SELMA BEKIJK OOK DE DIGITALE FILMFICHE VIA WWW.FILMFICHES.BE
SELMA
Inhoudstafel Infofiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2 Regie en productie_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3 Regisseur Ava DuVernay Ontstaan van het filmproject Personages _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 Dr. Martin Luther King Hoofdrolspeler David Oyelowo Wie was Martin Luther King? Malcom X President Lyndon B. Johnson Annie Lee Cooper Hoe werkte het stemrecht in de V.S. vóór de Voting Rights Act? De bomaanslag op een kerk in Birmingham
Doelgroep SELMA e 3 graad SO
Lessen in het donker werkte deze lesmap uit bij SELMA in opdracht van distributeur Entertainment One. Je vindt op de volgende pagina’s voldoende duiding en methodische omkadering voor gebruik in de klas. We hopen dat dit leidt tot een kritische houding bij de leerlingen en een boeiende reflectie op de film en de thematiek.
Trefwoorden
Filmfiche op het smartboard! www.filmfiches.be
De rol van de media _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 9 Geweldloos verzet De opkomst van de televisie
De digitale en visuele filmfiche bij SELMA is ideaal om de filmbespreking klassikaal via je smartboard te starten! Je vindt er de filmtrailer, interviews, beelden en interessante quotes. Een handige aanvulling op deze lesmap.
De mars van Selma naar Montgomery_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 Tijdlijn Vergelijk de mars uit 1965 met die in de film Kostuums De toespraken van Martin Luther King Bronnen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 13
Mensenrechten, racisme, geschiedenis, historische figuren, leiderschap
Infofiche
Vertoningen van de film bijwonen met je klas in 2015-2016?
Kopieer de infofiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling! Ook voor je collega’s die de leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.
Contacteer een bioscoop in je buurt voor meer info.
1
INFOFICHE
Synopsis In het waargebeurde drama SELMA blikken we terug op één van de historische hoogtepunten uit de Amerikaanse geschiedenis: de Voting Rights Act waarmee het stemrecht voor elke Amerikaan, ongeacht huidskleur of afkomst, werd vastgelegd. De film focust op Martin Luther Kings campagne om gelijk stemrecht te krijgen via de mars van Selma naar Montgomery, Alabama in 1965.
Vóór je naar de film vertrekt De film begint met de uitreiking van de Nobelprijs voor de vrede in 1964 aan Dr. Martin Luther King. We raden je aan om vooraf op te zoeken wie Martin Luther King was en welke weg hij al afgelegd had voor hij de Nobelprijs won. Deze website kan hierbij helpen (www.historiek.net, zoektermen: Martin Luther King 1929-1968).
De film online Volg de facebookpagina “Selma Movie” en neem zeker ook een kijkje op de website van de film: http://www.selmamovie.com/. Je vindt er een interactieve kaart waarop je de weg van Selma naar Montgomery kan volgen aan de hand van belangrijke gebeurtenissen, met telkens een foto uit de film (de situatie in 1965) en een foto van hoe de plaats er nu uitziet. Bekijk ook de trailer van de film.
Technische kaart USA, 122 min., Nederlands ondertiteld
In de pers
Regie Ava DuVernay Scenario Paul Webb Camera Bradford Young Montage Spencer Averick Kostuums Ruth E. Carter Cast David Oyelowo (Martin Luther King), Carmen Ejogo (Coretta Scott King), Oprah Winfrey (Annie Lee Cooper), Tom Wilkinson (president Lyndon B. Johnson), Keith Stanfield (Jimmie Lee Jackson), Tim Roth (gouver- neur George Wallace), Cuba Gooding Jr. (Fred Gray) Productie Christian Colson, Oprah Winfrey (Harpo Films), Dede Garner, Jeremy Kleiner, Brad Pitt (Plan B Entertain- ment) e.a. Distributie Entertainment One Belgium, releasedatum 11/03/2015
“Dat een vrouwelijke Afro-Amerikaanse regisseur er uiteindelijk in slaagde dit onderwerp aan te pakken is belangrijk, maar het is ondergeschikt aan het feit dat DuVernay een heel goede film gemaakt heeft.” David Denby, The New Yorker “Ava Duvernays politiek scherpzinnige en psychologisch beklijvende biopic van Martin Luther King zorgt ervoor dat de burgerrechtenbeweging als pas van gisteren lijkt.” Scott Foundas, Variety
Beste Song 2
‘Glory’ van John Legend & Common (muziek en tekst van John Stephens en Lonnie Lynn) won de Oscar en Golden Globe voor Beste filmsong 2015. Bekijk de videoclip met songtekst hier.
