Beleidsplan Recreatie en Toerisme 2013-2017
Uitvoeringsprogramma 2015-2016 Vastgesteld op 16 juni 2015
actief en betrokken
dewolden.nl
actief en betrokken
dewolden.nl
actief en betrokken
dewolden.nl
actief en betrokken
dewolden.nl
0
Inhoudsopgave 1. Inleiding ....................................................................................................... 2 1.1 1.2
Doel en koers beleid ................................................................................... 2 Leeswijzer ................................................................................................. 2
2. Activiteiten en resultaten mei 2013-mei 2015 .............................................. 3 2.1 2.2 2.3 2.4
Gebiedsmarketing en -promotie ................................................................... 3 Productontwikkeling .................................................................................... 5 Toeristisch-recreatieve infrastructuur en voorzieningen ................................... 6 Ontwikkeling bedrijven ................................................................................ 7
3. Conclusies en economische betekenis sector ................................................ 9 3.1 3.2
Conclusies activiteiten en koers beleidsplan ................................................... 9 Economische betekenis toerisme en recreatie ................................................ 9
4. Activiteiten 2015-2016 ............................................................................... 11 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5
Gebiedsmarketing en -promotie ..................................................................11 Productontwikkeling ...................................................................................12 Toeristisch-recreatieve infrastructuur en voorzieningen ..................................13 Ontwikkeling bedrijven ...............................................................................14 Participatie ...............................................................................................15
5. Bijlagen ...................................................................................................... 16 5.1
Tabellen en grafieken .................................................................................16
1
1.
Inleiding
1.1 Doel en koers beleid De Wolden heeft volop kansen voor toerisme en recreatie. aldus het Beleidsplan Recreatie en Toerisme 2013-2017. Dit is ook bevestigd in het collegeprogramma ‘Dichtbij & Vitaal – op eigen kracht’. Er ligt een goede basis. Wel is een stevige impuls nodig. De gemeente kan deze impuls niet alleen geven. Er zijn vele partijen betrokken bij toerisme en recreatie. Het beleidsplan heeft daarom als centrale doelstelling om voor alle betrokkenen een gezamenlijke koers te bieden voor ontwikkeling van de sector. Samen met de sector hebben we de ambitie om hiermee bij te dragen aan een groei van de toeristisch-recreatieve sector, die uitstijgt boven de gemiddelde provinciale ontwikkeling van de sector. Het beleidsplan heeft als visie ‘Verblijf in De Wolden, actief in de regio’. Dit betekent dat de focus van het plan ligt op het (beter) vermarkten van het Woldens aanbod binnen een bredere regio, op het versterken van de verblijfsfuncties en de recreatieve voorzieningen en op kwaliteitsverhoging van het product. Hierdoor kunnen we meer gebruikmaken van de grote variëteit in voorzieningen in de wijdere omgeving – in aanvulling op het meer beperkte dagrecreatieve aanbod in De Wolden. De komst van een in het oog springende recreatieve trekker in De Wolden is welkom. De gemeente heeft vooral een stimulerende en ondersteunende rol met betrekking tot de gebiedspromotie en initiatieven uit de samenleving. Voor plannen van ondernemers hebben we ten eerste een kaderstellende rol vanuit de ruimtelijke ordening en daarnaast nemen we een stimulerende rol in met een ‘ja mits.. en wat kan wel’ - houding. Voorliggend uitvoeringsprogramma hoort bij het Beleidsplan Recreatie en Toerisme 20132017. Het heeft als doel om op hoofdlijnen vast te leggen hoe en met welke deelprojecten, en partijen we in de periode 2015-2016 het beleid voor toerisme en recreatie uitvoeren. Het college stelt het programma vast en stuurt het ter kennisgeving naar de gemeenteraad. 1.2 Leeswijzer In hoofdstuk drie blikken we terug op de afgelopen twee jaren aan de hand van de activiteiten uit het Uitvoeringsprogramma 2013 en resultaten daarvan. Ook komt de economische betekenis van de sector aan bod. Vervolgens kijken we vooruit aan de hand van de activiteiten voor de komende periode.
2
2.
