Belgische gevangenissen Beheer,onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
1. Inleiding en aanleiding •
Waarom dit initiatief? -
De afgelopen maanden is er hevig gediscussieerd over de privatisering van de gevangenissen. Sommige politieke partijen zijn voorstander van een privatisering. Anderen pleiten voor privé – inbreng voor de gebouwen, om op die manier snel extra cellen te kunnen voorzien.
-
Dat er een objectief probleem is, kan niemand meer ontkennen. De recente gebeurtenissen (ontsnapping Dendermonde, rellen in Antwerpen) en de vele stakingsacties wijzen op reële problemen en tekorten in de gevangenissen. Vooral de overbevolking eist zijn tol, waardoor het voor geen van de partijen nog leefbaar is. Er moet dus iets veranderen.
-
Aangezien langs overheidszijde weinig concrete initiatieven worden genomen om logisch en probleemoplossend hierover na te denken, doen wij het. De gevangenissector en de penitentiair beambten hebben niets aan loze beloftes en stemmingmakerij. Daarom willen wij de problemen analyseren en eenvoudige, haalbare voorstellen formuleren om de situatie te doen keren. Deze voorstellen moeten het volgende regeringsprogramma inspireren!
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
2
2. Centrale problemen We kunnen twee centrale problemen onderscheiden: de overbevolking en de staat van de gebouwen. -
Overbevolking Uit bijgevoegde tabellen blijkt duidelijk dat de overbevolking de afgelopen jaren enkel is toegenomen. In maart 2007 bereiken we zelfs een overbevolking van 20 procent, en overschrijden we de kaap van 10.000 gedetineerden in onze Belgische gevangenissen. De meest recente cijfers spreken zelfs van 10200 gedetineerden voor 8346 plaatsen, en verwacht wordt, dat het aantal gedetineerden blijft stijgen. Tabel: evolutie van capaciteit en reële gegevens in de Belgische gevangenissen, gebaseerd op ‘Justitie in Cijfers’.
(maart 2007)
2002
2003
2004
2005
2006
2007
evolutie 02/07
capaciteit realiteit
7436 8605
7866 9308
8092 9249
8133 9330
8311 9873
8311 9950
12 % 16 %
aantal overbevolking
1169
1442
1157
1197
1562
1639
40 %
% overbevolking
15 %
18 %
14 %
15 %
19 %
20 %
25 %
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
3
Tabel: grafische voorstelling van de evolutie in overbevolking
1800
25%
1600 20%
1400 1200
15%
1000 800
10%
600 400 200
overbevolking
5%
% overbevolking
0%
0 2002
-
2003
2004
2005
2006
2007
Staat van de gebouwen In bijlage 1 brengen we een overzichtsfiche van de verschillende gebouwen met aanduiding van de meest dringende problemen. Aan de hand van onze contacten met leden en militanten in de gevangenissector, hebben we een overzicht opgemaakt van de staat van de huidige gebouwen. Uit dit overzicht blijkt dat vele instellingen lijden onder de overbezetting en de veroudering van de gebouwen.