REGIE & PRODUCTIE
Ze is niet enkel regisseur van de film maar schreef ook mee aan het scenario. Toen zij in 2013 in het project stapte, erfde ze het scenario van Paul Webb. Dat legde vooral de nadruk op de onderhandelingen tussen Martin Luther King en president Johnson. DuVernay verlegde de focus naar de persoon die Dr. King was en zij voegde verhaallijnen toe die gedragen werden door sterke vrouwelijke personages als Coretta Scott King1, Diane Nash2 en Amelia Boynton Robinson3.
de vrouw van Martin Luther King
1
regisseur ava duvernay
activiste van de American Civil Rights Movement die nauw samenwerkte met King 2
leidende rol in de lokale American Civil Rights Movement in Selma
3
Aangezien de producenten de rechten niet kregen om de originele toespraken van King te gebruiken in de film, heeft DuVernay de grote uitdaging op zich genomen om ze allemaal te herschrijven, de oorspronkelijke woorden van King indachtig.
Ava DuVernay (°USA, 1972) begon haar carrière in de journalistiek, maar haar grote voorliefde voor film zorgde er al snel voor dat ze aan de slag kon als filmmarketeer en -distributeur bij verschillende PR-bedrijven. In 1999 richtte ze haar eigen filmagentschap op en in 2008 debuteerde ze met de documentaire THIS IS THE LIFE, over de hiphopbeweging in Los Angeles. In 2010 maakte ze haar eerste langspeelfilm I WILL FOLLOW, die de AfricanAmerican Film Critics Association Award voor Beste scenario won. Met haar derde film MIDDLE OF NOWHERE won ze in 2012 als eerste Afro-Amerikaanse vrouw de prijs voor Beste regisseur op het Sundance Film Festival. Met SELMA sleepte ze als eerste zwarte vrouwelijke regisseur een Golden Globenominatie in de wacht.
DuVernay over het filmen van SELMA, die zich afspeelt in dezelfde regio van Alabama waar zij opgroeide: “Ik zag deze film niet als een project over hét icoon Dr. King, maar eerder over een doodgewone man die buitengewone dingen deed op een plaats die ik heel goed ken.”
Kijktip!
De regisseur aan het werk: op de set met Ava DuVernay (www.imdb.com, zoek Selma en klik daarna op video’s)
“Ik heb nooit gedacht dat ik ooit zelf films zou maken. Ik ben altijd een filmliefhebber geweest en ik hield zoveel van films dat ik gewoon een job wou die me zo dicht mogelijk bij de filmwereld bracht.”
3
PERSONAGES
ontstaan van het filmproject Al sedert 2007 was producer Christian Colson geïnspireerd door het verhaal van Dr. King en de Civil Rights Movement. Hij gaf Paul Webb de opdracht een scenario te schrijven, trok Lee Daniels aan als regisseur en ging op zoek naar de nodige middelen om de film te maken. In 2008 koos Lee Daniels, die David Oyelowo al gecast had als Dr. King, ervoor om het project te laten varen om THE BUTLER te kunnen draaien (waar Oyelowo ook een rol in speelt). Op die set ontmoette Oyelowo Oprah Winfrey en hij kon haar ervan overtuigen hoe belangrijk het was om ook SELMA te maken. Eerst probeerde ze uit sympathie het project op allerlei manieren te steunen, maar uiteindelijk sprong ze mee aan boord als producer, samen met Brad Pitt. Bij toeval ontmoette Oyelowo in 2011 Ava DuVernay toen ze naast elkaar zaten tijdens een vlucht. Ze liet hem het script van MIDDLE OF NOWHERE lezen, waar hij uiteindelijk in meespeelde. Na hun samenwerking lobbyde Oyelowo bij de producenten om DuVernay SELMA te laten regisseren. David Oyelowo: “Het feit dat zij de film regisseert is bijna een statement, omdat vrouwen ook binnen de Civil Rights Movement zelf gemarginaliseerd werden. Het geeft een mooi subplot aan de film. Vrouwen, zeker zwarte vrouwen, krijgen minder kansen in Hollywood. Zij belichaamt de realisatie van Dr. Kings droom.”