Activiteiten en resultaten mei 2013-mei 2015
2.1
Gebiedsmarketing en -promotie
Beoogde resultaten 2013-2017 - Tourist Info De Wolden is dé uitvoeringsorganisatie voor gebiedsmarketing. - In 2013 is er een promotieplan, opgesteld in afstemming met Zuidwest Drenthe om gezamenlijk als sector het aanbod van De Wolden op professionele wijze op de kaart te zetten. Activiteiten Uitvoeringsprogramma (2013) - Monitoren doorvoeren nieuwe organisatiemodel Tourist Info De Wolden. - Instellen ‘Regiegroep Gebiedsmarketing’ voor participatie in de uitvoering van gebiedsmarketing. - Opstellen, uitvoeren promotieplan (en aansluiten bij Het nationale park van Drenthe)
We hebben Tourist Info De Wolden ondersteund en gefaciliteerd in de reorganisatie. Het resultaat is dat de organisatie zich van een administratieve koepelstichting voor lokaal, autonoom opererende TIP-kantoren heeft ontwikkeld tot een gemeentebrede organisatie voor gebiedsmarketing. De stichting is overgezet naar een vereniging. De werknemers zijn meegegaan naar de vereniging. Er hebben zich inmiddels 126 bedrijven en evenementenorganisaties aangemeld als lid. De lokale TIP’s vallen niet meer onder Tourist Info De Wolden, omdat zij onvoldoende overeenstemming kregen over een fusie tussen de kantoren en gezamenlijke uitvoering van de gebiedsmarketing. Toelichting reorganisatie Tourist Info De Wolden In 2013 is de stichting Tourist Info De Wolden een traject gestart om over te gaan naar een nieuwe vereniging voor informatievoorziening en gebiedsmarketing. De stichting heeft medio 2013 twee parttime toeristisch regisseurs aangenomen. Ondertussen heeft het bestuur zich gebogen over een fusie tussen de drie TIP’s en het overzetten van de lokale donateurs en hun bijdragen naar de nieuwe vereniging. Eind 2013 zijn er in het stichtingsbestuur meningsverschillen ontstaan over het traject. In maart 2014 hebben de bestuursleden, de Regiegroep Gebiedsmarketing1 en de gemeente geconcludeerd dat de stichting nog onvoldoende slagkracht had om het gestarte traject zoals gepland te voltooien. De vertegenwoordigers van de TIP’s zijn teruggetreden uit het bestuur. De TIP’s zijn lokaal en autonoom gecontinueerd zonder exploitatiesubsidie en losgekoppeld van de stichting. De regiegroep (zonder de vertegenwoordiger van Tourist Info De Wolden) heeft als een interim-bestuur de stichting gecontinueerd. Dit interim-bestuur heeft besloten om de stichting alsnog op te heffen en de werkzaamheden over te zetten naar een nieuw op te richten vereniging voor gebiedsmarketing. De twee regisseurs gaan mee naar de vereniging. Drie recreatieondernemers zijn bereid gevonden het nieuwe bestuur te vormen. Op 5 maart 2015 is de vereniging van start gegaan met de eerste Algemene Ledenvergadering en zijn de bestuursleden benoemd. De regiegroep die was
1
Samenstelling Regiegroep Gebiedsmarketing: voorzitter Toeristisch Platform, voorzitter van Tourist Info De Wolden, een vertegenwoordiger namens de ondernemers en een vertegenwoordiger namens de gemeente (ambtelijk).
3
ingesteld voor participatie van de toeristisch-recreatieve sector in gebiedsmarketing, is niet voortgezet. De participatie is nu geborgd in Tourist Info De Wolden, doordat de stichting een vereniging is geworden met inspraak via lidmaatschap.
De gemeente heeft Tourist Info De Wolden ondersteund in de gesprekken met Tourist Info Westerveld over samensmelting van de gebiedspromotie onder het (Westerveldse) merk ‘Het nationale park van Drenthe’. Uitkomst is dat De Wolden niet actief gaat participeren in ‘Het nationale park van Drenthe’. Dit komt door een verschil in invulling van de marketingstrategie (De Wolden sluit in de uitingen en communicatieinstrumenten meer dan Westerveld aan bij ‘Drenthe’), de onderliggende financiering en gevolgen daarvan voor de bijdragen van ondernemers. Wel willen beide Tourist Info organisaties waar mogelijk samenwerken. Met name in de promotie van de nationale parken zijn De Wolden en Westerveld samenwerkingspartners. Het Nationaal Park Dwingelderveld is een belangrijke icoon in onze gebiedspromotie. In 2015 is er een gezamenlijke gebiedssafari in het Dwingelderveld georganiseerd.
De twee toeristisch regisseurs hebben zich sinds hun komst medio 2013 bij Tourist Info De Wolden ingezet voor marketing-promotie van De Wolden. Dit is gebeurd op basis van een aanpak (plan) met drie belangrijke speerpunten: verbeteren digitale vindbaarheid, stimuleren netwerkvorming en bovenlokale gebiedspromotie. Daarbij zijn twee uitgangspunten gehanteerd: in de promotie zoveel mogelijk aansluiten op het (sterke) merk ‘Drenthe’ en activiteiten moeten een direct toegevoegde waarde hebben voor ondernemers en het aantrekken van bezoekers. Hierbij is gebruik gemaakt van de visitor journey cycle (zie ook paragraaf 4.1). Tourist Info De Wolden heeft getracht waar mogelijk samen te werken met de TIP’s, die sinds maart 2014 geen onderdeel meer uitmaakten van de organisatie. De gemeente heeft de uitvoering van de activiteiten ondersteund en gefaciliteerd. De aanpak heeft geleid tot de volgende resultaten: o o o o o o o o o
