halsterse Eva de Jonge heeft haar eerste jongerenboek Het kristal van Siloria geschreven. Daarover kwam ze vertellen in Bibliotheek Halsteren. Ideeën, schrijven, uitgeven... het kwam allemaal aan de orde. Zij en 15 bezoekers genoten met volle teugen.
Jaarverslag 2012 pagina 11
Als lezer zeg je heel gemakkelijk: ‘Wat is dit een goed boek’ of ‘Dit boek moet je echt niet lezen. Dat is niks.’ Maar wat beoordeel je dan eigenlijk? Het verhaal? De schrijfstijl? De levensechtheid van de personages? In deze workshop ontdekten de deelnemers allerlei aspecten en niveaus om een boek te beoordelen aan de hand van literaire teksten.
Leesclubs zijn er in vele soorten en maten. Ze hebben één ding met elkaar gemeen: ze komen regelmatig bij elkaar om te praten over een boek dat iedereen gelezen heeft. De bibliotheek ondersteunt deze leesclubs van harte. Aan de hand van de leesclubcatalogus van de bibliotheek kozen 16 leesclubs de gewenste titels. Wij verzorgden vervolgens de gewenste boeken, aantallen en recensies op de afgesproken datum. Omdat leesclubs een streepje voor hebben, ontvingen ze ook een speciaal leesclubpakket voor Nederland leest: het boek De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans voor alle leesclubleden met de nodige achtergrondinformatie.
Boekhandel Quist en Bibliotheek Het Markiezaat sloegen de handen ineen en dit resulteerde in een aantal aantrekkelijke en gevarieerde lezingen: van sterrenkundige Govert Schilling tot historicus Jos Palm, literair schrijver Arthur Japin en historicus Fik Meijer. De aanleiding was steeds het verschijnen van hun nieuwste boek. 180 gasten genoten van hun verhalen. Samenwerking in optima forma!
Jaarverslag 2012 pagina 12
Een spannende afspraak... Het kan in de bieb. We stelden voor onze klanten tassen samen met 3 superspannende boeken. Ze ontdekten thuis welke schrijvers ze mee hadden genomen uit onze misdadig goede collectie! 341 klanten lieten zich verrassen.
Bibliotheek Het Markiezaat, Zwembad Aquadintel en De Meermin werkten afgelopen zomer samen. Na het zwemmen waren de grote en kleine badgasten een graag geziene gast bij de badbieb. Lekker even bijkomen met een boek aan de rand van het zwembad. Daarnaast waren er diverse voordeelacties voor zowel bieb- als badgasten.
De Kinderboekenweek stond in het teken van Hallo wereld! – Over verschillende culturen. De bibliotheek opende de Kinderboekenweek met de grote Mees Kees Show. 300 kinderen en hun ouders waren van de partij in een uitverkocht Podium Kloosterhof in Hoogerheide en ze genoten met volle teugen. De voorstelling was gebaseerd op de populaire boekenserie over Mees Kees van schrijfster Mirjam Oldenhave en illustrator Rick de Haas. Na de opening door cultuurwethouder Martin Groffen kregen Mirjam Oldenhave, Roos de Wijs, Irene Schepers en Rick de Haas de bezoekers al snel op hun hand met hun grappige verhalen en kunstzinnige raps over de streken van Mees Kees. Er werd uit volle borst meegezongen en gerapt tijdens de rekenrap. Rick de Haas maakte ondertussen prachtige tekeningen die op een groot scherm te zien waren. Na afloop verkocht Boekhandel Primera de boeken van… Mees Kees natuurlijk. Een handtekening van Mirjam Oldenhave en Rick de Haas maakte de voorstelling compleet. Een daverend succes!