DR. MARTIN LUTHER KING Hoofdrolspeler David Oyelowo David Oyelowo vertolkt de rol van Martin Luther King. Hij is een klassiek geschoold acteur, van Nigeriaanse afkomst, maar geboren in Oxford (VK). Hij woont in Los Angeles (USA). Naast theaterrollen speelde hij ook mee in de tv-serie Spooks/MI:5. De bekendste films waar hij eerder aan meewerkte zijn Steven Spielbergs LINCOLN en Lee Daniels’ THE BUTLER. In 2015 is hij ook nog te zien in NINA, over het leven van jazzmuzikante Nina Simone. Ter voorbereiding op zijn rol heeft David Oyelowo veel contact gehad met politicus en activist Andrew Young, die M.L. King zeer goed kende. De rol van Martin Luther King was er één die hij moeilijk van zich af kon schudden tijdens de drie maanden waarin er gefilmd werd. Oyelowo ’s vrouw had soms het gevoel een relatie te hebben met Dr. King in plaats van met David.
4
de busdienst. Op 20 december 1956, 385 dagen na het begin van de boycot, besloot de staat Alabama een einde te maken aan de rassensegregatie in de bussen. Door zijn betrokkenheid bij de boycot in Alabama groeide King in één klap uit tot een van de meest prominente leiders van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. In 1957 zette hij vervolgens de Southern Christian Leadership Conference (SCLC) op, een belangengroepering die de rechten van zwarte Amerikanen in de gehele Verenigde Staten moest verbeteren. King richtte zich, in navolging van zijn grote idool Mahatma Gandhi, voornamelijk op het geweldloze protest. Zo organiseerde hij demonstraties, vredesmarsen en zogeheten sit-ins. Het grootste succes als activist beleefde King op 28 augustus 1963, toen hij samen met de leiders van de andere grote burgerrechtenbewegingen, de zogeheten ‘Big Six’, de ‘Great March on Washington’ organiseerde. Voor een menigte van 250.000 tot 300.000 man hield Martin Luther King jr. op die dag voor het Lincoln Memorial zijn beroemde speech ‘I Have a Dream’, waarin hij opriep tot volledige gelijkheid tussen de zwarte en de blanke bevolking. De toespraak staat bekend als het hoogtepunt van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging en King werd in 1964 beloond met de Nobelprijs voor de Vrede.
WIE WAS MARTIN LUTHER KING? Michael King jr. werd geboren op 15 januari 1929 in de Amerikaanse stad Atlanta in Georgia. In 1934 reisde zijn vader naar Duitsland, waar hij besloot zijn eigen naam en die van zijn zoon te laten veranderen. Sindsdien stonden ze respectievelijk bekend als Martin Luther King sr. en jr., een verwijzing naar de zestiende-eeuwse Duitse kerkhervormer Maarten Luther.
Op 4 april 1968 kwam er een vroegtijdig einde aan het leven van Martin Luther King jr. toen hij werd neergeschoten op het balkon van het Lorraine Motel in Memphis. Na zijn dood kreeg hij postuum de Presidential Medal of Freedom en de Congressional Gold Medal toegewezen. Bovendien is de derde maandag van januari sinds 1986 officieel uitgeroepen tot Martin Luther King jr. Day.
Martin Luther King jr. kende een roerige jeugd in zijn geboortestad Atlanta. Zo werd hij regelmatig geconfronteerd met het feit dat zwarten in het zuiden van de Verenigde Staten nog steeds gediscrimineerd werden. Tijdens zijn studies ondervond King dat men in het noorden van de Verenigde Staten veel toleranter stond ten opzichte van de zwarte bevolking. Deze denkbeelden nam hij mee toen hij in 1951 terugkeerde naar het zuiden, nadat hij was afgestudeerd aan het seminarie. Daar trad hij op 18 juni 1953 in het huwelijk met Coretta Scott, met wie hij uiteindelijk vier kinderen zou krijgen. In 1954 werd Martin Luther King jr. door zijn vader benoemd als dominee van de Dexter Avenue kerk in Montgomery, Alabama. Nog geen jaar later werd deze stad het toneel van een nationale rel toen de zwarte vrouw Rosa Parks weigerde haar plaats vooraan in de bus af te staan aan een blanke passagier. Die besloot er de politie bij te halen, waarop Parks gearresteerd werd en een boete kreeg. Zwarten waren namelijk volgens de wet verplicht om achter in de bus te zitten. Martin Luther King en verscheidene andere zwarte dominees schaarden zich achter Parks en begonnen uit protest een boycot van
Tip voor de leerkracht:
Deze tijdlijn kan je helpen om het historische kader te situeren.
