Beleidsplan Recreatie en Toerisme gemeente Raalte

Beleidsplan Recreatie en Toerisme gemeente Raalte

Colofon Opdrachtgever Gemeente Raalte Postbus 140 8100 AC Raalte Gemeentelijk projectleider Sylvie Uenk/ Anky Biemans Projectgroep Wethouder Yayeri Blijdenstein (gemeente Raalte) Arjan Kuiper (RECRON) Thea Huisman (Sallands Bureau voor Toerisme) Benny Poppe (Koninklijke Horeca Nederland) Bernard Lute (Recra-advies/recreatieadviseur/)

Opdrachtnemer Grontmij | Route IV Postbus 485 6800 AL ARNHEM Auteur Mieke Coenen Arnhem, september 2008

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1

Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Doelstelling 1.3 Werkwijzer 1.4 Leeswijzer

1 1 2 2 2

Hoofdstuk 2

Recreatief-toeristisch profiel 2.1 Raalte, een korte kennismaking 2.2 Recreatie en toerisme in Salland in cijfers 2.3 Het toeristisch-recreatief product Raalte 2.4 Marktontwikkelingen 2.5 Relevant beleid 2.6 Promotie, informatievoorziening en organisatie 2.7 Raalte binnen de regio 2.8 Samenvatting

3 3 3 4 6 8 9 9 10

Hoofdstuk 3

Strategische visie 3.1 Inleiding 3.2 Samen vooruit Raalte 2020 3.3 Ambitie 3.4 Recreatief-toeristische profilering 3.4.1 Een veelzijdig platteland voor iedereen 3.4.2 Een gastvrij verblijf in Salland 3.5 Verbindingen leggen 3.5.1 Arrangementen 3.5.2 Routestructuren en routes 3.5.3 Informatievoorziening 3.5.4 Toeristische Overstappunten 3.6 Ruimtelijke vertaling 3.7 Organisatie

13 13 13 13 14 14 14 17 17 18 18 18 18 20

Hoofdstuk 4 Actieplan 4.1 Inleiding 4.2 Actieplan 2008-2009 4.2.1 Projecten Een veelzijdig platteland voor iedereen 4.2.2 Projecten Een gastvrij verblijf in Salland 4.2.3 Projecten Verbindingen leggen 4.3 Financiële consequenties 4.4 Organisatorische consequenties

23 23 23 23 26 27 30 31

Hoofdstuk 5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 5.11 5.12 5.13

33 33 33 34 35 35 35 36 36 37 37 37 38 38

Toetsingskader verblijfsrecreatie Inleiding Regulier kampeerterrein Kleinschalig kampeerterrein Groepskamperen buiten kampeerterrein Kamperen buiten kampeerterrein en kamperen op eigen terrein Nachtvissen Trekkershutten Bed&Breakfast Boerderijkamers/appartementen Groepsaccommodaties Bungalowparken Hotels Nieuwe vormen van verblijfsrecreatie

Bijlage 1: Medewerking aan beleidsplan Bijlage 2: Verslag werkbijeenkomst 14 februari 2008 Bijlage 3: Groslijst projecten Bijlage 4: Verslag bijeenkomst bespreking concepttoetsingskader 15 april 2008

Een beleidsplan voor Raalte 1.1 Aanleiding

lingsrichting, onderbouwd door cijfers, en een ruimtelijke uitwerking van deze visie ontbreken. Ook de rol die de gemeente wil spelen bij de ontwikkeling van toerisme en recreatie is niet uitgewerkt. Om deze redenen wil de gemeente Raalte het beleidsplan recreatie en toerisme actualiseren.

Raalte ligt in het hart van Salland, waar historische dorpen, landgoederen en boerderijen het beeld bepalen. De gemeente Raalte is grotendeels agrarisch van karakter, maar heeft de recreant en toerist ook heel wat te bieden. De ligging tussen het mooie rivierlandschap langs de IJssel en de bijzondere hoogteverschillen van de Sallandse Heuvelrug maakt Raalte een goede uitvalsbasis voor een actieve fiets- of wandeltocht. De evenementenkalender is goed gevuld en ook zijn er verschillende cultuurhistorische en plattelandstoeristische bezienswaardigheden. Er is een divers verblijfsrecreatief aanbod in de gemeente, bestaande uit enkele grotere campings en bungalowparken en een aantal minicampings en Bed&breakfastaccommodaties.

Per 1 januari 2008 is de Wet op de Openluchtrecreatie (WOR) ingetrokken, waarmee de huidige regeling ten aanzien van het (kleinschalig) kamperen is vervallen. De WOR regelde zaken, zoals de ruimtelijke spreiding en diversiteit van het kampeeraanbod en de voorschriften inzake hygiëne, gezondheid en veiligheid. De intrekking van de WOR betekent voor gemeenten dat de grondslag van het kampeerbeleid komt te vervallen. Het is een taak van de gemeenten om dit op te vangen, en een nieuw kampeerbeleid te formuleren en dit mogelijk vast te leggen in de gemeentelijke regelgeving. De gemeente Raalte kiest ervoor dit beleid en de vertaling in een toetsingskader te integreren in het beleidsplan recreatie en toerisme om één en ander optimaal op elkaar af stemmen.

De toeristisch-recreatieve sector is daarnaast volop in beweging. De steeds kritischer wordende consument, de opkomst van het gezondheidstoerisme en de groeiende belangstelling voor het platteland zijn maar enkele van de vele trends. Diverse partijen werken aan de uitbreiding en verbetering van het recreatief-toeristisch product en onder andere vanuit de Reconstructie en het Investeringsbudget Landelijk Gebied zijn hier middelen voor beschikbaar. Dit biedt kansen voor de gemeente om recreatie en toerisme verder te ontwikkelen. Het is voor een gemeente van belang een duidelijke visie te hebben, die afgestemd is op de meest recente ontwikkelingen. In 2003 is een beleidsplan Recreatie en Toerisme opgesteld, dat echter nooit is vastgesteld. Dit beleidsplan bevat een uitgebreide inventarisatie en was in opzet faciliterend van aard. Er worden in mindere mate uitspraken gedaan over de ambitie van de gemeente ten aanzien van recreatie en toerisme. Een duidelijke visie op de gewenste ontwikke-

1

1.2 Doelstelling

het enthousiasmeren van de partijen. In de bijlage is een lijst met de geïnterviewde personen opgenomen.

Doelstelling is het actualiseren van het beleidsplan recreatie en toerisme en te komen tot: • een duidelijke en goed onderbouwde visie op de ontwikkeling van recreatie en toerisme in de gemeente Raalte; • een uitwerking in een concreet actieplan, afgestemd op de gekozen ambitie, waarin duidelijk is aangegeven wie verantwoordelijk is voor de uitvoering van de acties en of de gemeente hierin een proactieve of een meer reactieve rol op zich neemt; • een uitwerking in een toetsingskader voor de verblijfsrecreatieve sector, waarin de gemeente duidelijk aangeeft welke voorschriften zij stelt richting verblijfsrecreatieondernemers en waarmee zij goede handvatten heeft om verzoeken en ontwikkelingen op het gebied van verblijfsrecreatie te beoordelen.

Daarnaast is de beleidsnota onderwerp geweest van een discussieavond met een breed scala aan genodigden, zoals ondernemers, belangenorganisaties en raadsleden. Het toetsingskader verblijfsrecreatie is aan de orde gesteld in een bijeenkomst met de verblijfsrecreatieve ondernemers.

1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt een korte kwalitatieve verkenning gedaan naar het recreatief-toeristisch profiel van Raalte. Hoofdstuk 3 presenteert de strategische visie op de ontwikkeling van recreatie en toerisme in de gemeente Raalte. Hoofdstuk 4 gaat in op het actieplan 2008-2009. In hoofdstuk 5 is het toetsingskader verblijfsrecreatie opgenomen.

1.3 Werkwijze Voor het verkrijgen van een breed draagvlak voor de nota wordt een interactief proces met diverse belanghebbenden gevolgd. De totstandkoming van de nota is begeleid door een projectgroep bestaande uit afgevaardigden van de volgende organisaties/groepen: • Sallands Bureau voor Toerisme; • RECRON; • Koninklijke Horeca Nederland; • vertegenwoordiger recreatieondernemers. Ook is een aantal groepsgesprekken gehouden met diverse belanghebbenden, zoals verblijfsrecreatieondernemers, horecaondernemers, natuur- en landschapsorganisaties, organisaties op het gebied van marketing en promotie en plattelandsondernemers. Doel van deze gesprekken was het inventariseren van kansen en knelpunten bij de verdere toeristisch-recreatieve ontwikkeling van de gemeente en

2

Recreatief-toeristisch profiel 2.1 Raalte, een korte kennismaking

2.2 Recreatie en toerisme in Salland in cijfers

De gemeente Raalte ligt in Salland, in het overgangsgebied tussen de uiterwaarden van de IJssel en de glooiingen van de Sallandse Heuvelrug. De gemeente Raalte bestaat uit een groot, veelal agrarisch buitengebied, met daarin de kernen Raalte, Heino, Heeten, Luttenberg, Broekland, Mariënheem, Nieuw Heeten, Laag Zuthem en Lierderholthuis. Dwars door de gemeente loopt het Overijssels kanaal. De gemeente is goed te bereiken via de provinciale wegen N35, N332 en N348 en via het openbaar vervoer. In de gemeente wonen ongeveer 37.000 mensen.

Voor het onderzoek naar recreatie en toerisme in Salland worden onder de regio Salland de gemeenten Deventer, Olst-Wijhe, Raalte, Hellendoorn en Rijssen-Holten verstaan.

Het landschap in Raalte is grotendeels agrarisch van karakter. In de hele gemeente ligt een aantal landgoederen en bosgebieden, De gemeente wordt gekenmerkt door kleinschaligheid: verspreide bebouwing, enkele bossen en een licht reliëf in het landschap. Een aantrekkelijk gebied is de kleine stuwwal de Luttenberg, die vrijwel geheel bebost is. Een ander bijzonder gebied is het Boetelerveld, een vochtig heidegebied met bijzondere natuurwaarden.

Er is een stijging van 18% waar te nemen in het aantal vakanties naar Salland in 2006, ten opzichte van 2005. Het aantal overnachtingen is echter met slechts 6% toegenomen, omdat het met name om korte vakanties (2 – 4 dagen) gaat. In totaal werd in Salland 1,7 miljoen keer overnacht in 2006.

Omvang sector In Salland zijn in 2006 ongeveer 315.000 vakanties doorgebracht (GOBT, 2007). Hiervan was 84% een toeristische vakantie en vond 16% plaats op een vaste standplaats. In Salland vonden, vergeleken met het landelijk beeld, weinig vakanties op vaste standplaatsen plaats.

In Raalte vonden in 2006 205.000 overnachtingen plaats, zoals geregistreerd voor de toeristenbelasting. Door dit aantal te vermenigvuldigen met de gemiddelde uitgave per dag tijdens een binnenlandse vakantie van € 21,58, kan worden berekend dat er door vakantiegangers 4,4 miljoen euro wordt besteed tijdens een vakantie in de gemeente Raalte.

Het grondgebied van de gemeente Raalte is al vele eeuwen bewoond. Er zijn uit verschillende tijdperken archeologische vondsten gedaan in Raalte, met name Heeten geniet hiervoor bekendheid. Daarnaast zijn er veel cultuurhistorisch waardevolle ruimtelijke elementen te vinden. Het gaat dan zowel om landschappen en landschapselementen als om historisch interessante gebouwen en monumenten.

Karakterisering van het bezoek Populairste maanden voor een bezoek aan Salland zijn de maanden mei, juni en juli (GOBT, 2007). Het najaar is wat minder in trek. De helft van de vakanties in Salland zijn korte vakanties van twee tot vier dagen, 35% verbleef vijf tot acht dagen. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met die van Overijssel in zijn geheel en die van Nederland.

3

Wandelen is een populaire activiteit tijdens een vakantie in Salland. 70% van de bezoekers geeft aan te gaan wandelen. Ongeveer een derde gaat er met de fiets op uit. Het Nationaal Park Sallandse Heuvelrug wordt door 43% van de bezoekers aangedaan tijdens een vakantie. Andere populaire activiteiten zijn funshoppen (33%) en cultuurhistorische bezoeken (20%). Tijdens een vakantie in Salland gaat men relatief veel uit eten. Bijna tweederde van de bezoekers geeft dit aan.

Economische betekenis Vakantiegangers gaven in 2006 ongeveer 63 miljoen euro uit in Salland (CVO, 2007). Hiervan werd 45 miljoen uitgegeven door binnenlandse vakantiegangers en 18 miljoen door buitenlandse vakantiegangers. De besteding per persoon per dag tijdens toeristische vakanties in Salland is de afgelopen jaren gestegen. In 2002 was dit € 22,- per persoon per dag en in 2006 is dit gegroeid tot € 26,- per persoon per dag. Dit is nog steeds iets minder dan het landelijk gemiddelde van € 27, - per persoon per dag.

Ongeveer de helft van de vakantiegangers in Salland is afkomstig uit de provincies Noord- en Zuid-Holland (GOBT, 2007). Tien procent komt uit Gelderland en negen procent uit Overijssel. Salland is, vergeleken met het landelijke beeld, relatief populair bij stellen zonder kinderen van 55 jaar en ouder. Gezinnen met kinderen van 6 jaar of ouder komen er relatief minder. Het herhalingsbezoek ligt in Salland lager dan in de rest van Nederland.

Uit onderzoek van de Provincie Overijssel (2006) blijkt dat toerisme en recreatie voor Overijssel een belangrijke economische sector is. 6,4% van alle banen in Overijssel is gerelateerd aan toerisme en recreatie. Salland neemt daarvan 18% voor haar rekening. Dit betekent dat bijna 6.000 personen in Salland (inclusief Sallandse Heuvelrug) werkzaam zijn in toerisme en recreatie. Dit komt neer op 6,2% van de totale werkgelegenheid in Salland. Uit het onderzoek van het GOBT komt naar voren dat de werkgelegenheid in Raalte tussen de 6,4% en 7,5% van de totale werkgelegenheid verbonden is met recreatie en toerisme. Dit cijfer ligt in Raalte iets boven het provinciale gemiddelde van 6,4%.

2.3 Het toeristisch-recreatief product Raalte Dagrecreatie Het bijzondere landschap in de gemeente biedt een prachtig decor om actief te recreëren. Salland en Raalte worden daarnaast geroemd om de rust, de kleinschaligheid, de gemoedelijkheid en de vriendelijkheid en gastvrijheid van de mensen. Er zijn verschillende bewegwijzerde fietsroutes die door de gemeente lopen. In 2008 is gewerkt aan het realiseren van het fietsknooppuntensysteem. Dit is in de zomer van 2008 opgeleverd. Ook lopen er fietsroutes die verschillende rustpunten met elkaar verbinden. Wandelmogelijk-

4

van de gemeente. Het overgrote deel van de landgoederen en natuurgebieden is opengesteld voor het publiek. Terreinbeherende organisaties signaleren dat hier steeds meer gebruik van wordt gemaakt, wat ook een bepaalde mate van overlast met zich mee brengt. Landgoederen en natuurgebieden bieden kansen voor recreatie, maar vragen ook om aandacht om de bestaande kwaliteit te behouden en te versterken.

heden zijn er onder andere in de verschillende natuurgebieden en landgoederen, maar zijn geen eenheid. Verschillende organisaties hebben bewegwijzerde wandelroutes uitgezet in de gemeente en er is ook een aantal lokale initiatieven om routes te realiseren. Zo loopt er bijvoorbeeld een aantal kuierroutes door het gebied. Ook wordt momenteel gewerkt aan de Sallandse Zandloper, een wandelroute van de Sallandse Heuvelrug naar de IJssel door de gemeente Raalte. Op het Overijssels kanaal zijn mogelijkheden om te kanoën. Er zijn nog geen ruiter- en menroutes in de gemeente Raalte, maar binnen het project ‘In stap en draf door Salland’ wordt hieraan gewerkt.