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
4
3. Wat is er de afgelopen jaren gebeurd? De vorige regering heeft een beleid gevoerd waarvan de bedoelingen weliswaar goed waren, maar met onvoldoende resultaten op het terrein (zie bijlage 2) Het beleid was voornamelijk gebaseerd op: - bevriezen van de gevangeniscapaciteit - aanmoedigen van alternatieve straffen en elektronisch toezicht - verbetering van personeelsomkadering en arbeidsvoorwaarden We stellen vast: - Er is een verbetering geweest van de personeelsbezetting (zie bijlage 3). Dit heeft ervoor gezorgd dat de problematiek van het overtallig verlof voor de penitentiaire beambten nu evolueert in de gunstige zin. - Kortlopende straffen worden de facto niet uitgevoerd via gevangenisstraf (Met als gevolg dat rechtbanken hun rechtspraak ook aanpassen). Er stellen zich nog altijd duidelijke problemen rond de ongelijke strafmaat voor gelijke straffeiten, naar gelang het ressort van de rechtbank. - Het systeem van alternatieve straffen heeft duidelijk ingang gevonden. Meer mensen worden dus gestraft via dit systeem. De uitvoering is evenwel niet altijd evident en de dossiers stapelen zich op. - Op het vlak van het elektronisch toezicht zijn de aangekondigde doelstellingen duidelijk niet gehaald. Men beoogde 1450 gedetineerden in dit systeem onder te brengen, maar de realiteit schommelt rond de 600. - Op het einde van de legislatuur is een start gemaakt met internationale overeenkomsten voor uitwisseling van gevangenen uit andere landen, maar iedereen weet dat het nog lang zal duren vooraleer dit structureel bijdraagt tot de oplossing van de problemen. Vandaag zijn de gevallen nog op de vingers te tellen. - Met betrekking tot de schandelijke aanpak tegenover geïnterneerden is het vooral bij plannenmakerij en aankondigingen gebleven. - Inzake gebouwen is het dweilen met de kraan open (de gekende sloten van Dendermonde, en de aanslepende problemen na de blikseminslag in Brugge, spreken voor zich). - Op vlak van het humane detentiebeleid en de begeleiding van gedetineerden zijn enkel voorzichtige stappen gezet, en is er nog een lange weg te gaan. We herinneren aan de invoering van de Wet Dupont, waarbij ACV – Openbare Diensten tijdens een persconferentie in maart 2007 al de gebrekkige ondersteuning van het personeel hekelde.
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
5
4. Hoe werkt het gebouwenbeheer nu? Ervaringen uit de praktijk • Algemeen Grote aanpassingswerken en verbouwingen aan de infrastructuur moeten via de Regie der Gebouwen gebeuren. Kleine onderhoudswerken worden uitgevoerd door de eigen technische dienst van de instelling, en de gespecialiseerde en complexe installaties worden uitbesteed (de verwarmingsinstallatie van Brugge).
• Eigen technische dienst Het inschakelen van een technische dienst voor algemeen dagelijks onderhoud en kleine werken, heeft heel wat voordelen: het is goedkoop en snel. Door de aanwezigheid van een eigen technische dienst kan snel gereageerd worden, en kunnen heel veelzijdige taken snel en efficiënt uitgevoerd worden. Dit kadert ook in de begeleiding van gedetineerden, wat een essentieel gegeven is.
• Regie Der Gebouwen Deze logge instelling zorgt voor heel wat problemen en vertragingen bij het uitvoeren van grote werken. Deze moeten telkens een hele aanvraag – en toekenningsprocedure doorlopen, waardoor het de instelling aan slagkracht ontbreekt.
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
6
5. Privatiseringsdiscussie en publiek – private samenwerking Binnen de discussie rond het privatiseren van de gevangenissen, kunnen we drie luiken onderscheiden: het beheer, het vastgoed en de detentie. Wij zijn ronduit tegen voorstellen om de detentie en het beheer van gevangenissen te privatiseren. De ervaringen in het buitenland spreken hier voor zich (zie verder). Justitie en winstbejag gaan niet samen! Wat wij vanuit de overheid horen, zijn voorstellen om de nieuw op te richten gebouwen te privatiseren. Men gaat er dus van uit dat het vastgoed losgekoppeld staat van andere aspecten van het gevangenisbeleid. Dit is echter niet het geval. En hier zit dan ook onze vrees: publiek-private constructies zijn meestal DBMF – contracten; design, build, maintain, finance. Dit wil zeggen dat men, naast de bouw, ook andere vormen van dienstverlening in de contracten integreert. Om de neutraliteit tegenover de schuldpositie van ons land niet te verslechten (de zogenaamde ESR-norm van Eurostat), integreert men dan, naast de bouw, ook vormen van dienstverlening in het contract (bijvoorbeeld onderhoud, herstel, schoonmaak,…). Dat is bijvoorbeeld gebeurd bij de pps – constructie voor de scholenbouw in Vlaanderen. De overheid die een pps – constructie lanceert voor de bouw van gevangenissen, zal met dezelfde discussie geconfronteerd worden. Wij vrezen dat als pps – formules gelanceerd worden, dit zal meebrengen dat vormen van dienstverlening (zoals bewaking, schoonmaak, refter, technische diensten), mee in het contract zullen worden geïntegreerd. Dit brengt ongetwijfeld negatieve gevolgen met zich mee, zowel voor het personeel als voor het socialiserings – en rehabilitatiebeleid van de gedetineerden. Als in de toekomst om financiële en beheersmatige redenen gebruik wordt gemaakt van pps – formules, mogen die vormen van dienstverlening niet in het gedrang komen. Wij vragen die garantie.