o
o
Beursbezoek 2014 en 2015 (50+ Beurs en Fiets- en Wandelbeurs) met Marketing Drenthe en buurgemeenten Vier gebiedssafari's voor ondernemers Toeristisch Informatiegids 2014-2015 Perscontacten, zowel regionaal (diverse artikelen) als landelijk (artikel over het Reestdal in Trouw) Ondernemersbijeenkomsten folderuitwisseling 2014 en 2015 Evenementengids De Wolden in 2014 en 2015, Boompers Inzet Social Media (Facebook en Twitter) en nieuwsbrief ondernemerscontacten Hulpdocument en 1-op-1 advies over promotie aan evenementenorganisaties Adviezen aan ondernemers en evenementenorganisatoren met betrekking tot samenwerking binnen de sector (makelaarsfunctie) Hulpdocumenten en 1-op-1 advies aan ondernemers over Facebook, Drenthe.nl, Drenthe app, Google en Foursquare. Toename digitale vindbaarheid is gemeten (zie figuur 3.1) Woldense evenementen zichtbaar in communicatiekanalen Marketing Drenthe,Tourist Info Drenthe
4
2.2
Productontwikkeling
Beoogde resultaten 2013-2017 - De Wolden beschikt in toenemende mate over aantrekkelijke toeristisch-recreatieve producten die aansluiten op de behoeften van de gewenste doelgroepen. Daarbij is maximaal gebruik gemaakt van de kernkwaliteiten en kansrijke thema’s van De Wolden. Activiteiten Uitvoeringsprogramma (2013) - Bottum-up productontwikkeling aanjagen en promotie overkoepelen. - Uniformering folders brochures dorpsommetjes
Door initiatieven uit de samenleving te faciliteren is het Woldens toeristisch recreatieve product versterkt. Zo heeft ‘Hippisch De Wolden’ het aanbod van paardenevenementen gebundeld tot een aantrekkelijk product. Huus met de Belle maakt zichzelf meer toekomstbestendig met ondersteuning van de gemeente. Ook is in 2013-2015 ervaring opgedaan met een brede subsidieregeling voor bovenlokale evenementen om nieuwe initiatieven te stimuleren. De regeling was tevens opgesteld voor doorontwikkeling van bestaande evenementen. De regeling heeft beperkt bijgedragen aan nieuwe initiatieven; aanvragen kwamen voornamelijk van bestaande evenementen. Voor de komende periode willen we graag meer gericht rondom één thema (cultuur) en vooral nieuwe initiatieven stimuleren. Zie 4.2.
De gemeente heeft ondersteuning gegeven aan het project ‘Augustus maand van de paarse pracht’ van Ondernemend Ruinen, waarmee ze aansluiten bij het bestaande soortelijke project van Bezoekerscentrum Dwingelderveld. Doel van het project is in augustus de Brink en het centrum paars te laten kleuren en de verbinding met het Bezoekerscentrum en Nationaal Park te versterken.
De Wolden kent vele dorpsommetjes. Om het aanbod beter in de etalage te kunnen zetten heeft Tourist Info Drenthe op ons verzoek brochures gemaakt van ommetjes in de huisstijl van Drenthe. Dit gaat om ommetjes in Koekangerveld, Zuidwolde, Ruinerwold (twee) en Ansen. Deze bestanden zijn online ter beschikking gesteld zodat ondernemers, inwoners en (verblijfs)recreanten ze gratis kunnen downloaden. Tourist Info De Wolden heeft de brochures (in gedrukte vorm) gebruikt voor de Fietsen Wandelbeurs 2015 in Amsterdam. Ook de brochure voor de nieuwe dorpsommetjes Ruinen is onlangs in deze Drenthestijl opgemaakt.
Toelichting budget (zowel 2.1 promotie/marketing als 2.2 productontwikkeling) Tourist Info De Wolden heeft in 2013 en 2014 de reguliere subsidie van € 37.180 ontvangen, aangevuld met een incidentele stimuleringssubsidie van € 14.950 (2014).
De kosten van activiteiten voor gebiedsmarketing/–promotie en productontwikkeling zijn in 2013 gedekt uit het reguliere budget van € 9.806 voor promotiewerkzaamheden. In 2014 is voor deze werkzaamheden, naast het reguliere budget, ook gebruik gemaakt van het incidentele budget voor de uitvoering van het beleidsplan (€ 15.000) en voor promotie (€ 7.000).
5
Voor de stimuleringssubsidies voor bovenlokale evenementen is gebruik gemaakt van de incidentele budgetten voor stimulering van het evenementenaanbod (€ 8.000 in 2013 en € 11.850 in 2014).
In 2013 en 2014 zijn cofinancieringsbijdragen ter beschikking gesteld van het Huus met de Belle (€ 8.050 uit het budget voor stimulering van plattelandsontwikkeling).
Voor 2015 is het nog niet mogelijk een eenduidig overzicht te geven omdat we ons nog in de looptijd van het boekjaar bevinden.
2.3
Toeristisch-recreatieve infrastructuur en voorzieningen
Beoogde resultaten 2013-2017 - Nieuwe producten op basis van de toeristisch-recreatieve infrastructuur. - Versterkte functies toegangspoorten Ruinen (Dwingelderveld) en de Wijk (Reestdal) - Nieuwe routes en paden om te wandelen en paardrijden en voor MTB-ers. - Uitbreiding wandelnetwerk naar rest van de gemeente en buurgemeenten. Activiteiten Uitvoeringsprogramma (2013) - Advisering recreatieve initiatieven dorpsvisies - Ontwikkeling Ruinen Poort Dwingelderveld
Bij Echten is in opdracht van Recreatieschap Drenthe en mede op initiatief van gemeente De Wolden de aanlegvoorziening voor vaarrecreanten opgeknapt. Ook is de plek verrijkt met verhalenpaal, informatiebord en een grote stalen veenschep als landmark.
