Begroting 2015 Vastgesteld door Provinciale Staten op 12 november 2014

Begroting 2015

Vastgesteld door Provinciale Staten op 12 november 2014

2

Inhoudsopgave Leeswijzer ............................................................................................................................................................. 5 Bestuurlijke inleiding ................................................................................................................................................ 7 Budgettair kader .................................................................................................................................................... 11 PROGRAMMA'S Programma 1 Groen en Water .............................................................................................................................. 27 Doel 1.1 Zuid-Holland veilig tegen overstromingen .......................................................................................... 29 Doel 1.2 Voldoende schoon en zoet water ....................................................................................................... 32 Doel 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie ......................................................................... 36 Doel 1.4 Behoud van biodiversiteit ................................................................................................................... 41 Doel 1.5 Ontwikkeling en behoud van waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen ..................... 45 Programma 2 Mobiliteit en Milieu .......................................................................................................................... 49 Doel 2.1 Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur .......................................................................... 51 Doel 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid .............................................................................. 55 Doel 2.3 Een adequaat regionaal openbaar vervoersaanbod .......................................................................... 60 Doel 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder ............................................................................................. 64 Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie ......................................................................................................... 71 Doel 3.1 Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit ................................................................................. 73 Doel 3.2 Vraag naar en aanbod van woningen in balans ................................................................................. 77 Doel 3.3 Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland ..................................................... 80 Doel 3.4 Een sterke regionale economie ......................................................................................................... 83 Doel 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland ........................................................................... 88 Programma 4 Bestuur en Samenleving ................................................................................................................ 91 Doel 4.1 Krachtige en slanke provincie ............................................................................................................ 93 Doel 4.2 Slagvaardig en robuust lokaal en regionaal bestuur .......................................................................... 96 Doel 4.3 Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg.............................................................................................. 100 Doel 4.4 Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers ...................................................................... 103 Doel 4.5 Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed................................................................ 105 Doel 4.6 Mediavoorzieningen met een goed bereik ....................................................................................... 109 Programma 5 Integrale Ruimtelijke Projecten ..................................................................................................... 111 Doel 5.1 Aantrekkelijke en bereikbare kust .................................................................................................... 112 Doel 5.2 Integrale en duurzame ontwikkeling van de Zuidplaspolder ............................................................ 112 Doel 5.3 Integrale ontwikkeling van de Oude Rijnzone .................................................................................. 112 Doel 5.4 Integrale ontwikkeling Zuidvleugel Zuid ........................................................................................... 112 Doel 5.5 Integrale (ruimtelijke) ontwikkeling op Goeree-Overflakkee ............................................................. 113 Doel 5.6 Integrale projecten algemeen .......................................................................................................... 115 Programma 6 Middelen ....................................................................................................................................... 117 Doel 6.1 Financieel gezonde huishouding...................................................................................................... 118 Doel 6.2 Een belastingdruk voor de burger die past bij het provinciale voorzieningenniveau ........................ 121

3

PARAGRAFEN Paragraaf Lokale heffingen.................................................................................................................................. 125 Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing ......................................................................................... 127 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen ............................................................................................................. 145 Paragraaf Financiering ........................................................................................................................................ 151 Paragraaf Bedrijfsvoering .................................................................................................................................... 155 Paragraaf Duurzaamheid..................................................................................................................................... 157 Paragraaf Verbonden Partijen ............................................................................................................................. 159 Paragraaf Grondbeleid ........................................................................................................................................ 205 Paragraaf Subsidies ............................................................................................................................................ 209 Paragraaf EU-subsidies ....................................................................................................................................... 213 FINANCIËLE BEGROTING 1. Overzicht baten en lasten ...................................................................................................................... 218 2. Toelichting baten en lasten .................................................................................................................... 219 2.1 Gronden waarop de ramingen zijn gebaseerd ....................................................................................... 219 2.2 Indexering .............................................................................................................................................. 219 2.3 Rente ..................................................................................................................................................... 219 2.4 Loonkosten ............................................................................................................................................ 219 2.5 Kostenverdeling ..................................................................................................................................... 220 2.6 Uitkering Provinciefonds ........................................................................................................................ 220 2.7 Opcenten Motorrijtuigenbelasting .......................................................................................................... 220 2.8 Kapitaallasten ........................................................................................................................................ 221 2.9 Investeren, waarderen en afschrijven .................................................................................................... 223 2.10 Verklaring verschillen Begroting 2014 na Voorjaarsnota 2014 - Begroting 2015 ................................... 224 2.11 Verklaring verschillen Jaarrekening 2013 - Begroting 2015 .................................................................. 229 3. Algemene dekkingsmiddelen ................................................................................................................. 235 4. Recapitulatie structureel en reëel begrotingsevenwicht ......................................................................... 236 5. Uiteenzetting financiële positie .............................................................................................................. 241 5.1 Nieuw beleid .......................................................................................................................................... 241 5.2 Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen ............................................................................................ 241 5.3 Verleende garanties en waarborgen...................................................................................................... 241 5.4 Staat van reserves en voorzieningen 2015 ........................................................................................... 242 5.5 Toelichting op de reserves en voorzieningen ........................................................................................ 243 5.5.0 Algemene reserves................................................................................................................................ 243 5.5.1 Programmareserve 1 ............................................................................................................................. 243 5.5.2 Programmareserve 2 ............................................................................................................................. 247 5.5.3 Programmareserve 3 ............................................................................................................................. 251 5.5.4 Programmareserve 4 ............................................................................................................................. 256 5.5.5 Programmareserve 5 ............................................................................................................................. 257 5.5.6 Programmareserve 6 ............................................................................................................................. 257 5.5.7 Voorzieningen........................................................................................................................................ 260 5.6 Staat van activa ..................................................................................................................................... 264 5.7 Investerings- en financieringsstaat 2015 ............................................................................................... 268 BIJLAGEN Bijlage 1 Voordracht ............................................................................................................................................ 271 Bijlage 2 Amendementen en moties .................................................................................................................... 289 Bijlage 3 Investeringskredieten ............................................................................................................................ 295 Bijlage 4 Evaluatiekalender Subsidies ................................................................................................................. 297 Bijlage 5 Kerngegevens provincie Zuid-Holland .................................................................................................. 299 Bijlage 6 Afkortingenlijst....................................................................................................................................... 301

4

Leeswijzer Voor u ligt de Begroting 2015 van de provincie Zuid-Holland inclusief het meerjarenbeeld tot en met 2018. Hierin treft u de doelen en prestaties aan die de provincie nastreeft voor deze periode. Hierbij gaat in het bijzonder de aandacht uit naar begrotingsjaar 2015. De begroting geeft inzicht in de inhoudelijke kant van de doelen en prestaties en de financiën die daarbij horen. Zo ontstaat per doel een beeld van wat ermee beoogd wordt, wat ervoor wordt gedaan en wat het mag kosten. De doelen bestaan uit taken die verder uitgewerkt zijn in de Productenraming 2015. De Begroting 2015 is opgebouwd uit zes onderdelen: 1. Bestuurlijke inleiding 2. Budgettair kader 3. Programmabegroting 4. Paragrafen 5. Financiële begroting 6. Bijlagen In de bestuurlijke inleiding worden de belangrijkste doelstellingen per programma weergegeven. Daarnaast wordt op hoofdlijnen ingegaan op een aantal belangrijke ontwikkelingen voor de provincie en wijzigingen in de begroting. In het budgettair kader geeft de provincie inzicht in het meerjarenbeeld 2015-2018 en worden de begrotingsvoorstellen toegelicht. Bovendien wordt aan een aantal bijzondere onderwerpen aandacht geschonken, namelijk het financieel meerjarenperspectief, het EMU-saldo en de wet HOF en de reservepositie. Daarna volgt de uitwerking van de zes begrotingsprogramma’s. Elk programma begint met een inleiding rondom de aard van het programma, gevolgd door inzicht in de middeleninzet. Hierna volgt een uitwerking per doel. De doelen zijn afgeleid van het Hoofdlijnenakkoord 2011-2015 en de bestuurlijke aandachtspunten voor deze coalitieperiode. Per doel wordt aangegeven wat de provincie wil bereiken. Door middel van effectindicatoren wordt dit meetbaar gemaakt. Per doel zijn vervolgens taken geformuleerd. Deze geven aan wat Gedeputeerde Staten gaan doen om de doelen daadwerkelijk te realiseren. Aan deze taken zijn prestatie-indicatoren gekoppeld die aangeven wat er gedaan gaat worden om de taak te realiseren. Aan zowel de doelen als aan de taken (productenraming) zijn financiële middelen gekoppeld. In het ambtelijke domein (jaarplannen) zijn de taken verder uitgewerkt in producten en activiteiten. Na de programma’s zijn de verschillende paragrafen opgenomen, waaronder de paragrafen Weerstandsvermogen en risicobeheersing, Bedrijfsvoering en Verbonden partijen. De financiële begroting bevat specifieke financiële overzichten en toelichtingen op exploitatie en balansposten. Het betreft onder andere het overzicht van baten en lasten, een analyse van het begrotingsevenwicht, de algemene dekkingsmiddelen, een toelichting op de investeringen, de staat van reserves en voorzieningen, de staat van activa en de investerings- en financieringsstaat. Ten slotte is nog een aantal bijlagen opgenomen, waaronder de statenvoordracht en een overzicht van de aangenomen moties en amendementen.

6

Bestuurlijke inleiding Inleiding Voor u ligt de vierde en laatste begroting van deze collegeperiode. In maart 2015 zijn er verkiezingen voor Provinciale Staten, waarna een nieuw collegeprogramma wordt vastgesteld. Met de Begroting 2015 presenteren wij als bestuur van de provincie Zuid-Holland de uitwerking van de ambities in concrete en financiële keuzes voor 2015, met een doorkijk naar de jaren daarna. In de Halfwegevaluatie bleek al dat Zuid-Holland grotendeels op koers ligt bij het realiseren van haar doelstellingen. Ook in het laatste jaar van deze collegeperiode blijven wij ons inzetten op het krachtig uitvoeren van onze kerntaken en de maatschappelijke opgaven uit het Hoofdlijnenakkoord waarvoor we gesteld staan: ruimte scheppen voor economische groei, forse verbetering van de mobiliteit, behoud en ontwikkeling van natuur en recreatie en een evenwichtige verdeling van de ruimte. In deze bestuurlijke inleiding wordt onze visie op een aantal relevante ontwikkelingen beschreven. Versterking van de Zuid-Hollandse economie Zuid-Holland is van groot belang voor de Nederlandse economie. 21% van het Bruto Nationaal Product wordt in Zuid-Holland verdiend. De provincie kent de grootste concentratie aan publieke onderzoeks- en ontwikkelcentra van Nederland. De kracht van Zuid-Holland is ook gelegen in de gediversifieerde economische structuur: het Havenindustrieel complex (mainport), de tuinbouw (Greenport), de kennisintensieve bedrijvigheid (Kennisas) en de hoogwaardige zakelijke dienstverlening (inclusief Den Haag stad van recht, vrede en veiligheid). De regio is strategisch gelegen in Europa met een welvarend en hoogopgeleide bevolking en uitstekende verbindingen met de rest van de wereld. Hoewel Zuid-Holland rijk is aan kansen en mogelijkheden, heeft Zuid-Holland in de afgelopen jaren - net als de rest van Nederland - te maken met een negatieve economische groei. In het tweede kwartaal van 2014 is de Nederlandse economie echter met 0,5% gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. De woningmarkt begint zich te herstellen en hoewel de werkloosheid nog toeneemt, gebeurt dit minder snel dan in de afgelopen jaren. Hoewel de innovatiepotentie, mede door de aanwezigheid van kennisinstellingen en een hoog opgeleide beroepsbevolking groot is, blijft de feitelijke innovatie daarbij achter. Vanuit haar verantwoordelijkheid voor het regionaal economisch beleid blijft de provincie inzetten op versterking van de economie en de concurrentiekracht. In de afgelopen jaren heeft de provincie een aanjagende en initiërende rol vervuld bij onder andere het opstellen van één gezamenlijke economische agenda voor de gehele Zuidvleugel en bijbehorend regionaal investeringsprogramma, de oprichting van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij genaamd InnovationQuarter en de Economische Programmaraad Zuidvleugel. De Economische Programmaraad Zuidvleugel is het triple helix orgaan dat onderwijs, wetenschap, bedrijfsleven en overheid met elkaar verbindt en is de motor van de economische agenda Zuidvleugel en InnovationQuarter. De eerste successen van de provinciale aanpak zijn zichtbaar. Vernieuwende sectoren als life & health science, bio-chemie en de campuslocaties in het bijzonder (Leiden BioScience Park, Delft) ontwikkelen zich. Dit betekent meer werkgelegenheid en bedrijvigheid. Een andere mijlpaal is het SER-energieakkoord met verduurzamingsambities waaraan Zuid-Holland een substantiële bijdrage levert door middel van onze plannen met betrekking tot windenergie en het warmtebureau. Begin 2015 zullen de middelen beschikbaar komen die de EU in de lopende budgetperiode 2014-2020 heeft gereserveerd voor regionale ontwikkeling. Met de Rijksoverheid en de steden Rotterdam en Den Haag overleggen wij over de meest effectieve inzet daarvan, gekoppeld aan beschikbare Rijksmiddelen. De provincie zal daarbij de nog beschikbare middelen uit het Hoofdlijnenakkoord, de programmareserves economie en de vrijvallende middelen overcommittering EFRO 2007-2013 als provinciale bijdrage inzetten. Op deze manier kunnen de krachten worden gebundeld om gericht de innovatie van de economie aan te jagen door kapitaalverstrekking, valorisatie en verduurzaming. Voorstellen zullen begin 2015 aan Provinciale Staten worden voorgelegd. Het energieverbruik in Zuid-Holland is hoog vanwege haar grote bevolkingsdichtheid en de aanwezigheid van energie-intensieve industrie (chemie, greenports en logistiek). Zuid-Holland is daardoor extra kwetsbaar voor de groeiende schaarste aan grondstoffen en de stijgende energieprijzen. Deze ontwikkelingen vormen de basis van een veranderingsproces naar een meer duurzame economie. 7

Het verduurzamen van de economie is zowel een uitdaging als een kans, omdat dit bijdraagt aan versterking van de concurrentiekracht van de regio. Om de concurrentiekracht te vergroten zet de provincie ook in op voldoende aanbod van passende bedrijventerreinen. Dit doen wij door monitoring en begeleiding van de uitvoering van de herstructureringsopgave voor bedrijventerreinen door gemeenten. Daarnaast wordt in de Visie Ruimte en Mobiliteit ingezet op kwaliteit van werklocaties. In dat verband is het vermeldenswaardig dat de provincie streeft naar behoud en modernisering van het greenportareaal in de tuinbouwconcentratiegebieden. Een ander doel is het leegstandspercentage van kantoren in Zuid-Holland omlaag te krijgen tot een niveau dat gelijk is aan of lager is dan het landelijk gemiddelde percentage. Door de achterblijvende economische groei hebben provincies minder middelen beschikbaar. Met minder middelen zal de provincie inzetten op continuering van de uitvoering van het MeerjarenProgramma infrastructuur om zodoende de mobiliteitsknelpunten aan te pakken. De afgelopen jaren heeft de provincie wel geïnvesteerd in deze opgave en zal dit ook in de komende jaren blijven doen. Een voorbeeld hiervan vormt de aanleg van de Rijnlandroute en de investeringen in het beheer en onderhoud van (vaar)wegen. Ook voor de aanleg en bereikbaarheid van groengebieden was in deze collegeperiode minder geld beschikbaar als gevolg van forse rijksbezuinigingen. Desalniettemin zijn er mooie resultaten geboekt. Zo heeft de provincie nieuwe groengebieden aangelegd en is de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de recreatie- en natuurgebieden verbeterd. De provincie heeft verschillende kwaliteitsimpulsen gerealiseerd en blijft zich ook in de komende jaren inzetten met de € 100,0 mln die in het coalitieakkoord is bestemd voor het groen direct om de stad, de verbindingen tussen de steden en het landelijk gebied, het in balans brengen van doelen en middelen en het beheer en onderhoud van groengebieden. Daarnaast blijft de provincie uitvoering geven aan de Ecologische Hoofdstructuur waarin de prioriteit ligt bij de instandhouding van de doelen van de Natura-2000-gebieden en de Europese Kaderrichtlijn Water en investeert de provincie € 10,0 mln extra in de verbetering van de waterkwaliteit van de Grevelingen. Een sterk lokaal bestuur De economische situatie met een achterblijvende economische groei heeft niet alleen invloed op de provincie, maar ook op gemeenten. Hierdoor staan gemeenten voor meerdere uitdagingen. Er zijn minder financiële middelen beschikbaar. Dit - in combinatie met de problematiek van grondexploitaties - leidt mogelijk tot financiële risico’s voor gemeenten. De drie decentralisaties op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, participatie en jeugd, met ingang van 1 januari 2015, leiden tot taakverzwaring bij gemeenten en een verhoogd financieel risico. Vanuit haar financiële toezichtstaak houden Gedeputeerde Staten de ontwikkeling daarvan extra nauwlettend in de gaten. Gedeputeerde Staten zien de intergemeentelijke/regionale samenwerking als een kans om de kwaliteit van het lokaal bestuur te versterken waardoor gemeenten alle uitdagingen beter kunnen realiseren. De provincie wil daarbij een actief ondersteunende en meedenkende rol vervullen. Waar gemeenten niet zelf het gesprek organiseren nodigt de provincie gemeenten daar uitdrukkelijk toe uit. De inzet van Gedeputeerde Staten differentieert per regio. Andere rol provincie Horizontalisering als gevolg van veranderende maatschappelijke verhoudingen leidt tot een vermindering van het primaat van de politiek. Voor de provincie betekent dit dat de ontwikkeling en uitvoering van beleid steeds meer plaatsvindt in netwerken. Zowel de verminderde financiële armslag als de veranderende maatschappij hebben ertoe geleid dat de provincie in de afgelopen jaren anders is gaan werken. Er wordt meer samengewerkt met partners en ingespeeld op maatschappelijke dynamiek, naast de regelende, ordenende en toezichthoudende rol die de provincie van oudsher heeft. Die andere rol van de provincie is ook zichtbaar in de Visie Ruimte en Mobiliteit. Hoofddoel van de Visie Ruimte en Mobiliteit is het scheppen van voorwaarden voor een economisch krachtige regio. Met de vernieuwing van de sturingsfilosofie verandert het handelingsperspectief van de provincie. De kern daarvan is aansluiten bij de maatschappelijke vraag naar woningen, bedrijventerreinen, kantoren, winkels en mobiliteit en allianties aangaan 8

met maatschappelijke partners. Deze andere rol/manier van werken wordt de komende jaren voortgezet. Bijvoorbeeld in 2015 in de Agenda Ruimte. De Agenda Ruimte 2015 is erop gericht om maatschappelijke opgaven en kansen met impact op de leefomgeving te benoemen en uit te werken. Een werkwijze wordt ontwikkeld om deze opgaven samen met partners uit te voeren waarbij nadrukkelijk aandacht wordt besteed aan de toegevoegde waarde voor zowel de provincie als haar partners. Ook op het gebied van groen en water wordt uitvoering gegeven aan de nieuwe rol van de provincie. De nieuwe rol van de provincie is minder gericht op het realiseren van losstaande sectorale projecten, maar meer op het verbinden van doelen en initiatieven van overheden, maatschappelijke organisaties, bedrijven en burgers tot samenhangende programma’s en projecten. Om betrokkenheid van burgers bij groengebieden te versterken wordt vanaf 2015 meer en gerichter aandacht besteed aan de inzet van vrijwilligers bij aanleg en onderhoud. Ook de relatie tussen de provincie en de waterschappen is veranderd, waarbij het zwaartepunt is verschoven van toezicht naar samenwerking. De investerings- en uitvoeringskracht van de waterschappen zal de komende jaren nog beter worden verbonden met de provinciale opgaven. Een ander voorbeeld van de wijze waarop de provincie inspeelt op de veranderende maatschappelijke dynamiek vormt de provinciale inzet voor het behoud en de benutting van het cultureel erfgoed. Via de Erfgoedlijnen wordt ingespeeld op initiatieven vanuit de samenleving en wordt samen met belanghebbenden uitvoering gegeven aan gemeenschappelijke doelen. Hieronder vallen de monumenten, zoals molens en landgoederen, monumentale complexen zoals Kinderdijk, de Limes en de Hollandse Waterlinies en landschappen. Financiële ontwikkelingen In het kielzog van het Eurogebied klimt de Nederlandse economie uit het dal met een verwachte groei (volgens het CPB) van 1,25% bbp in 2015. Deze groei wordt grotendeels gedreven door een toename van de uitvoer. De bijdrage van binnenlandse factoren neemt toe, vooral vanuit de investeringen. De inflatie is laag, waardoor de reële lonen in 2015 voorzichtig toenemen. Het Kabinet zet voor de tweede helft van hun regeerperiode in op banengroei, daling van de werkloosheid en verbetering van het overheidstekort naar 2,1% bbp in 2015. Dit is onder de Europese begrotingsnorm van 3%. Bij deze cijfers gaat het Rijk uit van een afnemend EMU-tekort bij decentrale overheden. Het afnemend overheidstekort komt door de aantrekkende economie (wat leidt tot meer belastingopbrengsten) en de effecten van eerdere ‘tekort reducerende maatregelen’ van het Kabinet. Het herstel van de economie is nog zeer kwetsbaar. Dit komt vooral door de afhankelijkheid van de ontwikkeling van de wereldeconomie. Het herstel van het Eurogebied blijft achter bij dat van andere ‘geavanceerde economieën’ en het herstel van Nederland bij dat van het Eurogebied. Het IMF geeft evenals het CPB positieve signalen af over de ontwikkeling van de economie, maar waarschuwt eveneens voor het risico van een terugval. Met andere woorden: er lijkt sprake te zijn van herstel, maar er moeten nog vele slagen om de arm worden gehouden. Naast de landelijke economische en financiële ontwikkelingen is ook binnen de provincie Zuid-Holland doorgewerkt aan het verder op orde brengen van financiën. In het afgelopen jaar is er in het bijzonder hard gewerkt aan het beter inzichtelijk krijgen van de langjarige kapitaalen beheerslasten, inclusief de daarbij behorende langjarige dekking. Hoewel verdere verbeteringen in de toekomst mogelijk en nodig zullen blijven, is hiermee wel een nog meer solide financieel fundament gelegd onder de huidige en toekomstige ambities van de provincie Zuid-Holland. Voor de Begroting 2015 betekent dit dat er geen aanvullende bezuinigingsmaatregelen zijn opgenomen. De begroting is in evenwicht en verhoging van de belastingtarieven blijkt voor het zesde achtereenvolgende jaar niet nodig. Aangezien de economische situatie nog niet geheel stabiel is, is in de begroting bij de belangrijkste inkomstenposten (opcenten Motorrijtuigenbelasting en de algemene uitkering uit het Provinciefonds) rekening gehouden met behoedzaamheidsmarges. Het meerjarenperspectief 2016-2018 laat een oplopende financiële ruimte zien van € 19,3 mln in 2016 tot € 33,8 mln in 2018. Dit betreft incidentele ruimte. In latere jaren is deze ruimte nodig ter dekking van de kapitaalen beheerlasten.

9

10

Budgettair kader Algemeen De Begroting 2015 is gebaseerd op de Kadernota 2015-2018 en, conform de richtlijnen van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK), op de Meicirculaire 2014. De totale lasten bedragen € 694 mln inclusief inzet van reserves. De totale baten bedragen € 678 mln.

In de volgende paragrafen van dit hoofdstuk wordt op hoofdlijnen ingegaan op de mutaties in de financiële ruimte, de baten (medebewindsvoering), de omvang van de reserves en het EMU-saldo.

Financiële ruimte Onderstaand overzicht geeft de mutaties in de financiële ruimte weer ten opzichte van de Begroting 2014. Op onderdelen hebben voortschrijdend inzicht en exogene ontwikkelingen geleid tot bijstellingen ten opzichte van de kadernota. In de eerste kolom zijn de ontwikkelingen 2015 uit de Kadernota 2015-2018 opgenomen (onderdeel 1 tot en met 8). De tweede kolom, 'Begroting 2015', geeft de mutaties in de begroting, inclusief de kadernota, weer. Mutaties in de financiële ruimte bedragen x € 1 mln

Kadernota 2015

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

0,1

0,1

18,1

32,8

32,6

Beginstand op basis Begroting 2014 1 Structurele doorwerking Voorjaarsnota 2014 2 Motorrijtuigenbelasting 3 Provinciefonds - Meicirculaire 2014

1,0

1,0

1,0

0,4

1,1

p.m.

3,0

2,0

4,0

5,0

3,4

12,0

3,6

2,8

2,0

4 Kapitaallasten en onderhanden werk

-0,2

0,2

0,5

0,4

0,3

5 Beheer nieuw areaal Kaderbesluit Infra 2014

-2,2

-2,2

-4,8

-5,4

-7,5

6 Loonkosten - uitlooptoelagen en minplaatsingen

0,0

0,0

0,0

-3,5

-3,2

7 Overheveling van taken tussen overheden

-0,8

-0,6

2,2

2,2

1,2

8 Prijsontwikkelingen

-1,7

-2,6

-2,6

-2,6

-2,6

-

0,0

0,0

0,0

5,3

10 Grevelingen-Volkerak

-

-10,0

0,0

0,0

0,0

11 Blijven voldoen aan wettelijke taken

-

-0,9

-0,9

-0,9

-0,9

9 Storting in reserve integrale bereikbaarheid

12 Overige Eindsaldo

11

-

-

0,2

0,1

0,4

-0,5

0,0

19,3

30,4

33,8

De in de begroting verwerkte bedragen wijken op onderdelen af van de bedragen in de kadernota. De bijstellingen voor 2015 zijn in totaal € 0,5 mln voordelig. Het betreft het verschil tussen de kolommen ‘Kadernota 2015’ en ‘Begroting 2015’ in bovenstaand overzicht:  € 3,0 mln meer inkomsten als gevolg van ontwikkeling van het wagenpark;  € 8,6 mln meer inkomsten uit het Provinciefonds, op basis van de meicirculaire;  € 0,4 mln vrijval van kapitaallasten (exclusief infra en huisvesting);  € 0,3 mln minder lasten als gevolg van de overheveling van taken tussen overheden;  € 0,9 mln meer lasten als gevolg van behoedzaam ramen van prijsontwikkelingen;  € 10,0 mln reservering voor Grevelingen-Volkerak;  € 0,9 mln meer lasten om te kunnen blijven voldoen aan wettelijke verplichtingen. De mutaties in de financiële ruimte, inclusief de afwijkingen ten opzichte van de Kadernota 2015-2018, zijn hieronder, per onderdeel, toegelicht. 1. Structurele doorwerking Voorjaarsnota (€ 1,0 mln) In deze begroting zijn de ontwikkelingen uit de Voorjaarsnota 2014 die meerjarig doorwerken, in de cijfers verwerkt. Voor een toelichting wordt verwezen naar de Voorjaarsnota 2014 en de Kadernota 2015-2018. Het betreft:  vrijvallende kapitaallasten: voordeel van € 0,9 mln in de jaren 2015, 2016, 2018 en € 0,2 mln in 2017;  toevoeging ‘rente’ aan voorziening Fonds nazorg: nadeel van € 0,3 mln structureel;  vervallen wettelijk verplichte rentetoevoeging OVP BDU: voordeel van € 0,5 mln structureel. 2. Motorrijtuigenbelasting (€ 3,0 mln) In het Hoofdlijnenakkoord is ten aanzien van de opcenten opgenomen de inflatiecorrectie voor de helft achterwege te laten. Per jaar wordt bezien of de volledige correctie achterwege kan blijven, afhankelijk van het financieel perspectief. Om de lastenverhoging voor de burger te beperken wordt ook voor 2015 de verhoging van de inflatie achterwege gelaten. Raming ontwikkeling opbrengsten uit opcenten Motorrijtuigenbelasting bedragen x € 1 mln

Begroting 2014 Begroting 2015 Verschil

2015

2016

2017

2018

327,0 330,0 3,0

329,0 331,0 2,0

329,0 333,0 4,0

329,0 334,0 5,0

De inkomsten nemen in 2015 toe als gevolg van een lichte groei van het wagenpark en van een toename van het gemiddelde gewicht van de auto’s. Dit laatste is hoofdzakelijk het gevolg van de vervallen vrijstelling voor milieuzuinige auto’s. Nu deze vrijstelling vervallen is, blijkt dat bij inruil in veel gevallen wordt gekozen voor de aanschaf van een grotere (en zwaardere) auto. 3. Provinciefonds - Meicirculaire 2014 (€ 12,0 mln) Op basis van de Meicirculaire 2014 is de ontwikkeling van het Provinciefonds als volgt in de begroting verwerkt: Mutaties in de baten uit het Provinciefonds ten opzichte van de Begroting 2014 bedragen x € 1 mln 2015 1. Algemene en decentralisatie-uitkering 2. Behoedzaamheid Totaal

12,0 0,0 12,0

2016

2017

2018

4,1 -0,5 3,6

3,3 -0,5 2,8

2,5 -0,5 2,0

Hieronder volgt een toelichting op de mutaties in het Provinciefonds. Zie ook de paragraaf ‘Baten (medebewindsvoering)’ van dit hoofdstuk. Daar wordt onder andere ingegaan op de decentralisatie-uitkeringen van het Provinciefonds.

12

In de kadernota is melding gemaakt van een aantal ontwikkelingen die op termijn het Provinciefonds gaan raken, maar waar de meicirculaire nog geen uitsluitsel over geeft. Het betreft onder andere Dienst Landelijk Gebied (DLG) en de decentralisatie van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Deze ontwikkelingen zijn nader toegelicht bij onderdeel 6 (Overheveling van taken tussen overheden) in deze paragraaf. Ad 1. Algemene en decentralisatie-uitkering In de Kadernota 2015-2018 werd uitgegaan van een stijging in 2015 van € 4,9 mln als gevolg van de positieve ontwikkeling van het accres, zoals die was opgenomen in de Decembercirculaire 2013. Daarnaast zijn in de kadernota de effecten verwerkt van de kortingen in verband met samenwerking provincies en vermindering ambtsdragers (ondanks dat betreffende wetsvoorstellen niet doorgaan, zet het Rijk de kortingen door) en de overheveling van de jeugdzorg naar gemeenten. Ten opzichte van de kadernota is er, op basis van de Meicirculaire 2014, een toename van € 7,1 mln als gevolg van ontwikkelingen in het accres en in verdeelmaatstaven woonruimten, opcenten Motorrijtuigenbelasting en het effect van de onderschrijding van het plafond van het BTW-compensatiefonds. Ad 2. Behoedzaamheidsmarge Bij het ramen van de inkomsten uit het Provinciefonds hanteert de provincie een reguliere behoedzaamheid van € 1,5 mln voor het opvangen van kleine afwijkingen in de algemene uitkering door ontwikkelingen in het accres, verdeelmaatstaven en taakmutaties. In de kadernota is een extra behoedzaamheidsmarge van € 1,5 mln gehanteerd, vanwege onzekerheid over het effect van onderuitputting op de Rijksbegroting 2013 op het accres. Uit de Meicirculaire 2014, die de eindafrekening over 2013 bevat, blijkt deze extra behoedzaamheid niet nodig te zijn. Met ingang van 2016 wordt er een reguliere behoedzaamheid gehanteerd van € 2,0 mln (zie ook in deze paragraaf onderdeel 8, prijsontwikkelingen). 4. Kapitaallasten en onderhanden werk (- € 0,2 mln) Provinciale Staten hebben op 11 december 2013 de herziene nota Investeringen, waarderingen en afschrijvingen (nota IWA 2014) vastgesteld en op 28 mei 2014 de herziene Financiële verordening. Hierin is geregeld dat Provinciale Staten van een investeringsproject de omvang van het investeringskrediet, het dekkingsplan en het jaar van gereedkomen van de voorbereidings- en uitvoeringsfase vaststellen, in plaats van jaarlijkse investeringsbudgetten (jaarbudgetten). Als de totale kosten of de doorlooptijd van een project fundamenteel wijzigen, wordt dit in de toekomst in de P&C-producten (kadernota, begroting, voor- en najaarsnota) gerapporteerd, inclusief voorstellen voor bijsturing. Voordeel van deze werkwijze is dat in de P&C-producten wordt gerapporteerd over bestuurlijk relevante zaken en minder over financieel technische bijstellingen, zoals bijstellingen van jaarbudgetten die de uiteindelijke opleverdatum en de totale kosten van een project niet of nauwelijks raken. Provinciale Staten stellen bij begroting de nieuwe Investeringskredieten vast. Voor een overzicht van de investeringskredieten wordt verwezen naar bijlage 3. De nota IWA 2014 heeft met ingang van Begroting 2015 ook gevolgen voor de kapitaallasten, omdat de afschrijving op investeringen niet meer plaatsvindt op basis van de jaarlijkse uitgaven. Er wordt pas op de investeringen afgeschreven vanaf het jaar na afronding van de voorbereidings- of uitvoeringsfase van een project. De geraamde kapitaallasten zullen hierdoor de komende jaren (vanaf 2015) dalen, om later, op het moment dat de voorbereidings- of uitvoeringsfase van een project is afgerond, met pieken te stijgen. Dit betekent een verschuiving in kapitaallasten in jaarschijven, maar heeft geen effect op het benodigde budget op de langere termijn. Deze effecten waren nog niet berekend ten tijde van het opstellen van de Kadernota 2015-2018. De verschuiving in lasten is voor het eerst zichtbaar in de Begroting 2015 en de meerjarenraming 2016-2018. De aanvankelijke verlaging van de geraamde kapitaallasten van infraprojecten en huisvesting worden gereserveerd, om in later jaren te kunnen worden ingezet voor de stijgende kapitaallasten. Hierdoor is het effect op het begrotingssaldo gering. Onderstaand overzicht geeft deze ontwikkeling in de kapitaallasten weer, inclusief de reserveringen voor infra en huisvesting.

13

Ontwikkeling kapitaallasten Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

4,8

11,7

11,1

8,0

Toegerekende rente

10,5

15,7

18,4

12,9

Bespaarde rente

-6,7

-4,0

-7,7

-4,7

8,6

23,4

21,8

16,2

Reserve bereikbaarheid

5,0

10,5

10,8

11,3

Egalisatiereserve kapitaallasten nota IWA mobiliteit

3,2

12,2

9,7

4,2

Egalisatiereserve kapitaallasten nota IWA bedrijfsvoering

0,1

0,3

0,8

0,4

Totaal verrekening met reserves

8,4

23,0

21,4

15,9

Resultaat (naar financiële ruimte)

0,2

0,5

0,4

0,3

(bedragen x € 1 mln) Saldo verschil kapitaallasten Begroting 2014 - 2015 Afschrijvingslasten

Totaal Verrekening met reserves

Kapitaallasten bestaan uit afschrijving en toegerekende rente. Over onderhanden werk wordt nog niet afgeschreven, maar er wordt wel al rente aan toegerekend. De wijze waarop de toegerekende rente wordt berekend is geregeld in de beleidsnota Kostprijs- en renteberekening. Omdat er eerder geen sprake was van onderhanden werk (investeringen werden jaarlijks geactiveerd), is in de beleidsnota Kostprijs- en renteberekening alleen opgenomen dat er rente wordt berekend over activa. Er is daarom een technische aanvulling op deze beleidsnota nodig. Deze aanvulling is in lijn met de eerdere handelswijze en heeft geen budgettaire gevolgen. De aanvulling wordt meegenomen bij de eerstvolgende actualisatie van de beleidsnota in 2015. Vooruitlopend daarop is in deze begroting al rekening gehouden met de toerekening van rente aan onderhanden werk. 5. Beheer nieuw areaal, Kaderbesluit Infrastructuur 2014 (- € 2,2 mln) Dit betreft de financiële verwerking van het Kaderbesluit Infrastructuur 2014, conform Kadernota 2015-2018 (zie Kadernota 2015-2018, paragraaf 3.2). Op verzoek van Provinciale Staten is met ingang van de Begroting 2014 inzicht geboden in de langetermijnontwikkeling van de kapitaalen beheerlasten (horizon 2028). Het betreft hier financiële consequenties van eerdere besluiten, die niet binnen de wettelijk voorgeschreven reikwijdte (vier jaar) van de provinciale meerjarenbegroting vallen. De uitkomsten van dit traject zijn vastgelegd in de notitie 'Lange termijn inzicht kapitaalen beheerlasten’, die op 15 januari 2014 door Gedeputeerde Staten is vastgesteld en waarvan de commissies Bestuur & Middelen en Verkeer & Milieu op 12 maart 2014 kennis hebben genomen. Uit de notitie blijkt dat de kapitaalen beheerlasten de komende jaren sterk toenemen als gevolg van eerdere besluiten over aanleg en beheer van infrastructuur. 6. Loonkosten, structurele verwerking uitlooptoelagen en minplaatsingen (geen gevolgen 2015) In de Kadernota 2013-2016 hebben Provinciale Staten incidenteel (voor de periode 2013 t/m 2016) budget beschikbaar gesteld voor het geraamde tekort op de loonkosten als gevolg van de uitlooptoelagen en minplaatsingen. Dit is ten laste gebracht van de financiële ruimte, wat verwerkt is in de Begroting 2013. In de Kadernota 2015-2018 is gemeld dat dit structurele maar aflopende tekort voor de jaren na 2016 nog in de begroting moet worden verwerkt. In 2017 gaat het om een bedrag van € 3,5 mln en in 2018 om € 3,2 mln. Op de lange termijn loopt dit bedrag verder terug tot € 3,0 mln in 2019 en € 2,5 mln in 2020. Na 2028 dalen de effecten onder de € 1,0 mln en na 2035 onder de € 0,1 mln. Bij deze cijfers is alleen rekening gehouden met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Mogelijke effecten van vervroegd uittreden door vrijwillige mobiliteit of gebruik van regelingen uit het Sociaal Convenant zijn niet becijferd, omdat deze niet te voorspellen zijn.

14

7. Overheveling van taken tussen overheden (- € 0,6 mln) Externe veiligheid (- € 0,8 mln) In de kadernota is gemeld dat de rijksbijdrage voor externe veiligheid met ingang van 2015 komt te vervallen. Deze bijdrage wordt deels ingezet ter dekking van apparaatslasten en ondersteuning. Door het wegvallen van de bijdrage komt ook de dekking te vervallen. Een bedrag van € 0,8 mln had specifiek betrekking op de ondersteuning. Conform besluit bij kadernota wordt dit bedrag ten laste van de financiële ruimte gebracht. Reden hiervoor is dat de provincie niet alleen taken afstoot, maar de komende jaren ook nieuwe taken krijgt. Medio 2014 heeft het Rijk de Impuls Omgevingsveiligheid 2015-2018 vastgesteld. De hoogte van de bijdrage vanuit dit programma aan de decentrale overheden is nog niet vastgesteld. Eind 2014 zal de provincie een subsidieaanvraag indienen voor Zuid-Holland en uitwerken in een programma Externe Veiligheid 2015-2018. Middelen zullen worden ingezet voor aanvullende activiteiten voornamelijk bij partners als gemeenten en veiligheidsregio's waarbij de provincie Zuid-Holland als coördinator voor alle provincies fungeert. Vergunningverlening, toezicht en handhaving (- € 0,6 mln) Een van de in de kadernota gemelde ontwikkelingen is de overheveling per 2014 van taken en bijbehorende middelen met betrekking tot vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) van de provincies naar de gemeenten (overgang VVGB-bedrijven). De middelen worden vanuit het Provinciefonds overgeheveld naar het Gemeentefonds en hiermee wordt de algemene uitkering per provincie structureel verlaagd. Bij voorjaarsnota is dit incidenteel verwerkt voor 2014. De structurele verwerking vindt plaats in deze begroting. Door de overdracht van taken en middelen nemen zowel de baten (uitkering Provinciefonds) als de lasten (bijdragen aan de Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD’s)) voor de provincie af. De uitname uit het Provinciefonds bedraagt € 6,8 mln (het aandeel van Zuid-Holland is door BZK berekend op basis van de verdeelmaatstaven van het Provinciefonds). De afname van de lasten (€ 6,2 mln) is gebaseerd op onderzoek dat door een gespecialiseerd onderzoeksbureau is uitgevoerd (in opdracht van het Interprovinciaal Overleg (IPO)) naar de genormeerde uitgaven. Dit geeft per saldo een structureel nadeel voor Zuid-Holland van € 0,6 mln. Dienst Landelijk Gebied (DLG) (€ 0,8 mln) DLG is een agentschap van het ministerie van Economische Zaken. De dienst draagt bij aan het realiseren van samenhang en ontwikkeling in het landelijk gebied. Op 20 september 2011 zijn het Rijk en de provincies het 'Onderhandelingsakkoord decentralisatie natuur' overeengekomen. In dit akkoord is onder meer vastgelegd dat de provincies per 1 januari 2015 verantwoordelijk worden voor het provinciaal aandeel van DLG. De provincies nemen de bijbehorende capaciteit en middelen over. Door het IPO-bestuur heeft besluitvorming plaatsgevonden over de verdeling van de middelen. Voor Zuid-Holland is hiermee naar verwachting een bedrag gemoeid van € 3,25 mln. Op 11 juli 2014 is door BZK gemeld dat gestreefd wordt om dit in de Septembercirculaire 2014 te verwerken. Op grond van dit bericht wordt het bedrag voor Zuid-Holland budgettair neutraal in de meerjarenraming opgenomen. Als dit in de septembercirculaire anders blijkt te zijn, dan wordt de Begroting 2015 op dit punt bij de Voorjaarsnota 2015 aangepast. De werkvoorraad DLG heeft grotendeels een langdurig maar tijdelijk karakter, waardoor de benodigde middelen in de tijd zullen afnemen. Een beperkt deel van de DLG-taken heeft een permanent karakter. Als de benodigde formatie in geld wordt uitgedrukt (inclusief personele en materiële overhead), blijkt dat de lasten aanvankelijk hoger zijn dan het budget. Hierdoor ontstaat tijdelijk een tekort, dat zal worden gedekt (voorgefinancierd) uit programmareserve 1. Vanaf 2021 is echter minder formatie nodig en is het budget naar verwachting groter dan de lasten. Dit voordeel vloeit terug naar programmareserve 1, totdat de voorfinanciering is gecompenseerd. In deze begroting is de voorlopige voorfinanciering geraamd op € 1,3 mln. Het werkelijk benodigde bedrag is afhankelijk van verdere besluitvorming over de bijdrage van het Rijk (Septembercirculaire 2014) en de afbouw van de formatie. Er is ook nog geen rekening gehouden met eventuele frictiekosten. Provinciale Staten worden de komende jaren bij voor- en najaarsnota over mogelijke bijstellingen van deze raming geïnformeerd.

15

Ter illustratie is de raming van de ontwikkeling van de lasten en baten in onderstaande grafiek weergegeven.

