Beleef het mee! Stadsmuseum Doetinchem B E L E I D S P L A N Beleidsplan Stadsmuseum Doetinchem

Beleidsplan 2010-2015 Stadsmuseum Doetinchem locatie Het Oude Postkantoor, Burgemeester van Nispenstraat

Stadsmuseum Doetinchem

Beleef het mee ! BELEIDSPLAN 2010–2015

1


Inhoud:

Inleiding

1. permanente opstelling van deelcollecties

2. educatie

3. filmzaal / educatieve ruimte / bibliotheek

4. wisselexposities

5. depot

6. museumwinkel

7. horeca

8. vrienden van het Stadsmuseum

9. Tenslotte

Doetinchem, september 2009

2


Inleiding De missie van het Stadsmuseum Doetinchem is de bezoekers laten ontdekken, zien en beleven hoe Doetinchem zich door de eeuwen heen ontwikkeld heeft van agrarische nederzetting tot moderne stad met grote regionale uitstraling.

Het Ei van de stad vormt de kern voor het versterken van Doetinchem als centrum voor de regio. In het masterplan Schil van de gemeente (juni 2007) wordt dan ook gepleit om zoveel mogelijk voorzieningen binnen het Ei van de stad te concentreren.

De plannen van het Stadsmuseum om, samen met onder andere sociaal cultureel eetcafé Het Borghuis, haar intrek te nemen in het Oude Postkantoor aan de Van Nispenstraat past dan ook uitstekend binnen het de door de gemeente gestelde doel om de Van Nispenstraat uit te laten uitgroeien tot een winkel-/ en cultuurstraat. Tegelijkertijd biedt het Oude Postkantoor de mogelijkheden om de plannen van het museum te verwezenlijken.

Waar het centrum van Doetinchem nu nog een attractie van niveau ontbeert denkt het Stadsmuseum daar invulling aan te kunnen geven: rondom de grote maquette van Doetinchem 1940 zal een ‘beleefmuseum’ worden ontwikkeld. In hoofdstuk 1c komen deze plannen uitvoerig aan de orde.

Het Stadsmuseum wil een modern museum zijn met een regionale uitstraling. De relatie tussen vroeger en nu, met waar mogelijk een link naar de toekomst, moet op een inspirerende wijze worden gerealiseerd. Te denken valt aan een nauw samenwerkingsverband tussen het museum, de gemeente en woningstichting Sité, waar het gaat om het presenteren van nieuw te realiseren bouwplannen.

Behalve een actiever aankoopbeleid zal via contacten met andere musea de bestaande vaste collectie worden uitgebreid met voor het museum relevante bruiklenen. Een adequate depotruimte is hierbij onontbeerlijk en kan in het Oude Postkantoor gerealiseerd worden.

3


Het Stadsmuseum wil een museum zijn voor alle leeftijden en doelgroepen: laagdrempelig, levendig en uitnodigend.

Naast circa 6 wisselexposities per jaar zal ook ruimte worden geschapen voor educatieve tentoonstellingen, in het bijzonder bestemd voor leerlingen van het basisonderwijs.

Aan het team van meer dan 30 vrijwillige medewerkers zullen cursussen worden aangeboden om hiermee de professionalisering te verhogen. Gestreefd wordt naar een fulltime directeursfunctie (nu nog 0,4 fte).

Het Stadsmuseum krijgt een attractieve museumwinkel, met naast specifieke Achterhoekse producten zoals Achterhoekse wijn en mosterd ook design- en andere artikelen. Te denken valt bijvoorbeeld aan werk van de Doetinchemse ontwerpster van tassen en sieraden Maria Hees.

Voor wat betreft de horecafunctie zullen duidelijke afspraken worden gemaakt met sociaal cultureel eetcafé Het Borghuis.

Vanzelfsprekend is een goede routing door het gebouw essentieel.

Het Stadsmuseum wil graag (meer nog dan tot nu toe) samenwerken, binnen én buiten de muren van het museum, met andere culturele instellingen zoals het Archief Achterhoek, het Staringinstituut, de Gruitpoort, de bibliotheek en het Openbaar Vervoermuseum . Te denken valt bijvoorbeeld aan een passe-partout dat toegang verleent tot een of meerdere van bovengenoemde instellingen. De laatste jaren is het bezoekersaantal gestaag gestegen: Van 3300 bezoekers in 2006 naar 4250 in 2007. In 2008 hebben 6100 mensen het museum bezocht, incl. 1500 leerlingen die de educatieve tentoonstelling bezochten. Met de realisatie van de voorgenomen plannen wordt in 2010 een bezoekersaantal van meer dan 10000 verwacht. In de jaren daarna wordt een gestage groei van het bezoekersaantal nagestreefd.

