Berichten over natuur en milieu-educatie in Nijmegen april 2010

NME

nieuws

Berichten over natuur en milieu-educatie in Nijmegen

Redactioneel Mooimaaktechniek, een introductieworkshop over smaaklessen, het Zwanenbroekje, een millieniumdoelenkoffer, wereldvlinders, schooltuin Wielewaal; dit en nog veel meer nieuw en vernieuwd aanbod voor natuuronderwijs kunt u lezen in deze boordevolle voorjaarseditie van NME-nieuws. Een aantal activiteiten vindt al plaats in april en hierbij is aanmelding vooraf vereist. Wij vragen u dan ook deze nieuwsbrief tijdig onder de aandacht van alle leerkrachten te brengen. Per locatie ontvangt u één inkijkexemplaar.

april 2010

INHOUD Redactioneel Girlsday Mooimaaktechniek Waterwerkers Zie ze vliegen Ontdekkingstochten in de natuur Met IVN in het Zwanenbroekje Nieuwe leskisten 2010-2011 Smaaklessen Koffer met Milleniumdoelen Wereldwijzeronderwijs.nl Projecten op maat bij Slingertouw Waarom Struinen Nieuwe naam HTL Wereld Vlinders voor goede doe Schooltuin Wielewaal Colofon

1 2 3 3 2 2 3 4 4 5 5 5 5 6 6 6

GIRLSDAY TCCN: MOOIMAAKTECHNIEK Het Technisch Creatief Centrum Nijmegen (TCCN) doet mee aan de Girlsday 2010. Dit internationale evenement vindt plaats op 22 april en richt zich op meisjes tussen de 10 en 15 jaar. Het Technisch Creatief Centrum Nijmegen verzorgt, in samenwerking met het Junior Technovium, een techniekactiviteit voor meisjes in de hoogste klassen van het basisonderwijs. Dit jaar is het thema: “uiterlijke verzorging”. Meisjes kunnen bij het TCCN kiezen uit een aantal werkstukken, zoals het maken van een spiegeltje met een metalen versiering, een sieraad van speksteen en een houten opberghart voor spulletjes. Bij het Junior Technovium kunnen meisjes een aantal chemieopdrachten doen, zoals lippengloss en gel maken. De meeste meisjes hebben bij het woord ‘techniek’ de associatie: saai, moeilijk en niet sociaal. Techniek heeft echter veel dimensies. Het is niet alleen het ‘maken’, maar ook het ontwerpen, analyseren, toepassen en verkopen. De menselijke kant van techniek, de verzorging, kan niet zonder techniek en ook in de medische wereld werken veel ingenieurs. Juist deze kant van techniek laat het TCCN tijdens de Girlsday zien. Basisscholen kunnen meisjes uit groep 6, 7 en 8 aanmelden voor de Girlsday bij het TCCN Meer informatie (Erna Visser) 024-3602348

22 april: aan de slag op Girlsday: met uiterlijke verzorging !

2

april 2010, NME nieuws

2

Tentoonstellingen Natuurmuseum Nijmegen Waterwerkers – 7 februari t/m 29 augustus Deze spetterende interactieve tentoonstelling laat jong en oud stilstaan bij de rol die de mens speelt in de kringloop van het water. Waterwerkers neemt je mee in een wereld die verdacht veel op onze eigen wereld lijkt, maar waarin ruimte is voor ontdekken, beleven en verwondering.

Zie ze vliegen! - t/m 27 juni 2010 In deze eigen productie van het Natuurmuseum staat het herkennen van vogels centraal, aan de hand van hun geluid, sporen, gedrag en uiterlijk. Er zijn talrijke voorwerpen uit de verzameling van het museum te zien: opgezette vogels, vogelschedels, nesten, foto’s en sporen als veren en braakballen. De voorwerpen zijn opgesteld in zwevende vitrines. Het publiek ziet ze letterlijk vliegen! Al laten sommige vogels zich niet zien; je kunt ze vaak wel horen. Zo kent elke vogel zijn eigen specifieke geluiden. In de tentoonstelling is het mogelijk een vogelgeluidenspel te spelen, waardoor je leert luisteren naar specifieke verschillen in geluid tussen vogels en ontdekt welk geluid bij een bepaalde vogel hoort. In Zie ze vliegen! kun je ook deelnemen aan het Vogelexamen. Een videoproductie laat vogels zien in hun natuurlijke omgeving. Welke vogel vloog daar voorbij? En wie is die vroege vogel die uit volle borst zingt bij het ochtendgloren?

