Romeinen
2
Beste lezer, In 2016 wordt voor de derde keer de Romeinenweek georganiseerd. Nog steeds vinden we oude herinneringen aan de tijd dat de Romeinen in ons land waren. De NOBB heeft vele materialen over de Romeinse oudheid en het Romeinse Rijk. In het eerste deel van het advies een kennismaking voor volwassenen, het tweede deel bevat informatie voor de jeugd, en tenslotte nog een paar dvd-video’s. Een keuze daaruit maken, lijkt soms ondoenlijk. Met dit verhaaladvies willen de verhalencoaches van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken u een steuntje in de rug geven. Het is daarbij niet onze bedoeling álle of alleen de allerbeste boeken en films te presenteren. Naast thema-adviezen kunt u bij de verhalencoaches van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken ook een persoonlijk verhaaladvies krijgen. Na een persoonlijk gesprek gaat uw verhalencoach op zoek naar verhalen (in boeken, films, muziek) die bij u passen, maar u ook prikkelen en verrassen. Voor meer informatie kunt u terecht in de bibliotheek.
Veel verhalenplezier! Verhalencoaches Noord Oost Brabantse Bibliotheken
Veni, vidi, vici (Ik kwam, zag en overwon). Julius Caesar (Romeins keizer 101-44 BC):
Kennismaking De tijd van Romeinen en Germanen/ Speet, Ben Het tweede deel in de reeks 'Kleine geschiedenis van Nederland' (KGN) beschrijft de Romeinse periode in Nederland (0-500). Het boek beslaat vier delen: militaire, politieke, sociaaleconomische en religieuze ontwikkelingen. Speet citeert veelvuldig uit Romeinse bronnen, de enige beschikbare teksten uit die periode. Het is dan ook onvermijdelijk vooral een geschiedenis van het Romeinse deel van Nederland, ten zuiden van de Rijn en vaak het Romeinse Rijk als geheel. De in de titel genoemde Germanen zien we voornamelijk door Romeinse ogen. Auteur Ben Speet (1951) is docent aan een lerarenopleiding in Amsterdam.
De Romeinen voor dummies / De la Bédoyère, Guy De Romeinse geschiedenis in zes stukken ingedeeld: politieke organisatie, het dagelijkse leven, de opkomst van Rome, de bloeiperiode en de ondergang. Het laatste deel is een deel met lijstjes (bijvoorbeeld: de tien beste Romeinen, de tien grootste vijanden van de Romeinen). Als epiloog heeft de Nederlandse redactie van de Dummies-reeks nog een kort hoofdstuk toegevoegd over de Romeinen in Nederland en België. Het boek is vooral geschikt als introductie tot de complexe geschiedenis van het Romeinse rijk. Daarnaast is het een overzichtelijk naslagwerk voor de gevorderde lezer. Met een register, een aantal afbeeldingen en cartoons in zwart-wit en talrijke tekstkaders.
3
Kennismaking Gladiatoren/ Meijer, Fik De wreedheid van de Romeinen - vooral bij de gladiatorenspelen - heeft altijd afkeer opgewekt. De auteur, hoogleraar Oude Geschiedenis aan de UvA, legt in dit opmerkelijke boek uit, dat die spelen ontstaan zijn vanuit begrafenisriten en uiteindelijk een publiek verschijnsel werden met een politieke achtergrond. Hij bespreekt uitvoerig de soorten gladiatoren, hun opleiding en status, de vechttechnieken en ook de vrouwelijke gladiatoren. Ook de bouwwerken waar de spelen plaatsvonden, komen aan de orde, de dierengevechten, de veiligheid van het publiek en het opruimen van de kadavers. Daarna volgt nog een aardig gedeelte over de gladiatoren in de filmkunst en de geschiedenis van het Colosseum.