Vanwege de Kinderboekenweek hadden de kinderen van Kinderopvang Toerdeloo Bibliotheek Steenbergen en Dinteloord en Servicepunt Kruisland en Nieuw-Vossemeer aangekleed rond het thema Hallo wereld... van Chinese hoedjes tot Japanse waaiers en wereldbollen. Ook gaven ze een spetterende modeshow in Bibliotheek Steenbergen en Dinteloord en Servicepunt Kruisland en Nieuw-Vossemeer. Cowboys, flamingodanseressen, beroemde
Jaarverslag 2012 pagina 13
voetballers… ze kwamen allemaal voorbij. Lekkere hapjes uit alle werelddelen maakten het feest compleet.
In samenwerking met het CJG konden 25 kinderen van Kinderopvang Toerdeloo hun smaakpapillen testen tijdens het grote Smaakfeest in Bibliotheek Steenbergen. In Bibliotheek Bergen op Zoom sloten 65 kinderen van Kinderopvang Kobalt de Kinderboekenweek smaakvol af met een Smaakfeest.
Wij pakten tijdens Nederland leest uit met een cadeau voor onze leden. We deelden 3.000 exemplaren uit van de klassieker De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans.
Stichting Bergse Pepernoten Brigade en Bibliotheek Halsteren organiseerden een voorleesmiddag met niemand minder dan Sinterklaas en zijn Pieten. Ze kwamen lekker voorlezen, zingen en dansen. 50 kinderen waren van de partij!
Iedere maand praatten teamleider Pascale van Zuilen en presentator Pepijn Vermunt over de beste boek- en filmtips op SLOS TV. Stem er zondag op af! Verder verzorgde de bibliotheek boekentips voor het Stadsmag, de Winterspecial van BN DeStem en CJG Bergen op Zoom.
Jaarverslag 2012 pagina 14
Alle peuters van de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen uit de gemeente Steenbergen en Woensdrecht kwamen voor een heuse peuterparty naar de bieb. Een feest zonder taart is geen feest en daarom vormde een grote taart het middelpunt. Samen liedjes zingen, voorlezen uit feestelijke boeken, leuke spelletjes doen… Maar liefst 36 peutergroepen genoten enorm van dit feestelijke uitstapje in Bibliotheek Hoogerheide, Ossendrecht en Steenbergen!
In 2012 hielden we het educatieve aanbod voor het basisonderwijs tegen het licht. Voor het eerst staken we ons aanbod in een mooi vorm gegeven brochure. Met deze brochure op zak bezochten we een aantal scholen voor een nadere kennismaking en een introductie van onze producten. Scholen kunnen kiezen voor de totaalconcepten De Bibliotheek op School of De Rode Draad óf losse producten rond de pijlers leesbevordering en mediawijsheid.
In 2012 waren er bij Basisschool Octopus, Basisschool Het Palet, Kinderdagverblijf Frankje, Speciaal Onderwijs De Kameleon in Bergen op Zoom, Basisschool De Toermalijn in Halsteren en Basisschool De Zonneberg in Kruisland regelmatig leesconsulenten van de bibliotheek aanwezig voor collectievorming én het opzetten van en ondersteunen bij leesbevorderings- en
Jaarverslag 2012 pagina 15
mediawijsheidsprojecten. De implementatie van een monitor voor het volgen van leesattitude, leesniveau en leengedrag van de leerlingen behoort eveneens tot de mogelijkheden. Dit geldt ook voor het opstellen van een lees- en mediaplan. De werkzaamheden van de leesconsulenten zijn afhankelijk van de wensen van het kinderdagverblijf en de scholen. De leesconsulent maakt het verschil bij deze samenwerking op maat!