Evenementen In de gemeente wordt jaarlijks een groot aantal evenementen georganiseerd. De meeste evenementen richten zich primair op de lokale bevolking. Een aantal evenementen heeft een (boven)regionale aantrekkingskracht en trekt ook bezoekers van buiten de gemeente. Het gaat dan onder andere om Stoppelhaene, Ribs, and Blues, Heinose Pompdagen, Salland Aspergeland en de Sallandse ruiterdagen. Stoppelhaene is een meerdaags evenement waarom Raalte landelijk bekend staat. De evenementen draaien vrijwel allemaal op vrijwilligers.

De gemeente heeft geen onderscheidende dagattractie met een bovenregionale aantrekkingskracht. Ook zijn er beperkte mogelijkheden voor activiteiten bij slecht weer. Te bezoeken zijn de ambachtelijke kaasmakerij, het klompenatelier en het Landbouwmuseum in Luttenberg, de Oude Maalderij in Heino en zwembad Tijenraam, het Amerikaans Motorfietsmuseum en boerderij Strunk in Raalte. Ook de kerk in Raalte is een bezoek waard. Raalte heeft een centrum met een behoorlijk aanbod aan winkels, dat goed loopt en waar de toerist bij slecht weer terecht kan. Plattelandstoerisme Een groot deel van de gemeente bestaat uit agrarisch buitengebied. Er is een aantal bedrijven dat zich richt op plattelandstoeristische activiteiten. In de gemeente zijn bijzondere mogelijkheden het platteland te beleven, zoals kaas maken en proeven, een paardenmelkerij bezoeken, ecochalets, het verzorgen van je eigen koe, Bed&Breakfast en een speelboerderij voor kinderen. Daarnaast zijn er diverse initiatieven bekend bij de gemeente van agrariërs die verbredingsactiviteiten willen oppakken. Landgoederen en natuur De natuurgebieden en landgoederen dragen bij aan de afwisseling in het landschap en dragen daarmee in belangrijke mate bij aan de beleving

5

2.4 Marktontwikkelingen Horeca De gemeente kent een ruim aanbod aan horecagelegenheden. De horecagelegenheden liggen verspreid door de gemeenten, zowel in de kernen als op bijzondere plekken in het buitengebied. Er zijn veel restaurants en cafés, maar relatief weinig horeca gericht op dagrecreatie.

Maatschappelijke trends Nederland vergrijst in een rap tempo. Naar verwachting is in 2015 zo’n 40% van Nederlandse bevolking senior. De senior van nu heeft relatief veel tijd en geld en een goede gezondheid. In zijn vrije tijd is hij graag actief bezig. Bij de actieve senior staat service en comfort voorop.

Verblijfsrecreatie Volgens cijfers van het CBS (2007) is ongeveer 7% van het verblijfsrecreatief aanbod van Overijssel te vinden in Salland. In totaal gaat het om ongeveer 7.500 slaapplaatsen. Het verblijfsrecreatief aanbod in Salland kenmerkt zich door een oververtegenwoordiging van campings (53% ten opzichte van 34% landelijk).

De gemiddelde gezinsgrootte neemt af en het aantal éénpersoonshuishoudens is sterk gegroeid. Het CBS verwacht dat in 2015 40% van de huishoudens éénpersoonshuishoudens zal zijn. De wereld wordt steeds kleiner. De moderne mens kijkt steeds meer ook over de landgrenzen heen, ook voor een vakantie. Dit houdt in dat Nederlandse bestemmingen steeds meer de concurrentie met buitenlandse bestemmingen aan moeten gaan, maar ook dat het buitenland steeds meer als potentieel afzetgebied gezien mag worden. Dit effect wordt vergroot door het feit dat vliegen steeds goedkoper is geworden.

Ook in de gemeente Raalte zijn campings sterk vertegenwoordigd in het verblijfsrecreatief aanbod. De campings in de gemeente hebben veelal meer dan 150 standplaatsen en hebben een hoge kwaliteit (4 of 5 sterren). Zij bieden zowel toeristische als vaste standplaatsen. De campings liggen verspreid door de gemeente.

De ontwikkeling van allerlei nieuwe technologieën heeft door de hele samenleving zijn invloed doen gelden, zo ook bij toerisme en recreatie, van het bieden van informatie, het boeken van vakanties tot aan de activiteiten die ondernomen worden. Internet, mobiele telefonie en GPSsystemen hebben de laatste decennia hun intrede gedaan en bieden kansen voor nieuwe innovatieve recreatieproducten.

Een aantal campings biedt ook overnachtingsmogelijkheden in bungalows aan. De gemeente heeft twee grotere bungalowparken. Verder ligt er een aantal groepsaccommodaties en minicampings verspreid over de gemeente. Raalte heeft één hotel in het centrum van Raalte. Daarnaast is het mogelijk te overnachten in een aantal kleinschalige pensions en Bed&Breakfastaccommodaties die zich richten op de toeristische markt. Enkele van deze bedrijven zijn gekoppeld aan een agrarisch bedrijf.

Ontwikkelingen in vrijetijdsgedrag De meest actuele ontwikkelingen in vrijetijdsgedrag worden hieronder beschreven. Elke ontwikkeling appelleert aan een bepaald gevoel dat lijkt te ontstaan.

Ook op het gebied van verblijfsrecreatie zijn er diverse ondernemers met plannen voor nieuwvestiging of uitbreiding.

• Van belevenis naar beleving (taste & feel)

Het behoeftepatroon van mensen is de afgelopen tijd vormgegeven door het begrip belevenissen. In zijn vrije tijd beleefde men de ene kortdurende bijzondere ervaring na de andere. De consument heeft echter genoeg van kortdurende eenmalige belevenissen die snel weer worden

6

vergeten. Beleving is het nieuwe sleutelwoord. Men wil geraakt worden door ervaringen en gaat op zoek naar activiteiten die emotie losmaken. Hierbij kunnen alle zintuigen worden aangesproken. Dit vraagt een meer persoonlijke aanpak van bedrijven.

• Groeiende belangstelling voor eigen omgeving (stay)

De globalisering heeft een soort tegenbeweging veroorzaakt: veel mensen hebben weer meer belangstelling voor de eigen omgeving en zijn op zoek naar de eigen identiteit. In dit kader worden natuur en landschap en cultuurhistorie weer meer gewaardeerd. Tijdens een dagje uit wil de bezoeker best iets wijzer worden. Grenzen tussen informatie en educatie vervagen, doordat educatieve elementen steeds vaker op een interessante en vermakelijke wijze worden aangeboden. Dierentuinen, natuurbeherende organisaties en musea spelen hier handig op in en profileren zich als belevingscentra.

• Bewuste consument (trust)

De consument kiest bewuster. Men is zich meer bewust van de negatieve effecten van de consumptiemaatschappij en gaat op zoek naar producten en ervaringen die goed zijn voor ons. Vertrouwen speelt een belangrijke rol tussen consument en producent. Als bedrijven zich aan hun woord houden en gezonde, verantwoorde producten maken, kunnen zij rekenen op de loyaliteit van consumenten.

• Opkomst groepsgevoel (share)

De hoogtijdagen van het individu zijn voorbij. Het groepsgevoel staat steeds meer centraal. Samen is beter dan alleen. Het gaat dan zowel om de eigen familie- of vriendengroep als om mensen waarmee men een gezamenlijke interesse deelt. Ook de toeristische sector wordt hiermee geconfronteerd. Zo wordt de ‘driegeneratievakantie’ een steeds meer voorkomend fenomeen en is er een groeiende vraag naar vakantiehuisje voor groepen van 8-12 personen.

• Gezondheidstoerisme (heal)

In de vergrijzende samenleving is gezondheid een steeds belangrijker thema. Dit uit zich ondermeer in de opkomst van allerlei voorzieningen op het gebied van ‘wellness’, kuren en zorg. Door het jachtige bestaan waarin mensen steeds meer taken moeten combineren, wil men aandacht besteden aan ontspanning van lichaam en geest in een prettige, luxueuze omgeving. De sector is een echte groeimarkt. Voor de Europese wellnesssector wordt voor de komende jaren een jaarlijkse groei van 25% verwacht (Rabobank, 2006). Ook mensen met een aandoening of ouderen die zorg nodig hebben, willen op vakantie. Hierbij is (medische) zorg op het verblijfsadres onontbeerlijk. Deze doelgroep zal door het groeiende aantal 50+ers in de toekomst aan belang toenemen.

• Duurzaamheid (care)

De vele berichten in de media over klimaatsverandering en milieuvervuiling gaan de consument aan het hart. Consumenten zijn zich bewust van de effecten van onze consumptiemaatschappij en er is een groeiend besef dat welvaart en welzijn hand in hand moeten gaan. Bij het maken van de keuze voor producten speelt het begrip duurzaamheid een steeds belangrijkere rol. Biologische voeding, klimaatneutraal vliegen en een bankpasje met klimaatbijdrage zijn maar enkele van de voorbeelden van producten van deze tijd. Ook de toeristische industrie kan hierop inspelen.

7

2.5 Relevant beleid

extensiveringsgebied. Dit betekent dat er vanuit het Reconstructieplan voldoende mogelijkheden zijn voor de ontwikkeling van recreatie. In de landbouwontwikkelingsgebieden zijn de mogelijkheden beperkter.

Het inzetten op de verbetering van de belevingsmogelijkheden van natuur en landschap voor toeristen en recreanten en het versterken van de kwaliteiten en leefbaarheid van het landelijke gebied staan centraal in de beleidsvoornemens van verschillende overheidsorganisaties.

Gebiedsprogramma Salland 2007-2013 Het gebiedsprogramma Salland vormt het programmatisch kader voor concrete projecten die een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van het Sallandse platteland. Het gebiedsprogramma is een uitwerking van het Provinciaal meerjarenprogramma Landelijk Gebied. Onder het speerpunt economische vitaliteit wordt ingegaan op de ontwikkelingsmogelijkheden voor recreatie en toerisme. Aangegeven wordt dat er een groot potentieel is dat onvoldoende wordt benut. Meer specifiek gaat het om het kwalitatief en kwantitatief verbeteren van het aanbod, het beter ontsluiten van het platteland en het verder benutten van de combinatiemogelijkheden stad – platteland.

Uitvoeringskader Recreatie en Toerisme 2008-2011 Provincie Overijssel Het uitvoeringskader Recreatie en Toerisme 2008-2011 wil een nieuwe impuls geven aan het bestaande toeristisch-recreatieve beleid door te streven naar meer focus in de uitvoering en actieve ondersteuning van kansrijke initiatieven in de regio. De provincie stelt drie prioriteiten: het ontwikkelen en waarborgen van de basiskwaliteiten voor toerisme (rust, natuur en platteland, cultuur(historie), ruimte, kwalitatief hoogwaardige accommodaties en route-infrastructuur), het verbinden van kwaliteiten door innovatief ondernemen en samenwerken en marketing en promotie via de Overijsselse merken (onder andere Salland).

Businessplan 2006-2010 Sallands Bureau voor Toerisme In 2004 heeft de provincie Overijssel gekozen bij de toeristische marketing en promotie te gaan werken met herkenbare regio’s. Salland is één van deze regio’s. Het Sallands Bureau voor Toerisme (SBT) is eindverantwoordelijke voor de gebiedsbrede promotie en marketing van Salland en verantwoordelijke en/of participant in de verschillende deelproducten. Essentieel hierbij is een goede en niet-vrijblijvende samenwerking met ondernemers en strategische partners en draagvlak en betrokkenheid van de inwoners van Salland. Het SBT kiest voor de periode 2006-2010 voor de ontwikkeling van de volgende producten: wandelen en fietsen in Salland, arrangementen, culinair Salland, Sport in Salland, Cultuur in Salland, Platteland, ’n dagje Salland en groepsarrangementen.

Reconstructieplan Salland-Twente Het grootste deel van de gemeente Raalte is onderdeel van het Reconstructiegebied. Het Reconstructieplan wil een goede ruimtelijke structuur bevorderen voor landbouw, natuur, bos, landschap, recreatie, water, milieu en infrastructuur. Voor Salland wordt gestreefd naar het versterken van de toeristisch-recreatieve sector. Dit betekent dat er wordt gewerkt aan het benutten van de recreatieve en toeristische waarden van natuur, landschap, cultuurhistorie en het agrarisch gebied. Voor Raalte, Olst-Wijhe en Deventer wordt gestreefd naar ontwikkeling van verblijfsrecreatie. Daarnaast wordt ingezet op het verbeteren van de recreatieve ontsluiting van Salland, ondermeer door het verbeteren en ontwikkelen van routestructuren, vooral die langs de weteringen, om verbindingen te leggen tussen IJssel en Sallandse Heuvelrug (oostwest) en tussen IJssel/Salland en Vechtdal.

Landschapsontwikkelingsplan Deventer, Olst-Wijhe en Raalte Het Landschapsontwikkelingsplan is nagenoeg gereed. Op basis van drie scenario’s is een visie voor de ontwikkeling van het Sallandse landschap opgesteld. De scenario’s zijn Sallands Buiten ( accent op cultuurhistorie en recreatieve potentie hiervan), Salland op Waterbasis (accent op water als ordenend principe) en Sallands eigen (accent op gebruik buitengebied door alle inwoners voor verschillende functies). Alle scena-

Het grondgebied van de gemeente is grotendeels aangewezen als verwevingsgebied. Binnen de gemeente liggen vier landbouwontwikkelingsgebieden. Kleine delen van de gemeente zijn aangewezen als

8

recreatieve paden en routes. Vanwege personele veranderingen binnen de organisatie is het mogelijk de gemaakte keuzes ten aanzien van de Recreatiegemeenschap opnieuw te bezien.

rio’s gaan uit van het bestaande landschap en het behouden van de kernkwaliteiten hiervan. Er wordt nog gewerkt aan een uitvoeringsprogramma, voortvloeiende uit de visie. Dit jaar zal het plan ter vaststelling worden aangeboden aan de raad, waarna met de uitvoering kan worden gestart.

•

Sallands Bureau voor Toerisme verzorgt de marketing en promotie voor de regio Salland. Het SBT timmert flink aan de weg en heeft een ambitieus uitvoeringsprogramma voor de komende jaren. Er liggen kansen om de promotie van het landelijk gebied van Raalte, Olst-Wijhe en Deventer nog steviger aan te zetten.

•

VVV Raalte verzorgt de informatievoorziening voor de gemeente Raalte. De VVV Raalte heeft een beperkt budget.

2.6 Promotie, informatievoorziening en organisatie Promotie De gemeente Raalte maakt deel uit van de regio Salland, dat zich als toeristische regio presenteert, met als slogan ‘Salland, natuurlijk gastvrij!’. Het Sallands Bureau voor Toerisme (SBT) houdt zich bezig met het bevorderen van toerisme en recreatie door middel van marketing, promotie, informatie en bemiddeling.

SBT en Recreatiegemeenschap Salland trekken samen op bij de ontwikkeling van routenetwerken.

Informatievoorziening Recentelijk is de Regio VVV Sallandse Heuvelrug en Reggeland opgehouden te bestaan. De VVV Raalte is nu een zelfstandige VVV en heeft een vestiging in het centrum van Raalte en in Heino. Hier is toeristische informatie te verkrijgen over de gemeente. De VVV-vestiging is niet op zondag open.