5
Opdracht: ONLINE informatie zoeken Verdeel de klas in twee groepen. De ene groep verzamelt informatie over Martin Luther King en de andere groep zoekt meer over het leven van Malcolm X. Nadien stellen de groepen aan elkaar voor wat ze gevonden hebben en zoekt de klas samen naar opmerkelijke overeenkomsten en verschillen tussen beide activisten. Zoek meteen ook de betekenis van het woord ‘rassensegregatie’. In welk land was er vorige eeuw ook nog een sterke scheiding tussen blank en zwart? En wat is de Ku Klux Klan? Wanneer en waarom werd deze organisatie opgericht? Waaraan zijn de leden ervan herkenbaar? Is de Klan tegenwoordig nog actief? Hoe is de situatie nu voor de zwarten in de Verenigde Staten? Hebben ze dezelfde rechten en kansen als blanken? Hoe actueel is de film (cf. de incidenten in 2014 en begin 2015 waarbij agenten ongewapende zwarte jongeren doodschoten)? Een interessant artikel hierover vind je hier terug.
malcolm x vertolkt door nigel thatch In de film komt ook Malcolm X in beeld. Als vertegenwoordiger van de Nation of Islam komt Malcolm X ook op voor de rechten van de zwarte bevolking in de Verenigde Staten. Malcolm Little werd geboren in 1925 in Omaha, Nebraska. Toen hij zes jaar oud was, verloor hij zijn vader, vermoedelijk als gevolg van een lynchpartij door de Ku Klux Klan. Acht jaar later werd zijn moeder opgenomen in een gesticht en belandde Malcolm in een pleeggezin. Uiteindelijk verhuisde hij naar de wijk Harlem in New York, waar hij in het criminele circuit terechtkwam. In de gevangenis bekeerde hij zich tot de islam en trad toe tot de Nation of Islam, een religieuze en politieke beweging die de suprematie van het zwarte ras predikte. Vrijwel direct na zijn vrijlating in 1952 deed Malcolm afstand van zijn ‘slavennaam’ Little en liet hij zijn achternaam veranderen in X. Tevens ging hij zich actief inzetten voor de Nation of Islam en groeide hij al snel uit tot de tweede man binnen de organisatie, na Elijah Muhammad.
president lyndon b. johnson vertolkt door tOm wilkinson
In de tweede helft van de jaren ‘60 werd Martin Luther King steeds meer ingehaald door militante activisten als Malcolm X, die pleitten voor een meer gewelddadig verzet. King bleef ondertussen vasthouden aan zijn geweldloze campagnes, al richtte hij zich wel steeds vaker op andere onderwerpen, zoals de oorlog in Vietnam.
6
Lyndon B. Johnson, een zeer ervaren politicus, werd president na de aanslag op J.F. Kennedy. Hij was president van 1963 tot 1969. De Voting Rights Act, waarmee het stemrecht voor zwarten een feit werd, was één van de pronkstukken van zijn presidentschap, maar de Vietnamoorlog werd een mislukking. De eerste prioriteit van president Johnson was echter zijn ‘oorlog’ tegen armoede, pas daarna wou hij zich richten op het ongelimiteerd stemrecht voor
zwarten. Maar Martin Luther King gaf niet op en bleef gelijke politieke rechten voor alle Amerikanen op de agenda plaatsen, omdat dat de sleutel vormde voor beter onderwijs, meer werk en minder armoede voor de zwarte bevolking.
hoe werkte het stemrecht in de verenigde staten vóór het ondertekenen van de voting rights act? Amerikaanse zwarte mannen verkregen eigenlijk al in 1870 het recht om te stemmen via het 15de Amendement, maar dit recht werd hun bijna een eeuw lang op vele plaatsen systematisch moeilijk gemaakt door de lokale overheden. Zelfs nog na de Civil Rights Act van 1964, die rassendiscriminatie verbood op de woningmarkt, in het onderwijs, op het openbaar vervoer en bij openbare instanties. Maar er waren nog steeds een aantal hindernissen in het stemsysteem ingebouwd. Zo hadden zwarten een stemvoucher nodig van iemand die voor hen instond om zich te kunnen registreren. Er was ook een stemtaks, die vele zwarten niet konden betalen. En dan was er nog de registratie zelf, een vernederende administratieve procedure waarbij de zwarten vaak overgeleverd werden aan de willekeur van de (blanke) ambtenaar in functie.