Bij de discussie over de eigendom van het gebouw, moet men goed voor ogen houden dat gevangenissen in de regel meerdere decennia bestaan (de meeste bestaande gevangenissen zijn al meer dan 100 jaar oud). Financieel beheersmatig moet de looptijd van het contract en de financiële kost in evenwicht zijn om verkwisting van bestedingen – zoals we de afgelopen jaren hebben gezien bij de gebouwen van Financiën – te voorkomen. Het moet duidelijk zijn dat geldgewin op
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
7
korte termijn de gemeenschap duur komt te staan op lange termijn. Het Rekenhof heeft de afgelopen tijd het gebrek aan transparantie in dit verband meermaals aan de kaak gesteld.
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
8
6. Internationale vergelijkingen De voorstanders van privatisering halen graag de internationale voorbeelden aan. In Groot-Brittannië, Australië en de Verenigde Staten bestaat al een aantal gevangenissen die door privé-firma’s beheerd worden. Maar de situatie daar is niet zo rooskleurig als men wil laten blijken. Een groot probleem in de Verenigde Staten is bijvoorbeeld, dat men sinds de oprichting van de privé-gevangenissen een enorme aangroei van gedetineerden vaststelt: van nog geen 300.000 gevangenen in 1972 naar 2,5 miljoen in 2005. Gevangenen worden er dan ook aanzien als goedkope werkkrachten. De privé-gevangenissen zetten de gedetineerden aan het werk voor 17 dollarcent per uur (per maand ongeveer 20 euro), en boeken zo enorme winsten (waar het voor privéondernemingen uiteraard om draait). Zelfs grote, internationale firma’s doen er een beroep op de gedetineerden om lage loonarbeid uit te voeren (IBM, Motorola, Microsoft, Boeing,…). Dit alles zorgt er daarnaast ook voor dat er extreme straffen worden uitgesproken, om de goedkope werkkrachten zo lang mogelijk te kunnen houden. In 13 staten van de VS is de “drie slagen”-wet uitgevaardigd: wanneer je drie misdrijven hebt gepleegd, krijg je levenslang, ongeacht de aard van het misdrijf. Een frappant voorbeeld: een man kreeg 25 jaar cel voor diefstal van een auto en twee fietsen. Niemand van ons wil diefstal, of eender welk misdrijf, goedpraten, maar dit is toch wel tot het uiterste gedreven! Het heeft er zelfs geleid tot een hele nieuwe business: het importeren van gedetineerden met maximumstraffen! Deze wantoestanden werden eerder al aangeklaagd door het BIT (Bureau International de Travail) van de Internationale Arbeidsorganisatie. Ook het personeelsbeleid moet er inboeten. Een beheerder van een privé-gevangenis in Virginia, Russel Boraas, zegt letterlijk dat ‘het geheim van het werken met minimale kosten erin bestaat een minimaal aantal bewakers te hebben voor een maximaal aantal gedetineerden’. In een ultramoderne gevangenis in Lawrenceville, Virginia, bewaken 5 bewakers 750 gevangenen. ’s Nachts worden dat 2 bewakers. Wanneer er dan pogingen zijn tot ontsnapping, krijgen de bewakers de opdracht de voortvluchtigen neer te schieten. In deze instellingen is dan ook geen sprake van begeleiding van gedetineerden of een degelijk strafuitvoeringsbeleid. Wij gaan er van uit dat een gevangenis meer is dan het louter opsluiten van mensen!