4


Onderstaand wordt een opsomming gegeven van de plannen die het Stadsmuseum voornemens is te gaan ontwikkelen om haar doelstelling te bereiken.

1. permanente opstelling van deelcollecties Dankzij een groeiend historisch besef is de belangstelling voor ons verleden groter dan ooit. Het Stadsmuseum ziet het als een van haar kerntaken om daar op in te spelen.

De collectie van het Stadsmuseum is globaal onder te verdelen in 6 deelcollecties, te weten: 1. archeologie: vondsten van diverse archeologische opgravingen; 2. objecten die betrekking hebben op de geschiedenis van de stad vóór WO II; 3. maquettes van Doetinchem 1850 en 1940; 4. klaslokaaltje anno 1930 5. ansichtkaartenverzameling van Doetinchem periode 1900-1960 6. fotocollectie Doetinchem 1960.

1. archeologie De afdeling archeologie kan, mede dankzij recente opgravingen in de stad en bruiklenen van derden, worden uitgebreid. Door samenwerking met archeologische diensten kunnen schatten uit het verleden tot leven komen dankzij moderne hulpmiddelen en technieken zoals bijvoorbeeld 3Dimpressies.

5


Hierdoor wordt het interessant om ook voor leerlingen van basisscholen lespakketten samen te stellen. Er wordt een leskist samengesteld die door scholen kan worden geleend/gehuurd. Na een voorbereiding op school kan dan in het museum dat wat op school geleerd is in praktijk worden gebracht. Te denken valt aan het ‘opgraven’ van scherven uit verschillende perioden uit onze geschiedenis, die vervolgens geselecteerd, gedateerd, aan elkaar geplakt en beschreven moeten worden.

2. geschiedenis van de stad vóór WO II: economische en sociale ontwikkeling Doetinchem als stad in ontwikkeling: de verschillende deelcollecties geven tezamen een helder en overzichtelijk beeld van de ontwikkeling van de stad:

- de maquette van Doetinchem 1850, waar zo duidelijk de stadspoorten op herkenbaar zijn en de ligging van de stad aan de Oude IJssel.

- de Oude IJssel: de ontsluiting van de stad via het water kan zichtbaar worden gemaakt door kaarten, prenten, schilderijen en filmmateriaal

6


- GTW : dankzij de komst van de Gelderse Tramwegen werd Doetinchem beter bereikbaar. Een klein overzicht van de ontwikkeling van de vroegere GTW tot het huidige Syntus mag dan ook niet in het museum ontbreken. Meer geïnteresseerden worden doorverwezen naar het Openbaar Vervoermuseum.

- onderwijs: dankzij dominee van Dijk nam Doetinchem ook vroeger (vanaf circa 1865) een belangrijke plaats in op onderwijsgebied met ondermeer het internaat Ruimzicht, het Gymnasium en de Groen van Prinsterer kweekschool. De ontwikkelingen van toen geven een extra dimensie aan de huidige ontwikkelingen op onderwijsgebied.

- economisch maakte Doetinchem grote ontwikkelingen door dankzij de komst van diverse bedrijven, zoals: - drukkerij Misset - likeur- en jeneverstokerij Perlstein - ijzergieterijen rondom Doetinchem: o.a. Keppel en Ulft - Philips - Vredestein In kleine wisselexposities zullen deze bedrijven regelmatig onder de aandacht worden gebracht.

- Doetinchemse kunstschilders: Werken van Doetinchemse en regionale schilders van voor WO II zullen in een permanente expositie een beeld geven van stad en omgeving.

3. maquette Doetinchem 1940 De trekpleister van het museum is en blijft de unieke grote maquette van Doetinchem (van de hand van Herbert Tomesen) van vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Aan de Doetinchemse bedrijven Abel Communicatie en Zinopsis audiovisuele producties is door het bestuur van het Stadsmuseum opdracht gegeven een plan te ontwikkelen om de maquette uit te bouwen tot een “BELEVINGSMUSEUM”. Onder de titel “Wat een oorlog met een stad kan doen” zijn de onderstaande plannen ontwikkeld.