Lyndon Johnson: “Meet me half way on this, Martin.” Martin Luther King: “I can’t.” Johnson: “Can’t or won’t?” King: “I came here prepared to talk to you about people. People are dying in the street for this. Punished for wanting, for needing, to participate in the American political process. It cannot wait, sir.”
annie lee cooper vertolkt door oprah winfrey Annie Lee Cooper werd bekend als voorvechtster van gelijke burgerrechten voor zwarten toen ze in 1965 in Selma voor het oog van de pers in conflict kwam met Sheriff James G. Clark. Ze stond samen met vele andere zwarten al uren te wachten voor het Dallas County Courthouse om zich te registreren om te kunnen stemmen. Toen Sheriff Clark hen vroeg de plaats te verlaten, gaf hij haar een slag in de rug. Cooper draaide zich om en verkocht hem een harde klap, waardoor de sheriff op de grond viel. Ze werd gearresteerd en 11 uur lang opgesloten in een cel. Medewerkers van de sheriff lieten haar uiteindelijk gaan omdat ze bang waren dat Clark terug zou komen om haar af te troeven.
7
Opdracht: focus op een scène uit de film annie lee cooper wil zich registreren om te stemmen
de bomaanslag op een kerk in birmingham, alabama in 1963
Bekijk deze scène hier opnieuw (www.imdb.com, zoek Selma en klik daarna op video’s). Vooral in het conservatieve Zuiden van Amerika, dat zich ook lang verzet heeft tegen de afschaffing van de slavernij, hadden de blanken vele vooroordelen tegenover de zwarten. Laat de leerlingen opzoeken hoe blanken over zwarten dachten en treed in debat via enkele stellingen over rassendiscriminatie. Laat de leerlingen zich inleven in de situatie van de zwarten via een rollenspel gebaseerd op bovenvermelde filmscène. Tips: Het boek EL NEGRO EN IK van Frank Westerman kan je leerlingen helpen de positie van de zwarte in de 19de eeuw beter te begrijpen. Ook de film 12 YEARS A SLAVE van Steve McQueen geeft een goede inkijk in de superieure gedachten die blanken over zichzelf hadden tegenover hun zwarte medemensen, die ze vaak als beesten behandelden.
Kijktip!
Oprah Winfrey over haar personage Annie Lee Cooper (Zoekterm YouTube: Selma Featurette - Oprah Winfrey as Annie Lee Cooper (2015) - Oprah Winfrey Movie HD)
Birmingham stond bekend als de meest gesegregeerde stad van de Verenigde Staten en de Ku Klux Klan was er bijzonder actief. De vele aanslagen en het alomtegenwoordige geweld tegenover zwarten gaven de stad de weinig benijdenswaardige bijnaam ‘Bombingham’. Op zondag 15 september 1963 werd een bom tot ontploffing gebracht onder de 16th Street Baptist Church. Er volgden op dat moment 26 kinderen zondagsschool, vier meisjes werden gedood tijdens de aanslag, twintig anderen raakten gewond. De kerk was een voor de hand liggend doelwit voor de Ku Klux Klan omdat ze bekend stond als vergaderplaats voor de leiders van de Civil Rights Movement. De daders van de aanslag kwamen er met een lichte straf vanaf. Toch was de gemeenschap geschokt door de dood van onschuldige kinderen en betekende deze aanslag een keerpunt voor de verdere acties van de Civil Rights Movement.