Er vindt geen regelmatig overleg meer plaats tussen de gemeente en de diverse partijen in de toeristische sector (onder andere ondernemers). Dit PORT-overleg wordt door betrokkenen gemist.

Er bestaat geen toeristische informatiegids voor de gemeente. Deze gids is er wel voor de regio Salland. Op Internet is informatie te vinden over de gemeente via de websites www.vvvraalte.nl en vvvheino.nl. De gemeente steunt de VVV door het verstrekken van subsidie.

Omdat voor de recreant grenzen tussen regio’s en gemeenten geen rol spelen, is het van belang de gemeente te bekijken in een regionale context. De gemeente is omringd door verschillende voor de bezoeker interessante trekpleisters. Voor een deel vormt de regio een aanvulling op het toeristisch-recreatief product, maar gedeeltelijk zijn zij ook een concurrent.

2.7 Raalte binnen de regio

Organisatie Gemeente Raalte heeft met betrekking tot Recreatie en Toerisme directe samenwerkingsrelaties met de volgende partijen. •

Deventer Hanzestad Deventer heeft een rijke geschiedenis. Het oude centrum is grotendeels intact gebleven en is daarom een interessante cultuurhistorische bestemming. Daarnaast heeft Deventer een ruim aanbod aan ‘stadse’ voorzieningen, zoals winkels, restaurants en theaters, maar een relatief beperkt aanbod aan verblijfsrecreatie.

Recreatiegemeenschap Salland is tot stand gekomen op basis van een Gemeenschappelijke Regeling tussen gemeenten Deventer, Olst-Wijhe en Raalte. Het Recreatieschap verzorgt taken voor deze partijen op het gebied van aanleg, beheer en onderhoud van

9

Nationaal Park Sallandse Heuvelrug Een sterke dagrecreatieve trekker net buiten de gemeente is het Nationaal Park Sallandse Heuvelrug. Het Nationaal Park heeft een uitgebreid wandel-, fiets- en ruiterpadennetwerk en biedt goede mogelijkheden voor beleving van natuurwaarden en de spectaculaire hoogteverschillen.

Raalte heeft ...

IJsselgebied De IJssel heeft een aantrekkende werking op recreanten en toeristen. Het water, de uiterwaarden, de natuurgebieden en de Hanzesteden worden steeds meer ontdekt. Het project ‘IJssel, waar natuur en cultuur samenstromen’ heeft een product ontwikkeld rondom alle bijzondere plekjes langs de IJssel tussen Arnhem en Kampen. Ook bij Wijhe is het een en ander te bezichtigen vanuit dit project.

•

Rust, ruimte en een aantrekkelijk en afwisselend landschap De afwisseling tussen landgoederen met bossen en heide en het agrarisch buitengebied biedt een mooi decor voor recreatieve activiteiten. Kracht van het landschap in de gemeente is de kleinschaligheid.

•

Sterk aanbod aan verblijfsrecreatie In de gemeente Raalte zitten verschillende kwalitatief hoogwaardige campings met enthousiaste ondernemers en eveneens een aanbod aan kleinschalige bijzondere logiesaccommodaties. Daarnaast zijn er veel plannen voor nieuwvestiging en uitbreiding van verblijfsrecreatie.

• Kernen met een eigen identiteit

De kernen in de gemeente Raalte zijn van oudsher een hechte eenheid. Ieder dorp heeft zijn eigen bezienswaardigheden, verhalen en evenementen.

Buurgemeenten in Salland Buurgemeenten Hellendoorn en Rijssen-Holten zijn zeer populair onder bezoekers. Hellendoorn en Holten kennen een ruim aanbod aan verblijfsrecreatie en hebben het Nationaal Park en het Avonturenpark Hellendoorn als grote trekkers.

Een goed gevulde evenementenkalender In Raalte is altijd wat te doen. Jaarlijks worden er vele grotere en kleinere evenementen georganiseerd.

•

Overijssels Vechtdal Het Overijssels Vechtdal heeft de recreant en toerist veel te bieden. Het prachtige Vechtlandschap met zowel natuur- als cultuurschoon trekt jaarlijks veel mensen. Mogelijkheden om te fietsen, wandelen en varen zijn ruimschoots voorhanden. In Ommen is een zeer sterke concentratie van verblijfsrecreatie te vinden. Deze accommodaties zitten ’s zomers overvol.

Raalte mist ... Een samenhangende infrastructuur voor wandelen De verschillende wandelmogelijkheden in de gemeente zijn versnipperd en onvoldoende verbonden. Door de mogelijkheden voor routegebonden recreatie integraal op te pakken en hier een zonering in aan te brengen, kunnen natuurwaarden en recreatief medegebruik op een betere manier samengaan. • Samenhang in het toeristisch-recreatief product Het toeristisch-recreatief product Raalte is versnipperd en kent onvoldoende samenhang.

•

2.8 Samenvatting In de volgende analyse worden de sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen voor het toeristisch-recreatieve product Raalte samengevat.

Een duidelijk toeristisch imago De gemeente is onderdeel van de regio Salland die nog niet erg bekend is in Nederland en die geen duidelijk toeristisch imago heeft.

•

10

•

Slechtweervoorzieningen Binnen de gemeente liggen niet of nauwelijks dagrecreatieve voorzieningen waar de bezoeker zich met slecht weer een halve dag tot een hele dag kan vermaken.

De huidige consument hecht steeds meer waarde aan luxe en kwaliteit tijdens zijn verblijf. Om zich in de watten te laten leggen, is met name de 50+er best bereid extra te betalen. Bijzondere accommodaties die hierop inspelen, zijn favoriet.

Samenwerking binnen de sector Binnen de toeristisch-recreatieve sector bestaan nog te weinig samenwerkingsverbanden. Kruisverbanden worden te weinig gelegd.

•

Groei van actieve vakantiemarkt Actieve korte vakanties (short breaks) zijn onverminderd populair. De recreant trekt er graag op uit om te voet of per fiets bestemmingen te ontdekken.

•

Goede informatievoorziening Er bestaat geen goed informatiemateriaal over het toeristisch-recreatief aanbod op het niveau van de gemeente. De informatievoorziening kan ook beter. Toeristen en recreanten moeten de informatie ‘in het veld’ kunnen vinden.

•

Raalte moet alert zijn op ... Sterke concurrentie van andere gebieden In de directe omgeving van Raalte zijn verschillende regio’s die stevig aan de weg timmeren op het gebied van toerisme. Hiervan ondervinden Raalte en Salland concurrentie. Naast deze concurrentie in de directe omgeving zijn ook de buitenlandse bestemmingen tegenwoordig voor veel consumenten betaalbaar en goed te bereiken.

• Raalte kan inspelen op ... De mogelijkheden voor plattelandsontwikkeling Het stimuleren van plattelandstoerisme is één van de manieren om te komen tot versterking van de leefbaarheid van het platteland. Vanuit verschillende beleidsprogramma’s zijn hiervoor financiële middelen beschikbaar gesteld.

•

Planologische belemmeringen Regelgeving en besluitvormingsprocessen vanuit de overheid kan de toeristisch-recreatieve ontwikkelingen in de gemeente frustreren. • De bewuste consument De hedendaagse consument wil producten waarop hij kan vertrouwen en is kritisch. Als producten niet aan zijn verwachtingen voldoen, kijkt hij verder.

•

De samenwerking tussen de Sallandse gemeenten Met de gemeenten Olst-Wijhe en Deventer werkt de gemeente Raalte al in verschillende projecten samen. Deze samenwerking biedt kansen om het toeristisch product Salland verder te versterken.

•

De realisatie van het fietsknooppuntensysteem Salland Het fietsknooppuntensysteem zorgt overal in den lande voor een impuls van het fietstoerisme, als dit wordt gerealiseerd. Voor de Sallandse gemeenten is het zaak deze kansen te benutten. • De groeiende belangstelling voor eigen omgeving Deze recreant heeft in deze tijd van snelheid en digitalisering steeds meer behoefte aan authenticiteit. Het platteland is bij uitstek de plek om dit te vinden, omdat het lijkt of hier de tijd heeft stil gestaan.

•

•

Behoefte aan kwalitatief hoogwaardige verblijfsmogelijkheden

11

Toekomstvisie 3.1 Inleiding verblijfsrecreatief aanbod en een goed gevulde evenementenkalender, wat een basis kan vormen voor de verdere ontwikkeling van recreatie en toerisme.

Dit hoofdstuk geeft de visie op de ontwikkeling van toerisme en recreatie in de gemeente Raalte. De visie is gebaseerd op de strategische visie van de gemeente Raalte ‘Samen vooruit Raalte 2020’, de verkenning van het recreatief-toeristisch profiel van de gemeente en de resultaten van de werkbijeenkomst die gehouden is met het recreatief-toeristische werkveld. Een verslag van de werkbijeenkomst is te vinden in de bijlage.

De gemeente Raalte kiest voor een gemiddeld tot hoog ambitieniveau ten aanzien van de ontwikkeling van recreatie en toerisme. Dit houdt in dat zij zich inzet voor versterking en verdere ontwikkeling van toerisme en recreatie binnen de gemeente, mits passend bij de gekozen profilering en de maat en schaal van de gemeente. De versterking van toerisme en recreatie mag niet ten koste gaan van de leefbaarheid in de kernen en de kernkwaliteiten van natuur, landschap en cultuurhistorie.

3.2 Samen vooruit Raalte 2020 In mei 2008 is de toekomstvisie ‘Samen vooruit Raalte 2020’ vastgesteld. Deze visie dient als uitgangspunt voor beleid. De ambitie in de visie is onder andere dat Raalte in 2020 een plattelandsgemeente is met een geweldig mooi en afwisselend en rijk landschap waar mensen uit stedelijke omgevingen graag verblijven. Eén van de punten om de ambitie te realiseren, is de recreatiefunctie van het landschap te versterken, ondermeer door het stimuleren van vrijetijdsfuncties. Het beleidsplan sluit hierbij aan en vormt een uitwerking voor het onderdeel recreatie en toerisme.

Gestreefd wordt naar een optimale balans, waarbij ontwikkelingen elkaar kunnen versterken. Tegelijkertijd levert de toeristische sector ook een positieve bijdrage aan de leefbaarheid in de kernen, aangezien bezoekers bijdragen aan het in stand houden van voorzieningen. De toeristische productontwikkeling richt zich overwegend op kleinschalige ontwikkelingen. Versterken en ontwikkelen van toerisme en recreatie is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, ondernemers, natuur- en landschapsorganisaties en toeristische organisaties. De gemeente zet zich samen met het bedrijfsleven en andere betrokken partijen in om de recreatief-toeristische aantrekkingskracht van de gemeente te vergroten. De gemeente heeft daarin een faciliterende, adviserende en toetsende rol voor de ontwikkeling van recreatie en toerisme, maar laat de uitvoering aan de sector.

3.3 Ambitie Uit de analyse komt naar voren dat rust, ruimte, een aantrekkelijk landschap en de bijzondere kernen de belangrijkste toeristisch-recreatieve kernkwaliteiten zijn. Daarnaast bezit de gemeente een sterk

12

3.4 Recreatief-toeristische profilering De gemeente kiest ervoor in haar toeristisch-recreatieve profilering aan te sluiten bij de regio Salland. Het toeristisch-recreatieve product Raalte is nauw verweven met en dient ontwikkeld te worden in samenhang met het Sallandse toeristisch-recreatieve product. Het Sallands Bureau voor Toerisme verwoordt de kernkwaliteiten van Salland als volgt: “Salland is een streek van mooie dorpjes, de oude Hanzestad Deventer, de IJssel en Sallandse Heuvelrug, monumentale boerderijen, molens en statige herenhuizen. Een prachtige combinatie van cultuur en natuur. Een stukje Nederland dat juist door het behoud van de eigen authenticiteit een eigen specifieke charme uitstraalt. Kom en ontdek Salland met vertrouwde gastvrijheid, vriendelijke mensen en overheerlijke gerechten. Grootschalig (massa) toerisme kent Salland niet, maar wel een rijk geschakeerd kleinschalig aanbod van recreatieactiviteiten”. 3.4.1 Een veelzijdig platteland voor iedereen Deze belangrijkste kernkwaliteiten van Salland zijn ook in Raalte aanwezig en vormen het vertrekpunt voor de profilering van de gemeente.

Streefbeeld

In de recreatief-toeristische profilering van Raalte staan twee profielen centraal: • een veelzijdig platteland voor iedereen; • een gastvrij verblijf in Salland.

Raalte staat bekend vanwege de vele bijzondere mogelijkheden om het Sallandse platteland te beleven. Wie het authentieke platteland wil ontdekken, streekproducten wil proeven, iets wil leren over het boerenbedrijf of tijdens een actieve tocht landgoederen, boerderijen en koeien wil zien, denkt aan Salland en aan Raalte.

Uitgangspunt hierbij is het beter verbinden en beter vermarkten van het bestaande aanbod. De twee profielen staan niet los van elkaar. Ze moeten in samenhang met elkaar ontwikkeld worden, elkaar aanvullen en versterken.

Het platteland heeft anno 2008 veel verschillende betekenissen voor de bezoeker. Het platteland staat voor rust en ruimte, voor natuurbeleving, voor authentieke dorpen, voor gemoedelijkheid en gastvrijheid, voor een landschap met boerderijen en beesten in de wei maar ook voor voedselproductie. De gemeente Raalte wil het platteland in al zijn facetten beleefbaar te maken voor de bezoeker. Hierbij streeft de gemeente ernaar de verschillende mogelijkheden voor het beleven van het platteland optimaal met elkaar te verbinden.

Doelgroepen waar de gemeente zich op wil richten zijn, naast de eigen inwoners en inwoners van de regio, 50+ers en gezinnen met jonge kinderen.

13

Onderweg op het platteland Het platteland biedt een prachtig decor voor allerlei vormen van actieve recreatie, zoals wandelen, fietsen, paardrijden en mountainbiken. Historische boerderijen, landgoederen met statige herenhuizen, natuurgebieden en het agrarisch landschap bieden volop belevingsmogelijkheden. De in ontwikkeling zijnde routenetwerken voor fietsen, wandelen en ruitersport vormen hiervoor de basis. De toeristische overstappunten zijn onderdeel van deze netwerken. De gemeente Raalte zet de komende jaren in op de vervolmaking van het routenetwerk en de ontwikkeling van verschillende Sallandse themaroutes. Verrassend platteland De boerderij en de agrarische producten krijgen in toenemende mate een toeristische waarde. Er is steeds meer interesse om een kijkje te nemen in de keuken van een boerenbedrijf en tussen de koeien te kunnen lopen. Raalte kent al een aantal bedrijven waar de bezoeker op een bijzondere manier het platteland kan beleven. De gemeente streeft ernaar dit aanbod aan te vullen en verder uit te breiden met een aantal bij voorkeur vernieuwende mogelijkheden. De mogelijkheden zijn divers; van bedrijfsbezichtiging tot boerengolf, van zelf kaas maken tot het knuffelen van koeien, van creatieve workshops tot kinderfeestjes en theeschenkerijen. De Sallandse streekproducten krijgen hierbij speciale aandacht. Zij dragen de beleving van het streekgevoel verder uit.

Overijssels kanaal als recreatieve as Het Overijssels kanaal is een bijzonder element in het landschap van Raalte en loopt van Deventer via Raalte naar Lemelerveld, waar het kanaal aftakt richting Regge en IJssel. Water vormt een aantrekkelijk decor voor recreatieactiviteiten. Land en water versterken elkaars kwaliteit. Het Overijssels kanaal wordt ontwikkeld als een recreatieve as die een optimale verbinding tussen Deventer en Raalte mogelijk maakt. Zo is de stad vanaf het platteland goed bereikbaar en vice versa.