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
9
7. Financiële discussie •
Internationale vergelijking Alhoewel er heel weinig internationale gegevens ter beschikking zijn, konden we toch deze rekening maken: in Groot-Brittannië kost een gevangene in 2005 in een openbare instelling 39.000 euro per jaar. In een privé-instelling is dat 48.200 euro. In België komen we aan een jaarlijkse kostprijs van 40.268 euro. Met onze Belgische openbare gevangenissen boeken we dus toch nog steeds een beter resultaat dan in de geprivatiseerde Britse gevangenissen.
•
Niet – uitvoering wegens kostenplaatje? We durven ons hier echter wel af te vragen of het uitstellen van noodzakelijke en geplande ingrepen (zoals de oplossingen voor de geïnterneerden) niets te maken heeft met het gevreesde verhoogde kostenplaatje. Het verschil tussen de verblijfskost in de gevangenis en de dagprijs in een psychiatrische instelling beloopt tussen 90 en 100 euro per dag per persoon. Als men de geïnterneerden uit de gevangenis haalt, komt dit, los van de infrastructuur, neer op een kost van 860 x 365 dagen x 100 euro: minimum 31 miljoen euro. Is men bereid om deze budgetten te voorzien?
•
Hoge kosten op lange termijn Het mag duidelijk zijn dat geldgewin op korte termijn leidt tot hogere kosten op lange termijn. Een systeem waarbij de gebouwen worden gehuurd van een privé – investeerder, zal altijd duurder uitkomen dat een systeem waarbij de overheid zelf eigenaar is.
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
10
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
11
8. Standpunten politieke partijen Aangezien we met dit dossier een inspiratiebron willen zijn voor de volgende regeringsvorming, moesten we te weten komen met welke standpunten we de komende maanden zullen geconfronteerd worden. We contacteerden de politieke partijen, en vroegen hen kort hun visie over justitie en de gevangenissen te geven. Partijen
Vraag 1: Standpunt ivm privatisering van de Belgische gevangenissen
Vraag 2: Indien pro, in welke mate?
Open-VLD
Veiligheid blijft kerntaak van de overheid, doch privatisering moet mogelijk zijn.
Kan van volledig tot alleen gebouwen. Is bereid tot discussie.
Groen!
Tegen privatisering!
CD & V
Tegen elke privatisering van de taken die thans worden uitgeoefend door het gevangenispersoneel. Infrastructuur kan publiekprivaat.
ACV – Openbare Diensten
Vraag3: Indien mandatarissen een afwijkend standpunt innemen, wat dan? Mandatarissen zijn vrij, maar men ‘streeft’ naar eensgezindheid.
Vraag4: Wanneer uw partij de volgende minister van Justitie levert, wat zijn dan uw prioriteiten?
-
Grote overeenstemming binnen de partij, dus ...
Alternatieve straffen Betere waardering en ondersteuning van de ‘cipiers’ (her-)integratie van de gevangenen
Enkel infrastructuur kan, mits meerderheidsaandeel van de overheid.
-
Wordt belangrijk thema! Globaal noodplan voor de strafuitvoering. Nood aan een beleid stroomopwaarts om de druk op de strafuitvoering preventief te verminderen.
Justitie algemeen: Integrale aanpak vh probleem, informatisering van Justitie, hervorming van procedures & wetboek. Gevangenissen: De overbevolking in de hand houden door een meer gediversifieerd strafbeleid
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
12
NVA
Geen voorstander privatisering
SP-a
Geen reactie ontvangen
Spirit
Veiligheid = taak overheid Geen privatisering bewaking
Vlaams Belang
van
van
de
van
de
Geen reactie ontvangen
ACV – Openbare Diensten
-
-
Geen reactie ontvangen
Geen reactie ontvangen
Onderhoud en bouwwerken moet mogelijk zijn. Bijvoorbeeld door PPS (publiek–privaat) op te zetten.