Keizers van het Colosseum/ Hooff, Anton van Dit boek beschrijft de manier waarop de Flavische dynastie ten tijde van de Romeinse heerschappij, het keizerschap invulde. Zowel het voortraject dat leidde tot het keizerschap alsmede de regeerperiode en opvolging komen minutieus aan bod. Niet alle Flavii waren even geliefd of succesvol; ze hebben echter wel een stempel gedrukt op de geschiedenis van het Romeinse rijk. Wat hadden alle Flavii met elkaar gemeen? Hoe vulden ze hun militaire en politieke leiderschap in? En wat voor rol speelde het Colosseum hierin? Voorzien van kaartjes en afbeeldingen in zwart-wit, een katern kleurenfoto's, een literatuurlijst, eindnoten en een register. De auteur is voormalig universitair hoofddocent klassieke geschiedenis te Nijmegen.
4
Verhalen in de Romeinse tijd Oorlog in het oostern / Sidebottom, Harry De auteur, docent klassieke geschiedenis aan de Oxford University, presenteert de eerste roman van een serie. Een Romeins generaal wordt in 238 n.C. tot gouverneur van Arete benoemd. Hij versterkt de zwakke muren en legt voorraden aan. De eerste aanvallen van de Perzen weet hij succesvol af te slaan. Door verraad valt de stad ten slotte toch in handen van de Perzen. De generaal ontsnapt met een klein gevolg. Hoe het verder gaat wordt in de volgende delen beschreven. Uitgebreide verantwoording, kaartjes, literatuuropgaven en verklarende woordenlijst.
Ravenhart / Visser, Jan Het verhaal speelt zich af in de tijd van de Romeinen, in het jaar 12 voor Christus tot plusminus 45 na Christus. Indertijd bouwde de Romeinen een fort genaamd Castellum Flevum, het huidige Velsen. De bedoeling was de opstandige Germaanse stam der Chauken te bestrijden die in opstand kwamen tegen de Romeinse overheersing. Voor de Friezen, de hoofdpersonen, betekende dat een alliantie met de Romeinen, aangezien de Chauken als een vijandige stam werden beschouwd. Toch gingen na verloop van tijd ook de Friezen zich tegen de Romeinen keren vanwege de vele belasting die betaald moest worden en het feit dat Castellum Flevum op heilige grond was gebouwd. Hoofdpersoon is ene Rudgar en het is vanuit zijn perspectief dat het verhaal verteld wordt. Hij komt in aanraking met de Romeinen en ziet de strijd zich ontplooien in de loop der jaren: een heftige strijd! Tevens wordt hij verliefd op een Romeins meisje, een liefde die onhoudbaar lijkt door de opstand van de Friezen tegen de Romeinen.
5
Verhalen in de Romeinse tijd Ik, Claudia / May, Antoinette Claudia is de nicht van een belangrijke Romeinse veldheer en ziet in haar dromen vaak gebeurtenissen die later werkelijkheid worden. Zij volgt haar man, Pontius Pilatus, naar Judea. Als Pilatus gedwongen wordt om Jezus terecht te stellen, waarschuwt zij hem tijdens de rechtszitting dat Jezus onschuldig is. Dit bijbelse gegeven vormt een bescheiden deel van deze fictieve biografie. De verhaallijn is spannend door de liefdesperikelen en hofintriges in het Romeinse rijk in de jaren 16-65 na Chr.
Griekse en Romeinse sagen/ Schwab, Gustav Deze bundel bevat de gehele verzameling Griekse en Romeinse mythen en sagen zoals naverteld door de bekende verteller Gustav Schwab (vertaald uit het Duits). Op basis van de antieke bronnen, met name Homerus, Vergilius, Ovidius en de tragediedichters, heeft Schwab de Griekse en Romeinse mythen op levendige wijze naverteld. Naast de grote cycli over de Argonauten, Herakles, de Trojaanse oorlog en de avonturen van Aeneas, krijgen ook kortere mythen en sagen een plaats, bijvoorbeeld over Prometheus, Orpheus of Pentheus. Zowel voor lezers die al iets weten van de antieke mythologie als voor nieuwelingen op dit terrein is deze bundel onovertroffen in zijn rijkdom aan verhalen en leesplezier. Achterin een handig overzicht van de goden en een uitvoerig register.