Netwerk van plattelandskernen In de verschillende kernen in de gemeente Raalte is het agrarische verleden van Salland nog volop terug te vinden. Dit verleden wordt in de kernen weer zichtbaar gemaakt, zodat zij ook bijdragen aan de beleving van het platteland. De lokale en Sallandse verhalen worden hier verteld. De horeca in de kernen serveert streekgerechten. De kernen zijn een uitstekende plek voor een tussenstop tijdens een fiets- of wandeltocht door de gemeente, maar ook de verblijfstoerist wordt uitgenodigd en geprikkeld een bezoek te brengen, bijvoorbeeld bij slecht weer.

Het fietspad dat er nu ligt, vormt hiervoor het vertrekpunt, maar ook worden de mogelijkheden voor wandelen, ruitersport en kanoën en andere watersport verbeterd. De routestructuren worden ten noorden van Raalte verder ontwikkeld, zodat ook de toeristische gebieden nabij de Regge en IJssel goed bereikbaar zijn. De zone langs het Overijssels kanaal is bij uitstek geschikt voor het realiseren van dagrecreatieve voorzieningen en wordt zo ontwikkeld.

14

Evenementen als uithangbord Evenementen zijn een ideale manier voor de toerist om in aanraking te komen met een regio. In de gemeente Raalte worden ieder jaar zeer veel evenementen georganiseerd. Deze evenementen dragen ook bij aan de beleving van het Sallandse platteland. Veel van de bekende Raaltese evenementen hebben een directe link met het platteland.

Een verblijf op het Sallandse platteland Ook door er te ovenachten, kan men het Sallandse platteland beleven. Op het Raaltese platteland is al een aantal bijzondere overnachtingsmogelijkheden. De gemeente ziet ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en zet daarbij in op het stimuleren van vooral kleinschalige en bijzondere verblijfsvormen, zoals plattelandslogementen, bed and Breakfastaccommodaties, groepsaccommodaties, minicampings en boerderijkamers, bij voorkeur gethematiseerd rondom de beleving van het platteland.

De gemeente wil deze evenementen graag behouden en de samenwerking tussen evenementenorganisaties en het lokale bedrijfsleven stimuleren. Een ander aandachtspunt is het beter spreiden van de evenementen over de seizoenen.

Een divers aanbod Raalte streeft naar een divers aanbod aan verblijfsrecreatie. De gemeente heeft nu al een ruim aanbod aan campingplaatsen. Bij uitbreiding van het verblijfsrecreatieve aanbod ziet de gemeente graag diversificatie van het aanbod en niet ‘meer van hetzelfde’. Nieuwe verblijfsrecreatieve voorzieningen dienen een aanvulling te zijn op het bestaande aanbod.

3.4.2 Een gastvrij verblijf in Salland Streefbeeld Raalte is een gastvrije bestemming om te verblijven, om tot rust te komen en de regio Salland te ontdekken. De verblijfsrecreatie in Raalte kenmerkt zich door de kwaliteit die terug te vinden is in het aanbod aan verblijfsaccommodaties (ruimte en voorzieningen), de kwaliteit van de omgeving (uitstraling en ruimtelijke kwaliteit) en het voorzieningenniveau (dienstverlening en gastvrijheid).

Bij nieuwe ontwikkelingen wordt gedacht aan kleine tot middelgrote bedrijven die bij voorkeur innovatief zijn. Deze innovatie kan vorm krijgen door de accommodatie op een bijzondere locatie te huisvesten, door een totaalconcept te ontwikkelen of door een vernieuwend verblijfsconcept te hanteren. Kwaliteit voorop De bestaande verblijfsrecreatieve bedrijven in de gemeente zijn over het algemeen van een goede kwaliteit. Deze lijn wil de gemeente graag vasthouden. Zij neemt zich voor het doorvoeren van een kwaliteitsslag bij bestaande bedrijven zoveel mogelijk te faciliteren. Nieuwe ontwikkelingen dienen op een positieve manier bij te dragen aan de kwaliteit van het toeristisch-recreatief product van de gemeente. Het gaat dan om de kwaliteit van de landschappelijke inpassing en aankleding van het bedrijf. De gemeente geeft hier uitvoering aan door met behulp van een toetsingkader ervoor te zorgen dat de nieuwe bedrijven voldoen aan een Richtlijnen ten aanzien van kwaliteit.

De gemeente Raalte is een ideale uitvalsbasis voor actieve recreanten die Salland en omgeving willen ontdekken. Verblijven in Raalte is zowel het prachtige rivierenlandschap langs de IJssel als het reliëf van de Sallandse Heuvelrug binnen handbereik. Daarnaast biedt een verblijf in de gemeente de mogelijkheid zowel het platteland als de stad Deventer te verkennen. De gemeente Raalte wil deze positie als uitvalsbasis verder benutten door in te zetten op het behoud van het huidige verblijfsrecreatieve aanbod en uitbreiding van de mogelijkheden voor een verblijf in de gemeente.

15

3.5 Verbindingen leggen

•

Door het leggen van verbindingen wordt meer samenhang gecreëerd in het recreatief-toeristisch aanbod. Het wordt voor de bezoeker eenvoudiger de verschillende onderdelen van het toeristisch-recreatief product te combineren. De gemeente biedt dan een totaalbelevenis aan de bezoeker. De verbindingen komen op de verschillende manieren tot stand. In deze paragraaf wordt dit verder toegelicht.

Arrangementen maken, betekent samenwerken. Het opbouwen van samenwerkingsrelaties tussen verschillende organisaties binnen de toeristisch-recreatieve sector is een positief neveneffect van het werken aan arrangementen. 3.5.2 Routestructuren en routes Routestructuren en routes zijn bij uitstek de manier om verbindingen tussen gebieden en voorzieningen te realiseren. Immers, een recreant komt onderweg langs veel plaatsen in de gemeente. In Salland zijn concrete plannen ten aanzien van de ontwikkeling van regionale routenetwerken in ontwikkeling of in uitvoering.

3.5.1 Arrangementen Door het ontwikkelen van arrangementen wordt voor de bezoeker een keten van activiteiten aan elkaar gekoppeld. De hedendaagse recreant maakt graag combinaties en knoopt belevenissen aan elkaar. Door het aanbieden van arrangementen, wordt hij verleid meerdere delen van het toeristisch-recreatief product tegelijkertijd te consumeren. Er is vooral winst te boeken door gasten op de verschillende verblijfsaccommodaties langer vast te houden in de gemeente door ze te verleiden andere voorzieningen aan te doen. Er zijn talloze mogelijkheden te bedenken voor het maken van arrangementen, waarbij de dag- en verblijfsrecreatie, de horeca en de vele mogelijkheden voor routegebonden en sportieve recreatie worden gecombineerd. Voor verschillende doelgroepen is een aanbod te realiseren. Enkele voorbeelden hiervan zijn: • plattelandsarrangementen: overnacht op het platteland en breng een bezoek aan een boerderij waar iets te leren valt; •

actieve arrangementen: actieve wandel- of fietstocht in combinatie met een overnachting;

•

streekproductenarrangementen; leer meer over waar ons eten vandaan komt bij producenten van streekproducten;

stad- en plattelandarrangementen: bezoek aan de stad Deventer brengen en overnachten op een bijzondere locatie in Raalte.

16

Hierbij heeft de gemeente als uitgangspunt dat alle toeristischrecreatieve voorzieningen en de verschillende kernen binnen de gemeente zoveel worden opgenomen in de regionale routestructuren. Hierdoor kunnen alle voorzieningen (zowel bezienswaardigheden als horeca) aan elkaar worden gekoppeld tijdens een dagtocht. Door een aantal themaroutes uit te werken, worden de verbindingen ook daadwerkelijk gelegd. Het in ontwikkeling zijnde fietsknooppuntensysteem en ruiterroutenetwerk bieden hiervoor goede mogelijkheden. 3.5.3 Informatievoorziening Informatie en promotie kunnen ook een belangrijke rol spelen bij het leggen van verbindingen. Het is belangrijk dat recreanten en toeristen die naar de gemeente komen, weten wat het aanbod van de gemeente is. Er is op dit moment onvoldoende materiaal, waarin alle informatie over voorzieningen in de gemeente is gebundeld. Door het samenvoegen van functies wordt een optimale verbinding gemaakt tussen verschillende onderdelen van het recreatief- toeristisch product. De toeristische overstappunten vormen een startplaats voor het bezoek aan meerdere gebieden. Zij stimuleren bezoekers om ook andere activiteiten te gaan ondernemen. Fietsers kunnen op deze plek hun fiets laten staan en een rondje door een kern gaan wandelen.

Het Sallands Bureau voor Toerisme heeft in de zomer van 2008 een overzichtskaart opgesteld voor het fietsknooppuntensysteem. Hierop is ook het bestaande aanbod aan toeristisch-recreatieve voorzieningen grotendeels opgenomen. Daarnaast krijgen op de gemeenteplattegrond alle toeristisch-recreatieve voorzieningen een verwijzing, wanneer deze wordt herdrukt. Door gemeente, Sallands Bureau voor Toerisme en de Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino wordt de informatievoorziening verder verbeterd.

3.6 Ruimtelijke vertaling 3.5.4 Toeristische Overstappunten Toeristische Overstappunten zijn plaatsen waar bezoekers naar toegaan voor de start van hun recreatieactiviteit. Meerdere functies, zoals parkeren en horeca, worden op een plek gecombineerd en er zijn mogelijkheden voor de start van verschillende recreatieactiviteiten, zoals wandelen en fietsen. Het systeem van toeristische overstappunten biedt zo een integrale oplossing voor opvang van bezoekers aan de gemeente en biedt kansen voor het maken van verbindingen.

Rekening houdend met de kenmerken van het gebied en randvoorwaarden vanuit bestaand beleid, is in deze paragraaf een ruimtelijke vertaling uitgewerkt van de visie. Op de visiekaart op de volgende pagina is deze ruimtelijke vertaling uitgewerkt. De kaart pretendeert niet volledig te zijn in de weergave van het recreatief-toeristisch aanbod. Daarvoor worden aparte projecten opgevoerd in het actieplan in het volgende hoofdstuk. Wel geeft de visiekaart zicht op welke mogelijkheden en beperkingen waar liggen. Daarbij is de link met de tekst in dit beleidsplan uiteraard van groot belang.

17

18

Het landschap in de gemeente Raalte geeft geen aanleiding om voor recreatie en toerisme een zonering aan te brengen. Het landschap in de gehele gemeente kenmerkt zich door kleinschaligheid, verspreide bebouwing, weilanden, landgoederen en bosgebieden en biedt juist door de afwisseling veel belevingsmogelijkheden.

Informatieverstrekking Informatieverstrekking is een activiteit die bij uitstek plaatsvindt op het lokale niveau. De recreant en toerist verblijven in een gemeente en wil op die plaats informatie aangereikt krijgen. De fijnmazige informatieverstrekking wordt uitgevoerd door het nieuw opgericht Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino, dat de VVV gaat vervangen. Hiertoe voert zij de volgende activiteiten uit.

Voor het hele grondgebied van de gemeente Raalte geldt dat er kansen zijn voor nieuwe ontwikkelingen voor plattelandstoerisme. De ontwikkeling van nieuwe verblijfsrecreatie is niet gewenst in gebieden met bijzondere natuurwaarden (EHS) en niet in de Landbouwontwikkelingsgebieden waar landbouw het primaat heeft, tenzij in de LOG-visie anders aangegeven. In de rest van het gebied zijn er wel mogelijkheden voor de ontwikkeling van verblijfsrecreatie. Ontwikkelingen moeten uiteraard wel voldoen aan relevant gemeentelijk beleid en wet- en regelgeving.

• Invulling lokaal gastheerschap

Via een beperkt aantal vestigingen draagt Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino zorg voor het invullen van de rol van gastheer voor de bezoeker. Daarnaast coördineert Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino de informatieverstrekking via ondernemers. Toeristischrecreatieve bedrijven vormen een netwerk van informatieposten door de gemeente. Een informatiepost is een folderpost of informatiezuil die voor de bezoeker goed te herkennen is. Dit heeft zowel voor de toerist als voor de ondernemer een meerwaarde. Informatie is voor de bezoeker op meer locaties voorhanden en de ondernemer trekt meer bezoekers naar zijn bedrijf en levert voor zijn gasten een stukje extra dienstverlening.

Op de visiekaart is aangegeven, dat belang wordt gehecht aan het leggen van recreatieve verbindingen met de regio Salland. De toeristische overstappunten zorgen voor opvang van de recreanten op plaatsen waar men de regio Salland binnenkomt. Het Overijssels kanaal vormt een recreatieve ontwikkelingsas waarmee een goede verbinding naar Deventer en vice versa tot stand wordt gebracht. De dorpskernen worden zo veel mogelijk ontwikkeld als pleisterplaats.

• Onderhouden/up-to-date houden website

Internet is de laatste jaren van groot belang geworden op het gebied van informatievoorziening, ook voor de toeristisch-recreatieve sector. Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino zorgt voor het ontwikkelen en in stand houden van een goede bereikbaarheid op Internet via de website.

3.7 Organisatie Productontwikkeling en marketing en promotie De productontwikkeling en marketing en promotie van het toeristischrecreatieve product vindt bij voorkeur plaats op het niveau van de voor de recreant en de toerist herkenbare regio’s. De gemeente maakt deel uit van Salland en wil zich als onderdeel van Salland profileren. De gemeente kiest er voor de productontwikkeling en marketing en promotie te laten plaatsvinden op het niveau van Salland. Deze taken worden neergelegd bij het Sallands Bureau voor Toerisme.

• Actualiseren en distribueren informatiemateriaal

Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino heeft een taak om de informatie op het gemeentelijke niveau (folders, informatiekaarten en posters) actueel te houden. Informatie over nieuwe bedrijven en activiteiten wordt door haar nauwkeurig bijgehouden en vastgelegd. Zij zorgt ervoor dat het beschikbare informatiemateriaal wordt gedistribueerd onder de verschillende toeristisch-recreatieve voorzieningen in de gemeente en richting Sallands Bureau voor Toerisme.

19

Het Sallands Bureau voor Toerisme gaat fungeren als trekker van dit gezamenlijke platform. Zij zorgt voor de agendering, de notulen en de voortgang. In het platform nemen in ieder geval de volgende partijen zitting: • Sallands Bureau voor Toerisme; • Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino; • vertegenwoordigers toeristisch-recreatief bedrijfsleven; • vertegenwoordiger evenementenorganisaties; • vertegenwoordiger landgoederen; • gemeente.

• Coördinatie en organisatie evenementen

In de gemeente worden vele evenementen georganiseerd. Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino zorgt voor afstemming en een goed afgewogen evenementenkalender, zodat er ook in de zomermaanden een aanbod is.

• Contact onderhouden met ondernemers

Om goede informatie te kunnen vertrekken, is het essentieel op de hoogte te zijn van de laatste ontwikkelingen en activiteiten. Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino onderhoudt de contacten met ondernemers en vertaalt deze informatie, zodat deze beschikbaar is voor de bezoeker. Samenwerking in overlegorgaan Voor de toeristisch-recreatieve toekomst van de gemeente is het opzetten van een lokaal overlegorgaan essentieel; niet alleen om eenheid binnen het toeristisch-recreatieve werkveld te smeden, maar vooral ook om concrete zaken daadwerkelijk van de grond te krijgen. Het is daarbij van belang dat gekozen wordt voor een goed georganiseerde vorm van samenwerking waarin alle partijen betrokken worden. Gekozen wordt een gezamenlijk toeristisch-recreatief overlegplatform in het leven te roepen. De belangrijkste rol van het platform is afstemming en samenwerking om zo een bepaalde synergie te bewerkstelligen. Het platform signaleert daarnaast belangrijke ontwikkelingskansen en zet nieuwe lijnen uit. Bij voorkeur heeft het platform een klein eigen budget, bijvoorbeeld vanuit de toeristenbelasting waarmee zij uitvoering kunnen geven aan lokale activiteiten. Het gaat dan om lokale evenementen en arrangementen.