7


Wat een oorlog met een stad kan doen… Er is waarschijnlijk geen stad in Nederland, die - relatief gezien - zo geleden heeft onder de bombardementen in de Tweede Wereldoorlog als Doetinchem. Ruim 60% van de bebouwing van de binnenstad is verdwenen. De gevolgen zijn nog altijd zichtbaar. Herbert Tomesen heeft een schitterende maquette gemaakt van Doetinchem vlak voor de oorlog. Tot in de kleinste details kloppen de gebouwen. Jan Hendriks heeft eind jaren ’30 prachtig filmmateriaal geschoten over het provincieplaatsje Doetinchem. Er is een groot archief van foto’s (én een stukje film) van de gevolgen van de bombardementen. We willen deze elementen gaan bundelen in het concept: ‘Wat een oorlog met een stad kan doen… Eén van de uitgangspunten is, dat de maquette gewoon te bezichtigen moet zijn en blijven. Toch zou het mooi zijn om letterlijk in die stad van toen rond te lopen. De herkenning met de stad van nu is dan immers veel groter. Vandaar dat wij door middel van mini-camera’s 360 graden rondom opnamen maken en deze levensgroot – eveneens 360 graden rondom – projecteren. Dit alles voorzien van authentieke geluiden uit die tijd. Op momenten waarop het van toepassing is, kunnen we bewegende beelden laten zien: het spelende meisje op de brug, de markt in de Grutstraat, de militaire parade door de Waterstraat, etc. In deze ruimte stapt de bezoeker de verleden tijd binnen.

8


Op bepaalde plekken start een video, waarin oude Doetinchemmers vertellen hoe zij aan de oorlog terugdenken. Ze vertellen bijvoorbeeld over het PGEM-gebouw dat een belangrijke rol voor het verzet heeft gespeeld. Of over het instorten van de kerktoren. Over de weggevoerde Joden. De film start anno nu, zoals de mensen er nú uitzien: bejaard, soms moeilijk verstaanbaar. Na de openingszin verandert het gezicht geleidelijk in die van een acteur in de leeftijd van het personage in de oorlog. Dan staat daar plotseling de stoere knul, de mooie meid, de slimme koerier, de jonge onderhoudsmonteur. Deze doet zijn verhaal in vlotte taal, waarmee voor de jeugd het idee onderuitgehaald wordt dat oorlog iets is van oude mensen.

Vervolgens krijgt de gast een indruk van het effect van de bombardementen in beeld, geluid, wind, rook en geur. Dit gebeurt aan de hand van historische videobeelden die in de oorlog in steden als Amsterdam en Nijmegen gemaakt zijn. Na deze stormvloed van indrukken, volgt de stilte. Door middel van een bril zien we uniek fotomateriaal, waarvan een deel in kleur is, in 3D gepresenteerd. Als bezoeker sta je daadwerkelijk met je voeten in de puinhopen. We zien vervolgens filmmateriaal uit 1946 t/m 1949. En de stad zoals deze nu is.

9


Commercieel gebruik De aangeschafte hard- en software is uniek voor de Achterhoek. Naast de presentaties in het Stadsmuseum is er ook de mogelijkheid om bijvoorbeeld het bedrijfsleven gebruik te laten maken van deze middelen. Stadswandeling In de volgende ruimte is een tentoonstelling te bezichtigen. Vervolgens krijgen de bezoekers de beschikking over een palmtop / I-phone en gaan de stad in. Op markante plekken tijdens de stadswandeling, kunnen de gebruikers films afspelen en foto’s bekijken van materiaal dat ze deels tijdens de vertoning in het Stadsmuseum hebben meegemaakt. Er wordt een directe link tussen de plek en het verleden gelegd. Het museum wordt uitgebreid over de hele stad.

Op termijn is dit concept uit te breiden: dan kunnen we bijvoorbeeld meemaken hoe Doetinchem in de 80-jarige oorlog 9 maal van bezetter is gewisseld: Oranje – Spanje. Telkens weer moest de stad plundering afkopen. Bezoekers kunnen dan zelfs onder de stadspoorten doorlopen, die tijdens de stadswandeling op de palmtop digitaal tevoorschijn worden getoverd. Kortom, een concept waarbij jong en oud het verleden mee kunnen maken.