8
DE ROL VAN DE MEDIA
de opkomst van de televisie De opkomst van de televisie heeft een doorslaggevende rol gespeeld in het succes van de Civil Rights Movement. Dit wordt ook duidelijk in de film geïllustreerd. Begin jaren zestig hadden de meeste Amerikaanse gezinnen uit de middenklasse een televisie. Mensen werden thuis visueel op de hoogte gebracht van gebeurtenissen die zich afspeelden in het zuiden van het land. Deze nieuwe, levendige vorm van berichtgeving opende vele ogen. Heftige demonstraties werden uitgezonden en het volk zag vanuit de veilige woonkamer hoe honderden zwarte Amerikanen gewelddadig werden aangepakt door blanken. Hierdoor kon men zélf een mening vormen in dit moeilijke conflict.
geweldloos verzet Geweldloos activisme werd een centraal aspect in de strategie van de SCLC. De organisatie probeerde Afro-Amerikanen te laten inzien dat geweldloosheid niet symbool stond voor zwakheid of lafheid, maar integendeel gebaseerd was op de geweldloosheid die Jezus verkondigd had. Geweldloos verzet zou zwakheid veranderen in een kracht en zou mensen sterken tijdens momenten van angst. King probeerde mensen te laten inzien dat een AfroAmerikaanse overwinning niet de voornaamste doelstelling was, maar dat het hier zou gaan om een overwinning van de complete bevolking, zwart én blank. De blanken zouden bevrijd worden van hun schuldgevoel, terwijl de Afro-Amerikanen eindelijk gelijkheid zouden ervaren.
Het was voor de Civil Rights Movement van groot belang de publieke opinie te veranderen en King begreep dat televisie hiervoor zeer geschikt was. Het was dan ook een onderdeel van zijn gekozen strategie. King trok als centrale leider van de beweging veel media-aandacht. Niet alleen The New York Times, maar ook andere kranten en nieuwszenders, zelfs in het zuiden, besteedden aandacht aan de persoon van King, zijn speeches en acties. Bekijk hier originele nieuwsbeelden (compilatie van de drie optochten). (Zoekterm YouTube: The Three Marches on Selma (Footage))
Opdracht: De Amerikaanse gezinnen die in 1965 beelden op tv te zien kregen van onschuldige, ongewapende zwarten die hardhandig door de lokale autoriteiten aangepakt werden, waren geschokt. De verontwaardiging groeide over wat er in hun eigen land aan de hand was. Ook nu gebeurt dit nog. 1. Treed in dialoog met de klas aan de hand van deze vragen: - Welk nieuwsfeit kan jou beroeren? (bv. een jongere die vermist wordt, de oorlog in Syrië) - Welke feiten brengen een massa op de been, leiden tot demonstraties of protestacties? (bv. aangekondigde besparingsmaatregelen van de regering) - Welke feiten bewegen regeringsleiders tot bepaalde uitspraken of zelfs het nemen van bepaalde beslissingen? (bv. de aanslagen van 9/11, de aanslagen op Charlie Hebdo) - Beïnvloeden de reacties van anderen op sociale media je eigen mening over bepaalde gebeurtenissen? Laat je je hierdoor makkelijk meeslepen? (bv. zou je je profielfoto veranderen in ‘Je suis Charlie’)
9
2. Welke invloed zouden sociale media gehad hebben op de strijd van de Civil Rights Movement? Hoe anders zouden hun acties en/of campagnes eruit gezien hebben?
DE MARS VAN SELMA NAAR MONTGOMERY
8 maart: King roept religieuze leiders op om deel te nemen aan een nieuwe mars.
9 maart: King leidt de tweede mars, maar deze keer keert de menigte terug
aan de Edmund Pettus Bridge, omdat King opnieuw geweld van de politie vreest. Na de mars wordt een blanke predikant uit Boston in elkaar geslagen, hij sterft twee dagen later aan zijn verwondingen.
tijdlijn
15 maart: President Johnson spreekt het Congres en het Amerikaanse volk toe, “Het is verschrikkelijk verkeerd om eender welke mede-Amerikaan het recht om te stemmen in dit land te ontzeggen.” Hij kondigt aan werk te maken van een wetgeving die het stemrecht regulariseert. De toespraak zal later als een van de meest krachtige presidentiële toespraken bestempeld worden.
Januari 1965: Martin Luther King Jr. en de Southern Christian Leadership
Conference (SCLC) richten hun aandacht op Selma, Alabama waar slechts 2% van de zwarte inwoners geregistreerd zijn om te stemmen.
2 februari: King wordt samen met honderden andere zwarten gearresteerd tijdens een protestactie voor stemrecht in Selma.
17 maart: De Civil Rights Movement winnen hun rechtszaak en krijgen de toestemming om een mars te organiseren om hun ongenoegen te uiten.