Waterwerkers vertelt het verhaal van een Waterfabriek. Directeur Wildwater en zijn assistent Drup zorgen ervoor dat er voldoende schoon drinkwater is en dat vies water weer schoon wordt. Alles lijkt goed te gaan in de fabriek, totdat Wildwater zijn been breekt tijdens het schoonmaken. Assistent Drup zit met zijn handen in het haar. Dadelijk krijgen de mensen vies water uit de kraan of erger: straks is er helemaal geen water meer! Kun jij misschien helpen om de fabriek weer draaiende te krijgen? Daarvoor moet je wel heel wat van water weten. Help assistent Drup in de geheime kamer met waterproefjes, kijk bij de grondwatermeter, bezoek de waterstraat en help de leidingen weer aan te sluiten. Voor meer informatie over groepsbezoek en reserveringen neemt u contact op met Ingrid van Kessel (dinsdag t/m vrijdag), telefoon 024 - 3297070.

Ontdekkingstochten voor kinderen Het Natuurmuseum Nijmegen organiseert samen met IVN Rijk van Nijmegen ontdekkingstochten in de natuur voor kinderen van 8 tot 12 jaar (zie poster). We gaan strandjutten in de Stadswaard, watermonsters bekijken in de Ooypolder, naar de groententuin op Landgoed Grootstal. op survivaltocht in de Stadwaard en op pad met de schaapsherder. Meer informatie over de ontdekkingstochten staat op de website www.natuurmuseum.nl en op www.ivn.nl/rijkvannijmegen. Deelname kost € 3,-. Opgeven bij het museum, telefoon 024-3297070.

Tentoonstellingen en ontdekkingstochten !

3

april 2010, NME nieuws

3

Met IVN in het Zwanenbroekje Het Zwanenbroekje is een natuurontwikkelingsgebied aan de voet van de stuwwal, in de Ooypolder. De voormalige weidegronden zijn omgezet in “nieuwe natuur” met rietmoeras, vistrappen, poelen, een nectarkroeg… Je komt er Rode Geuzen (runderen) tegen die het gras kort houden, je vindt er de sporen van bevers, reeën en vossen en misschien hoor je in het riet wel de roerdomp!. Bij het beheer van het gebied kunnen de leerlingen een handje helpen: Wilgen snoeien, een takkenril maken (dit is een stapel snoeiafval waar kleine dieren als muizen en padden kunnen wegkruipen) of een broedhoop voor de gladde slang. Veldwerk kan worden uitgevoerd van september tot maart. De activiteit duurt 1½ uur en wordt voorafgegaan door een Powerpoint presentatie (duur 60 minuten) in de klas. In de maanden april t/m juli mogen we de dieren niet door veldwerk verstoren. Dan kunnen de leerlingen op zoek naar het leven in en om het water, met behulp van de materialen uit onze waterleskist. Ook deze activiteit duurt 1½ uur. Beide activiteiten zijn zeer geschikt voor scholen in de Ooy en Oost-Nijmegen. Inschrijven is mogelijk voor het komend schooljaar. Info: IVN, Helen van der Ven, 024-3226008.

Nieuwe leskisten voor het schooljaar 2010-2011 Natuurmuseum Nijmegen heeft de leskist ‘Spot de stadsvogel’ gemaakt, en kan die nu aanbieden voor groep 5-6 . Dankzij een projectsubsidie van de gemeente Nijmegen zijn er nog vier nieuwe of vernieuwde leskisten toegevoegd aan het aanbod van het documentatiecentrum. Deze zijn samengesteld door het MEC, deels in samenwerking met het Natuurmuseum. Het gaat om de volgende leskisten: ‘Pieter Pier’ (groep 1-3), ‘Lievebeest’ (groep 1-2), ‘Professor Steentjes’ (groep 5-6) en ‘Broeikas’ (groep 7-8). En zo zullen er in de loop van volgend schooljaar nog meer

nieuwe leskisten beschikbaar komen. Tenslotte heeft Waterschap Rivierenland hun nieuwe waterkoffer in beheer gegeven van het documentatiecentrum. Ook deze leskist is het komend schooljaar te reserveren. Meer informatie over deze leskisten vindt u op www.natuurmuseum.nl en www.mecnijmegen.nl. Heeft u vragen? Stuur een mail naar [email protected] of bel: 024-3297070.

Nieuwe natuur in het Zwanenbroekje!