10


Bestuur en directie van het Stadsmuseum stellen zich voor dat dit concept een trekpleister wordt niet alleen voor Doetinchem en de Achterhoek, maar ook voor de Euregio en de rest van ons land.

4. nieuwe stedelijke ontwikkelingen Doetinchem blijft een stad in ontwikkeling. Met steeds op de achtergrond de geschiedenis van de stad, wil het Stadsmuseum een platform zijn voor nieuwe ontwikkelingen in en om de stad. Tentoonstellingen met daaraan gekoppeld een lezing over een actueel onderwerp zullen worden gerealiseerd. Een goede samenwerking met de gemeente Doetinchem en Sité Woondiensten is daarbij zeer gewenst.

5. klaslokaaltje anno 1930 Een belangrijke deelcollectie van het museum is het schoolklasje van rond 1930. Nostalgie uit grootmoederstijd doet mensen wegdromen in tijden van weleer. De ervaring leert dat niet alleen ouderen, maar juist ook de schooljeugd van nu, dit klasje weten te waarderen. Een speciale ruimte zal dan ook worden ingericht als klaslokaaltje. Er zal actief gezocht worden naar uitbreiding van deze collectie.

6. ansichtkaartenverzameling van Doetinchem In 2008 heeft het Stadsmuseum een unieke collectie van circa 1500 ansichtkaarten van Doetinchem kunnen aankopen uit de periode van rond 1900 tot circa 1960. De verzameling ansichten zal worden gedigitaliseerd, zodat ook op beeldschermen de foto’s toegankelijk zijn. De achterzijde van veel ansichtkaarten geeft een dikwijls uniek kijkje in de wijze waarop men vroeger elkaar placht aan te spreken.

11


7. fotocollectie Doetinchem 1960 Naast de collectie ansichtkaarten beschikt het museum over een grote fotocollectie van Doetinchem in de zestiger jaren van de vorige eeuw (collectie Putman). Ook hiervoor geldt dat deze collectie zal worden gedigitaliseerd en daarmee toegankelijk gemaakt voor een groot publiek.

De foto’s bieden, samen met de genoemde ansichtkaarten, de mogelijkheid inzicht te verschaffen in de stedelijke ontwikkeling van de stad.

2. educatie Het beleidsplan 2007-2010 (d.d. juni 2007) van het Stadsmuseum geeft hoge prioriteit aan educatie. In de even jaren (2008, 2010 etc.) wordt in de periode half maart-half mei een educatieve tentoonstelling gerealiseerd over de Tweede Wereldoorlog. Deze tentoonstelling is in het bijzonder gericht op leerlingen uit de groepen 7 en 8 van de basisscholen in en in de omgeving van Doetinchem. Via ondermeer de Cultuur & School wijzer van Doetinchem wordt de aandacht van scholen op deze tentoonstelling gericht.

12


In de oneven jaren (2009, 2011 etc.) wordt in dezelfde periode voor de groepen 5 en 6 van de basisscholen een tentoonstelling ingericht met als thema ‘de geschiedenis van de stad’. Beide thema’s zijn gekozen en samengesteld in nauw overleg met docenten van de basisscholen. Inmiddels is gebleken dat hiermee in een behoefte wordt voorzien: in 2008 hebben meer dan 1500 basisschoolleerlingen de tentoonstelling over de Tweede Wereldoorlog bezocht. Circa 16oo leerlingen brachten in 2009 een bezoek aan de tentoonstelling ‘ de geschiedenis van de stad’, waar zij aan de hand van Klaartje en Kees mee werden genomen in het dagelijks leven anno 1910.

3. filmzaal / educatieve ruimte / bibliotheek Voor het realiseren van diverse activiteiten zijn speciaal hiervoor bestemde ruimten onontbeerlijk. Daarbij valt te denken aan: - een filmzaal voor het vertonen van historisch filmmateriaal van Doetinchem; - een ruimte voor het houden van lezingen; - een educatieve ruimte voor (basisschool)leerlingen; - een bibliotheekruimte waar specifieke documentatie over de stad te vinden is.

In hoeverre bovenstaande ruimtes zijn te combineren zal architectonisch en bouwkundig nader moeten worden onderzocht.