Bij het bepalen van de benodigde ondersteuning als gevolg van de overkomst van DLG is rekening gehouden met de effecten van de transitie jeugdzorg in 2016. Feitelijk is de afname van de budgetten voor ondersteuning als gevolg van de transitie jeugdzorg een jaar naar voren gehaald. Dit levert in 2015 een voordeel op van € 0,8 mln. 8. Prijsontwikkelingen (€ 2,6 mln) In de Kadernota 2015-2018 is rekening gehouden met een claim ten laste van de financiële ruimte van € 1,7 mln als gevolg van prijsontwikkelingen. Uit behoedzaamheidsoverwegingen wordt de verlaging van de behoedzaamheid bij de raming van het Provinciefonds van € 1,0 mln (zie bovenstaande toelichting) structureel in de begroting opgenomen om toekomstige onvoorziene prijsstijgingen te dekken. Prijsontwikkelingen bij Kadernota 2015-2018 en Begroting 2015 (bedragen x € 1 mln) Onderwerp

Kadernota

Begroting

Toelichting

Materiële budgetten

€ 1,2 mln

€ 1,2 mln

Conform kadernota verwerkt

Subsidies

€ 0,5 mln

€ 0,4 mln

Bijgesteld op basis van actueel prijsindexcijfer

€ 1,0 mln

Reservering voor onvoorziene prijsstijgingen

Behoedzaamheid Totaal

€ 1,7 mln

€ 2,6 mln

Indexatie omgevingsdiensten In de besturen van de omgevingsdiensten zijn besluiten genomen over de wijze van indexatie binnen de betreffende gemeenschappelijke regelingen. De bijdragen aan de omgevingsdiensten Midden-Holland en WestHolland worden geïndexeerd. Dekking hiervoor wordt gevonden binnen de eigen begroting van de genoemde omgevingsdiensten. Bij de Omgevingsdienst Haaglanden wordt alleen de bijdrage aan het materieel budget geïndexeerd (€ 17.500). De bijdragen aan de omgevingsdiensten DCMR en OZHZ worden niet geïndexeerd. 9. Storting in egalisatiereserve exploitatieprojecten MPI (geen effect 2015) Als onderdeel van het Kaderbesluit Infra 2014 wordt de storting in de egalisatiereserve exploitatieprojecten MPI in 2018 met € 5,3 mln, in 2019 met € 4,7 mln en vanaf 2020 structureel met € 5,0 mln verlaagd. Hiermee worden de totale exploitatielasten voor mobiliteit structureel verlaagd. 10. Grevelingen-Volkerak (- € 10,0 mln) In de Zuidwestelijke-Delta wordt op basis van de nog vast te stellen (oktober 2014) Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer gewerkt aan een maatregelenpakket om de waterkwaliteit te verbeteren. Dit gebeurt onder andere door het getij op de Grevelingen weer mogelijk te maken. Behalve de verbetering van de waterkwaliteit zal dit ook leiden tot verhoging van de ecologische waarde en vergroting van de toeristischeconomische potentie van het gebied. De haalbaarheid van de samenhangend pakket van maatregelen zal mede afhangen van de bereidheid van de regio om mee te financieren. De provincie Zuid-Holland heeft de bereidheid dit te doen en reserveert hiervoor een bedrag van € 10,0 mln. Verwacht wordt dat een definitief voorstel nog in het eerste kwartaal van 2015 aan Provinciale Staten kan worden voorgelegd. 16

11. Blijven voldoen aan wettelijke taken (- € 0,9 mln) Incidentele formatie-uitbreiding voor Financieel Toezicht (2 fte gedurende vier jaar) Gemeenten hebben het financieel zwaar door verliesgevende grondexploitaties, zware bezuinigingen, naderende verliesgevende decentralisaties etc. Dit kan leiden tot meer gevallen van preventief toezicht. De provincie spant zich in om dat te voorkomen door het toezicht te intensiveren (gemeenten vaker bezoeken, begrotingsscans uitvoeren). De provincie verwacht niettemin een forse toename van het aantal gemeenten en gemeenschappelijke regelingen dat ‘preventief’ zal worden. Met de decentralisatie van taken in het sociale domein naar gemeenten nemen de financiële risico’s voor gemeenten fors toe. Het gaat daarbij meestal om een verdubbeling van hun begroting. Omdat veel gemeenten deze taken niet zelfstandig kunnen uitvoeren, wordt veelal gekozen voor taakuitvoering door middel van aansluiting bij een gemeenschappelijke regeling (GR). Dit leidt al vanaf 2014 tot de vorming van nieuwe GR's waarbij de financiële belangen zeer fors zijn (bijvoorbeeld de nieuwe GR Jeugdhulp Rijnmond met een begrotingstotaal van € 256,0 mln). Zowel het voorkomen als het begeleiden van preventief toezicht vraagt om extra personele capaciteit. In dit kader verwachten we in de komende jaren een piek die later afvlakt, waarna vermoedelijk stabilisatie optreedt. Op grond hiervan is een incidentele formatie-uitbreiding van 2 fte voor de duur van vier jaar nodig (€ 0,17 mln) en € 0,15 mln materieel budget voor de begrotingsscans. Incidentele formatie-uitbreiding Bestuurlijke Zaken (1 fte gedurende vier jaar) Provinciale Staten hebben in het voorjaar 2014 verzocht de intergemeentelijke samenwerking tussen gemeenten intensiever te stimuleren, gelet op de grote en complexe opgaven waarvoor gemeenten gesteld staan (bijvoorbeeld economische ontwikkeling, decentralisaties). Deze actievere provinciale rol wordt ook door de gemeenten zelf gevraagd, aangezien velen erkennen dat de voortgang te vaak wordt belemmerd door bestuurlijke impasses. Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland pakken dit op door middel van betere begeleiding van commissies, veel afstemmingen, beter betrekken van andere sleutelfiguren dan alleen het college van B&W, media volgen en daarop acteren/regisseren. Ook worden congressen en workshops georganiseerd en gefaciliteerd, bestuurlijke verkenners worden ingezet, onderzoeken gedaan en inhoudelijk geadviseerd. Deze intensivering zal naar verwachting aanhouden in de komende jaren en daarna weer afvlakken. Voor het realiseren van deze intensivering is tijdelijk 1 fte benodigd voor de duur van vier jaar (€ 0,09 mln) en € 0,1 mln materieel budget voor het faciliteren van bestuurlijke gesprekken en het doen van onderzoeken. Structurele formatie-uitbreiding Wob en wet BIBOB (3 fte) Afhandeling van Wob-verzoeken (Wet Openbaar Bestuur) en de uitvoering van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (BIBOB) zijn wettelijke taken. Een eenduidige werkwijze en overzicht ontbraken. Bestuurders waren vaak niet op de hoogte van de Wob-verzoeken die bij de provincie waren binnengekomen. Voor een professionele, gecoördineerde uitvoering is op tijdelijke basis een pilot uitgevoerd. Door centrale coördinatie is sprake van een professionele inbedding met risicobeheersing, overzicht en transparantie, termijnbewaking, eenduidige werkwijze en procedures, veel aandacht voor de kwaliteit van de teksten, interprovinciale afstemming etc. De Wob- en BIBOB-coördinatoren zijn ook verantwoordelijk voor bewustwordingstrajecten en kennisdeling in de organisatie en bij de RUD's. Jaarlijks is sprake van een groot aantal Wob-verzoeken (ruim 100) en BIBOB-onderzoeken (circa 5). De beheersing van het aantal verzoeken en/of onderzoeken is niet beïnvloedbaar. Op grond hiervan is structureel 3 fte nodig (€ 0,25 mln). Structurele formatie-uitbreiding Rechtsbescherming en advocaat (1,5 fte) De afgelopen jaren laten een structurele toename van het aantal juridische procedures zien. De instroom van bezwaarschriften en klachten is vanaf 2011 alleen maar toegenomen en ook bijvoorbeeld op het gebied van aanbestedingen worden meer procedures dan voorheen gevoerd. De toename van het aantal procedures laat zich verklaren door juridificering van de maatschappij en de daarmee gepaard gaande stijging van de procesbereidheid van bewoners, bedrijven en instellingen. Ook de economische crisis en de bezuinigingen hebben ertoe geleid dat er meer procedures worden aangespannen. Om het hoofd te kunnen bieden aan deze procedures is het noodzakelijk om de beschikbare juridische capaciteit die nodig is om deze zaken te behandelen, uit te breiden. Een kwalitatief goede en tijdige behandeling van de procedures kan anders niet worden gewaarborgd. Gelet hierop dient de capaciteit voor behandeling van bezwaarschriften en klachten 17

uitgebreid te worden met 1 fte. Voor het behandelen van gerechtelijke procedures is eveneens capaciteit benodigd. Het betreft hier de aanstelling van een advocaat 'in loondienst' voor 0,5 fte. De afgelopen twee jaar is binnen de provinciale organisatie al ervaring opgedaan met een advocaat 'in loondienst'. De ervaringen hiermee zijn positief. Op verschillende onderdelen is deze wijze van interne dienstverlening een financieel voordelig en effectief goed alternatief gebleken voor externe inhuur van advocaatdiensten. Voor deze structurele formatieuitbreiding is een bedrag van € 0,15 mln benodigd. 12. Overige De overige bijstellingen (vanaf € 0,1 mln) betreffen:  Zuidplaspolder, overheveling budget van 2015 naar 2017  Opbrengsten precario/leges  Kosten verkiezingen (ICT-voorzieningen en introductieprogramma)

€ 0,1 mln € 0,2 mln - € 0,3 mln

incidenteel structureel incidenteel

Baten (medebewindsvoering) De baten bedragen in totaal € 678 mln. Onderstaande diagram geeft de opbouw van de baten weer.

Specificatie baten Begroting 2015 Onderwerp

Bedrag

Percentage

1 Opcenten MRB

€ 330 mln

49%

2 Provinciefonds

€ 148 mln

22%

3 Bijdragen derden

€ 164 mln

24%

4 Overige baten

€ 36 mln

5%

Totaal

€ 678 mln

Ad. 1 Opcenten MRB (€ 330 mln) De opbrengst uit de provinciale belastingen (opcenten Motorrijtuigenbelasting) zijn vrij besteedbaar. In de wet is deze belasting opgenomen als algemene belasting. Zie ook in dit hoofdstuk de paragraaf Financiële Ruimte, onderdeel 2.

18

Ad. 2 Provinciefonds (€ 148 mln) Het Provinciefonds is via het zogeheten accres gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven. De uitkeringen uit het Provinciefonds zijn niet juridisch beklemd. Het betreft algemene middelen, waarbij de provincies de vrijheid hebben om deze naar eigen keuze in te zetten. Dit geldt in principe ook voor de zogenaamde decentralisatie-uitkeringen. Deze uitkeringen hebben wel een relatie met een specifieke taak, maar het staat de provincies vrij om meer of minder geld dan de decentralisatie-uitkering te besteden aan de uitvoering van de taak. In een aantal gevallen betreft de decentralisatie-uitkering incidentele middelen voor de uitvoering van een bepaald project waarbij ook andere partijen zijn betrokken en waarbij afspraken zijn gemaakt over de omvang van de inzet van de middelen. In die gevallen is er sprake van bestuurlijke of juridische beklemming. Specificatie van de uitkering Provinciefonds (bedragen x € 1 mln) Onderwerp

Bedrag

Meicirculaire 2014 119,4

Algemene uitkering Decentralisatie-uitkeringen

26,3

Totaal Meicirculaire 2014

145,7 -1,5

Behoedzaamheid (zie ook Budgettair kader, paragraaf Financiële ruimte, onderdeel 3)

3,3

Bijdrage DLG (zie ook Budgettair kader, paragraaf Financiële ruimte, onderdeel 6)

147,5

Totaal Provinciefonds Begroting 2015 Overzicht decentralisatie-uitkeringen Meicirculaire 2014 (bedragen x € 1 mln) Onderwerp

Bedrag

Natuur (nieuw)

14,8

FES-gelden bedrijventerreinen

6,0

Monumentenzorg

3,0

Sterke regio's

2,3

Zwemwaterrichtlijn

0,2

Totaal decentralisatie-uitkeringen

26,3

Hieronder volgt een nadere toelichting op eventuele juridische beklemming van de budgetten die zijn gedekt uit de decentralisatie-uitkeringen. Hierbij moet worden opgemerkt dat de decentralisatie-uitkeringen slechts een van de algemene dekkingsmiddelen is, naast bijvoorbeeld de algemene uitkering Provinciefonds en de inkomsten uit de opcenten Motorrijtuigenbelasting. De totale begroting is structureel in evenwicht, maar er is geen één op één relatie aan te geven tussen specifieke exploitatiebudgetten en de algemene dekkingsmiddelen. Natuur In het Natuurpact 2013 is de overdracht van taken en verantwoordelijkheden van Rijk naar provincie vastgelegd. Via de decentralisatie-uitkering ontvangt de provincie een bedrag voor het beheer en de aanleg van natuur. Vanwege een kasschuif is het bedrag in 2014 en 2015 verlaagd. In 2016 en 2017 wordt deze verlaging gecompenseerd met een extra uitkering. De bijdrage in 2015 wordt ingezet voor het natuurbeheer (inclusief N2000). Vanaf 2016 worden de middelen ook ingezet voor de aanleg van de Ecologische Hoofdstructuur. FES-gelden bedrijventerreinen Dit betreft FES-middelen bedrijventerreinen 2012-2015. Er zijn bestuurlijke afspraken gemaakt over de inzet van deze middelen voor Port Valley Stadshavens Rotterdam en Drechtsteden. Voor deze projecten zijn al meerjarige subsidies verstrekt, waarmee het volledige budget van de decentralisatie-uitkering juridisch beklemd is.

19

Sterke regio’s Deze uitkering loopt af in 2016. De uitkering heeft betrekking op Coolport. Middelen van Coolport zijn toegewezen aan het project kwaliteitsnet goederenvervoer. Deze worden gebruikt als dekking voor het MPI en zijn in het geheel juridisch beklemd. Zwemwaterrichtlijn De wet ten aanzien van zwemwater is gewijzigd. Het Rijk verstrekt deze incidentele bijdrage (tot en met 2015) om de wetswijziging door te voeren. Monumentenzorg De monumentenzorg wordt voor de helft (€ 1,5 mln) uitgevoerd binnen de erfgoedlijnen en voor de andere helft (€ 1,5 mln) buiten de erfgoedlijnen. Voor beide zijn subsidieregelingen en plafonds vastgesteld en op basis hiervan zijn beschikkingen opgesteld. Ad. 3 Bijdragen derden (€ 164 mln) Dit betreft hoofdzakelijk bijdragen van het Rijk voor specifieke doelen (€ 133,4 mln). Deze zijn juridisch beklemd. Doeluitkeringen dienen te worden besteed aan het desbetreffende doel. Als dat niet het geval is, bestaat er een terugbetalingsverplichting. Over de besteding wordt verantwoording afgelegd aan het Rijk, bijvoorbeeld door middel van de Verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen (SiSa) bij de jaarrekening. Belangrijkste rijksbijdragen (> € 1 mln) bedragen x € 1 mln

Bedrag

BDU

104,8

Ontwikkelopgave natuur

22,6

Project Mainport Rotterdam

3,6

Voordelta Maasvlakte 2

1,5

Doeluitkeringen waarvoor een terugbetalingsregeling bestaat worden, conform de uitgangspunten van het BBV, op de balans gereserveerd als ze in het jaar van de uitkering niet tot besteding komen. Dit zijn zogenaamde overlopende passiva (OVP). De Brede Doeluitkering (BDU) 2015 bedraagt € 91,8 mln. Daarnaast wordt € 13,0 mln uit de overlopende passiva (OVP) onttrokken. Dit betreft in eerdere jaren ontvangen uitkeringen die in 2015 tot besteding komen. De BDU kent een relatief deel en een absoluut deel. Voor de uitkering in 2015 is dit respectievelijk € 91,6 mln en € 0,2 mln. Het relatieve deel moet, conform de Wet BDU, worden besteed aan Verkeer en vervoer. Binnen het doel verkeer en vervoer bestaat vrijheid voor nadere invulling. De in een bestedingsplan toegekende gelden die vrijvallen kunnen op deze manier een nieuwe bestemming krijgen binnen het doel verkeer en vervoer (art. 1.3 lid 5 uitvoeringsregeling BDU 2013). Het absolute deel van de BDU bestaat uit extra middelen die door het Rijk zijn toegekend voor de uitvoering van specifieke projecten. Als de besteding aan deze projecten lager uitvalt, dienen de middelen te worden terugbetaald. Ze mogen dus niet worden ingezet voor andere mobiliteitsprojecten. Dit is verder uitgewerkt in de op de Wet BDU gestoelde Uitvoeringsregeling BDU en het Bestedingsplan BDU. De BDU maakt onderdeel uit van de SiSa-verantwoording bij de jaarrekening. Naast de rijksbijdragen, waaronder de BDU, zijn er ook overige juridisch beklemde bijdragen van derden (circa € 30,3 mln) waaronder bijdragen van gemeenten en EU-bijdragen. De grootste posten zijn:  € 10,0 mln inkomsten Groenservice Zuid-Holland. Deze zijn juridisch beklemd op basis van dienstverleningsovereenkomsten met de natuuren recreatieschappen.  € 13,0 mln bijdragen aan mobiliteitsprojecten en -activiteiten. Deze middelen zijn juridisch beklemd als gevolg van afspraken met derde partijen. Het gros van deze middelen is projectgebonden. Enkele voorbeelden van activiteiten die hieronder vallen zijn: regionaal overleg verkeersveiligheid, brugbediening, gladheidsbestrijding en exploitatie Waterbus.

20

Ad. 4 Overige baten (€ 37 mln) Dit betreft hoofdzakelijk resultaten uit vermogen (onder andere bespaarde rente € 30,6 mln).

Omvang van de reservepositie Ontwikkeling reservepositie (bedragen x € 1 mln)

Saldo ultimo 2014*

Saldo ultimo 2015

Saldo ultimo 2016

Saldo ultimo 2017

Saldo ultimo 2018

Algemene reserve

69,6

69,6

69,6

69,6

69,6

Programmareserves

345,0

326,2

323,5

337,3

342,0

Totaal eigen vermogen

414,6

395,8

393,1

406,9

411,6

* Het saldo ultimo 2014 betreft de geprognosticeerde standen tot en met Najaarsnota 2014. In voorgaande jaren werd hier de stand tot en met de voorjaarsnota gepresenteerd, omdat de najaarsnota ten tijde van het opstellen van de begroting nog niet is vastgesteld. De standen tot en met Voorjaarsnota zijn: Algemene reserve € 65,5 mln en programmareserves € 353,4 mln.

De geprognosticeerde stand van de programmareserves per ultimo 2015 neemt ten opzichte van de stand tot en met Najaarsnota 2014 af met € 18,8 mln. Hieronder volgt een overzicht op onderwerp van de belangrijkste mutaties groter dan € 1,0 mln. Belangrijkste mutaties programmareserves 2014-2015 Programmareserve Onderwerp 1

Groen en Water

Onttrekking uit reserve

3

2,5

0,2

Sanering glastuinbouw

1,5

0

-1,5

19,3

0

-19,3

Apparaatslasten DLG

3,7

4,6

0,9

IODS

4,1

0,4

-3,7

1,2

1,2

-0,0

Mobiliteit en Milieu Luchtkwaliteit NSL

6

-2,3

Dekking infra-projecten < € 1 mln DBI Egalisatiereserve exploitatie projecten MPI Reserve bereikbaarheid

2,0

0

-2,0

17,7

17,5

-0,2

0,5

30,9

30,4

Reserve kapitaallasten mobiliteit

8,8

0

-8,8

Egalisatiereserve kapitaallasten Kaderbesluit Infra Egalisatiereserve kapitaallasten nota IWA Ruimte, Wonen en Meerjarenplan bodemsanering Economie 2010-2014 Bedrijventerreinen

2,1

0

-2,1

0

3,2

3,2

3,1

0

-3,1

0

1,3

1,3

Coolport-middelen

3,1

2,3

-0,8

Greendeal Zonnepanelen-asbest

1,0

0

-1,0

0

1,1

1,1

5,0

0

-5,0

InnovationQuarter (voorheen ROM Zuidvleugel) Project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder IRP Oude Rijnzone 4

Saldo mutaties

Groene ambities Decentralisatieakkoord natuur

2

Storting in reserve

Integrale Ruimtelijke Projecten Middelen Overige mutaties < € 1 mln Totaal

3,6

0

-3,6

Bestrijding wachtlijsten in de jeugdzorg Restauratie rijksmonumenten en erfgoed Frictiekosten algemeen

1,0

0

-1,0

1,0

0

-1,0

0,3

2,5

2,2

Diverse onderwerpen

3,3

0,7

-2,6

84,8

65,9

18,9

+ = toename geraamde stand reserve; - = afname geraamde stand reserve

21

In de periode vanaf 2014 tot en met 2018 neemt de omvang van de programmareserves per saldo af met € 3,0 mln. Deze daling wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de volgende mutaties: Belangrijkste mutaties programmareserves vanaf 2014-2018 Programmareserve Onderwerp Onttrekking uit reserve 1

2

Groen en Water

Groene ambities

4,2

0,1

-4,1

26,9

0

-26,9

Apparaatslasten DLG

14,0

14,3

0,3

IODS

13,5

0,5

-13,0

Subtotaal

58,6

14,9

-43,7

33,2

52,0

18,8

18,7

60,8

42,1

(0)

(37,6)

(37,6)

8,8 2,1

0 0

-8,8 -2,1

0

29,4

29,4

(0)

(29,4)

(29,4)

62,8

142,2

79,4

Mobiliteit en Milieu Egalisatiereserve exploitatie projecten MPI Reserve bereikbaarheid

waarvan a.g.v. ontwikkeling kapitaallasten Subtotaal Ruimte, Wonen en Meerjarenplan Bodemsanering Economie 2010-2014 Bedrijventerreinen

3,1

-3,1

3,7

2,1

-1,6

8,2

3,5

-4,7

Project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder IRP Oude Rijnzone

15,6

0

-15,6

4,5

0

-4,5

Subtotaal

35,1

5,6

-29,5

Diverse onderwerpen

16,4

7,2

-9,2

(0)

(1,6)

(1,6)

16,4

7,2

-9,2

172,9

169,9

-3,0

Coolport-middelen

Overige mutaties < € 3 mln

Saldo mutaties

Decentralisatieakkoord natuur

waarvan a.g.v. ontwikkeling kapitaallasten Reserve kapitaallasten mobiliteit Egalisatiereserve kapitaallasten Kaderbesluit Infra Egalisatiereserve kapitaallasten nota IWA

3

Storting in reserve

waarvan a.g.v. ontwikkeling kapitaallasten Subtotaal Totaal

Bovenstaand overzicht toont de dalingen van de reserves in programma 1, programma 3 en het saldo van de programma’s 4, 5 en 6. Programma 2 kent een stijging van de programmareserve als gevolg van storting in de reserves met betrekking tot de toegenomen kapitaallasten.

22

EMU-saldo Het EMU-saldo is het totaal aan inkomsten minus de uitgaven van de rijksoverheid, sociale fondsen en lokale overheden (onder andere gemeenten, provincies en waterschappen). Als er sprake is van een negatief EMUsaldo spreken we van een EMU-tekort. Rijk en decentrale overheden hebben afgesproken dat decentrale overheden tezamen een EMU-tekort mogen hebben van 0,5% bbp. Het Rijk stelt (op voorstel van de decentrale overheden) vast wat het maximale aandeel hierin mag zijn van respectievelijk gemeenten, provincies en waterschappen. Vervolgens stelt het Rijk op basis hiervan per individuele decentrale overheid een referentiewaarde vast voor het maximaal toegestane EMU-tekort. Deze wordt jaarlijks geactualiseerd. Voor 2015 geldt voor Zuid-Holland een referentiewaarde van - € 75,2 mln. In 2014 was nog sprake van een waarde van - € 78,8 mln en in 2013 van - € 45,0 mln. In onderstaande tabel staan de meerjarige ontwikkelingen ten aanzien van het EMU-saldo weergegeven. De realisatie over 2013 is afkomstig uit de jaarrekening. Voor de jaarschijf 2014 is de stand van de Begroting 2014 opgenomen. Dit is afwijkend ten opzichte van de presentatie in de Begroting 2014, toen is namelijk de stand van de najaarsnota weergegeven. Het tussentijds berekenen van het EMU-saldo was in IPO-verband afgesproken. Begin 2014 is geconcludeerd dat deze stand sterk afweek van zowel de begrote als de gerealiseerde stand over 2013. Op dit moment worden door diverse provincies pilots uitgevoerd om te komen tot enerzijds een betere raming van het EMU-saldo en anderzijds tot een methode van monitoring van het saldo gedurende een begrotingsjaar. Het jaar 2015 is pilotjaar. Om deze reden is ervoor gekozen om in deze begroting voor de jaarschijf 2014 de begrote stand uit de Begroting 2014 op te nemen. De cijfers voor de jaren 2015 en 2016 zijn gebaseerd op de voorliggende (meerjaren)begroting. EMU-saldo versus maximaal toegestane EMU-tekort (referentiewaarde) (bedragen x € 1 mln) Jaarrekening 2013 Begroting 2014 EMU-saldo -22,5 -161,8 Referentiewaarde 2015 -45,0 -78,8 Verschil 22,5 -83,0 EMU-tekort wordt aangegeven met een negatief bedrag (EMU-saldo)

Begroting 2015 -144,5 -75,2 -69,3

Raming 2016 -115,8 -75,2 -40,6

Wet Houdbare Overheidsfinanciën (HOF) Met ingang van 1 januari 2014 is de wet Houdbare Overheidsfinanciën (HOF) in werking getreden. De wet regelt onder andere dat het Rijk maatregelen kan treffen als decentrale overheden tezamen de EMUtekortnorm (die momenteel 0,5% bbp bedraagt) overschrijden en er meerjarig geen zicht is op verbetering. Bij maatregelen kan gedacht worden aan het faseren van investeringen of (als ultimum remedium) het korten van de algemene uitkering van het Gemeente- en/of Provinciefonds. Rijk en decentrale overheden hebben afgesproken dat er gedurende deze kabinetsperiode geen maatregelen zullen worden genomen bij een overschrijding van de norm. Daarnaast heeft de minister van Financiën in de Tweede en Eerste Kamer aangegeven dat de wet HOF niet ten koste zal gaan van investeringen door decentrale overheden.

23

24

Programma's

25

26

Programma 1 Groen en Water Inleiding Dit programma bevat de volgende doelen, die hierna worden toegelicht: 1.1 Zuid-Holland veilig tegen overstromingen 1.2 Voldoende schoon en zoet water 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie 1.4 Behoud van biodiversiteit 1.5 Ontwikkeling en behoud van waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen De provincie Zuid-Holland draagt samen met Rijk en waterschappen zorg voor een toekomstbestendig waterveiligheidsbeleid dat duurzame ruimtelijke en economische ontwikkelingen in haar regio versterkt. De provincie Zuid-Holland streeft naar een sterke en toekomstbestendige kust en keringen die (blijven) voldoen aan de norm. Naast waterveiligheid wil de provincie Zuid-Holland een goede kwaliteit van het gronden oppervlaktewater bereiken en behouden. Bovendien is de aanwezigheid van voldoende zoet water van strategisch belang; het doel is om te komen tot een duurzame zoetwatervoorziening voor alle afnemers. Waterveiligheid en zoet water zijn ook de centrale thema’s van het Deltaprogramma waaraan de provincie de afgelopen jaren heeft meegewerkt. Het Deltaprogramma wordt steeds concreter en de Deltabeslissingen over waterveiligheid, zoetwaterstrategie, ruimtelijke adaptatie en de Rijn-Maasdelta zullen regionaal verder moeten worden uitgewerkt. Gezien de raakvlakken met andere sectoren zal de rol van de provincie in belang toenemen. In deze collegeperiode wordt prioriteit gegeven aan de groengebieden om de stad. Er wordt een netwerk van goed bereikbare, goed onderhouden groengebieden tot stand gebracht dat voldoet aan de (verschillende) wensen van de inwoners van Zuid-Holland. Prioriteit is gelegd bij ontbrekende schakels in het recreatief netwerk, aantrekkelijke verbindingen tussen de stad en het groen en het structureel regelen van het beheer. De provincie voert samen met haar partners de activiteiten en projecten uit van het Uitvoeringsprogramma Groen. Veel projecten hebben een meerjarig karakter en bevatten dwarsverbanden met andere beleidsvelden. De afronding van de aanleg van recreatiegebieden om de stad is voor een groot deel overgedragen aan regionale partijen. In de afgelopen periode zijn de natuurtaken naar de provincie gedecentraliseerd. In de komende jaren zal de provincie haar rol en verantwoordelijkheden verder moeten gaan invullen en waarmaken. De aanleg van de (herijkte) Ecologische Hoofdstructuur is weer op stoom aan het komen. De programmering is gereed, evenals afspraken met de regio’s over rollen en verantwoordelijkheden. De prioriteit ligt bij de internationale verplichtingen: de instandhouding van de doelen van de Natura-2000-gebieden en het bereiken van de doelen in de Europese Kaderrichtlijn Watergebieden. De provincie wil de diversiteit van de waardevolle en aantrekkelijke landschappen in Zuid-Holland, zoals de veenweidegebieden, de kleipolders en de droogmakerijen, ontwikkelen en behouden. Daarvoor investeert zij in agrarisch ondernemerschap en de kwaliteit van landschap en natuur. Ook investeert zij in initiatieven die leiden tot innovatie bij de grondgebonden landbouw en in verbetering van de agrarische structuur.

27

Middeleninzet programma 1 Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten

155.986

133.323

107.463

87.396

Baten

44.215

45.377

38.629

28.952

-111.771

-87.945

-68.835

-58.445

Bijdrage uit reserve

26.714

18.096

1.462

891

Storting in reserve

1.762

75

0

0

-86.819

-69.924

-67.373

-57.554

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten

90.377

53.894

27.911

15.064

Baten

29.445

30.607

23.859

14.182

-60.932

-23.287

-4.053

-882


26.714

18.096

1.462

891

Storting in reserve

1.762

75

0

0

-35.980

-5.266

-2.591

9

Programma 1 - Groen en Water

Totaal saldo van baten en lasten

Resultaat

Incidentele lasten en baten (bedragen x € 1.000) Programma 1 - Groen en Water


Resultaat

28

Doel 1.1 Zuid-Holland veilig tegen overstromingen Wat willen we bereiken? Zuid-Holland dankt haar bestaan aan een goede en betrouwbare bescherming tegen overstromingen: het is een randvoorwaarde voor de kwaliteit en economische ontwikkeling van de regio. De effecten van klimaatverandering en de druk op de beschikbare ruimte nemen de komende decennia verder toe. We willen toekomstbestendige veiligheid tegen overstromingen realiseren met behoud van de ruimtelijke kwaliteit. Dat doen we onder meer door in samenwerking met Rijk en waterschappen nieuwe beleidsconcepten te introduceren, zoals meerlaagse veiligheid en normering op basis van werkelijke risico’s, met differentiatie van normen binnen een dijkring. Effectindicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

1.1

Aantal inwoners dat getroffen wordt door overstromingen als gevolg van het falen van een waterkering en waarbij de schade nul is

0

0

0

0

0

1.2.

Percentage regionale keringen dat per 31/12 aan de normen voldoet

52% (1.112 km)

63%

67%

71%

75%

Toelichting effectindicator 1.1: De effectindicator is het resultaat van de gezamenlijke inspanning van Rijk, waterschappen, gemeenten en de provincie. Zij hebben ieder hun eigen rol en taak. De provincie stelt onder andere kaders voor de regionale keringen (normering) en ruimtelijk beleid voor binnendijks én buitendijks gebied. Waterschappen toetsen de keringen aan de normen, maken dijkversterkingsprogramma’s en voeren deze uit. De provincie ziet toe op de voortgang. 1.2: De provincie is verantwoordelijk voor normering van de regionale keringen en toezicht op de uitvoering (door de waterschappen). De effectindicator is opgebouwd uit twee parameters: het totale aantal km keringen dat aan de norm voldoet, gedeeld door het totale aantal km keringen dat door de provincie is genormeerd (2126 km).

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 1.1.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van waterveiligheid Deze taak betreft de ontwikkeling en toepassing van ruimtelijke beleidskaders om overstromingen te voorkomen en, mochten die desondanks toch optreden, de gevolgen van overstromingen te minimaliseren. Het gaat hier om de primaire waterkeringen: de kust en de dijken langs grote rivieren. Uitgangspunt is het beleid zoals vastgelegd in de provinciale Visie Ruimte en Mobiliteit (VRM), de provinciale Verordening Ruimte en de Deltabeslissingen. De beleidsontwikkeling concentreert zich op de aandachtsgebieden met overstromingsrisico, uitwerking van het concept ‘meerlaagse veiligheid’ (waterrobuuste inrichting van overstromingsgevoelige gebieden) in het kader van een langetermijnstrategie voor de waterveiligheid. Ten aanzien van de lange termijn strategie zijn in het kader van het Deltaprogramma voorkeursstrategieën ontwikkeld. Het is de taak van de provincie om deze strategieën via integrale uitwerkingen op gebiedsniveau te verbinden met andere ruimtelijke opgaven. Voorbeelden zijn de Alblasserwaard, de Krimpenerwaard, het Eiland van Dordrecht én de gehele kustzone. Binnen deze taak valt ook participatie in Europese en landelijke (kennis)netwerken waar waterveiligheidsbeleid en -uitvoering vorm krijgen. Daartoe behoort de ontwikkeling van innovatieve concepten om veiligheid tegen overstromingen op lange termijn te waarborgen. Tot slot is het accountmanagement naar waterschappen en drinkwaterbedrijven onder deze taak begroot. Dit betreft onder meer de voorbereiding van bestuurlijke (voortgangs)gesprekken, het tijdig signaleren van en anticiperen op mogelijke knelpunten en het, als vervolg op de Wateragenda Zuid-Holland verder vormgeven van de samenwerking tussen provincie en waterschap.

29

De provincie heeft de wettelijke taak om dijkversterkingsplannen van de waterschappen te toetsen op ruimtelijke aspecten en de juridische procedure van de uitvoeringsvergunningen te coördineren. Bij een deel van de bij de tweede toetsronde (2006) afgekeurde dijken is de projectplanprocedure afgerond en zijn de versterkingswerkzaamheden gestart. Voor de resterende afgekeurde dijken wordt in 2015 de projectplanprocedure uitgevoerd. Het kustprogramma heeft tot doel de kust veilig en aantrekkelijk te maken voor de huidige en komende generaties. De provincie is betrokken bij twee onderdelen: de versterking van de zwakke schakel Katwijk en de Zandmotor. De uitvoering bij Katwijk is inmiddels bezig en in het najaar 2015 is het gehele werk afgerond. De Zandmotor is als pilotproject voor innovatieve kustbescherming aangelegd. De provincie is verantwoordelijk voor het beheer (natuur en zwemveiligheid) en monitoring van de ontwikkeling van de Zandmotor. Taak 1.1.2 Zorg dragen voor veilige regionale keringen Volgens de Waterwet en het bestuursakkoord Water is de provincie Zuid-Holland kaderstellend voor de regionale keringen. In Zuid-Holland gaat het om boezemkaden, compartimenteringskeringen (droge dijken) en voorlandkeringen (keringen rondom buitendijks gelegen polders). Deze keringen liggen in de beheergebieden van in totaal zeven waterschappen. De provincie Zuid-Holland is namens de provincies Noord-Holland, Utrecht en Gelderland penvoerder voor vijf van deze waterschappen. De kaderstelling betreft het vastleggen van veiligheidsnormen in provinciale waterverordeningen. Binnen deze taak valt ook de coördinatie van het Uitvoeringsbesluit 2014, waarin voor de periode 2015 tot 2030 afspraken zijn gemaakt over de aanpak (toetsing, versterking, monitoring) van genormeerde boezemkaden. Voorts heeft de provincie leidraden vastgesteld voor toetsen, verbeteren en beheer en onderhoud van regionale waterkeringen. Bij de ontwikkeling en toepassing daarvan wordt samengewerkt met de Stichting Onderzoek Toegepast Waterbeheer (STOWA). Tot slot verzorgt de provincie het onderzoek naar nut en noodzaak van normering. Indien dat onderzoek daartoe aanleiding geeft, dient de provincie de veiligheidsnormen bij provinciale verordening vast te stellen. Prestatie-indicatoren Omschrijving 1.1.2.1

Aantal km regionale kering dat door de provincie is getoetst aan de criteria voor wel of niet normeren (onderzoek afgerond)

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2126

2521

2671

2671

2671

Toelichting prestatie-indicatoren In 2015 en 2016 wordt het stelsel aan compartimenteringskeringen genormeerd.

Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie Bedragen x € 1.000

Jaarrekening 2013

Begroting 2014 na VJN

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

7.332 290 -7.042

4.943 300 -4.643

4.402 300 -4.102

4.415 300 -4.115

4.424 300 -4.124

100 0 39 1.364 0 0 1.503 790 790 -6.329

200 150 0 373 100 0 823 0 0 -3.820

200 0 0 0 100 0 300 0 0 -3.802

200 0 0 0 100 0 300 0 0 -3.815

200 0 0 0 100 0 300 0 0 -3.824

DOEL 1.1 Zuid-Holland veilig tegen overstromingen Lasten 5.536 Baten 439 Totaal saldo van baten en lasten -5.097 Programmareserves Zandmotor 63 Groene ambities (ILG-/niet ILG-doelen) 0 Ontwikkelingsplan Water 61 Zwakke schakels 289 Programmamanagement Kustontwikkeling 0 IRP Delflandse kust 2.000 + Bijdrage uit reserve 2.413 Zandmotor 0 - Storting in reserve 0 Resultaat -2.684

30

Toelichting meerjarenraming De meerjarenraming van de lasten binnen dit doel fluctueert voornamelijk als gevolg van het project Versterken Zwakke Schakel kust bij Katwijk. In 2014 is op basis van het eind 2013 vastgestelde Integraal Versterkingsplan Katwijk € 1,4 mln subsidie verleend aan het Hoogheemraadschap van Rijnland. Van deze subsidie wordt in 2015 het tweede deel ad € 0,4 mln verstrekt.

31

Doel 1.2 Voldoende schoon en zoet water Wat willen we bereiken? De provincie wil een goede kwaliteit van gronden oppervlaktewater en voldoende zoet water bereiken en behouden. Oppervlaktewater In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) zijn normen opgenomen voor een goede chemische en ecologische waterkwaliteit. 126 wateren in Zuid-Holland zijn aangewezen als ‘oppervlaktewaterlichaam’. Doelstelling is in 2015 gemiddeld voor alle oppervlaktewaterlichamen een verbetering van de waterkwaliteit te realiseren en in tien waterlichamen een zodanige verbetering dat volledig (100%) wordt voldaan aan de normen van de Europese Kaderrichtlijn Water. Dit betreft een taak van de waterschappen. Grondwater Zuid-Holland heeft zes Europese KRW-grondwaterlichamen. De verwachting is dat met uitzondering van het grondwaterlichaam Duin-Rijn West deze in 2015 volledig voldoen aan de normen van de Europese Kaderrichtlijn Water. Oorspronkelijk was de verwachting dat ook het waterlichaam Duin-Rijn West aan de norm zou voldoen. De oorzaak dat dit niet haalbaar is, is een technische, namelijk een bijstelling (door het Rijk) van de waarde waaraan wordt getoetst. Er zijn geen verontreinigingen bijgekomen. De verwachting is dat in 2021 dit waterlichaam aan de norm voldoet. Dit betreft een taak van de provincie. Zwemwater In 2015 hebben alle zwemwaterlocaties ten minste een aanvaardbare oppervlaktewaterkwaliteit en hebben zoveel mogelijk locaties een goede of uitstekende kwaliteit. Zoet water Doel is te komen tot een duurzame zoetwatervoorziening voor alle gebruikers, rekening houdend met de ontwikkelingen in aanbod (gevolgen van klimaatverandering, verzilting, ruimtelijke beleidskeuzes) en de ontwikkelingen in de vraag naar zoet water. Specifiek voor de sector glastuinbouw streeft de provincie naar een situatie waarin alleen gebruik wordt gemaakt van duurzame waterbronnen om in de waterbehoefte te voorzien en zo weinig mogelijk grondwater wordt gebruikt. In de Zuidwestelijke-Delta wordt op basis van de nog vast te stellen (oktober 2014) Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer gewerkt aan een maatregelenpakket om de waterkwaliteit te verbeteren. Dit gebeurt onder andere door het getij op de Grevelingen weer mogelijk te maken. Behalve de verbetering van de waterkwaliteit zal dit ook leiden tot verhoging van de ecologische waarde en vergroting van de toeristischeconomische potentie van het gebied. De haalbaarheid van de samenhangend pakket van maatregelen zal mede afhangen van de bereidheid van de regio om mee te financieren. De provincie Zuid-Holland heeft de bereidheid dit te doen en reserveert hiervoor een bedrag van € 10,0 mln. Verwacht wordt dat een definitief voorstel nog in het eerste kwartaal van 2015 aan Provinciale Staten kan worden voorgelegd.

Effectindicator Omschrijving 1.2.

Aantal (en percentage van) KRWwaterlichamen dat aan de KRW-doelen voldoet

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

4 (3%)

10 (8%)

PM

PM

PM

Toelichting effectindicator Om de waterkwaliteit te verbeteren worden veel maatregelen uitgevoerd. Het effect van die maatregelen op de waterkwaliteit wordt niet jaarlijks gemeten, maar eens in de drie jaar. Deze frequentie is landelijk vastgesteld, in overeenstemming met de KRW. Dat heeft technische, financiële en procedurele redenen. Technisch kan het enige tijd duren voordat de waterkwaliteit daadwerkelijk verbetert na uitvoering van een bepaalde maatregel. Het ecosysteem heeft tijd nodig om zich te ontwikkelen. Van belang is daarbij dat een waterlichaam pas de score

32

‘goed’ krijgt als alle kwaliteitselementen (macrofauna, overige waterflora, fytoplankton en vis) voldoen aan de norm. Het kwaliteitselement met de laagste score bepaalt dus de eindscore. Maatregelen leiden tot een verbetering van de waterkwaliteit, maar die verbetering komt niet altijd tot uiting in de totaalscore. Het behalen van de volledige KRW-doelen is sterk afhankelijk van generiek beleid van Europa en het Rijk (milieu, stoffen, landbouw). De meest recente meetronde heeft plaatsgevonden in 2012, in 2015 vindt weer een nieuwe ronde plaats. De streefwaardes voor de jaren 2016-2018 kunnen op dit moment nog niet worden ingevuld, omdat deze deel uitmaken van het Stroomgebiedbeheerplan Rijn-West 2016-2021 (SGBP 2016-2021), waaraan momenteel nog wordt gewerkt. Het SGBP 2016-2021 is een gezamenlijk product van waterschappen en provincies in Rijn-West en zal eind 2014 in ontwerp gereed zijn. Parallel daaraan stellen Gedeputeerde Staten in oktober 2014 een provinciaal KRW-document vast, waarin de cijfers voor Zuid-Holland zijn opgenomen, in lijn met genoemd SGBP 2016-2021.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 1.2.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van schoon en zoet water Deze taak betreft de ontwikkeling van (ruimtelijk) beleid om voldoende schoon en zoet water te realiseren en behouden voor alle gebruikers, rekening houdend met de ontwikkelingen in aanbod (gevolgen klimaatverandering, verzilting, ruimtelijke beleidskeuzes) en de ontwikkelingen in de vraag naar zoet water. Uitgangspunt is het beleid zoals vastgelegd in de provinciale Visie Ruimte en mobiliteit (VRM), de provinciale Verordening Ruimte en in de Deltabeslissingen. Specifiek voor Zuid-Holland gaat het om:  de uitwerking van (beleid voor) een regionaal zoetwatervoorzieningenniveau;  voorbereiding van maatregelen die de zoetwatervoorziening verbeteren en/of zuiniger gebruik stimuleren, onder meer in de greenports;  beïnvloeding van de besluitvorming ten aanzien van de uitvoering van de structuurvisie ‘met zicht op getij Grevelingen en zout Volkerak-Zoommeer’ om de waterkwaliteit van Grevelingen en Volkerak-Zoommeer op orde te krijgen en om de regionale gebiedsontwikkeling rond deze waterbekkens (waaronder de getijcentrale in de Brouwersdam) te kunnen stimuleren. Voor zoet water is geen separate indicator opgenomen. Metingen van het chloridegehalte (de indicator voor zoet water) zijn onderdeel van het KRW-monitoringsprogramma. Taak 1.2.2 Afspraken maken met waterschappen over de kwaliteit van het oppervlaktewater De opgave komt voort uit de Europese Kaderrichtlijn Water en de Waterwet. De provincie is verantwoordelijk voor het aanwijzen van KRW-oppervlaktewaterlichamen, het vaststellen van water-kwaliteitsdoelen en momenten van doelbereik. Ook voor oppervlaktewaterkwaliteit in algemene zin (naast KRW) is de provincie verantwoordelijk voor regionale beleidskaders. Fysieke waterkwaliteitsmaatregelen worden uitgevoerd door waterschappen. Binnen deze taak valt ook het beleid over de aanpak van wateroverlast. De provincie stelt per verordening normen vast voor bergings- en afvoercapaciteit van watersystemen, gericht op bescherming tegen wateroverlast. Zij ziet toe op de processen om aan die normen te voldoen. De uitvoering en financiering van maatregelen in KRW-oppervlaktewaterlichamen is in de meeste gevallen een taak van de waterschappen. Inzet van de provincie is om te komen tot zoveel mogelijk integrale projecten via koppelingen van KRW-maatregelen aan groene beleidsopgaven (EHS, Natura 2000) van de provincie. Daarbij zoeken wij ook naar (co)financieringsmogelijkheden vanuit Europese subsidieprogramma’s. Prestatie-indicatoren Omschrijving 1.2.2.1

Percentage provinciale Europese Kaderrichtlijn Water-maatregelen voor oppervlaktewater dat per 31/12 is uitgevoerd

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

12% (2)

94% (16)

100%(17)

PM

PM

33

Toelichting prestatie-indicatoren De indicator betreft alleen die KRW-maatregelen, waar de provincie een verantwoordelijkheid heeft. Het betreft de ‘KRW-synergieprojecten’ en een aantal (andere) maatregelen in het beheergebied van waterschap Hollandse Delta. De streefwaardes voor de jaren 2016-2018 kunnen op dit moment nog niet worden ingevuld, omdat deze deel uitmaken van het Stroomgebiedbeheerplan Rijn-West 2016-2021 (SGBP 2016-2021). Zie toelichting bij effectindicator 1.2. Taak 1.2.3 Uitvoeren maatregelen voor goede kwaliteit van het grondwater De opgave komt voort uit de Europese Kaderrichtlijn Water en de Waterwet: de provincie is expliciet verantwoordelijk voor het bereiken en behouden van ‘een goede toestand’ van het grondwater. Deze opgave betreft de gehele provincie, maar concentreert zich in drinkwaterbeschermingsgebieden en Natura 2000gebieden. De taak betreft:  uitvoeren KRW-maatregelen zoals vastgelegd in Stroomgebiedbeheerplan Rijn-West;  planvorming grondwaterbeleid;  monitoring grondwater en opzet integrale meetnetten in Natura 2000-gebieden;  beleid gericht op bescherming drinkwaterwinningsgebieden;  ontwikkeling (beleids)maatregelen tegen verdroging. Prestatie-indicatoren Omschrijving 1.2.3.1

Percentage van het (provinciale) Europese Kaderrichtlijn Water-maatregelenpakket voor grondwater dat per 31/12 is uitgevoerd

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

52% (34)

100% (66)

PM

PM

PM

Toelichting prestatie-indicatoren e In het 1 Stroomgebiedbeheerplan Rijndelta 2010-2015 (SGBP-1) zijn in totaal 66 grondwater (gerelateerde) maatregelen opgenomen. Het betreft maatregelen in Natura 2000-gebieden, onderzoek naar en sanering van verontreinigde locaties in drinkwaterwinningsgebieden en overige (onderzoeks)maatregelen. Ruim de helft van deze maatregelen is inmiddels uitgevoerd en van het resterende deel is ruim 80% in voorbereiding of in uitvoering. De streefwaardes voor de jaren 2016-2018 kunnen op dit moment nog niet worden ingevuld, omdat deze deel uitmaken van het Stroomgebiedbeheerplan Rijn-West 2016-2021 (SGBP 2016-2021). Zie toelichting bij effectindicator 1.2.

Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie Bedragen x € 1.000 Doel 1.2 Voldoende schoon en zoet water Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Raingain Decentralisatieakkoord natuur Stimulering duurzame energie + Bijdrage uit reserve Raingain - Storting in reserve Resultaat

Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

5.751 2.208 -3.543

5.919 1.426 -4.493

14.575 1.383 -13.192

3.902 1.370 -2.532

3.914 1.370 -2.544

3.922 1.370 -2.552

71 0 230 301 230 230 -3.472

96 0 0 96 0 0 -4.397

0 642 0 642 0 0 -12.550

0 0 0 0 0 0 -2.532

0 0 0 0 0 0 -2.544

0 0 0 0 0 0 -2.552

Toelichting meerjarenraming In de Zuidwestelijke Delta wordt op basis van de nog vast te stellen (oktober 2014) Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer gewerkt aan een maatregelenpakket om het getij op de Grevelingen en een zout Volkerak-Zoommeer mogelijk te maken. De haalbaarheid zal mede afhangen van de bereidheid van de regio

34

om mee te financieren. De provincie Zuid-Holland reserveert hiervoor een bedrag van € 10,0 mln als bijdrage aan de maatregelen. Als gevolg van een subsidietoezegging voor de synergieprojecten wordt in 2015 € 0,6 mln uit de programmareserve onttrokken. De lasten nemen tussen 2014 en 2016 af met € 1,2 mln als gevolg van een daling van de apparaatslasten.