4

april 2010, NME nieuws

4

Smaaklessen Wist je dat je proeft met je tong, je neus, je ogen én je oren? Waar en hoe wordt sinaasappelsap gemaakt? Weet jij wat een pastinaak is? Hoe smaakt umamie? Smaaklessen is een lesprogramma over voeding en voedsel voor alle klassen van het basisonderwijs. De positieve en ervaringsgerichte aanpak maakt kinderen nieuwsgierig naar hun eten. Iedere school die met Smaaklessen aan de slag wil, ontvangt kosteloos een uitgebreid startpakket. Het startpakket bestaat uit een Smaakleskist, verschillende posters en een introductieworkshop. In de Smaakleskist zit het lesmateriaal voor de hele school, inclusief boekjes voor de leerlingen en veel gebruikte of moeilijk verkrijgbare producten. Na het volgen van de introductieworkshop kun je in je eigen Smaaklessen gegeven op school. Ben jij ook enthousiast geworden over Smaaklessen? 28 april 2010 is er een introductieworkshop van Smaaklessen in Nijmegen. Schrijf jouw school in als Smaaklesschool op www.smaaklessen.nl Kom naar de introductieworkshop en neem de Smaakleskist mee naar school! Meer info: 0317-485966, [email protected] / www.smaaklessen.nl

De Millennium doelen in de klas met de ‘Wij(&)de Wereldkoffer’ De kist gaat open en sterke geuren vullen de klas. ‘Het ruikt naar zo’n wereldwinkel”, merkt een leerling op. De leerlingen zijn zojuist gestart met de ‘Wij(&)de Wereldkoffer’. Ze hebben er zin in. De komende weken openen ze zo nu en dan een onderdeel uit de koffer en ontdekken ze hoe het leven in Nepal eruit ziet. Met deze fictieve reis passeren een paar Millennium doelen de revue. De leskoffers zijn onlangs ontwikkeld door COS Gelderland (centrum voor internationale samenwerking) i.s.m. COS Utrecht en enkele Derde Kamerleden. De Wij(&)de Wereldkoffer is een schoolbreed inzetbare leskoffer op drie niveaus. Iedere bouw reist naar een ander land (Tanzania, Nepal of Nicaragua). De leerlingen stappen meteen in het verhaal. De een kan niet wachten om op reis te gaan: “Ik wil op avontuur! ” en “Ik wil wel eens met het vliegtuig!”. De ander blijft liever thuis: “Soms is er oorlog in een land en daar wil ik niet naartoe”. Een ander is bang voor taalproblemen. Met hun tas, paspoort en reisboek maken de leerlingen een reis met de koffer en ontmoeten ze fictieve kinderen. Deze kinderen creëren ze deels zelf. Ze gaan ermee naar de markt, de school, het huis…

Zo komen ze in aanraking met de levensomstandigheden van de kinderen daar. Als ze weer thuis zijn wordt er een vertaalslag naar de Millenniumdoelen gemaakt. Ze ontwikkelen eigen wensen voor de kinderen die ze hebben ontmoet. Tot slot komen de leerlingen in actie om zelf hun steentje bij te

dragen aan het bereiken van de Millenniumdoelen. De verhaallijn wordt verteld via een prentenboek. Gedurende de reis doen de leerlingen 15 tot 20 opdrachten aan de hand van de producten uit de koffers. Een dvd met begeleidende geluiden, foto’s en filmpjes visualiseren de reis. Meer informatie: [email protected], tel. 024-3233018.

28 april: Introductieworkshop smaaklessen !

5

april 2010, NME nieuws

5

www.wereldwijzeronderwijs.nl Op deze nieuwe website van de onderwijsgroep van COS Gelderland leest u hoe u advies, informatie en begeleiding krijgt om de wereld in de klas te halen. Het COS is gespecialiseerd in voorlichting en educatie over mondiale vraagstukken. Scholen doen regelmatig een beroep op ons om hun lessen of projectweken in te vullen met onze onderwijsprogramma’s over maatschappelijke thema’s of met gastlessen die voor henzelf soms lastig zijn te organiseren. Hierbij spelen wij zoveel mogelijk in op uw wensen en behoeften. Het doel is dat leerlingen als meer bewuste wereldburgers gaan denken en zich daar ook naar gaan gedragen.