20

Actieplan 2008-2009 4.1 Inleiding 4.2 Actieplan 2008-2009 In het actieplan wordt de visie vertaald naar concrete projecten. Het actieplan heeft het karakter van een voortschrijdend meerjaren actieplan: jaarlijks worden nieuwe projecten toegevoegd en uitgevoerde projecten afgesloten.

In deze paragraaf wordt het actieplan 2008-2009 toegelicht. De acties worden gepresenteerd per profiel. Ook worden er acties benoemd die invulling geven aan het leggen van verbindingen.

Bij het opstellen van het actieplan 2008-2009 is in belangrijke mate gebruik gemaakt van de projectideeën die zijn aangedragen door het toeristisch-recreatieve veld tijdens de werkbijeenkomst. Tevens zijn relevante plannen van derden geraadpleegd en al lopende projecten waar de gemeente een (financiële) bijdrage aan levert, opgenomen. Waar mogelijk en wenselijk, zijn hierop aanvullingen geformuleerd. Dit resulteert in een groslijst van projecten die is opgenomen in de bijlage. De groslijst van acties biedt zowel kleinschalige acties die snel realiseerbaar zijn en waarbij op korte termijn resultaten zichtbaar zijn, als projecten die ambitieuzer zijn en waarvoor een langere adem nodig is.

4.2.1 Projecten Een veelzijdig platteland voor iedereen In het actieplan zijn voor het profiel Een veelzijdig platteland voor iedereen de volgende projecten opgenomen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Voortbordurend op de samenwerking met de toeristisch-recreatieve sector bij de totstandkoming van het beleidsplan wordt ook de uitvoering van het actieplan gezamenlijk opgepakt. Dit gebeurt door als gemeente aan te sluiten bij projecten van derden en door een deel van de projecten te delegeren naar organisaties in de toeristisch-recreatieve sector.

21

fietsknooppuntensysteem; in stap en draf Salland; Sallandse Zandloper; wandelpaden Heeten; wandelnetwerk Salland; ontwikkeling kernen als dagrecreatieve trekker; stimuleren kleinschalige culturele, recreatieve en horecavoorzieningen in kernen en langs routes in buitengebied.

3. Sallandse Zandloper 1. Fietsknooppuntennetwerk Inhoud: Het realiseren van een aantrekkelijke wandelroute door het Sallandse landschap van de Sallandse Heuvelrug tot aan de IJssel in samenwerking met de grondeigenaren. Trekker: Stichting Stimuland. Betrokken partijen: Grondeigenaren, gemeenten Deventer, Raalte en Olst-Wijhe, Recreatiegemeenschap Salland, ondernemers. Jaar: 2008. Investering Raalte: € 20.000,-.

Inhoud: Het realiseren van een bewegwijzering van recreatieve fietspaden door middel van knooppunten in de gemeente, aansluitend op het netwerk in heel Salland. Dit is in de zomer van 2008 opgeleverd. Trekker: Recreatiegemeenschap Salland. Betrokken partijen: Sallandse gemeenten, grondeigenaren, ondernemers, Sallands Bureau voor Toerisme. Jaar: 2008. Investering Raalte: Eenmalige bijdrage van € 0,17 per inwoner in 2007 (totaal € 6.344,-) en structurele jaarlijkse bijdrage van € 0,21 (totaal €7.837,-),

4. Wandelpaden Heeten

2. In stap en draf Salland

Inhoud: De Stichting Wandel- & Fietspaden Heeten en omstreken heeft zich ten doel gesteld om vijftien kilometer wandel- en fietspaden te realiseren rond het dorp Heeten. De paden vormen een stelsel van routes om het dorp, waardoor ommetjes van diverse lengten kunnen worden gewandeld of gefietst. Trekker: Stichting Wandel- en Fietspaden Heeten en omstreken Betrokken partijen: Gemeente, provincie, lokale dorpsorganisaties, ondernemers, (cultuurhistorische verenigingen. Jaar: 2008. Investering Raalte: € 12.500,-.

Inhoud: Het realiseren van een routenetwerk voor ruitersport. Het gaat om een aantal bewegwijzerde routes die samen een netwerk vormen van langere routes, waarlangs enkele rustpunten worden ingericht. Agrariërs en maneges aan de routes kunnen als overnachtingsadres fungeren. Een routegids maakt onderdeel uit van het project. Trekker: Stichting Hippisch Toerisme. Betrokken partijen: Provincie Overijssel, gemeenten Dalfsen, Deventer, Olst-Wijhe, Raalte en Rijssen-Holten, maneges, ondernemers. Jaar: 2008. Investering Raalte: € 12.000,-.

22

5. Wandelnetwerk Salland

6. Ontwikkeling kernen als dagrecreatieve trekker

Inhoud: Het aanbrengen van meer samenhang in de wandelmogelijkheden in Salland door een wandelnetwerk te ontwikkelen. Bestaande routes worden met elkaar verbonden en, waar nodig, worden nieuwe routes ontwikkeld. Het project wordt opgepakt in nauwe samenwerking met grondeigenaren en terreinbeherende organisaties, zodat de mogelijkheden voor het zoneren van natuur en recreatie optimaal worden benut. Trekker: Recreatiegemeenschap Salland/Sallands Bureau voor Toerisme, Betrokken partijen: OPG, grondeigenaren, gemeenten Deventer, Raalte en Olst-Wijhe, Recreatiegemeenschap Salland, ondernemers, Wandelplatform, Jaar: 2008 (voorbereiding) -2010 (realisatie), Investering Raalte: PM.

Inhoud: Het stimuleren van de verdere ontwikkeling van de kernen als aantrekkelijke pleisterplaats en dagattractie, plekken waar de recreant en toerist graag een tijdje verblijft. Elke kern krijgt een eigen uitstraling door activiteiten zoveel mogelijk te groeperen rondom een thema dat past bij de eigen geschiedenis en verhalen. In een lokale bijeenkomst wordt gebrainstormd en vervolgens per kern uitgewerkt. Trekker: Sallands Bureau voor Toerisme. Betrokken partijen: Gemeente, lokale dorpsorganisaties, ondernemers, verenigingen. Jaar: 2009. Investering Raalte: € 10.000,- + ambtelijke capaciteit. 7. Stimuleren kleinschalige culturele, recreatieve en horecavoorzieningen in kernen en langs routes in buitengebied Inhoud: Het stimuleren en faciliteren van het realiseren van meerdere kleinschalige voorzieningen, die een toegevoegde waarde hebben voor de recreant en de toerist die een route volgen door Salland en de gemeente Raalte. Trekker: Gemeente. Betrokken partijen: Ondernemers, Sallands Bureau voor Toerisme. Jaar: Continu. Investering Raalte: Ambtelijke capaciteit.

23

4.2.2 Projecten Een gastvrij verblijf in Salland

2. Faciliteren kleinschalige verblijfsrecreatie op platteland

In het actieplan zijn voor het profiel Een gastvrij verblijf in Salland de volgende projecten opgenomen:

Inhoud: Binnen dit project vallen de volgende werkzaamheden: het inventariseren en signaleren van knelpunten op het gebied van kleinschalige toeristische ontwikkeling in het buitengebied, het zorgen voor een aanspreekpunt voor ondernemers en het verzorgen van goede informatievoorziening. Trekker: Gemeente. Betrokken partijen: Ondernemers. Jaar: Continu. Investering Raalte: Ambtelijke capaciteit.

1. 2. 3.

cursus Sallands gastheerschap; faciliteren kleinschalige verblijfsrecreatie op platteland; faciliteren kwaliteitsimpuls verblijfsrecreatie.

1. Cursus Sallands gastheerschap Inhoud: Doel is eenheid te creëren in het Sallands toeristisch-recreatief product door ondernemers met een verblijfsaccommodatie meer te leren over Salland en zo de samenwerking te stimuleren. De ondernemers krijgen uitgebreide informatie over de mogelijkheden voor activiteiten in Salland en hetgeen het Sallands Bureau voor Toerisme doet om zo hun gasten beter te kunnen informeren. De ondernemer ontvangt na afloop een pakket met informatiemateriaal. Trekker: Sallands Bureau voor Toerisme. Betrokken partijen: Ondernemers, Sallandse gemeenten. Jaar: 2009. Investering Raalte: € 2.500,-.

3. Faciliteren kwaliteitsimpuls verblijfsrecreatie Inhoud: De gemeente stelt zich ten doel ondernemers die plannen hebben voor kwaliteitsverbetering op hun bedrijf hierbij te ondersteunen, mits de kwaliteitsimpuls geen conflicten oplevert met andere belangen en waarden. Dit betekent zorgen voor één aanspreekpunt binnen de gemeente voor de ondernemer en het verstrekken van informatie over procedures en voortgang. Trekker: Gemeente. Betrokken partijen: Ondernemers. Jaar: Continu. Investering Raalte: Ambtelijke capaciteit.

24

4.2.3. Projecten verbindingen leggen In het actieplan zijn de volgende projecten opgenomen die invullingen geven aan het leggen van verbindingen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

2. Salland Aspergeland Inhoud: Salland Aspergeland omvat meerdere activiteiten om Salland te promoten rondom het thema asperges. Het aspergeseizoen wordt geopend met een evenement, er worden cultuurhistorische routes ontwikkeld en alle aspergeboerderijen in Salland werken samen en kunnen worden bezocht. Trekker: Sallands Bureau voor Toerisme. Betrokken partijen: Ondernemers, gemeenten Salland. Jaar: 2008-2010. Investering Raalte: Via financiering Sallands Bureau voor Toerisme.

toerisme op gemeentelijke website; Salland Aspergeland; campagne Salland fietsland; Salland Magazine; digitale evenementenkalender; TOPs Luttenberg en Heeten; rustpunten; ons kanaal; folder met toeristisch-recreatief aanbod; themaroutes; arrangementen; gezamenlijk overlegplatform.

3. Campagne Salland Fietsland

1. Toerisme op de gemeentelijke website

Inhoud: Met de campagne Salland Fietsland wordt Salland aan de hand van het thema fietsen op de kaart gezet. Binnen dit project wordt gewerkt aan een speciale krant Salland Fietsland, fietsarrangementen, themaroutes, het ontwikkelen van het digitaal fietsen met Abel, een routemodule op Internet en het organiseren van de Fietsvierdaagse in Salland. Trekker: Sallands Bureau voor Toerisme. Betrokken partijen: Ondernemers, gemeenten Salland. Jaar: 2008-2010. Investering Raalte: Via financiering Sallands Bureau voor Toerisme.

Inhoud: Onbekend maakt onbemind, dus goede informatievoorziening is belangrijk. Op de website van de gemeenten komt een wervelende tekst voor bezoekers aan de gemeenten waar informatie wordt verstrekt over onder andere overnachtingsadressen, bezienswaardigheden, routes en horecalocaties. De tekst wordt aangevuld met links naar relevante websites voor meer informatie. Trekker: Gemeente. Betrokken partijen: Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino Jaar: 2008. Investering Raalte: Ambtelijke capaciteit.

25

4. Salland Magazine

6. TOPs Luttenberg en Heeten

Inhoud: Aan het begin van het nieuwe toeristische seizoen is het toeristische magazine Salland gepresenteerd, waarin het toeristische aanbod is samengevat. Het bevat informatie over dagjes uit, verblijfsmogelijkheden, routes, natuur, cultuur en evenementen in Salland. Het magazine kent een oplage van 100.000 stuks en is gratis verkrijgbaar. Trekker: Sallands Bureau voor Toerisme. Betrokken partijen: Ondernemers, gemeenten Salland. Jaar: 2008. Investering Raalte: Via financiering Sallands Bureau voor Toerisme.

Inhoud: De Toeristische Overstappunten (TOP’s) vormen een startplaats voor het bezoek aan het gebied. Er is voldoende parkeergelegenheid, er starten verschillende routes en bij voorkeur zijn er aanvullende voorzieningen, zoals horeca aanwezig. In Luttenberg en Heeten zijn locaties gevonden voor het realiseren van een TOP. Deze zijn in 2008 aangelegd. Trekker: Gemeente. Betrokken partijen: Ondernemers, kernen Luttenberg en Heeten. Jaar: 2008. Investering Raalte: Via Recreatiegemeenschap Salland.

5. Digitale evenementenkalender 7. Rustpunten Inhoud: De huidige evenementenkalender op de website van de Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino krijgt een extra functie om evenementen en activiteiten aan te melden. Dit moet zorgen voor een betere afstemming van de evenementen binnen de gemeenten, omdat organisatoren direct inzicht krijgen in wat er nog meer te doen is in de gemeente op die dag. Ook voor de bezoeker is deze informatie eenvoudig toegankelijk. Trekker: Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino. Betrokken partijen: Evenementenorganisaties. Jaar: 2008. Investering Raalte: € 5.000,-.

Inhoud: Een rustpunt biedt toeristen en recreanten de mogelijkheid om te pauzeren bij bewoners in het buitengebied. Dit project speelt in op het gebrek aan horecalocaties in het buitengebied. Door middel van een bord aan de weg. wordt aangegeven dat mensen gebruik kunnen maken van een rustpunt, een plek waar een picknicktafel staat en koffie en thee verkrijgbaar zijn. Trekker: Stichting Recreatie Deventer Buiten. Betrokken partijen: Sallandse gemeenten, bewoners buitengebied. Jaar: 2007-2008. Investering Raalte: € 4.500,- + PM (evaluatie eind 2008).

26

8. Ons kanaal

10. Themaroutes

Inhoud In 2008 bestaat het Overijssels kanaal 150 jaar. Om dit moment niet onopgemerkt voorbij te laten gaan, is een projectvoorstel geschreven voor de viering van dit jubileum. Het project heeft tot doel dat burgers worden verleid om samen aan concrete projecten te werken op het gebied van onder andere horeca en recreatie binnen een zone van 300 meter. Het project bestaat uit twee delen: festiviteiten en transformatie (fysieke veranderingen/verrijkingen van het landschap). Trekker: Stichting Sallandus. Betrokken partijen: Sallandse gemeenten, inwoners, ondernemers, Waterschap, Provincie. Jaar: 2008, Investering Raalte: € 20.000,-.

Inhoud: Unieke belevenissen, iets meemaken, daar is de recreant naar op zoek. Met routes gebaseerd op het fietsknooppuntensysteem, worden thematisch verbonden toeristische onderdelen aan elkaar geknoopt. Ze vormen de rode draad voor een actieve beleving of een cultuurhistorische ontdekkingsreis. Binnen dit project wordt een aantal themaroutes samengesteld, gericht op verschillende doelgroepen zoals gezinnen met kinderen. Trekker: Sallands Bureau voor Toerisme. Betrokken partijen: Ondernemers, Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino. Jaar: 2009, Investering Raalte: € 5.000,- (uitgaande van sponsoring door bedrijfsleven). 11. Arrangementen

9. Folder met toeristisch-recreatief aanbod Inhoud: Arrangementen zijn een belangrijk middel in het bevorderen van het toeristisch verblijf in de gemeente. Verschillende dag- en verblijfsrecreatieve voorzieningen worden zo met elkaar verbonden. Belangrijk is hierbij te zoeken naar kansen die nog niet worden benut Daarnaast kunnen thema’s, doelgroepen (gezinnen met kinderen) en de bestaande evenementen gebruikt worden om hier invulling aan te geven, Trekker. Sallands Bureau voor Toerisme. Betrokken partijen: Ondernemers, Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino. Jaar: 2009. Investering Raalte: € 5.000,- (uitgaande van sponsoring door bedrijfsleven).

