Ben X
filmdossier deel leerling werkbladen Sylvain De Bleeckere
GELEZEN EN GEZIEN FILM Nic Balthazar heeft voor zijn debuutfilm niet alleen de regie voor zijn rekening genomen, maar ook het scenario geschreven. Daarbij is hij niet over een nacht ijs gegaan. In 2002 publiceerde hij de jeugdroman Niets was alles wat hij zei. Daarin introduceert hij voor het eerst het hoofdpersonage van BenX, Ben Vertriest. Na de lovende recensies en de goede ontvangst van de roman bewerkte hij zijn boek tot het theaterstuk Niets. Een solo voor acteur en video. Nic Balthazar regisseerde zelf deze succesrijke multimedia-voorstelling met Roel Vanderstukken in de Ben Vertriest-hoofdrol. In het kader van die voorstelling heeft de auteur een kortfilm van 7 minuten gedraaid. Daarin verschijnen enkele Vlaamse acteurs die ook belangrijke rollen in de debuutfilm vertolken: Marijke Pinoy in de rol van de moeder van Ben, Peter De Graef als psychiater, Jakob Beks als leraar metaal, Maarten Claeyssens als Desmet, An Van Gijsegem als Maaike, Ron Cornet als directeur, Wim De Vilder als tv-presentator. In de theaterversie gebruikte Nic Balthazar de muziek van Praga Khan die ook in de film een muzikale hoofdrol speelt. Nic Balthazar heeft met de multimedia-voorstelling de eerste, literaire versie van het verhaal over Ben Vertriest audiovisueel bewerkt. Dat vormde de opstap naar de tweede bewerking, de filmische. Noteer hier jouw eerste indruk van de film, en vermeld ook of je vooraf de roman hebt gelezen of vroeger al de theatervoorstelling hebt gezien. Deel dit bevindingen nadien met de groep.
DOCUMENT Hieronder vind je de eerste twee alinea’s uit het boek Niets was alles wat hij zegt, van Nic Balthazar. Lees die aandachtig en ga dan na hoe de opening van het verhaal in de jeugdroman sterk verschilt van die van de film. Formuleer dat onderscheid. Indien je in het kader van de les de volledige jeugdroman kunt lezen, noteer dan ook nog minstens drie andere verschillen tussen het romanverhaal en het filmverhaal.
Dertien lantaarnpalen links, oversteken over acht zebrastrepen, vijftien palen rechts. Zeven zebrastrepen. Nog zestien palen aan de rechterkant. Daar was de bushalte. Sinds hij kon tellen, had hij alles geteld. Sinds hij als baby kon kruipen, had hij voor zichzelf overal vaste wegen uitgestippeld, die hij
daarna halsstarrig probeerde te volgen. Afwijken van de weg was onzekerheid. En onzekerheid was angst. De bus kwam elk dag om 27 over zeven. Daar kon je van op aan. Dat was zeker. Dat was goed. Daarna was het oorlog. Daarna was het proberen te overleven. Elke dag. Want elke dag werden de regels van het spel veranderd.
LINK In de film komt er maar één link voor naar een boek. Het is een boek dat in de westerse beschaving een grote rol heeft gespeeld en nog speelt. Laat je inspireren door de filmfoto en noteer dan voor jezelf over welk boek het gaat, en vooral hoe het in het filmverhaal zelf voorkomt en meespeelt in meer dan één scène.
WAT IK HOOR EN WAT IK ZIE FILM Film bestaat niet enkel uit beelden. Klanken, geluiden en muziek vormen zeker in het geval van BenX een onmisbaar element van de vertelling. Beschrijf hier hoe de regisseur op een bijzondere en veelzijdige manier de klankband gebruikt om ons het verhaal van Ben te vertellen. Deel jouw bevindingen met de anderen en formuleer samen een besluit.