Er heerst eensgezindheid = geen probleem
Geen reactie ontvangen
Geen reactie ontvangen
Belangrijk onderwerp, doch nog niet aan de orde om prioriteiten naar voor te schuiven. Geen reactie ontvangen
Modernisering van de gevangenissen (samenwerking met privé) Opwaardering van het beroep van cipier. Aandacht voor herstelbemiddeling & snellere afhandeling van zaken en procedures. Geen reactie ontvangen
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
13
9. Ons voorstel Een eenvoudige rekensom Huidig aantal gedetineerden Capaciteit Overbevolking Realisatie belofte elektronisch toezicht (van 600 naar 1450) Aantal geïnterneerden (die zouden moeten worden verzorgd in andere instellingen) Blijft
10.200 8.300 ______ 1.900 - 850
- 860 _______ 190
Had men de twee evidente problemen van geïnterneerden en elektronisch toezicht effectief aangepakt, dan hadden de capaciteitsproblemen zich niet zo scherp gesteld. Zelfs bij een zeer volontaristische aanpak van beiden, zal het nog zeker jaren duren vooraleer de overbevolking wordt weggewerkt. Voor de geïnterneerden bestaat er al een plan, maar dit is ten vroegste uitvoerbaar vanaf 2011! Daarnaast wordt ook nog geen rekening gehouden met de niet – uitvoering van de vele uitgesproken kortlopende gevangenisstraffen. Ook de invoering van een “bufferzone”, wordt nog niet in rekening gebracht: om de gebouwen opnieuw in een aanvaardbare staat te brengen, zijn ingrijpende renovatiewerken nodig. Een bufferzone zou deze ingrepen kunnen vergemakkelijken. Op die manier is men in staat om de bewoners van een hele instelling (of een vleugel in geval van grotere instellingen) tijdelijk
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
14
in een andere gevangenis onder te brengen. Zo kan men de nodige aanpassingen binnen een redelijke termijn afwerken, zonder bijkomende zorgen (veiligheidsrisico’s, ontsnappingsrisico’s, enzovoort). Bij een gelijkblijvend strafrechtelijk beleid is dus op korte termijn een capaciteitsuitbreiding nodig.
Het is dan ook aan de volgende regering om -
in de regeerverklaring aan te kondigen hoe dit concreet zal gebeuren en binnen welke timing aan te geven binnen welke timing de problematiek van de geïnterneerden zal opgelost worden
Daarnaast moeten schikkingen getroffen worden rond de gelijke behandeling inzake strafmaat en het verantwoord gebruik van de voorlopige hechtenis. De cijfers zijn frappant: in 2005 zaten 3530 personen in voorlopige hechtenis in de gevangenis. Gezien op de totale gevangenisbevolking is dit ongeveer een derde! Volgens de wetgeving moeten deze personen ook gescheiden zitten van veroordeelden, iets wat in de huidige situatie absoluut onmogelijk is.
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
15
Onze voorstellen: -
Wij gaan uit van het principe “1 man, 1 cel”. Wij geven ook prioriteit aan het vrijmaken van capaciteit in de gevangenissen, door de personen die er niet thuis horen, op de juiste plaats te brengen: meer elektronisch toezicht, de geïnterneerden in een gespecialiseerde instelling, de voorhechtenis gebruiken waarvoor ze bedoeld is, en als laatste oplossing het invoeren van meer alternatieve straffen.
-
Indien men beslist dat de nodige bijkomende capaciteit alleen kan geleverd worden door private investeringen aan te trekken, dan vragen wij garanties dat de dienstverlening niet in de privé-contracten opgenomen wordt.
-
Wij willen gebouwen in een degelijke staat. Gevangenen die in een normale omgeving kunnen ondergebracht worden, zullen minder geneigd zijn om frustraties te ontwikkelen en naar buiten te brengen. Ook voor het personeel is een degelijke infrastructuur een must: het werkt niet alleen motiverend, maar goede arbeidsomstandigheden zorgen ook voor een goede uitoefening van de job.