35

Doel 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie Wat willen we bereiken? Voldoende mogelijkheden voor de beleving van groen en voor ontspanning zijn belangrijk voor het leefklimaat van de inwoners van Zuid-Holland. Voor veel inwoners is een aantrekkelijk groengebied niet op korte afstand van de woning beschikbaar. De inzet is om naast de aanleg van nieuwe groengebieden te zorgen voor goed bereikbare en toegankelijke recreatie- en natuurgebieden. De kwaliteit van de gebieden wordt op voldoende niveau gebracht of gehouden, zodat de gebieden aantrekkelijk zijn. Naast de recreatie- en natuurgebieden gaat het om het recreatief gebruik van het landelijk gebied. Ook de economie in het landelijk gebied rond de steden heeft daar baat bij. Prioriteit wordt gegeven aan: • het groen direct om de stad; • de verbindingen tussen de steden en het landelijke gebied; • het in balans brengen van doelen en middelen, en • het beheer en onderhoud van de groengebieden. De provincie blijft zich hiervoor inzetten en heeft € 100,0 mln extra beschikbaar gesteld voor het groen in de stedelijke omgeving. De besteding van deze € 100,0 mln verloopt in fasen. De uitgangspunten voor de besteding zijn vastgelegd in de Beleidsvisie Groen en het Uitvoeringsprogramma Groen. De verstrekking van subsidies gebeurt via de Uitvoeringsregeling Groen. Een deel van het budget is gereserveerd met oog op de risicobeheersing van de decentralisatie van de rijkstaken en de daarmee gepaard gaande bezuiniging. De risico’s zijn inmiddels afgewikkeld en het gereserveerde bedrag is weer volledig beschikbaar. De besteding van de extra middelen gebeurt in nauw overleg met partijen in de regio. Dit kost tijd, ook omdat aan veel bestedingen voorwaarden van co-financiering zijn verbonden. Effectindicatoren 1.3.a

1.3.b

Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

Procentuele jaarlijkse groei van - de bezoekersaantallen - de recreatieplaatsen in Zuid-Holland

23.500.000 131.000

+1% +5%

+1% +6%

+1% +3%

+1% +1%

71% (2012)

71%

71%

71%

71%

Percentage van de inwoners in Zuid-Holland dat aangeeft dat zij tevreden zijn over groenvoorzieningen in de buurt

Toelichting effectindicatoren 1.3.a: In de komende jaren wordt het RodS-programma (Recreatie om de Stad) afgerond. Daardoor groeien de recreatiemogelijkheden. Als indicatoren zijn genomen het aantal bezoekers en het aantal recreatieplaatsen. Het aantal recreatieplaatsen wordt berekend op basis van het areaal recreatiegebieden en de gemiddelde opvangcapaciteit (onder andere afhankelijk van toegankelijkheid, soort inrichting en aantrekkelijkheid) van elk ingericht recreatiegebied of recreatieve verbinding. De prestaties van effectindicator 1.3a zijn bijgesteld op basis van de geactualiseerde planning voor het gereedkomen van de recreatiegebieden. 1.3b: De indicator over de waardering en beleving van recreatiegebieden is toegevoegd op basis van een door Provinciale Staten aangenomen amendement. Het percentage van de nulmeting is gebaseerd op het Continue VrijeTijds Onderzoek (CVTO) verricht in 2013. De ambitie van het college is het gelijkhouden van de waardering van het regionaal groen in de woonomgeving door het verbeteren van de recreatieve stad-landverbindingen, routenetwerken en kwaliteitsimpulsen in bestaande groengebieden.

36

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 1.3.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van groen De Beleidsvisie Groen en het Uitvoeringsprogramma Groen vormen het beleidsmatige en uitvoeringskader voor dit doel. Nieuwe investeringen worden gedaan in het groen nabij de steden en de stad-landverbindingen. Voortgezet wordt de verbetering van de organisatie van het recreatiebeheer en het Innovatiekader grondgebonden Landbouw in Zuid-Holland. Na de inwerkingtreding van de nieuwe Wet Natuurbescherming wordt de provinciale natuurvisie vastgesteld. Daarnaast worden nieuwe verordeningen vastgesteld voor de goedkeuring van Faunabeheerplannen en de begrenzing van wildbeheereenheden. Taak 1.3.2 Verwerven en inrichten van recreatiegebieden Het programma Recreatie om de Stad (RodS) wordt afgerond waardoor voldoende recreatiegebieden rond het stedelijk netwerk ontstaan. Dit resulteert uiteindelijk in meer gebruik door de bewoners en bezoekers van de recreatiegebieden. Voorwaarde bij realisatie is dat het beheer van de gebieden is gewaarborgd. Daarnaast wordt buiten het RodS-programma met het 'Buijtenland van Rhoon' circa 600 ha natuuren recreatiegebied op Midden-IJsselmonde gerealiseerd. De wijze van uitvoering is bijgesteld op basis van het advies van Veerman van juni 2014. Het Buijtenland van Rhoon maakt onderdeel uit van de 750 ha natuuren recreatiegebied in het kader van het Project Mainportontwikkeling Rotterdam. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

1.3.2.1

Jaarlijkse groei van het aantal hectare verworven recreatiegebieden

1256 ha (gerealiseerd 2007-2012)

100

40

0

0

1.3.2.2

Jaarlijkse groei van het aantal hectare ingericht recreatiegebied

1082 ha (gerealiseerd 2007-2012)

325

425

235

47

Toelichting prestatie-indicatoren 1.3.2.1 en 1.3.2.2: De groei van het aantal ha verworven en ingericht recreatiegebied is aangepast naar aanleiding van de geactualiseerde uitvoeringsplannen van de Nieuwe Driemanspolder, Bentwoud en de Groenzone. Taak 1.3.3 Oplossen van knelpunten en vergroten van het aantal verbindingen (wandelen fietspaden) en (vaar)routes Het verbeteren van de stad-land verbindingen en de recreatieve routes en netwerken voor wandelen, fietsen en varen rond de steden is belangrijk voor de ontsluiting van recreatiegebieden. Het aantal verbindingen neemt toe door de aanleg van nieuwe verbindingen en paden en door de aanpak van recreatieve knelpunten. De toename van het aantal kilometers wandelverbindingen komt grotendeels voort uit het Wandelrouteplan. De uitvoering van het provinciale wandelroutenetwerk is vanaf 2014 geïntensiveerd met middelen vanuit het Hoofdlijnenakkoord. Met betrekking tot de fietsroutes is de verwachting dat in 2016 ongeveer de helft van alle knelpunten in de regionale fietsroutenetwerken is opgelost. Daarnaast is het van belang om robuuste verbindingen met de recreatiegebieden te realiseren, waar mogelijk gekoppeld aan ontwikkeling van zogeheten ‘poorten’. Het recreatieve fietsnetwerk wordt mede mogelijk gemaakt door projecten van het provinciaal fietsbeleid. Op het gebied van de watersport wil de provincie een net van bevaarbare wateren als één aantrekkelijk, gedifferentieerd en samenhangend Basisrecreatietoervaartnet (BRTN) behouden en verbeteren. Een van de verbeteringen bestaat uit het voldoen aan de eisen van de BRTN ten aanzien van de openingstijden van bruggen en sluizen voor het recreatietoervaartnetwerk. Dit wordt in 2015 afgerond.

37

Een nieuwe beleidsvisie op het BRTN voor de periode 2015-2021 wordt in samenwerking met de andere provincies en het Rijk ontwikkeld door de Stichting Recreatie Nederland. Prestatie-indicatoren Omschrijving 1.3.3.1

Jaarlijkse groei van het aantal kilometer recreatieve stad-landverbindingen: - nieuw - verbeterd

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

115 km 0 km

650 km 25 km

800 km 25 km

100 km 25 km

0 km 25 km

Toelichting prestatie-indicatoren De toename van de recreatieve stad-landverbindingen heeft met name betrekking op nieuwe wandelverbindingen. Voor 2015 zijn de volgende wandelroutenetwerken in beeld: wandelroutenetwerk Albrandswaard (75 km, aanvullend op het wandelroutenetwerk Deltapoort), wandelroutenetwerk rond Oegstgeest en Katwijk (60 km aanvullend op het netwerk Bollenstreek), wandelroutenetwerk rond Gouwe Wiericke (190 km), wandelroutenetwerk Goeree-Overflakkee (245 km) en Drechtsteden (152 km). Een deel van deze projecten is meerjarig en loopt door tot 2016. Het wandelroutenetwerk voor Hof van Delfland (800 km) zal deels in 2015, deels in 2016 worden opgeleverd. Plannen voor wandelroutenetwerken zijn nog in ontwikkeling in onder andere de Hoeksche Waard en het gebied rond Alphen aan den Rijn. Taak 1.3.4 Ontwikkelen van bestaande groengebieden Het aanbod van recreatieve voorzieningen bepaalt de aantrekkelijkheid en daarmee het gebruik van een recreatiegebied. Initiatieven om meer voorzieningen aan te leggen (mede afgestemd op de gevarieerde vraag naar recreatie, die in de Leefstijlatlas in kaart is gebracht) en om voorzieningen te verbeteren worden gestimuleerd en gefaciliteerd. Dat resulteert in een beter recreatief aanbod. Om de kwaliteit van de bestaande groengebieden te verhogen heeft de provincie vanuit de € 100,0 mln middelen beschikbaar gesteld voor investeringen die leiden tot meer bezoekers, een hogere waardering van de terreinen en/of meer biodiversiteit. Prestatie-indicatoren Omschrijving 1.3.4.1

Aantal hectare recreatief gebied dat jaarlijks wordt heringericht

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

0 ha

300 ha

400 ha

300 ha

0 ha

Toelichting prestatie-indicatoren De subsidieparagraaf ‘Kwaliteitsimpuls Bestaande Groengebieden’ als onderdeel van de Uitvoeringsregeling Groen is per 1 juli 2014 operationeel. Van de ingediende projectaanvragen in 2014 zullen de eerste in 2015 tot herinrichting leiden. Taak 1.3.5 Efficiënt organiseren van recreatiebeheer In 2015 vervolgt de provincie het in eigendom en/of beheer overdragen van de provinciale recreatiegebieden. Daarbij worden met gebiedspartners zo mogelijk afspraken gemaakt over een kwaliteitsimpuls in bestaande recreatiegebieden. De vernieuwing van beleidsinstrumenten en de organisatie van het groenbeheer worden samen met terreinbeheerders, maatschappelijke organisaties en private initiatiefnemers uitgewerkt in beheerafspraken en uitvoeringsprojecten. De provincie initieert en faciliteert een strategisch overleg op bovenregionaal niveau, waar afspraken worden voorbereid over de borging van het groenbeheer en de toekomstige recreatieve ontwikkeling in de regio. De provincie voert regie op het recreatiebeleid op het bovenregionale schaalniveau en trekt zich terug uit de overleggen over het operationeel recreatiebeheer, maar blijft financieel bijdragen aan recreatiebeheer. Deelname aan de (opgeschaalde) natuuren recreatieschappen wordt waar nodig gecontinueerd.

38

Prestatie-indicatoren Omschrijving 1.3.5.1

Gemiddeld aandeel in de kosten van recreatiebeheer door andere partijen

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

67%

71%

73%

75%

75%

Toelichting prestatie-indicatoren De prestatie-indicator geeft aan dat door het delen van de verantwoordelijkheid voor het regionaal groenbeheer met meer en andere partners, het provinciaal aandeel in kosten van het recreatiebeheer wijzigt. Daarbij is de overdracht van provinciale recreatiegebieden in de komende jaren het meest bepalend. De financiële verhoudingen zullen navenant wijzigen. Omdat de overdracht van de overige provinciale recreatiegebieden tot 2017 duurt en het langer duurt voordat inverdienmogelijkheden (bijvoorbeeld door verhoging erfpachten en overige maatschappelijke betrokkenheid bij het recreatiebeheer) substantieel zijn toegenomen, is de prognose tot 2017aangepast.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

DOEL 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Groene subsidies Visiebeheer Decentralisatieakkoord natuur Groene ambities (ILG-/niet ILG-doelen) Vlietland 1%-regeling Kunst 2012 DP RodS-projecten Achterstallig onderhoud provinciale recreatiegebieden + Bijdrage uit reserve Groene ambities (ILG-/niet ILG-doelen) Decentralisatieakkoord natuur - Storting in reserve Resultaat

78.231 126.483 48.252

83.629 21.198 -62.431

60.396 13.864 -46.532

45.868 20.604 -25.264

37.081 19.811 -17.270

25.402 10.255 -15.147

660 339 0 2.481 202 0 1.500 384

238 35 3.000 4.468 83 9 760 0

0 0 10.000 898 83 13 0 0

0 0 5.200 906 82 13 0 0

0 0 0 0 82 145 0 0

0 0 0 0 82 0 0 0

5.567 3.000 78.994 81.994 -28.176

8.593 9.700 0 9.700 -63.538

10.994 0 0 0 -35.538

6.201 0 0 0 -19.063

227 0 0 0 -17.042

82 0 0 0 -15.065

Toelichting meerjarenraming De meerjarenraming van de lasten binnen dit doel is gebaseerd op de programmering zoals opgenomen in het Uitvoeringsprogramma Groen (UPG). Voor dit doel gaat het in de eerste plaats om het afronden van de ontwikkeling van de projecten Recreatie om de Stad (RodS) 'het Bentwoud en Balij/Bieslandse Bos'. De uitvoering het RodS-project Ontwikkeling Bentwoud loopt tot in 2016. In 2014 staat ruim € 11,0 mln uitgaven gepland, terwijl voor 2015 ruim € 5,0 mln en voor 2016 ruim € 3,0 mln gepland staan. In 2014 zijn de laatste overeenkomsten met externe gebiedspartijen getekend en afgerekend. In het UPG is geld gereserveerd voor integrale gebiedsdeals, de kwaliteitsverbetering van recreatiegebieden en routenetwerken. Voor de uitvoering is in 2015 bijna € 5,0 mln begroot en voor 2016 bijna € 7,0 mln, waarna in 2017 bijna € 4,0 mln en in 2018 bijna € 2,0 mln begroot staan.

39

Naar aanleiding van het advies van oud-minister Veerman over het Project Mainport Rotterdam (PMR) wordt voorgesteld om het gebied geleidelijk in te richten via een proces met een programmatische aanpak en flexibiliteit in de realisatie. Volgens de huidige planning nemen de lasten af van ruim € 8,0 mln in 2014 naar € 1,0 mln per jaar in de jaren 2015 tot en met 2017. Door de genoemde flexibiliteit in de realisatie kan hier in de toekomst verandering in komen.

40

Doel 1.4 Behoud van biodiversiteit Wat willen we bereiken? Na de vaststelling van de herijkte Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en de Uitvoeringsstrategie EHS is de ambitie om in 2015 grote vooruitgang te boeken bij de aanleg van de EHS (of Nationaal Natuur Netwerk (NNN)). Prioriteit daarbij heeft de natuur in de veenweidegebieden, gevolgd door de afronding van de Deltanatuurprojecten. Voor elk Natura 2000-gebied wordt een beheerplan opgesteld. Daarin wordt bepaald hoe de natuurdoelen worden gerealiseerd. Ook worden de economische activiteiten in en rond het gebied beoordeeld. Na vaststelling van het beheerplan zijn de activiteiten voor de Natuurbeschermingswet vergunningvrij. Op dit moment is voor 5 van de 23 Zuid-Hollandse gebieden een definitief beheerplan vastgesteld. In 2015 moet voor alle gebieden een beheerplan zijn vastgesteld, behalve voor het gebied Krammer-Volkerak. Voor dat gebied is nog geen definitief aanwijzingsbesluit vastgesteld. De Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is het beleid waarmee Nederland het hoofd biedt aan de problematiek rond stikstof en natuur/economische ontwikkeling. De PAS borgt dat doelstellingen van het Europese natuurbeleid worden gehaald en creëert tegelijk ruimte voor gewenste economische ontwikkeling. De planning is dat na de ter visielegging door het Rijk het PAS-programma in de loop van 2015 operationeel is. Effectindicatoren Omschrijving 1.4.a

Ontwikkeling natuurkwaliteit Zuid-Holland op basis van Alterrasystematiek (index ten opzichte van 2010)

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

100

100

100

105

110

1.4.b

Percentage soorten en habitattypen in Soorten Soorten Soorten Soorten Soorten 49% natuurgebieden met vastgesteld beheerplan 40% 49% 49% 49% Habitattype Natura 2000, dat voldoet aan Habitattype Habitattype Habitattype Habitattype 27% instandhoudingsdoelstellingen Natura 2000 100% 27% 27% 27% (53.643) (areaal binnen vastgestelde beheerplannen (15.164 ha) (50.866) (53.643) (53.643) Natura 2000)* * Bij de start van een beheerplanperiode wordt dit gemonitord en vastgesteld. De metingen worden gemiddeld 1 keer in de 6 jaar uitgevoerd.

Toelichting effectindicatoren 1.4.a: Het provinciaal natuurbeleid is gericht op het tegengaan van de achteruitgang van de biodiversiteit in de provincie. Een grote bijdrage wordt geleverd door aanleg van nieuwe natuur. Voor de kenmerkende gebiedstypen in Zuid-Holland wordt jaarlijks een index opgesteld als indicator voor de natuurkwaliteit in de provincie. Aan de hand hiervan meet de provincie of de stand still situatie wordt bereikt. De kenmerkende natuurgebiedstypen in de Ecologische Hoofdstructuur zijn: (half) natuurlijk grasland, bos, duin en moeras en agrarisch gebied buiten de Ecologische Hoofdstructuur. In de Beleidsvisie Groen zijn naast de realisatie van nieuwe natuur (EHS) zogenaamde flankerende maatregelen benoemd die eveneens bijdragen aan het tegengaan van de achteruitgang van de biodiversiteit. De flankerende maatregelen zijn uitgewerkt in projectafspraken. Dit betreft onder andere een pilot groenblauwe dooradering, waarvan de resultaten in 2015 worden opgeleverd. Het huidige stelsel voor agrarisch natuurbeheer wordt in 2015 herzien van individuele contracten naar gebiedscollectieven. De doelstelling is dat het nieuwe stelsel agrarisch natuurbeheer vanaf 1 januari 2016 operationeel is. Ten slotte wordt in 2015 een beleidsregel geschreven voor tijdelijke natuur. Met de vaststelling van deze nieuwe beleidsregel wordt tijdelijke natuur zoveel mogelijk meegenomen in de gebiedsafspraken. Het streven is met deze set aan maatregelen de achteruitgang van de biodiversiteit om te buigen in een toename. Het is bekend dat de genoemde maatregelen, inclusief de aanleg van nieuwe natuur, enige tijd nodig hebben om resultaten te laten zien. Met name de ontwikkeling van vegetatie heeft meer tijd nodig. Daarom dient vergelijking van de biodiversiteitsgraadmeter met de nodige voorzichtigheid te gebeuren, ook omdat toevalsfactoren een rol 41

spelen. Bovendien gaat het om een langjarige trend waar ook andere factoren (onder andere klimaat en dergelijke) dan het provinciale beleid op van invloed zijn. Daarom wordt tot en met 2016 uitgegaan van een stabiele situatie van de biodiversiteitsgraadmeter. 1.4.b: In deze begroting is de indicator voor de instandhoudingsdoelstellingen uitgebreid. De score voor habitatinstandhoudingsdoelen is aangevuld met de score voor instandhoudingsdoelen voor soorten (planten en dieren). Daarmee wordt een genuanceerd inzicht geboden in het beleidseffect dat beter aansluit op de Natura 2000 aanwijzigingsbesluiten waarin ook de doelstellingen voor habitattypen en soorten worden onderscheiden. Uitleg van de getallen voor 2015 is als volgt: Soort 49%: voor 49% van alle instandhoudingsdoelstellingen voor soorten in al definitief vastgestelde beheerplannen is het oordeel dat de kwaliteit van het leefgebied goed is; Habitattype 27%: voor 27% van het oppervlak dat als habitattype gekwalificeerd is in al definitief vastgestelde beheerplannen, is het oordeel dat de kwaliteit goed is; (50.866): dit is het totaal aantal ha Natura 2000-gebied waarvoor een definitief vastgesteld beheerplan is. Niet al deze hectares zijn habitattype of leefgebied voor Natura 2000-soorten. Ook is in de nulmeting de score toegevoegd voor de drie Natura 2000-gebieden waarvoor de definitieve beheerplannen zijn vastgesteld vóór 2012. De provincie streeft ernaar om vanaf 2016 voor alle Natura 2000-gebieden te beschikken over vastgestelde beheerplannen. Een beheerplan heeft een doorlooptijd van zes jaar, waarna een nieuw beheerplan wordt opgesteld voor een volgende beheerperiode. Voor de eerste beheerplannen zal vanaf 2015 de volgende beheerperiode starten. Bij de eerste beheerperiode is er gekozen voor het behoud van de instandhoudingsdoelstellingen. Vanaf de tweede beheerperiode wordt er actief gewerkt om de instandhoudingsdoelstellingen te verbeteren.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 1.4.1 Verwerven en inrichten van de Ecologische Hoofdstructuur De Uitvoeringsstrategie EHS (januari 2014 vastgesteld) is de basis van de uitvoering van de investeringen in de Ecologische Hoofd Structuur (EHS). Het Natuurpact (september 2013) vormt de basis voor de financiering: het principe van grond voor grond en de ontvangst van extra middelen in het Provinciefonds vormen de dekking voor de opgave. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

1.4.1.1

Jaarlijkse groei van het aantal hectare nieuw verworven natuurgebied

2211 ha (gerealiseerd 2007 t/m 2011)

200 ha

250 ha

250 ha

250

1.4.1.2

Jaarlijkse groei van het aantal hectare nieuw ingericht natuurgebied

1939 ha (gerealiseerd 2007 t/m 2011)

350 ha

490 ha

450 ha

450

1.4.1.3

Jaarlijkse groei van het aantal kilometer nieuwe provinciale ecologische verbindingen

29 km per 31-12-2011 (sinds 2007)

12 km

12 km

12 km

12 km

Toelichting prestatie-indicatoren Voor de veenweidegebieden Krimpenerwaard en Gouwe Wiericke/De Venen is de planning dat begin 2015 een Uitvoeringsovereenkomst met de gebieden wordt gesloten. Hierna ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering bij de regio’s en komt de provincie meer op afstand te staan. De integrale opgave bestaat uit de natuuropgave, water en bodem, recreatie en agrarisch ondernemerschap. Voordeel van deze aanpak is een breed draagvlak in de regio, waardoor de realisering sneller van de grond komt. In de begroting leidt dit tot hogere ambities voor grondverwerving en inrichting conform de Uitvoeringsstrategie EHS, inclusief ecologische verbindingszones.

42

De verbindingszones maken onderdeel uit van de integrale gebiedsafspraken waarbij sprake is van cofinanciering door de gebiedspartners. De ambitie van de aanleg van ecologische verbindingszones is verhoogd op basis van geactualiseerde plannen voor EHS. Taak 1.4.2 Op niveau houden van bestaande natuurkwaliteiten In 2015 faciliteert de provincie de betrokken regionale organisaties in het uitwerken van het Kader Agrarisch Natuurbeheer 2016, zodat daarmee bijgedragen kan worden aan de internationale verplichtingen voor natuur en water. Het natuurbeheer binnen de Ecologische Hoofdstructuur en het agrarisch natuurbeheer (buiten de EHS) stemt de provincie onderling goed op elkaar af, waarbij optimaal de Europese cofinanciering vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wordt benut om de gestelde natuuren waterdoelen te bereiken. In 2015 wordt het provinciale Natuurbeheerplan geactualiseerd voor het Agrarisch Natuurbeheer 2016. Nieuwe beleidsindicatoren worden ontwikkeld en een nulmeting opgesteld, zodat per 2016 de kwaliteiten van het natuurbeheer en het agrarisch natuurbeheer kunnen worden gemeten en in beeld worden gebracht. De effecten van het nieuwe beleid zullen pas na verloop van jaren inzichtelijk kunnen worden gemaakt. Naar verwachting zal in 2015 de nieuwe Wet natuurbescherming in werking treden, waarmee wettelijke taken van het Rijk op het gebied van natuur, flora en fauna worden overgeheveld naar de provincies. De inbedding van deze taken in het staande beleid en met name de uitvoering zal in 2015 worden gerealiseerd. Bij de Voorjaarsnota 2015 zal duidelijkheid worden geboden over de consequenties van de nieuwe wet voor de begroting. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

1.4.2.1

Percentage bestaand natuurgebied dat per 31/12 voldoet aan vastgestelde beheerplannen

100% (13.000 ha)

100%

PM

PM

PM

1.4.2.2

Percentage agrarisch gebied dat per 31/12 voldoet aan het basisniveau in vastgestelde beheerplannen

100% (19.424)

100%

PM

PM

PM

Toelichting prestatie-indicatoren De prestatie-indicatoren geven aan dat in 2015 op de natuurterreinen en het agrarisch gebied voldaan wordt aan de gestelde beheerplannen c.q. aan het basisniveau voor zover de provincie het beheer subsidieert. De beleidsindicatoren voor 2016 en volgende jaren worden gewijzigd met het nieuwe beleidskader Agrarisch Natuurbeheer 2016 en de aanpassing van het Provinciaal Monitoringprogramma Biodiversiteit. Daarom zijn de indicatoren op PM gezet. In de aanpassing zal het advies van de Randstedelijke Rekenkamer over het monitoren van provinciaal Natuurbeleid worden betrokken. Nieuwe indicatoren zullen in de Voorjaarsnota 2015 worden voorgelegd. Taak 1.4.3 Inzetten op particulier natuurbeheer De provincie stimuleert en faciliteert natuurbeheer door particulieren op hun eigendommen. De nieuwe natuur die daarmee wordt gerealiseerd is onderdeel van de herijkte ontwikkelopgave EHS. De jaarlijkse groei is nog gebaseerd op subsidieaanvragen die in de afgelopen jaren zijn ingediend en die tot resultaat leiden door functiewijziging van landbouwgrond naar natuurgrond en inrichtingsmaatregelen. Prestatie-indicatoren Omschrijving 1.4.3.1

Jaarlijkse groei van het aantal hectare in beheer door particulieren * Nulmeting per 1-1-2014

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

360 ha*

55 ha

PM

PM

PM

43

Toelichting prestatie-indicatoren Het belang van onderscheid naar particulier natuurbeheer is per 1 januari 2014 komen te vervallen door gelijkberechting. Het realiseren van nieuwe natuur door particulier natuurbeheer wordt geïntegreerd in de gebiedsuitwerking van de ontwikkelopgave EHS. Daarom is de indicator vanaf 1 januari 2014 als PM opgenomen. De uitwerking van het Provinciaal Monitoringprogramma Biodiversiteit leidt tot een andere geïntegreerde beleidsindicator voor nieuwe natuur 2016 en volgende jaren. Bij Voorjaarsnota 2015 worden voorstellen gedaan voor de invulling van de streefwaarden voor 2016 en verder.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

36.370 18.147 -18.223

34.036 831 -33.205

58.228 26.539 -31.689

63.296 22.174 -41.122

57.721 17.018 -40.703

50.278 17.027 -33.251

14 158 0 3.723 3.895 0 0 -14.328

78 48 0 5.593 5.720 0 0 -27.485

0 0 3.010 1.433 4.443 1.340 1.340 -28.586

0 0 900 93 993 0 0 -40.128

0 0 0 558 558 0 0 -40.144

0 0 0 200 200 0 0 -33.051

DOEL 1.4 Behoud van biodiversiteit Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Groene subsidies Beheerplannen Natura 2000 Decentralisatieakkoord natuur Groene ambities (ILG-/niet ILG-doelen) + Bijdrage uit reserve Reserve apparaatslasten DLG - Storting in reserve Resultaat

Toelichting meerjarenraming Ecologische Hoofdstructuur (EHS) In het voorjaar 2014 is de Uitvoeringsstrategie EHS vastgesteld. De prioriteiten tot en met 2016 liggen bij de projecten Gouwe Wiericke/De Venen, Krimpenerwaard en Deltanatuur. De geraamde investeringen betreffen grondaankoop en inrichting van de gebieden. In de begroting zijn de bedragen in 2014, 2015 en 2016 afgestemd op het financiële kader van de uitvoeringsstrategie. De Uitvoeringsstrategie EHS wordt in 2016 herijkt en vastgesteld voor de periode 2017-2020. De ramingen voor 2017 en 2018 zijn daarom nog indicatief. Daarnaast verstrekt de provincie subsidies in het kader van de Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer (SNLregeling). De lasten van deze subsidies bedragen jaarlijks circa € 13,0 mln.

44

Doel 1.5 Ontwikkeling en behoud van waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen Wat willen we bereiken? De provincie wil de diversiteit van de waardevolle en aantrekkelijke landschappen in Zuid-Holland, zoals de veenweidegebieden, de kleipolders en de droogmakerijen, ontwikkelen en behouden. De provincie richt zich specifiek op de volgende landschappen: Groene Hart, Hoeksche Waard, Midden-Delfland, Wijk en Wouden, Duin Horst en Weide, Hollands Plassengebied, Bentwoud-Rottemeren en IJsselmonde. De verschillende kernkwaliteiten van de diverse landschappen staan daarbij voorop. Dit gebeurt door landschapselementen zoals (hak)houtwallen en- singels, grienden en kreken in stand te houden en te herstellen. Hierbij is de samenhang tussen de verschillende elementen in een landschap van belang. De mate waarin de kernkwaliteiten ongeschonden aanwezig zijn en de ruimtelijke samenhang tussen de diverse onderdelen zijn bepalend voor de ruimtelijke kwaliteit. Het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit is een van de rode draden uit de nieuwe Visie Ruimte en Mobiliteit. Effectindicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

1.5.a

Aantal wijzigingen in diversiteit landschappen

0

0

0

0

0

1.5.b

Procentuele jaarlijkse groei multifunctionele landbouwbedrijven (op basis CBS-gegevens)

3% (405 van 7246 bedrijven)

0%

0%

0%

0%

Toelichting effectindicatoren 1.5.a: Op de kwaliteitskaart van de Visie Ruimte en Mobiliteit worden de diverse landschappen benoemd. Daarbij wordt gekeken naar de kernkwaliteiten van de verschillende landschappen. Om de diversiteiten van het landschap in stand te houden is het noodzakelijk de karakteristieke landschapselementen te behouden en te herstellen. Deze collegeperiode wordt ingezet op behoud en aanleg van de landschapselementen. 1.5.b: Aan het begin van deze collegeperiode is ingezet op een jaarlijkse groei van het aantal multifunctionele landbouwbedrijven. Sinds 2013 was er geen groei meer in het aantal multifunctionele landbouwbedrijven. Daarmee volgen ook deze landbouwbedrijven de algemene landelijke dalende trend. Daarom wordt voor 2015 en daarna het absoluut aantal multifunctionele landbouwbedrijven gehandhaafd op hetzelfde niveau.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 1.5.1 Verbeteren en behouden van de landschappelijke kenmerken en kwaliteiten De Beleidsvisie Groen heeft als vierde prioriteit ‘Kwaliteitsimpuls in recreatiegebieden en landschap rond het stedelijk netwerk’. Hierbij is onder andere het doel het versterken van de gebiedseigen identiteit van de landschappen door de realisatie van meer landschapselementen, mede op basis van cultuurhistorische kwaliteit. De ruimtelijke kwaliteit van het landschap wordt behouden en verbeterd door ruimtelijke ontwikkelingen (poorten, toeristische overstap punten (TOP’s), wegen, dijkversterking, woningbouw en dergelijke) landschappelijk goed in te passen en een bijdrage te leveren aan behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit. Met de regio’s worden Gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit opgesteld, die een handreiking vormen voor het gebiedsspecifiek omgaan met ruimtelijke kwaliteit en zijn de laatste gebiedsprofielen eind 2014 vastgesteld. Hiermee kan de provincie beter sturen op de ruimtelijke kwaliteit van het landschap en kan ruimte worden gegeven aan het ondernemerschap (agrarisch, toeristisch/recreatief) in het landelijk gebied. Dit draagt bij aan een vitaal en aantrekkelijk platteland. Daarnaast zijn de gebiedsprofielen een belangrijk uitgangspunt bij advisering over een goede landschappelijke inpassing van ruimtelijke ontwikkelingen. De beleving en waardering voor het landschap wordt vergroot door het opruimen van verrommeling zoals verspreid glas en vrijkomende agrarische bebouwing. Daarbij wordt het ruimtelijk instrumentarium ingezet onder andere door de Ruimte voor Ruimteregeling. De landschapselementen, zoals bosjes, houtwallen en- singels,

45

grienden, kreken, knotbomen en dijken, zijn kenmerkend voor de Zuid-Hollandse landschappen en een aantrekkelijk landelijk gebied. Het is tevens de basis voor het beleven van het landschap door de inwoners van de provincie Zuid-Holland. Prestatie-indicatoren Omschrijving 1.5.1.1

Aantal in stand gehouden landschappelijke eenheden in ZuidHolland (bijv. veenweiden, duinen) per 31/12

1.5.1.2

Jaarlijkse groei van het aantal landschapselementen in percentage van het totaal oppervlakte landelijk gebied (Volgens meetnet Agrarisch Cultuurlandschap)

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

17

17

17

17

17

1,3%

0,03%

0,05%

0,05%

0,05%

Toelichting prestatie-indicatoren 1.5.1.2: De prognose is geactualiseerd. De gebleken benodigde aanpassing van het subsidieartikel in de Uitvoeringsregeling Groen en het achterliggende beleidsdocument (Natuurbeheerplan) is in september doorgevoerd. De provinciale inzet is erop gericht in 2015 de helft van de prestatie te halen. Taak 1.5.2 Verbeteren van de economische vitaliteit van het landelijke gebied Het Stimuleringskader voor innovaties in de grondgebonden landbouw van Zuid-Holland is in 2013 vastgesteld. De provincie zet in op verduurzaming van de veenweidelandbouw en op innovaties van voedselketens in landbouwgebieden bij de stad. Het Veenweiden Innovatie Centrum (VIC) voert een innovatieprogramma veenweidelandbouw uit. Nieuwe praktijkpilots en innovaties komen door kennisontwikkeling en kennisdeling ten goede aan de belanghebbenden in veenweidegebieden. Ook de uitvoering van projecten met korte voedselketens is in gang gezet en zo ontstaan de beste kansen voor regionale markten voor landbouwproducten. Via de Provinciale Regeling Agrarische Structuurversterking (onderdeel van de Uitvoeringsregeling Groen) krijgt de landbouwsector ook in 2015 de mogelijkheid om te werken aan versterking van de bedrijfsstructuur, vooral door het uitvoeren van kavelruilen. Prestatie-indicatoren Omschrijving 1.5.2.1

Jaarlijkse groei van het aantal door de Provinciale Regeling Agrarische Structuurversterking ondersteunde bedrijven met verbeterde structuur

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

1.232

2%

2%

2%

2%

Taak 1.5.3 Verduurzamen landbouw op basis van Europese regelgeving De provincie heeft zich ingezet om in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van Europa (GLB, 2014) de koppeling van inkomenssteun aan verduurzaming en maatschappelijke diensten te regelen. Dit moet leiden tot het duurzamer omgaan met bodem en water, door invoering van aangepaste agrarische bedrijfssystemen. De voorbereiding van de Europese POP3-regeling (plattelandsontwikkeling) is van belang zodat op 1 januari 2015 deze regeling operationeel is. Voor veenweide-innovaties ondersteunt de provincie de initiatieven van het Veenweiden Innovatie- en Kenniscentrum voor verduurzaming van de landbouwfunctie. Deze verduurzaming is ook gekoppeld aan een robuuster kostenbesparend waterbeheersysteem. De organisatie en uitvoering van het agrarisch natuurbeheer sluit aan op het nieuwe GLB.

46


Aantal bedrijven met activiteiten op het gebied van natuur, water en (cultuur-) landschap per 31/12

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

1.300

1.300

1.300

1.300

1.300


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

DOEL 1.5 Ontwikkeling en behoud van waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Groene subsidies Decentralisatieakkoord natuur Groene ambities (ILG-/niet ILG-doelen) Sanering glastuinbouw Natuurcompensatie ZW randweg Gouda IODS 2012 DP Groene Hart Zuid-Holland + Bijdrage uit reserve IODS Natuurcompensatie ZW randweg Gouda - Storting in reserve Resultaat

25.101 17.527 -7.574

44.905 484 -44.421

17.844 2.129 -15.714

15.856 929 -14.926

4.332 129 -4.203

3.370 0 -3.370

569 0 496 282 0 1.530 111 2.988 840 71 910 -5.497

341 0 150 506 9 23.430 93 24.529 750 0 750 -20.642

70 5.600 0 22 9 4.100 11 9.812 423 0 423 -6.325

10 970 0 213 9 9.400 0 10.602 75 0 75 -4.399

10 310 0 47 9 0 0 376 0 0 0 -3.827

0 300 0 0 9 0 0 309 0 0 0 -3.061

Toelichting meerjarenraming De lasten nemen in 2017 aanzienlijk af. Voor het programma IODS (Integrale Ontwikkeling Delft-Schiedam) is in 2014 een bijdrage van € 20,0 mln voor Rijkswaterstaat begroot voor de aanpassing van de rijksweg A4 DelftSchiedam. Dit programma loopt door tot en met 2016. Daarnaast lopen in 2016 de subsidietoezeggingen af die zijn verstrekt in het kader van de nota Ruimte Veenweidegebieden/Greenports.

47

48

Programma 2 Mobiliteit en Milieu Inleiding Dit programma bevat de volgende doelen, die hierna worden toegelicht: 2.1 Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid 2.3 Een adequaat regionaal openbaar vervoersaanbod 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder De provincie Zuid-Holland is wettelijk verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de provinciale wegen en vaarwegen om deze in bruikbare en veilige toestand te houden. Dit wordt planmatig vormgegeven waarbij de infrastructuur structureel, trajectgewijs en integraal wordt onderhouden. Deze collegeperiode is in totaal € 24,0 mln extra beschikbaar gesteld om de lijn van het vorige college vast te houden in relatie met het gewenste kwaliteitsniveau van wegen en vaarwegen. Voor de begroting van 2015 is de nog resterende € 12,0 mln vertaald naar de budgetten voor het beheer en onderhoud en kapitaallasten. Bereikbaarheid is een belangrijke voorwaarde voor een economisch sterk Zuid-Holland. Zonder ingrijpen blijft het huidige mobiliteitspatroon zorgen voor files, verkeersonveiligheid en leefbaarheidsproblemen. In deze collegeperiode wordt het verkeer- en vervoersbeleid in nauwe samenhang met het ruimtelijke en economische beleid ontwikkeld en is € 335,0 mln extra investeringsruimte beschikbaar gesteld. Dit betreft € 200,0 mln voor het oplossen van knelpunten, € 35,0 mln voor de aanpak van fietspaden en € 100,0 mln voor een verbeterde inpassing van de RijnlandRoute. Provinciale Staten hebben op 11 december 2013 de herziene nota Investeringen, waarderingen en afschrijvingen (nota IWA 2014) vastgesteld en op 28 mei 2014 de herziene Financiële verordening. Hierin is geregeld dat Provinciale Staten van een investeringsproject de omvang van het investeringskrediet, het dekkingsplan en het jaar van gereedkomen van de voorbereidings- en uitvoeringsfase vaststellen, in plaats van jaarlijkse investeringsbudgetten (jaarbudgetten). Daarnaast is het Kaderbesluit Infrastructuur (25 juni 2014 vastgesteld door Provinciale Staten) verwerkt in deze begroting. De provincie werkt aan een beter openbaar vervoer in Zuid-Holland door te investeren in duurzaamheid, veiligheid en toegankelijkheid. Het doel is om zoveel mogelijk reizigers gebruik te laten maken van het openbaar vervoer. Dit betekent een hoge frequentie van veel gebruikte lijnen. Hiervoor investeert de provincie Zuid-Holland in de ontwikkeling van een hoogwaardig openbaar vervoernetwerk door introductie van Randstadnet en door het slimmer aanbesteden van openbaar vervoer. De provincie richt zich op het verminderen van de hinder die kan worden veroorzaakt door (te) hoge niveaus van luchtverontreiniging, geluidsbelasting en risicovolle activiteiten door verkeer, bedrijven en luchtvaart. De provincie sluit aan bij de kwaliteit die vanuit de wetgeving verwacht mag worden. Doel van de vorming van de omgevingsdiensten is een kwaliteitsverbetering van vergunningverlening en handhaving, het verminderen van bestuurlijke drukte en het ontstaan van één loket voor bedrijven en burgers. Zuid-Holland is de eerste provincie die de uitvoeringsdiensten voor haar gehele grondgebied operationeel heeft.

49


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten

369.221

369.492

357.881

371.761

Baten

121.317

111.743

112.041

106.103

-247.904

-257.749

-245.840

-265.658

36.251

22.589

5.048

12.222

Programma 2 - Mobiliteit en Milieu

Totaal saldo van baten en lasten Bijdrage uit reserve Storting in reserve

55.272

41.497

29.068

21.200

Resultaat

-266.926

-276.657

-269.860

-274.635

Incidentele lasten en baten (bedragen x € 1.000)

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten

45.722

30.362

11.974

10.943

Baten

25.667

14.309

13.289

1.821

-20.055

-16.053

1.315

-9.122


36.251

22.589

5.048

12.222

Storting in reserve

55.272

41.497

29.068

21.200

-39.077

-34.961

-22.705

-18.100

Programma 2 - Mobiliteit en Milieu


Resultaat

50

Doel 2.1 Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur Wat willen we bereiken? De provincie Zuid-Holland heeft de wettelijke plicht haar areaal, de provinciale wegen en vaarwegen, te beheren en onderhouden. Dit betekent de zorg voor een beschikbare, betrouwbare en veilige infrastructuur, zodat een vlotte en veilige afwikkeling van het verkeer gewaarborgd is. In de vastgestelde beheerstrategie, afgeleid van vastgesteld provinciaal beleid, is uitgewerkt op welke wijze het mobiliteitsnetwerk wordt beheerd. De functionaliteit van de infrastructuur, het maatschappelijk belang staat hierbij centraal. De uitvoering van maatregelen op een traject vindt zo veel mogelijk geclusterd plaats en wordt afgestemd met andere beheerders om de hinder voor de gebruiker te beperken en de beschikbaarheid te maximaliseren. Dit resulteert in een structurele, integrale en trajectgewijze aanpak. Daarnaast wordt deze collegeperiode de nadruk gelegd op meer samenwerken met andere partijen in ZuidHolland en het beter benutten van de provinciale infrastructuur door inzet van netwerkmanagement en innovaties. In 2015 wordt conform het Meerjarenprogramma Onderhoud (MPO) Wegen en Vaarwegen 2015-2018 aan diverse wegen vaarwegtrajecten planmatig onderhoud uitgevoerd. In 2015 worden 24 projecten afgerond. Voorbeelden op de vaarwegen zijn het groot onderhoud van de bruggen op het Aarkanaal en de Merwedesluis in Gorinchem. Voorbeelden op de wegen zijn het groot onderhoud van de N206 en de N216a. In het eerste Kaderbesluit Infrastructuur (25 juni 2014 vastgesteld door Provinciale Staten) zijn de budgetten voor beheer en onderhoud herijkt en is het meerjarig beeld van de (kapitaal)lasten 30 jaar vooruit inzichtelijk gemaakt. Dit is verwerkt in het eerste Meerjarenprogramma Onderhoud en in deze begroting. In 2015 wordt vanuit het Kaderbesluit Infrastructuur € 1,9 mln uit programmareserve 2 en € 8,1 mln uit de OVP ingezet ter dekking van de verschuiving van vervangingsinvesteringen naar exploitatie voor het beheer en onderhoud van bestaand areaal. De afname van het investeringsbudget is in 2015 € 6,3 mln conform de notitie 'Lange termijn inzicht kapitaalen beheerlasten'. In het Kaderbesluit infrastructuur worden reserves uit programma 2 (€ 75,5 mln) ingezet om toekomstige kapitaallasten te verminderen. Dit is verwerkt in de Najaarsnota 2014. Uit de exploitatiemiddelen kunnen de uitgaven voor projecten in één keer worden gedekt, waardoor op deze projecten niet meerjarig hoeft te worden afgeschreven. De totale kapitaallasten worden daardoor structureel met € 5,0 mln verlaagd. Deze jaarlijkse bespaarde kapitaallasten worden vanaf 2015 ingezet om het jaarlijkse exploitatiebudget beheer en onderhoud gemiddeld structureel met € 5,0 mln te verhogen en het jaarlijkse investeringsbudget structureel met € 5,0 mln te verlagen. Dit beantwoordt aan het doel van het Kaderbesluit infrastructuur en leidt tot een verdere afname van de toekomstige kapitaallasten. Effectindicatoren Omschrijving 2.1

Percentage van het areaal dat voldoet aan de vastgestelde kwaliteit: - asfalt - kunstwerken - oevers

Nulmeting (2011)

2015

2016

2017

2018

85% (730 ha) 40% (574) 65% (213 km)

90% 62% 75%

92% 62% 78%

92% 62% 78%

92% 62% 78%

Toelichting effectindicatoren Asfalt: De nulmeting is gebaseerd op metingen conform de geldende normen. De ontwikkeling 2015-2018 is conform de meerjarenaanpak planmatig onderhoud. Kunstwerken: Vanaf 2012 gelden nieuwe normen voor de kunstwerken: de Eurocodes. In de nota Budgetbehoefte 2012-2015 is aangegeven dat in de komende twintig jaar gewerkt wordt om het hele areaal aan de Eurocodes te laten voldoen. Door onderzoek in 2012 en 2013 is gebleken dat meer kunstwerken dan oorspronkelijk geschat al aan de eisen voldoen. Daarnaast is door de trajectmatige aanpak een aantal kunstwerken dat niet voldeed vervangen. Het percentage van kunstwerken dat aan het einde van deze collegeperiode aan de Eurocodes voldoet is daarom gestegen naar 62%. Dat is 10% hoger dan de in 2012 gegeven prognose van 52% voor 2015. Dit percentage laat zien van hoeveel kunstwerken de constructieve

51

veiligheid is aangetoond. Het resterend percentage kunstwerken is niet onveilig en kan gewoon meegenomen worden in het reguliere groot onderhoud. Oevers: De nulmeting is gebaseerd op de conditiemeting 2011, conform NEN2767. De ontwikkeling in deze collegeperiode is conform de meerjarenaanpak planmatig onderhoud.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 2.1.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen voor beheer en onderhoud provinciale infrastructuur In de nota Onderhoud kapitaalgoederen (onderdeel infrastructuur) is het beleidskader vastgelegd voor de inrichting van de provinciale infrastructuur en het beoogde onderhoudsniveau van de provinciale wegen, kunstwerken en vaarwegen. De provinciale beheerstrategie, de wijze waarop het provinciale Infrastructuurnetwerk wordt beheerd is verder uitgewerkt in het Beheerplan Wegen en Vaarwegen 2012-2015. In 2014 is het eerste Meerjarenprogramma Onderhoud, het MPO, opgesteld. Het doel van het MPO is om Provinciale Staten van Zuid-Holland te informeren over de beheerlasten van de provinciale infrastructuur voor de komende dertig jaar. Taak 2.1.2 Uitvoeren van dagelijks beheer en onderhoud De provincie heeft de provinciale wegen en vaarwegen in eigendom en is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud. Bij het wegbeheer uit zich dit onder meer in de zorg voor het in bruikbare toestand houden van het wegdek, de verkeersveiligheid, de afvoer van regenwater en bermbeheer. Bij de vaarwegen is het van belang om de openbaarheid van de vaarweg te waarborgen. Verspreid over het gehele areaal worden dagelijkse beheer- en onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Het betreft onder meer: toezicht, inspectie en handhaving, juridisch beheer, bediening van bruggen, verkeersvoorzieningen, gladheidbestrijding, kleinschalig civieltechnisch en groenonderhoud aan wegen, vaarwegen en kunstwerken, exploitatie van steunpunten en vaar- en voertuigen. Door middel van dynamisch verkeersmanagement (DVM) wordt de doorstroming van het (vaar)wegverkeer verbeterd. Er wordt ingespeeld op de actuele verkeerssituatie en er is betrouwbare reistijdinformatie beschikbaar. Alle dynamische verkeersmanagementsystemen op de weg zijn werkend en onderling gekoppeld. Op het gebied van vaarwegen worden afspraken gemaakt met andere beheerders om de afstandsbediening van bruggen over cruciale vaarroutes over te nemen. Hierdoor ontstaat meer zicht op de actuele verkeerssituatie rond bruggen en op de vaarweg. Verder worden ontheffingen, vergunningen en toestemmingen verleend op basis van de Wegenwet en de Wegenverordening Zuid-Holland, de Scheepvaartverkeerswet, het Binnenvaartpolitiereglement en de Vaarwegenverordening. Hiervoor gelden wettelijke termijnen. Prestatie-indicatoren Omschrijving 2.1.2.1

Percentage binnen de wettelijke termijn (conform Awb) verleende ontheffingen, vergunningen en toestemmingen

2.1.2.2

Percentage binnen de streeftermijn (conform vastgesteld werkproces) afgehandelde meldingen

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

85% (2.930 van 3.447)

90%

92%

92%

92%

85% (471 van 554)

90%

92%

92%

92%

52

Taak 2.1.3 Uitvoeren van planmatig beheer en onderhoud Het onderhoud aan de provinciale wegen en vaarwegen wordt uitgevoerd volgens de systematiek van planmatig beheer en onderhoud, waarbij een integrale, trajectgewijze aanpak wordt toegepast op de 10 vaarwegtrajecten en de 118 wegtrajecten. Het budget van beheer en onderhoud is deze collegeperiode vooral ingezet om de aanwezige achterstanden in het onderhoud van wegen, vaarwegen en civiele kunstwerken weg te werken. De inhaalslag aan onderhoud van verhardingen en oevers is versneld uitgevoerd. In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen is meer inzicht gegeven in de provinciale beheercyclus en in het MPO is een overzicht opgenomen van het meerjarig onderhoudsprogramma van wegen vaarwegtrajecten. Prestatie-indicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2.1.3.1

Omschrijving Aantal uitgevoerde trajecten per jaar voor vaarwegen (inclusief kunstwerken) en wegen (inclusief kunstwerken)

23

24

27

27

24

2.1.3.2

Aantal binnen het tijdvenster afgeronde trajecten

80% (18)

80%

80%

80%

80%

2.1.3.3

Percentage van de planningen en werkzaamheden dat beschikbaar is via de website

90% (21)

95%

95%

95%

95%

Toelichting prestatie-indicatoren 2.1.3.1 en 2.1.3.2: In de systematiek van planmatig onderhoud zijn 128 trajecten gedefinieerd: 10 vaarwegtrajecten en 118 wegtrajecten. De indicatoren op het aantal uitgevoerde trajecten per jaar en het aantal binnen het tijdvenster afgeronde trajecten geven de voortgang van het planmatig onderhoud conform het MPO Wegen en Vaarwegen weer. Projecten lopen in uitvoering soms vertraging op, anderzijds zijn er ook projecten die eerder worden gerealiseerd. In 2016 wordt de inhaalslag op wegen afgerond, waardoor er meer projecten worden afgerond dan op basis van de beheersystematiek gebruikelijk is. In 2017 is een piek in oplevering van meerjarig geplande vaarwegprojecten. Vanaf 2018 sluit het aantal uitgevoerde trajecten aan bij de systematiek van planmatig onderhoud met 23 à 24 uitgevoerde (vaar)wegtrajecten per jaar. 2.1.3.3: Planning en werkzaamheden van beheer en onderhoud van infrastructuur wordt via de website gepubliceerd om belanghebbenden hierover te informeren. Doelstelling was om 90% van de werkzaamheden te publiceren op de provinciale website. Omdat al het groot onderhoud in eigen beheer op de website wordt gepubliceerd, is de doelstelling bij de Kadernota 2014-2017 verhoogd naar 95%.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

DOEL 2.1 Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Dekking infra projecten < € 1 mln DBI Egalisatiereserve exploitatieprojecten MPI Reserve bereikbaarheid + Bijdrage uit reserve Resultaat

105.400 4.727 -100.673

117.546 6.328 -111.219

130.719 8.673 -122.046

125.536 637 -124.899

129.655 637 -129.018

133.190 637 -132.553

0 0 0 0 -100.673

0 0 300 300 -110.919

1.964 6.049 0 8.013 -114.033

0 16 0 16 -124.883

0 0 0 0 -129.018

0 0 0 0 -132.553

53

Toelichting meerjarenraming In 2014 en 2015 is incidenteel € 10,0 mln exploitatiebudget per jaar toegekend ter dekking van de verschuiving van vervangingsinvesteringen naar exploitatiemiddelen voor onderhoud van bestaand areaal. De afname van het investeringsbudget is € 6,3 mln in zowel 2014 als 2015 (zie ook de inleiding van doel 2.1). De latere toename van exploitatielasten in de meerjarenbegroting wordt veroorzaakt door de oplevering van de geplande uitbreidingen van het areaal conform de programmering in het MPI (nieuwbouw en functionele verbeteringen). In het Kaderbesluit infrastructuur worden reserves uit programma 2 (€ 75,5 mln) ingezet om toekomstige kapitaallasten te verminderen. Dit is verwerkt in de Najaarsnota 2014. Uit de exploitatiemiddelen kunnen de uitgaven voor projecten in één keer worden gedekt, waardoor op deze projecten niet meerjarig hoeft te worden afgeschreven. De totale kapitaallasten worden daardoor structureel met € 5,0 mln verlaagd. Deze jaarlijks bespaarde kapitaallasten worden vanaf 2015 ingezet om het jaarlijkse exploitatiebudget beheer en onderhoud gemiddeld structureel met € 5,0 mln te verhogen en het jaarlijkse investeringsbudget structureel met € 5,0 mln te verlagen. Dit beantwoordt aan het doel van het Kaderbesluit infrastructuur en leidt tot een verdere afname van de toekomstige kapitaallasten.