Middels een persoonlijk gesprek met leerkrachten inventariseren wij welke vragen, behoeftes en wensen er leven als het gaat om de invulling van mondiale thema’s. Hieruit vloeit een advies op maat waarbij naast de COS onderwijsprogramma’s ook onderwijsprojecten en -activiteiten van overige organisaties worden meegenomen. Meer info: [email protected], www.wereldwijzeronderwijs.nl

Projecten ‘Op maat’ bij Een Slingertouw Naast de reguliere Kennismaken met Technieklessen biedt Een Slingertouw ook kant en klare projecten aan. Zo’n project bestaat uit 1 tot 5 lessen rond een bepaald thema. Voorbeelden van thema’s zijn: Transport, Heksen en Drankjes en Prehistorie. Wat we echter ook doen is een les (of meerdere lessen) samenstellen voor een thema wat u al behandelt in de klas en wat dus helemaal aansluit bij uw behoefte. Zo is basisschool De Peppel uit Beuningen bezig met het project Speelgoed en willen graag een bijpassende techniekles voor groep 3-4. Er komen nu drie groepen naar Een Slingertouw die met dit thema gaan werken. Ze gaan in kleine groepjes aan de slag om zelf speelgoed te maken. Een ander voorbeeld is basisschool De Lanteerne die een Middeleeuwse Dag organiseert. Een Slingertouw verzorgt verschillende workshops zoals glas in lood schilderen, middeleeuws koken en munten slaan. De lessen kunnen zowel in ons techniek-ontdeklokaal gegeven worden als op school. Voor meer informatie: Coby de Valk, 024-3733716, [email protected] en www.slingertouw.nl

Waarom Struinen? Struinen betekent in de natuur spelen. Gewoon weer buiten spelen en de meest bijzondere ontdekkingen komen vanzelf! Momenteel wordt een natuurspeelterrein ontwikkeld en aangelegd in het begin van de Ooijpolder, dat wordt ons “Struinparadijs”. Tijdelijke schuil-locatie is basisschool de rode buut in Oost. Deze lente biedt Struin de eerste plaatsten voor kinderen vanaf 3 jaar, want: hoe vroeger buiten, hoe beter voor de ontwikkeling en hoe makkelijker wennen. Voor meer informatie: [email protected] / telefoon 024 - 7506085

Een nieuwe naam en een vernieuwde website De Historische Tuin Lent heeft zijn naam veranderd in: Historische Tuinderij Lent. Waar met het woord Tuin voor veel Lentenaren als vanzelfsprekend een moestuin bedoeld wordt, denken met name stedelingen veel eerder aan een siertuin. Tuinderij schept meer duidelijkheid in wat het museum inhoudt. Neem ook eens een kijkje op de nieuwe website www.historischetuinlent.nl

Projecten op maat bij Een Slingertouw!

6

april 2010, NME nieuws

6

Wereld Vlinders: een kunstwerk voor en van het kind. Voor de kinderen in ontwikkelingslanden is een kunstproject ontwikkeld. Doel van dit kunstproject is ondersteuning geven voor de noodzakelijke levensbehoefte van ieder kind ter wereld in nood. Doe mee met uw klas! Laat leerlingen fantasievolle vlindertekeningen tekeningen in kleur maken (op wit papier, met vetkrijt) en stuur deze op naar Stichting.Naturama. Alle ingezonden tekeningen worden verwerkt in een groot digitaal kunstwerk, de ‘Bruidskamer van een vlinder’, te bekijken op de website www.vlinderkas.com Een kunstenaar kiest enkele ontwerpen uit, die op draagdoeken van natuurlijk vezelmateriaal gedrukt worden. Deze unieke draagdoeken worden te koop aangeboden.

De opbrengst is voor het kind in nood (zie onder andere www.wereldouders.nl en www.orangeangel.org. Voor meer informatie: Stichting Naturama, Boudewijn Corstiaensen, tel. 024-3231718/ [email protected]

Schooltuin Wielewaal Eindelijk echt aan de slag! Dit voorjaar gaan zes groepen Nijmeegse basisschoolleerlingen gedurende een heel groeiseizoen wekelijks tuinieren in de schooltuin Wielewaal (Ooijse dijk). Het project Schooltuinen Nijmegen is een initiatief van Stichting Landwaard en het Milieu Educatie Centrum Nijmegen en wordt ondersteund door de gemeente Nijmegen, de provincie Gelderland en de Europese Unie. Meer informatie: Annerie Rutenfrans, MEC Nijmegen, tel. 024-3730535 of kijk op www.mecnijmegen.nl

COLOFON NME nieuws is een uitgave van het Milieu Educatie Centrum Nijmegen (MEC) en komt tot stand in samenwerking met de Nijmeegse natuur- en milieuorganisaties. Elk voor- en najaar brengen zij u graag op de hoogte van nieuw en vernieuwd aanbod op het gebied van natuur- en milieuonderwijs. NME nieuws vormt zo een actuele aanvulling op de onderwijsbrochure ‘Natuur- en Milieueducatie in Nijmegen’, waarvan ook uw school jaarlijks een exemplaar ontvangt.

Wereldvlinders tekenen voor het goede doel !