Grandioze afsluiting van het schooljaar bij Basisschool De Toermalijn in Halsteren rond het boek Dummie de Mummie van Tosca Menten
In 2012 genoten de leerlingen van 22 basisscholen in de gemeente Bergen op Zoom van het kunst- en cultuurmenu Cumenu. De bibliotheek serveerde voor de groepen 3 en 6 klassenbezoeken. De groepen 7 kenden een keuzemenu: meedoen aan het leesprogramma TijdZappen, waarbij ze ten minste 2 boeken lazen over vroeger of meedoen aan 1 tegen allen. We daagden de groepen daarbij uit om een aantal opdrachten uit te voeren. De leerlingen van groep 7c van Basisschool Lodijke waren niet alleen in de ban van het leesprogramma, maar ook van het knutselen. Ze maakten een prachtige tijdmachine als afsluiting! Daarmee wisten zij de hoofdprijs in de wacht te slepen: een heerlijk boekenpakket van Geronimo Stilton. Dit viel bij de kinderen bijzonder in de smaak. Maar liefst 2.096 kinderen smulden van het Cumenu!
Bij het leesbevorderingsproject De Rode Draad staat 6 weken lang het (voor)lezen centraal bij alle groepen van de basisschool. Er wordt zo 1 doorlopende leeslijn aangebracht van groep 1 tot en met 8. 19 basisscholen in de gemeente Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht
Jaarverslag 2012 pagina 16
kozen voor het complete pakket. In dit kader kwamen de groepen 3 en 6 op kennismakingsbezoek in de bieb. In Bibliotheek Hoogerheide vertelden Mirjam Mous en Frank van Pamelen honderduit over hun schrijverschap aan de leerlingen van groep 7.
In Bibliotheek Steenbergen hingen de leerlingen van groep 7 aan de lippen van schrijver Erik van Os. Bij 3.216 leerlingen liep De Rode Draad als een rode draad door de school.
1 Basisschool koos uit ons aanbod diverse losse leesbevorderingsproducten.
Voor instellingen met een instellingsabonnement stellen we gratis projectcollecties samen, waarbij zij de thema’s opgeven en wij aansprekende collecties maken. Ook in 2012 was dit een gewilde dienstverlening. We leverden maar liefst een record aantal van 436 collecties op maat. Leesbevordering pur sang!
Schrijver Mirjam Mous was met 8 derde klassen van het Roncalli op bezoek in Bibliotheek Bergen op Zoom, waarbij ze enthousiast vertelde over haar boeken. Voor 54 brugklassen van ’t Bergse VMBO, Prinsentuin, ’t Rijks en Roncalli stond een kennismakingsbezoek aan Bibliotheek Bergen op Zoom en Halsteren op het programma. 5 Derde klassen van het Mollerlyceum doken tijdens een klassenbezoek in de digitale bestanden van Bibliotheek Bergen op Zoom.
Jaarverslag 2012 pagina 17
De plusklas van de Internationale Schakelklas (ISK) van het Kellebeek College Nova bestaat uit leerlingen tussen de 16 en de 20 jaar oud, die afkomstig zijn uit alle delen van de wereld. Zij maakten tijdens een rondleiding kennis met Bibliotheek Bergen op Zoom. Op basis van een samenwerkingsovereenkomst met het Kellebeek College Via brachten 3 groepen een bezoek aan Bibliotheek Bergen op Zoom. Er werd stilgestaan bij de NT2 collectie, die bestaat uit luisterboeken, talencursussen en boeken voor laaggeletterden. De cursisten ontvingen ook een gratis bibliotheekpas.
Jaarverslag 2012 pagina 18
Architecten van de bond van Nederlandse Architecten hielden maandelijks gratis spreekuur in Bibliotheek Bergen op Zoom. De architecten hielpen de eisen en wensen van de bezoekers om te zetten in een praktisch ontwerp en beantwoordden hun vragen. Hiervan werd dankbaar gebruik gemaakt door mensen met bouw- of verbouwplannen. Een samenwerking die staat als een huis.
De gemeente Woensdrecht heette haar nieuwe inwoners graag welkom tijdens een kennismakingsbijeenkomst. In een informele sfeer maakten ze kennis met de gemeente én de bieb. Er was aandacht voor de dienstverlening van de bieb: lekker lezen voor jong en oud. Een rondleiding maakte de avond compleet. Een warm welkom voor 70 nieuwe inwoners!