5 februari: Gouverneur George Wallace verbiedt avondlijke demonstraties
18 maart: Gouverneur Wallace veroordeelt de uitspraak van de rechter. 20 maart: President Johnson stelt de Alabama National Guard onder
in Selma en Marion.
18 februari: Politiediensten vallen demonstranten in Marion aan en schieten de 26-jarige ongewapende Jimmie Lee Jackson dood.
federaal gezag.
21 maart: Onder federale politiebewaking vatten ongeveer 4.000 mensen in Selma de 80 km lange tocht naar Montgomery aan.
7 maart: Een eerste poging om van Selma naar Montgomery te stappen,
onder leiding van John Lewis en Hosea Williams, wordt een halt toe geroepen aan de Edmund Pettus Bridge. 600 demonstranten worden hardhandig teruggedrongen met traangas en geweld. Deze dag gaat de geschiedenis in als ‘Bloody Sunday’.
25 maart: Circa 25.000 demonstranten komen in Montgomery aan. King
houdt een memorabele toespraak op de trappen van het State Capitol.
6 augustus 1965: President Johnson tekent de historische Voting Rights
Act.
10
vergelijk de mars uit 1965 met die in de film
kostuums
Nieuwsbeelden van de derde optocht. (Zoekterm YouTube: “The Historic March to Montgomery” (Selma, AL, 3/20-21/1965)) Beelden uit de film: Selma Movie - The Bridge Featurette. (Zoekterm YouTube: Selma Movie - The Bridge Featurette)
Bij een film die gebaseerd is op waargebeurde feiten, is het belangrijk om het verhaal juist te vertellen: niet enkel inhoudelijk, maar ook vormelijk. De decors, de omgeving, de kledij… alles moet kloppen. Kostuumontwerpster Ruth E. Carter deed enorm veel research om de personages zo correct mogelijk te kleden in de film. Voor de pakken van Martin Luther King baseerde ze zich op de vele foto’s die van hem beschikbaar zijn. King zag er altijd erg netjes en stijlvol uit. Ze besteedde veel aandacht aan de stoffen en de snit en liet een aantal pakken op maat maken voor acteur David Oyelowo.
Herdenking van de mars De voettocht van Selma naar Montgomery wordt jaarlijks nog eens overgedaan, voorafgegaan door de Bridge Crossing Jubilee, een meerdaags herdenkingsevenement in het begin van maart. Maar ook op andere momenten van het jaar houdt Selma de herinneringen aan die cruciale momenten in dit stuk geschiedenis levend. Aan beiden kanten van de brug bevinden zich bezoekerscentra. Getuigen van de historische mars brengen in deze centra vaak met veel emotie hun verhaal van destijds. In 2015 wordt in Selma de vijftigste verjaardag van ‘Bloody Sunday’ met een uitgebreid programma herdacht in aanwezigheid van President Barack Obama.
Voor de mannen uit Kings entourage waren de pakken soberder. Uit gesprekken met Andrew Young blijkt namelijk dat zij toen niet veel geld hadden voor kleren. Ze kochten pakken tijdens de koopjes en droegen ze tot ze versleten waren. Coretta Scott King daarentegen ging gekleed als de first lady van de Civil Rights Movement en dat straalt actrice Carmen Ejogo ook uit in de film. Het Chanelpakje dat Coretta droeg werd perfect nagemaakt, maar ook in haar andere outfits ligt het accent op haar vrouwelijkheid, schoonheid en leidende rol.
11
Opdracht: 1. Vraag je leerlingen waar zij research zouden doen mochten ze verantwoordelijk zijn voor de kostumering van de film. Welke bronnen kunnen ze gebruiken? Denk aan nieuwsbeelden van vroeger, krantenartikels, foto’s uit magazines, getuigenissen van mensen die de gebeurtenissen meegemaakt hebben, autobiografische boeken… 2. De film speelt zich af in het zuiden van Amerika in 1965. Zoek op het internet naar beeldmateriaal van kledij uit die tijd. Bekijk de echte beelden van de optochten van Selma naar Montgomery. (tip: ga naar Google Afbeeldingen en typ als zoekterm: ‘selma to montgomery march’) Vergelijk de kledij op de foto’s met de kostuums uit de film (typ daarvoor in Google Afbeeldingen de zoekterm ‘selma movie pictures’). Vind je de kostuums geschiedkundig correct? Let ook op kapsels, schoenen, brillen, hoeden… Klopt enkel de stijl of zijn ook de details tot in de puntjes gekopieerd? 3. Leef je in in de research van een kostuumverantwoordelijke! Kies een andere gebeurtenis uit de geschiedenis en laat de leerlingen aan de hand van zoek-, knip- en plakwerk een ‘moodboard’ maken die de sfeer, kleuren en stijl van de mode uit die tijd weerspiegelt. Deze collage op posterformaat is de basis voor de kostuumverantwoordelijke om silhouetten voor de acteurs te kunnen ontwerpen.