-
Wij streven naar een adequate personeelsbezetting op alle niveaus. Het mag duidelijk zijn dat een voldoende bezetting cruciaal is voor het goede beheer van de instelling en de uitoefening van de job. Het personeel moet ook degelijk opgeleid worden, en dit moet voortgezet worden tijdens de job met voortgezette en aanvullende opleidingen. Het lijkt ons dan
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
16
ook ideaal om, naar het Franse voorbeeld, een penitentiaire school op te richten voor een gespecialiseerde opleiding. -
Het is vaak zo dat een politieke beslissing zorgt voor een wijzigende regelgeving, en dit te veel ondoordacht en onvoorbereid wordt doorgevoerd. Dit zorgt steeds voor een verhoogde werkdruk, en moet dus vermeden worden.
-
Wij willen dat de begeleiding van de gevangenen beter wordt uitgebouwd. Er moet meer aandacht besteed worden aan resocialisatie, psychologische en medische begeleiding en het uitwerken van een werkprogramma. Dit alles is in principe nu al voorzien in het detentieprogramma, maar kan niet uitgevoerd worden door een personeelstekort op de sociale diensten.
-
Wij vragen een decentralisatie van het praktisch beheer, en dringen bij de overheid aan om de problemen bij de Regie Der Gebouwen zo snel mogelijk op te lossen. Daarnaast willen wij een responsabilisering van het Directoraat – Generaal EPI.
-
Voor de overheid is het niet langer voldoende om beleidsplannen uit te stippelen en beloftes te maken. Men moet concrete zaken aanpakken, die afgetoetst kunnen worden aan de resultaten.
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
17
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
18
Bijlage 1: Overzicht van de instellingen
Halve vrijheden
Ziekenhuis
x x x x x x X x x x x x x x x X x
504 55 244 48 121
94
10 12
24
Dendermonde Hoogstraten Wortel Merksplas Turnhout Antwerpen Mechelen St. Gillis Berkendael Leuven centraal Leuven hulp Hasselt Tongeren
x x x x x x x x x x x x
159 150 175 660 128 365 72 484
X
X X X
X
ACV – Openbare Diensten
x x x x x x x x x x x x x x
39 11 9
48
18 64
315 149 420 44
12 26
30
26
Prioritaire problemen
10
649 105 355 56 166
97 veiligheidswerken: vernieuwen centrale, alarmen overbevolking + renovatie; opening verh. veiligh. ev. 01/12/07 41 overbevolking + 80 geïnterneerden voor 17 plaatsen blijvende geruchten over sluiting overbevolking
186 155 169 694 165 681 108 614 102 326 191 461 95
sectie gesloten, dringend verdere renovatie aanpassing verouderde infrastructuur infrastructuur:"van kolonie naar gevangenis" verouderde infrastructuur + overbevolking overbevolking + tekort plaatsen voor geïnterneerden 48 overbevolking + renovatie; geïntern.: 131 voor 51 pl. overbevolking + renovatie cellulair overbevolking, al jaren een vleugel in renovatie overbevolking
Vrouwen
Vrouwen
Brugge Ieper Gent Ruislede Oudenaarde
Bezetting Mannen
Mannen
Capaciteit 2007 Verhoogde veiligheid
Aard instelling Strafuitvoering Halve Vrijheid Verhoogde veiligheid Arresthuis Ziekenhuis Psychiatrische annex Drugproject Boerderij
instelling
overbevolking + aanpassing cellulair 35 overbevolking + veel nieuw personeel gesloten in 2005
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
19
Vorst Tournai Mons Jamioulx Ittre Nivelles Namur Dinant Paifve Lantin Marneffe Huy Andenne Verviers Saint Hubert Arlon
x x x x x x x x x x x x x x x
X X
X
X
x x x x x x x x x x x
x
ACV – Openbare Diensten
x x x
x x
x x x
405 198 286 261 420 192 114 32 166 618 120 63 396 186 282 111
27
6 8
20
6
61
15 1
12
627 overbevolking, verouderd gebouw, hygiëne, veiligheid 201 dringende renovatie 338 31 personeelstekort 378 overbevolking + renovatie 405 enorm personeelsverloop 167 180 28 overbevolking + verbetering omtrekbeveiliging 46 kleine instelling met overbevolking 170 personeelstekort 888 70 verouderde infrastructuur + overbevolking; opening verh.veilgh.zie Brugge 131 78 385 negatieve reputatie als instelling 252 overbevolking 246 open regime 114
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
20
Bijlage 2: Overzicht van doelstellingen en realisaties binnen vorige legislatuur
Thema
onderdeel
doelstelling
realisatie
Capaciteit
gevangenisstraf voorbehouden voor plegers van zware misdrijven, tegen wie de samenleving moet beschermd worden + capaciteit opdrijven
slechts hier en daar extra plaatsen gecreëerd (maar is meestal gewoon bedden bijplaatsen), overbevolking blijft enorm!