6
Informatie voor jeugd Wees blij dat je geen Romeinse gladiator bent / Malam, John Tijdens een (Bataafse?) opstand in de eerste eeuw na Christus worden Galliërs gevangengenomen door de Romeinen en als slaaf in Rome geveild. Als je dit overkomt laat de nieuwe eigenaar, een rijke Romein, je met andere lotgenoten ‘opleiden’ tot gladiator. Op ontsnappingspogingen staan strenge straffen. Als dan de dag van je eerste gevecht op leven en dood is aangebroken zijn je overlevingskansen beperkt. Je kunt via de keizer het publiek om genade smeken, maar vaak is dat uitstel van executie. Behalve bij man- tot- mangevechten word je ook betrokken bij zeeslagen en gevechten met wilde dieren. Dit leerzame wereldoriënterende boek bevat een inhoudsopgave, woordenlijst en register. Het is geschikt voor o.a. geschiedenisonderwijs in de bovenbouw van het primair onderwijs.
De Romeinen/ Samuels, Charlie Met welke uitvindingen en technieken brachten de Romeinen in de oudheid hun leven op een hoger peil? De Romeinen namen veel ideeën over van andere volken als de Etrusken en Grieken. Ze blonken uit in de bouwkunst; veel van hun gebouwen, waaronder aquaducten, staan nu nog overeind! De Romeinen vonden o.a. de baksteen uit en het cement. Heden ten dage maken wij nog steeds gebruik van o.a. hun (Romeinse) letters en dito kalender. De Romeinen hebben destijds grote vorderingen gemaakt op o.a. technisch en wetenschappelijk gebied. Bevat o.a. tijdlijn, verklarende woordenlijst, register en enige verwijzingen naar o.a. websites. Maakt deel uit van de serie 'Technologie in de oudheid'*. Hoewel er veel boeken over de Romeinse oudheid zijn verschenen, is dit een van de weinige die uitsluitend op de technologie ingaat. Vanaf ca. 11 jaar.
7
Informatie voor jeugd Paarden, zwaarden en rare baarden/ Meijer, Fik Sport in de oudheid, met nadruk op Rome en Byzantium. Specialist Fik Meijer en Jan Paul Schutten hebben de handen ineengeslagen. Klare-lijn-striptekenaar Eric Heuvel zorgde voor de vele zwart-witillustraties en het omslag. De auteurs wilden een sporttijdschrift imiteren. Een tijdschrift uit de Romeinse tijd, met reportages, interviews, live-verslagen, achtergronden, recensies, advertenties en columns. Dit boek is een unieke gelegenheid om te ontdekken dat sport in de oudheid veel overeenkomsten heeft met de huidige sportbeoefening maar dat de verhalen van toen eigenlijk spannender zijn dan wat je nu in een sportrubriek leest. Vanaf ca. 11 jaar.
Avé, Caesar / Dam, Arend van Romeinse legertroepen zijn op weg naar de lage landen en nemen stormenderhand - goedschiks of kwaadschiks - grote gebieden in. Vierhonderd jaar later trekken zij zich terug, een veranderde wereld achterlatend. I n tien korte verhalen schetst de auteur een levendig beeld van het leven in de lage landen ten tijde van de Romeinse overheersing, op grappige wijze zichtbaar gemaakt met cartoonachtige kleurenillustraties van verschillende afmetingen. Het zijn verhalen over veldtochten, samenwerking en opstand, soldatenleven en dagelijkse bezigheden. Op de schutbladen staat een getekende landkaart van de lage landen en het Romeinse Rijk. Met inhoudsopgave en een voorwoord van de auteur. Voorlezen vanaf ca. 7 jaar, zelf lezen vanaf ca. 9 jaar.