de toespraken van martin luther king Martin Luther King was een groot redenaar met een charismatische uitstraling. Tijdens de betoging in 1963 hield hij op de trappen van het Lincoln Memorial zijn legendarische toespraak “I Have a Dream”, waarin hij zijn hoop uitsprak dat mensen ooit op hun persoonlijkheid en niet op hun huidskleur beoordeeld zouden worden. Integrale tekst van de toespraak (Zoek op www.let.rug.nl/usa/documents, klik op 1951-) Bekijk de originele beelden (Zoekterm YouTube: Martin Luther King, Jr. I Have A Dream Speech)
Opdracht: Laat de leerlingen zelf reflecteren op de huidige maatschappij. Welke vorm van onrecht of discriminatie t.o.v. mensen, dieren of zelfs klimaat heerst er vandaag de dag? Schrijf zelf een speech van circa 20 regels waarin je je mening verkondigt en waarmee je een massa mensen zou willen overtuigen van je mening, gevoel en/of passie!
12
I have a dream (fragment uit de speech)
bronnen
And as we walk, we must make the pledge that we shall march ahead. We cannot turn back. There are those who are asking the devotees of civil rights, “When will you be satisfied?”
-
Persdossier SELMA
- Websites: http://www.imdb.com/
We can never be satisfied as long as the Negro is the victim of the unspeakable horrors of police brutality.
http://www.theguardian.com/film/2014/dec/17/ava-duvernay-film-directorselma
We can never be satisfied as long as our bodies, heavy with the fatigue of travel, cannot gain lodging in the motels of the highways and the hotels of the cities.
http://www.forbes.com/sites/melissasilverstein/2014/12/11/ava-duvernaybecomes-first-african-american-woman-nominated-for-best-directorgolden-globe/
We cannot be satisfied as long as the Negro’s basic mobility is from a smaller ghetto to a larger one.
http://www.indiewire.com/article/heroines-of-cinema-ava-duvernay-and10-more-trail-blazing-black-female-directors
We can never be satisfied as long as our children are stripped of their selfhood and robbed of their dignity by signs stating “for whites only.”
http://www.irishtimes.com/culture/film/somebody-has-to-play-martin-
We cannot be satisfied as long as a Negro in Mississippi cannot vote and a Negro in New York believes he has nothing for which to vote.
luther-king-why-not-me-asks-david-oyelowo-1.2085370 http://www.shortlist.com/entertainment/films/david-oyelowo-on-playingmartin-luther-king
No, no, we are not satisfied, and we will not be satisfied until justice rolls down like waters and righteousness like a mighty stream.
http://www.history.com/topics/black-history/selma-montgomery-march
I am not unmindful that some of you have come here out of great trials and tribulations. Some of you have come fresh from narrow jail cells. Some of you have come from areas where your quest for freedom left you battered by the storms of persecution and staggered by the winds of police brutality. You have been the veterans of creative suffering. Continue to work with the faith that unearned suffering is redemptive.
http://www.blackpast.org/aah/bloody-sunday-selma-alabama-march-7-1965 http://www.isgeschiedenis.nl/ http://www.ihaveadream50.org/ http://www.selma50.com/
Go back to Mississippi, go back to Alabama, go back to South Carolina, go back to Georgia, go back to Louisiana, go back to the slums and ghettos of our northern cities, knowing that somehow this situation can and will be changed. Let us not wallow in the valley of despair.
http://www.al.com/news
I say to you today, my friends, so even though we face the difficulties of today and tomorrow, I still have a dream. It is a dream deeply rooted in the American dream. I have a dream that one day this nation will rise up and live out the true meaning of its creed: “We hold these truths to be self-evident; that all men are created equal.”
13