4. wisselexposities Om steeds wisselende doelgroepen te bereiken organiseert het museum circa 6 wisselexposities per jaar. Naast de reeds genoemde educatieve tentoonstelling zijn er een tweetal exposities die vanwege het grote succes inmiddels bogen op een jarenlange traditie, te weten: de expositie 3x1, met eindexamenwerken tekenen en handvaardigheid van drie middelbare scholen in Doetinchem: het Ludgercollege, het Rietveldlyceum en het Ulenhofcollege. Deze expositie vindt steeds plaats in de periode half junihalf juli. De tweede jaarlijks terugkerende expositie is het werk van architecten die

13


meedingen naar de ArchitectuurPrijs Achterhoek (de voorzitter van de Sichting APA is de heer N. Wellink, die twee jaar geleden de heer J. Terlouw is opgevolgd). Naast een vakjuryprijs is hieraan ook een publieksprijs verbonden. Voorafgaand aan de uitreiking van deze prestigieuze prijs zijn alle inzendingen ca. drie weken in het museum te bekijken. Publiek kan dan ondermeer in het museum haar stem uitbrengen.

Om deze en andere interessante en attractieve wisselexposities te kunnen realiseren is een ruimte met flexibele mogelijkheden een vereiste, zoals: - gebruik van beamers - diverse verplaatsbare vitrines - variabele verlichtingsmogelijkheden - verschuifbare tussenwanden - grote flat- en touchscreens.

5. depot Om aan alle eisen te voldoen die gesteld worden om het predikaat Geregistreerd Museum te mogen voeren, moet ook de depotruimte voldoen aan bepaalde eisen, ondermeer: - voldoende ruimte voor het bewaren en behouden van collectieonderdelen onder goede klimatologische omstandigheden; - goede klimaatbeheersingsapparatuur, zoals luchtbe-/c.q. ontvochtigingsapparatuur; - klimaatcontroleapparatuur, zoals thermohygrometers; - voldoende goed afsluitbare vitrines; - ophangsystemen voor schilderijen (bv. Magista systems); - (laden)kasten; Met deskundigen van Gelders Erfgoed zal hierover nauw overleg worden gevoerd.

6. museumwinkel Ter afsluiting van een bezoek aan het museum is er de mogelijkheid voor de bezoeker om in de museumwinkel iets te kopen.

14


Te denken valt bijvoorbeeld aan: -

boeken over de geschiedenis van de stad en de streek;

-

kunst- en gebruiksvoorwerpen (bv. tassen en accessoires van de bekende Doetinchemse ontwerpster Maria Hees);

-

ansichten van Doetinchem en omgeving;

-

kunstkaarten en boeken;

-

Achterhoekse wijnen, mosterd en diverse andere souvenirs.

7. horeca Het sociaal eetcafé het Borghuis zal als een (heel uitgebreid) museumcafé gaan functioneren.

8. Vrienden van het Stadsmuseum Het museum zal evenals de meeste musea in Nederland, voor een groot gedeelte afhankelijk blijven van (gemeentelijke) subsidies en incidentele subsidies van fondsen zoals bijvoorbeeld het Prins Bernhard Cultuurfonds.

Het museum heeft nu een trouwe groep van circa 100 donateurs. Door actieve werving verwachten wij dit aantal in de komende jaren minstens te verdubbelen.

Daarnaast zijn plannen in ontwikkeling om te komen tot het oprichten van een Vereniging Vrienden van het Stadsmuseum. Voor deze vereniging, maar ook voor andere geïnteresseerde groepen, zullen diverse arrangementen worden samengesteld.

Een combinatieprogramma zou er bijvoorbeeld als volgt uit kunnen zien: -

ontvangst met koffie in het Borghuis;

-

rondleiding met gids door de vaste collectie van het museum;

-

bezoek aan maquette en ‘beleefmuseum’;

-

rondwandeling (met i-pod) door de stad;

-

afsluitend een hapje en drankje en/of een maaltijd in het Borghuis.

15


9. Tenslotte Met de verhuizing van het Stadsmuseum naar het Oude Postkantoor wordt een historische beslissing genomen en wordt een jarenlange wens van het museum vervuld. Immers: -

het Oude Postkantoor krijgt een fantastische nieuwe bestemming;

-

de stad Doetinchem krijgt een attractief, hoogwaardig museum met landelijke uitstraling;

-

het museum krijgt een gebouw waarin de ambitieuze plannen die er zijn verwezenlijkt kunnen worden.

16

Beleef het mee! Stadsmuseum Doetinchem B E L E I D S P L A N Beleidsplan Stadsmuseum Doetinchem

Recommend Documents