54

Doel 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid Wat willen we bereiken? Goede bereikbaarheid is essentieel. In deze collegeperiode wordt daarom het verkeer- en vervoerbeleid in nauwe samenhang met het ruimtelijke en economische beleid ontwikkeld, waaronder het streven om te komen tot een hoogwaardig mobiliteits- en logistiek netwerk (weg, water, rail) wat de economische (top)sectoren in staat moet stellen om optimaal te functioneren. Deze samenhang is terug te vinden in de Visie Ruimte en Mobiliteit en het Programma Mobiliteit. De provincie lost een groot aantal van de knelpunten op door vol in te zetten op de uitvoering van de projecten in het Meerjarenprogramma Investeringen Provinciale Infrastructuur (MPI), daarvoor is extra investeringsruimte beschikbaar gesteld. De financiële meevallers binnen het programma verkeer en vervoer blijven beschikbaar in het programma en worden ingezet voor het oplossen van verdere knelpunten. Effectindicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

47/52 (2010)

50/53,5

51/54

52/54,5

53/55

Fietsgebruik in Zuid-Holland (gemiddeld aantal kilometer per inwoner per dag)

2,18 (2008-2010)

2,23

2,24

2,25

2,25

SCHOOL op SEEF: Totaal aantal gecertificeerde scholen in schooljaar Totally Traffic: Totaal aantal scholen op basis van meerjarenplannen 2014-2016

64 (2012) 44

≥ 2014

≥ 2015

≥ 2016

≥ 2017

≥ 2014

≥ 2015

≥ 2016

≥ 2017

Water / Weg 14.977 / 89.692 14% / 86%

≥ 2014

≥ 2015

≥ 2016

≥ 2017

≥ 2014

≥ 2015

≥ 2016

≥ 2017

2.2.a

Gemiddelde snelheid autoverkeer (spits/dal) op belangrijke regionale trajecten (kilometer per uur)

2.2.b 2.2.c

2.2.d

Zuid-Holland (exclusief Rotterdam): Totale overslag van (geladen/geloste) goederen die over water gaat, in verhouding tot totale overslag (geladen/gelost) over wegen, zowel in tonnen (x1000) als in procenten Zuid-Holland: Totale overslag van (geladen/geloste) goederen die over water gaat, in verhouding tot totale overslag (geladen/gelost)over wegen, zowel in tonnen (x1000) als in procenten

Water / Weg 162.936 / 225.236 42% / 58%

Toelichting effectindicatoren 2.2.a: Sinds 2012 wordt op basis van TomTom-gegevens de gemiddelde snelheid op provinciale wegen bepaald. Hiervoor gebeurde dit op basis van specifieke metingen op 17 trajecten in opdracht van de provincie. Inmiddels is voor 360 km provinciale weg in Zuid-Holland de gemiddelde snelheid bekend en wordt de indicator hierop gebaseerd. De provincie kan substantiële invloed op de gemiddelde snelheid uitoefenen door infrastructurele maatregelen en ander mobiliteitsbeleid zoals betere benutting. De gemiddelde snelheid is echter tegelijkertijd in belangrijke mate afhankelijk van de algemene mobiliteitsontwikkeling. 2.2.b: De gegevens over het fietsgebruik zijn afkomstig uit het Mobiliteit Onderzoek Nederland (MON) en het Onderzoek Verplaatsingen in Nederland (OViN). Het MON/OViN verzamelt deze gegevens met behulp van enquêtes waarin deelnemers de door hen gemaakte reizen opgeven (vervoerwijze, afstand, motief etc.). Het MON/OViN kent forse jaarlijkse fluctuaties. Om het effect hiervan te verminderen wordt uitgegaan van een voortschrijdend gemiddelde over drie jaar.

55

Deze collegeperiode is de doelstelling om ongeveer 2% meer fietsgebruik te bereiken, gemeten in het gemiddelde aantal fietskilometers per inwoner per dag. Hiermee wordt dus zowel het effect van het vaker gebruiken van de fiets als het effect van het fietsen van langere afstanden gemeten. De provincie stimuleert dit onder meer door de aanleg en verbetering van fietspaden. 2.2.c: De provincie geeft subsidie voor het programma SCHOOL op SEEF, gericht op de structurele aanpak van verkeersveiligheid van en verkeerseducatie aan basisscholieren in Zuid-Holland. Er wordt gewerkt met een 3-jarig programma. Een school kan na drie jaar certificering aanvragen (verkeersveiligheidslabel). In totaal zijn er 264 scholen actief met SCHOOL op SEEF. Totally Traffic is het meerjarig programma voor verkeersveiligheid en -educatie in het voortgezet onderwijs. Een school is Totally Traffic als zij alle leerlingen verkeersonderwijs geven gedurende hun gehele middelbare schooltijd. De Regionale Projectgroepen Verkeersveiligheid (RPV’s) hebben in het najaar 2013 hun prognose voor de periode 2014-2016 bepaald. Scholen bepalen zelf of zij aan een verkeersveiligheidsprogramma deelnemen. Gemeenten (al dan niet via BDU) en provincie stimuleren beide programma's door middel van subsidies. De subsidieaanvragen lopen via de regio’s. In 2015 en volgende jaren is het streven de positieve lijn vast de houden. 2.2.d: Het goederenvervoer over water wordt gefaciliteerd, onder meer door investeringen in overslagterminals, voldoende afmeermogelijkheden voor de (kleine) binnenvaart en aanpassingen aan de vaarwegen. De hoeveelheid goederen die over de weg of over het water worden vervoerd, worden beperkt beïnvloed door de beleidsinspanningen van de provincie. De economische ontwikkeling speelt hierin een veel belangrijkere en grotere rol. Voor de jaren 2014-2018 wordt nagestreefd om jaarlijks een groter volume aan goederen over water te vervoeren dan in het voorgaande jaar. Er heeft een correctie plaatsgevonden. Geconstateerd is dat voor het vervoer over de weg abusievelijk alleen het volume aan geloste goederen was geselecteerd. Voor het vervoer over water was zowel het volume aan geloste als geladen, dit is de totale overslag van, goederen gebruikt. Dit is nu hersteld. Consequentie is dat hierdoor de verhouding vervoer over water en vervoer over de weg in geheel Zuid-Holland een andere waarde heeft gekregen. Voor de ontwikkeling van de indicator van jaar tot jaar, waaraan de doelstelling is verbonden, heeft dit geen effect.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 2.2.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen voor het verbeteren van de bereikbaarheid en verkeersveiligheid Medio 2014 zijn de Visie Ruimte en Mobiliteit en het Programma Mobiliteit vastgesteld. Hierin staan de kaders en de acties op het gebied van mobiliteit voor de komende jaren verwoord. Met de gebruiker in gedachten komen, in plaats van de aparte modaliteiten, integrale netwerken nog meer centraal te staan in de mobiliteitsstrategie. Knelpunten en problemen worden gebiedsgericht en breed geanalyseerd, waarbij de oplossingen gezocht worden in alle modaliteiten en ook op andere gebieden dan infrastructuurinvesteringen. Daarom worden daar meer gebiedsgerichte integrale verkenningen uitgevoerd. Meer dan in het verleden zal de provincie investeringsbeslissingen in een specifiek netwerk moeten afwegen in plaats van het geheel van het vervoersnetwerk. Verder is het de intentie om in de toekomst de inhoudelijk strategische programmering, zoals neergelegd in de Visie Ruimte en Mobiliteit en het Programma Mobiliteit, sterker te koppelen aan de financieel strategische uitwerkingen in het MPI (nieuwbouw en verbetering infrastructuur) en MPO (beheer en onderhoud infrastructuur). Het Programma Mobiliteit zal periodiek worden geactualiseerd, waarmee beleidsmatig sturing zal worden gegeven aan de financiële programmering. Provinciale Staten hebben op 11 december 2013 de herziene nota Investeringen, waarderingen en afschrijvingen (nota IWA 2014) vastgesteld en op 28 mei 2014 de herziene Financiële verordening. Hierin is geregeld dat Provinciale Staten van een investeringsproject de omvang van het investeringskrediet, het dekkingsplan en het jaar van gereedkomen van de voorbereidings- en uitvoeringsfase vaststellen, in plaats van jaarlijkse investeringsbudgetten (jaarbudgetten). Daarnaast is het Kaderbesluit Infrastructuur (25 juni 2014 vastgesteld door Provinciale Staten) verwerkt in deze begroting. 56

Samen met de partners in de Zuidvleugel worden afspraken gemaakt in het jaarlijks Bestuurlijk Overleg over het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport met het Rijk. Daar wordt tot een gecoördineerde bereikbaarheidsaanpak gekomen en er worden afspraken gemaakt over strategische onderwerpen, uitvoeringsstrategie en investeringsstromen. In 2015 zal de provincie samen met andere overheden meewerken aan rijksinfrastructuurprojecten als de A13/16 (ontwerp tracébesluit voorzien in 2015) en de Blankenburgverbinding (ontwerp tracébesluit in voorjaar 2015, definitief eind 2015). In het kader van de Visie Ruimte en Mobiliteit en het bijbehorende programma zal het accent in 2015 liggen op onder andere de aanbesteding van de Rijnlandroute, het verder invulling geven aan de langetermijnspooragenda en het uitvoeren van projecten en programma’s. Taak 2.2.2 Uitvoeren van projecten / maatregelen voor bereikbaarheid en verkeersveiligheid (Meerjarenprogramma Infrastructuur) Ingezet wordt op uitvoering van het Meerjarenprogramma Investeringen Provinciale Infrastructuur (MPI). Conform het Hoofdlijnenakkoord is € 100,0 mln extra voor inpassing van de RijnlandRoute en € 200,0 mln aan investeringsbudget extra beschikbaar gesteld voor nieuwe prioriteiten. In oktober 2013 hebben Provinciale Staten besloten over toedeling van de € 200,0 mln en andere vrije ruimte MPI aan een breed pakket projecten voor doorstroming en veiligheid op provinciale wegen, OV-infrastructuur, fietspaden, vaarwegen en innovatie en duurzaamheid binnen infrastructuur. Voor elk van de projecten en ontwikkelingen zal op de daarvoor geëigende momenten, conform de vereisten van de Procedureregeling Projecten MPI, besluitvorming dan wel informatie aan Provinciale Staten worden voorgelegd. In juni 2014 zijn een vernieuwd procedureel kader voor infrastructuurprojecten en het eerste, jaarlijkse kaderbesluit infrastructuur vastgesteld. Dit zijn belangrijke stappen in het deze collegeperiode ingezette proces voor een sterkere koppeling tussen de financiën voor nieuwbouw en beheer van infrastructuur en een verantwoord beslag van kapitaalen beheerlasten op de begroting. Dit betekent onder meer dat de kosten van beheer en onderhoud integraal onderdeel uitmaken van besluitvorming over MPI-projecten. Bij uitvoeringsbesluit wordt de beheerlast toegevoegd aan het onvermijdelijk beslag op de provinciale begroting in de toekomst. Tegelijk met de begroting 2015 wordt naast een nieuw MPI ook voor het eerst een meerjarenprogramma voor beheer en onderhoud gepresenteerd (het MPO). Voor de aanleg van fietspaden is van 2012 tot en met 2015 een extra investeringsbudget van € 35,0 mln beschikbaar. Daarbij ligt het accent op woon-werkverkeer of schoolroutes en verbindingen tussen het stedelijk en landelijk gebied. Bestuurlijke besluitvorming over het Uitvoeringsprogramma Fiets 2012-2016 heeft in 2012 plaatsgevonden. In dit uitvoeringsprogramma is de ambitie opgenomen in deze collegeperiode 36 woon-werk (en woon-school)routes en 40 stad-landverbindingen te realiseren c.q. te verbeteren. Bij besluit van Gedeputeerde Staten van 27 augustus 2013 zijn vier fietspaden voor woon-werkverbindingen aan dit Uitvoeringsprogramma toegevoegd en in het MPI 2014-2028 opgenomen. Tot op heden ligt de realisatie, met 36 in plaats van 32 gerealiseerde routes (tot en met einde 2013), voor op schema. Voor het komende jaar verwachten we op schema te blijven en 12 woon-werken 14 stad-landverbindingen in gang te zetten. Daarmee zullen eind 2015 conform programmaopgave in totaal 40 woon-werken 40 stad-landroutes zijn uitgevoerd of zodanig in de steigers staan dat spoedige uitvoering mogelijk is. Zoals verwoord in het Programma Mobiliteit is de prioriteit voor fietsprojecten verlegd naar verbindingen met de hoogste fietsintensiteit en de grootste knelpunten vanuit het oogpunt van gebruikers, waaronder stallingen en verkeersveiligheid. Er heeft inmiddels een inventarisatie plaatsgevonden van knelpunten ten aanzien van stallingsvoorzieningen bij grotere stations en OV-haltes. Komend jaar zullen we met betrokken partijen een start maken met de aanpak van de grootste knelpunten.

57


2.2.2.2

2.2.2.3

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

Percentage projecten MPI binnen planning: - wegen - vaarwegen - openbaar vervoer - fiets - verkeersveiligheid

70% (2010) 75% 67% 80% 67%

75% 75% 75% 75% 75%

75% 75% 75% 75% 75%

75% 75% 75% 75% 75%

75% 75% 75% 75% 75%

Percentage projecten MPI binnen budget: - wegen - vaarwegen - openbaar vervoer - fiets - verkeersveiligheid

89% (2010) 100% 83% 80% 89%

85% 85% 85% 85% 85%

85% 85% 85% 85% 85%

85% 85% 85% 85% 85%

85% 85% 85% 85% 85%

8

12

*

N.v.t.

N.v.t.

Aantal fietsverbindingen woon-werk gerealiseerd

2.2.2.4

Aantal fietsverbindingen stad-land 10 14 N.v.t. N.v.t. * gerealiseerd * De indicatoren voor 2016 en verder worden bekend indien in een volgende collegeperiode besloten wordt een nieuw uitvoeringsprogramma op te stellen. De verwachting is wel dat er in 2016 nog een aantal projecten uit het huidige programma uitgevoerd gaan worden. De hoeveelheid is pas medio 2015 helder.

Toelichting prestatie-indicatoren Sinds vorig jaar is op basis van de meerjarige trend de doelstelling voor projecten binnen planning verhoogd naar 75% (dit was voorheen 70%). De Voortgangsrapportage Infrastructuurprojecten 2013 laat zien dat in het afgelopen jaar de doelstellingen zijn gehaald: 82% van de projecten bleef binnen planning en 92% van de projecten bleef binnen budget. De indicatoren voor de fietsverbindingen uit het Uitvoeringsprogramma Fiets 2012-2016 lopen tot en met 2015. Taak 2.2.3 Uitvoeren van projecten/maatregelen voor ketens en keuzes voor goederenvervoer en logistiek De relatie van de greenports en de mainport Rotterdam zal de komende jaren steeds sterker moeten worden om de afwikkeling van de omvangrijke en nog steeds toenemende export- en importstromen van de greenport efficiënt en concurrerend te kunnen vervoeren. Een goede bereikbaarheid van de mainport Rotterdam is daarom van cruciaal belang. Voor de greenports en andere (top)sectoren is het vervoer over water van groot belang. Het goederenvervoer over water wordt waar mogelijk en noodzakelijk door de provincie gefaciliteerd, onder meer door investeringen in overslagterminals, voldoende afmeermogelijkheden voor de (kleine) binnenvaart en aanpassingen aan de vaarwegen. In 2015 zal naar verwachting de haven van Hardinxveld-Giessendam zijn gemoderniseerd (prestatieindicator 2.2.3.1). Tijdens spitsuren wordt prioriteit gegeven aan de doorstroming van het wegverkeer boven de recreatievaart. De voor de binnenvaart belangrijke vaarroutes worden waar mogelijk ontzien. In 2015 zullen we in nauwe samenwerking met de binnenvaartsector de ambities uit de Visie Ruimte en Mobiliteit verder vormgeven. Hierin zal onder andere aandacht zijn voor het optimaliseren van het vers-vervoer, ontsluiting van overslagterminals en overnachtingsplekken voor de binnenvaart. Voor het goederenvervoer over de weg wordt, naast de algemene investeringen in het wegennet, een aantal specifieke maatregelen op het kwaliteitsnet goederenvervoer/logistiek kernnet gerealiseerd. In samenwerking met het bedrijfsleven en andere overheden wordt er gewerkt aan een regionale invulling van het logistieke netwerk dat aansluit bij het (inter)nationale netwerk. In dit kader is er ook gekeken naar mogelijkheden om busbanen open te stellen voor vrachtverkeer. Dit is inmiddels het geval op de N206 en de N207. Prestatie-indicatoren 2.2.3.1

Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

Aantal voorzieningen binnenvaart gerealiseerd (door middel van ontsluiting terminals)

13 (t/m 2011)

1

0

0

0

58

Toelichting prestatie-indicatoren Voor deze indicator zijn de aantallen te realiseren projecten maatgevend, zoals vastgelegd in de besluiten van Provinciale Staten van 15 december 2010 over de Ontsluiting terminals. In 2016 zullen alle projecten zijn uitgevoerd.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

124.519 20.319 -104.200

121.094 24.136 -96.957

97.086 21.888 -75.198

101.583 18.864 -82.719

79.943 12.394 -67.550

96.458 12.376 -84.082

6.000 5.509 5.953 18.000 137 2.000 0

0 1.150 16.513 4.331 0 6.547 0

0 0 11.625 0 0 0 2.055

0 0 14.980 0 0 3.800 0

0 0 403 0 0 2.200 0

0 0 150 0 0 12.040 0

24 0 0 1.920 39.544 12.012 1.154 0 0 3.500 0 1.800 1.625 20.091 -84.747

270 3.123 0 0 31.934 18.379 7.159 0 7.000 0 8.824 1.700 0 43.062 -108.086

0 0 8.824 3.063 25.567 17.457 30.949 3.234 0 0 0 2.300 0 53.940 -103.571

0 0 0 2.914 21.694 17.200 10.877 12.220 0 0 0 1.200 0 41.497 -102.522

0 0 0 2.226 4.829 17.340 1.987 9.741 0 0 0 0 0 29.068 -91.789

0 0 0 0 12.190 0 16.962 4.238 0 0 0 0 0 21.200 -93.092

DOEL 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Spoortunnel Delft Fietsprojecten Egalisatiereserve exploitatieprojecten MPI RijnGouwelijn COA P&R knooppunten Reserve bereikbaarheid Egalisatiereserve kapitaallasten Kaderbesluit Infra 1%-regeling Kunst HOV-Net Zuid-Holland Noord Reserve kapitaallasten mobiliteit Coolport-middelen + Bijdrage uit reserve Egalisatiereserve exploitatieprojecten MPI Reserve bereikbaarheid Egalisatiereserve kapitaallasten nota IWA Impuls openbaar vervoer HOV-Net Zuid-Holland Noord Reserve kapitaallasten mobiliteit Coolport-middelen Fietsprojecten - Storting in reserve Resultaat

Toelichting meerjarenraming De mutaties in de lasten zijn het gevolg van oplopende kapitaallasten en de uitvoering van infrastructurele projecten < € 1,0 mln. Deze mutaties vinden plaats naar aanleiding van de wijzigingen in het MPI, de implementatie van de nieuwe nota IWA en de gevolgen van het kaderbesluit Infra. Voor een nadere toelichting op de infrastructurele projecten wordt verwezen naar het MPI 2015-2029, dat tegelijk met de Begroting 2015 wordt aangeboden.

59

Doel 2.3 Een adequaat regionaal openbaar vervoersaanbod Wat willen we bereiken? De ambitie van de provincie op het gebied van het regionale openbaar vervoer is geformuleerd in de Visie Ruimte en Mobiliteit (VRM). In de VRM staat de behoefte van de mobiliteitsgebruiker centraal. Voor het openbaar vervoer betekent dit dat er sprake moet zijn van efficiënt en effectief regionaal openbaar vervoer dat goed aansluit bij de maatschappelijke vraag. Dit kan de vraag zijn van een reiziger binnen een stedelijke agglomeratie, maar ook van een reiziger in het landelijk gebied. Om aan te sluiten bij de vraag van de reiziger wordt in de eerste plaats gewerkt aan een kwaliteitsimpuls voor het openbaar vervoer. Belangrijk element hierin is de ontwikkeling van Randstad-net (R-net) in Zuid-Holland: een hoogwaardig netwerk van bus-, tram- en treinverbindingen en op termijn ook metrolijnen. In het kader van R-net wordt ingezet op de veelgebruikte lijnen, daar waar de maatschappelijke vraag het grootste is. Het regionale openbaar vervoer kan echter niet los worden gezien van de (concessie voor) het hoofdrailnet. Daarom is de provincie ook actief betrokken bij de besluitvorming hierover. Ook in het landelijk gebied is het openbaar vervoer een belangrijke voorziening en ook daar is de doelstelling om het openbaar vervoer efficiënter in te richten en beter aan te laten sluiten op de vraag. Hiertoe zal bij toekomstige aanbestedingen, de eerste keer bij de aanbesteding van de busconcessie in Hoekse Waard/Goeree-Overflakkee, meer onderscheid worden gemaakt naar verschillende doelgroepen. Ongeacht waar of wanneer een OV-gebruiker reist, het productassortiment en de OV-tarieven behoren te zijn afgestemd op de reizigersbehoeften. De OV-chipkaart functioneert goed voor incidentele reizigers die reizen op saldo, ook bij ritten met verschillende vervoerders. Dit is nog niet altijd het geval voor frequente reizigers die te maken hebben met verschillende vervoerders. De provincie Zuid-Holland vindt dit ongewenst. Daarom is de inzet gericht op het vinden van oplossingen om zo ook de frequente reiziger een beter OV-product aan te bieden. Om dit te bereiken werkt de provincie, zowel landelijk als in de provincie Zuid-Holland, aan een tarievenkader met eenduidige uitgangspunten en productformules. Daarmee wordt het belang van de reiziger zo goed als mogelijk bediend. Bij alles wat de provincie wil bereiken, speelt het gegeven dat de provincie niet altijd direct invloed heeft op het behalen van de genoemde doelstellingen. De provincie is kaderstellend en verleent concessies met daarin een aantal basiseisen binnen die kaders. De vervoerder is verantwoordelijk voor het netwerk en het genereren van zoveel mogelijk reizigers. Verder is de provincie verantwoordelijk voor flankerend beleid, zoals de totstandkoming van doorstromingsmaatregelen en het verbeteren van de toegankelijkheid van en sociale veiligheid in het openbaar vervoer. Een andere randvoorwaarde voor het behalen van de doelstellingen is voldoende financiering voor het openbaar vervoer uit de Brede Doeluitkering Verkeer en Vervoer (BDU). Effectindicatoren Omschrijving

Nulmeting*

2015

2016

2017

2018

2.3.a

Procentuele jaarlijkse groei in aantal reizigerskilometers in provinciale busconcessies

318 mln km

0%

0%

0%

0%

2.3.b

Procentuele jaarlijkse groei in aantal reizigerskilometers in de provinciale spoorconcessie MerwedeLingelijn

51 mln km

2%

2%

2%

2%

2.3.c

Procentuele jaarlijkse groei in aantal reizigers in provinciale concessie personenvervoer over water

1,7 mln km

1%

1%

1%

1%

2.3.d

Klantwaardering OV op basis van de landelijke OV-barometer

provincie = 7.2 = landelijk gemiddelde =7.2 (2010)

≥ landelijk gemid. 2015




60

Toelichting effectindicatoren 2.3.a/b: Het gebruik van het openbaar vervoer wordt uitgedrukt in het aantal reizigerskilometers dat wordt afgelegd in bus- en spoorvervoer en het aantal reizigers dat gebruik maakt van het personenvervoer over water. De jaarlijkse ontwikkeling van het aantal reizigerskilometers dan wel reizigers is daarmee een belangrijke indicator om het provinciale beleid te toetsen. In 2013 heeft voor het aantal reizigerskilometers in de busconcessies (2.3.a) een nieuwe nulmeting plaatsgevonden. Er is voor gekozen deze indicator te baseren op reizigers die gebruikmaken van de OVchipkaart. De systeemwijziging naar de OV-chipkaart biedt een betrouwbaarder inzicht in de daadwerkelijke vervoerstromen en reisrelaties, in tegenstelling tot het verleden waarin op basis van tellingen en aannames van de vervoerders schattingen van het aantal reizigerskilometers zijn gemaakt. De consequentie is dat deze trendbreuk uitspraken over meerjarige ontwikkelingen in het aantal reizigerskilometers in deze overgangsperiode moeilijk heeft gemaakt. In 2013 heeft voor het eerst het merendeel van de reizigers in onze busconcessies met de OV-chipkaart gereisd. Dat biedt een goede uitgangssituatie voor een nieuwe nulmeting van het aantal reizigerskilometers (280 miljoen). Daarnaast is er sprake van losse kaartverkoop. Uit landelijke analyses blijkt dat dit gaat om ongeveer 35 miljoen reizigerskilometers. Tenslotte is vastgesteld dat circa 2 miljoen reizigerskilometers niet worden geregistreerd als gevolg van het vergeten uit te checken. De nieuwe nulmeting komt daarmee op 318 miljoen reizigerskilometers in busconcessies. Provinciale Staten zijn apart geïnformeerd over de verschillen tussen de oude en de nieuwe indicator. De provincie is ook de concessieverlener voor een tweetal regionale spoorlijnen, de MerwedeLingelijn en de treindienst Alphen-Gouda. Omdat de huidige concessiehouder van de treindienst Alphen-Gouda (NS) geen cijfers behoeft aan te leveren voor het aantal reizigerskilometers, is voor deze treindienst vooralsnog geen indicator opgenomen. Deze treindienst is in 2014 aanbesteed waarbij deze verplichting wel is opgenomen, zodat vanaf de start van deze nieuwe concessie (eind 2016) gemeten wordt. Voor de MerwedeLingelijn is wel een indicator opgenomen (2.3.b). De opgenomen groeicijfers zijn gebaseerd op de langjarige effecten van de frequentieverhoging op de MerwedeLingelijn. 2.3.c: Het gebruik van het personenvervoer over water (concessie Waterbus) wordt uitgedrukt in aantal reizigers. Het aantal reizigers is erg seizoensgebonden en afhankelijk van de weersomstandigheden, wel of geen zonnige zomer maakt groot verschil. Indien de pilot sneldienst Waterbus in 2015 van start gaat, wordt een aanvullende groei verwacht. 2.3.d: Behalve het gebruik van openbaar vervoer wordt ook de kwaliteit gemeten. Centraal hierbij staat de klantwaardering die wordt gemeten door middel van de OV-klantenbarometer. De reizigers geven rapportcijfers aan verschillende aspecten die met hun reis te maken hebben. De doelstelling is om hetzelfde of een hoger rapportcijfer te krijgen dan het landelijk gemiddelde van het desbetreffende jaar. Onderdeel van dit rapportcijfer is bijvoorbeeld de sociale veiligheid van het openbaar vervoer.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 2.3.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen voor regionaal openbaar vervoer De kaders met betrekking tot het beleid op het gebied van openbaar vervoer zijn geformuleerd in de Visie Ruimte en Mobiliteit (VRM). De provincie gebruikt de concessies voor het openbaar vervoer per bus, trein en over water om de beleidsambities te realiseren. Dit betekent dat de provincie eisen stelt aan de vervoersbedrijven die het openbaar vervoer willen exploiteren. Deze eisen worden per concessie opgenomen in een Nota van Uitgangspunten dat door Provinciale Staten wordt vastgesteld. Gedeputeerde Staten stellen vervolgens een verder uitgewerkt programma van eisen vast. De provincie stelt eisen over R-net corridors, de aansluiting op andere lijnen of vervoersvormen, reizigersinformatie et cetera. Met betrekking tot de exploitatie van de verleende concessies hanteert de provincie het principe: laat de markt doen waar de markt goed in is. De vervoerder heeft de beste kennis van de markt en van de exploitatie, want hij zit het dichtst op de klant. De ontwikkelfunctie ligt dus bij de vervoerder. Hoewel de ontwikkelfunctie bij de vervoerder ligt, blijft zijn jaarlijkse tarievenvoorstel afhankelijk van de goedkeuring door de

61

provincie als concessieverlener, die daarbij het advies van het reizigersoverleg betrekt. De provincie toetst het tarievenvoorstel aan de hand van het provinciale tarievenkader. Taak 2.3.2 Aanbesteden en sturen regionale OV-concessies en -contracten De provincie is opdrachtgever voor het openbaar vervoer binnen de provincie, exclusief het vervoer in de stadsregio Rotterdam en het stadsgewest Haaglanden. In dat kader verleent de provincie concessie. In 2014 is de treindienst Alphen-Gouda voor het eerst openbaar aanbesteed. In 2015 wordt de busconcessie Hoekse Waard/Goeree-Overflakkee (HWGO) opnieuw aanbesteed en in 2017 de intermodale concessie DAV/MerwedeLingelijn. Daarnaast werkt de provincie gezamenlijk met gemeenten in het concessiegebied HWGO aan een pilot om het zogeheten kleinschalig openbaar vervoer aan te besteden. Dit kleinschalig openbaar vervoer betreft oproepafhankelijk, niet lijngeboden vervoer op die plekken waar geen reguliere lijnen rijden. Daarbij wordt gezocht naar een modus om het provinciale budget voor kleinschalig openbaar vervoer te koppelen aan de budgetten die de gemeenten hebben voor de uitvoering van het doelgroepenvervoer en de budgetten op grond van de AWBZ en de Wmo. Voor alle concessies verstrekt de provincie een exploitatiesubsidie, waarmee onder andere dienstregelinguren worden ingekocht. Dit betreft de omvang van het openbaar vervoer dat door de vervoerder wordt aangeboden. De doelstelling is dat dit aanbod op zijn minst gelijk blijft. Een andere indicator met betrekking tot het aanbod van het openbaar vervoer betreft de ontwikkeling van het aantal uitgevallen ritten. De vervoerders zijn verplicht alle ritten in de dienstregeling uit te voeren. Er kan echter niet worden uitgesloten dat er toch ritten uitvallen. De doelstelling is om het aantal uitgevallen ritten te verminderen. De verleende concessies zijn de basis voor het concessiebeheer. Het concessiebeheer omvat het contact onderhouden met en monitoren van de vervoerders. Alle gegevens over de prestaties van het openbaar vervoer worden verzameld, bewerkt en geanalyseerd ten behoeve van evaluatie, bijsturing en beleidsinput. De betrokkenheid van gemeenten, regio's en consumentenorganisaties bij het regionale openbaar vervoer is verzekerd door ambtelijke en bestuurlijke concessie-overleggen, het Provinciale Verkeer- en Vervoers Beraad en de Reizigers Overleggen Consumentenbelangen Openbaar Vervoer. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

-

1

Pilot

1

-

Procentuele jaarlijkse ontwikkeling van het aantal gerealiseerde dienstregelinguren ten opzichte van afgesproken aanbod in contracten

1,54 mln

0%

0%

0%

0%

Procentuele jaarlijkse ontwikkeling van het aantal uitgevallen ritten

6.370

-1,5%

-1,5%

-1,5%

-1.5%

2.3.2.1

Aantal aanbestede OV-concessies

2.3.2.2

2.3.2.3

2018

Taak 2.3.3 Uitvoeren van projecten/maatregelen voor ketens en keuzes voor personenvervoer Op basis van de Algemene Wet Gelijke Behandeling, die ook van toepassing is op de vervoersector, moet het openbaar vervoer toegankelijk zijn voor mensen met een handicap. Daarom moeten haltes zo aangelegd of aangepast worden dat rolstoelgebruikers en blinden of slechtzienden gemakkelijk de bus in of uit kunnen stappen. Alle haltes langs provinciale wegen binnen de concessiegebieden van de provincie worden gefaseerd toegankelijk gemaakt. Andere wegbeheerders (gemeenten en waterschappen) worden gestimuleerd, onder andere door subsidies, om dit ook te doen voor hun eigen haltes. Prestatie-indicatoren Omschrijving 2.3.3.1

Percentage haltes in provinciale concessiegebieden dat toegankelijk is voor mindervaliden

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

38% (1160 van de 3050)

53%

54%

56%

57%

62

Toelichting prestatie-indicatoren Op 1 januari 2014 waren 52% van de haltes toegankelijk gemaakt. Daarmee wordt de doelstelling van het ministerie van Infrastructuur en Milieu behaald. De verwachting is dat de groei de komende jaren zal afnemen, omdat de komende jaren vooral de haltes die moeilijk toegankelijk te maken zijn moeten worden aangepakt. Verder worden gegevens over haltetoegankelijkheid opgenomen in een haltedatabase, samen met haltegegevens over abri, fietsenstalling bij de haltes, DRIS-apparatuur e.d. Deze gegevens kunnen dan via organisaties als 9292 beschikbaar worden gesteld aan de reizigers.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

DOEL 2.3 Een adequaat regionaal openbaar vervoersaanbod Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Reserve bereikbaarheid Impuls openbaar vervoer + Bijdrage uit reserve Resultaat

79.581 67.052 -12.528

89.897 78.650 -11.247

91.070 87.057 -4.013

92.464 88.843 -3.622

93.374 90.161 -3.214

92.816 89.691 -3.125

431 2.448 2.879 -9.649

502 7.384 7.885 -3.362

500 0 500 -3.514

168 0 168 -3.454

0 0 0 -3.214

0 0 0 -3.125

Toelichting meerjarenraming Het totaal van de lasten van € 91,0 mln is opgebouwd uit € 86,8 mln aan posten die gespecificeerd zijn in het bestedingsplan Brede Doeluitkering (waarvan € 75,0 mln concessies OV) en de rest uit kosten voortvloeiend uit beleidsontwikkeling en apparaatslasten. De stijging van de baten ten opzichte van de begroting na Voorjaarsnota 2014 wordt veroorzaakt door de wijzigingen in de reserve impuls openbaar vervoer naar aanleiding van het Kaderbesluit infra.

63

Doel 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder Wat willen we bereiken? Milieu- en duurzaamheidsbeleid dragen bij aan het hoofddoel van de provincie om van Zuid-Holland een duurzame, concurrerende en leefbare Europese topregio te maken. De ambities voor de lange termijn zijn een fysieke leefomgeving met schone lucht, schoon water en een schone bodem, minder geluidsoverlast en een ZuidHolland dat veilig is in de omgang met gevaarlijke stoffen. De provincie verbindt de wettelijke kwaliteitseisen en de economische en ruimtelijke ambities door duurzame oplossingen te benutten. Duurzaamheid wordt ingebed in de provinciale wettelijke en kerntaken ruimte, verkeer en vervoer, economie, groen en water. In de visies en uitvoeringsprogramma’s van deze beleidsvelden wordt die invulling op duurzaamheid verder uitgewerkt. Zo staat in de visie Ruimte en Mobiliteit dat de milieukwaliteit (lucht, geluid, externe veiligheid) belangrijk blijft om de leefomgevingskwaliteit en het vestigingsklimaat op niveau te houden of te brengen. De provincie beperkt de risico’s op ongevallen met gevaarlijke stoffen. Een nieuw programma Externe Veiligheid 2015–2018 wordt voorbereid. In dit programma werken provincie, gemeenten en veiligheidsregio’s samen en zijn afspraken gemaakt over taakuitvoering en kwaliteit. De periode om de maatregelen uit het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit te realiseren is met twee jaar verlengd. Inspanningen van zowel provincie als de samenwerkingspartners zijn de komende tijd gericht op het oplossen van de resterende knelpunten. Op basis van het nieuwe Actieplan Geluid zullen passende geluidmaatregelen worden genomen bij de benoemde knelpunten op provinciale wegen. Effectindicatoren Omschrijving 2.4.a

Procentuele jaarlijkse afname van het aantal blootgestelden boven de grenswaarden luchtkwaliteit in Zuid-Holland

2.4.b

Procentuele jaarlijkse daling van:  het aantal geluidgehinderden langs provinciale wegen  het maximaal aantal (berekende) geluidgehinderden binnen de 20 Ke rondom Rotterdam The Hague Airport  aantal gehinderden (berekende) in ZuidHolland binnen de 48 L-den rondom Schiphol

Nulmeting *

2015

2016

2017

2018

81.000 (2009)

70% (56.700)

0%

0%

0%

9.800 (2011) 9.246 (2010)

2%

2%

2%

2%

0%

0%

0%

0%

25.000 (2005)

0%

0%

0%

0%

2.4.c

Jaarlijkse ontwikkeling van het aantal 653.000 0 0 0 blootgestelden aan risicovolle activiteiten (2013) * Tussen haakjes is steeds het peiljaar van de nulmeting aangegeven, deze kan per indicator verschillen.

0

Toelichting effectindicatoren 2.4.a: Zuid-Holland moet uiterlijk in 2015 voldoen aan de Europese eisen voor luchtkwaliteit. De uitvoering van het Nationale en Regionale Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit, waarin Rijk, provincie en gemeenten gezamenlijk participeren heeft tot doel om dit niveau te bereiken. De indicator voor de inzet is gericht op het verlagen van het aantal blootgestelden aan te hoge niveaus van luchtverontreiniging. In eerdere jaren was het doel om het aantal blootgestelden met in totaal 30% te reduceren, in 2015 is het doel om het aantal blootgestelden met de laatste 70% te verlagen. Aangezien het meeste effect wordt verwacht van de maatregelen aan het einde van de programmaperiode is de verwachting dat de grootste stap in 2015 wordt gemaakt. 2.4.b: Gezien de rol van de provincie als beheerder van provinciale wegen is de indicator direct gekoppeld aan de geluidhinder langs provinciale wegen. De nulmeting 2011 is herberekend en aangepast als gevolg van mutaties in het provinciale wegenbestand. De hinder als gevolg van bedrijfsmatige activiteiten wordt door inzet van vergunningverlening en handhaving beperkt. Gezien de prognoses van de groei van de luchtvaart is de kans dat er een toename op zal treden van het aantal ernstig gehinderden niet uitgesloten. Om die reden is de provinciale inzet gericht op stabilisatie van het aantal gehinderden als gevolg van luchtvaart.

64

2.4.c: Het betreft hier het totaal aan inwoners van de provincie Zuid-Holland dat blootgesteld is aan de kans om dodelijk getroffen te worden. Denk hierbij aan de gevolgen van een calamiteit bij bedrijven waar open overslag, productie, gebruik of verwerking van gevaarlijke stoffen plaatsvindt of transportassen (weg, water, spoor en buis) waar vervoer van gevaarlijke stoffen plaatsvindt of een neerstortend vliegtuig nabij een luchthaven. Het provinciaal beleid is erop gericht om op termijn een grotere scheiding te hebben van risicovolle activiteiten en grote groepen aanwezigen in de nabijheid. Tegelijkertijd blijft er sprake van een toename van de intensiteit en hoeveelheid risicovolle activiteiten. Daarom is de doelstelling om het totaal aantal blootgestelden niet te laten toenemen.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 2.4.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van alle milieuaspecten en het aansturen van milieudiensten In 2015 zal er een stand van zaken van het uitvoeringsprogramma behorende bij de beleidsvisie Duurzaamheid en Milieu worden opgesteld. De beleidskaders waarbinnen de omgevingsdiensten voor de provincie de taken uitvoeren zijn de Visie Ruimte en Mobiliteit, de Beleidsvisie Duurzaamheid en Milieu en de Provinciale Nota Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) 2014-2017. Eind 2014 is de evaluatie RUD’s opgeleverd. De aanbevelingen worden in 2015 opgepakt. Voor wat betreft de financiële kaders voor de omgevingsdiensten zal in 2015 verder worden gegaan met de fasegewijze overgang van financiering van de omgevingsdiensten, namelijk op basis van een lumpsum bijdrage naar financiering op basis van kostprijsberekening. Prestatie-indicatoren Omschrijving 2.4.1.1

Aantal opgerichte regionale uitvoerende diensten per 31/12

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2 (2011)

5

5

5

5

Taak 2.4.2 Uitvoeren van maatregelen voor beheersbaar houden, saneren en voorkomen van externe veiligheidknelpunten De provincie zet zich in voor de bescherming van grote groepen mensen tegen ongevallen met gevaarlijke stoffen. De beleidsvisie Duurzaamheid en Milieu en het Uitvoeringsprogramma externe veiligheid zijn hiervoor richtinggevend. Hierbij heeft de provincie naast haar inhoudelijke verantwoordelijkheid in het kader van provinciale wettelijke taken op het gebied van ruimtelijke ordening en milieu ook de verantwoordelijkheid voor het bevorderen van de deskundigheid en capaciteit bij alle uitvoerende organisaties in Zuid-Holland; de gemeenten, de regionale uitvoeringsdiensten en de veiligheidsregio's. Nieuwe regelgeving voor buisleidingen en de komst van het Basisnet transport gevaarlijke stoffen moeten geïmplementeerd worden en er is extra aandacht nodig voor de uitvoering van het groepsrisicobeleid en bedrijven die vallen onder de werking van het Besluit risico’s zware ongevallen (de zogenoemde BRZO-bedrijven). Een substantieel deel van het uitvoeringsprogramma wordt door regio’s en gemeenten uitgevoerd. Dit gebeurt dankzij de inzet van provinciale subsidies, waaraan een vervolg kan worden gegeven door de vaststelling van de Impuls Omgevingsveiligheid 2015-2018 door de rijksoverheid. Prestatie-indicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2.4.2.1

Omschrijving Aantal knelpunten door overschrijding plaatsgebonden risico en groepsrisico per 31/12

62 (2012)

33

PM

PM

PM

2.4.2.2

Aantal blootgestelden per 31/12 waarover verantwoording is afgelegd via een adequate groepsrisicoverantwoording

174.000 (2011)

379.000

389.000

399.000

409.000

65

Toelichting prestatie-indicatoren 2.4.2.1: In 2014 is een relatief groot aantal knelpunten opgelost, hier zat een aantal langlopende knelpunten bij zoals de Haagse Markt, spoorzone Gouda en Dupont. De prestatie-indicatoren voor 2016 en later worden opgenomen in het uitvoeringsprogramma 2015-2018 dat momenteel wordt voorbereid. 2.4.2.2: Het aantal blootgestelden waarvoor een adequate groepsrisicoverantwoording is afgelegd neemt minder snel toe. Deze houdt namelijk gelijke tred met het proces van het actualiseren van bestemmingsplannen. Vanwege de grote inhaalslag in 2013 is het aantal plannen sterk afgenomen en daarmee ook de verantwoording over de resterende blootgestelden. Wel is de verwachting dat de doelstelling wordt bereikt. Problematisch is wel dat zoals eerder aangegeven het totaal aantal blootgestelden is toegenomen. Taak 2.4.3 Uitvoeren maatregelen voor beheersbaar houden, saneren en voorkomen van knelpunten in de luchtkwaliteit In het Nationaal Samenwerkingsverband Luchtkwaliteit (NSL) zijn door Rijk, gemeenten, regio’s en de provincies maatregelen opgenomen die de luchtkwaliteit verbeteren. Het programma is met twee jaar verlengd (tot 2017), zodat de mogelijkheid ontstaat om ook de laatste knelpunten (grenswaarde-overschrijdingen) op te kunnen lossen. Hiertoe moeten alle maatregelen uit het NSL echter wel voor 1 januari 2015 zijn gestart of zijn vervangen door andere maatregelen met een vergelijkbaar effect. De verdere realisatie kan in 2015 (en verder) plaatsvinden. De beoogde maatregelen zijn onder andere gericht op het verbeteren van de doorstroming van het verkeer en het verlagen van de emissies van de scheepvaart (waarbij ook EU-subsidies worden ingezet). Het NSL bevat ook ruimtelijke projecten die in samenhang met genoemde maatregelen ervoor zorgen dat de grenswaarden voor luchtkwaliteit tijdig worden bereikt. De projecten worden veelal geïnitieerd door gemeenten en realisatie is ook afhankelijk van de economische conjunctuur. Prestatie-indicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2.4.3.1

Omschrijving Jaarlijks aantal projecten uit het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit in procedure

13 (2010)

50

60

80

N.v.t.

