A.J.T. - MEMO'S - nr. 1.
BELGISCH INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT
Ingrid D'HAEYER Adjunct-hoofdadviseur Juridische Zaken NV KBC Bank
INHOUD DEEL I. BELGISCH INTERNATIONAAL PRIVAATRECHTELUK PROCESRECHT
Hoofdstuk I. De internationale bevoegdheid van de Belgische rechter algemeen 2 Afdeling 1. Belgisch gemeen recht 2 A. Bevoegdheidsregels 2 1. Een Belgische verweerder 2 2. Een vreemde verweerder 2 3. Bevoegdheidsovereenkomsten 3 4. De stilzwijgende rechterskeuze 3 5. Beide partijen wenden zieh samen bij verzoekschrift tot de Belgische rechter 3 6. Subsidiaire bevoegdheidsgrond inzake Staat en bekwaamheid: 3 B. Bijzonderheden 3 1. Geen exceptie van aanhangigheid 3 2. Het begrip woonplaats 4 Afdeling 2. Verdragsrechtelijke bevoegdheidsbepalingen 4 A. Het verdrag van Brüssel betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken. van 27 September 1968 (EEX-verdrag) 4 1. Toepassingsgebied 4 a. Het ruimtelijk toepassingsgebied 4 b. Het toepassingsgebied in de tijd 4 c. Het toepassingsgebied ten aanzien van personen 5 d. Het toepassingsgebied ten aanzien van de rechtsmaterie 5 2. Bevoegheidsregels 6 3. Bijzondere bevoegdheidsproblemen 9 a. Aanhangigheid (art. 21 EEX) en samenhang (art. 22 EEX) 9 b. Voorlopige en bewarende maatregelen (art. 24 EEX) 10 4. Onderzoek van de bevoegdheid door de aangesproken rechter 10 a. Ambtshalve onderzoek 10 b. Onderzoek naar de bevoegdheid op vraag van de verweerder in alle andere gevallen 11 5. Verhouding tot het EVEX-verdrag 11 6. Verhouding tot verdragen die bijzondere onderwerpen regelen (art. 57 EEX) 12 7. Verhouding tot bestaande bilaterale verdragen (art. 55-56 EEX) ..12 B. Het verdrag van Lugano betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken. van 16 September 1988 (EVEX-verdrag) 12 1. Toepassingsgebied 12 a. Het ruimtelijk toepassingsgebied 12 b. Het toepassingsgebied in de tijd 12 X
MYS & BREESCH, uitgevers, 1998
c. Het toepassingsgebied ten aanzien van personen 12 d. Het toepassingsgebied ten aanzien van de rechtsmaterie 12 2. Bevoegdheidsregels 13 3. Bijzondere bevoegdheidsproblemen 13 4. Onderzoek van de bevoegdheid door de aangesproken rechter 13 5. Verhouding tot het EEX-verdrag 13 Hoofdstuk II. De kennisgevingen en betekeningen in het buitenland 13 Afdeling 1. Gemeen recht 13 Afdeling 2. Verdragsrecht 14 1. Verdrag van Den Haag betreffende de burgerlijkerechtsvorderingvan 1 maart 1954 14 2. Verdrag van Den Haag inzake de betekening en de kennisgeving in het buitenland van gerechtelijke en buitengerechtelijke stukken in burgerlijke en handelszaken van 15 november 1965 15 3. Artikel IV van het Protocol bij het EEX-verdrag 15 4. Bepaalde bilaterale verdragen 16 Hoofdstuk III. Internationale arbitrage 16 Afdeling 1. Soorten 16 Afdeling 2. De overeenkomst tot arbitrage 16
. CONFLICTENRECHT
Hoofdstuk I. Conflictenrecht methode en begrippen Afdeling 1. Het aanwijzen van het toepasselijk recht A. Verwijzingsregels B. Soorten Afdeling 2. Afwijking van het normaal toepasselijk recht A. Exceptie van internationaal privaatrechtelijke openbare orde B. Rechtstreeks toepasselijke regeis en politiewetten C. Wetsomduiking Afdeling 3. Bijzonderheden A. Renvoi B. Voorvragen C. Conflit mobile D. Het probleem van niet geunificeerde wettenstelsels E. Depecage Hoofdstuk II. Conflictenrecht afzonderlijke verwijzingsregels Afdeling 1. Staat en bekwaamheid A. Bevoegdheid B. Toepasselijk recht 1-Beginsel 2. Bijzonderheden 3. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht a. De Staat van depersoon b. De bekwaamheid van de persoon /l