Bibliotheek Het Markiezaat en Inloophuis Het Getij organiseerden een themaweek over kanker. In al onze vestigingen werden de boeken over kanker en folders van Inloophuis Het Getij uitgelicht. In Bibliotheek Bergen op Zoom waren ook vrijwilligers van Inloophuis Het Getij aanwezig om te vertellen over de mogelijkheden van het inloophuis in Bergen op Zoom en Ossendrecht, een ontmoetingsplaats voor mensen met kanker en hun naasten. Verder was er een thema-avond over Kanker en bewegen in Bibliotheek Bergen op Zoom. De lezing van voormalig fysiotherapeut en wethouder Adriënne Veraart stond daarbij centraal. Toen bij haar kanker werd geconstateerd, wilde ze in ieder geval blijven bewegen. Ze vertelde over haar ervaringen en de zoektocht naar de mogelijkheden. Tijdens deze thema-avond was er volop gelegenheid om ervaringen uit te wisselen. De avond verdiende een groter publiek dan de 14 gasten, maar door de kleine setting was het een bijzondere, openhartige ervaring!
In Bibliotheek Steenbergen was een vrijwilligersmarkt van het Vrijwilligersloket Steenbergen. Burgemeester Saskia Bolten opende de markt en ging in op het belang van vrijwilligerswerk. Zij prees de inzet en het enthousiasme van vrijwilligers.
Jaarverslag 2012 pagina 19
Diverse maatschappelijke organisaties, zoals Het Rode Kruis, Natuurmonumenten, St. Anna Parochie, Stichting Ouderenwerk en Stichting Breek-4U.nl presenteerden zich aan potentiële vrijwilligers. Het leverde mooie matches op!
Jaarverslag 2012 pagina 20
UITpunt Bergen op Zoom is een service- en informatiedienst van de bibliotheek op het gebied van kunst, cultuur en uitgaan. Het UITpunt bemiddelt tussen de producenten en consumenten van culturele en uitgaansinformatie. Het is een instrument om de informatiefunctie van de bibliotheek breed uit te oefenen in het culturele domein. Bibliotheken maken deel uit van de lokale culturele humuslaag en ambiëren een verbindende rol in de samenwerking met lokale culturele partners. Via UITpunt Bergen op Zoom én de samenwerking met het UITpuntennetwerk van 13 UITpunten, UitinBrabant.nl en het Vrijetijdshuis droegen we ook in 2012 bij aan de promotie van Bergen op Zoom, o.a. via websites, balies, folderrekken in bibliotheken en door een landelijke en provinciale verspreiding van onze data. Daarnaast zijn we natuurlijk partner voor het amateurkunstenveld, dat ook het afgelopen jaar bij het UITpunt terecht kon voor ondersteuning op het gebied van onder meer publiciteit. UITpunt Bergen op Zoom participeerde ook in de PR werkgroep van Kunsten in de Monumenten. Alle informatie van Kunsten in de Monumenten was uiteraard ook terug te vinden op de site www.uitinbergenopzoom.nl.
Er was in 2012 iedere maand een UITladder: alle tips op het gebied van kunst, cultuur, recreatie en toerisme in Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht in een mooi vormgegeven overzicht. Het is een product van UITpunt, VVV en Citymarketing. De UITladder werd in een maandelijkse oplage van 5.000 stuks verspreid via de bibliotheek, het VVV, horecagelegenheden en toeristische attracties in de regio.
Muziekleerlingen van het CKB speelden iedere woensdag de sterren van de hemel in Bibliotheek Bergen op Zoom. De docenten van het CKB zorgden voor de muzikanten en de bieb gaf ze graag een open podium, want lezen en luisteren zijn een prima combinatie. Er zit muziek in de bieb!
Jaarverslag 2012 pagina 21
Fotogroep Nadir organiseerde de fotowedstrijd voor kinderen Jouw favoriete plek in de gemeente Bergen op Zoom. Het resultaat mocht er zijn en de inzendingen waren in Bibliotheek Bergen op Zoom te bewonderen. Cultuurwethouder Arjan van der Weegen maakte de winnaars van de publieks- en vakjuryprijzen bekend. Spannend!