In Ruinen heeft de gemeente de Brink en het kerkterrein laten opknappen om het centrum aantrekkelijker te maken voor toeristen en recreanten. Ook is er een informatieplateau met bezienswaardigheden en ommetjes geplaatst op de Brink. De uitvoering van dit project valt onder het Centrumplan Ruinen. Vanuit dit plan is ook de aanleg van vier nieuwe dorpsommetjes mede mogelijk gemaakt. Voor het project Ruinen Poort Dwingelderveld is in 2014 op initiatief van de gemeente een initiatiefgroep gevormd met belanghebbenden (omwonenden, Natuurmonumenten, schaapskooi, ondernemers en de commissie Leefomgeving van de provincie). De initiatiefgroep heeft laten onderzoeken welke partijen een bijdrage willen leveren om de verbinding tussen Ruinen en het Dwingelderveld te versterken. Het resultaat wordt meegenomen in de samenstelling van een bredere groep belanghebbenden met wie een actieprogramma moet worden opgesteld en uitgevoerd, om gezamenlijk de verbinding tussen dorp en nationaal park te versterken.
Het aanbod recreatieve infrastructuur en voorzieningen is verbeterd door initiatieven vanuit de dorpen te ondersteunen vanuit beleid en financiën voor dorpsvisies en participatie. Dit heeft bijgedragen aan de volgende projecten: o Speelbos/route in het Kraaienbos (Echten) o Dorpsommetjes op basis van het wandelnetwerk (Koekange) o Belevingspad Groene Hart (Veeningen) o Een voet-/fiets- en belevingspad langs de Drogterweg (Fort)
6
o o
Informatiebord op het Brinkje over natuur, geschiedenis en recreatieve voorzieningen (Ansen) Het verlengen van het voetpad langs de Oosterweg (Alteveer)
Budget Voor de aanleg van de vaarvoorzieningen heeft De Wolden een cofinancieringsbijdrage van € 20.000 ter beschikking gesteld. De deelprojecten met betrekking tot de Brink en het kerkterrein in Ruinen zijn onderdeel van het Centrumplan Ruinen, dat buiten het (financieel) bereik van dit beleidsplan valt. En ook de ondersteuning van initiatieven vanuit de dorpsvisies/samenleving is onderdeel van projecten, die buiten het (financiële) bereik van dit beleidsplan vallen. Verder geldt dat het voor 2015 nog niet mogelijk is een overzicht te geven omdat we ons nog in de looptijd van het boekjaar bevinden. 2.4
Ontwikkeling bedrijven
Beoogd resultaat 2013-2017 De gemeente maakt verbetering van het toeristisch-recreatieve product van individuele ondernemers in De Wolden mogelijk. Dit zodat het product beter aansluit bij de huidige vraag (zoals meer behoefte aan comfort, ruimte en onderscheidende accommodaties). De gemeente heeft hierin en kaderstellende en stimulerende rol. Activiteiten Uitvoeringsprogramma (2013) - Opstellen Facetbestemmingsplan recreatie - Relatiebeheer ondernemers en toepassen ‘ja mits.. en wat kan wel’-houding - Gebiedsagenda Zuidwest Drenthe en LEADER Zuidwest Drenthe - Handhaving permanente bewoning recreatiewoningen
In 2013 heeft de raad het nieuwe facetbestemmingsplan recreatie vastgesteld. Hiermee zijn de mogelijkheden voor recreatieve bestemmingen op diverse manieren verruimd. Enkele ondernemers hebben er al gebruik van gemaakt.
Er zijn in de afgelopen jaren geen grote mutaties geweest in het aanbod van verblijfs- en dagrecreatie. Wel hebben meerdere grote(re) recreatieve bedrijven geïnvesteerd in de kwaliteit van hun park o.a. ten behoeve van uitbreiding van hun voorzieningen.
De Wolden participeert in de aanvraag LEADER Zuidwest Drenthe 2015-2022 om investeringskapitaal te creëren voor ondernemers in de vrijetijdssector en voor gezamenlijke vermarkting van het gebied. LEADER is een subsidie waarbij voor elke lokale euro (ondernemer / gemeente) twee euro wordt bijgelegd door EU en provincie. Vanuit de regeling is er ca. € 200.000 per jaar beschikbaar gedurende zeven jaar. Dit betekent per jaar een investering van maximaal € 600.000. In zeven jaren een financiële impuls van € 4,2 miljoen in Zuidwest Drenthe. De provincie en vijf gemeenten in Zuidwest Drenthe zetten in op het verwerven van deze subsidie. Medio 2015 wordt bekend of de aanvraag gehonoreerd wordt.
Handhavingstrajecten van permanente bewoning van recreatiewoningen zijn langdurig en intensief. In januari 2015 heeft het college besloten om het traject tot handhaving in te gaan met betrekking tot een eerste specifieke locatie in de gemeente.
7
De tarieven voor de toeristenbelasting en forensenbelasting zijn niet gestegen in de periode 2013-2015. De Wolden sluit aan op het gemiddelde adviestarief voor de toeristenbelasting van het Recreatieschap. In de jaren daarvoor zat De Wolden tien cent boven het adviestarief.
Budget Voor het project LEADER 2015-2022 (€ 14.286 jaarlijks) is in de Programmabegroting 2015 dekking gevonden in de Reserve cofinanciering LEADER/ILG/POP’. Voor de overige activiteiten zijn geen andere kosten gemaakt dan de reguliere kosten van inzet van de ambtelijke organisatie.