Voorlopige hechtenis
systeem van voorlopige hechtenis herbekijken, sensibiliseren van de magistratuur voor alternatieve rechterlijke maatregelen
aantal personen in voorlopige hechtenis is nog steeds ongeveer 30% van de gevangenisbevolking
Alternatieve straffen
promoten van bemiddeling, vorming en therapie; promoten van probatie en werkstraf
aantal werkstraffen 2002: 556 aantal werkstraffen 2004: 4597 aantal werkstraffen 2005:9096
Problematiek geïnterneerden
geleidelijke overbrenging in private en openbare verzorgingsinstellingen
aantal geïnterneerden 2002: 718 aantal geïnterneerden 2006: 862
Problematiek internationale uitwisseling
niet-belgische veroordeelden zonder duurzaam verblijf of sociale relaties overdragen aan hun land van herkomst
15 gedetineerden zijn betrokken, effectief verwerkte dossiers schaars, dossiers slepen lang aan, verlicht overbevolking niet!
Elektronisch toezicht
tegen eind 2007 ongeveer 1600 onder elektronisch toezicht
aantal elektronisch toezicht maart 2007: 612
Overbevolking
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
21
Voorlopige invrijheidstelling
oprichten strafuitvoeringsrechtbanken
strafuitvoeringsrechtbanken starten op 1/2/07 met veel praktische problemen, wij wachten evolutie af
Op dit moment 10200 gedetineerden in de Belgische gevangenissen!
Aangepaste detentie Jeugddelinquentie
aanpak actualiseren
geen concrete gegevens beschikbaar
Psychosociale diensten
samenwerking met deelstaatregeringen nodig, probleem van tekort middelen en groot verloop wegwerken
verhoging van middelen in 2006, toch tekort aan personeel
Humane detentie
uitbouw interne rechtspositie gedetineerde; verbetering materiële infrastructuur; voorzien in dienstenaanbod; verbetering medische zorgen voor gedetineerden
vakbonden klagen op persconferentie de gebrekkige ondersteuning van personeel aan als ze aangevallen worden door gedetineerden die gebruik maken van mogelijkheden wet Dupont
Bezetting
vereenvoudigen en versnellen van aanwervingen personeel; personeelsplan gebruiken als instrument voor strategische organisatie en operationeel beheer
uitbreiding personeelsbezetting met 450 fulltime equivalenten in 2006 personeelsplan 2007 wordt pas voorgesteld in juli 2007!
Personeelsbeleid
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
22
Kwaliteit
kwalitatief personeelsbeleid; verbeteren van de opleiding
er is een aanzet tot uitbreiding van de basisvorming, maar het kan/moet nog beter
Verbetering infrastructuur
gevangenissen beter uitrusten (beveiliging + leef - en werkomstandigheden);
door overbevolking telkens maar stelselmatige en kleine ingrepen mogelijk (nood aan buffer!) gevangenissen zijn sterk verouderd
Infrastructuur
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
23
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
24
Bijlage 3: Evolutie van de personeelsbezetting
Personeelsbezetting FOD Justitie (Strafinrichtingen) cijfers 1 januari FOD Justitie (Strafinrichtingen) Niveau A
Niveau B
Niveau C
Niveau D
Totaal
2007
424
343
1187
6739
8693
2006
429
345
1190
6749
8713
2005
432
317
1055
6068
7872
2004
422
296
887
5947
7552
2003 (30/6)
424
298
836
6095
7653
2005 - FTE
399
268
837
5645
7149
ACV – Openbare Diensten
Belgische gevangenissen: beheer, onderhoud, beleid: adviezen voor een volgende regering
25