-'r.-MEMO'S-IPR
20 20 20 20 21 21 21 22 22 22 23 23 23 24 24 24 24 24 24 24 25 25 25 XI
C. Bijzonderheid: De voogdij 1. Gemeen recht a. Beginsel b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 2. Verdragsrecht a. Toepassingsgebied b. Beginsel D. Het personeel statuut van apatriden en vluchtelingen Afdeling 2. Naam A. Bevoegdheid B. Toepasselijk recht 1. Gemeen recht a. Beginsel b. Bijzonderheden 2. Verdragsrecht a. Algemeen b. Beginsel c. Bijzonderheden Afdeling 3. Huwelijk Huweüjkssluiting A. Bevoegdheid B. Toepasselijk recht 1. Grondvoorwaarden a. Beginsel b. Exceptie van internationale openbare orde c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 2. Vormvoorwaarden a. Beginsel b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht C. De nietigheid van het huwelijk Persoonsrechtelijke gevolgen van het huwelijk A. Bevoegdheid B. Toepasselijk recht a. Invloed van het Belgisch primair huwelijks(vermogens)recht b. Beginsel c. Bijzonderheden d. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht Afdeling 4. Huwelijksvermogensrecht A. Bevoegdheid B. Toepasselijk recht 1. Gemeen recht I. Huwelijken zonder huwelijkscontract a. Beginsel b. Bijzonderheden c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht II. Huwelijken met een huwelijkscontract XII
25 25 25 25 26 26 26 26 26 26 27 27 27 27 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 29 29 29 29 30 30 30 30 31 ..31 31 31 31 32 32 32 32 32 32 33 33 33
MYS & BREESCH, uitgevers. 1998
a. De bekwaamheid van de eehtgenoten om een huwelijkscontract te sluiten 34 b. De inhoudelijke bepalingen 34 c. De vorm 34 d. De publiciteitsaspecten 34 2. Verdragsrecht 35 Afdeling 5 . Echtscheiding 35 A. Bevoegdheid 35 B. Toepasselijk recht 35 a. Beginsel 35 b. Bijzonderheden 37 C. Bijzonder probleem: scheiding van tafel en bed 37 D. De gevolgen van de echtscheiding 37 1. De mogelijkheid om te hertrouwen en de wachttermijnen 37 2. Onderhoudsplicht tussen gewezen eehtgenoten 37 3. De ouderlijke macht 38 4. Gevolgen van de ontbinding voor het huwelijksvermogensregime 38 5. Erfrechtelijke gevolgen 38 E. Voorlopige maatregelen tijdens de echtscheidingsprocedure 38 F. Erkenning van buitenlandse echtscheidingsvonnissen 38 Afdeling 6. Afstamming 39 A. Bevoegdheid 39 B. Toepasselijk recht 39 1. De vaststelling en betwisting van de moederlijke afstamming 39 2. Vermoeden van vaderschap en betwisting van vaderschap 40 3. De erkenning en betwisting van erkenning 40 C. Bijzonderheid : ouderlijke macht en hoederecht (bezoekrecht) 40 1. Toepasselijk recht 40 2. Erkenning en tenuitvoerlegging van vreemde hoedemaatregelen. 41 a. Gemeen recht 41 b. Verdragsrecht 41 Afdeling 7. Adoptie 41 A. Bevoegdheid 41 B. In Belgie een internationale adoptie tot stand brengen toepasselijk recht 41 1. Toelaatbaarheid en grondvoorwaarden 42 2. Toestemming van de geadopteerde 42 3. Vormvereisten 43 4. Gevolgen van de in Belgie tot stand gekomen gewone of volle adoptie 43 C. In Belgie een internationale adoptie herroepen - toepasselijk recht.. 43 D. Erkenning en gevolgen in Belgie van een buitenlandse adoptie of herroeping van adoptie 43 1. Erkenning in Belgie van een internationale adoptie (art. 344 bis B.W.) 43 2. Gevolgen van een buitenlandse adoptie 43 .T-.-MEMO'S-IPR