8
3.
Conclusies en economische betekenis sector
3.1 Conclusies activiteiten en koers beleidsplan Met de vele activiteiten en projecten in de afgelopen periode hebben we een start gemaakt met het implementeren van het beleidsplan. Door reorganisatie van Tourist Info De Wolden en opschaling van de activiteiten zijn we gekomen tot meer focus van sector en gemeente op de bovenlokale toeristische marketing en promotie. Daarbij wordt het aanbod van De Wolden op de kaart gezet als onderdeel van de bredere regio (met de daarbij behorende voorzieningen) en het sterke merk ‘Drenthe’. Door het nieuwe facet bestemmingsplan recreatie en de ‘ja mits.. en wat kan wel”houding faciliteert de gemeente het versterken van de verblijfsfuncties. Enkele ondernemers hebben al gebruik van gemaakt van de verruimingen in het bestemmingsplan. Door te participeren in LEADER zetten we erop in om ondernemers in de komende jaren ook financieel te kunnen ondersteunen in kwaliteitsverbetering van hun bedrijf. Er is nog geen nieuwe in het oog springende recreatieve trekker in De Wolden. Met ondersteuning van de gemeente zijn toeristisch-recreatieve producten als evenementen, dorpsommetjes en Hippisch De Wolden (door)ontwikkeld. Dit is een eerste stap om in de toekomst nog beter te kunnen inspelen op het aantrekken van andere kansrijke doelgroepen. Gelet op al deze activiteiten en resultaten daarvan constateren we dat we met behulp van het uitvoeringsprogramma 2013 een eerste stap hebben gezet om de visie en koers van beleidsplan te volgen. Wel moeten we concluderen dat de reorganisatie van Tourist Info De Wolden alle betrokkenen inclusief gemeente veel tijd en inspanning gekost. Dit heeft er onder meer toe geleid dat er in 2014 geen nieuw uitvoeringsprogramma is opgesteld omdat de activiteiten met betrekking tot de reorganisatie (een belangrijk speerpunt in het uitvoeringsprogramma 2013) nog in volle gang waren. 3.2 Economische betekenis toerisme en recreatie Groei van de sector, die boven het Drents gemiddelde ligt, is de ambitie en het maatschappelijk effect waar we samen met alle betrokkenen een bijdrage aan willen leveren. Daarom kijken we in dit stuk ook naar de cijfermatige ontwikkeling van de sector. Door de cijfers zoveel mogelijk te spiegelen aan de groei in Drenthe kunnen we wel rekening houden met de invloed van weersomstandigheden en macro-ontwikkelingen zoals de financieel-economische crisis, het consumentenvertrouwen en het concurrentieveld. Op het moment van opstellen van dit stuk zijn er alleen cijfers bekend van de toeristische sector van De Wolden uit 2013. De conclusie uit het beleidsplan dat de sector in De Wolden gemiddeld gezien achterblijft ten opzichte van Drenthe totaal, was ook in 2013 van toepassing. Uitzondering is de ontwikkeling van bestedingen aan dagtochten. Deze is procentueel in De Wolden meer gestegen dan in Drenthe in totaal. Hieronder onderbouwen we deze uitspraken met cijfers. In de bijlage zijn bijbehorende grafieken opgenomen. Bestedingen dagtochten en vakanties De ontwikkeling van de toeristisch-recreatieve bestedingen monitoren we met het tweejaarlijkse onderzoek van dat onderzoeksbureau Ecorys naar de economische betekenis van ontwikkeling van toerisme en recreatie in Drenthe. Uit het meest recente 9
onderzoek uit 2014 blijkt dat de bestedingen aan dagtochten in De Wolden in 2013 (€ 18 miljoen) gegroeid zijn met 5,8% ten opzichte van 2011 (€ 17 miljoen). Deze stijging is procentueel groter dan in de groei van de provincie in totaal, waar het bedrag groeide van € 536 miljoen naar € 549 miljoen (2,4%). De bestedingen aan vakanties in De Wolden in 2013 (€ 15 miljoen) zijn met -6,3% afgenomen ten opzichte van 2011 (€ 16 miljoen), terwijl deze bestedingen in Drenthe totaal met 8% gegroeid zijn van € 350 miljoen naar € 378 miljoen (Bron: Ecorys 2014 ‘De economische betekenis van recreatie en toerisme voor Drenthe’). Overnachtingscijfers De afname die we zagen in bestedingen aan vakanties in De Wolden, is ook zichtbaar in de ontwikkeling van de toeristische overnachtingen (360.260 in 2011 ten opzichte van 337.899 in 2013). Uit de cijfers blijkt dat na een topjaar in 2007 zich een overwegend dalende trend heeft ingezet in het aantal toeristische overnachtingen in de gemeente. Wel heeft er, in lijn met de algemene trends op de toeristische markt, een verschuiving plaatsgevonden van minder overnachtingen op campings en meer in huisjes. In 2013 is het aantal overnachtingen in huisjes echter wel gedaald ten opzichte van 2012. In Drenthe gemiddeld is het aantal overnachtingen na een topjaar in 2009 ongeveer gelijk gebleven. (Bron: Inkomsten uit de toeristen- en forensenbelasting De Wolden en overnachtingscijfers Provincie Drenthe). Werkgelegenheid Ook de ontwikkeling van de werkgelegenheid monitoren we met het tweejaarlijkse onderzoek van onderzoeksbureau Ecorys. Uit het onderzoek uit 2014 blijkt dat in 2013 het aandeel van de sector in de totale werkgelegenheid (9,6%) in De Wolden ruim is hoger dan het Nederlands gemiddelde van 5,1% (bron CBS), en iets hoger dan het Drents aandeel. Het aantal banen in De Wolden, dat direct en indirect toe te rekenen is aan de toeristisch-recreatieve sector is in 2013 gelijk aan 2011 (beide 590 banen). In Drenthe totaal is het aantal banen met 700 gegroeid van 15.440 in 2011 naar 16.140 2013. Uit contacten met een aantal grotere ondernemers in De Wolden is gebleken dat zij in 2014 een beter jaar hebben gedraaid dan in 2013. Binnenkort zullen deze cijfers worden opgeleverd.