8
Leesboeken spelend in de Romeinse tijd Een meesterlijk plan/ Pool, Joyce Zo’n 2050 jaar geleden zorgt de 12-jarige Tyr de slingeraar er samen met zijn vriend Roan en zijn hond Wolf voor dat de Romeinen de Friezen voortaan met rust laten en dat deze geen belasting meer hoeven te betalen. Deel uit de serie 'Historische Helden'*, waarin de lezer teruggaat in de tijd. Met een kaart van Nederland in die tijd. Handig voor werkstukken en spreekbeurten. Vanaf ca. 10 jaar.
Vechten voor vrijheid/ Scarrow, Simon De proloog speelt zich af in de tijd van de slavenopstanden onder leiding van Spartacus. Het slavenleger wordt verslagen, waarbij een centurion het leven van zijn generaal redt. Het hoofdverhaal begint tien jaar later. De centurion leeft op een boerderij met zijn vrouw en 10-jarige zoon Marcus. Als de centurion zijn schulden niet kan afbetalen, wordt hij voor de ogen van zijn zoon vermoord. Marcus en zijn moeder worden door een slavenhandelaar meegenomen. Marcus zint op wraak en doet er alles aan om in contact te komen met de generaal wiens leven zijn vader gered heeft. Maar dan moet hij eerst de gladiatorenschool zien te overleven. Marcus is een wat naïeve jongen die nog weinig van het leven gezien heeft. Nu hij in contact met slaven komt, gaat hij inzien dat er meer onrecht in de wereld is, dan wat hem is aangedaan. Hij is de kleinste jongen op de gladiatorenschool, maar heel dapper en rechtvaardig. Vanaf ca. 11 jaar.
9
Leesboeken spelend in de Romeinse tijd De slavenring / Vlugt, Simone van der De Germaanse Folkrad en de Romeinse Chloë dienen als slaven bij heer Lucius in Pompeji. Ze hebben het zwaar. Folkrad besluit te vluchten, Chloë blijft in Pompeji. Dan barst de Vesuvius uit… Historisch jeugdboek dat rijk is aan gebeurtenissen en waarin in vlotte, korte zinnen een overtuigend beeld geschetst wordt van het leven binnen het Romeinse Rijk. De galeien, de slavenhandel, gladiatorengevechten, de positie van de vrouw.. De finale, met de uitbarsting van de Vesuvius, is ijzersterk, beklemmend en angstaanjagend. Het boek bevat een epiloog, waarin over de opgraving van Pompeji wordt verteld, een woordenlijst, een overzicht van Romeinse munteenheden en namen van steden en landstreken. Vanaf ca. 13 jaar.
Epinona/ De Bel, Marc Epinona (ik-figuur), is lid van de Comatos-clan. De Comatos-clan leefde vanaf ca. 140 voor Christus in het land van de Eburonen (Gallië), de huidige omgeving van Belgisch-Limburg, de streek rond Tongeren. We leren het harde dagelijkse bestaan kennen van een aantal Germaanse volkeren uit de streek. Het is een periode van leven en overleven, van bijgeloof en rituelen. Naast het feit dat er in dit verhaal voortdurend gevochten moet worden – stammen onderling, maar ook stammen die zich verenigen teneinde zich te kunnen verdedigen tegen de Romeinse legers die het gebied komen bezetten – is er ook oog voor de dagelijkse gewoonten en gebruiken, het voedsel, de huisnijverheid, omgang met huisdieren, vriendschappen, mannen en vrouwen, het gebruik van kruiden, volkswijsheden en dorpsfeesten. Vanaf ca. 12 jaar.