DOCUMENT Hieronder vind je de tekst van de dEUSsong Include Me Out van Tom Barman, uit het dEUSalbum Pocket Revolution (2005). Bestudeer in groep de song en ga dan na bij welke twee taferelen de regisseur deze song gebruikt. Door de verschillende taferelen krijgt de song er als het ware een andere betekenis. Formuleer in groep hoe dat precies gebeurt in het kader van de twee momenten in het verhaal. Where have i seen this before? When will i feel it again? Somebody opened a door I’m afraid to walk in Imagination will kill If imagination stands still I read it in open book
……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................…………………………
read it in open book
……………………………........................…………………………
Oh man, i read it in books of laughter
……………………………........................…………………………
Oh man, i read it in books of pain What are you talking to me Cause i’m not really there Like a spirit that’s free I’m as light as the air Oh man, i’m as light as the air and floating
……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................…………………………
Oh man, i’m as light as the air and floating
……………………………........................…………………………
Take me on
……………………………........................…………………………
Where the fire winds blow Of where a fallen leaf stays
……………………………........................…………………………
for days
……………………………........................…………………………
on your shoulder
……………………………........................………………………… Cause all i need Is to find my own And that summering drone Illicit and golden Oh lord where have i seen this before Oh lord when will i feel it again Read it in every move Read it in every game Read it in what you do Read it in everything Oh man, as light as the air and floating Oh man, as light as the air and floating Take me on Where the fire winds blow Cause when time stands still I wait until It’s over And all i need Is to find my own And the summering drone
……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................…………………………
Illicit and golden
LINK Ga op het internet op zoek naar de tekst van de song Lonezome Zorro van en door Arno en breng de song zowel tekstueel als emotioneel in verband met het filmverhaal. Vind je dat de regisseur een goede keuze heeft gemaakt om zijn verhaal mee te eindigen? Geef een korte verantwoording en deel het met de groep.
BEN VERTRIEST/BEN X EN SCARLITE/SCARLITE FILM
Het hoofdpersonage van de jongen krijgt in de film twee verschillende namen, terwijl het nevenpersonage van het meisje maar één naam krijgt. Ga na hoe die namen in het verhaal een belangrijke rol spelen en vertrek in je zoektocht vanuit deze filmfoto. Deel jouw bevindingen met de groep.
DOCUMENT Hieronder lees je een gesprek tussen BenX en Scarlite. Kan je die dialoog situeren in het verhaal en kan je vervolgens toelichten wat hier de relatie is tot Ben Vertriest en BenX en hoe Scarlite op haar beurt op die relatie reageert. Heeft die reactie directe gevolgen voor Ben Vertriest? BenX says: Health down Tga ni goe ben zo dood zo doodmoe Scarlite says: Revive held van mijn gat Here to heal you BenX says: To late to heal Game over Time 4 endgame Scarlite says: No endgame Zonder mij Kom
……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................………………………… ……………………………........................…………………………
LINK De film betrekt in het verhaal de online game (Archlord). Noteer hieronder jouw ervaring met online gamen. Die kan direct zijn (wat je zelf al hebt gespeeld online) of indirect (gehoord van vrienden of gelezen in de media). Deel je ervaringen met de groep en bekijk vanuit het inzicht van de groep hoe het online gamen in het filmverhaal een concrete rol speelt in het leven van Ben Vertriest.
DE ENDGAME FILM
Het hoofdpersonage in The New World is zonder enige twijfel de figuur van de jonge prinses
Situeer eerst deze filmfoto in de ontknoping van het verhaal. Beantwoord vanuit dat inzicht dan de volgende opdracht over de endgame. Ben Vertriest spreekt met Scarlite over de endgame. Hij verwijst daarbij zowel naar de game Archlord als naar de realiteit. Geef een concrete invulling van wat Ben eigenlijk bedoelt en hoe die bedoeling in het verhaal heel zichtbaar wordt.
DOCUMENT
Een belangrijk aspect inde ontknoping van de endgame is dat van de zelfdoding. Surf naar de website van de organisatie ‘Zelfmoordpreventie Vlaanderen’ en raadpleeg er het item ’10 gemeenschappelijkheden van suïcide’. Neem drie van de tien waarvan jij denkt dat ze herkenbaar zijn in het filmportret van Ben Vertriest. http://www.zelfmoordpreventievlaandere n.be/index.php Noteer je bevindingen en stel ze voor aan de groep.
LINK In de film komen er talrijke scènes met dokters voor, met als voornaamste figuur de psychiater. Vreemd genoeg is niemand van hen zich bewust dat Ben leeft met de gedachte aan zelfdoding. In een korte flashback leren we dat hij voorheen al met die gedachte heeft gespeeld. Beschrijf de flashback en geef jouw oordeel over de vaststelling dat de medische hulpverleners zich niet van de zelfmoordgedachte van Ben bewust zijn. Link jouw inzichten aan jouw ervaringen met zelfdoding in je directe of verre omgeving en/of via de media (films, reportages). Deel je inzichten met de groep.