Inhoud: In een gemeentelijke folder worden alle mogelijkheden om te verblijven of een bezienswaardigheid te bezoeken in de gemeente Raalte weergegeven. Op deze wijze krijgt de bezoeker een goed beeld van alles wat er te doen is in de gemeente en waar men kan overnachten. Trekker: Gemeente, Betrokken partijen: Ondernemers, Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino. Jaar: 2009. Investering Raalte: € 10.000,-.

27

Project 12. Gezamenlijk overlegplatform Recreatie en Toerisme Een veelzijdig platteland voor iedereen Fietsknooppuntensysteem In stap en draf Salland Sallandse Zandloper Wandelpaden Heeten Wandelnetwerk Salland Ontwikkeling kernen als dagrecreatieve trekker Stimuleren kleinschalige voorzieningen in buitengebied

Inhoud: Er wordt een gezamenlijk overlegplatform opgezet tussen gemeente en de toeristisch-recreatieve sector. De belangrijkste rol van het platform is afstemming en samenwerking om zo een bepaalde synergie te bewerkstelligen. Het platform signaleert daarnaast belangrijke ontwikkelingskansen en zet nieuwe lijnen uit. Trekker: Gemeente Betrokken partijen: Sallands Bureau voor Toerisme; Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino; vertegenwoordigers van toeristisch-recreatief bedrijfsleven, evenementenorganisatie en landgoederen. Jaar: 2009. Investering Raalte: Ambtelijke capaciteit.

Al begrote investering € 7.837.- p/jaar € 12.000,€ 20.000,€ 12.500,-

PM € 10.000,In fte

Een gastvrij verblijf in Salland Cursus Sallands gastheerschap Faciliteren kleinschalige verblijfsrecreatie op platteland Faciliteren kwaliteitsimpuls verblijfsrecreatie Verbindingen leggen Toerisme op gemeentelijke website Salland Aspergeland Campagne Salland fietsland Salland Magazine Digitale evenementenkalender TOPs Luttenberg en Heeten Rustpunten Ons kanaal Folder toeristisch-recreatief aanbod Themaroutes Arrangementen Overlegplatform

4.3 Financiële consequenties In de volgende tabel is een totaaloverzicht opgenomen van de financiële consequenties van het actieplan 2008-2009. Er wordt onderscheid gemaakt tussen investeringen die al zijn begroot of gedaan en investeringen die een extra financiële inspanning van de gemeente vragen.

Totaal

28

Extra investering

€ 2.500,In fte In fte

In fte financiering SBT financiering SBT financiering SBT € 5.000,financiering RgS € 4.500,€ 20.000,€ 10.000,€ 5.000,€ 5.000,In fte € 84.674,-

€ 37.500,-

4.4 Organisatorische consequenties Overlegplatform Recreatie en Toerisme De gemeente kiest ervoor een aantal projecten op te laten pakken door het overlegplatform Recreatie en Toerisme. Dit komt enerzijds de uitvoering ten goede, anderzijds geeft het een zinvolle invulling van de agenda van het overlegplatform. Het gaat dan om projecten waaraan de leden van het platform een goede invulling kunnen geven. De beschikbare financiële middelen worden ook aan het platform overgedragen.

Gemeentelijke organisatie Het opstellen van toeristisch-recreatief beleid brengt extra taken met zich mee. Er zal dan ook in 2008 en volgende jaren extra ambtelijke capaciteit moeten worden vrijgemaakt. De ambtelijke capaciteit voor recreatie en toerisme zal moeten worden uitgebreid van 0,15 fte nu naar 0,5 fte.

Voor deze projecten wordt voor de duur van het project een werkgroep samengesteld, die belast zijn met de uitvoering van het project. Vanwege verschillen in inhoud, verschilt de samenstelling van deze werkgroep per project. De werkgroep voert de werkzaamheden uit en koppelt terug tijdens de bijeenkomsten van het overlegplatform.

Hiervoor zijn meerdere redenen aan te wijzen. Nu er beleid is opgesteld, dienen er verschillende extra taken te worden uitgevoerd. Het gaat dan om de uitvoering van het actieplan, maar ook het behandelen van aanvragen van ondernemers die bij de gemeente zijn binnengekomen. In afwachting van het opstellen van beleid is nog niet gereageerd op deze aanvragen, maar na vaststelling van beleid zullen deze aanvragen wel moeten worden afgewogen en behandeld. De huidige praktijk wijst uit dat ook zonder deze extra taken de beschikbare ambtelijke capaciteit niet voldoende is voor het uitvoeren van de taken die bij dit beleidsveld horen. De uitbreiding naar 0,5 fte is gebaseerd op de gemiddelde beschikbare ambtelijke capaciteit bij gemeenten met een vergelijkbaar recreatieftoeristisch profiel en vergelijkbare omvang. De ambtenaar recreatie en toerisme houdt zich bezig met de volgende taken: • intern aanspreekpunt voor recreatie en toerisme; • extern aanspreekpunt voor recreatie en toerisme (in goede afstemming met andere afdeling); • overzicht bewaren ten aanzien van toeristisch-recreatief beleid; • beleidsontwikkeling; • entameren van de wisselwerking met andere sectoren; • afhandelen uitbreidingsplannen en nieuwe aanvragen van ondernemers; • coördineren van uitvoering actieplan.

29

30

Toetsingskader verblijfsrecreatie Alle bedrijven en voorzieningen dienen te voldoen aan wet- en regelgeving, zoals Wet Milieubeheer, Gebruiksbesluit, Bouwbesluit, Woningwet, en gemeentelijke verordeningen, zoals bouwverordening en APV. Alle bedrijven zijn verder verplicht een nachtregister bij te houden. Bij alle vormen van verblijfsrecreatie dient voldoende aandacht te zijn voor brandveiligheid en brandveilig gebruik.

5.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een beleidskader gegeven voor de toeristischrecreatieve ontwikkeling, zoals de gemeente Raalte deze voor ogen heeft. Hiermee wil de gemeente duidelijkheid scheppen richting bestaande en nieuwe ondernemers over hun ontwikkelingsmogelijkheden. Dit doet zij door richtlijnen te formuleren die volgen uit de beleidskeuzes die zijn gemaakt in hoofdstuk 3. Het toetsingskader geeft aan hoe de gemeente vanuit het beleidsveld recreatie en toerisme wil omgaan met het vervallen van de Wet op de Openluchtrecreatie. Deze richtlijnen worden verder uitgewerkt en vastgelegd in het bestemmingsplan en de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Mogelijk treden hierin nog wijzigingen op.

Onrechtmatig gebruik van recreatieverblijven is niet toegestaan. Onder onrechtmatig gebruik wordt verstaan: het (al dan niet) tijdelijk gebruiken van een voor een wisselende bewoning bedoelde woning als hoofdverblijf. De recreatiewoning is het centrum van de maatschappelijke en sociale activiteiten van de bewoner(s) en, indien het niet de enige woning is, ook de woning waar de bewoner(s) het grootste gedeelte van een half jaar doorbreng(t)(en). Het half jaar criterium wordt afgeleid van de inschrijvingcriteria in de wet Gemeentelijk Basis Administratie.

Algemeen geldend criterium voor startende bedrijven is dat de bedrijfseconomische haalbaarheid voor langere termijn dient te worden aangetoond. Eveneens dient te worden aangetoond dat de uitstralingseffecten van de nieuwe locatie de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden.

Met behulp van een aantal Richtlijnen wil de gemeente ervoor zorgen dat de ontwikkelingen van het gewenste kwaliteitsniveau zijn. De criteria voor startende bedrijven en uitbreidende bedrijven zijn hetzelfde, tenzij expliciet aangegeven.

Algemeen geldend criterium voor uitbreiding van bestaande bedrijven is dat de uitbreiding onderdeel is van een kwaliteitsverbetering die op lange termijn noodzakelijk is voor de continuïteit van het bedrijf en dat er geen mogelijkheden (meer) zijn deze kwaliteitsverbetering door te voeren zonder uitbreiding. Eveneens dient te worden aangetoond dat de uitstralingseffecten van de uitbreiding de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden.

5.2 Regulier kampeerterrein Definities Een regulier kampeerterrein is een terrein geheel of gedeeltelijk ingericht en blijkens inrichting bestemd voor het plaatsen of geplaatst houden van kampeermiddelen voor recreatief nachtverblijf. Nieuwe kampeerterreinen zijn niet toegestaan in natuurgebied, in Landbouwontwikkelingsgebied, in de bebouwde kom of binnen een

31

straal van circa één kilometer van een ander kampeerterrein. Op de visiekaart zijn deze gebieden weergegeven.

Zonering Het kamperen op reguliere kampeerterreinen is toegestaan op terreinen, die mede of uitsluitende de bestemming regulier kampeerterrein hebben.

Een stacaravan voldoet aan de volgende voorwaarden: • onder de stacaravan moet een origineel as/wielstelsel aanwezig zijn en de stacaravan mag niet vast verankerd zijn in de grond; • de stacaravan mag maximaal uit één bouwlaag bestaan; • de maximale oppervlaktemaat voor een stacaravan, inclusief berging bedraagt 60 m², waarbij de oppervlakte van het bijgebouw en/of aanbouw niet meer bedraagt dan maximaal 6 m²; • de stacaravan staat op het maaiveld; • de stacaravan mag niet zijn/worden opgebouwd uit steenachtige materialen.

5.3 Kleinschalig kampeerterrein Definitie Een kleinschalig kampeerterrein (ook wel kamperen bij de boer/burger of minicamping genoemd) is een terrein ingericht en blijkens inrichting bestemd voor plaatsen of geplaatst houden van maximaal 25 eenheden kampeermiddelen voor recreatief nachtverblijf. Kleinschalige kampeerterreinen zijn niet toegestaan in natuurgebied, in de bebouwde kom of binnen een straal van circa 500 meter van een ander kampeerterrein. Op de visiekaart zijn deze gebieden weergegeven.

Richtlijnen • Op een regulier kampeerterrein zijn alle kampeermiddelen toegestaan. Hiermee wordt gedoeld op tent, tentwagen, kampeerauto en (sta)caravans. • De verdeling tussen toeristische plaatsen en jaarplaatsen dient minimaal 25% toeristische plaatsen en maximaal 75% jaarplaatsen te zijn. • Parkeergelegenheid dient beschikbaar te zijn op eigen terrein. Als richtlijn geldt 1,1 parkeerplaats per standplaats. • Centrale voorzieningen op een regulier kampeerterrein moeten ten dienste staan van de gebruikers van het regulier kampeerterrein. • Het opstellen van een bedrijfsplan en inrichtingsplan met groenvoorzieningen is verplicht voor startende bedrijven en uitbreidingen. Dit houdt onder andere in dat het bedrijf ruimtelijk een eenheid vormt, dat het bedrijf landschappelijk wordt ingepast door gebruik te maken van gebiedseigen beplanting en dat wordt voldaan aan milieueisen.

In de voormalige Richtlijn veehouderij en stankhinder was kleinschalig kamperen geen stankgevoelige activiteit. Via de nieuwe Wet geurhinder en veehouderij krijgen gemeenten de bevoegdheid om zelf objecten aan te wijzen die niet worden aangemerkt als geurgevoelig object. Het kleinschalig kampeerterrein wordt als niet-stankhindergevoelig aangemerkt. Het kleinschalig kamperen wordt bestemmingsplanmatig geregeld door een ontheffing te verlenen voor het plaatsen van maximaal 25 kampeermiddelen. Richtlijnen • Op een kleinschalig kampeerterrein zijn de volgende kampeermiddelen toegestaan: tent, tentwagen, kampeerauto en toercaravan. • Op een kleinschalig kampeerterrein dienen alle kampeermiddelen mobiel te zijn. Kampeermiddelen met een permanent karakter, zoals stacaravans en trekkershutten, zijn niet toegestaan.

Periode Kamperen op een regulier kampeerterrein is het hele jaar toegestaan.

32

vraag een ontheffing op de APV verlenen als het niet mogelijk is deze groepen op bestaande kampeerterreinen onder te brengen.

• Het opstellen van een inrichtingsplan voor groenvoorzieningen is • • •

verplicht. Dit houdt onder andere in dat het bedrijf landschappelijk wordt ingepast door gebruik te maken van gebiedseigen beplanting. Er dient een groenafscheiding (gebiedseigen beplanting) gerealiseerd te worden tussen het kleinschalig kampeerterrein en het aangrenzende perceel dan wel aangrenzende percelen. Het kleinschalig kamperen vindt in ruimtelijke samenhang met bestaande bebouwing plaats, Centrale voorzieningen dienen te worden gerealiseerd in bestaande bebouwing. Parkeergelegenheid dient voldoende beschikbaar te zijn op eigen terrein.

Richtlijnen • De maximale tijdsduur voor groepskamperen buiten kampeerterrein is in principe zeven dagen. • Bij een ontheffing worden alleen mobiele kampeermiddelen toegestaan. • Per aanvraag wordt in de ontheffing bepaald hoeveel kampeermiddelen zijn toegestaan en worden voorschriften gegeven in het belang van de orde, rust, veiligheid, natuur- en landschapsbescherming, bescherming van het milieu, de hygiëne en gezondheid alsmede overige onderwerpen betreffende het kamperen en de plaats waar het wordt toegestaan.

Periode Kamperen is toegestaan in de periode 15 maart– 31 oktober. Voor de periode van 1 november tot en met 14 maart geldt de verplichting dat alle kampeermiddelen verwijderd zijn.

5.5 Kamperen buiten kampeerterrein en kamperen op eigen terrein

Zonering Het kleinschalig kamperen is toegestaan op percelen in het buitengebied van de gemeente, met uitzondering van natuurgebied. In landbouwontwikkelingsgebied mag het kleinschalig kampeerterrein de agrarische bedrijvigheid niet hinderen.

Kamperen buiten kampeerterreinen en kamperen op eigen terrein is in de gemeente niet toegestaan. In de APV wordt een regeling opgenomen die betrekking heeft op het verbod op kamperen buiten kampeerterreinen.

5.4 Groepskamperen buiten kampeerterrein

5.6 Nachtvissen

Definitie Onder groepskamperen buiten het eigen kampeerterrein wordt verstaan het incidenteel gelegenheid geven tot het plaatsen of geplaatst houden van kampeermiddelen buiten de reguliere, kleinschalige en natuurkampeerterreinen, bestemd voor groepen of verenigingen.

Definitie Het kamperen ten behoeve van nachtvissen kan worden gezien als kamperen buiten kampeerterreinen. De gemeente Raalte wijst in haar gemeente locaties aan waar het verbod op kamperen buiten kampeerterreinen niet geldt en kamperen ten behoeve van nachtvissen is toegestaan.

Burgemeester en wethouders kunnen aan groepen, organisaties of verenigingen voor een korte aaneengesloten periode per incidentele aan-

33

Richtlijnen: • De maten van het vistentje of paraplu mogen maximaal 3.00 bij 3.60 m bedragen. • Het is strikt verboden schade aan de flora en fauna toe te brengen. • Sportvissers dienen, indien ze met de auto komen, vóór 23.00 uur aan het water te zijn gearriveerd. • Afval dient in het tentje te worden bewaard en niet daarbuiten en na afloop van de vissessie mee naar huis te worden genomen

5.8 Bed & Breakfast

Periode Volgens de Visserijwet 1985 is nachtvissen toegestaan in de maanden juni, juli en augustus.