Het kunst- en cultuurplatform van de gemeente Steenbergen organiseerde in 2012 een Uitmarkt waarmee het lokale kunst- en culturele veld zich kon presenteren aan het publiek. Een kunstveiling van werken van Steenbergse kunstenaars ten behoeve van het goede doel mocht daarbij niet ontbreken. In aanloop naar de veiling waren de werken te zien in Bibliotheek Steenbergen. Tijdens de UITmarkt hield Fotoclub Brabantse Wal presentaties over portretfotografie in Bibliotheek Steenbergen.
De bibliotheek wil graag een ontmoetingsplek zijn voor lokale kunstenaars. Onze bezoekers konden daarom in 2012 regelmatig genieten van tentoonstellingen in de bieb. Een kleine greep uit het diverse aanbod: Bibliotheek Bergen op Zoom: beeldhouwwerk van Zus Meuleman Bibliotheek Dinteloord: quilts van Tiny Vlamings Bibliotheek Halsteren: schilderijen van buitenschoolse opvang Zo op het Groene Hart Bibliotheek Hoogerheide: beelden van Inge de Groot Bibliotheek Ossendrecht: schilderijen van Jenny van Gulik Bibliotheek Steenbergen: foto’s van Will Gorissen
Jaarverslag 2012 pagina 22
Indicator
2011
2012
Verschil
Percentage
22.242
22.730
+488
+2,2%
365.924
338.670
-27.254
-7,4%
291.953
304.171
+12.218
+4,2%
1.118.141
1.040.342
-77.799
-7%
week
162,5
147
-15,5
-9,5%
Aanvragen
1.849
1.794
-55
-3%
12.114
13.664
+1.550
+12,8%
166.635
156.429
-10.206
-6,1%
Aantal ingeschreven leden Aantal bezoekers fysieke bibliotheek Aantal bezoekers virtuele bibliotheek Aantal uitleningen Openingsuren per
Nieuwsbrieven Collectie
Het aantal leden steeg met 2,2%. Dit komt mede doordat we meer jongeren aan ons weten te binden door de verhoging van de leeftijdsgrens van het gratis lidmaatschap van 16 naar 18 jaar, conform de certificeringseis. Er kwamen 7,4% minder bezoekers naar de fysieke bibliotheek. Dit heeft ook te maken met de inkrimping van de openingstijden. De daling van het aantal bezoekers is niet op alle fronten zichtbaar. In Bibliotheek Bergen op Zoom en Steenbergen en in Servicepunt Kruisland en Nieuw-Vossemeer steeg het aantal bezoekers. Het aantal virtuele bezoekers nam toe met 4,2%. Dit komt mede door onze inspanningen om onze digitale dienstverlening te stimuleren, zoals het thuis verlengen en reserveren. Door de vernieuwde nieuwsbrief van het UITpunt klikten steeds meer klanten door naar de site www.uitinbergenopzoom.nl.
Jaarverslag 2012 pagina 23
Wij realiseerden in 2012 meer dan een miljoen uitleningen. Het aantal daalde met 7%. Onze leden kwamen minder vaak naar de bibliotheek en leenden per keer minder materialen. Er zijn duidelijke verschillen tussen de vestigingen te zien. Zo stegen de uitleningen in Bibliotheek Bergen op Zoom en Servicepunt Kruisland en Nieuw-Vossemeer. In de overige vestigingen daalden de uitleningen. Vanwege de opheffing van de minst rendabele uren verminderden de openingstijden met 9,5%. Dit gebeurde onder invloed van de bezuinigingen. Het aantal aanvragen daalde licht met 3%. Omdat steeds meer klanten hun e-mailadres doorgaven en prijs stelden op de nieuwsbrief van de bibliotheek en UITpunt Bergen op Zoom werden er 12,8% meer nieuwsbrieven verstuurd. De collectie daalde met 6,1%. Met name de collectie voor volwassenen kromp, omdat er een tendens is naar kleinere, meer vraaggerichte collecties.