2.4.3.2

Jaarlijks aantal gerealiseerde maatregelen uit het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

68 (2010)

40

20

3

N.v.t.

2.4.3.3

Jaarlijks aantal maatregelen die in eigen beheer zijn gerealiseerd

11 (2010)

8

4

2

N.v.t.

Toelichting prestatie-indicatoren 2.4.3.1: De indicator is cumulatief ingevuld (totaal aantal projecten in procedure). 2.4.3.2 en 2.4.3.3: De indicatoren zijn per jaar ingevuld (per jaar afgeronde projecten). Voor alle drie indicatoren geldt dat deze gekoppeld zijn aan het NSL. Door verlenging van het NSL kan een inschatting gegeven worden voor 2016 en mogelijke uitloop in 2017. Het programma is in 2018 afgerond en het is nu nog te vroeg om zicht te hebben op een vervolg. Taak 2.4.4 Uitvoeren maatregelen voor beheersbaar houden, saneren en voorkomen van geluidhinder In 2014 is het nieuwe Actieplan Geluid op provinciale wegen 2013-2018 vastgesteld, hierin is opgenomen dat de provincie in de betreffende periode op iets meer dan 50 km van het provinciale wegennet geluidmaatregelen zal nemen. Hierdoor zullen in totaal 31 geluidhinderknelpunten worden opgelost. In het kader van de nieuwe wet geluidhinder (SWUNG 2, verwachte inwerkingtreding 2018) zal de provincie geluidproductieplafonds moeten vaststellen op al haar (spoor)wegen. Voorbereidende werkzaamheden voor de uitoefening van deze taak zullen, wanneer de contouren van SWUNG 2 voldoende duidelijk zijn, voorafgaand aan de inwerkingtreding daarvan, verder worden uitgewerkt. In 2015 zal alvast gewerkt worden aan het ontwikkelen van een geluidregister.

66

Prestatie-indicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2.4.4.1

Omschrijving Aantal geluidhinderknelpunten langs provinciale wegen boven 55 dB

31 (2013)

18

12

6

0

2.4.4.2

Jaarlijks aantal kilometer gerealiseerd stil asfalt

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

Toelichting prestatie-indicatoren 2.4.4.1 en 2.4.4.2: De indicator is aangepast aan de doelen in het nieuwe Actieplan Geluid. Dit houdt in dat langs wegen verschillende geluidmaatregelen kunnen worden toegepast en het per situatie afhankelijk is welke maatregel gekozen wordt. Taak 2.4.5 Kaders stellen, vergunningen verlenen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van (regionale) luchtvaartterreinen In de Visie Ruimte en Mobiliteit is vastgelegd dat Zuid-Holland ruimte biedt aan kleine en recreatieve luchtvaart. De provincie gaat terughoudend om met nieuwe initiatieven voor commerciële en bedrijfsgebonden luchtvaart. Het totale aantal vergunbare luchthavens neemt niet toe ten opzichte van de feitelijke en geplande situatie van 2011 (22 luchthavens). De provincie zal in 2015 geen ruimte bieden aan een verdere uitbreiding van helihavens boven voornoemd aantal, tenzij het helihavens bij ziekenhuizen betreft. Aanvragen voor luchthavens voor onbemande luchtvaartuigen of geluidarme (recreatieve) luchtvaartuigen zullen per geval beoordeeld worden. Prestatie-indicatoren Omschrijving 2.4.5.1

Totaal aantal vergunbare luchthavens per 31/12

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

22 (2011)

22

22

22

22

Toelichting prestatie-indicatoren In 2011 waren er 22 luchthavens vergund of in planning, inclusief twee commerciële helihavens (een in Den Haag en een in Rotterdam). Taak 2.4.6 Beschermen en bewaken van het milieu in alle regio's van Zuid-Holland Voor interbestuurlijk toezicht (IBT) is samen met gemeenten een bestuursovereenkomst afgesloten. In 2014 is op basis van deze overeenkomst een Staat van de Gemeenten opgesteld. Op basis van deze bevindingen wordt invulling gegeven aan het IBT op gemeenten op het aandachtsgebied van milieu. Aanvullend op de in deze begroting opgenomen (output gerichte) kritische prestatie-indicatoren is er het landelijke traject Kwaliteitscriteria 2.1. In 2015 zullen de omgevingsdiensten aan deze input en procesgerichte criteria voldoen, verdere uitvoering geven aan de opgestelde verbeterplannen en het waarborgen van de kwaliteit. De gehanteerde prestatie-indicatoren zijn vastgelegd in het provinciaal beleidskader (Nota Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving 2014-2017). Toezichtdichtheid is het aantal volgens planning uitgevoerde controles met de daarbij afgesproken te controleren aspecten. De te controleren aspecten worden jaarlijks bepaald met toepassing van de provinciale risicomethodiek. Het naleefgedrag geeft een beeld van de naleving van bedrijven op de gecontroleerde aspecten. Deze aspecten vloeien voort uit eisen uit de vergunning of andere wettelijke verplichtingen. Het naleefgedrag is gesteld op 90%. Dit percentage is gebaseerd op ervaringscijfers van de afgelopen 10 jaar.

67


2.4.6.2

2.4.6.3

2.4.6.4

2.4.6.5

Regio Rijnmond: percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures; percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures; actualiteitstoets lopende vergunningen; percentage toezicht (dichtheid); percentage handhaving (naleving). Regio Zuid-Holland Zuid: percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures; percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures; actualiteitstoets lopende vergunningen; percentage toezicht (dichtheid); percentage handhaving (naleving). Regio West-Holland: percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures; percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures; actualiteitstoets lopende vergunningen; percentage toezicht (dichtheid); percentage handhaving (naleving). Regio Midden-Holland: percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures; percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures; actualiteitstoets lopende vergunningen; percentage toezicht (dichtheid); percentage handhaving (naleving). Regio Haaglanden: percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures; percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures; actualiteitstoets lopende vergunningen; percentage toezicht (dichtheid); percentage handhaving (naleving).

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

100%

100%

100%

100%

100%

85%

90%

90%

90%

90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% >90%

100%

100%

100%

100%

100%

85%

90%

90%

90%

90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% >90%

100%

100%

100%

100%

100%

85%

90%

90%

90%

90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% >90%

100%

100%

100%

100%

100%

85%

90%

90%

90%

90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% >90%

100%

100%

100%

100%

100%

85%

90%

90%

90%

90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% > 90%

1x 100% >90%

Toelichting prestatie-indicatoren De genoemde percentages bij de nulmeting betreffen streefcijfers; op dit moment zijn niet genoeg gegevens beschikbaar voor een betrouwbare nulmeting voor alle omgevingsdiensten.

68


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

75.914 20.474 -55.440

61.272 8.832 -52.440

50.346 3.700 -46.646

49.909 3.400 -46.509

54.909 8.850 -46.059

49.298 3.400 -45.898

801 2.611 427 69 3.909 1.803 619 830 0 500 3.752 -55.283

2.000 2.571 0 34 4.605 1.183 264 0 0 0 1.446 -49.281

1.150 851 0 170 2.171 1.183 0 0 150 0 1.333 -45.808

600 79 0 32 711 0 0 0 0 0 0 -45.798

200 0 0 19 219 0 0 0 0 0 0 -45.840

0 0 0 32 32 0 0 0 0 0 0 -45.865

DOEL 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Luchtkwaliteit (NSL) Frictiekosten RUD Frictiekosten algemeen Stimulering duurzame energie + Bijdrage uit reserve Luchtkwaliteit (NSL) Frictiekosten RUD Frictiekosten algemeen Groene ambities (ILG-/niet ILG-doelen) Kosten/risico bestuursdwang OD's - Storting in reserve Resultaat

Toelichting meerjarenraming De raming voor het boekjaar 2017 betreft een eindafrekening van de subsidieverstrekking NSL door het Rijk voor de 2e, 3e en 4e tranche. Hierdoor is een verschil van € 5,5 mln zichtbaar in de baten en lasten in 2017 ten opzichte van de overige boekjaren. Voor de uitvoering van de subsidieregeling pilot sneldienst Waterbus 2015-2017 wordt een bedrag van € 1,2 mln onttrokken uit de reserve luchtkwaliteit. Daarnaast wordt uit de reserve luchtkwaliteit een bedrag van € 0,75 mln onttrokken ten behoeve van een meerjarig Europees programma ter verbetering van de luchtkwaliteit, specifiek voor het treffen van maatregelen om de Europese binnenvaart te verduurzamen. Het programma Externe Veiligheid loopt af in 2014. In de begroting van 2015 is hiermee rekening gehouden, de lasten zijn gedaald met € 4,19 mln. Er is een nieuw rijksprogramma Impuls Omgevingveiligheid 2015-2018 vastgesteld. De hoogte van de bijdrage vanuit dit programma aan de decentrale overheden is nog niet vastgesteld. Zodra deze bedragen bekend zijn zal dit, vermoedelijk bij voorjaarsnota, alsnog verwerkt worden in de provinciale begroting. Vooralsnog zijn de baten en lasten voor het programma Impuls Omgevingsveiligheid in 2015 en verder nog niet begroot.

69

70

Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie Inleiding Dit programma bevat de volgende doelen, die hierna worden toegelicht: 3.1 Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit 3.2 Vraag naar en aanbod van woningen in balans 3.3 Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland 3.4 Een sterke regionale economie 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland De provincie beoogt een regierol te vervullen voor een toekomstbestendig ruimtegebruik. Door een integrale afweging van ruimtelijke ontwikkelingen biedt de provincie kaders (Visie Ruimte en Mobiliteit, Verordening Ruimte) en geeft richting voor een aantrekkelijke leefomgeving. In samenwerking met partners wordt de verantwoordelijkheid voor ruimtelijke kwaliteit genomen. De provincie streeft naar een goede balans tussen vraag en aanbod van woningen en woonmilieus in ZuidHolland. Gelet op de maatschappelijke behoefte, de beschikbare ruimte en de bestaande woningvoorraad wordt beoogt te bereiken dat er voldoende woningen worden geprogrammeerd en gebouwd en dat dit op de goede locaties en binnen de juiste woonmilieus gebeurt. Dit om een kwalitatief goed, divers en duurzaam woon- en leefklimaat te waarborgen. De provincie wil voor het realiseren van haar maatschappelijke opgave dat het beleid voor bodem en ondergrond meer onderdeel gaat uitmaken van de ruimtelijke ontwikkeling, mede naar aanleiding van het met het Rijk gesloten Bodemconvenant. Voorts is de provincie verantwoordelijk voor de aanpak van verontreinigde locaties. Daarnaast is de provincie op grond van de Wet milieubeheer bestuurlijk, financieel en organisatorisch verantwoordelijk voor de nazorg van stortplaatsen. De provincie is als regionale autoriteit eindverantwoordelijke voor het regionaal ruimtelijk-economisch beleid. Doel is de internationale concurrentiepositie van Zuid-Holland te versterken. De uitdagingen waar de regio en het hier gevestigde bedrijfsleven voor staan zijn groot. Veel sectoren bevinden zich in een transitie die hen noodzaakt krachtig te innoveren en te verduurzamen. De provincie zet daarbij in op het realiseren van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven door ruimte te scheppen voor (nieuwe) economische activiteiten, het stimuleren van innovatie bij de prioritaire clusters, het verbinden van partijen en samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en onderzoek te faciliteren. Aan het doel een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland levert de provincie een bijdrage door de ruimtelijke voorwaarden te scheppen voor de productie van duurzame energie en de economische bedrijvigheid te versterken. De provinciale bijdrage is gebaseerd op Europese en nationale afspraken. De doelen in dit programma zijn hierna per doel nader uitgewerkt.

71


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten

62.938

53.073

52.945

44.503

Baten

1.615

1.115

0

0

-61.323

-51.958

-52.945

-44.503

14.353

3.512

9.430

3.532

Programma 3 - Ruimte, Wonen en Economie

Totaal saldo van baten en lasten Bijdrage uit reserve Storting in reserve

2.421

849

0

0

-49.390

-49.295

-43.515

-40.971

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten

4.589

12.433

12.030

3.532

Baten

1.615

1.115

0

0


-2.974

-11.318

-12.030

-3.532


14.353

3.512

9.430

3.532

Storting in reserve

2.421

849

0

0

Resultaat

8.959

-8.655

-2.600

0

Resultaat

Incidentele lasten en baten (bedragen x € 1.000) Programma 3 - Ruimte, Wonen en Economie

72

Doel 3.1 Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit Wat willen we bereiken? Op 9 juli 2014 is de Visie Ruimte en Mobiliteit (VRM) vastgesteld en deze is per 1 augustus 2014 in werking getreden. De provincie kiest ervoor om het ruimtelijk en mobiliteitsbeleid niet afhankelijk te maken van een voorspelling van een 'eindsituatie 2030'. In plaats daarvan zal de bestaande situatie gelden als vertrekpunt, vormt de maatschappelijke vraag de leidraad voor het handelen en stuurt de provincie op het bereiken van haar doelen. Dit biedt andere partners uit het netwerk aanknopingspunten om hun initiatieven te positioneren en te verbinden aan de doelen in de VRM. Vier rode draden geven richting aan de gewenste ontwikkelingen en het handelen van de provincie: 1. Beter benutten en opwaarderen van wat er is, 2. Vergroten van de agglomeratiekracht, 3. Verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit, 4. Bevorderen van de transitie naar een wateren energie-efficiënte samenleving. Op basis van de VRM worden door de regio's in 2015 regionale visies voor wonen en kantoren ter aanvaarding aangeboden. Effectindicatoren Barometer provinciale belangen 1. Aantrekkelijk en concurrerend internationaal profiel 1.1 Behouden en aantrekken van economische clusters

Nulmeting

2014

Goed

Goed

2. Duurzame en klimaatbestendige Deltaprovincie 2.1 Verbeteren van de waterveiligheid 2.2 Robuust en veerkrachtig watersysteem 2.3 Duurzame energievoorziening

Onbekend Goed Goed

Wisselend beeld Wisselend beeld Wisselend beeld

3. Divers en samenhangend stedelijk gebied 3.1 Versterken stedelijk netwerk 3.2 Optimaal benutten van bestaande ruimte voor bedrijvigheid 3.3 Verbeteren interne en externe bereikbaarheid 3.4 Voldoende aanbod in verschillende woonmilieus 3.5 Voorzien in een gezonde leefomgeving

Wisselend beeld Onbekend Slecht Slecht Onbekend

Goed Slecht Slecht Wisselend beeld Wisselend beeld

4. Vitaal, divers en aantrekkelijk landschap 4.1 Ontwikkelen en behouden van een vitaal en waardevol landelijk gebied 4.2 Behouden van cultuurhistorische hoofdstructuur 4.3 Verbetering belevingswaarde en vermindering verrommeling 4.4 Behouden en ontwikkelen ecologische hoofdstructuur

Wisselend beeld Onbekend Slecht Onbekend

Wisselend beeld Onbekend Goed Slecht

Slecht

Slecht

5. Stad en land verbonden 5.1 Versterken recreatieve functie en groenstructuur Bron: Monitor Ruimte 2012 (vastgesteld door GS op 10 juli 2012)

2015

Toelichting effectindicatoren Het eerste kwartaal van 2015 komen, als onderdeel van de eerste monitor (nulmeting) van de VRM, effectindicatoren beschikbaar die de voortgang van het nieuwe ruimtelijk beleid meten. Deze indicatoren worden in het najaar van 2014 ontwikkeld en zullen ingaan op centrale thema’s uit de VRM, zoals ruimtelijke kwaliteit, agglomeratiekracht en het beter benutten van bestaand stedelijk gebied. Deze VRM-indicatoren vervangen de huidige effectindicator Barometer provinciale belangen en worden ondergebracht in de Staat van Zuid-Holland.

73

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 3.1.1 Ontwikkelen en uitvoeren van een ruimtelijke visie en strategie Beleid en uitvoering De provincie zal, vooral in het ruimtelijk domein, vaker kiezen voor een faciliterende rol door initiatieven te stimuleren en te steunen, die bijdragen aan de realisatie van provinciale doelen. Dit kan door middel van gerichte bijdragen, bijvoorbeeld een financiële bijdrage of een ontheffing. Wij zullen ook kiezen voor allianties met medeoverheden, maatschappelijke organisaties en/of ondernemers. Onderdeel van de VRM is het programma Ruimte. In het programma geeft de provincie aan welke (maatschappelijke, strategische en operationele) doelen zij heeft en geeft daarbij aan welke mix van uitvoeringsinstrumenten zij daarvoor inzet. Om vorm te geven aan de nieuwe uitvoeringspraktijk stellen Gedeputeerde Staten de Agenda Ruimte op (onderdeel van de mix van uitvoeringsinstrumenten). Met de vernieuwing van de sturingsfilosofie verandert het handelingsperspectief van de provincie. Er ligt steeds minder een zwart-wit juridisch kader waarbij de provincie toetst of iets wel of niet mag. Daarbij wordt in de eerste periode geïnvesteerd in kennisdeling om te leren samenwerken met de ruimere kaders waarbij aandacht wordt besteed aan behoud van een gelijk speelveld en transparant en eenduidig handelen. Daarnaast worden in de Agenda Ruimte een aantal gebiedsgerichte en thematische opgaven vormgegeven. De rode draden en strategische doelstellingen uit de VRM zijn vertrekpunt. De Agenda Ruimte wordt uitgevoerd door Gedeputeerde Staten binnen de door Provinciale Staten vastgestelde kaders in de VRM. Kerntaken Tegelijkertijd heeft de provincie een aantal kerntaken die vragen om duidelijke (spel)regels, normstelling, financiering en waar nodig om doorzettingskracht. De provincie blijft dé overheidslaag die verantwoordelijk is voor de afweging van belangen en sturing op bovenregionale en bovenlokale schaal op het gebied van ruimte, mobiliteit, regionale economie en groen. De Verordening Ruimte is een instrument op basis van de Wet Ruimtelijke Ordening en bedoeld voor doorwerking van het provinciaal (ruimtelijk) beleid naar gemeentelijke bestemmingsplannen. Uitgangspunt in de Verordening Ruimte 2014 is meer materiële en procedurele flexibiliteit, waarmee er meer ruimte is voor afweging op lokale schaal. Waar mogelijk wordt gebruiktgemaakt van doelvoorschriften in plaats van verbodsbepalingen. Soms is een verbodsbepaling echter wenselijk voor de bescherming van belangrijke waarden. Inmiddels is het Rijk gestart met het vormgeven van de nieuwe ‘omgevingswet’. De recent ingevoerde Wro maakt onderdeel uit van deze hervorming van het omgevingsrecht. De provincie houdt dit in de gaten, en zal zo nodig beïnvloeden, om de implementatie van deze wetgeving passend te maken bij de provinciale doelen, kaders en verantwoordelijkheden. Prestatie-indicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

3.1.1.1

Omschrijving Periodieke herziening van de provinciale ruimtelijke structuurvisie, de Verordening Ruimte en de uitvoeringsagenda

1

PM

PM

PM

PM

3.1.1.2

Aantal gebiedsprofielen vastgesteld door GS

0

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

3.1.1.3

Realisatie: uitvoeren herijkt programma Zuidplaspolder

1

1

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

Toelichting prestatie-indicatoren 3.1.1.1: Met de vaststelling van de VRM is ook de systematiek gewijzigd van periodieke herziening van de structuurvisie en de hiermee verbonden producten als de Verordening Ruimte en de diverse agenda’s en programma’s. Dit betekent dat uitsluitend wordt herzien of geactualiseerd wanneer daar noodzaak toe is, wel wordt een jaarlijkse actualisatie van het Programma Ruimte voorzien en wordt de VRM minimaal eens per drie jaar geactualiseerd vanwege de behoeftecijfers voor woningbouw op basis van de Woningbehoefte raming. 3.1.1.2: Eind 2014 is de volledige reeks gebiedsprofielen voltooid. 3.1.1.3: Er is besloten om doel 5.2 Integrale en duurzame ontwikkeling van de Zuidplaspolder te verplaatsen naar doel 3.1. Eind 2014 wordt de gemeenschappelijke regeling ROZ opgeheven. De uitvoering van het resterende programma valt onder de verantwoordelijkheid van de deelnemende partijen. Eventuele tekorten van de Grondbank komen ten laste van de algemene middelen.

74

Taak 3.1.2 Faciliteren, uitwisselen en afstemmen tussen ruimtelijke plannen van gemeenten, regio's, Rijk en provincies Het vervullen van de regierol voor een toekomstbestendig ruimtegebruik in Zuid-Holland is een van de kerntaken van de provincie. De provincie stemt haar (bovenregionale) belangen uit de Visie Ruimte en Mobiliteit af met gemeenten, regio’s, Rijk en buurprovincies. De komende periode zijn met name de volgende ontwikkelingen van invloed op de ruimtelijke ordeningstaak: Maatschappelijke ontwikkelingen:   

Externe ontwikkelingen:  

Minder investeringsmiddelen Trek naar de stad, anticiperen op krimp in het landelijk gebied en woningvraag in het stedelijk gebied Meer aandacht voor en sturing op (ruimtelijke) kwaliteit

Omgevingswet Ontwikkelingen binnen regio’s (bv. oprichting metropoolregio)

Om dit te bereiken worden de volgende activiteiten ondernomen:  Ambtelijke en bestuurlijke afstemming met gemeenten, regio’s en Rijk onder andere in het kader van regionale en gemeentelijke structuurvisies, Stedenbaan, Groene Hart, Zuidvleugel, Zuidwestelijke Delta en MIRT.  Digitaliseren van de ruimtelijke (Wro) instrumenten en faciliteren dat digitale plannen van derden gebruikt kunnen worden.  Door digitale systemen ondersteunde, selectieve planbeoordeling.  Interne en externe ambtelijke en bestuurlijke afstemming.  Afspraken met regio’s en gemeenten. Met de regio’s wordt met behulp van de Agenda Ruimte en de halfjaarlijkse Bestuurlijke Tafels Ruimte gewerkt aan de uitvoering van de Visie Ruimte en Mobiliteit. Taak 3.1.3 Bewaken van het provinciale belang De VRM beschrijft de provinciale doelen. De provincie brengt in (voor)overleg de provinciale doelen uit de VRM in planvormingstrajecten van gemeenten en anderen naar voren. Met het 'e-formulier aanbieden ruimtelijke plannen' krijgen gemeenten en regio’s zelf overzichtelijk en per planfase inzicht in hoe het plan zich verhoudt tot de provinciale doelen. De omslag van reactief toetsen naar proactief overleggen en ‘selectief beoordelen’ geeft vertrouwen en ruimte om de betrokkenheid van de provincie aan de voorkant van het planproces te vergroten. De provincie blijft de mogelijkheid hebben om op een gemeentelijk plan een vooroverlegreactie, een zienswijze of een reactieve aanwijzing in te dienen op basis van de Wet ruimtelijke ordening. Als dat nodig is maakt de provincie een inpassingsplan. Activiteiten die hier (ook) onder vallen zijn:  Vooroverleg met gemeenten.  Indienen van vooroverlegreactie, zienswijze en indien nodig het geven van een reactieve aanwijzing indien (gemeentelijke) plannen in strijd zijn met de Verordening Ruimte en provinciale belangen uit de Visie Ruimte en Mobiliteit.  Opstellen en in procedure brengen van inpassingsplannen.  Monitoren ingediende plannen met behulp van het e-formulier.  Afhandelen ontheffingsverzoeken van regels in de Verordening Ruimte. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

3.1.3.1

Percentage bestemmingsplannen waarop de provincie een zienswijze indient

9% (41 van de 447)

10%

7%

7%

7%

3.1.3.2

Percentage bestemmingsplannen waarop de provincie reactieve aanwijzingen geeft

0,3 % (1 van de 365)

1%

1%

1%

1%

3.1.3.3

Aantal provinciale inpassingsplannen in procedure per 31/12

9

4

4

4

4

75

Toelichting prestatie-indicatoren Het inschatten van het te verwachten aantal provinciale inpassingsplannen is lastig. Een belangrijk element is hierbij dat de locaties voor windturbines een onzekere factor zijn bij deze inschatting. Provinciale inpassingsplannen zijn mogelijk aan de orde bij enkele locaties voor windturbines, zoals voor de locatie A20 Westland-Midden Delfland. De windturbinelocaties Nedstaal en de locatie Papendrecht en Korendijk zijn nog ongewis. In de Elektriciteitswet is vastgelegd dat de provincie bevoegd gezag is (op het gebied van de planologie) voor windturbines tussen 5 en 100 megawatt. De provincie draagt deze bevoegdheid in principe over aan de gemeente. Wanneer een gemeente niet wil meewerken aan een locatie voor een windturbine die past binnen provinciaal beleid en waarvoor een initiatiefnemer is gevonden dan ligt een provinciaal inpassingsplan voor de hand. Taak 3.1.4 Voorwaarden scheppen en ondersteunen van gemeenten bij saneren van verspreid glas Prestatie-indicatoren Omschrijving 3.1.4.1

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

10

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

Aantal ha per jaar te saneren verspreid glas waarover afspraken zijn gemaakt met gemeenten

Toelichting prestatie-indicatoren Eind 2012 is subsidie verleend voor de sanering van verspreide glastuinbouw in Leidschendam-Voorburg (23,61 ha) respectievelijk Deltapoort (35 ha). Daarmee is de collegedoelstelling gerealiseerd. Streefwaarden zijn daarom niet van toepassing. Vanwege het meerjarige karakter van de subsidie zijn ook de geldstromen meerjarig en daarmee zijn er nog middelen gekoppeld aan deze taak.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

12.015 275 -11.740

15.865 578 -15.287

23.094 0 -23.094

18.985 0 -18.985

22.198 0 -22.198

18.678 0 -18.678

40 0

2.075 0

1.518 4.993

362 2.300

0 5.902

0 2.450

40 3.906 3.906 -15.606

2.075 0 0 -13.212

6.511 0 0 -16.584

2.662 0 0 -16.323

5.902 0 0 -16.296

2.450 0 0 -16.228

DOEL 3.1 Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Sanering glastuinbouw Reserve Project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder + Bijdrage uit reserve Sanering glastuinbouw - Storting in reserve Resultaat

Toelichting meerjarenraming De fluctuaties in de meerjarenbegroting van doel 3.1 worden enerzijds veroorzaakt door de begrote uitgaven op het project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder. Anderzijds is de bijdrage die de provincie jaarlijks doet aan de Grondbank verplaatst van programma 5 naar programma 3.

76

Doel 3.2 Vraag naar en aanbod van woningen in balans Wat willen we bereiken? Doel is om voldoende woningen voor elke doelgroep in het juiste woonmilieu te bieden. Het overgrote deel van de nieuwe woningen wordt in de bestaande steden en dorpen gebouwd. Het beleid van de provincie is erop gericht dat dit vooral rondom de belangrijke OV-knooppunten ‘Stedenbaanstations’ plaatsvindt. Daarmee versterken we de vitaliteit en de samenhang van het stedelijk netwerk en ontstaat een aantrekkelijk woonomgeving- en vestigingsklimaat voor bedrijven. In gebieden waar de bevolkingsomvang blijvend afneemt, is aandacht voor de bereikbaarheid van voorzieningen zodat de dorpen leefbaar blijven. Voor de doelgroep van sociale woningbouw maakt de provincie met regio’s afspraken over de wijze waarop de regionaal samenwerkende gemeenten in samenwerking met de corporaties komen tot strategisch voorraadbeheer in relatie tot het te verwachten beroep dat de doelgroep op de sociale voorraad gaat doen. Effectindicatoren Omschrijving 3.2.a

3.2.b

3.2.c

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

Jaarlijkse woningproductie (ontwikkeling voorraad): netto toevoeging vervanging

13.000 3.500

8.000 2.500

8.000 2.500

8.000 2.500

8.000 2.500

Aantal gerealiseerde / getransformeerde woningen per 31/12 dat heeft bijgedragen aan een verbetering van de woonmilieubalans: centrumstedelijk landelijk

2.350 450

1.350 1.000

1.350 1.000

1.350 1.000

1.350 1.000

Netto percentage toegevoegde woningen bij StedenbaanPlus

100% (=200)

60% (=120)

60% (=120)

60% (=120)

60% (=120)

Toelichting effectindicatoren De verwachting voor 2015 tot en met 2018 is ongewijzigd ten opzichte van 2014. In de voorgaande jaren zijn de waarden bij 3.2a en 3.2b al neerwaarts bijgesteld ten opzichte van de nulmeting, in het licht van de economische crisis. Het eerste kwartaal van 2015 komen, als onderdeel van de eerste monitor (nulmeting) van de VRM, effectindicatoren beschikbaar die de voortgang van dit nieuwe beleid meten. Deze indicatoren zouden de huidige effectindicatoren in de begroting kunnen vervangen, wanneer daar inhoudelijke argumenten voor zijn.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 3.2.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen voor wonen en verstedelijking De VRM is de basis voor het woonbeleid. In het nieuwe beleid zijn de vereisten, waaraan een regionale woonvisie moet voldoen, verder verduidelijkt en is ook aangegeven wat de terugvalopties zijn, wanneer er geen regionale woonvisie is. De woningbehoefteramingen en -prognoses zijn geactualiseerd met nieuwe berekeningen uit 2013. Prestatie-indicatoren Omschrijving 3.2.1.1

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

0

100%

100%

100%

100%

Aantal actuele regionale woonvisies

Toelichting prestatie-indicatoren De regio’s krijgen tot juli 2015 de tijd om hun regionale woonvisie te actualiseren op basis van het nieuwe beleid in de VRM.

77

Taak 3.2.2 Faciliteren, uitwisselen en (bovenregionaal) afstemmen van woningbouwplannen van gemeenten, regio's, Rijk en provincies De provincie heeft door middel van bestuursovereenkomsten tot en met 2014 afspraken gemaakt met gemeenten en regio’s over welke stedelijke vernieuwingsactiviteiten zij uitvoeren en over het investeringsbudget dat de provincie daarvoor ter beschikking stelt. De provincie stelt in 2015 op basis van een inhoudelijke en financiële verantwoording van de gemeente het verstrekte investeringsbudget stedelijke vernieuwing vast. Prestatie-indicatoren Omschrijving 3.2.2.1

Percentage van de gemeenten die invulling hebben gegeven aan de ISVbestuursovereenkomsten wonen, geluid en bodem

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

100%

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

Toelichting prestatie-indicatoren Vanaf 2015 is de streefwaarde niet van toepassing, omdat de bestuursovereenkomsten tot en met 2014 lopen. De provincie heeft aan 48 gemeenten en regio’s investeringsbudgetten verstrekt. Deze moeten in 2015 worden vastgesteld. Nadat alle investeringsbudgetten zijn vastgesteld is deze taak beëindigd. Taak 3.2.3 Handhaven en toezicht houden op basis van de Huisvestingswet De provincie houdt toezicht op de wettelijke taken die gemeenten uitvoeren op basis van de Huisvestingswet. Het betreft het toezicht op de lokale en regionale huisvestingsverordeningen (geen onnodige vestigingsbeperkingen) en het tijdig en volledig realiseren van de taakstelling voor het huisvesten van verblijfsgerechtigden door gemeenten. Huisvestingsverordeningen De gewijzigde Huisvestingswet zal naar verwachting op 1 januari 2015 in werking treden. Het gevolg is dat de bestaande huisvestingsverordeningen van rechtswege zullen vervallen. Dit betekent dat gemeenten die dit instrument willen gebruiken een nieuwe huisvestingsverordening moeten vaststellen. De provincie zal deze huisvestingsverordeningen toetsen aan de bepalingen in de Huisvestingswet. Huisvesting van vergunninghouders Het streven is dat alle gemeenten in Zuid-Holland in 2015 en in de jaren daarna hun wettelijke taak om verblijfsgerechtigden te huisvesten tijdig en volledig uitvoeren. Dit betekent dat de indicator voor 2015 tot en met 2018 nul is (geen in de plaatsstellingen). De provincie informeert ook in 2015 de gemeenten elk kwartaal over de stand van zaken en over de fase van de interventieladder. Prestatie-indicatoren Omschrijving 3.2.3.1

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

4

0

0

0

0

Aantal in de plaatstredingen huisvesting verblijfsgerechtigden

Toelichting prestatie-indicatoren Indeplaatsstelling is de laatste fase op de interventieladder. Dit betekent dat de provincie in plaats van en op kosten van de gemeente de wettelijke taak om vergunninghouders te huisvesten gaat uitvoeren.

78


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

13.759 -1.729 -15.488

16.396 2.287 -14.109

2.050 0 -2.050

2.042 0 -2.042

2.052 0 -2.052

2.057 0 -2.057

0 0 -15.488

9 9 -14.100

0 0 -2.050

0 0 -2.042

0 0 -2.052

0 0 -2.057

DOEL 3.2 Vraag naar en aanbod van woningen in balans Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Collectief particulier opdrachtgeveschap + Bijdrage uit reserve Resultaat

Toelichting meerjarenraming Lasten De gesloten bestuursovereenkomsten in het kader van ISV3 lopen tot en met 2014. De lasten hiervoor zijn reeds genomen. Tevens zullen de laatste ISV2 middelen in 2014 worden vastgesteld; hiervoor heeft bij Voorjaarsnota 2014 een onttrekking plaatsgevonden. Eind 2014/begin 2015 wordt een apart programma ontwikkeld voor de besteding van de restant ISV-middelen; het voorstel hiervoor zal bij Voorjaarsnota 2015 worden verwerkt. De lasten in 2015 houden hoofdzakelijk verband met de toerekening van de apparaatslasten vanuit de kostenverdeelstaat. Baten In 2015 wordt geen decentralisatie-uitkering ISV3 meer ontvangen.

79

Doel 3.3 Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland Wat willen we bereiken? De provincie wil de kansen en kwaliteiten van bodem en ondergrond meer inzetten voor het realiseren van haar maatschappelijke opgaven, met voldoende aandacht voor de bescherming van intrinsieke waarden, én de bodem en ondergrond meer integraal meenemen in haar ruimtelijke processen. Dit is een uitvloeisel van het in 2009 met andere overheidspartijen gesloten ‘Convenant Bodemontwikkelingsbeleid en aanpak spoedlocaties (Bodemconvenant)’ waarin is afgesproken om een transitie in gang te zetten van bodemsaneringsbeleid naar een bodemontwikkelingsbeleid en inbedding van het bodemondergrondbeleid in het ruimtelijk instrumentarium. In het convenant zijn ook afspraken gemaakt over het saneren en/of beheersen van de gevallen van bodemverontreiniging die om milieuhygiënische redenen met spoed moeten worden aangepakt. De locaties met humane spoed moeten eind 2015 zijn gesaneerd of beheerst. De spoedlocaties met ecologische risico’s en verspreidingsrisico’s moeten uiterlijk 2015 in beeld zijn en waar mogelijk ook gesaneerd of beheerst. Thans is een nieuw convenant voor de periode 2016-2020 in voorbereiding waarin afspraken worden gemaakt over de afronding van de locaties met overige risico’s. Op gesloten stortplaatsen is de provincie verantwoordelijk voor de nazorg. Deze nazorg zorgt ervoor dat de omgeving van stortplaatsen beschermd blijft. Effectindicatoren Omschrijving 3.3

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

0

185 80%

208 90%

231 100%

231 100%

Aantal spoedlocaties waar per 31/12 risico’s zijn verminderd dan wel weggenomen

Toelichting effectindicatoren Spoedlocaties zijn locaties waarbij sprake is van ernstige verontreiniging met humane risico’s en/of verspreidingsrisico's en/of ecologische risico's. De inventarisatie van 2011 laat zien dat Zuid-Holland 231 verontreinigde locaties telt waarbij in potentie sprake is van spoed. In het Bodemconvenant 2009-2015 zijn met betrekking tot deze drie soorten risico’s afspraken gemaakt. De spoedlocaties met humane risico’s moeten uiterlijk in 2015 zijn aangepakt (gesaneerd dan wel risico’s beheerst), met betrekking tot de overige twee categorieën is het streven om voor eind 2015 zo mogelijk de risico’s te beheersen. Om procesmatige en budgettaire redenen vindt, in tegenstelling tot wat eerder was beoogd, doorloop plaats na 2015. Vooral de complexere saneringsgevallen (procentueel de kleinste categorie) en projecten waarbij derden voor de financiën aangesproken kunnen worden (toepassen juridisch instrumentarium) vergen meer tijd in de aanpak. In het thans in voorbereiding zijnde Convenant 2016-2020 worden hieromtrent nadere afspraken gemaakt.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 3.3.1 Kaderstellen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van optimaal bodemgebruik Het beleid voor bodem en ondergrond is opgenomen in de Visie Ruimte en Mobiliteit (VRM). In 2015 zal ook op het gebied van bodem en ondergrond een vervolg worden gegeven aan de in 2014 gestarte uitwerking en uitvoering van het in de VRM opgenomen beleid. Uitgangspunt is dat het beleid ten aanzien van bodem en ondergrond meer integraal onderdeel uit gaat maken van dat van de ruimtelijke ordening. Voor het beleidsveld bodem en ondergrond is van belang dat het Rijk bezig is met het opstellen van de Rijksstructuurvisie Ondergrond (STRONG), waarin een visie wordt gegeven op de gebruiksmogelijkheden van bodem en ondergrond zowel in hun onderlinge samenhang, als in relatie met de ruimtelijke kwaliteit van de functies aan het maaiveld. STRONG gaat onder meer over maatschappelijk gevoelige functies als het winnen van 2 (schalie)gas en aardolie, het in de ondergrond opslaan van CO en de (bescherming van de) drinkwatervoorziening. Ook het optimaal benutten van de ondergrond voor het opwekken van duurzame energie (WKO en geothermie) zal hierin aan de orde komen. Daarnaast is het Rijk bezig met het opstellen van een Structuurvisie 80

Schaliegas, waarbij de provincies ook worden betrokken. Op termijn zal de Structuurvisie Schaliegas in STRONG geïntegreerd worden. Taak 3.3.2 Aanpak van verontreinigde locaties De provincie is verantwoordelijk voor de totale aanpak en de realisatie van de afspraken met het Rijk en voert daarom de regie op de uitvoering. De uitvoering ligt bij de Omgevingsdiensten. In het stedelijk gebied wordt zoveel mogelijk aangehaakt bij stedelijke ontwikkelingen waarbij de gemeente het voortouw heeft. Voor de uitvoering worden aan gemeenten en Omgevingsdiensten, financiële middelen beschikbaar gesteld die de provincie speciaal hiervoor van het Rijk heeft ontvangen (decentralisatie-uitkering Bodem en bodemgeld binnen het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing). De verontreinigingen moeten zoveel mogelijk door marktpartijen (bedrijven) en dynamiek (ruimtelijke (her)ontwikkeling) worden opgelost en gefinancierd. De taak van de provincie is hier vooral stimuleren dat partijen de locaties aanpakken. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

0

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

3.3.2.1

In kaart gebrachte diffuse verontreinigingen die spoedeisend zijn

3.3.2.2

Jaarlijks aantal gesaneerde spoedlocaties

0

62

23

23

23

3.3.2.3

Mate waarin Project Hollandsche IJssel is gerealiseerd

90%

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

3.3.2.4

Mate waarin de afspraken Krimpenerwaard zijn uitgevoerd

65%

85%

90%

95%

100%

Toelichting prestatie-indicatoren 3.3.2.1: De prestatie is in 2013 volledig gerealiseerd. 3.3.2.2: Deze streefwaarden zijn gewijzigd in verband met de uitkomsten Midterm review (najaar 2013). 3.3.2.3: Vanaf 2015 is de streefwaarde niet van toepassing, omdat het Project Hollandsche IJssel in 2014 is afgerond. 3.3.2.4: Eind 2014 wordt Stichting Bodembeheer Krimpenerwaard (SBK) opgeheven. De resterende werkzaamheden zullen worden overgenomen door de omgevingsdienst. In 1998 werd door een groot aantal partijen, waaronder de provincie Zuid-Holland, de Stichting Bodembeheer Krimpenerwaard (Stichting) opgericht met als doel het beheren en zo nodig functiegericht saneren van de in het gebied Krimpenerwaard aanwezige verontreinigde slootdempingen. Dit is door de stichting voortvarend aangepakt (zie tabel). Uit onderzoek is gebleken dat er aanzienlijke effectiviteits- en efficiencyvoordelen kunnen worden behaald als de taken van de Stichting worden overgedragen aan de Omgevingsdienst Midden-Holland. Om die reden heeft de Raad van Toezicht van de Stichting in mei 2014 het besluit genomen om de Stichting met ingang van begin 2015 te ontbinden. De taken worden vanaf dat moment formeel voortgezet door de provincie Zuid-Holland, maar de uitvoering geschiedt via mandatering door de ODMH. Taak 3.3.3 Nazorg gesloten stortlocaties in het kader van de Wet Milieubeheer Op grond van de Wet milieubeheer is de provincie bestuurlijk, financieel en organisatorisch verantwoordelijk voor de nazorg van stortplaatsen die na 1996 gesloten zijn of worden. De nazorgwerkzaamheden die voortvloeien uit deze (in principe eeuwigdurende) verantwoordelijkheid voor de stortplaatsen worden betaald uit het provinciaal Nazorgfonds. Dit fonds wordt gevuld door bijdragen van de stortplaatsexploitanten. Van de elf stortplaatsen die in Zuid-Holland onder deze regeling vallen zijn er vier gesloten waarmee de verantwoordelijkheid voor de nazorg overgedragen is aan de provincie. Op de overige stortplaatsen is de sluiting in voorbereiding. In 2015 wordt de nazorg op de stortplaats Hoge Bergse Bos overgedragen aan de provincie. Voor de stortplaats C2-deponie wordt de sluiting en overdracht in 2015 voorbereid. De sluiting zelf wordt in 2016 verwacht. Bij de Derde Merwedehaven wordt in 2015 de eindafdichting van de stortplaats voorbereid en wordt een gemeentelijk ruimtelijk herinrichtingsplan opgesteld wat op de nazorg wordt afgestemd. Voor Crayestein-West is

81

de termijn voor gesloten verklaren opgeschoven naar 2019. De baggerstortplaatsen Cromstrijen en Slufter worden op langere termijn gesloten. Deze twee stortplaatsen blijven voor de nazorg onder de verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat vallen. Prestatie-indicatoren Omschrijving 3.3.3.1

Aantal gesloten stortlocaties in nazorgfase per 31/12

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2 (18%)

5 (45%)

6 (54%)

6 (54%)

6 (54%)


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018


Jaarrekening 2013

DOEL 3.3 Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Meerjarenplan Bodemsanering 2010-2014 + Bijdrage uit reserve Meerjarenplan Bodemsanering 2010-2014 - Storting in reserve Resultaat

16.186 4.048 -12.138

26.811 2.510 -24.302

7.240 0 -7.240

4.145 0 -4.145

4.161 0 -4.161

4.168 0 -4.168

1.997 1.997 5.878 5.878 -16.019

12.463 12.463 2.500 2.500 -14.339

3.079 3.079 0 0 -4.161

0 0 0 0 -4.145

0 0 0 0 -4.161

0 0 0 0 -4.168

Toelichting meerjarenraming In 2015 wordt verwacht dat de provincie een decentralisatie-uitkering Bodem ontvangt. Dit bedrag wordt in de begroting opgenomen bij melding ervan in de septembercirculaire (Voorjaarsnota 2015).