Richtlijnen • Een Bed&Breakfast accommodatie heeft maximaal vijf kamers en maximaal tien slaapplaatsen. • Bed&Breakfast mag alleen worden gerealiseerd in bestaande woningen. • De woning dient door de hoofdgebruiker te worden bewoond en de hoofdgebruiker dient aanwezig te zijn tijdens het nachtverblijf. • Er mogen geen aanverwante voorzieningen, zoals speeltuin, stallingen en detailhandel worden gerealiseerd. • Parkeergelegenheid dient voldoende beschikbaar te zijn op eigen terrein, met uitzondering van Bed&Breakfasts gevestigd in de kernen. Hiervoor geldt dat er parkeergelegenheid bij of in de nabijheid van de accommodatie beschikbaar dient te zijn.

Definitie Bed & breakfast is een overnachtingaccommodatie gericht op het bieden van de mogelijkheid tot een toeristisch en veelal kortdurend verblijf met het serveren van ontbijt. Bed & Breakfast wordt beschouwd als ondergeschikt aan de hoofdfunctie wonen. Bed & Breakfast eigenaren hebben een meldingsplicht bij de gemeente.

5.7 Trekkershutten Definitie Trekkershutten zijn houten blokhutten met een maximale grootte van 32 m² en maximaal een bouwlaag, waarvoor een vergunning ingevolge artikel 40 van de Woningwet is vereist en die zijn ingericht voor recreatief nachtverblijf. Richtlijnen • Het oprichten van trekkershutten dient te zijn gekoppeld aan het exploiteren van een regulier kampeerterrein. • Per regulier kampeerterrein zijn maximaal 5 trekkershutten toegestaan.

Periode Bed&Breakfast is het hele jaar toegestaan. Zonering Bed&Breakfastaccommodaties zijn toegestaan in de hele gemeente.

Zonering Trekkershutten zijn toegestaan op reguliere kampeerterreinen.

34

5.9 Boerderijkamers/appartementen

5.10 Groepsaccommodaties

Definitie Boerderijkamers zijn in mindere of meerdere mate zelfstandige appartementen, gerealiseerd in voormalige agrarische gebouwen, ten behoeve van recreatief nachtverblijf. Het exploiteren van boerderijkamers is gekoppeld aan een agrarische bedrijfsvoering of toegestaan in het kader van Vrijkomende Agrarische Bebouwing.

Definitie Een groepsaccommodatie is een (deel van) een gebouw, blijvend bestemd voor recreatief nachtverblijf door groepen met overnachting in slaapzalen en/of -kamers en dagverblijf voor huishoudelijke werkzaamheden. Richtlijnen • Een groepsaccommodaties heeft meer dan tien slaapplaatsen. • Groepsaccommodaties dienen te worden gerealiseerd in bestaande bebouwing. • Parkeergelegenheid dient beschikbaar te zijn op eigen terrein. • Groepsaccommodaties mogen de nabijgelegen agrarische bedrijven niet hinderen.

Richtlijnen • Boerderijkamers dienen in bestaande bebouwing te worden gerealiseerd. • Boerderijkamers mogen niet in de vorm van vrijstaande kamers worden uitgevoerd maar moeten met meerdere kamers per (voormalig) bedrijfsgebouw worden gerealiseerd. • Het bedrijfsgebouw waarin boerderijkamers worden ondergebracht staat maximaal 25 meter van het hoofdbedrijfsgebouw. • Per bedrijf mogen maximaal vijf boerderijkamers en maximaal tien slaapplaatsen worden gerealiseerd. • De oppervlakte van één boerderijkamer is niet groter dan 50 m². • De totale oppervlakte van de kamers is niet groter dan 200 m². • Het kamercomplex moet ruimtelijk gezien één geheel vormen met de overige bebouwing op het erf/in de omgeving. • De activiteiten mogen geen afbreuk veroorzaken aan de, volgens het bestemmingsplan gegeven gebruiksmogelijkheden van aangrenzende gronden en bouwwerken. • Parkeergelegenheid dient voldoende beschikbaar te zijn op eigen terrein.

Periode Het exploiteren van een groepsaccommodatie is het hele jaar toegestaan. Zonering Groepsaccommodaties zijn toegestaan in de hele gemeente, met uitzondering van natuurgebied. In landbouwontwikkelingsgebied mag het kleinschalig kampeerterrein de agrarische bedrijvigheid niet te hinderen.

5.11 Bungalowparken Definitie Een bungalowpark is een complex bestaande uit een aantal vakantiewoningen, vakantiebungalows of vakantieappartementen, voor zover deze verblijfseenheden voor tijdelijk verhuur door de exploitant of beheerder van het complex beschikbaar zijn. Bij een bungalowpark is er sprake van bedrijfsmatige exploitatie.

Periode Het exploiteren van boerderijkamers is het hele jaar toegestaan. Zonering Boerderijkamers zijn toegestaan in de hele gemeente.

35

Voor het realiseren van een bungalowpark dient een bestemmingsplanwijziging plaats te vinden.

Richtlijnen Een hotelaccommodatie is dusdanig specifiek en afhankelijk van de inrichtingswensen van de exploitant, dat geen specifieke richtlijnen worden opgenomen. De inrichting dient toegespitst te worden naar de specifieke situatie, met inachtneming van wet- en regelgeving.

Richtlijnen • Een bungalow heeft een maximale inhoud van 300 m ³. • Tussen bungalows moet aan alle zijden een vrije tussenruimte van ten minste 5 meter beschikbaar zijn. • Parkeergelegenheid dient beschikbaar te zijn op eigen terrein. Als richtlijn geldt 1,5 parkeerplaats per huisje. • Een bungalowpark dient ruimtelijk te worden ingepast in het landschap, zodat het park opgaat in de omgeving. • Op een bungalowpark dient sprake te zijn van bedrijfsmatige exploitatie: het door middel van een bedrijf beheren en/of exploiteren van recreatieverblijven, waarbij voor recreatiewoningen geldt dat daar permanente wisselende recreatieve (nachts)verblijfmogelijkheden worden geboden. • Het opstellen van een inrichtingsplan voor groenvoorzieningen is verplicht. Dit houdt onder andere in dat het bedrijf landschappelijk wordt ingepast door gebruik te maken van gebiedseigen beplanting.

Periode Het exploiteren van een hotel is het hele jaar toegestaan.

5.13 Nieuwe vormen van verblijfsrecreatie Bij ontwikkeling van nieuwe vormen van verblijfsrecreatie die niet direct passen bij of vallen onder het bovenstaande beleid, worden per afzonderlijke situatie gekeken. Daarbij wordt opgemerkt dat de gemeente openstaat voor ontwikkelingen ter versterking van het verblijfsaanbod, de diversiteit en nieuwe doelgroepen.

Periode Het exploiteren van een bungalowpark is toegestaan van 1 januari tot en met 31 december. Zonering Bungalowparken zijn toegestaan in de hele gemeente, met uitzondering van natuurgebied en landbouwontwikkelingsgebieden.

5.12 Hotels Definitie Een hotel is een accommodatie waarin logies wordt verstrekt en waar eventueel maaltijden en dranken worden verstrekt. Hotels dienen positief bestemd te worden.

36

Bijlage 1 Medewerking aan beleidsplan Geïnterviewde personen: • Sallands Bureau voor Toerisme, Thea Huisman; • VVV Raalte, Ellen Blekkenhorst; • Stoppelhaene, dhr. Ogink; • Recreatiegemeenschap Salland, Luit de Lange; • LTO, Gerrit Tuten; • Agr.Natuurvereniging Groen Salland, Rob Kleinlangeveldsloot; • Zuivelboerderij de Knapenvelder / Sallands Best, Mini Tuten; • Doedens & Partners, Dominique Doedens; • Camping Heino, Toon v.d. Burg; • Vakantiepark de Luttenberg, Stefan; • Krieghuusbelten, Ted en Han Westenenk; • RECRON, Arjan Kuiper; • Groepsaccomodatie de Boerschop, Johan van Leeuwen; • Raalter OndernemersVereniging/ De Haenehof, Rene Hegeman; • Overijssels Particulier Grondbezit, Joukje Bosch; • Landgoederenoverleg Raalte, dhr. Van Ittersum; • Landgoed Groot Swaaftink, Stefan en Els Schoorlemmer; • Landgoed t Reelaer, Francine Rengers; • Landgoed den Alerdinck II, Godfried van Voorst; • Natuurmonumenten, Marion Plagge; • Waterschap Groot Salland, Guus van den Berg.

Aanwezigen bespreking toetsingskader verblijfsrecreatie 15-4-2008 Bernard Lute (Recra-advies) Ted en Han Westenenk (camping Krieghuusbelten); Toon van de Burg (camping Heino); Arjan Kuiper (RECRON); Gerard Pronk (minicamping de Flierefluiter); Henri Krisman en Evelien Koggel (minicamping het Linderhof); de heer Marsch (minicamping de Portlander); mevrouw Schippers en de heer Rechterschot (minicamping de Zwaluwhoeve).

• • • • • • • •

Bijlage 2: Verslag werkbijeenkomst 14 februari 2008 Aanleiding Op 14 februari 2008 is ten behoeve van het Beleidsplan Recreatie en Toerisme een werkbijeenkomst georganiseerd. Doel van de avond was om samen met alle belanghebbenden na te denken over de toekomst van recreatie en toerisme in de gemeente Raalte. In dit verslag worden op hoofdlijnen de belangrijkste bevindingen van de avond aangestipt. De bijeenkomst had het karakter van een werkbijeenkomst. De bijna 80 deelnemers hebben aan de hand van de cross-over interviewmethode gediscussieerd over mogelijke acties die het recreatietoeristisch product in de gemeente verder kunnen verbeteren. Drie scenario’s zijn gepresenteerd. • Beleef het platteland De gemeente is landelijk bekend vanwege de vele bijzondere mogelijkheden om het platteland te leren kennen en te beleven. • Een verblijf van niveau De gemeente is de kwalitatief hoogwaardige bestemming om te verblijven om tot rust te komen en erop uit te trekken om de regio Salland te ontdekken. • Van alles te beleven De gemeente is een dagrecreatieve bestemming waar inwoners vanuit de driehoek Zwolle-Deventer-Almelo naar toe komen om een dag door te brengen De deelnemers hebben elkaar individueel ondervraagd over mogelijke acties rondom de volgende thema’s: • dagrecreatie en evenementen; • het aanbod aan verblijfsrecreatie; • routegebonden recreatie en landschapsbeleving; • organisatie en promotie.

Na de interviews is in vier groepen een presentatie voorbereid van de belangrijkste bevindingen en welk scenario men het beste vindt passen. Deze zijn plenair gepresenteerd. Hieronder wordt een korte samenvatting gegeven van de resultaten per groep. Resultaten groep A Groep A gaf aan dat het scenario dat zij het beste vonden passen het scenario ‘Van alles te beleven’ is. Dit moet worden gebaseerd op alles wat er al is (plattelandsactiviteiten) en niet te grootschalig zijn. Denk aan meer mogelijkheden het platteland te beleven, een zwembad met wellnessmogelijkheden en kinderactiviteiten (slechtweervoorzieningen). Arrangementen spelen hierbij een belangrijke rol: door het maken van verrassende combinaties tussen activiteiten, horeca en overnachten. Belangrijk vinden zij om voor Salland te gaan. Zij geven aan dat er behoefte is aan een toeristische kaart met al het toeristisch aanbod in de gemeente. Ten aanzien van verblijfsrecreatie zien zij graag meer kleinschalige voorzieningen voor kort verblijf voor wandelaars en fietsers. Zij hechten ook veel belang aan promotie. Hiervoor zou beter moeten worden samengewerkt en beter doorverwezen door ondernemers onderling. Goede ideeën om dit verder te verbeteren zijn het inzetten van regio-tv en door een koppeling te maken tussen de website van de VVV en de website van de gemeente. Deze groep gaf ook aan dat er behoefte is aan een toeristische overlegstructuur binnen de gemeente. Verder vraagt de groep zich af waar het geld vandaan komt voor de uitvoering en of er mogelijkheden zijn de toeristenbelasting als doelbelasting in te zetten en direct door te sluizen naar de toeristisch-recreatieve sector.

Resultaten groep B Deze groep geeft aan dat zij een grootschalige insteek en het versteviging van het dagtoerisme voor Raalte het meest zien zitten. Belangrijk is het hebben van een gevarieerd aanbod. Op het ‘toeristisch menu’ moet een voorgerecht, hoofdgerecht en toetje staan. Bijvoorbeeld een bezoek aan een attractie, een overnachting in een bijzondere accommodatie en de volgende dag een wandel- of fietstocht. Wat nog ontbreekt zijn bijzondere overnachtingslocaties en mogelijkheden voor de driegeneratievakantie (familiehuis). Door het ontwikkelen van slechtweervoorzieningen kunnen we als gemeente toeristen langer houden. Ook deze groep onderschrijft het belang van regionaal samenwerken en regionale promotie, onder de vlag van Salland dus. Raalte en Salland bieden de bijzondere combinatie tussen stad en platteland. Het wandelnetwerk Salland zou moeten worden ontwikkeld en ook tochten met GPS. Hierbij moeten ook de landgoederen worden betrokken. Ook promotie van de paardensport is een kans. Van de gemeente wordt verwacht dat zij meer planologische mogelijkheden schept en beter zorgt voor het faciliteren van nieuwe voorzieningen. Resultaten groep C In groep C wordt gekozen voor het scenario ‘een verblijf van niveau’. De gemeente zou in moeten zetten op kwalitatief hoogwaardige accommodaties en meer diversiteit en kwaliteit in het aanbod en niet ‘meer van hetzelfde’. Routes en plattelandstoeristische voorzieningen zijn ondersteunend. Het gaat daarnaast om het beter verbinden en beter vermarkten van alle recreatieve mogelijkheden. Meer samenwerking en arrangementen tussen de ondernemers vindt deze groep ook belangrijk.

Als kansen worden genoemd: • de zakelijke markt; • het beter benutten van ICT; • het beter benutten van erfgoed/landgoederen. Ook in deze groep vindt men dat Salland zou moeten worden gepromoot en niet alleen Raalte. Het Sallands Bureau voor Toerisme zou hiervoor nog meer moeten worden gesteund door de gemeente. Daarnaast heeft men behoefte aan een positief meedenkende en meewerkende gemeente. Ook wordt aangegeven, dat het belangrijk is te weten waar de klant behoefte aan heeft. Resultaat groep D Groep D geeft aan een hoog ambitieniveau te zien bij de verdere ontwikkeling van recreatie en toerisme. De motor voor deze ontwikkeling is de verblijfsrecreatie, hierbij denkt men aan klein tot middelgroot en innovatief. Er is behoefte aan meer diversiteit en vernieuwing. Voorwaarden voor verdere ontwikkeling van de verblijfsrecreatie is het realiseren van een divers dagrecreatief product voor o.a. gezinnen met kinderen. De groep geeft aan dat men behoefte heeft aan duidelijkheid vanuit de gemeente wat wel en wat niet mag. De gemeente moet een concrete doelstelling formuleren. De rol van de gemeente is coördineren en faciliteren. Kansen ziet men voor het ontwikkelen van de Rekoplas en het wandelroutenetwerk. Daarnaast is het ontbreken van een TOP-locatie in Heino een blinde vlek. Opnieuw wordt aangegeven, dat er behoefte is aan centrale promotie en informatie op Sallandniveau. Verder ziet men graag dat er een breed toeristisch-recreatief platform in het leven wordt geroepen waarin in ieder geval VVV, GLBT, Sallands bureau voor toerisme en ondernemers zitting nemen.