KIES PARTIJ! FILM
Analyseer wat er zich hier precies afspeelt. Schenkt aandacht aan tal van details en herinner je tevens de scène zelf uit de film. Beoordeel daarna vanuit jouw perspectief de concrete situatie. Kruip om je standpunt te verwoorden in de huid van één van de leerlingen: het duo Bogaert en Desmet, één van de medeleerlingen van wie we de namen niet kennen, Coppola en Maaike. Leg jouw bevindingen voor aan de groep en ga daarover in gesprek met elkaar en kom tot een gemeenschappelijk besluit.
DOCUMENT Een nieuw fenomeen in onze communicatiesamenleving is het cyberpesten. Wat dit kan betekenen en inhouden, brengt Nic Balthazar in beeld in BenX. Vergelijk even wat er in de film gebeurt met het volgende getuigenis van Brenda, de moeder van Boris. Noteer je gedachten die je hierbij hebt en deel ze mee aan de groep. Bespreek dan samen elkaars inzichten met het doel tot een gemeenschappelijk standpunt te komen. 01/03/06 Brenda, moeder van Boris: Boris stond in zijn blootje op internet. Ik had al een tijdje in de gaten dat er wat scheelde met Boris (13). Op een dag kreeg ik hem niet uit bed. Hij wilde niet naar school. Terwijl hij boven in bed lag, kwam er beneden een berichtje op zijn gsm: ‘Jij bent zeker aan het n**k*n met Nathalie?’ Ik wist niet wat ik las en was volledig van slag. Achteraf hoorde ik dat Boris werd gepest op school en dat Nathalie die dag ook afwezig was. En dat was nog maar het begin van het verhaal. Na de zwemles hadden ze met een gsm een digitale foto genomen van Boris onder de douche. De rest van de klas had er op een website onderschriften bij zitten bedenken. Boris is een wrak. Toen ik dat op school meldde, vertelde de leerkracht dat hij de ‘schuldigen zou zoeken’ maar dat het moeilijk is om wat buiten de school gebeurt te bestraffen. [Klasse voor Ouders 94, maart 2006, p. 6-7]
LINK Surf naar www.pesten.net. Op de site vind je ook een rubriek ‘leerlingen’. Veronderstel even dat je in de huid van Ben kruipt en je bent op die site aan het kijken. Vind je dat die site Ben op een goed spoor kan zetten om aan het probleem iets te doen waarvan hij het slachtoffer is? Noteer je inzichten en leg ze voor aan de groep om daarna samen tot een besluit te komen. Formuleer namelijk samen een zinvol advies aan Ben.
MOEDER EN BEN FILM
I
Het eerste menselijke personage dat we in de film zien, is de moeder van Ben. Eén van de redenen is dat regisseur Nic Balthazar op de televisie het programma Telefacts heeft gezien waar een Gentse moeder kwam getuigen over de zelfmoord van haar jongen die leed aan autisme en op school werd gepest. Analyseer even wat de moeder zegt in de film voor de camera en ga ook na hoe ze zich gedraagt tegenover Ben. Formuleer zelf het verband tussen de twee reeksen beelden van de moeder. Formuleer het in je eigen woorden en kom met de anderen tot een gemeenschappelijk inzicht.
DOCUMENT Ga na welke personages nog voor de camera komen spreken. Som ze op en ga na wat hun getuigenis leert over hen en over de situatie die ze met Ben hebben meegemaakt.
LINK Op zeker ogenblik zien we hoe de moeder van Ben naar een televisieprogramma kijkt. Het betreft een reportage uit Koppen. Ben kijkt mee met haar. Nadien, op het einde van de film, zien we opnieuw de moeder, nu samen met de kleine Jonas, naar een programma kijken waar ze zelf in voorkomt. Hiermee laat Nic Balthazar zien dat de vele interviews deel uitmaken van een televisiereportage over Ben. Waar zien we ergens in de film de cameraploeg die de reportage heeft gemaakt? Welk besluit trek je daaruit? Formuleer het en leg het voor aan de groep. Ten slotte, kijk jij zelf ook soms naar dergelijke reportages? Zo ja, is er één die jou nog is bijgebleven? Vertel het aan de anderen van de groep en luister op jouw beurt naar wat zij daarover te vertellen hebben.