XIII
3. Erkenning van een buitenlandse gerechtelijke herroeping Afdeling 8. Onderhoudsvorderingen A. Bevoegdheid 1. Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied 2. Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied B. Toepasselijk recht 1. Gemeen recht a. Beginsel b. Invloed openbare orde 2. Verdragsrecht C. Erkenning en tenuitvoerlegging van vreemde onderhoudsbeslissingen 1. Gemeen recht 2. Verdragsrecht Afdeling 9. Zakelijke rechten en zekerheden A. Bevoegdheid 1. Zakelijke rechten op onroerende goederen 2. Zakelijke rechten op andere dan onroerende goederen 1. Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied 2. Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied B. Toepasselijk recht a. Beginsel 1. Schuldvorderingen niet belichaamd in een waardepapier 2. Schuldvorderingen belichaamd in een waardepapier b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht Afdeling 10. Erfenissen - testamenten - schenkingen A. Bevoegdheid B. Toepasselijk recht Erfenissen a. Beginsel b. Correctie c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht d. Bijzonderheid: het passief van de nalatenschap Testamenten 1. Grondvoorwaarden 2. Vormvoorwaarden Schenkingen 1. Grondvoorwaarden 2. Vormvoorwaarden Afdeling 10. Overeenkomsten Overaankomsten algemeen A. Bevoegdheid a. Beginsel b. Afwijkende regeling inzake huur- en pachtgeschillen B. Toepasselijk recht 1. Overeenkomsten gesloten voor 1 januari 1988 a. Beginsel XIV
44 44 44 44 44 45 45 45 45 45 46 46 46 47 47 47 47 47 47 48 48 48 49 50 50 50 50 50 50 51 51 51 51 51 51 52 52 52 52 52 52 53 54 55 55 55
MYS ÄBREESCH, uitgevers. 1998
b. Bijzonderheden 56 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 56 2. Overeenkomsten gesloten na 1 januari 1988 57 a. Toepassingsgebied 57 b. Beginsel 57 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 58 d. Bijzonderheden 60 1. Cessie-overeenkomsten (overeenkomsten tot overdracht van schuldvorderingen) 60 2. Subrogatie 60 Handelskoop 60 A. Bevoegdheid 60 B. Toepasselijk recht 60 a. Toepassingsgebied 60 b. Beginsel 61 c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 61 C. Eenvormige koopwetten 61 Consumentenovereenkomsten 62 A. Bevoegdheid 62 1. Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied 63 2. Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied 63 B. Toepasselijk recht 63 1. Overeenkomsten met consumenten gesloten voor 1 januari 1988 63 2. Overeenkomsten met consumenten gesloten na 1 januari 1988.... 64 a. Begrip 64 b. Beginsel 64 c. Bijzonderheid inzake de vorm van de overeenkomst 65 Arbeidsovereenkomsten 65 A. Bevoegdheid 65 B. Toepasselijk recht 66 1. Arbeidsovereenkomsten gesloten voor 1 januari 1988 66 2. Arbeidsovereenkomsten gesloten na 1 januari 1988 67 Overeenkomsten met tussenpersonen 68 Contracten met een niet-zelfstandige handelsvertegenwoordiger 68 A. Bevoegdheid 68 B. Toepasselijk recht 68 Contract met een zelfstandige Handelsagent 68 A. Bevoegdheid 68 B. Toepasselijk recht 68 1. Contracten gesloten voor 1 januari 1988 68 2. Contracten gesloten na 1 januari 1988 68 a. Beginsel 68 b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 69 Concessie van alleenverkoop 69 A. Bevoegdheid 69 .T, -MEMO'S-IPR
XV