Leeftijd
Bergen op
Steenbergen
Woensdrecht
Overige
Totaal
Zoom 00 t/m 04 jaar
588
210
208
20
1.026
05 t/m 12 jaar
3.864
1.492
1.172
227
6.755
13 t/m 17 jaar
2.812
939
794
547
5.092
18 t/m 30 jaar
686
181
166
74
1.107
31 t/m 64 jaar
3.158
1.073
1.080
244
5.555
65+
1.520
449
452
56
2.477
380
171
160
7
718
13.008
4.515
4.032
1.175
22.730
Overige Totaal
Jaarverslag 2012 pagina 24
Aantal leden
Aantal
Deelnemers-
inwoners
percentage
Bergen op Zoom
9.954
51.823
19,2%
Halsteren
2.788
12.543
22,2%
266
1.911
13,9%
Lepelstraat Zonder adres Totaal gemeente Bergen op Zoom Steenbergen
9 13.008
66.286
19,6%
2.638
11.318
23,3%
Welberg Dinteloord
1.221 1.023
5.608
18,2%
Kruisland
298
2.364
12,6%
Nieuw-Vossemeer
437
2.350
18,6%
De Heen
119
543
21,9%
4.515
23.404
19,3%
Hoogerheide
2.170
9.068
23,9%
Ossendrecht
1.038
5.246
19,8%
Huijbergen
225
2.143
10,5%
Putte
219
3.706
5,9%
Woensdrecht
380
1.482
25,6%
Totaal gemeente Woensdrecht
4.032
21.645
18,6%
Overige gemeenten
1.175
Totaal gemeente Steenbergen
(met name gemeente Tholen en Roosendaal) Totaal
22.730
111.335
Jaarverslag 2012 pagina 25
Bezoekers
Bezoekers
fysieke
Totaal
virtuele bibliotheek
bibliotheken
Bergen op Zoom
240.991
uitinbergenopzoom.nl
63.180
159.265
Halsteren
38.650
Steenbergen
49.121
Dinteloord
18.456
Kruisland
1.323
Nieuw-Vossemeer
1.428
Hoogerheide
57.961
Ossendrecht
12.466
Totaal
markiezaatsbibliotheken.nl
338.670
Bergen op
304.171
Steenbergen
Woensdrecht
642.841
Totaal
Zoom Bergen op Zoom
429.103
Halsteren
137.841
Steenbergen
177.075
Dinteloord
52.811
Kruisland
4.631
Nieuw-Vossemeer
4.998
Hoogerheide
190.992
Dinteloord Totaal
42.891 566.944
239.515
233.883
1.040.342
Jaarverslag 2012 pagina 26
Bergen op Zoom
41,5
Halsteren
19,0
Totaal gemeente Bergen op Zoom
60,5
Steenbergen
21,5
Dinteloord
12,0
Kruisland
9,0
Nieuw-Vossemeer
10,5
Totaal gemeente Steenbergen
53,0
Hoogerheide
21,5
Ossendrecht
12,0
Totaal gemeente Woensdrecht
33,5
Totaal
147,0
Geleverde aanvragen door collega bibliotheken voor Markiezaatsleners
1.515
Geleverde aanvragen door Bibliotheek Het Markiezaat aan leners van collega bibliotheken
279
Totaal
1.794
Abonnees op de nieuwsbrief van de bibliotheek
9.829
Abonnees op de nieuwsbrief van het UITpunt
3.242
Abonnees op de zakelijke nieuwsbrief van het UITpunt voor het culturele veld Totaal
13.664
Jeugdverhalen
50.872
Jeugd informatief
15.704
Jeugd dvd’s en blu-rays
2.728
Romans
47.357
Volwassen informatief
36.978
Volwassen dvd’s en blu-rays Totaal
593
2.790 156.429
Jaarverslag 2012 pagina 27