10
DVD-video informatief I, Caesar In deze BBC-serie uit 1997 wordt de opkomst en ondergang van het Romeinse Rijk getoond door de levens van zes toonaangevende keizers. Even rustig als gedegen worden Caesar, Augustus, Hadrianus, Nero, Constantijn en Justinianus geportretteerd. Alle met hun eigen rol in deze geschiedenis. Eigentijdse bronnen en Britse historici plaatsen de keizers in hun kader. Wat rest uit het verleden vormt het beeldend materiaal. Voor de geïnteresseerde leek en de politicus die wil weten hoe hij macht verwerft en vasthoudt.
Het leven van de Romeinen Britse documentaire (2002) van Discovery waarin een beeld geschetst wordt van de 'verborgen' geschiedenis van 'de gewone Romein' rond het begin van onze jaartelling. Presentator Terry Jones (1942) studeerde middeleeuwse Engelse literatuur in Oxford en werkte bij de BBC. Hij vertelt via de arme Marcus en Judith over de sociale omstandigheden van de Romeinse bevolking, voor zover bekend. Rome was rijk, het zoog alle rijkdom uit het Midden-Oosten op, er was goede hygiëne met baden en riolen. Men at brood, had kruiden, honing, olijfolie, gist; men dronk water en wijn. De vrouwen waren vrij onafhankelijk. Slaaf zijn was vaak beter dan vrij zijn en arm. Ongewenste kinderen gooide men bij het vuil. Onderhoudende, beschouwende en vaak humoristische vertelling waarin een globaal beeld wordt geschetst van de gewone Romein, vergeleken met de rijke Romein, en soms ook met onze tijd: illegale immigranten zijn de huidige slaven.
11
DVD-video Centurion Een historische actiefilm uit 2010 van Neil Marshall In 117 n.Chr. trekken de Romeinse centurion Quintus Dias en een aantal soldaten van het Negende Legioen ten strijde tegen de Picten in het huidige grensgebied tussen Engeland en Schotland. Deze Picten bedienen zich van meedogenloze guerillatactieken.
Pompeii Romantische avonturen- en spektakelfilm uit 2014 van Paul W.S. De Keltische Milo wordt als klein jongetje gevangen genomen tijdens de Romeinse verovering van Brittannia. Zeventien jaar later strijdt hij letterlijk om zijn leven als gladiator in de arena van Pompeii. Hij raakt verliefd op de onbereikbare Cassia, de dochter van een rijke koopman. Cassia heeft ook gevoelens voor Milo, maar zij zal moeten trouwen met de brute senator Corvus. Ondertussen blijft het niet stil rond de nabijgelegen vulkaan Vesuvius. In het heetst van de strijd in de arena, barst ook de Vesuvius los. Pompeii verandert in een grote vuurzee en de vraag is wie op tijd kan ontkomen.
12
Weblinks over Romeinen Ontmoet Romeinen in het Archeon: https://www.archeon.nl/index.html https://www.archeon.nl/index.html?gclid=Cj0KEQjwrte4BRDoYi3y5_AhZ4BEiQAzIFxn7V5w7e8tTNpwthWy3DJRI5_Kdr15kfqx xEYhk66IIcaAryr8P8HAQ http://www.geschiedenisvoorkinderen.nl/romeinen/ http://hetklokhuis.nl/onderwerp/romeinen http://www.schooltv.nl/programma/welkom-bij-de-romeinen/ http://www.geschiedenis.nl/index.php?go=home.showBericht& bericht_id=3733 http://www.museumhetvalkhof.nl/ http://www.museumhetvalkhof.nl/images/stories/downloads/e ducatie/Spreekbeurt_of_werkstuk_Romeins_Nijmegen.pdf http://www.romeinselimes.nl/nl http://historiek.net/romeinse-rijk/#.VxXuqHp1a2g http://www.romanaqueducts.info/romeineninnederland/romei neninnederland.htm http://www.rmo.nl/ http://www.historischnieuwsblad.nl/thema/romeinen-enbataven/index.html
13
14