B. Toepasselijk recht 1. Overeenkomst gesloten voor 1 januari 1988 2. Overeenkomst gesloten na 1 januari 1988 a. Beginsel b. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht Verzekeringsovereenkomsten A. Bevoegdheid 1. Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied 2. Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied B. Toepasselijk recht 1. Overeenkomsten gesloten vöör 1 januari 1988 2. Overeenkomsten gesloten na 1 januari 1988 Afdeling 12. Onrechtmatige daad A. Bevoegdheid 1. Verweerder met woonplaats binnen het verdragsgebied 2. Verweerder met woonplaats buiten het verdragsgebied B. Toepasselijk recht 1. Gemeen recht a. Beginsel b. Bijzonderheden c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht 2. Verdragsrecht Verkeersongevallen a. Toepassingsgebied b. Beginsel c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht Produktaansprakelijkheid Afdeling 13. Rechtspersonen A. Bevoegdheid 1. Rechtspersonen met woonplaats binnen het verdragsgebied 2. Vennootschappen met zetel buiten het verdragsgebied B. Toepasselijk recht a. Algemeen 1. De zetelleer 2. De incorporatieleer b. Beginsel c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht C. Erkenning van buitenlandse vennootschappen a. Begrip b. Beginsel D. Zetelverplaatsing E. Buitenlandse vennootschappen met een filiaal in Belgie Afdeling 14. Faillissement A. Bevoegdheid B. Toepasselijk recht a. Algemeen (VI
69 70 70 70 70 70 70 70 71 72 72 72 75 75 75 76 76 76 76 77 77 77 77 77 78 78 79 81 81 81 82 82 82 83 83 83 83 83 83 84 84 84 85 85 86 86
MYS & BREESCH, uitgevers, 1998
b. Beginsel c. Toepassingsgebied van het toepasselijk recht C. Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse faillissementsvonnissen 1. Gemeen recht 2. Bilaterale verdragen
86 86 87 87 87
DEEL III. ERKENNING EN TENUITVOERLEGGING VAN BUITENLANDSE VONNISSEN, ARBITRALE BESLISSINGEN EN AKTEN
Hoofdstuk I. De erkenning en de tenuitvoerlegging van vreemde gerechtelijke beslissingen 90 Afdeling 1. Gemeen recht 90 A. Erkenning en tenuitvoerlegging 90 a. Bevoegde rechter- procedure 90 b. Voorwaarden 90 B. De piano erkenning van vonnissen inzake Staat en bekwaamheid.... 91 Afdeling 2. Verdragsrecht 91 A. Het verdrag van Brüssel betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken van 27 September 1968 (EEX-verdrag) 91 1. Erkenning 91 2. Tenuitvoerlegging (exequatur) 92 a. Bevoegde rechter - procedure 92 b. Onderzoek 93 3. Verhouding tot het EVEX-verdrag 93 4. Verhouding tot verdragen over bijzondere onderwerpen 93 5. Verhouding tot bestaande bilaterale verdragen 94 B. Het verdrag van Lugano betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken. van 16 September 1988 (EVEX-verdrag) 94 Hoofdstuk II. De erkenning en de tenuitvoerlegging van vreemde aritrale uitspraken 95 Afdeling 1. Gemeen recht 95 a. Bevoegde rechter-procedure 95 b. Voorwaarden 95 Afdeling 2. Verdragsrecht 95 1. Verdrag van New York betreffende de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse scheidsrechtelijke uitspraken van 10 juni 1958 95 2. Het Europees verdrag inzake de internationale handelsarbitrage van 21 april 1961 96 3. Bilaterale verdragen 96 Hoofdstuk in. De erkenning en de tenuitvoerlegging van buitenlandse authentieke akten 96 Afdeling 1. Gemeen recht 96 1. Vreemde authentieke akten waardoor een hypotheek wordt verleend A/r.-MEMO's-IPR
XVII
op een in Belgie gelegen goed, of die toestemming inhouden tot doorhaling of vermindering van die hypotheek 2. Andere vreemde authentieke akten Afdeling 2. Verdragsrecht
96 96 96
BlBLIOGRAFIE
99
TREFWOORDENREGISTER
108
XVIII
MYS & BREESCH, uitgevers, 1998