10
4.
Activiteiten 2015-2016
De afgelopen periode hebben we flink geïnvesteerd in het op orde krijgen van de Tourist Info organisatie om de bovenlokale marketing-promotie van De Wolden uit te voeren. Ook is geïnvesteerd in het aanpassen van het toeristisch product (o.a. evenementen) en in het faciliteren van ondernemers om hun product aan te passen naar de behoefte van de hedendaagse toerist en die van kansrijke andere doelgroepen. In de komende periode ligt de focus op het voortzetten van de ingezette koers van gebiedsmarketing op basis van onze toeristische iconen, het nog beter bereiken van kansrijke doelgroepen en het verrijken van het toeristisch product door ondernemers individueel en gezamenlijk. In onderstaande paragrafen staat met welke activiteiten we de koers continueren in de tweede helft van 2015 en in 2016. De activiteiten worden gedekt uit reguliere budgetten tenzij anders vermeld. Bij een aantal activiteiten is een voorbehoud gemaakt, omdat bij het opstellen van dit stuk niet bekend is of de gemeenteraad bij besluitvorming over de kadernota 2016 en programmabegroting 2016 zal instemmen met het gevraagd budget. Voor de activiteiten die zijn geoormerkt met een * geldt dat uitvoering ervan extra prioriteit heeft vanwege de speerpunten in de programmabegroting 2015 en het collegeprogramma. 4.1 Gebiedsmarketing en -promotie Gebiedsmarketing is een proces van de lange adem én een proces dat vraagt om keuzes. Daarom houden we bij de gebiedsmarketing vast aan twee uitgangspunten, waar we samen met Tourist Info De Wolden reeds ervaringen mee hebben opgedaan: Toeristisch-recreatieve gebiedspromotie vindt plaats onder de paraplu van, of in samenhang met het merk ‘Drenthe’. Activiteiten moeten een toegevoegde waarde bieden voor ondernemers en het aantrekken van bezoekers en bestedingen. Om te toetsen in hoeverre projecten en activiteiten hieraan voldoen, gebruiken we de visitor journey cycle. Deze cyclus is een instrument om de interactie met klanten binnen het vermarketingsproces weer te geven. Uitgangspunt is dat de projecten en activiteiten moeten bijdragen aan het proces dat uitnodigt tot bezoek aan De Wolden.
Activiteiten 2015-2016 1. Ondersteuning en prestatieafspraken Tourist Info De Wolden We willen de raad voorstellen de ondersteuning van Tourist Info De Wolden met de reguliere subsidie te continueren om uitvoering te geven aan de
Wanneer 2015-2016
11
gebiedsmarketing op basis van speerpunten als bovenlokale promotie, netwerkvorming en Woldenbrede (digitale) informatievoorziening. De subsidie is niet kostendekkend voor de exploitatie. De organisatie moet aanvullende inkomsten genereren via lidmaatschapsbijdragen van ondernemers of snijden in de kosten. Met Tourist Info De Wolden leggen we in september 2015 prestatieafspraken vast over de koers en activiteiten voor gebiedsmarketing. 2. Zichtbaarheid De Wolden in marketing-promotie ‘Drenthe’ * We streven ernaar dat er voorstellen ontwikkeld en uitgevoerd worden om de iconen van De Wolden meer zichtbaar te maken in de (digitale) marketing communicatiekanalen van Drenthe. We doen dit vanuit onze rol als subsidiërende partij van Tourist Info Drenthe en als samenwerkingspartner van Marketing Drenthe en Drents Internet Platform. Het gaat hier om de zichtbaarheid van onze evenementen, bezienswaardigheden, natuurgebieden, routes, dorpen, cultureel erfgoed en dergelijke.
2015-2016
3. Efficiëntere en effectievere toeristische samenwerking in Drenthe De toeristische samenwerking in Drenthe rondom promotie, marketing en informatievoorziening kan beter. Vanuit onze rol als deelnemer van het Recreatieschap Drenthe, subsidiërende partij van Tourist Info Drenthe en als samenwerkingspartner van Marketing Drenthe en Drents Internet Platform stellen we dit aan de orde. Het Recreatieschap onderzoekt momenteel wat deze partijen in samenwerking moeten doen als het gaat om de organisatie van toeristische informatie/marketing in Drenthe de komende tien jaar. Ons streven is dat deze partijen met inbreng van ondernemers komen tot een gezamenlijk aanpak om de samenwerking te verbeteren dan wel de taken anders te verdelen.