Bijlage 3 Groslijst projecten Profiel Een veelzijdig platteland voor iedereen

Project Fietsknooppuntennetwerk

Trekker Recreatiegemeenschap Salland

Een veelzijdig platteland voor iedereen

In stap en draf Salland

Stichting Hippisch Toerisme

Een veelzijdig platteland voor iedereen

Sallandse Zandloper

Stichting Stimuland

Een veelzijdig platteland voor iedereen

Wandelpaden Heeten

Een veelzijdig platteland voor iedereen

Wandelnetwerk Salland

Stichting wandel- en fietspaden Heeten en omstreken Sallands Bureau voor Toerisme

Een veelzijdig platteland voor iedereen

Ontwikkeling kernen als dagrecreatieve trekker

Gemeente

Een veelzijdig platteland voor iedereen

Stimuleren kleinschalige culturele, recreatieve en horecavoorzieningen in kernen en langs routes in buitengebied Kanaalzone recreatief ontwikkelen

Gemeente

Realisatie slechtweervoorziening Faciliteren kleinschalige verblijfsrecreatie op platteland

Een veelzijdig platteland voor iedereen Een veelzijdig platteland voor iedereen Een gastvrij verblijf in Salland

Partijen Sallandse gemeenten, grondeigenaren, ondernemers, Sallands Bureau voor Toerisme Provincie Overijssel, gemeenten Dalfsen, Deventer, Olst-Wijhe, Raalte en Rijssen-Holten, maneges, ondernemers Grondeigenaren, gemeenten Deventer, Raalte en Olst-Wijhe, Recreatiegemeenschap Salland, ondernemers Gemeente, provincie, lokale dorpsorganisaties, ondernemers, (cultuurhistorische verenigingen Grondeigenaren, gemeenten Deventer, Raalte en Olst-Wijhe, Recreatiegemeenschap Salland, ondernemers, Wandelplatform Gemeente, lokale dorpsorganisaties, ondernemers, cultuurhistorische organisaties Ondernemers, Sallands Bureau voor Toerisme

Termijn 2008

Na 2009

Ondernemers

Sallands Bureau voor Toerisme, VVV, ondernemers, Recreatiegemeenschap Salland, gemeente Deventer Gemeente

Gemeente

Ondernemers

2008

Gemeente

2008

2008

2007-2008

2008-2009

2009

Continu

Na 2009

Een gastvrij verblijf in Salland Een gastvrij verblijf in Salland Een gastvrij verblijf in Salland Verbindingen leggen

Faciliteren kwaliteitsimpuls verblijfsrecreatie Toetsingskader verblijfsrecreatie Cursus Sallands gastheerschap

Gemeente

Ondernemers, Provincie

2008

Gemeente Sallands Bureau voor Toerisme Gemeente

Ondernemers Gemeenten, ondernemers

2008 2009

Ondernemers, VVV

2008

Ondernemers, gemeenten

2008

Ondernemers, gemeenten

2008-2010

Ondernemers, gemeenten

2008

Evenementenorganisaties, ondernemers, Ondernemers, kernen Heeten Luttenberg Sallandse gemeenten, inwoners, ondernemers, Waterschap, Provincie Sallandse gemeenten, bewoners buitengebied Ondernemers, kern Heino Gemeente, ondernemers, toeristische attracties, VVV Ondernemers, VVV

2008

Ondernemers, VVV

2009

Ondernemers, kern Heino Ondernemers

Na 2009 Na 2009 Na 2009

Verbindingen leggen

Toerisme op gemeentelijke website Salland Aspergeland

Verbindingen leggen

Campagne Salland fietsland

Verbindingen leggen

Salland Magazine

Verbindingen leggen

Digitale evenementenkalender

Verbindingen leggen

TOPs Luttenberg en Heeten

Sallands Bureau voor Toerisme Sallands Bureau voor Toerisme Sallands Bureau voor Toerisme Stichting Toerisme en Recreatie Raalte-Heino Gemeente

Verbindingen leggen

Ons kanaal

Stichting Sallandius

Verbindingen leggen

Rustpunten

Verbindingen leggen Verbindingen leggen Verbindingen leggen

TOP Heino Plattegrond met toeristischrecreatief aanbod Themaroutes

Verbindingen leggen

Arrangementen

Verbindingen leggen Verbindingen leggen Verbindingen leggen

TOP Heino Objectbewegwijzering 35.000 ambassadeurs

Stichting Recreatie Deventer Buiten Gemeente Sallands Bureau voor Toerisme Sallands Bureau voor Toerisme en platform Recreatie en Toerisme Raalte Sallands Bureau voor Toerisme en platform Recreatie en Toerisme Raalte Gemeente Gemeente Gemeente

2008 2008 2007-2008 Na 2009 2009 2009

Bijlage 4: verslag bijeenkomst bespreking concepttoetsingskader verblijfsrecreatie 15 april 2008 Inleiding Op 15 april 2008 is de het concepttoetsingskader verblijfsrecreatie besproken tijdens een vergadering met verblijfsrecreatieondernemers. Aanleiding voor het opstellen van dit toetsingskader is het vervallen van de Wet op de Openluchtrecreatie per 1 januari 2008, het beleidsplan Recreatie en Toerisme waar de gemeente de afgelopen maanden aan heeft gewerkt en de vele verzoeken vanuit de markt om een toeristischrecreatief bedrijf te starten of uit te breiden. Met het toetsingskader wil de gemeente duidelijkheid scheppen richting ondernemers ten aanzien van de ontwikkelingsmogelijkheden door de voorschriften op een rijtje te zetten en deze voorschriften te vertalen in het nieuwe bestemmingsplan buitengebied. Doel van de avond is een open discussie te houden met verblijfsrecreatieondernemers over het concepttoetsingskader. In dit verslag worden de belangrijkste opmerkingen weergegeven. Regulier kampeerterrein De informatie in de presentatie over stacaravans is niet helemaal overeenkomstig het provinciaal beleid. Advies: neem het provinciale beleid over. Het provinciale beleid zal helemaal worden overgenomen De stacaravans mogen niet van steen zijn, is ‘kunststeen’ wel toegestaan? Ja, de caravans mogen bijv. wel panelen met steenslag bevatten, maar mogen niet uit steen bestaan. De hoogte van gebouwen/voorzieningen mag niet meer zijn dan 8 meter. Dit levert problemen op voor bijvoorbeeld lichtmasten bij tennisbanen.

In het bestemmingsplan staat dan gebouwen niet hoger mogen zijn dan 8 meter. Dit is voor de ondernemers geen probleem. Dit voorschrift zal worden geschrapt. In het nieuwe toetsingskader staan veel nieuwe voorschriften, wat wordt er gedaan met de huidige situatie? De gemeente zal niet met terugwerkende kracht gaan handhaven. Alleen in nieuwe situaties zoals uitbreiding of nieuwvestiging zal naar het nieuwe toetsingskader gekeken worden. Naar aanleiding van een inventarisatie wordt ingeschat dat in de gemeente Raalte niet of nauwelijks gevaarlijke situaties bestaan. Liever geen minimum van 25% toeristische plaatsen opleggen aan ondernemers. De ondernemer wordt hierdoor belemmerd in een vrije bedrijfsvoering. Er is wel begrip voor de positie van de gemeente, die ongewenste ontwikkelingen tegen wil gaan Opmerking wordt meegenomen en het voorschrift zal opnieuw worden bezien. Waarom wordt als voorschrift gesteld dat er 1.33 parkeerplaats per standplaats beschikbaar is? In andere gemeenten is dit 1.1. Het is geen eis maar een richtlijn. Dit voorschrift zal worden gewijzigd Is het mogelijk om in het nieuwe bestemmingsplan een groter bouwblok voor toeristische bestemmingen op te nemen? Deze opmerking kan niet worden beantwoord op deze avond aangezien dit het bestemmingsplan buitengebied aangaat. Het zal echter meegenomen worden in de afwegingen bij het opstellen van het nieuwe bestemmingsplan buitengebied. In de presentatie wordt vermeld dat kampeermiddelen niet minder dan 3 meter van elkaar af mogen staan. Klopt dit? Zo ja, dan graag zo houden; de provincie spreekt van 12 meter.

In de handreiking brandveiligheid kampeerterreinen van de Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding wordt gesproken van 3 meter als een van de twee manieren om brandveiligheid op kampeerterreinen te regelen. In overleg met de brandweer Raalte is hiervoor gekozen. Richtlijn vanuit de provincie is niet bekend voor de gemeente, maar zal nader naar worden bekeken. In het toetsingskader staat dat stacaravans op het maaiveld moeten staan. Is het met dit toetsingskader toegestaan om stacaravans in te graven? Dit heeft voordelen voor toegankelijkheid voor de minder valide gebruiker en mobiliteit van de caravan. Hier is bij het opstellen van het toetsingskader niet bij stilgestaan. Er lijken weinig bezwaren tegen te zijn. Opmerking wordt meegenomen. Kleinschalig kampeerterrein/minicamping Wat is de reden voor een maximum van 25 plaatsen? Waarom bijv. niet 30 of 40, dat is nog steeds kleinschalig. Door wet- en regelgeving (o.a. hygiëne, legionellabestrijding) waar ook minicampings aan moeten voldoen, is het steeds lastiger om de gedane investeringen tijdig terug te verdienen. Vanuit reguliere kampeerterreinen worden bezwaren geuit tegen het zomaar verkrijgen van 67% meer standplaatsen voor minicampings Kleinschalige kampeerterreinen zijn ontstaan als neventak bij een agrarisch bedrijf om het teruglopende inkomen van de boer enigszins te compenseren. Deze soort van kampeerterreinen dient nog altijd bezien te worden als een aanvulling op het hoofdinkomen dat uit een andere bron komt. Uitbreiding van het aantal kampeermiddelen betekent een groter ruimtebeslag en een intensiever gebruik en heeft daardoor grotere gevolgen voor het landschap. Binnen de regelgeving van de Wet op de Openluchtrecreatie waren aanvankelijk slechts 10 kampeermiddelen gedurende het kampeerseizoen (15 maart t/m 31 oktober) toegestaan. Het college was bevoegd dit (aanvankelijk gedurende bepaalde perioden) uit te breiden naar 15 kampeermiddelen. Door te kiezen voor 25 kampeermiddelen denken we tegemoet te komen aan de argumenten van agrariërs dat het steeds moeilijker wordt om gedane investeringen terug te verdie-

nen maar ook het verschil tussen reguliere en kleinschalige kampeerterreinen te handhaven en hiermee een goede afweging te maken tussen de verschillende belangen. Waarom wordt er niet gekozen voor een positieve bestemming voor alle kampeerbedrijven of zij nu klein- of grootschalig zijn? Dit zorgt voor een zorgvuldige en integrale ruimtelijke en economische afweging. In dit geval zal nieuwvestiging van een kleinschalig kampeerterrein een wijziging van het bestemmingsplan of een vrijstelling op grond van Art 19 WRO betekenen. Omdat het bieden van de mogelijkheid voor het houden van een kleinschalig kampeerterrein in eerste instantie bedoeld is om een gezonde agrarische sector te behouden, kiezen we voor het handhaven van dit onderscheid tussen kleinschalige en reguliere kampeerterreinen. Door het onderscheid te handhaven wordt in het bestemmingsplan een aparte regeling opgenomen voor de vestiging van kleinschalige kampeerterreinen. Een dergelijke regeling maakt het vestigen van kleinschalig kampeerterreinen voor agrariërs sneller en eenvoudiger. Waarom wordt de koppeling met het agrarisch bedrijf losgelaten? De gemeente wil ook aan bewoners in het buitengebied de mogelijkheid bieden een minicamping te starten. Trekkershutten Het is misschien niet wijs om het concept trekkershutten specifiek te benoemen in het toetsingskader. De markt is in beweging. Als er een alternatief komt, dan zijn de regels weer onduidelijk. Hoe ga je bijvoorbeeld om met tenthuisjes? Waarom niet in meer algemene termen spreken? Dan worden innovaties in de toekomst ondervangen Met de trekkershut worden het concept volgens Stichting Trekkershutten Nederland bedoeld. Dit is een concept dat zich inmiddels bewezen heeft, het is dusdanig verschillend van andere recreatieve nachtverblijven dat het speciale aandacht behoeft. In het concepttoetsingskader is ten aanzien van innovatieve vormen van verblijfsrecreatie de volgende passage opgenomen: Bij ontwikkeling van

nieuwe vormen van verblijfsrecreatie die niet direct passen bij of vallen onder het bovenstaande beleid worden per afzonderlijke situatie gekeken. Daarbij wordt opgemerkt dat de gemeente openstaat voor ontwikkelingen ter versterking van het verblijfsaanbod, de diversiteit en nieuwe doelgroepen. In het concepttoetsingskader staat 30 m² als maximale oppervlakte van een trekkershut. De provincie hanteert 32 m². Dit zal worden overgenomen. Per regulier kampeerterrein zijn maximaal 5 trekkershutten toegestaan. Waarom is er niet gekozen voor een bepaald percentage, bijvoorbeeld 10% van het aantal standplaatsen per kampeerterrein? Er is voor gekozen om een beperkte mogelijkheid te bieden voor het realiseren van trekkershutten. Deze hebben een meer permanent karakter en het realiseren van een groter aantal heeft een grotere ruimtelijke impact. Gereguleerde overnachtingsplaatsen (GOP’s) Is het mogelijk om de GOP’s bij een camping te voegen zodat er extra kampeerruimte ontstaat? Nee, dit is niet de bedoeling van het concept. Een GOP wordt bij een minicamping gezien als een staanplaats Unaniem wordt aangegeven dat dit onderdeel verwijderd dient te worden. Er zitten teveel nadelen aan, zoals: inkomstenderving voor huidige ondernemers, vrees voor vestiging van zigeuners, het creëren van een uitzonderingspositie (er zijn ook geen aparte overnachtingsplaatsen voor tourcaravans). Campers kunnen prima terecht op reguliere en kleinschalige campings, dat is nu ook al het geval.

Dit onderdeel zal worden verwijderd. Groepsaccommodaties Waarom groepsaccommodaties niet positief bestemmen? Dit is een keuze van de gemeente en moet worden bezien in het kader van het nieuwe bestemmingsplan buitengebied. Hier wordt echter wel over gedacht maar er is nog geen keuze gemaakt. Omdat het concept groepsaccommodaties in den lande vaak voorkomt op (voormalige) agrarische bedrijven geeft dit problemen bij het positief bestemmen. Dit is een afweging die zal worden gemaakt bij het opstellen van het nieuwe bestemmingsplan. Als een keuze wordt gemaakt voor meer dan 10 slaapplaatsen in plaats van minimaal 10 slaapplaatsen is het eenvoudiger het onderscheid te maken met boerderijkamers en Bed&Breakfast. Dit zal worden verwerkt. Bungalowpark Het maximum van 40 bungalows per hectare is erg hoog. Er ontstaat discussie; waarom dit maximum naar beneden halen? In deze situatie is elke ondernemer vrij om te beslissen hoeveel bungalows hij realiseert. De markt vraagt om veel minder dan 40 bungalows per hectare. De gemeente wil hiermee een grens aangeven maar ziet liever minder bungalows per hectare. Ondernemers vinden dit veel te veel. Dit voorschrift kan ook worden weggelaten. De maximale inhoud van bungalows zoals deze is verwoord is deze conform de handreiking van de provincie? Dit is conform de laatste versie van de handreiking beoordeling ruimtelijke plannen van de provincie.