82

Doel 3.4 Een sterke regionale economie Wat willen we bereiken? Zuid-Holland is rijk aan kansen en mogelijkheden. 21% van het BNP wordt in Zuid-Holland verdiend. Zuid-Holland kent de grootste concentratie aan publieke onderzoeks- en ontwikkelcentra van Nederland. De kracht van ZuidHolland is ook gelegen in de gediversifieerde economische structuur: het Havenindustrieel complex (mainport), de tuinbouw (Greenport), de kennisintensieve bedrijvigheid (Kennisas) en de hoogwaardige zakelijke dienstverlening (inclusief Den Haag stad van recht, vrede en veiligheid). De lage ligging, grote bevolkingsdichtheid en de aanwezigheid van energie-intensieve industrie (Chemie, Greenports en Logistiek) maakt Zuid-Holland extra kwetsbaar voor de groeiende schaarste aan grondstoffen, de stijgende energieprijzen en de klimaatverandering. Voor de Zuid-Hollandse economie is een transitie naar een wateren energie-efficiënte economie gebaseerd op duurzame energie en biobased grondstoffen urgent. Daarenboven blijkt Zuid-Holland ondanks de gunstige uitgangspositie haar innovatiepotenties onvoldoende te benutten. Twee zwaktes liggen daaraan ten grondslag: ondermaatse samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen en bedrijven en een achterblijvend aantal kennisintensieve MKB'ers die erin slagen om door te groeien. In de beleidsvisie en uitvoeringsstrategie Regionale Economie en Energie 2012-2015, 'Kansen Zien, Kansen Grijpen' (mei 2012), de nota 'Intensivering energiebeleid Zuid-Holland' (februari 2014) en het uitvoeringsprogramma Regionale Economie en Energie: behaalde resultaten 2012-2013 en plannen 2014-2015 (september 2014) heeft de provincie Zuid-Holland uiteen gezet welke scherpe keuzes nodig zijn om de regio economisch te versterken en de concurrentiekracht te vergroten. Hiernaar wordt verwezen. De provincie heeft de afgelopen twee jaar stevig werk gemaakt van gedecentraliseerd regionaal economisch beleid en kan op deze basis de taken in de komende jaren verder uitbouwen. De provincie heeft een belangrijke aanjagende en initiërende rol vervuld bij onder andere: het opstellen van één gezamenlijke economische agenda voor de gehele Zuidvleugel en bijbehorend regionaal investeringsprogramma, de opgerichte Regionale Ontwikkelingsmaatschappij genaamd InnovationQuarter (IQ) en de Economische Programma Raad Zuidvleugel (EPZ). De eerste successen van de provinciale aanpak zijn zichtbaar. Vernieuwende sectoren als life & health science, bio-chemie en de campuslocaties in het bijzonder (Leiden BioScience Park, Delft) groeien tegen de crisis in. In het najaar van 2014 zal de EPZ de huidige regionale economische agenda herijken. Dat moet in 2015 leiden tot een nieuw regionaal actieprogramma waaraan de provincie haar co-financieringsmiddelen kan verbinden via het nieuwe EFRO Kansen voor West II programma. Een andere mijlpaal is het SER-energieakkoord met verduurzamingsambities waar Zuid-Holland een substantiële bijdrage aan levert. De mogelijkheden om in ZuidHolland restwarmte uit de industrie en aardwarmte uit de diepe ondergrond te benutten zijn bijzonder groot. De provincie bevordert actief de realisatie van een warmte-infrastructuur. Dit is essentieel voor collectieve duurzame energievoorziening. Het SER-akkoord heeft een impuls gegeven voor de oprichting van het breed gedragen programmabureau Warmte-Koude Zuid-Holland. Het bureau richt zich de komende jaren op het beter benutten en verduurzamen van warmte. De provincie streeft verder naar behoud van en modernisering van het greenport areaal in de tuinbouwconcentratiegebieden. Verspreid liggend glas zal daarbij gesaneerd worden. Die opgave ligt op koers en wordt in 2015 verder ingevuld. Tegelijkertijd wordt ingezet op flexibilisering van de glascompensatieregel voor de Greenport Westland-Oostland. De provincie wil binnen deze greenport ruimte bieden aan weloverwogen vormen van functiemenging, als die het greenportcluster versterken. Ook het overaanbod op de kantorenmarkt is aangepakt. Het doel is het leegstandspercentage van kantoren in ZuidHolland omlaag te krijgen tot een niveau dat gelijk is aan of lager is dan het landelijk gemiddelde percentage. Er zijn de afgelopen jaren belangrijke stappen hiertoe gezet. Meer dan de helft van het ‘papieren’ kantorenaanbod is uit de markt genomen. Een aanpak die ook in 2015 wordt voortgezet.

83

Dat laat onverlet dat er nog werk aan de winkel is. Recente rapporten als de Randstadmonitor, 'Visie op regio’s in 1 2014' van de ING en de OECD tonen dat onze regio niet sterker uit de crisis is gekomen en achterblijft ten opzichte van andere regio’s. Tegelijkertijd luidt het advies van de adviesorganen om blijvend in te zetten op het versterken van de regionale samenwerking en stimulering van innovatie (in het bijzonder MKB). Deze inzichten tonen eens te meer aan dat de provincie moet doorgaan met het vergroten van slagkracht, tegengaan van versnippering en het doorvoeren van de regionale vernieuwingsagenda. Effectindicatoren Omschrijving 3.4.a Procentuele jaarlijkse groei van het inkomen van de prioritaire clusters

3.4.b Leegstandspercentage kantoren ZuidHolland ten opzichte van Nederland per 31/12

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

0,1%

0,1% boven landelijk gemiddelde




13,6% (Landelijk 13,7%) (1.665.300 m2)

= landelijk gemiddelde




Toelichting effectindicatoren 3.4.a: De indicator doelt op de procentuele jaarlijkse groei van de totale toegevoegde waarde van alle bedrijfsklassen die tot de stuwende economische clusters worden gerekend. Gemonitord worden hier de groeiprestaties van de clusters, die tot het Havenindustrieel Complex, tot de Greenports en tot de Campussen behoren en waarbij de provinciale betrokkenheid het grootst is (Maritiem en Deltatechnologie, Transport & Logistiek, Greenports en Bioscience). Deze inspanningen moeten worden opgeteld bij die van het Rijk en andere overheden. De relatieve variabele (de groei is hoger dan het landelijk gemiddelde) schakelt de invloed van conjunctuur uit en legt het accent specifiek op de factoren die de Zuid-Hollandse groei bepalen. 3.4.b: De provincie zet in op een aan de landelijke ontwikkeling gelijkblijvend leegstandspercentage voor ZuidHolland. Er zijn nu geen signalen die er op wijzen, dat landelijk of provinciaal de leegstand in 2015 zal verminderen. Ook in andere vastgoedsectoren stijgt de leegstand en daarmee de behoefte aan transformatie naar andere functies, waarbij vooral aan wonen wordt gedacht. Als resultaat van de vaststelling van de Visie Ruimte en Mobiliteit (VRM) zullen naar verwachting medio 2015 nieuwe regionale kantorenvisies beschikbaar zijn. Daarmee kan onder meer het beeld op de transformeerbaarheid van het beschikbare aanbod worden vergroot. Transformatie van kantoren naar andere functies (vooral wonen) kan bijdragen aan het verminderen van de leegstand, maar dat is vooral een aangelegenheid van de markt. De provincie zal hierbij waar mogelijk een faciliterende rol spelen.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 3.4.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van de regionale economie De provincie stelt ruimtelijke kaders en deze worden door gemeenten nader ingevuld via de Regionaal Economische Overlegorganen (REO’s). De Kamer van Koophandels zijn teruggetreden uit de REO’s. Dit lijkt er toe te leiden dat het marktgeluid niet voldoende doorklinkt in de adviezen van de REO’s. De provincie gaat, samen met betrokken partners, verkennen of een vorm van onafhankelijke advisering soelaas kan bieden. Met bestuurlijke partners in de regio overlegt de provincie over het Uitvoeringsprogramma Economische Agenda Zuidvleugel (EAZ). De provincie overlegt met het Rijk over aansluiting van het regionaal economisch beleid op het landelijke topsectorenbeleid.

1

OECD, Reviews of Innovation Policy, The Netherlands, 2014, OECD, Economic Surveys, The Netherlands, April 2014.

84

Taak 3.4.2 Voorwaarden scheppen en ondersteunen van gemeenten voor de versterking van werklocaties (bedrijventerreinen, detailhandel en kantoren) De provincie streeft naar krachtige, levendige centra en zet zich in om het juiste bedrijf op de juiste plek te krijgen. De provincie voert hiervoor zowel een volume- als een locatiebeleid om een juiste kwantitatieve en kwalitatieve afstemming tussen de vraag naar en het aanbod van werklocaties te realiseren. Hiertoe zet de provincie zowel het ruimtelijk instrument (Visie Ruimte en Mobiliteit, regionale afspraken, toetsing bestemmingsplannen en ladder duurzame verstedelijking) als het financieel instrumentarium in. Goed functionerende bedrijventerreinen zijn essentieel voor de slagkracht van de Zuid-Hollandse economie. Bedrijventerreinen moeten daadwerkelijk worden gebruikt om die categorie bedrijven te huisvesten waarvoor het bedrijventerrein is bedoeld. Daarnaast is het van belang dat verouderde bedrijventerreinen worden opgeknapt. In het verleden heeft de provincie aan een groot aantal gemeenten subsidie toegekend voor de herstructurering van bedrijventerreinen. Dit zijn veelal langjarige projecten, sommige projecten hebben tot 2020 de tijd om tot een afronding te komen. Via de ‘Monitoring Uitvoering Herstructurering Bedrijventerreinen’ bewaakt de provincie de voortgang en zoekt in voorkomende gevallen samen met de gemeenten naar oplossingen voor eventuele stagnatie. Voor kantoren zijn in de VRM locaties vastgelegd waar en onder welke voorwaarden nieuwe ontwikkelingen toegelaten worden. Daarnaast zijn behoefteramingen op provinciaal niveau opgesteld. In overleg met gemeenten wordt verder gewerkt aan vermindering van plancapaciteit en het vergroten van de realiteit van onderliggende grondexploitaties. De afgelopen jaren is veel zachte plancapaciteit geschrapt. De komende jaren wordt dat veel moeilijker, omdat veel bestemmingsplannen dan allemaal geactualiseerd zijn en vaak ook de oude capaciteit weer als zodanig is bestemd. Om krachtige, levendige centra te stimuleren en vanuit ruimtelijke overwegingen zijn in de VRM locaties opgenomen waar en onder welke voorwaarden nieuwe ontwikkelingen toegestaan worden. Hier ligt onder andere de opgave om de detailhandelstructuur ruimtelijk optimaal te laten functioneren. Hiervoor wordt het ruimtelijke instrumentarium ingezet. Prestatie-indicatoren Omschrijving 3.4.2.1

Aantal hectare in gemeenten opgeleverde geherstructureerde bedrijventerreinen

3.4.2.2

Jaarlijkse afname plancapaciteit voor kantoorlocaties

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

75

150

PM

PM

PM

100.000 m2

225.000 m2

PM

PM

PM

Toelichting prestatie-indicatoren 3.4.2.1: In de collegeperiode 2011-2015 is afgesproken dat er in totaal 600 ha wordt geherstructureerd. In de periode 2011-2013 is reeds 436 ha geherstructureerd, waarmee de provincie goed op schema ligt met het realiseren van de opgave. De verwachting is dat er in 2014 200 ha wordt geherstructureerd. De inschatting is dat in deze collegeperiode dan ook meer dan de doelstelling zal worden gerealiseerd. 3.4.2.2: De Monitor plancapaciteit kantoren (Stec, mei 2014) geeft aan dat de plancapaciteit in de periode 20112 2 2014 is afgenomen met circa 1,8 mln m bvo (bruto vloeroppervlak), waarvan circa 630.000 m door oplevering 2 van nieuwbouw. De doelstelling is om in deze collegeperiode in totaal 1,0 mln m aan afname plancapaciteit te realiseren. De daadwerkelijke reductie (in combinatie door schrappen van plannen) bedroeg iets minder dan 2 1,2 mln m bvo, daarmee is meer dan de collegedoelstelling voor deze periode gerealiseerd. De streefwaarde 2 voor 2015 van 225.000m blijft overeind. Het zal echter steeds moeilijker worden om de streefwaarde te realiseren. De streefwaarden voor 2016 en verder zullen worden ingevuld nadat de regionale kantoorvisies geactualiseerd (in 2015) zijn. Taak 3.4.3 Ondersteunen van en voorwaarden scheppen voor duurzame versterking van de regionale clusters Realisatie planning provinciale (financiële) bijdrage aan de Uitvoering Economische Agenda Zuidvleugel Voor de uitvoering van de Economische Agenda heeft de provincie een passend instrumentarium tot haar beschikking en waar nodig voert de provincie regie op het proces. De provincie maakt samen met de Zuidvleugelpartners keuzes over uit te voeren programma’s en projecten en ieders inzet. In 2015 gaat Zuid-Holland haar concurrentiekracht versterken door het voortzetten en afronden van de twintig projecten uit het Investeringsprogramma Economische Agenda Zuidvleugel. Hiertoe is in 2012 en 2013 geïnvesteerd in de urgente 85

innovatieprojecten uit het investeringsprogramma Economische Agenda Zuidvleugel. Er wordt in 2015 wederom extra geïnvesteerd. Het gaat daarbij om nieuwe projecten of programma’s binnen de Economische Agenda Zuidvleugel waaraan de provincie cofinancieringsmiddelen wil verbinden via het nieuwe EFRO Kansen voor West II programma. Met de Rijksoverheid en de steden Rotterdam en Den Haag overleggen wij over de meest effectieve inzet daarvan, gekoppeld aan beschikbare Rijksmiddelen. De provincie zal daarbij de nog beschikbare middelen uit het Hoofdlijnenakkoord, de programmareserves economie en de vrijvallende middelen overcommittering EFRO 2007-2013 als provinciale bijdrage inzetten. Op deze manier kunnen de krachten worden gebundeld om gericht de innovatie van de economie aan te jagen door kapitaalverstrekking, valorisatie en verduurzaming. Voorstellen zullen begin 2015 aan Provinciale Staten worden voorgelegd. InnovationQuarter (voorheen ROM Zuidvleugel), van belang voor de uitvoeringskracht van de Economische Agenda Zuidvleugel, is in 2014 van start gegaan. De provincie heeft InnovationQuarter samen met het Rijk, gemeenten en kennisinstellingen uit de regio opgericht. De ROM richt zich op internationale marketing en acquisitie en ondersteuning van kennisintensief MKB bij vernieuwingstrajecten. Hiernaast beschikt de ROM Zuidvleugel over een participatiefonds, waarmee jonge en snelgroeiende innovatieve technologiebedrijven kunnen worden gefinancierd. Een uitbreiding van de fondsen van InnovationQuarter zal deel uitmaken van de voorstellen voor inzet van de EFRO- en cofinancieringsmiddelen. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

3.4.3.1

Jaarlijkse ontwikkeling Greenports binnen de concentratiegebieden

5.270 ha

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

3.4.3.2

Realisatie planning provinciale bijdrage aan de Uitvoering Economische Agenda Zuidvleugel

0

>80%

>80%

>80%

>80%

Toelichting prestatie-indicatoren 3.4.3.1: Er is geen nieuwe planologische ruimte voor glas gepland, deze prestatie is gereed. Taak 3.4.4 Ondersteunen van en ruimtelijke voorwaarden scheppen voor toeristisch/recreatief ondernemerschap Middels het Impulsprogramma recreatie en toerisme geeft de provincie hier invulling aan. Met dit programma creëert de provincie ruimte voor die initiatiefnemers, die willen investeren in recreatie en toerisme. De provincie faciliteert alleen, op basis van een aantal criteria: het moet gaan om externe initiatieven, op het gebied van recreatie en toerisme, die versterkt bijdragen aan de regionale economie en ruimtelijke kwaliteit, wanneer de verbinding gemaakt kan worden met provinciale kerntaken en ambities en welke op uitvoering zijn gericht. De primair op recreatie en toerisme gerichte initiatieven verbindt de provincie met ruimtelijke ordening, regionale economie (energie), groen, cultuur en mobiliteit. De inzet is gericht op een korte impuls ten behoeve van een lange termijn beoogd effect. Het Impulsprogramma werkt op een nieuwe manier: als brug tussen de externe initiatieven en de interne provinciale (beleids)ambities. De provincie acteert in het proces, werkt samenbindend; legt de verbinding met provinciale kerntaken en ambities en koppelt private en publieke inzet. Een eindbeeld is niet altijd bekend. De provincie stelt zich onderzoekend op. Het programma kent een dynamische lijst van impulsen. Zij hebben allen een divers karakter. Ze zijn wel allemaal gericht op uitvoering, het wegnemen van hobbels, het geven van helderheid en/of het aanbrengen van versnelling. Prestatie-indicatoren Omschrijving 3.4.4.1

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

0

4

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

Aantal ondersteunde kansrijke ontwikkellocaties

Toelichting prestatie-indicatoren In 2015 werkt de provincie aan vier ontwikkellocaties: Zeejachthaven/Kustgebied Katwijk-Noordwijk, Alles Stroomt (diverse kleinschalige versnellingen, ten behoeve van versterking waterrecreatieve route ontwikkeling; initiatiefnemers waaronder Vereniging Regio Water en Ondernemersplatform Hollandse Plassen), Bungalowpark Voorne Putten (onderdeel internationaal opererend vakantiepark ondernemer) en de uitvoering Green Deal-Land van

86

Bezinning (Wellnessresort initiatiefnemer op zoek naar 20 ha, waarbij de private partij zorg wil dragen voor openbaar recreatief groen). Het Impulsprogramma Recreatie en Toerisme is ingesteld gedurende deze collegeperiode. Op basis van een evaluatie worden opbrengsten aangereikt, inhoudelijk en met betrekking tot de nieuwe werkwijze. De relatie met Focus met Ambitie en Netwerkend Werken worden hierin expliciet gemaakt. Eind 2014 en begin 2015 moet (politiek) duidelijk worden wat te doen met deze opbrengsten.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

49.018 981 -48.037

37.840 2.629 -35.212

28.088 1.500 -26.588

26.560 1.000 -25.560

23.306 0 -23.306

18.368 0 -18.368

17.750 6.472 150 1.314 0 0 50 800 26.537 86 3.200 2.700 2.500

0 9.300 150 644 160 2.900 50 0 13.204 0 0 0 1.100

0 0 0 26 25 0 3.588 0 3.639 1.321 0 0 1.100

0 500 0 0 200 0 150 0 850 849 0 0 0

0 2.863 0 0 615 0 50 0 3.528 0 0 0 0

0 382 0 0 0 0 700 0 1.082 0 0 0 0

0 8.486 -29.987

1.100 2.200 -24.207

0 2.421 -25.371

0 849 -25.559

0 0 -19.778

0 0 -17.286

DOEL 3.4 Een sterke regionale economie Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Alternatieve locatie Hoeksche Waard Bedrijventerreinen EFRO-middelen Pieken in de Delta Manden maken Overcommittering OP-West Bedrijventerreinen: IRP Oude Rijnzone Economische agenda Zuidvleugel + Bijdrage uit reserve Bedrijventerreinen Overcommittering OP-West Economische agenda Zuidvleugel InnovationQuarter (voorheen ROM Zuidvleugel) Reserve ROM-D - Storting in reserve Resultaat

Toelichting meerjarenraming De verschillen in de jaarschijven van de meerjarenraming zijn enerzijds het gevolg van het effect van de besluitvorming bij de Kadernota 2014-2017 inzake het afdekken van het incidentele begrotingstekort voor 2014 en 2015: de aanpassing van de kasritmes van uitgaven voor subsidies bedrijventerreinen (UHB) van 2015/2015 naar 2016 (€ 6,0 mln) en uitgaven voor economie, innovatie en greenports leiden tot een incidentele verschuiving van lasten naar 2016 en 2017. Anderzijds is er sprake van mutaties in verband met eerder afgegeven meerjarige subsidiebeschikkingen voor bedrijventerreinen. In 2015 loopt de bij het Hoofdlijnenakkoord afgesproken intensivering af (€ 5,0 mln). Verder vervallen de meerjarige decentralisatie-uitkeringen Topper-gelden bedrijventerreinen (€ 1,5 mln in 2015), FES-gelden bedrijventerreinen (€ 6,0 mln in 2016) en Coolport ZuidHolland (€ 1,0 mln in 2017). De herallocatiemiddelen (€ 1,1 mln gedurende 4 jaar) die vanuit de taakstelling op subsidies zijn gevormd, zijn in 2016 niet meer beschikbaar. In 2018 nemen de lasten met bijna € 5,0 mln af door lagere subsidies bedrijventerreinen (€ 1,8 mln), schaalsprongprogramma (€ 2,5 mln) en afloop meerjarige subsidie 2013-2017 bedrijventerrein Fokker Slobbengors (€ 0,6 mln).

87

Doel 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland Wat willen we bereiken? 2

Op Europees en nationaal niveau zijn doelstellingen afgesproken voor een CO -reductie van 20% in 2020 ten opzichte van het niveau van 1990 en dat 14% van de primaire energieconsumptie in 2020 afkomstig moet zijn uit hernieuwbare bronnen. Op basis van het SER-akkoord en de prioriteitstelling in de hernieuwde nota energie wordt een nadere invulling gegeven aan het energieprogramma. Effectindicatoren Omschrijving 3.5.a

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2,2%

3%

4%

5%

6%

250

350

375

400

425

150

350

450

550

600

Jaarlijks gerealiseerd percentage duurzame energie waaronder: - jaarlijkse toename van het aantal toegevoegde megawatt gerealiseerde windenergie - jaarlijkse toename van het aantal toegevoegde megawatt gerealiseerd vermogen uit warmteprojecten

Toelichting effectindicatoren  Het voor windenergie vastgestelde beleidsdoel (Nota Wervelender januari 2011) is 350 MW opgesteld vermogen in 2015 en 735,5 MW in 2020. Het overgrote deel van het opgesteld vermogen zal in 2019 en 2020 worden gerealiseerd.  Voor warmte zal de jaarlijkse prestatie vanaf 2015 verder gaan stijgen, in samenhang met de vervanging van de bestaande stadsverwarmingen die nu aan de orde is. De effecten van de provinciale beleidsinzet laten zich uitdrukken als percentage van het totale energiegebruik of per optie in megawatt gerealiseerd vermogen. Daarbij wordt aangetekend dat bij een stijgend energiegebruik het percentage duurzaam kan dalen, ondanks toegenomen opgesteld vermogen.  De nulmeting van het percentage duurzame energie is aangepast aan de nauwkeurigere cijfers afkomstig uit de energiemonitor, de doelstellingen zijn aangepast op basis van de “nota intensivering energiebeleid” (vastgesteld in Provinciale Staten van 26 februari 2014). De megawatts zijn cumulatief weergegeven.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 3.5.1 Kaders stellen, uitvoeren en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van energie De te leveren prestaties zijn benoemd in de nota intensivering energiebeleid Zuid-Holland en vastgesteld door Provinciale Staten op 5 februari 2014. De provincie richt zich met name op de realisatie van windenergie conform de afspraken met het Rijk en de inzet op het gebruik van restwarmte en aardwarmte. 2

De vanaf 2007 uitgevoerde tweejaarlijkse CO -monitor van de provincie samen met de regio’s geeft de effecten voor het grondgebied van Zuid-Holland weer. Voor de versnelling van het gebruik van warmte is een Green Deal met het Rijk afgesloten en het Programmabureau Warmte-Koude Zuid-Holland opgericht. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

0 0

3 7

3 10

3 10

3 10

3.5.1.1

Aantal projecten in uitvoeringsfase voor duurzame energie waaronder:  windprojecten  warmteprojecten * Realisatie vindt plaats door de markt.

Toelichting prestatie-indicatoren Geen toelichting in 2015.

88


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

DOEL 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Mitigatie/Energie Greendeal Zonnepanelen-asbest Programma Warmte en Koude Z-H + Bijdrage uit reserve Resultaat

2.060 73 -1.987

3.502 115 -3.387

2.465 115 -2.350

1.341 115 -1.226

1.228 0 -1.228

1.232 0 -1.232

477 99 0 576 -1.411

890 864 0 1.754 -1.634

0 1.000 125 1.125 -1.225

0 0 0 0 -1.226

0 0 0 0 -1.228

0 0 0 0 -1.232

Toelichting meerjarenraming In 2014 zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld voor convenant 'Asbestdak eraf, zonnepanelen erop' en de prioritering van Windenergie en Warmte. In 2015 wordt verwacht dat aan de provincie de derde tranche (€ 0,1 mln) van de decentralisatie-uitkering voor Green Deal Warmte Zuid-Holland (Programmabureau Warmte-Koude Zuid-Holland) ter beschikking wordt gesteld. Dit bedrag wordt in de begroting opgenomen bij melding ervan in de septembercirculaire (Voorjaarsnota 2015). In 2016 dalen de lasten (€ 1,0 mln) door het aflopen van Greendeal Zonnepanelen-asbest. De ramingen van de baten en lasten van Programmabureau Warmte-Koude Zuid-Holland zijn gerelateerd aan de duur van de aangegane samenwerkingsovereenkomst duurzame warmte en koude Zuid-Holland (tot en met 2016).

89

90

Programma 4 Bestuur en Samenleving Inleiding Dit programma bevat de volgende doelen, die hierna worden toegelicht: 4.1 Krachtige en slanke provincie 4.2 Slagvaardig en robuust lokaal en regionaal bestuur 4.3 Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg 4.4 Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers 4.5 Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed 4.6 Mediavoorzieningen met een goed bereik De provincie Zuid-Holland streeft naar een sterke en doelmatige provincie. Daartoe concentreert de provincie haar middelen, instrumenten en bevoegdheden op de uitvoering van haar kerntaken. De provincie Zuid-Holland heeft een bovenlokale systeemverantwoordelijkheid voor het functioneren van het openbaar bestuur in Zuid-Holland. De provincie Zuid-Holland zet zich actief in voor krachtige, slagvaardige en robuuste gemeenten die, ondanks taakverzwaring en teruglopende middelen, de lokale taken en de regionale opgaven goed kunnen oppakken. De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg vervallen bij de invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015 met uitzondering van de afwikkelingstaken. Deze taken omvatten onder meer de afwikkeling van subsidierelaties. Conform het Hoofdlijnenakkoord en de Kadernota 2015-2018 wordt de uitvoering van het beleid kwetsbare jeugd doorlopend uit 2014 in 2015 voortgezet. De nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning wordt per 1 januari 2015 ingevoerd. De provincie Zuid-Holland heeft vanaf dat moment geen wettelijke taak meer op dit terrein. De provinciale rol in het sociale domein wordt in 2015 besproken in het kader van het uitvoeringsprogramma Maatschappelijke Participatie. De provincie zet zich in op behoud, beleving en benutting van onze grote monumentale complexen, die op het raakvlak van groen en water liggen en over gemeente- en regiogrenzen heengaan. Tot deze doorgaande ‘erfgoedlijnen’ rekenen wij de Landgoederenzone, de Romeinse Limes, de Oude Hollandse Waterlinie, onze Trekvaarten, de Atlantikwall, Goeree-Overflakkee en de Waterdriehoek (Kinderdijk, Dordrecht en Biesbosch). Het laatste doel heeft betrekking op de bibliotheekvoorziening. Ingevolge de aangepaste Mediawet in 2014 vervullen de provincies geen kerntaak meer op het gebied van mediavoorzieningen. Naar verwachting zal per 1 januari 2015 de nieuwe wet voor openbare bibliotheken ingaan en zullen de netwerktaken hierdoor opnieuw vastgesteld worden. Deze hebben mede betrekking op het al lopende Probiblio, dat een tweedelijnsondersteuningsfunctie vervult voor de gemeentelijke bibliotheken.

91


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

71.428

51.812

50.776

50.836

819

819

819

819

-70.609

-50.992

-49.956

-50.016

2.047

800

0

0

0

0

0

0

-68.562

-50.192

-49.956

-50.016

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten

7.865

1.446

279

259

Baten

4.979

0

0

0

-2.886

-1.446

-279

-259

2.047

800

0

0

0

0

0

0

-839

-646

-279

-259

Programma 4 - Bestuur en Samenleving Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Bijdrage uit reserve Storting in reserve Resultaat

Incidentele lasten en baten (bedragen x € 1.000) Programma 4 - Bestuur en Samenleving

Totaal saldo van baten en lasten Bijdrage uit reserve Storting in reserve Resultaat

92

Doel 4.1 Krachtige en slanke provincie Wat willen we bereiken? Met het oog op de vermindering van bestuurlijke drukte, neemt de provincie Zuid-Holland alleen nog deel aan overleggen die bijdragen aan ambities op de kerntaken. Bestuurlijke overleggen waarbij dit niet het geval (meer) is, worden beëindigd. Dit zal moeten leiden tot een daling van het aantal bestuurlijke overleggen ten opzichte van de uitgangssituatie aan het begin van deze collegeperiode. De provincie Zuid-Holland wil een adequate dienstverlener zijn voor mede-overheden, bedrijven en burgers. Een goede dienstverlening is een concrete uitwerking van onze waarden verbinden, vernieuwen en vertrouwen. Effectindicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

4.1.a

Omschrijving Daling aantal bestuurlijke overleggen waar de provincie Zuid-Holland structureel aan deelneemt (cumulatief)

179

32%

32%

32%

32%

4.1.b

Klanttevredenheid gemeten in IPO-verband externe dienstverlening (zie 3.1 paragraaf Bedrijfsvoering)

6,8

7,0

7,2

Toelichting effectindicatoren 4.1.a: Aan het begin van deze collegeperiode is door Gedeputeerde Staten de taakstelling opgenomen om het aantal bestuurlijke overleggen met 20% te verminderen. In 2011 en 2012 is een groot aantal overleggen geschrapt, waardoor al een reductie van 32% ten opzichte van de oorspronkelijke 179 bestuurlijke overleggen is gerealiseerd. 4.1.b: Voor een nadere toelichting zie de toelichting op indicator 3.1 in de paragraaf Bedrijfsvoering.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 4.1.1 Uitvoeren van de algemene bestuurstaken (Provinciale Staten) Het begrotingsjaar 2015 is een verkiezingsjaar. Een nieuwe lichting Statenleden maakt vanaf maart 2015 zijn opwachting in Provinciale Staten. Daarnaast kiezen de leden van de twaalf Provinciale Staten in mei 2015 de leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Provinciale Staten bestaan op dit moment uit twaalf fracties. Provinciale Staten streven ernaar om als hoogste bestuursorgaan in Zuid-Holland laagdrempelig en transparant de controlerende, volksvertegenwoordigende en kaderstellende rol uit te voeren. Dat doen zij door zelf belangrijke provinciale thema’s te agenderen en het college van Gedeputeerde Staten op hoofdlijnen aan te sturen bij de ontwikkeling van nieuw beleid. Provinciale Staten controleren verder de uitvoering van het door Gedeputeerde Staten gevoerde beleid. Door geregeld de provincie in te gaan en op zorgvuldige wijze om te gaan met reacties van inwoners van Zuid-Holland, houden Provinciale Staten een vinger aan de pols bij de ontwikkelingen in de provincie. De Statengriffie ondersteunt Provinciale Staten in inhoudelijke, procedurele en facilitaire zin. In 2015 zal naast het reguliere werk het accent liggen op het inwerken van de nieuwe Statenleden waarbij onder meer kennismaking en ontmoeting met bedrijven en maatschappelijke organisaties op de rol staan. Ook zal in 2015 een nieuw Staten Informatie Systeem in gebruik zijn. Het systeem ondersteunt Provinciale Staten bij het papierloos vergaderen en stelt belangstellenden in de provinciale politiek beter in staat provinciale informatie op een eenvoudige manier te ontsluiten. De Statengriffie zal in de nieuwe periode jaarlijks een werkplan opstellen op basis waarvan Provinciale Staten worden ondersteund. Daarnaast worden Provinciale Staten ondersteund door onderzoeken van de Randstedelijke Rekenkamer. De Rekenkamer stelt daartoe jaarlijks een onderzoeksprogramma op. Verder hebben de Statenfracties eigen ondersteuning in de vorm van fractievertegenwoordigers en fractiemedewerkers.

93

Taak 4.1.2 Uitvoeren van de dagelijkse bestuurstaken (Gedeputeerde Staten) Het college van Gedeputeerde Staten bestaat deze collegeperiode uit vijf gedeputeerden. Gedeputeerde Staten geven uitvoering aan het Hoofdlijnenakkoord: Zuid-Holland verbindt en geeft ruimte. Dit is vertaald in de provinciale begroting. 2015 is het laatste begrotingsjaar van het huidige college. Na de verkiezingen voor Provinciale Staten (maart 2015) wordt een nieuw college van Gedeputeerde Staten samengesteld met een nog te bepalen eigen programma. In het declaratieregister van Gedeputeerde Staten, dat eens per kwartaal verschijnt, worden de bestuurskosten van Gedeputeerde Staten vermeld. Taak 4.1.3 Adviseren en ondersteunen van bestuur en samenwerken met bestuurlijke partners Europa speelt in toenemende mate een rol bij het realiseren van de ambities van de provincie. Door samenwerking in Randstadverband en met de Kustprovincies (en Vlaams Nederlandse Delta) wordt tijdig ingezet om relevante weten regelgeving te beïnvloeden en kansen die Europa biedt te benutten. De meest concrete uitdrukking van benutte kansen vormt het percentage van EU-subsidies dat door de provincie wordt benut om haar ambities te realiseren. Doel is hier maximaal gebruik van te maken. Midden 2014 is het Provinciaal Ambitiedocument opgeleverd waarin heldere afspraken zijn opgenomen om ook in de volgende periode gericht gebruik te kunnen maken van Europese Subsidies. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

4.1.3.1

Percentage afspraken uit de bestuursafspraken Rijk, IPO, VNG en UvW uitgevoerd

0% (50)

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

4.1.3.2

Percentage EU-subsidies (EFRO en POP) dat is benut (binnen periode 2007-2013)

21% (€ 18,6 mln van € 88,6 mln)

100%

PM

PM

PM

Toelichting prestatie-indicatoren 4.1.3.2: Om in 2015 100% van de beschikbare Europese subsidies voor Zuid-Holland vanuit EFRO (Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling) en POP (Platteland ontwikkelingsprogramma, wordt ELFPO in de nieuwe programmaperiode) benut te hebben, wordt de voortgang van de realisatie van projecten nauwlettend gevolgd. Omdat de lopende periode 2007-2013 een financiële uitloop tot 2016 kent, kan voor het jaar 2016 (en verder) pas na de uitkomst van de onderhandelingen over de nieuwe Europese begrotingsperiode (2014-2020) een nieuwe aangepaste indicator opgesteld worden. Taak 4.1.4 Verminderen administratieve lasten uit medebewind en verbetering provinciale dienstverlening In de Bestuursafspraken 2011-2015 hebben het Rijk, het IPO, de VNG en de Unie van Waterschappen (UvW) besloten om gezamenlijk de administratieve lasten met 5% per jaar te verminderen. Specifieke aandacht gaat uit naar maatregelen om de administratieve lasten uit medebewindsregelingen te verminderen, aangezien deze regelingen de belangrijkste lastenveroorzaker zijn binnen de totale administratieve lasten van de provincie (circa 90%). De in 2011 gemaakte afspraken tussen IPO en Binnenlandse Zaken over maatregelen om de lastendruk uit medebewind te verminderen, treden pas in 2014 in werking. In 2015 zal over het effect van deze maatregelen conform de Bestuursafspraken 2011-2015 worden gerapporteerd. Prestatie-indicatoren Omschrijving 4.1.4.1

Procentuele vermindering administratieve lasten uit medebewind

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

€ 18,4 mln (score meting eind 2010)

20%

20%

20%

20%

Toelichting prestatie-indicatoren In 2014 en 2015 wordt een aantal wetten operationeel, zoals de wet Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving en de wet Revitalisering Generiek Toezicht. Daarnaast zijn de Regionale Uitvoeringsdiensten van start gegaan. De verwachting is dat de provinciale lasten omlaag zullen gaan, maar omdat 2014 een opstartjaar is zal de vermindering van administratieve lasten pas in 2015 duidelijk merkbaar moeten zijn. Indien op basis van de uitkomsten van onderzoek blijkt dat een reductie van de lastendruk minder dan 20% bedraagt, zal in overleg met het Rijk getracht worden deze reductie alsnog te realiseren.

94


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten

16.782 864 -15.918

17.985 666 -17.318

17.319 625 -16.694

16.944 625 -16.319

16.963 625 -16.338

16.978 625 -16.352

Resultaat

-15.918

-17.318

-16.694

-16.319

-16.338

-16.352

DOEL 4.1 Krachtige en slanke provincie

Toelichting meerjarenraming In de raming 2015 is rekening gehouden met extra lasten van € 0,3 mln wegens Provinciale Statenverkiezingen in maart 2015. Voor 2015 tot en met 2018 is jaarlijks een raming van € 0,1 mln opgenomen voor stimulering van intensievere samenwerking tussen gemeenten.

95

Doel 4.2 Slagvaardig en robuust lokaal en regionaal bestuur Wat willen we bereiken? De bestuurlijke verhoudingen in Nederland zijn in de afgelopen periode gewijzigd. Decentralisaties en bestuursakkoorden hebben er toe geleid dat de provincie een helderder profiel heeft gekregen met duidelijk omschreven kerntaken. Op de terreinen ruimte, natuur, regionale economie en mobiliteit is de provinciale rol versterkt. Tegelijkertijd zijn er plannen geweest voor de opschaling van provincies en bijbehorend takenpakket en is het Rijk voornemens om de plusregio’s af te schaffen. In de Randstad moeten daarvoor in de plaats twee vervoerregio’s worden gevormd. Hoe de vervoerregio’s er uit komen te zien, is op dit moment nog onbekend. De provincie zet zich actief in voor krachtige, slagvaardige en robuuste gemeenten die de lokale taken en regionale opgaven goed kunnen oppakken. Het Hoofdlijnenakkoord staat onveranderd overeind; er is geen aanpassing nodig. Wat echter noodzakelijk blijkt, is een aanmerkelijk (pro)actiever uitvoering ervan dan bij het opstellen van het akkoord was voorzien. Er is een koers ingezet met betrekking tot de bestuurlijke inrichting van Zuid-Holland. Ook in 2015 zal met gemeenten en andere bestuurlijke partners hierover gesproken worden. In dit kader zullen Gedeputeerde Staten initiatieven voor regionale bestuurskrachtonderzoeken en evaluaties van de regionale samenwerking blijven ondersteunen. Ook bijdragen aan gezamenlijk met de gemeenten in te stellen externe onderzoekscommissies en aan procesbegeleiding van discussies over de bestuurlijke toekomst van gemeenten behoren tot de mogelijkheden. Als ontwikkeling zien we dat gemeenten steeds meer gaan samenwerken in grotere samenwerkingsverbanden, al dan niet geformaliseerd in bestaande of nieuwe gemeenschappelijke regelingen. De provincie wil dit actief bevorderen en faciliteren. Dit vereist een steeds intensiever contact met gemeenten, maar ook met ondernemers en maatschappelijk middenveld. Ook de samenwerking met ministeries als Binnenlandse Zaken wordt daarin geïntensiveerd om zoveel mogelijk een coalition of the willing te vormen. Naast deze actieve bevordering faciliteert de provincie, waar gewenst, steeds meer de gesprekken tussen bestuurders en ambtenaren van gemeenten en organiseert de provincie daartoe workshops en congressen. Ten aanzien van onze wettelijke toezichtsverantwoordelijkheid (interbestuurlijk en financieel toezicht) willen wij dit sober en proportioneel uitvoeren, uitgaande van de eigen verantwoordelijkheid van gemeenten en een goede werking van de eigen democratische controle door de raden (horizontaal toezicht). Echter maken de ontwikkelingen in het sociaal domein (de drie decentralisaties) naast aanhoudende bezuinigingen en de problematiek met de grondexploitaties dat op onderdelen wordt ingezet op intensiever toezicht met als doel het handhaven van begrotingsevenwicht. Toezicht op het archiefbeheer en het informatiebeheer van gemeenten, gemeenschappelijke regelingen en waterschappen voeren wij eveneens sober en proportioneel uit. Effectindicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

4.2.a

Omschrijving Aandeel Zuid-Hollandse gemeenten dat wettelijk verplichte gemeentelijke taken uitvoert conform de wet

57% (41)

80%

85%

90%

95%

4.2.b

Aandeel Zuid-Hollandse gemeenten, dat valt onder regime repressief financieel toezicht, exclusief gemeenten in Arhi-procedures

95%

95%

90%

90%

90%

Toelichting effectindicatoren 4.2.a: In 2012 hebben Gedeputeerde Staten zes taakgebieden benoemd waarop de provincie actief informatie gaat verzamelen over de wettelijke taakuitoefening door gemeenten. De selectie van wetten is gemaakt op basis van de uitgangspunten dat er sprake moet zijn van een reëel risico op niet-naleving door een gemeente, en dat dit niet-naleven kan resulteren in een grote maatschappelijke impact. Het gaat om de taakgebieden: financiën, ruimtelijke ordening, huisvesting verblijfsgerechtigden, omgevingsrecht/Wabo, externe veiligheid en archiefen informatiebeheer. Het percentage is het percentage gemeenten waar de taakuitoefening op alle zes taakgebieden op orde is. Het getal 41 betreft 57% van het aantal Zuid-Hollandse gemeenten in 2012. Het percentage van 2015 is tot stand gekomen op basis van bij de provincie beschikbare kennis en is conform het te verwachten percentage zoals opgenomen in de begroting. Het percentage kan enerzijds worden verklaard doordat het deels

96

gaat om nieuwe gemeentelijke wettelijke taken die nog door gemeenten moeten worden opgepakt en derhalve nog laag scoren. Anderzijds was er sprake van achterstanden. Voor de taakgebieden zijn eind 2013 bestuursovereenkomsten tussen de provincie en de gemeenten gesloten, waarin afspraken over de benodigde informatie inzake de uitoefening van de geselecteerde wettelijke taken door gemeenten zijn vermeld. Op basis daarvan is in het jaar 2014 voor het eerst een IBT (interbestuurlijk toezicht)meting gehouden, gebaseerd op gegevens die door gemeenten zelf zijn aangeleverd. De verwachting is dat de bestuursovereenkomsten vanaf 2014 zullen bijdragen aan een sterker commitment bij gemeenten om de uitvoering van hun wettelijke taken conform de wet verder te verbeteren. Met als doel deze wettelijke taakbehartiging verder onderdeel te laten worden van de reguliere planningen controlcyclus van de gemeenten (horizontale verantwoording tussen college en gemeenteraad). Dat neemt niet weg dat de verwachting is dat gemeenten nog een flinke stap zullen moeten zetten om de deels nieuwe taken goed op te pakken en achterstanden in te halen. Dat is tevens de reden waarom de percentages voor de jaren 2014-2016 neerwaarts zijn bijgesteld. 4.2.b: Om voor repressief toezicht in aanmerking te kunnen komen, dienen gemeenten een sluitende begroting te presenteren dan wel aannemelijk te maken dat de begroting binnen het meerjarenperspectief materieel in evenwicht komt. Vanwege de economische situatie verkeren ook de Zuid-Hollandse gemeenten in zwaar weer. Door de verwachte verdergaande tekorten op de grondexploitaties in combinatie met decentralisaties van verschillende rijkstaken, wordt ook 2015 weer een moeilijk jaar voor gemeenten. Door proactief signaleren, gemeenten te wijzen op trends en ontwikkelingen en hierover waar nodig bestuurlijk overleg te voeren, zijn gemeenten zich ervan bewust dat er tijdig keuzes gemaakt moeten worden. Hierdoor slagen gemeenten er veelal in om ondanks de grote opgaven wel een sluitende begroting en/of meerjarenperspectief te realiseren. Desondanks verwachten we dat meer gemeenten vanaf 2016 onder het preventieve toezichtregime gaan vallen en is vanaf dat jaar de streefwaarde van de effectindicator neerwaarts bijgesteld van 95% naar 90%.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 4.2.1 Risicogericht uitvoeren interbestuurlijk toezicht Tussen provincie en gemeenten zijn bestuursovereenkomsten afgesloten met daarin afspraken over de door gemeenten aan te leveren informatie. Dit zal leiden tot sterk commitment bij gemeenten. De wettelijke taakbehartiging wordt daarmee meer en meer regulier onderdeel van de begroting bij gemeenten. Prestatie-indicatoren Omschrijving 4.2.1.1

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

X

100%

100%

100%

100%

Percentage gemeenten waar actief risicogericht toezicht is uitgeoefend op naleving van wettelijke taakuitoefening

Toelichting prestatie-indicatoren Gedeputeerde Staten hebben een selectie gemaakt van zes wettelijke domeinen waarop de provincie actief informatie verzamelt over de wettelijke taakuitoefening door gemeenten: financiën, ruimtelijke ordening, huisvesting vergunninghouders, omgevingsrecht, externe veiligheid (gegevens provinciale risicokaart) en archiefen informatiebeheer. De toezichtinformatie die daarvoor van de gemeenten nodig is en de criteria op basis waarvan deze informatie wordt beoordeeld ter bepaling van het toezichtsregime, zijn vastgelegd in de bestuursovereenkomst interbestuurlijk toezicht. De provincie heeft de bestuursovereenkomst gesloten met alle 65 Zuid-Hollandse gemeenten. Conform de bestuursovereenkomst zal de provincie in 2015 actief risicogericht toezicht uitoefenen op de naleving van wettelijke taken van de geselecteerde zes domeinen van alle ZuidHollandse gemeenten. Voor de overige wettelijke taken van gemeenten zal de provincie toezicht houden indien ‘signalen’ daartoe aanleiding geven.

97

Taak 4.2.2 Risicogericht uitvoeren financieel toezicht Met het financiële toezicht op de gemeenten wordt bevordering van een gezonde financiële situatie bij gemeenten beoogt, zodat een gemeente kan voortbestaan zonder een beroep te hoeven doen op middelen van de collectiviteit van de gemeenten (via art. 12 van de Financiële Verhoudingswet). Gedurende het gehele jaar wordt op basis van risicoanalyses steeds een actueel oordeel gevormd over de ontwikkeling van de gemeentelijke financiële positie. Mede gezien de substantiële risico’s voor gemeenten van de grondexploitaties is dit een belangrijke pijler voor de risicoanalyse die de provincie monitort. Door een proactieve benadering wordt getracht te voorkomen dat gemeenten onder preventief toezicht moeten worden geplaatst. Deze benadering krijgt invulling door de ontwikkelingen bij gemeenten gedurende het jaar goed te monitoren aan de hand van een zestal pijlers: begroting, jaarrekening, meerjarenraming, grondexploitaties, weerstandsvermogen en onderhoud kapitaalgoederen. Regelmatig wordt ambtelijk en waar nodig bestuurlijk overleg georganiseerd. Het streven is om het toezicht meer op afstand te laten plaatsvinden indien het risicoprofiel van een gemeente dit toelaat. Hoewel er inmiddels sprake is van economisch herstel, staan de gemeentelijke financiën nog immer onder druk. De uitwerking van bezuinigingen en verliesgevende grondexploitaties zijn hier belangrijke oorzaken van. Daarnaast vindt er een verdubbeling plaats van het Gemeentefonds (toevoeging van € 10 mld) vanwege taakoverdrachten in het kader van de drie decentralisaties in het sociaal domein. Dit maakt dat voor de komende jaren wordt ingezet op het incidenteel vergroten van de capaciteit van financieel toezicht om de toegenomen hoeveelheid toezichtswerk voortkomend uit deze ontwikkelingen te kunnen opvangen. Alle gemeenten worden daarom nog steeds intensief gevolgd. Prestatie-indicatoren Omschrijving 4.2.2.1

Percentage gemeenten dat onder preventief toezicht (dreigt) te vallen waarbij tijdig is geïntervenieerd

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

100%

100%

100%

100%

100%

Toelichting prestatie-indicatoren Wij streven ernaar om daar waar gemeenten onder preventief toezicht dreigen te komen, in alle gevallen tijdig te interveniëren. Daarmee is overigens niet gegarandeerd dat preventief toezicht te allen tijde voorkomen kan worden. Taak 4.2.3 Begeleiden en uitvoeren lopende Arhi-procedures (herindelingen en grenscorrecties) In het geval van structurele knelpunten tussen gemeenten van bestuurlijke of financiële aard zal de provincie bemiddelen, verbinden en waar nodig knopen doorhakken. Waar (vrijwillig) wordt besloten tot herindeling, is het de bevoegdheid van de provincie om de Arhi-procedure te starten, te begeleiden en een advies uit te brengen aan de minister. Ook (vrijwillige) grenscorrecties vallen onder de Arhi-procedure. Prestatie-indicatoren Omschrijving 4.2.3.1

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

7

1

PM

PM

PM

Jaarlijks aantal begeleide en uitgevoerde Arhiprocedures

Toelichting prestatie-indicatoren In 2015 wordt mogelijk een vrijwillige grenscorrectie-procedure gestart tussen de nieuwe gemeente Nissewaard en Hellevoetsluis. Besluitvorming over Arhi-procedures in de periode 2015-2018 heeft nog niet plaatsgevonden. Taak 4.2.4 Toezicht houden op de Zuid-Hollandse veiligheidsregio's (Commissaris van de Koning als rijksorgaan) Bij de invulling van de toezichthoudende rol van de Commissaris van de Koning op de veiligheidsregio’s is ingezet op een kwaliteitsgericht toezicht, waarbij informatie over de prestaties van de veiligheidsregio’s wordt verzameld en die vervolgens wordt getoetst aan criteria. Met de Staat van de veiligheidsregio’s Zuid-Holland krijgt de commissaris inzicht in de taakuitoefening op bestuurlijk niveau door het bestuur van de veiligheidsregio. De commissaris informeert in ieder geval de minister van Veiligheid en Justitie en de besturen van de veiligheidsregio’s over zijn bevindingen.