2015-2016
4.2 Productontwikkeling Activiteiten 2015-2016 1. Cultureel erfgoed De Wolden benutten voor toerisme * We willen de cultuurhistorische waardenkaart van De Wolden geschikt maken voor toeristische gebiedsmarketing, in samenspraak met de historische verenigingen, het cultureel platform, Tourist Info De Wolden en recreatiesector. Marketing Drenthe is hier inmiddels bij betrokken, om ervoor te zorgen dat erfgoedproducten en promotie kunnen aansluiten bij hun campagnes en communicatie. Voor dit project heeft de gemeenteraad in 2015 € 15.000 ter beschikking gesteld. 2. De Wolden profileren als paardengemeente * We willen het imago van De Wolden als paardengemeente steviger neerzetten. Hippisch De Wolden is een middel om dat doel te bereiken. Hippisch De Wolden is een samenwerking tussen diverse hippische evenementen in De Wolden, samen met de gemeente. Het doel is om de
Wanneer 2015 (start juni)
2015-2016
12
evenementen gezamenlijk en gebundeld te promoten bij een groter publiek dan alleen de paardenliefhebbers. Een ander doel is het verbinden van de evenementen met andere sectoren in De Wolden voor meer economische spin-off. Voor dit project is in de Programmabegroting 2015 voor de jaren 2015-2018 jaarlijks € 9.000 ter beschikking gesteld. 3. Bovenlokale culturele evenementen ontwikkelen * We willen een impuls geven aan bovenlokale culturele evenementen. Het thema cultuur is in het beleidsplan benoemd als kansrijk thema. Er zijn plannen in de culturele sector voor bovenlokale evenementen. Een impuls draagt bij aan de voorbereiding van De Wolden als ‘Culturele Gemeente’ van Drenthe’ in 2017, waar we ons kandidaat voor stellen. Voorwaarde is dat de gemeenteraad besluit om voor dit speerpunt budget ter beschikking te stellen in de kadernota 2016 en programmabegroting 2016.
2016
4.3 Toeristisch-recreatieve infrastructuur en voorzieningen Activiteiten 2015-2016 Wanneer 1. Recreatieve routes digitaliseren en online zetten * 2016 We willen recreatieve routes in De Wolden inventariseren, digitaliseren en plaatsen op landelijke routewebsites en het routeplatform van drenthe.nl en de Drenthe app. Voorwaarde is dat de gemeenteraad besluit om voor dit speerpunt budget ter beschikking te stellen in de kadernota 2016 en programmabegroting 2016. 2. Recreatieve initiatieven uit de samenleving ondersteunen * Doorlopend We willen ruimte bieden aan toeristisch-recreatieve initiatieven van 2015-2016 inwoners als ommetjes, speelnatuur en dergelijke door deze binnen de kaders van regelingen als ‘Initiatiefrijk De Wolden’ ondersteunen. Dorpen willen we desgewenst ondersteunen in de promotie van hun (nieuwe) recreatieve voorzieningen als ommetjes en speelnatuur, samen met Tourist Info De Wolden. 3. NP Dwingelderveld en Reestdal meer benutten als iconen Het Dwingelderveld en Reestdal zijn toeristische iconen voor De Wolden. We willen deze iconen meer benutten. We streven dit doel na door deel te nemen aan de volgende projecten en samenwerkingsverbanden: - Stuurgroep Regionaal landschap Drents Friese grensstreek waar Nationaal Park Dwingelderveld onder valt. Als deelnemer zetten we ons ervoor in dat er plannen ontwikkeld en uitgevoerd worden, die de parken inzetten voor toerisme en die de communicatie-educatie vanuit de parken combineren met de gebiedspromotie. Ook trachten we waar mogelijk een verbinding te maken tussen deze werkzaamheden en die van ondergenoemde werkgroep ‘Ruinen Poort Dwingelderveld’. - Werkgroep ‘Ruinen Poort Dwingelderveld’.* Deze werkgroep is samengesteld uit belanghebbenden in het gebied. Als deelnemer zetten we ons ervoor in dat plannen worden uitgevoerd die de verbinding tussen het dorp en nationaal park versterken om bezoekers aan te trekken en vast te houden. Daarnaast moeten de activiteiten rekening houden met het reguleren van bezoekersstromen gelet op de belangen van omwonenden. - Regio Zwolle Binnen dit samenwerkingsverband zetten we ons ervoor in om samen met buurgemeenten plannen te maken en uit te voeren om het Reestdal meer beleefbaar te maken en promoten. Ook zetten we ons ervoor om samen te werken met gemeenten in het Vechtdal en Waterreijk Wieden-Weerribben-Giethoorn om ondernemersnetwerken en productontwikkeling te stimuleren.