VOOR DE SPIEGEL FILM
De foto toont Ben voor de spiegel. Dagelijks staat hij voor de spiegel, maar wat hij ziet zint hem niet. Ga na hoe de regisseur het beeld van de spiegel en het spiegelbeeld in de vertelling opneemt. Denk daarbij aan volgende detailvragen: Hoeveel spiegelscènes zijn er eigenlijk? Zit er een bepaalde ontwikkeling in of zijn ze daarentegen allemaal ongeveer gelijk? Noteer jouw bevindingen en leg ze voor aan de groep om dan samen tot een volledig beeld te komen. Let nog op het volgende detail. Eén keer komt er een spiegelbeeld van Ben voor dat zich niet situeert in de badkamer thuis.
DOCUMENT Deze afbeedling vertolkt het gevoel van iemand die lijdt aan autisme. Kan je die afbeelding in verband brengen met de taferelen uit de film op het niveau van de gevoelens van Ben. Noteer ze en deel je inzichten mee aan de anderen en ga na hoe jullie elkaar aanvullen.
……………………………………... ……………………………………... …………………………………...… …………………………………....... ...…………………………………… ……………………………………...
LINK In de film deelt de psychiater de diagnose mee. Ben lijdt aan het syndroom van Asperger. Ga na op Wikipedia wat dat betekent en controleer of de informatie die je daar vindt, ook van toepassing is op het personage van Ben. Verklaar je nader.
WAT IS DE WAARDE VAN X? FILM
De titel van de film is BenX. Bekijk even het logo van de film. Beschrijf het beeld van de x. Uit welke wereld komt het voort? Ga vervolgens na hoe je dat kunt koppelen aan de informatie van de regisseur. Hij heeft de titel gevonden in de spreektaal. De titel komt van iemand zoals Ben die zegt: ‘k ben niks. Denk vervolgens ook nog aan de x die je hebt leren kennen in de les wiskunde. Bekijk de hele film even vanuit die verschillende hoeken en formuleer in je eigen woorden een synthese van je overwegingen. Deel die mee aan de anderen en luister vervolgens ook naar hen. Herformuleer dan eventueel jouw eerste synthese.
DOCUMENT Bekijk in groep de trailer van de film op www.benx.be. Beschrijf eerst hoe die beeldend is opgebouwd vooral vanuit het standpunt van de X uit de titel. Welke elementen van de film plaatst de trailer op de voorgrond en welke blijven nog verborgen. Probeer die elementen in groep te omschrijven en vervolgens aan de andere groepen te communiceren. Komen die groepen tot dezelfde vaststellingen? Tot slot nog dit: Zou jij de trailer anders hebben opgevat?
LINK
De film linkt de X van BenX ook aan het fenomeen pesten. Bekijk even deze filmfoto vanuit die optiek. Beschrijf wat het beeld precies weergeeft. Hoe staan die gegevens in relatie tot de betekenis van de x van BenX? Formuleer je bevindingen en leg ze ter discussie voor aan de anderen.
“DURVEN IS ALLES” FILM Het motto van de film is “durven is alles”. Het staat ook afgedrukt op de affiche. Formuleer zelf de betekenis van het motto in het licht van de film. Om dat te kunnen doen, ga je achtereenvolgens even in de schoenen staan van Ben, Maaike, Coppola en de leraar metaal.
………………………………......……..... ………………………………........……... …………………………………...…........ …………………………………................ ...……………………………………........ ……………………………………........... ……………………………………........... …………………………………...…........ …………………………………............… …………………………………............... ……………………...............................… ……................................................……... ………………………........……………... …………………………………...............
DOCUMENT Situeer deze foto in het verhaal. Verklaar in je eigen woorden wat de figuur bijdraagt tot een goed begrip van het motto van de film. Denk daarbij aan de bijzondere relatie tussen deze figuur en het hoofdpersonage.
LINK Link het motto van de film aan jezelf en je klas. Hoe zou jij het motto vertalen voor jezelf en welke vertaling (in de zin van toepassing) stel je voor aan je medeleerlingen als een soort gedragscode voor de hele klas? Noteer het en leg hen voor.