98


Nulmeting

2015

2016

2017

2018

100% (4)

100%

100%

100%

100%

Percentage actief uitgeoefend toezicht op ZuidHollandse veiligheidsregio’s

Toelichting prestatie-indicatoren Op alle vier de Zuid-Hollandse veiligheidsregio’s toezicht uitoefenen.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

5.592 131 -5.461 -5.461

5.551 131 -5.421 -5.421

5.480 131 -5.349 -5.349

5.499 131 -5.368 -5.368

DOEL 4.2 Slagvaardig en robuust lokaal en regionaal bestuur Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat

5.060 0 -5.060 -5.060

4.710 131 -4.579 -4.579

Toelichting meerjarenraming Voor 2015 tot en met 2018 is jaarlijks een raming van € 0,15 mln opgenomen voor het voortzetten van het intensiveren van het financieel toezicht op gemeenten, dit om te voorkomen dat meer gemeenten onder preventief toezicht komen te verkeren.

99

Doel 4.3 Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg Wat willen we bereiken? De Eerste Kamer heeft op 18 februari 2014 de Jeugdwet aangenomen. De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg (Wjz) vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015 met uitzondering van de 2 afwikkelingstaken . Deze omvat afwikkeling subsidierelaties, bezwaar- en beroepsprocedures, beëindiging subsidierelaties, behandeling eventuele claims frictiekosten en conform kadernota voortzetten uitvoering beleid kwetsbare jeugd op basis van het Hoofdlijnenakkoord 2011-2015. Voor invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015 dienen de Tweede en de Eerste Kamer akkoord te gaan met het wetsvoorstel 'Invoeringswet Jeugdwet'. Behandeling van dit wetsvoorstel in de Tweede Kamer en de Eerste Kamer is voorzien in het laatste kwartaal van 2014. Op basis van subsidieregeling Jeugdzorg Zuid-Holland 2014 worden middelen beschikbaar gesteld voor doorlopende projecten aan de transitieregio’s voor de ondersteuning van kwetsbare jongeren. De transitieregio’s hebben nog in 2015 de gelegenheid de projecten in te bedden en de financiering over te nemen. Effectindicatoren Omschrijving 4.3.a

Percentage jeugdzorgcliënten waarbij de ernst van de problematiek is verminderd

4.3.b

Maximale procentuele afwijking tussen zorgaanbod en vraag naar jeugdzorg

Nulmeting

2015

2016

2017

87% (uitstroom = 1660)

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t

2018

2,8% (30/9-2011) (vraag 6227 aanbod 6052)

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

Toelichting effectindicatoren De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 4.3.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van jeugdzorg De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015. Taak 4.3.2 Afspraken maken over adequate toegang tot zorgaanbod met bureau Jeugdzorg Prestatie-indicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

4.3.2.1

Omschrijving Percentage waarbij indicatiestelling binnen 77 dagen plaatsvindt

75% (30/9/2011 2191 indicaties)

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

4.3.2.2

Gemiddeld aantal dagen doorlooptijd van aanmelding naar indicatiestelling

54 (30/9/2011 2191 indicaties)

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t

4.3.2.3

Percentage kinderen met een indicatiestelling krijgen casemanagement

100% (30/9/2011 2191 indicaties)

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t

4.3.2.4

Aantal wachtenden bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling

0

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t

4.3.2.5

Gemiddelde caseload binnen de organisaties bij jeugdbescherming en jeugdreclassering

1:15 en 1:17

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t

Toelichting prestatie-indicatoren 2 Bij inwerkingtreding van de Jeugdwet wordt de Wjz ingetrokken, met dien verstande dat deze van toepassing blijft op de financiële verantwoording, vaststelling en uitbetaling van op grond van die wet verleende subsidies en uitkeringen.

100

De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015. Taak 4.3.3 Afspraken maken over een efficiënt en effectief zorgaanbod met zorgaanbieders Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

9 (30/9-2011)

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

Gemiddelde kosten per cliënt bij regionale aanbieder (inclusief indexering)

€ 9.100 (2010)

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t

Gemiddelde kosten per cliënt bij bovenregionale aanbieder (inclusief indexering)

€ 16.700 (2010)

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t

4.3.3.1

Maximaal aantal weken wachttijd voor geïndiceerd jeugdzorgaanbod

4.3.3.2 4.3.3.3

Toelichting prestatie-indicatoren De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015. Taak 4.3.4 Bevorderen goede aansluiting tussen jeugdzorg en lokaal preventief jeugdbeleid Prestatie-indicatoren 4.3.4.1

Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

Percentage cofinanciering voor bestuurlijke afspraken met gemeenten over de inzet van preventief jeugdbeleid

100% provincie

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t

Toelichting prestatie-indicatoren De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015. Taak 4.3.5 Zorgvuldige overdracht naar gemeenten van provinciale jeugdzorgtaken Prestatie-indicatoren Omschrijving 4.3.5.1

Percentage gemeenten dat voldoet aan kwaliteits- en veiligheidseisen voor jeugdzorgtaken

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

0%

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t

Toelichting prestatie-indicatoren De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015.

101


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

129.322 121.830 -7.492

132.237 118.801 -13.436

15.300 0 -15.300

-950 0 950

-936 0 936

-928 0 928

0 0 1.000 1.000 -8.492

0 0 0 0 -13.436

1.000 1.000 0 0 -14.300

0 0 0 0 950

0 0 0 0 936

0 0 0 0 928

DOEL 4.3 Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Bestrijding wachtlijsten in de jeugdzorg + Bijdrage uit reserve Bestrijding wachtlijsten in de jeugdzorg * - Storting in reserve Resultaat

* Deze reserve is eveneens bestemd voor de afwikkeling van jeugdzorg. Toelichting meerjarenraming De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg (Wjz) vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015 met uitzondering van de afwikkelingstaken. De doeluitkering jeugdzorg wordt beëindigd door de ministeries VWS en VenJ per 1 januari 2015. Daarom zijn vanaf 2015 de baten en de lasten van dit begrotingsdoel verlaagd met € 118,8 mln. Verder zijn de lasten in 2015 lager door het vervallen van de door het Rijk in 2014 toegekende middelen voor invoeringskosten decentralisatie jeugdzorg (€ 0,15 mln). De nog resterende lastenramingen in 2015 betreffen middelen voor doorlopende projecten aan de transitieregio’s voor de ondersteuning van kwetsbare jongeren (€ 0,8 mln). Daarnaast is er in het kader van risicobeheersing een reservering (€ 12,0 mln) opgenomen voor de afwikkeling van de jeugdzorgtaken (waaronder een op basis van bestuurlijke afspraak tussen Rijk en IPO over eenmalige onverschuldigde bijdrage in de frictiekosten) en apparaatslasten (€ 3,7 mln). De ramingen vanaf 2016 betreffen apparaatslasten, transitie jeugdzorg (€ 2,8 mln) en een taakstelling (negatieve last van € 6,0 mln), waarmee de korting op het Provinciefonds door de overdracht van jeugdzorgtaken deels wordt afgedekt. Het betreft hier verplichtingen aangegaan voor 31 december 2014. Resterende middelen worden niet alternatief aangewend en vloeien toe aan de algemene reserve. Bij voorjaarsnota of uiterlijk najaarsnota zal de balans worden opgemaakt.

102

Doel 4.4 Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers Wat willen we bereiken? De provincie wil dat Zuid-Hollandse burgers kunnen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer. De provincie ondersteunt op basis van de beleidsvisie Maatschappelijke Participatie Gemeenten door verstrekken van beleidsrelevante informatie in het sociaal domein, kennisuitwisseling en begeleiding van projecten op basis van vragen van gemeenten en regio’s. Als gevolg van de invoering van de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015 heeft de provincie Zuid-Holland met ingang van 1 januari 2015 hierin geen wettelijke taak meer. Deze ontwikkeling past in de decentralisaties van het sociaal domein. De rijksoverheid stelt kaders en de gemeenten voeren uit. Dit betekent dat de provinciale rol in het sociaal domein wordt heroverwogen. Voor 2015 heeft dit nog geen gevolgen voor gemeenten en gesubsidieerde instellingen. In het kader van het Uitvoeringsprogramma Maatschappelijke Participatie 2015 worden nadere voorstellen gedaan. Effectindicatoren Omschrijving 4.4

Participatie van kwetsbare burgers op basis van regionale barometer sociale kwaliteit (index)

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

100

105

105

105

105

Toelichting effectindicatoren Participatie van kwetsbare burgers op basis van de sociale barometer. De barometer geeft aan hoe het staat met de jeugd, leefbaarheid en participatie (zelfredzaamheid) van burgers aan de hand van indicatoren. De provincie zet in via de ondersteuningsinstellingen en door middel van regio-overstijgende signalering, agendering en adressering. Op basis van de sociale barometer wordt op dertien indicatoren in acht verschillende regio’s de kwetsbaarheid van burgers op de thema’s jeugd, participatie en kwetsbare groepen in Zuid-Holland gemeten. Dit betekent dat 8 x 13 = 88 (indicator) waarden beschikbaar zijn over deze kwetsbaarheid. De voor 2012 gemeten waarden zijn op 100 (index) gesteld. Voor de volgende jaren wordt gemeten welke toe- of afname zichtbaar is. De meting in 2013 kwam nagenoeg overeen met 2012. De meting in 2014 bedroeg 103. De stijging komt vooral door afname van voortijdig schoolverlaters en minder aanmeldingen Bureau Jeugdzorg. Naar verwachting zal in 2015 het aantal Halt-afdoeningen en instroom jeugdreclassering en aanmelding voor de nieuwe Bureau Jeugdzorg, de gecertificeerde instelling, verder afnemen. Er is geen aanleiding de indicator aan te passen. De doelstellingen lijken nog steeds haalbaar. Het aantal voortijdig schoolverlaters zal verminderen en op basis van een verbeterende economische situatie zal het aantal WW-uitkeringen afnemen. Door de invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015 is nog niet te overzien welke gevolgen dit heeft voor verbetering of verslechtering voor arbeidsgehandicapten.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? 3

Taak 4.4.1 Kaders stellen ten behoeve van maatschappelijke participatie Naar aanleiding van het Hoofdlijnenakkoord 2011-2015 en de beleidsvisie Maatschappelijke Participatie 2013-2016 zijn de kaders door Provinciale Staten vastgesteld. De activiteiten in 2015 richten zich op  Verankering van focus op inzet kwetsbare groepen bij de ondersteuning van gemeenten;  Verankering en bijdrage vanuit thema’s leefbaarheid en sociale kwaliteit aan provinciaal beleid;  Jaarlijks een uitvoeringsprogramma Maatschappelijke Participatie met bijbehorende inzet van middelen;  Een sociale barometer op de pijlers jeugd, leefbaarheid en participatie. 3

Deze wettelijke taak is door de invoering van de tijdelijke wet ambulancezorg komen te vervallen.

103

Taak 4.4.2 Ondersteunen van samenwerkende gemeenten bij het kunnen participeren van (kwetsbare) burgers De provincie ondersteunt gemeenten, middels de inzet van ondersteuningsinstellingen, via de tweedelijnslijnsactiviteiten op gebied van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Zij maakt daarvoor afspraken met samenwerkende gemeenten en stelt de inhoudelijke kaders vast waarbinnen de ondersteuningsinstellingen gemeenten ondersteunen. In 2015 moet minimaal 60% van de middelen worden ingezet voor kwetsbare groepen. Prestatie-indicatoren Omschrijving 4.4.2.1

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

30%

60%

60%

60%

60%

Percentage van het beschikbare budget voor ondersteuningsinstellingen dat wordt besteed ten behoeve van kwetsbare groepen

Taak 4.4.3 Ondersteunen van collectieve belangenbehartiging van zorgvragers Met de decentralisatie is een deel van de taken overgeheveld naar Rijk en gemeenten. Voor wat betreft zorgvragersbeleid zijn de verantwoordelijkheden van overheden nog niet geëffectueerd. Naar verwachting zal hierover in 2015 meer duidelijkheid komen. In 2015 wordt met Zorgbelang Zuid-Holland overleg gevoerd over de gevolgen hiervan. Prestatie-indicatoren Omschrijving 4.4.3.1

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

60%

100%

100%

100%

100%

Percentage van het beschikbare budget voor collectieve belangenbehartiging dat wordt besteed ten behoeve van kwetsbare groepen

Toelichting prestatie-indicatoren Zorgbelang richt haar activiteiten in ten behoeve van ondersteunen van groepen kwetsbare burgers (zorgvragers) die niet zelfstandig voor hun belangen kunnen opkomen.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

11.677 -11.677 -11.677

11.547 -11.547 -11.547

11.554 -11.554 -11.554

11.558 -11.558 -11.558

DOEL 4.4 Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers Lasten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat

13.290 -13.290 -13.290

12.627 -12.627 -12.627

Toelichting meerjarenraming Door de bezuinigingen op subsidies (stichting Zorgbelang, stichting JSO-Jeugd, stichting JSO-WMO, stichting Tympaan) dalen de lasten in 2015 met € 1,0 mln.

104

Doel 4.5 Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed Wat willen we bereiken? Kern van de activiteiten betreft de bescherming, beleving en benutting van archeologisch en monumentaal erfgoed in Zuid-Holland. De belangrijkste ontwikkeling is de door het Rijk ingezette modernisering van het monumentenbeleid (‘MoMo’), waarmee in 2012 verantwoordelijkheden en middelen zijn gedecentraliseerd. In lijn daarmee vindt bij ons een accentverschuiving plaats: van behoud naar ontwikkeling en van objectgerichte naar gebiedsgerichte monumentenzorg. Activiteiten op het gebied van cultuurparticipatie zijn afgebouwd. Er wordt alleen nog een Basisvoorziening in stand gehouden, die gemeenten helpt hun taak goed uit te voeren. Effectindicatoren Omschrijving 4.5

Barometer culturele kwaliteit conform meetinstrument Tympaan instituut

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

100

110

115

115

115

Toelichting effectindicatoren De barometer culturele kwaliteit is een gewogen index van met name door de provincie te beïnvloeden resultaten op het gebied van cultureel erfgoed. Voor het basisjaar is de index op 100 gesteld. Het gaat om: het aantal omwentelingen molens, aantal groenbeheerplannen voor molenbiotopen met de initiële kwalificatie 'matig' of 'slecht', percentage met erfgoededucatie bereikte leerlingen, aantal bezoekers van ons Archeologiehuis, aantal bezoekers Werelderfgoed Kinderdijk, beleving ruimtelijke kwaliteit door inwoners Zuid-Holland, aantal aantastingen van cultuurhistorische 'kroonjuwelen' en het multipliereffect van cofinanciering door derden. Als gevolg van de decentralisatie, onze inzet op erfgoedlijnen en herbestemming wordt een stijgende index verwacht. Door meer bekendheid en een verbeterd aanbod groeit het aantal bezoekers aan respectievelijk het Archeologiehuis en aan werelderfgoed Kinderdijk. Vanwege deze verwachte stijging hebben wij de index van 110 naar 115 opgehoogd.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 4.5.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van cultureel erfgoed In de Beleidsvisie Cultureel Erfgoed 2013-2016 zijn de kaders en ambities geschetst voor het provinciale cultuurbeleid. In het Uitvoeringsprogramma Cultureel Erfgoed staat aangegeven hoe we dit gaan realiseren. Vanaf eind 2012 zijn zeve erfgoedlijnen tot ontwikkeling gebracht, te weten de Atlantikwall, Oude Hollandse Waterlinie, Goeree-Overflakkee, Landgoederenzone, Limes, Trekvaarten en de Waterdriehoek. In 2015 wordt het voorlopig laatste Maatregelenpakket Erfgoedlijnen van deze bestuursperiode vastgesteld. De helft van de voormalige rijksmiddelen wordt via een aparte regeling ingezet buiten de erfgoedlijnen ten behoeve van restauratie van rijksmonumenten, voornamelijk religieus erfgoed en molens. Taak 4.5.2 Behouden en herstellen van cultureel erfgoed De provincie Zuid-Holland zet zich in voor behoud van het cultureel erfgoed. Wettelijke basis daarvoor zijn de Monumentenwet en Wet archeologische monumentenzorg. Uit hoofde van die laatste wordt een Archeologisch Depot beheerd, waarin bodemvondsten vakkundig worden bewaard. Er wordt in 2015 gewerkt aan de brandveiligheid van het depot en het collectieplan. De overdracht van vondsten uit Leiden aan de gemeente wordt afgerond. Onder andere via het Archeologiehuis en bruiklenen vanuit het depot wordt gewerkt aan het meer zichtbaar maken van deze waardevolle bodemvondsten. Het erfgoedbelang is voorts geborgd in de Visie Ruimte en Mobiliteit en de Verordening Ruimte. Bij de advisering over bestemmingsplannen gaat de provincie na of dit belang door gemeenten goed is overgenomen. De gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit bieden goede handvatten voor het stimuleren van het erfgoedbelang bij gemeenten. Bestuurlijke prioriteiten zijn monumenten binnen de erfgoedlijnen zoals bepaald in de Beleidsvisie Cultureel Erfgoed 2013-2016 en voor het flankerend beleid buiten de erfgoedlijnen, onder andere mate van cofinanciering, inzet vrijwilligers en publieke toegankelijkheid.

105


Percentage bestemmingsplannen, waarin het provinciale erfgoedbelang goed is meegenomen

4.5.2.2

Aantal gerestaureerde monumenten waarbij de provincie de objectkeuze heeft gemaakt (MoMo)

4.5.2.3

Volume aan het Provinciaal Archeologisch Depot overgedragen geconserveerde en gedocumenteerde archeologische vondsten (gemeten in dozen)

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

75% (250)

90%

90%

90%

90%

0

48

58

68

78

350

300

300

300

300

Toelichting prestatie-indicatoren 4.5.2.2: In 2013 is gestart met het subsidiëren van restauraties van rijksmonumenten binnen en buiten de erfgoedlijnen (middels twee aparte regelingen). Deze indicator volgt al deze restauraties en werkt cumulatief. De verwachting is dat elk jaar circa tien nieuwe restauraties kunnen starten. 4.5.2.3: Vanwege de afname van bouwactiviteiten in verband met de economische crisis wordt er minder archeologisch onderzoek uitgevoerd. Daarom is het aantal aan het Archeologisch Depot over te dragen dozen met vondsten ten opzichte van de nulmeting naar beneden bijgesteld. In 2013 was er nog een tijdelijke verhoging in verband met het wegwerken van achterstanden door archeologische bedrijven. In 2014 zal het resultaat tussen de 300 en 350 liggen en die afname zal zich in 2015 voortzetten. Taak 4.5.3 Bevorderen van de ontsluiting en ontwikkeling van cultureel erfgoed De provincie wil wat historisch interessant en mooi is ook laten zien (beleefbaarheid) en doorgeven aan volgende generaties (duurzaamheid). De beste garantie daarop is herbestemming van monumenten (transitie) en gebruik ervan voor de vormgeving van de ruimte (integraal omgevingsbeleid). Dat gaat niet vanzelf. De provincie moet daarvoor sectoren, partijen en financieringsstromen verbinden, belemmeringen wegnemen en de zelfwerkzaamheid van de samenleving stimuleren en die vervolgens de ruimte geven. Voor de transitie-opgaven is een uitgebreide inventarisatie uitgevoerd en is een transitietool ontwikkeld. Op basis daarvan wordt sinds 2013 gestart met verkenningen naar en opdrachten voor herbestemmingsprojecten. Daarnaast wordt geïnvesteerd in restauraties die tevens tot een herbestemming van het monument leiden en tot herbestemmingsprojecten zonder restauratiebehoefte. De ambitie is om op deze wijze jaarlijks acht nieuwe herbestemmingen van de grond te trekken. Bij de erfgoedlijnen gebruikt de provincie het erfgoed als bron voor een aangenaam woon-, werken vestigingsklimaat. De realisatie vraagt om een integrale aanpak met onder andere Groen, Ruimtelijke Ontwikkeling en Mobiliteit. Eind 2012 is gestart met de ontwikkeling van erfgoedlijnen en sinds 2014 zijn alle zeven erfgoedlijnen in ontwikkeling. Prestatie-indicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

4.5.3.1

Omschrijving Aantal herbestemde monumentale gebouwen (zoals molens, kerken en landgoederen), waarbij de provincie een initiërende rol heeft gespeeld

0

17

25

33

41

4.5.3.2

Aantal gestarte gebiedsontwikkelingen met erfgoed als vertrekpunt (zoals de Limes, Atlantikwall en historische vaarwegen)

0

7

7

7

7

106

Toelichting prestatie-indicatoren 4.5.3.1: Voor 2015 wordt de indicator beperkt verhoogd omdat naar verwachting met de huidige economie het aantal herbestemmingsprojecten niet snel zal toenemen en ook de lopende projecten niet snel tot afronding komen. Vanaf 2016 worden naar verwachting zowel binnen als buiten de erfgoedlijnen circa acht nieuwe herbestemmingsprojecten per jaar gerealiseerd. De indicator werkt cumulatief dus dient dit aantal te worden opgeteld bij het aantal herbestemmingsprojecten uit voorgaande jaren. Taak 4.5.4 Efficiënt en effectief uitvoeren van cultuurparticipatie Cultuureducatie en cultuurbereik zijn naar aard en inhoud van de vraagstukken primair de verantwoordelijkheid van gemeenten. Vanaf 2014 subsidieert de provincie vier ondersteunende organisaties: Kunstgebouw, PopUnie, Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland en Stichting Educatieve Orkest Projecten. Met de Basisvoorziening wordt de 'onderbouw' van de dienstverlening aan gemeenten geborgd, ervan uitgaande dat de gemeenten zelf de 'bovenbouw' zullen afnemen. De provincie houdt een systeemverantwoordelijkheid. Prestatie-indicatoren Omschrijving 4.5.4.1

4.5.4.2

Aantal in stand gehouden tweedelijnsorganisaties cultuurparticipatie op basis van het Bestuursakkoord

Percentage kinderen in Zuid-Holland dat via provinciale tweedelijnsorganisatie in aanraking komt met cultureel erfgoed * * Amendement A370.

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

5

4

4

4

4

PM

3

7

7

7

Toelichting prestatie-indicatoren In de beleidsvisie Cultureel Erfgoed 2013-2016 is erfgoededucatie gekoppeld aan de erfgoedlijnen. Het Erfgoedhuis Zuid-Holland is de provinciale tweedelijnsorganisatie, die kinderen in contact brengt met cultureel erfgoed. Implementatie van de educatieve leerlijnen binnen schoolcurricula is gestart in 2014. Het percentage leerlingen dat in contact komt met erfgoededucatie neemt in 2015 en 2016 toe als gevolg van educatieve projecten die door het Erfgoedhuis binnen de Erfgoedlijnen worden uitgevoerd. Naar verwachting is in 2016 het maximum aantal leerlingen bereikt en is er vervolgens sprake van stabilisatie. De indicator komt ook terug in de barometer culturele kwaliteit (zie effectindicator bij 4.5).

107


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

DOEL 4.5 Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Restauratie rijksmonumenten en erfgoed Cultuurbehoud 2011 DP Diefdijk + Bijdrage uit reserve Restauratie rijksmonumenten en erfgoed - Storting in reserve Resultaat

14.365 109 -14.255

15.169 63 -15.105

16.370 63 -16.307

13.559 63 -13.496

12.553 63 -12.490

12.567 63 -12.504

0 0 55 55 1.200 1.200 -15.401

0 146 55 200 0 0 -14.905

1.047 0 0 1.047 0 0 -15.260

800 0 0 800 0 0 -12.696

0 0 0 0 0 0 -12.490

0 0 0 0 0 0 -12.504

Toelichting meerjarenraming Voor de uitvoering van het gedecentraliseerde restauratiebeleid van rijksmonumenten zijn meerjarige beschikkingen verleend die in 2015 en 2016 ook gedekt worden uit de reservemiddelen. Dit verklaart een lastenverhoging in de jaarschijf 2015 (€ 1,0 mln) en een lastenverlaging in 2016 ( € 0,2 mln) en 2017 (€ 0,8 mln). De overige fluctuaties in de jaarschijven 2016 en 2017 zijn toe te schrijven aan het in 2016 niet meer beschikbaar zijn van de voor de jaren 2012-2015 toegekende herallocatiemiddelen voor het beleidsthema cultureel erfgoed (€ 2,0 mln), die vanuit de taakstelling op subsidies zijn gevormd, en het stoppen in 2017 van het budget basisvoorziening cultuurparticipatie (€ 0,2 mln).

108

Doel 4.6 Mediavoorzieningen met een goed bereik Wat willen we bereiken? In 2014 zijn de regionale omroepen gerecentraliseerd naar het Rijk. Deze taak is hiermee komen te vervallen. Door internet is de functie van de bibliotheek veranderd. Mensen hoeven niet langer naar de bibliotheek om informatie op te zoeken. Deze is te vinden op het internet. Toch is voor veel mensen de bibliotheek nog steeds de prettigste toegang tot kennis en cultuur. De bibliotheek is ook belangrijk in het onderwijs. Leerlingen vinden er informatie als aanvulling op de stof die op school wordt aangeboden. De drie overheden zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het bibliotheekstelsel. Op 1 januari 2015 gaat naar verwachting een nieuwe wet voor openbare bibliotheken in. Deze wet regelt onder andere wie waarvoor verantwoordelijk is in de bibliotheeksector. De gemeente is/wordt verantwoordelijk voor het lokale bibliotheekwerk, de provincie voor de ondersteuning daarvan (in ons geval via Probiblio) en het Rijk is verantwoordelijk voor het stelsel als geheel. De provinciale ondersteuningstaken betreffen vooral de bovenlokale dienstverlening in het fysieke domein, zoals innovaties en het interbibliothecaire leenverkeer. Effectindicatoren Omschrijving 4.6.a

Aantal uren radio op regionale zender per etmaal

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

24

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

115

120

125

4.6.b

Aantal uren unieke tv op regionale zender per etmaal

1

N.v.t.

4.6.c

Ontwikkeling van het aantal deelnemende scholen aan het project ‘bibliotheek op school’

100

110

Toelichting effectindicatoren 4.6.a/b: De Mediawet is aangepast waarmee ook de zorgplicht (bekostiging) van provincies is vervallen. 4.6.c: De ‘Bibliotheek op school’ biedt bibliotheken een strategische aanpak voor de invulling van de educatieve functie voor het primair onderwijs. Aan deze aanpak wordt een dienstenpakket gekoppeld. De Bibliotheek op school is gebaseerd op de programma's Kunst van lezen, de Bibliotheek in de basisschool, Biebsearch junior, Boek en Schoolbieb. Het project is in 2013 gestart met een deelname van ongeveer 20.000 leerlingen (circa 100 scholen).

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 4.6.1 In stand houden van minimaal één regionale omroep Deze taak is komen te vervallen. Prestatie-indicatoren Omschrijving 4.6.1.1

Aantal ondersteunde regionale omroepen

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

N.v.t.

Taak 4.6.2 Uitvoeren tweedelijnsondersteuning van bibliotheekvoorziening ProBiblio is een tweedelijnsorganisatie die het netwerk van Zuid-Hollandse bibliotheken ondersteunt bij het uitoefenen van hun dienstverlening. Het gaat hier om netwerktaken (zoals ondersteuning bij digitaliseringsprocessen, human resource management, vervoer en marketing) en kennistaken op het gebied van lezen, educatie en informatie. Deze taken zijn onlangs vastgelegd in het door het ministerie van OCW, IPO en VNG ondertekende bestuursakkoord 2013-2014 dat dient als voortzetting van bestaande taken als uitwerking van de Wet op specifiek cultuurbeleid. Per 2015 zal de nieuwe bibliotheekwet gelden waarin de netwerktaken van de provincie opnieuw gedefinieerd worden. Deze liggen met name in het fysieke domein (netwerktaak, interbibliothecair leenverkeer en innovaties) en worden uitgewerkt in programma’s. Een wetsvoorstel is op dit moment in behandeling in de Eerste Kamer.

109

Prestatie-indicatoren 4.6.2.1

Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

Percentage bibliotheken dat deelneemt aan programma’s

65% (15 van 24)

85%

85%

85%

85%

Toelichting prestatie-indicatoren Het percentage van deelnemende bibliotheken is hoog. De verwachting is dat dit constant blijft.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

5.093 -5.093 -5.093

5.170 -5.170 -5.170

5.160 -5.160 -5.160

5.161 -5.161 -5.161

5.161 -5.161 -5.161

DOEL 4.6 Mediavoorzieningen met een goed bereik Lasten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat

24.598 -24.598 -24.598

110

Programma 5 Integrale Ruimtelijke Projecten Inleiding Conform het Hoofdlijnenakkoord wordt gewerkt aan integrale ruimtelijke projecten (IRP's). Met ingang van de Begroting 2015 zullen de IRP Goeree-Overflakkee en IRP projecten algemeen worden verantwoord in programma 5. De overige IRP's zullen worden verantwoord in de programma's 1 en 3. Een integraal ruimtelijk project is een boven-sectoraal programma dat wordt uitgevoerd met verschillende partijen, die ook belangen hebben in het programma. De rol van de provincie in de integrale ruimtelijke projecten kan verschillen. Soms is de provincie trekker, soms een van de andere partijen. De nadruk ligt voortdurend op de gezamenlijkheid, zodat alle partijen zich medeverantwoordelijk voelen. Een toelichting op de inzet in 2015 voor het integrale ruimtelijke project Aantrekkelijke en bereikbare kust is opgenomen in programma 1. De toelichtingen op het integrale ruimtelijke project de Zuidplaspolder en de Integrale ontwikkeling Zuidvleugel Zuid zijn opgenomen in programma 3. In dit programma zijn de verdere doelen nader uitgewerkt. Middeleninzet programma 5 Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

2.408

1.801

1.958

1.808

0

0

0

0

-2.408

-1.801

-1.958

-1.808

1.400

0

0

0

600

0

0

0

-1.608

-1.801

-1.958

-1.808

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

2.108

1.346

0

0

0

0

0

0

-2.108

-1.346

0

0

1.400

0

0

0

600

0

0

0

-1.308

-1.346

0

0

Programma 5 - Integrale Ruimtelijke Projecten Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Bijdrage uit reserve Storting in reserve Resultaat

Incidentele lasten en baten (bedragen x € 1.000) Programma 5 - Integrale Ruimtelijke Projecten Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Bijdrage uit reserve Storting in reserve Resultaat

111

Doel 5.1 Aantrekkelijke en bereikbare kust Dit voormalig integraal ruimtelijk project is met ingang van de Begroting 2013 opgenomen in programma 1, Groen en Water (taak 1.1.1).

Doel 5.2 Integrale en duurzame ontwikkeling van de Zuidplaspolder: bedrijventerreinen, woningbouw en glastuinbouw met daaraan voorafgaand aanleg van infrastructuur en groen Dit voormalig integraal ruimtelijk project is met ingang van de Begroting 2015 opgenomen in programma 3, doel 3.1.

Doel 5.3 Integrale ontwikkeling van de Oude Rijnzone: herstructurering van bedrijventerreinen met daaraan voorafgaand aanleg van infrastructuur Dit voormalig integraal ruimtelijk project is met ingang van de Begroting 2015 naar programma 3 gegaan.

Doel 5.4 Integrale ontwikkeling Zuidvleugel Zuid: gericht op de economische vitaliteit en verbeterde leefomgeving Met ingang van 1 januari 2015 is dit project overgegaan naar programma 3, doel 3.4.

112

Doel 5.5 Integrale (ruimtelijke) ontwikkeling op Goeree-Overflakkee Wat willen we bereiken? Vanaf 1 januari 2013 wordt samengewerkt met de nieuwe gemeente Goeree-Overflakkee. Op 16 april 2013 hebben Gedeputeerde Staten het programmaplan vastgesteld en middelen beschikbaar gesteld voor het IRP. Ook de gemeente heeft middelen gekoppeld aan de uitvoering van het IRP. De belangrijkste investeerders in de economie zijn natuurlijk de ondernemers zelf. De overheden zetten zich in voor de economische ontwikkelingen als aanjager, facilitator en investeerder. Doelstelling van het programma is het realiseren van nieuwe impulsen om de economische en sociale vitaliteit op het eiland te versterken en te behouden. Dit gebeurt op vijf sleutelopgaven: 1. verbeteren van de kwaliteit en het aanbod van recreatie en toerisme; 2. productontwikkeling in de landbouw, visserij en zorg in relatie tot recreatie en toerisme; 3. beschermen, beleven en benutten van cultureel erfgoed; 4. realiseren van duurzame energie in de vorm van windenergie, getijdencentrale en andere vormen van duurzame energie; 5. verbeteren van de bereikbaarheid en verkeersveiligheid. Het realiseren van ruimtelijke kwaliteit is bij alle sleutelopgaven de basis.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? 

   

Samen met gebiedspartijen, het Rijk, Europese partners en marktpartijen wordt gewerkt aan een business case voor de getijdencentrale. De doorlaat in de Brouwersdam wordt een innovatief icoon van deltatechnologie met exportpotentieel als deze wordt vormgegeven als een kosteneffectieve visvriendelijke laag verval-getijdencentrale. Er worden ateliers en inspiratiesessies georganiseerd om ontwikkelingen in een gebied in gang te zetten en ondernemers een volgende stap kunnen zetten. Cofinanciering van uitvoeringsmaatregelen. Nieuwe impulsen en ideeën die kunnen bijdragen aan de doelstelling van het programma worden verder uitgewerkt. Uitvoering van het uitvoeringsprogramma voor eilandmarketing.

Taak 5.5.1 Integrale programmatische aanpak Goeree-Overflakkee Het programma Goeree-Overflakkee concentreert zich op samenwerking tussen partijen en versterking van de samenhang door bestaande projecten en programma's onderling goed af te stemmen, verbeteringen aan te brengen en ontbrekende activiteiten aan te vullen. Het programma stuurt geen bestaande plannen, projecten en programma’s aan. Er zijn tot nu toe zes gebiedsontwikkelingen benoemd die prioriteit hebben in de uitvoering en waar extra menskracht en middelen worden ingezet: Brouwersdam, Getijdencentrale, Ouddorp Bad, Noordrand GoereeOverflakkee, Roxenissepolder en Waterpoort. Deze gebieden volgen uit het beeldverhaal en de recreatievisie Goeree-Overflakkee. Daarnaast wordt vanuit het IRP personele inzet geleverd om een aantal langer lopende dossiers in het gebied tot afronding te brengen. Ook de regio-agenda is ondergeschoven bij het IRP. Een van de belangrijke opgaven voor Goeree-Overflakkee is dat dit eiland zich duurzaam blijft ontwikkelen. Dit vergt innovatie en creativiteit van zowel de overheid als het bedrijfsleven. Voor ondernemers is het noodzakelijk snel duidelijkheid te krijgen over de (on)mogelijkheden voor hun plannen. Om dit doel te bereiken is op GoereeOverflakkee samen met de gemeente een innovatieteam opgericht om te zorgen dat de innovaties die vanuit het gebied komen zo goed mogelijk worden gefaciliteerd en gecoördineerd. In 2015 zal besluitvorming over het realiseren van het Tidal Test Centrum worden voorbereid. Recreatie en toerisme is de belangrijkste economische drager van het eiland. Deze bedrijfstak heeft een belangrijke opgave als het om kwaliteitsontwikkeling en differentiatie gaat. Gebiedsmarketing is daarbij

113

essentieel. Door een goede samenwerking tussen provincie, gemeente en de ondernemers kan GoereeOverflakkee binnen twee jaar op de kaart staan, ook in relatie tot een goed vestigingsklimaat. Naast het hier genoemde budget voor het IRP investeert de provincie ook op Goeree-Overflakkee middels de reguliere uitvoeringsprogramma’s voor infrastructuur, milieu, erfgoedlijnen en groen. Prestatie-indicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

N.v.t.

N.v.t

5.5.1.1 Ontwikkeling: 

Uitvoeringsprogramma voor gehele IRP



Voorbereiding uitvoering deelprojecten IRP

X



Start uitvoering diverse (nader te bepalen) deelprojecten IRP

X



Realisatie integrale gebiedsontwikkeling Noordrand Goeree-Overflakkee



Planvorming Getijdencentrale/TTC



Start uitvoering Getijdencentrale/TTC

X X

X

Evaluatie

X

Toelichting prestatie-indicatoren In 2016 wordt dit programma afgerond en geëvalueerd.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

DOEL 5.5 Integrale (ruimtelijke) ontwikkeling op Goeree-Overflakkee Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves IRP Goeree-Overflakkee Reservering IRP's + Bijdrage uit reserve IRP Goeree-Overflakkee - Storting in reserve Resultaat

768 0 -768

1.221 0 -1.221

1.552 0 -1.552

705 0 -705

245 0 -245

96 0 -96

102 0 102 2.000 2.000 -2.666

600 0 600 0 0 -621

800 600 1.400 600 600 -752

0 0 0 0 0 -705

0 0 0 0 0 -245

0 0 0 0 0 -96

Toelichting meerjarenraming In 2015 wordt begonnen met de uitvoering van het programma Goeree-Overflakkee. De uitvoering van het programma Goeree-Overflakkee loopt door tot en met 2016. In 2017 zijn kosten geraamd die betrekking hebben op de afronding van dit project. Een van de uitvoeringsmaatregelen is de bouw van de getijdencentrale bij Brouwersdam.

114

Doel 5.6 Integrale projecten algemeen Wat willen we bereiken? Voor de IRP Goeree-Overflakkee is zelfstandig een doel gesteld.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 5.6.1 Integrale projecten algemeen Voor de uitvoering van IRP’s is een algemeen budget beschikbaar. IRP’s kunnen een beroep doen op deze middelen als de uitvoering van de activiteiten om de doelen te bereiken daartoe aanleiding geeft.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

0 0 0

233 -233 -233

856 -856 -856

1.096 -1.096 -1.096

1.712 -1.712 -1.712

1.712 -1.712 -1.712

DOEL 5.6 Integrale projecten Algemeen Lasten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat

Toelichting meerjarenraming De administratieve verwerking van de beschikbare middelen in de reserve, conform geaccordeerd programmaplan, heeft nog niet volledig plaatsgevonden bij Voorjaarsnota 2013. De restant mutatie wordt nu ter begroting gebracht. € 0,6 mln gaat uit de reserve IRP Algemeen naar reserve IRP Goeree-Overflakkee.

115

116

Programma 6 Middelen Inleiding Dit programma bevat de volgende doelen: 6.1 Financieel gezonde huishouding 6.2 Een belastingdruk voor de burger die past bij het provinciale voorzieningenniveau In dit programma zijn de algemene middelen opgenomen. Deze dienen als algemeen dekkingsmiddel voor de uitvoering van provinciale taken. De algemene middelen bestaan onder andere uit:  lokale heffingen (opcenten Motorrijtuigenbelasting, precario en leges);  Provinciefonds;  resultaten uit vermogen en deelnemingen;  taakstellingen en reserveringen. Middeleninzet programma 6 Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten

31.413

29.819

34.256

39.256

Baten

510.366

500.338

501.358

501.616


478.954

470.518

467.102

462.360

312

126

0

0

5.960

3.507

4.084

3.608

473.305

467.137

463.018

458.752

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

Lasten

0

0

0

0

Baten

0

0

0

0


0

0

0

0

312

126

0

0

5.960

3.507

4.084

3.608

-5.649

-3.382

-4.084

-3.608

Programma 6 - Middelen

Bijdrage uit reserve Storting in reserve Resultaat

Incidentele lasten en baten (bedragen x € 1.000) Programma 6 - Middelen

Bijdrage uit reserve Storting in reserve Resultaat

117

Doel 6.1 Financieel gezonde huishouding Wat willen we bereiken? De provincie streeft naar een financieel gezonde huishouding. Dit is van belang voor de rechtmatigheid van het provinciale handelen en voor de maatschappelijke legitimiteit van de provincie. De provincie werkt immers direct dan wel indirect (via het Rijk) met belastinggeld van burgers en bedrijven. Een financieel gezonde huishouding komt in de eerste plaats tot uitdrukking in een sluitende begroting, waarin baten en lasten meerjarig met elkaar in evenwicht zijn (zie hiervoor het meerjarig financieel perspectief). In de tweede plaats dient de provincie te beschikken over voldoende weerstandscapaciteit. Deze is nodig om financiële consequenties van (niet-begrote) risico’s op te kunnen vangen. Effectindicatoren Omschrijving 6.1

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

≥ 2,0

≥ 2,0

≥ 2,0

≥ 2,0

≥ 2,0

Weerstandsvermogen*

* Nulmeting op basis van de stand Jaarrekening 2010 (pagina 150). Toelichting effectindicatoren De mate waarin de provincie in staat is om de financiële gevolgen van risico’s op te vangen wordt uitgedrukt in het weerstandsvermogen. Dit is een kengetal dat de verhouding weergeeft tussen de weerstandscapaciteit (dat zijn de middelen die de provincie beschikbaar heeft of kan maken om de financiële gevolgen van risico’s op te vangen) en de in euro’s gekwantificeerde omvang van potentiële risico’s. De provincie streeft naar een weerstandsvermogen van minimaal ‘2, dat wil zeggen dat voor elke euro aan gekwantificeerde risico’s er minimaal € 2 aan weerstandscapaciteit moet zijn. Bij de bepaling van het weerstandsvermogen wordt een onderscheid gemaakt tussen de incidentele, financiële gevolgen van risico’s (die worden afgedekt door incidentele middelen op de begroting) en structurele financiële gevolgen (die worden afgedekt door structurele middelen). Het weerstandsvermogen voor incidentele gevolgen van risico’s bedraagt circa '18' (dat betekent dat voor elke euro aan incidentele financiële gevolgen circa € 18 beschikbaar is of is te maken om deze gevolgen op te vangen); het weerstandsvermogen voor structurele gevolgen van risico’s bedraagt '4' (dat betekent dat voor elke euro aan structurele financiële gevolgen van risico's € 4 beschikbaar is of is te maken om deze gevolgen op te vangen). Dit is in beide gevallen boven de streefwaarde van '2'.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 6.1.1 Behoedzaam ramen en adequaat uitvoeren financieel-strategisch beleid Voor een financieel gezonde huishouding voert de provincie haar financieel-strategisch beleid adequaat uit. Belangrijk onderdeel hiervan is het zogeheten ‘behoedzaam ramen’. Dit houdt in dat baten alleen worden begroot voor zover realisatie ervan zeker is en lasten alleen worden opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat zij 4 zullen optreden. Door behoedzaam te ramen ontstaat het meest getrouwe beeld van de financiële positie van de provincie. Prioriteiten in het financieel strategisch beleid zijn:  goede kwaliteit van de ramingen (uitgedrukt in norm voor budgetuitputting);  dekking structurele lasten door structurele baten (ter voorkoming van toekomstige ‘gaten’ op de begroting).

4 Deze beleidslijn volgt uit het BBV waarin eisen worden gesteld aan de informatievoorziening bij begroting en jaarrekening.

Het gaat hierbij met name om eisen met betrekking tot betrouwbaarheid, toerekenbaarheid en voorzichtigheid (zie: 'Begroten en verantwoorden, deel 3: nadere informatie', ministerie van BZK, 2003 - pagina 24).

118

Prestatie-indicatoren Nulmeting

2015

2016

2017

2018

6.1.1.1

Omschrijving In de jaarrekening ligt de totale budgetuitputting van alle programma’s tussen de 95 en 100%

96,5%

95 -100

95 -100

95-100

95-100

6.1.1.2

Percentage structurele lasten dat wordt gedekt door structurele baten (dient minimaal 100% te bedragen)

117%

≥ 100%

≥ 100%

≥ 100%

≥ 100%

Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

9.600 194.208 184.608

16.794 220.530 203.736

31.413 180.366 148.954

29.819 169.338 139.518

34.256 168.358 134.102

39.256 167.616 128.360

11.728 1.404 574 0 0 1.399 531

12.717 1.000 4.082 46 1.100 0 0

0 0 264 0 47 0 0

0 0 79 0 47 0 0

0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0

417 141 31 292 1.850 14 1.000 574 254 20.208 9.815 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 18.946 8.950 0 2.500 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 312 68 3.250 2.500 142

0 0 0 0 0 0 0 0 0 126 0 3.250 0 257

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3.250 0 834

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3.250 0 358

0 9.815 195.002

94 11.544 211.138

0 5.960 143.305

0 3.507 136.137

0 4.084 130.018

0 3.608 124.752

Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie Bedragen x € 1.000 DOEL 6.1 Financieel gezonde huishouding Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Programmareserves Algemene reserve Frictiekosten RUD Frictiekosten algemeen Hof van Delfland-Glastuinbouw Transitie subsidie Kennisinfrastructuur Zuidvleugelfonds/onderdeel kennisinfrastructuur Cultuurbereik Zuidvleugelfonds/onderdeel Driehoek RZG Collectief particulier opdrachtgeverschap Ontwikkelingsplan Water 1%-regeling Kunst Fort Wierickerschans IRP Delflandse kust 2012 DP RodS-projecten 2012 DP Gemeente Boskoop waterbuffer + Bijdrage uit reserve Algemene reserve Reserve apparaatslasten DLG Frictiekosten algemeen Egalisatiereserve kapitaallasten Nota IWA Bedrijfsvoering Transitie subsidie - Storting in reserve Resultaat

Toelichting meerjarenraming Provinciefonds In de Kadernota 2015-2018 is al rekening gehouden met de positieve ontwikkeling van het accres, zoals die was opgenomen in de Decembercirculaire 2013. Daarnaast zijn in de kadernota de effecten verwerkt van de kortingen op de provincies in verband met samenwerking provincies en vermindering ambtsdragers (ondanks dat betreffende wetsvoorstellen niet doorgaan, zet het Rijk de kortingen door) en de overheveling van de jeugdzorg naar gemeenten. De belangrijkste ontwikkelingen ten opzichte van de kadernota zijn: De omvang van de algemene uitkering neemt per saldo met € 1,9 mln toe. o Een structureel positief effect gaat uit van het accres (dat neemt licht toe), wijzigingen in de verdeelmaatstaven voor woonruimten en opcenten MRB en een door het Rijk voorziene onderschrijding van het plafond voor het BTW-compensatiefonds. o Verder valt de bij kadernota gehanteerde extra behoedzaamheidsmarge vrij.