Doorlopend 2015-2016
13
4. Tijdelijke bijdrage Staatsbosbeheer recreatievoorzieningen * 2015-2016 Het Rijk heeft de recreatietoeslag voor voorzieningen aan SBB verlaagd (2017) met 70%. Dit heeft negatieve gevolgen voor het recreatieve product. Oplossingen kunnen gevonden worden in het aanpassen van het voorzieningenniveau en het beheer en in het genereren van inkomsten. Deze oplossingen zijn niet direct uitgewerkt. Daarom heeft SBB provincie en gemeenten gevraagd om een overbruggingsbijdrage voor de periode 2015 tot en met 2017 zodat zij ondertussen een oplossing kan vinden. Voor De Wolden betekent dit een bijdrage van jaarlijks € 20.830. Dit bedrag is gereserveerd in de Programmabegroting 2015. Afgesproken is dat SBB de helft van dit bedrag jaarlijks aanwendt om uitvoering van werkzaamheden in te kopen bij ‘Wet Sociale Werkvoorziening’ (Wsw)-bedrijven. 5. Aanleg wandelnetwerk en men- en ruiterroutes/-mogelijkheden De belangen met betrekking tot het wandelnetwerk en ruiter- en menroutes behartigen we via onze deelname aan het Recreatieschap Drenthe vanwege het grensoverschrijdende karakter: - Als deelnemer zetten we ons ervoor in dat Recreatieschap Drenthe gezamenlijk met betrokken gemeenten zoekt naar oplossingen voor knelpunten met betrekking tot het wandelnetwerk (hoge kosten van aanleg en de structurele kosten van onderhoud). - Als deelnemer zetten we ons ervoor in dat Recreatie Recreatieschap Drenthe bij terreinbeheerders en provincie pleit voor behoud van routestructuren en de toegankelijkheid van natuurgebieden voor ruiters en menners.
Doorlopend 2015-2016
6. Gebruik bruine borden voor toeristische objectverwijzingen In de komende periode starten we met het gebruik van de bruine borden bij plaatsing van nieuwe of vervanging van bestaande wit-blauwe borden met toeristisch-recreatieve objectverwijzingen. De richtlijnen van de EU en van het Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek (CROW) schrijven bruine borden voor. We onderzoeken in hoeverre we budget kunnen vrij maken of aanvragen om alle bestaande wit-blauw borden met toeristisch-recreatieve objectverwijzingen te vervangen door bruine borden.
2015-2016
4.4 Ontwikkeling bedrijven Activiteiten 2015-2016 Wanneer 1. LEADER Zuidwest Drenthe * 2015-2016 We participeren in LEADER Zuidwest Drenthe (uitslag aanvraag volgt medio 2015). Als deelnemer zetten we ons ervoor in dat de regeling zoveel mogelijk aansluit bij de behoefte van ondernemers en dat de regeling goed bekend gemaakt wordt. In 2015 vertegenwoordigen we de Zuidwest Drentse gemeenten in de Lokale Advies Groep (LAG). Voor dit project is in de Programmabegroting 2015 dekking gevonden in de Reserve cofinanciering LEADER/ILG/POP’. 2. Relatiebeheer en bedrijfsbezoeken Voorzetten relatiebeheer via o.a. bedrijvencontactfunctionaris en recreatieambtenaar, bedrijfsbezoeken en toepassen van de ‘ja mits.. en wat kan wel’-houding ten aanzien van initiatiefnemers. Een nieuwe in het oog springende recreatieve trekker blijft welkom in De Wolden.
2015-2016
14
3. Mogelijkheden campermarkt onder de aandacht brengen We willen samen met de landelijke camperorganisatie(s) een informatiebijeenkomst voor ondernemers organiseren over het inspelen op kansen van de campermarkt.
4.5 Participatie Activiteiten 2015-2016 Efficiëntere en effectievere participatie We willen de participatie in ons toeristisch-recreatieve beleid verbeteren. Voor een aantal leden van het Toeristisch Platform, dat is ingesteld voor participatie, blijkt het lastig om een achterban te vertegenwoordigen. Dit komt doordat de sector doorgaans zeer beperkt georganiseerd is. Daarnaast overlappen de belangen van het platform met die van andere ondernemersorganisaties die ook betrokken zijn bij participatie. In samenspraak met het Toeristisch Platform onderzoeken we alternatieven om tot komen tot efficiëntere en effectievere participatie. Bijvoorbeeld samenvoeging met het Ondernemersplatform of een andere samenstelling van het Toeristisch Platform.
2016
Wanneer 2015
15
5.
Bijlagen
5.1
Tabellen en grafieken
Figuur B.1 en B.2 Aandeel werkgelegenheid recreatie en toerisme in 2013 en bestedingen vakanties en dagtochten 2000-2013 (bron: onderzoek Ecorys naar economische betekenis van recreatie en toerisme voor Drenthe uit 2014).
Figuur B.3 en B.4 Aantal toeristische overnachtingen in De Wolden per jaar absoluut en geïndexeerd in vergelijking met Drenthe. (Bron: inkomsten toeristen- en forensenbelasting gemeente De Wolden en provincie Drenthe, 2014
16
Figuur B.5 Aantal overnachtingen per accommodatievorm (selectie) per jaar, afgeleid uit inkomsten toeristen- en forensenbelasting 2007-2013 (bron: gemeente De Wolden, 2014).
figuur B.6 Digitale vindbaarheid: ontwikkeling gedurende een aantal maanden van het aantal bedrijfsvermeldingen in De Wolden op Drenthe.nl in 2014 (bron: Tourist Info De Wolden
17
18