119

-

o Bij het ramen van het Provinciefonds wordt een reguliere behoedzaamheid gehanteerd van € 1,5 mln (voor het opvangen van kleine afwijkingen in de algemene uitkering). In de kadernota is een extra behoedzaamheid gehanteerd van € 1,5 mln vanwege onzekerheid over het nadelige effect van onderuitputting op de Rijksbegroting 2013 op het accres. o Uit de Meicirculaire 2014 (die de eindafrekening bevat over 2013) blijkt deze extra behoedzaamheid niet meer nodig te zijn. Het bedrag valt daarom vrij (hiervan blijft een bedrag van € 1,0 mln structureel beschikbaar voor het opvangen van autonome kostenontwikkelingen op de begroting). o De algemene uitkering neemt af door een uitname uit het Provinciefonds in verband met de overheveling van VVGB-taken naar gemeenten. Het ministerie van Binnenlandse Zaken werkt samen met het IPO aan een definitief voorstel voor de verdeling van de uitname over de provincies. Provincies ontvangen in 2015 een decentralisatie-uitkering van € 205,0 mln voor natuur. Het aandeel van Zuid-Holland bedraagt € 14,8 mln. Met ingang van 2016 wordt er een reguliere behoedzaamheid gehanteerd van € 2,0 mln, waardoor er een iets grotere buffer beschikbaar is voor ontwikkelingen in de algemene uitkering. Provincies ontvangen in 2016 en 2017 een decentralisatie-uitkering van € 405,0 mln voor natuur. Het aandeel van Zuid-Holland is € 29,2 mln. In 2018 gaat het om een bedrag van € 22,0 mln.

Individueel Keuzebudget (IKB) Bij de onderhandelingen rondom de afgelopen CAO hebben partijen afgesproken om de flexibilisering van de vergoedingen nader te onderzoeken. Het eindresultaat is de regeling Individueel Keuzebudget Provincies, die per 1 januari 2015 wordt ingevoerd. In het IKB worden de eindejaarsuitkering (8,3%), de vakantie-uitkering (8%) en het bovenwettelijk vakantieverlof (36 uur per jaar voor voltijdwerkers), uitgedrukt in geld, aan het IKB toegevoegd. Dat is een bedrag van bijna 2% van het salaris. Wie dat wil kan die verlof-uren terugkopen. Tenslotte wordt nog de resterende besparing uit de vervallen seniorenregeling in het IKB gestort (0,2% per 1 januari 2015, oplopend tot 0,3% vanaf 2016). Het IKB wordt maandelijks opgebouwd. De werknemer kan zelf bepalen waaraan hij of zij het IKB besteedt. Hij of zij kan echter niet meer uit het IKB opnemen dan op dat moment is opgebouwd. Het IKB moet om fiscale redenen in hetzelfde kalenderjaar zijn besteed. De bestaande IKAP-regeling wordt in het IKB opgenomen: het IKB kan dus ook worden gebruikt voor fiscaal aantrekkelijke doelen. De mogelijkheden om meer en minder te gaan werken worden verruimd. Gekochte verlof-uren kunnen straks 5 jaar worden opgespaard. Bespaarde rente De bespaarde rente bestaat uit het verschil tussen de berekende rente aan activa en de betaalde rente op opgenomen geldleningen. De bespaarde rente is in 2015 € 6,74 mln, in 2016 € 3,99 mln, in 2017 € 7,67 mln en in 2018 € 4,67 mln (zie verder onder financiële begroting).

120

Doel 6.2 Een belastingdruk voor de burger die past bij het provinciale voorzieningenniveau Wat willen we bereiken? De provincie streeft naar een belastingdruk die past bij het provinciale voorzieningenniveau. De opcenten op de Motorrijtuigenbelasting is veruit de belangrijkste belastingheffing van de provincie. Provinciale Staten stellen jaarlijks het opcententarief vast. Dit tarief is gebonden aan een wettelijk maximum, dat jaarlijks door het Rijk (op basis van de inflatieontwikkelingen) wordt aangepast. Beleidslijn van het college is om het huidige tarief gelijk te houden, zodat de relatieve lastendruk voor inwoners van Zuid-Holland afneemt (in het licht van de gevolgen van de economische crisis voor burgers). Effectindicatoren Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

6.2

Tarief provinciale opcenten in relatie tot wettelijk 90,4% 87,0% 84,9% 82,8% maximum* * Voor de jaren 2016-2018 is uitgegaan van een jaarlijkse stijging van het wettelijk maximumtarief met 2,5%.

2018 81,2

Toelichting effectindicatoren De relatieve lastendruk komt tot uitdrukking in het opcententarief in relatie tot het wettelijk maximum. Bij een gelijkblijvend opcententarief (95,0 opcenten) en een stijgend wettelijk maximum (als gevolg van een jaarlijkse inflatiecorrectie) neemt de relatieve lastendruk af. Voor 2015 bedraagt het wettelijk maximum 109,2 opcenten.

Wat gaan we doen om dit doel te bereiken? Taak 6.2.1 Heffen van opcenten Motorrijtuigenbelasting Provinciale Staten stellen jaarlijks het opcententarief vast. Prioriteit voor deze collegeperiode is om vast te houden aan het huidige tarief (95,0 opcenten). De provincie streeft ook naar een belastingdruk die past bij het provinciale voorzieningenniveau. Bij het ramen van de inkomsten uit de opcenten op de Motorrijtuigenbelasting wordt rekening gehouden met ontwikkelingen in het wagenpark. Hierbij gaat het zowel om volume (aantallen auto's) als gewicht. Deze variabelen zijn van invloed op de inkomsten. Bij de raming wordt rekening gehouden met een behoedzaamheidsmarge van 1% om beperkte afwijkingen in volume, gewicht en dergelijke op te kunnen vangen. In het Hoofdlijnenakkoord is ten aanzien van de opcenten opgenomen de inflatiecorrectie voor de helft achterwege te laten. Per jaar wordt bezien of de volledige correctie achterwege kan blijven, afhankelijk van het financieel perspectief. Prestatie-indicatoren 6.2.1.1

Omschrijving

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

Procentuele jaarlijkse ontwikkeling van het tarief van de opcenten

95 opcenten

0%

0%

0%

0%

Toelichting prestatie-indicatoren Om de lastenverhoging voor de burger te beperken is voor 2015 de verhoging met de inflatie achterwege gelaten.


Jaarrekening 2013


Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

333.000 333.000 333.000

334.000 334.000 334.000

DOEL 6.2 Belastingdruk van de burger die past bij het provinciale voorzieningenniveau Baten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat

305.347 305.347 305.347

325.000 325.000 325.000

121

330.000 330.000 330.000

331.000 331.000 331.000

Toelichting meerjarenraming De inkomsten nemen in 2015 toe als gevolg van een lichte groei van het wagenpark en van een toename van het gemiddelde gewicht van de auto’s. Dit laatste is het gevolg ven de vervallen vrijstelling voor milieuzuinige auto’s. Nu deze vrijstelling vervallen is, blijkt dat bij inruil wordt gekozen voor de aanschaf van een grotere (en zwaardere) auto.

122

Paragrafen

123

124

Paragraaf Lokale heffingen Inleiding De Paragraaf Lokale heffingen bevat informatie over de heffingen die Zuid-Holland heft op basis van door Provinciale Staten vastgestelde verordeningen. Het gaat hierbij achtereenvolgens om de opcenten op de Motorrijtuigenbelasting, Precariobelasting, Legesverordening Omgevingsrecht (Wabo) en de heffing voor Grondwaterbeheer. De opbrengsten uit de opcenten en precario dienen als algemeen dekkingsmiddel; de inkomsten uit de overige twee heffingen dienen als dekkingsmiddel voor de uitvoering van specifieke activiteiten. De provincie heeft geen beleid voor het kwijtschelden van opgelegde heffingen. Meerjarenraming De meerjarenraming van de opbrengsten uit de lokale heffingen is opgenomen in onderstaande tabel. Opbrengsten (bedragen x € 1.000)

Jaarrekening 2013

Begroting 2014 na Voorjaarsnota

Begroting 2015

Meerjarenraming 2016



305.347

325.000

330.000

331.000

333.000

334.000

730

850

1.050

1.050

1.050

1.050

2.463

3.200

3.200

3.200

3.200

3.200

Opcenten MRB Precario Wabo leges Grondwaterbeheer Totaal

1.363

1.370

1.370

1.370

1.370

1.370

309.904

330.420

335.620

336.620

338.620

339.620

Toelichting op de heffingen Verordening op de heffing van de opcenten op de hoofdsom van de Motorrijtuigenbelasting Op grond van de Provinciewet en de betreffende door Provinciale Staten vastgestelde Verordening heft de provincie opcenten over de hoofdsom van de Motorrijtuigenbelasting (MRB). Jaarlijks stellen Provinciale Staten (tegelijkertijd met het vaststellen van de begroting) het opcententarief vast voor het eerstvolgende begrotingsjaar. Dit tarief is gekoppeld aan een wettelijk voorgeschreven maximum dat jaarlijks door het Rijk wordt geïndexeerd op basis van de zogeheten tabelcorrectiefactor. Het maximale tarief voor 2015 bedraagt 109,2 opcenten. In 2014 bedroeg het opcententarief van Zuid-Holland 95,0 opcenten. Om de lastenverhoging voor de burger te beperken wordt voorgesteld om het opcententarief niet te verhogen. Hierdoor neemt de relatieve lastendruk (dat wil zeggen de verhouding tussen het feitelijke en het maximaal toegestane tarief) de komende jaren af. De inkomsten nemen in 2015 toe als gevolg van een lichte groei van het wagenpark en van een toename van het gemiddelde gewicht van de auto’s. Dit laatste is het gevolg van de vervallen vrijstelling voor milieuzuinige auto’s. Nu deze vrijstelling vervallen is, blijkt dat bij inruil wordt gekozen voor de aanschaf van een grotere (en zwaardere) auto. Verordening Precariobelasting Zuid-Holland De provincie heft precariobelasting ‘voor het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde provinciale grond’. In de bij de Verordening Precariobelasting behorende tarieventabel zijn de belastbare feiten en tarieven opgenomen. In 2014 zijn de tarieven voor de precariobelasting niet geïndexeerd. Voor 2015 wordt voorgesteld om de tarieven wederom niet te indexeren. In de tarieventabel voor 2015 wordt een nieuw belastbaar feit en een daaraan gekoppelde tariefcode voorgesteld. De huidige tarieventabel voorziet niet in de specifieke behoefte van dit nieuwe belastbare feit en heeft betrekking op de exploitatie van bloemenstallen gedurende de openstelling van de Keukenhof te Lisse.

125

Legesverordening Omgevingsrecht (Wabo) Met de inwerkingtreding van de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) per 1 oktober 2010 heft de provincie leges voor het in behandeling nemen van aanvragen voor een omgevingsvergunning. De provincie was al bevoegd gezag voor het milieudeel (IPPC/BRZO), maar met de inwerkingtreding van de Wabo is de provincie 5 ook het bevoegd gezag voor de zogeheten BRIKS-taken. Voorheen waren deze taken de bevoegdheid van gemeenten. De uitvoering hiervan ligt bij de omgevingsdiensten. De provincie int voor de aanvragen BRIKS leges, die in belangrijke mate de kosten moeten dekken. De Wabo legesverordening is herzien en hernoemd als Legesverordening Omgevingsrecht provincie Zuid-Holland 2013. Heffingsverordening Grondwaterbeheer Zuid-Holland Op grond van de Waterwet en de Heffingsverordening Grondwaterbeheer Zuid-Holland heft de provincie een belasting per kubieke meter onttrokken grondwater. Het tarief van de heffing is zodanig vastgesteld dat de opbrengst de gemaakte kosten niet te boven gaat. Het tarief bedraagt € 0,0113 per kubieke meter onttrokken hoeveelheid water. Lokale lastendruk De lokale lastendruk wordt voor veruit het grootste deel bepaald door de opcentenheffing. In onderstaande tabel staat de lokale lastendruk (als gemiddelde belastingsom per auto) weergegeven. Tabel gemiddelde lastendruk per auto door heffing opcenten Jaar (bedragen in €)

2012

2013

2014

2015

Gemiddelde lastendruk per auto door opcentenheffing

239

239

227

231

De gemiddelde lastendruk stijgt licht vanwege de stijging van het gemiddelde gewicht van het wagenpark.

5

IPPC staat voor Integrated Prevention and Control, BRZO staat voor Besluit Risico Zware Ongevallen. Briks staat voor Bouw, Reclame, Inrit, Kap en Sloop.

126

Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing 1. Inleiding De paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing gaat in op de vraag in welke mate de financiële positie van de provincie toereikend is om de financiële gevolgen van risico’s die de provincie loopt op te kunnen vangen. Tweemaal per jaar (bij begroting en jaarrekening) wordt de paragraaf geactualiseerd. De paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing is als volgt opgebouwd: - relevante beleidskaders (ad 2); - samenvattend beeld (ad 3); - overzicht van relevante risico’s (ad 4). 2. Relevante beleidskaders De relevante beleidskaders voor deze begrotingsparagraaf zijn gebaseerd op het Besluit Begroten en Verantwoorden provincies en gemeenten (BBV), dat door het Rijk is vastgesteld en begrotingsrichtlijnen bevat voor decentrale overheden. Het BBV schrijft onder meer voor dat de begroting en jaarrekening een paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing bevat waarin wordt ingegaan op: - de risico's die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie (inclusief de maatregelen die getroffen worden om deze risico's te beheersen); - de weerstandscapaciteit, dat wil zeggen de middelen die de provincie beschikbaar heeft of kan maken om financiële gevolgen van niet-begrote lasten (zoals risico's) op te kunnen vangen; - het weerstandsvermogen (het kengetal dat weergeeft in welke mate de provincie in staat is om de financiële gevolgen van risico's op te kunnen vangen). De voorschriften uit het BBV zijn door de provincie nader uitgewerkt in de Financiële verordening en de Beleidsnota weerstandsvermogen en risicomanagement (beide door Provinciale Staten vastgesteld). De Financiële verordening bepaalt onder meer dat Provinciale Staten eenmaal in de vier jaar de Beleidsnota weerstandsvermogen en risicomanagement vaststellen (die ten minste uitgangspunten bevat met betrekking tot het risicomanagement, het opvangen van risico’s en het bepalen van het gewenste weerstandsvermogen). De Beleidsnota weerstandsvermogen en risicomanagement bevat een aantal concrete bepalingen over: de methodiek van risicoanalyse; de samenstelling van de structurele en incidentele weerstandscapaciteit en de wijze waarop hier een beroep kan worden gedaan; een minimale omvang van de algemene reserve van € 30,0 mln; de wijze waarop het weerstandsvermogen wordt bepaald; de streefwaarde voor het weerstandsvermogen (de provincie Zuid-Holland streeft naar een weerstandsvermogen van 2, dat wil zeggen dat voor elke euro aan risico's minimaal € 2 aan weerstandscapaciteit beschikbaar dient te zijn). 3. Samenvattend beeld Structurele weerstandscapaciteit De structurele weerstandscapaciteit is bedoeld voor het opvangen van de structurele, financiële gevolgen van risico's. De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit de post onvoorzien op de begroting, de post financiële ruimte op de begroting en de onbenutte belastingcapaciteit. Structurele weerstandscapaciteit (bedragen x € 1 mln) Post onvoorzien Financiële ruimte 2015-2018 Onbenutte belastingcapaciteit Totaal

2015

2016

0,5 0,0 55,0 55,5

0,5 19,3 60,0 79,8

2017 0,5 30,4 65,0 95,9

2018 0,5 33,8 70,0 104,3

gemiddeld 0,5 20,8 62,5 83,8

De financiële omvang van de structurele risico's wordt geschat op € 20,8 mln. Per jaar is hiervoor een bedrag van circa € 83,8 mln beschikbaar als weerstandscapaciteit. Het weerstandsvermogen voor structurele risico's bedraagt daarmee 4. Dat betekent dat voor elke euro aan risico's een bedrag van € 4 beschikbaar is als weerstandscapaciteit. Dat is meer dan de streefwaarde van 2.

127

De structurele weerstandscapaciteit steunt op langere termijn vrijwel volledig op de onbenutte belastingcapaciteit. Dit is het surplus aan inkomsten dat de provincie zou ontvangen als het door het Rijk gehanteerde maximumtarief voor de heffing van opcenten op de Motorrijtuigenbelasting gehanteerd zou worden door de provincie. De financiële ruimte zal op langere termijn volledig nodig zijn voor dekking van kapitaalen beheerlasten van infrastructuur en groen. Incidentele weerstandscapaciteit De incidentele weerstandscapaciteit is bedoeld voor het opvangen van incidentele, financiële gevolgen van risico's. De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit de algemene reserve van de provincie en de programmareserves (voor zover deze niet juridisch beklemd zijn). In onderstaande tabel zijn de bedragen opgenomen exclusief juridische verplichtingen. Incidentele weerstandscapaciteit (bedragen x € 1mln) Algemene reserve Programmareserves Totaal * Dit betreft de stand van de reserves per 1-1-2015 (exclusief de juridisch beklemde bedragen).

2015* 69,5 285,9 355,4

De financiële omvang van de incidentele risico's wordt geschat op € 19,3 mln. In de reserves is hiervoor een bedrag van € 355,9 mln beschikbaar c.q. beschikbaar te maken. Hiervoor is een bedrag van € 355,4 mln beschikbaar c.q. beschikbaar te maken als weerstandscapaciteit. Het weerstandsvermogen voor incidentele risico’s bedraagt daarmee '17,9'. Dat betekent dat voor elke euro aan incidenteel risico circa € 18 beschikbaar is als weerstandscapaciteit. Dat is ruim meer dan de streefwaarde van '2'. Opgemerkt dient te worden dat de incidentele weerstandscapaciteit grotendeels steunt op de programmareserves, die grotendeels bestuurlijk beklemd zijn (dat wil zeggen dat over de aanwending van deze middelen bestuurlijke afspraken zijn gemaakt). Deze middelen kunnen dus niet worden ingezet zonder bestuurlijke keuzes te maken. Verder geldt dat van de algemene reserve een bedrag van minimaal € 30,0 mln beschikbaar dient te blijven als buffer voor het opvangen van risico’s. 4. Overzicht risico's Hieronder is het overzicht opgenomen van de risico's die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Per risico wordt het volgende aangegeven: - of het een structureel of incidenteel financieel effect heeft; - de maximale financiële impact of schade als het risico zich voordoet; - de kans dat het risico zich daadwerkelijk voordoet; - netto financieel effect (berekend door de financiële impact te vermenigvuldigen met de kans van optreden); - termijn waarop het risico zich voordoet (binnen een jaar of over meer dan een jaar); - het begrotingsdoel waar het risico betrekking op heeft. Ten opzichte van de vorige inventarisatie (Jaarrekening 2013) zijn de volgende, nieuwe risico's toegevoegd: - ontwikkeling loonkosten - regeling IndividueelKeuzeBudget (IKB) Het in de Jaarrekening 2013 nog opgenomen risico 'onvoldoende solvabiliteit/liquiditeit regionale omroepen' is vervallen. De reden hiervan is dat het restbedrag van de lening nog € 0,5 mln bedraagt en daarmee onder de grens (€ 1,0 mln) is gekomen die wordt gehanteerd voor opname van risico’s in de onderhavige paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

128

netto effect (s)

termijn

doel

Lagere uitkering Provinciefonds

s

> 20,0

25-50%

7,5

>1

6.1

2.

Lagere opbrengsten MRB

s

5,0

25-50%

1,9

<1

6.2

3.

Schadeclaims vergunningverlening voor

s

10,0

0-25%

1,3

<1

2.4

i

17,0

0-25%

>1

5.2

netto effect (i)

kans

1.

s/i

impact

Tabel 1: informatie over risico’s (bedragen x € 1 mln)

ontgrondingen 4.

Gevolgen waardeontwikkeling grondaandeel

2,1

Zuidplas 5. 6.

- financiële risico's EHS

s

3,5

50-75%

2,0

>1

1.4

- financiële risico's recreatiegebieden

s

PM

PM

PM

>1

1.3

Afvalverwerkende en BRZO/IPPC-bedrijven kunnen

s

15,0

0-25%

1,9

<1

2.4

0-25%

>1

2.3

niet meer aan vergunningplicht voldoen 7.

Garantstelling personenvervoer over water

i

6,7

0,8

8.

Risico deelname GR Midden-Delfland

s

15,0

0-25%

<1

1.3

9.

Deelname Ontwikkelingsmaatschappij Nieuw

i

1,4

75-100%

1,2

<1

3.4

1,9

Westland 10. Betwisten subsidiabiliteit EU-subsidies: -

lopende projecten

i

10,1

0-25%

1,3

>1

3.4

-

inmiddels afgeronde projecten

i

14,8

≈0

0,0

<1

3.4

11. Niet tot uitvoering komende infrastructurele

i

11,1

0-25%

1,4

<1

2.2

12. Renterisico

s

2,0

25-50%

0,8

>1

1-6

13. Omgevingsrisico’s vergunningverlening en

s

5,0

0-25%

0,6

<1

2.4

14. Maatregelen Rijk EMU-saldo

i

100,0

0-25%

12,5

>1

6.1

15. Onvoldoende middelen voor nazorg gesloten

i

18,5

≈0

0,0

>1

3.3

16. Meerkosten PMR 750 ha

i

15,3

≈0

0,0

<1

1.3

17. Deelname risico ROM-D Capital BV

i

10,0

≈0

0,0

>1

3.4

18. Deelname risico InnovationQuarter

i

10,0

≈0

0,0

>1

3.4

19. Geen aflossing gegarandeerde leningen derden

i

4,4

≈0

0,0

>1

6.1

20. Ontwikkeling bezuiniging regionale omroepen

i

2,0

≈0

0,0

<1

4.6

21. Herinrichting Meeslouwerplas

i

7,2

n.t.b.

PM

<1

1.2

22. Noodzakelijk beroep aansprakelijkheidsverzekering

i

1,9

n.t.b.

PM

<1

1.6

23. Afschaffen forfaitaire index BDU

s

n.t.b.

75-100%

>1

2.3

24. Derde Merwedehaven

i

n.b

0-25%

PM

>1

2.4

25. Inlenersaansprakelijkheidsrisico

i

n.b.

0-25%

PM

<1

1-6

26. Doorlevering gronden TBO’s

i

n.t.b.

n.t.b.

PM

>1

1.3

27. Meerkosten als gevolg van bezwijken

s

n.t.b.

n.t.b.

PM

<1

2.1

s

3,3

75-100%

2,9

<1

1-5

s

1,4

n.t.b.

PM

<1

1-5

projecten

handhaving

stortlocaties (nog niet overgedragen stortplaatsen)

PM

oeverconstructies aan provinciale vaarwegen 28. Ontwikkeling loonkosten (stijging werkgeverslasten en CAO) 29. Risico's regeling IndividueelKeuzeBudget (IKB) Totaal structurele risico’s

20,8

Totaal incidentele risico’s

19,3 129

1. Omschrijving

Impact Maatregelen

Status

2. Omschrijving

Lagere uitkering Provinciefonds Risico is dat de inkomsten uit het Provinciefonds lager uitvallen dan geraamd. Mogelijke oorzaken zijn: a. eenzijdige korting van het Rijk; b. ontwikkelingen in het accres (het Provinciefonds is via het zogeheten accres gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven) en/of de verdeelmaatstaven; c. effecten van taakmutaties (bij re-/decentralisatie van taken kunnen er verschillen ontstaan tussen aan het fonds toe te voegen/te onttrekken middelen en de werkelijke kosten voor de provincie; d. verrekening van over-/onderschrijdingen van het BTW-compensatiefonds (met ingang van 2015 geldt er een plafond; over-/onderschrijdingen worden achteraf verrekend met het Gemeente-/ Provinciefonds. De impact van dit risico kan sterk variëren van enkele tonnen tot meer dan € 20,0 mln. - Ontwikkelingen in het Provinciefonds worden op de voet gevolgd. In IPO-verband is Zuid-Holland betrokken bij verdeelvraagstukken en taakontwikkelingen. - Inkomsten uit het Provinciefonds worden behoedzaam geraamd. Voor kleine afwijkingen als gevolg van ontwikkelingen in het accres, verdeelmaatstaven en taken wordt een behoedzaamheidsmarge gehanteerd van € 1,5 mln oplopend tot € 2,0 mln met ingang van 2016. In de Begroting 2015 zijn de financiële consequenties verwerkt van de meest recente circulaire van het Rijk (dat is de Meicirculaire 2014). Naast reguliere ontwikkelingen in het fonds (die zich altijd kunnen voordoen) spelen er de komende jaren de volgende zaken: - Ondanks het voorzichtige herstel van de economie (en daarmee van de overheidsfinanciën) blijft de ontwikkeling van het accres onzeker. Belangrijke vragen hierbij zijn: zet het herstel werkelijk door? Kiest het Rijk bij aanhoudend herstel voor intensiveren of juist voor het nog verder terugdringen van het overheidstekort en van de staatsschuld? - Begin 2017 zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. Eenzijdige kortingen kunnen eventueel weer gaan spelen bij de vorming van een nieuw kabinet. - Het Rijk is voornemens om twee grote geldstromen (namelijk de decentralisatie-uitkering natuur en de brede doeluitkering verkeer & vervoer) op te nemen in het Provinciefonds. Gezien de systematiek van het fonds zullen herverdelingseffecten tussen provincies hierbij onvermijdelijk zijn. - Het Rijk verwacht de komende jaren een onderschrijding van het plafond van het BTWcompensatiefonds (dit plafond beweegt mee met het accres). Feitelijke realisatie hiervan is echter onzeker, want afhankelijk van het accres en van de omvang van door decentrale overheden in te dienen BTW-declararaties. De komende Septembercirculaires (2014, 2015) bevatten aangepaste ramingen, maar pas in de Meicirculaire 2016 (die de eindafrekening bevat over 2015) ontstaat er definitieve zekerheid. Lagere opbrengsten Motorrijtuigenbelasting (MRB) Risico is dat de inkomsten uit de opcenten lager uitvallen dan geraamd. Bepalend voor de omvang van de inkomsten zijn het aantal belastingplichtige auto’s en het gemiddelde gewicht. Deze variabelen zijn weer afhankelijk van macro-economische factoren (zoals de koopkracht van gezinnen), maatschappelijke ontwikkelingen (veranderende voorkeuren) en weten regelgeving (mate waarin sprake is van vrijstellingen). De afgelopen jaren was sprake van (gedeeltelijke) vrijstelling voor energiezuinige auto’s en oldtimers, maar deze is inmiddels (grotendeels) weer opgeheven. De inkomsten uit de opcenten nemen de komende jaren gemiddeld toe met € 3,0 mln per jaar. Oorzaak is een lichte toename van het aantal auto’s en het gemiddelde gewicht.

130

Impact

Maatregelen

Status

3. Omschrijving

Impact

Maatregelen

Status

4. Omschrijving

Ten opzichte van eerdere jaren is de onzekerheid beperkt. De effecten van het (grotendeels) opheffen van de vrijstellingen zijn bekend en verwerkt in de ramingen. Het economisch herstel zorgt vooralsnog voor een lichte groei van het aantal auto’s en het gemiddelde gewicht. De resterende onzekerheid wordt bepaald doordat voorkeuren van mensen kunnen veranderen (mede gevoed door de economische crisis). Als bijvoorbeeld de koopkracht toeneemt kunnen mensen zwaardere auto’s gaan aanschaffen (opwaarts effect op de inkomsten uit de opcenten). Een andere mogelijkheid is dat mensen juist lichtere auto’s gaan aanschaffen door hoge benzineprijzen (neerwaarts effect op de inkomsten). Verder speelt nog dat de opbrengst gebaseerd is op de werkelijke ontvangsten van de belastingdienst (kasstelsel). Een afwijkend betaalbedrag aan het einde van een jaar kan van invloed zijn op de gerealiseerde opbrengst. Er wordt uitgegaan van een onzekerheid van 2,5% van de inkomsten (€ 8,3 mln). Hiervan wordt € 3,3 mln (1% van de inkomsten) afgedekt door behoedzaam te ramen. ontwikkelingen in het wagenpark worden op de voet gevolgd (op basis van de gegevens van de belastingdienst); maandelijks rapporteert de belastingdienst over de werkelijk ontvangen inkomsten; bij het ramen van de inkomsten wordt een behoedzaamheidsmarge gehanteerd van 1% (dit staat gelijk aan € 3,3 mln). In de Begroting 2015 wordt op basis van de gegevens van de Belastingdienst per 1 juli 2014 uitgegaan van een groei van de inkomsten van € 3,0 mln. Schadeclaims vergunningverlening voor ontgrondingen In de Ontgrondingenwet is een regeling voor nadeelcompensatie opgenomen. Nadeelcompensatie houdt in dat de overheid aan belanghebbenden de schade vergoedt die zij ondervinden van een op zichzelf rechtmatig overheidsbesluit. De regeling in de Ontgrondingenwet houdt in dat de provincie aan de aanvrager van de vergunning of aan andere belanghebbenden de schade moet vergoeden die deze lijden als gevolg van een ontgrondingsvergunning, indien deze schade redelijkerwijs niet voor hun rekening hoort te blijven. Ook buiten het geval van nadeelcompensatie is het mogelijk dat de provincie wordt geconfronteerd met een claim van schade die is ontstaan als gevolg van een vergunde ontgronding. In het bijzonder bij grote actuele ontgrondingen, zoals zandwinningen, is het risico op schade aan de omgeving reëel aanwezig. Per geval kan de schadeclaim hoog zijn. Dit wordt beïnvloed door de aard en de omvang van de ontgronding en het karakter van de omgeving. Voor een grote zandwinning moet de omvang van de mogelijk te vergoeden schade worden gesteld op circa € 10,0 mln. De vergunningverlening is sinds 1 januari 2013 ondergebracht bij Omgevingsdienst Haaglanden; toezicht en handhaving gebeuren door de omgevingsdienst waarbinnen de desbetreffende ontgronding plaatsvindt. Beperking van dit risico door de provincie vergt adequaat toezicht op een zorgvuldige uitvoering van deze taken door de omgevingsdienst. Het betreft hier een doorlopend risico. In 2014 heeft de Raad van State uitspraak gedaan inzake Zevenhuizerplas ten gunste van de provincie. Gevolgen waardeontwikkeling grondaandeel Zuidplas De provincie neemt voor 40% deel aan de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Grondbank Rotterdam Zoetermeer Gouda (RZG) Zuidplas. Het risico bestaat dat de daadwerkelijke waarde van de bij de Grondbank in eigendom zijnde grond lager is dan de boekwaarde. Een tijdelijk negatief eigen vermogen bij de GR Grondbank is toegestaan mits er voldoende perspectief is op herstel. Op grond van de in opdracht van de ROZ en Grondbank uitgevoerde berekeningen is geconstateerd dat dit perspectief er (deels) is. De onzekerheden en afhankelijkheden zijn echter zeer groot. Nieuwe ontwikkelingen in de Zuidplas kunnen overigens op termijn zowel een positief als een negatief effect hebben op de waardeontwikkeling van de gronden. Ook kan aanpassing van het provinciaal ruimtelijk beleid ertoe leiden dat op deelgebieden bepaalde ontwikkelingen niet meer wenselijk zijn. Dit kan leiden tot verminderde opbrengst bij verkoop.

131

Impact

Maatregelen

Status

5. Omschrijving

Impact

Per 1 januari 2014 bezit de Grondbank circa 302 ha grond met een boekwaarde van circa € 97,0 mln. De provincie is voor 40% risicodragend. De GR Grondbank blijft in ieder geval tot 1 januari 2020 bestaan. Bij de berekening van de maximale waardedaling wordt uitgegaan van een situatie waarin de waarde van de grond daalt tot agrarische waarde. Deze maximale waardedaling is aanvullend op het bedrag waarvoor al een voorziening is getroffen. 1. Elk jaar wordt 1/3 deel van de gronden opnieuw getaxeerd door een onafhankelijke taxateur. De uitkomst wordt geëxtrapoleerd naar het totale grondbezit. Eventuele waardedalingen of -stijgingen worden verrekend met de deelnemers. Op grond van de eind 2013 uitgevoerde taxaties is geconstateerd dat de marktwaarde € 30,0 mln lager lag dan de boekwaarde. Dit bedrag is ten opzichte van eind 2012 niet gewijzigd. De Grondbank heeft voor dit bedrag een verliesvoorziening getroffen; de provincie heeft een verliesvoorziening getroffen van € 12,0 mln (op basis van het provinciale aandeel in het risicodragend deel). 2. Het bestuur van de Grondbank stelt jaarlijks een UitnamestrategieKader vast. Hierin zijn onder andere het beleid voor gronduitgifte, het beheer en de stimulering van gebiedsontwikkeling vastgelegd. 3. Het risico kan daarnaast beheerst worden door het in ontwikkeling brengen van gronden op basis van de afspraken die de samenwerkende partijen daarover maken. Vanaf 2012 worden de rente- en organisatiekosten niet meer aan de boekwaarde toegerekend, maar verwerkt in de deelnemersbijdrage. In de Visie Ruimte en Mobiliteit is de Zuidplaspolder als gewenste locatie voor het opvangen van de bovenregionale behoefte aan bedrijventerreinen en aan landelijke en dorpse woonmilieus herbevestigd. Daardoor blijft ontwikkeling op het grootste deel van de gronden van de Grondbank voor het oorspronkelijke doel mogelijk. Door de Grondbank is in kaart gebracht welke gronden voor verkoop binnen een termijn van circa vijf jaar in aanmerking komen omdat enerzijds de gewenste gebiedsontwikkeling binnen deze termijn gerealiseerd kan worden en anderzijds ze niet nodig zijn voor de beoogde gebiedsontwikkeling. Besluiten met betrekking tot het eventueel afstoten van deze gronden zijn nog niet genomen. Financiële risico’s ontwikkelopgave EHS/recreatiegebieden Risico is dat de provincie niet tijdig voldoende middelen beschikbaar heeft om de ontwikkelopgave voor de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) te kunnen realiseren. Voor de provincie geldt een inspanningsverplichting met betrekking tot de realisatie van de EHS. Na het decentralisatieakkoord natuur (eind 2011 afgesloten tussen Rijk en provincies) heeft ZuidHolland de EHS herijkt. Prioriteit van de herijkte EHS ligt (gezien de omvang van de beschikbare middelen) bij het aanleggen en beheren van natuurgebieden, waarbij sprake is van noodzakelijkheid voor het behalen van internationale verplichtingen. Voor de periode 2011 tot en met 2027 is een bedrag van € 257,8 mln beschikbaar voor verwerving en inrichting. Het aandeel van Zuid-Holland in de middelen die provincies uit het Provinciefonds ontvangen op basis van het Natuurpact 2013 is bepaald op basis van het advies van Janssen 2. De ontwikkelopgave EHS is in januari 2014 door Provinciale Staten via de uitvoeringsstrategie EHS vastgesteld en in december 2013 via een wijziging van de Provinciale Structuurvisie planologisch vastgelegd. Deze besluiten vormen de basis voor het provinciale beleid voor EHS. De uitvoering van de EHS wordt gedekt met (via het Provinciefonds) gedecentraliseerde middelen, beschikbare ruilgronden, overige provinciale middelen en bijdragen van regionale gebiedspartijen. Naast risico’s op het gebied van EHS speelt nog een risico op het terrein van recreatie. De impact van het risico heeft betrekking op het (tijdig en in voldoende mate) beschikbaar komen van: 1. middelen voor de ontwikkelopgave EHS: middelen via het Provinciefonds komen later beschikbaar dan eerder voorzien; de bijdrage over 2014 en 2015 valt lager uit, wat in 2016 en 2017 wordt gecompenseerd door een hogere bijdrage; 2. middelen voor het beheer van EHS: afgesproken is dat het Rijk voor 2/3 (via het Provinciefonds) bijdraagt aan de beheerlasten en de provincies voor 1/3 deel; in verband met het beheer kan er een tekort ontstaan dat oploopt tot € 3,5 mln. Conform bestaande afspraken dient de dekking hiervoor eerst binnen het bestaande programma gevonden te worden. Voor een bedrag van circa € 1,5 mln kan dekking worden gevonden, voor het resterende bedrag

132

Maatregelen

Status

6. Omschrijving

Impact Maatregelen

Status

van € 2,0 mln structureel dient voor de langere termijn (na 2017) een oplossing te worden gevonden; 3. voor een aantal beheersmaatregelen (zoals faunabeheer, PAS, uitvoeringskosten, uitvoering Natuurbeschermingswet) loopt de provincie het risico van incidentele tegenvallers. Daarbij komt dat nog niet duidelijk is of er voldoende EU-middelen beschikbaar zijn voor de additionele taak agrarisch natuurbeheer. De subsidieperiode 2015-2021 (POP3) wordt eind 2014 vastgesteld. De volgende beheersmaatregelen zijn/worden genomen:  conform de uitvoeringsstrategie EHS geldt het uitgangspunt dat doelen en middelen in balans dienen te zijn; in de realisatiestrategie EHS worden drie fasen onderscheiden (2013-2016, 2017-2021 en 2021-2027) met elk een eigen ijkpunt met als doel om weloverwogen keuzes te kunnen maken ten aanzien van de inzet van middelen in relatie tot de beschikbaarheid ervan en de programmering;  de genoemde incidentele risico’s kunnen worden beperkt door heldere afspraken te maken met partijen, waarbij eventueel in nieuwe overeenkomsten taakstellende budgetten worden afgesproken. Dit geldt eveneens voor de EU-middelen voor agrarisch natuurbeheer. Nieuwe overeenkomsten worden voorbereid. Wanneer de bijdragen van regionale partijen in de periode 2013-2016 achterblijven zal de programmering voor de periode 2017-2021 worden aangepast. De afronding van het RodS-programma kan leiden tot een toename van de beheerlasten op korte of lange termijn, omdat mogelijk niet voor alle gebieden overdracht van de provinciale verantwoordelijkheid geregeld zal kunnen worden met een afkoopsom. Dit is dus nog een onzekerheid voor de (nabije) toekomst. Afvalverwerkende en BRZO/IPPC-bedrijven kunnen niet meer aan vergunningplicht voldoen De provincie is onder meer bevoegd gezag voor de vergunningverlening aan afvalverwerkende en zogeheten BRZO- en IPPC-bedrijven en is in die hoedanigheid maatschappelijk verantwoordelijk voor de gevolgschade als dergelijke bedrijven niet meer aan de vergunningsplicht kunnen voldoen.* Dit kan zich met name voordoen ingeval van een faillissement en/of calamiteiten (zoals brand). Bij gevolgschade kan gedacht worden aan de kosten van verwijdering van afvalstoffen of sanering. Op basis van het aantal potentiële bedrijven waar het om gaat wordt de maximale schade ingeschat op € 15,0 mln (circa € 0,12 mln per bedrijf). Met ingang van 2013 vindt het toezicht op betreffende bedrijven plaats vanuit de omgevingsdiensten:  Door goed toezicht te houden en scherp te handhaven op naleving van de voorschriften voor omvang en soorten afval, wordt het risico beperkt tot de vergunde afvalstoffen. Daarnaast wordt bij bedrijven die hoeveelheden afval opslaan met een negatieve waarde van meer dan € 1,0 mln jaarlijks de financiële positie beoordeeld op basis van de jaarrekeningen. Indien de financiële positie als ‘zwak’ wordt beoordeeld, wordt het toezicht op de omvang van de opgeslagen afvalstoffen geïntensiveerd.  De BRZO/IPPC-bedrijven worden periodiek gecontroleerd op de wijze van opslag van de (gevaarlijke) stoffen. Verder wordt in het stadium van vergunningverlening extra gelet op de dekkingsgraad van de milieuaansprakelijkheidsverzekering. Indien de provincie (buiten haar schuld) opdraait voor de (verwijderings)kosten kan (deels) een beroep worden gedaan op de provinciale aansprakelijkheidsverzekering. Het betreft hier een doorlopend risico. De kans van optreden van het risico wordt zeer klein ingeschat.

* IPPC (integrated pollution prevention control) verwijst naar de gelijknamige richtlijn van de EU, die bestaat uit een set regels om industriële installaties te controleren; BRZO staat voor bedrijven met een verhoogd risico op zware ongevallen.

133

7. Omschrijving

Impact Maatregelen Status 8. Omschrijving

Impact Maatregelen

Status

9. Omschrijving

Impact

Maatregelen

Status

Garantstelling Contract Personenvervoer over Water (POW) Het Contract Personenvervoer over Water (POW) betreft een veerverbinding tussen Dordrecht en Rotterdam en binnen de Drechtsteden. Dit contract is op 1 januari 2010 afgesloten. Hierin is opgenomen dat de in te zetten schepen aan het einde van de contractperiode overgaan naar de nieuwe vervoerder tegen het voorgeschreven restant van de boekwaarde van € 3,0 mln in 2021. Tegenover de vreemdvermogenverstrekker staat de provincie garant voor het verschil tussen de opbrengst en de boekwaarde van de schepen bij tussentijdse beëindiging vanwege betalingsproblemen van de vervoerder. Deze garantstelling is in 2014 nog eens bevestigd. Dit naar aanleiding van een wijziging van de financieringsovereenkomst tussen de vervoerder en de vreemdvermogenverstrekker. Maximale impact van het risico op basis van stand ultimo 2015 is € 6,7 mln. In de aanbestedingsleidraad zijn door de provincie diverse aanvullende maatregelen opgenomen die de kans op een succesvolle exploitatie van POW vergroten. Het contract is met ingang van 1 januari 2010 ingegaan. Risico deelname gemeenschappelijke regelingen: GR Midden-Delfland De provincie loopt bij alle gemeenschappelijke regelingen (GR) financiële risico’s, omdat zij naar rato van de deelneming kan worden aangesproken op financiële tekorten. Deze tekorten kunnen ontstaan op het moment dat het weerstandsvermogen van de betreffende regeling van onvoldoende omvang is om de financiële risico’s af te dekken. Bij het recreatieschap Midden-Delfland speelt het volgende: het Rijk heeft aangegeven uit te willen treden uit deze GR. Vanuit de GR is de uittreedvergoeding berekend op € 50,0 mln (vastgesteld door de Midden-Delflandraad op 20 juni 2012). Er manifesteert zich een risico als met het Rijk geen overeenstemming wordt bereikt over het betalen van deze vergoeding en de GR niet in staat blijkt te zijn om de structurele uitgaven zodanig te beperken, dat de financiële gevolgen hiervan binnen de eigen begroting kunnen worden opgevangen. Voor Zuid-Holland is de maximale impact € 15,0 mln (dat is het bedrag van € 50,0 mln naar rato van de deelname van Zuid-Holland in deze GR). De kans van optreden wordt ingeschat als beperkt.  

Er is een uittreedvergoeding bepaald die kostendekkend is; Indien nodig/mogelijk zullen herprioriteringsmaatregelen getroffen moeten worden om de individuele deelnemersbijdrage niet te laten stijgen. Door het Rijk is een juridische procedure gestart tegen het besluit van de Midden-Delflandraad. Op 14 april 2014 heeft de Rechtbank uitspraak gedaan. Tegen deze uitspraak heeft het Recreatieschap Midden-Delfland op 26 mei 2014 hoger beroep ingesteld. Deelname risico Ontwikkelingsmaatschappij Nieuw Westland De provincie Zuid-Holland neemt deel in de Ontwikkelingsmaatschappij Het Nieuwe Westland (ONW), een publiek-private samenwerking, waarin verder de gemeente Westland, het Hoogheemraadschap Westland en BNG Gebiedsontwikkeling participeren. De ONW is bedoeld als instrument om de ambities van het Integraal Ontwikkelingsprogramma Westland (IOPW) te realiseren, waaronder een aantal woningbouwlocaties. Ten gevolge van de kredietcrisis staan de resultaten onder druk en beperkt ONW zich meer en meer tot slechts het realiseren van de woningbouwlocaties. De risico’s zijn aanzienlijk met name omdat al grote grondposities zijn ingenomen, deels ondergebracht bij de gemeente Westland, deels rechtstreeks bij de ONW. Uittreden kan grote financiële consequenties hebben die op kunnen lopen tot de omvang van het aandelenkapitaal van Zuid-Holland. Dat is een bedrag van € 1,35 mln. Hiervan is momenteel een bedrag van € 1,2 mln gestort. Er is geen acute aanleiding om uit te treden en daarmee het verlies volledig te nemen. Gezien de huidige markt voor woningbouw is sprake van een hoog risicoprofiel met betrekking tot de waardeontwikkeling van het aandelenkapitaal. Zie maatregelen.

134

10. Omschrijving

De Europese Commissie kan subsidiabiliteit van uitgaven betwisten De provincie loopt bij Europese projecten (voor de onderdelen waarvoor zij eindverantwoordelijk is) het risico dat uitgaven achteraf als niet-subsidiabel worden aangemerkt, omdat niet voldaan is aan administratieve eisen. Dit blijkt bij toetsing van uitgaven op basis van voortgangs- en eindrapportages. Het maximale risico is het relatieve aandeel van de Europese subsidie in de gemaakte en nog niet gecontroleerde en gecertificeerde uitgaven. Daarnaast bestaat bij een afgesloten Europees subsidieproject het risico dat achteraf uitgaven ten behoeve van het project niet-subsidiabel worden geacht naar aanleiding van een controle. Subsidies kunnen dan, zelfs vijf jaar na afsluiting van het subsidieprogramma, worden teruggevorderd. Het teruggevorderde bedrag kan oplopen tot 50% van de totale omvang van de projectkosten.

Impact

 

Maatregelen

Status

11. Omschrijving

Impact

Maatregelen

Status 12. Omschrijving

Voor de lopende projecten 2007 tot en met 2013 bedraagt de maximale impact een bedrag van € 10,1 mln; het betreft hier de ontvangen voorschotten voor de nog niet afgerekende kosten. Het risico dat er achteraf uitgaven worden betwist betreft alle Europese financiering die ZuidHolland in de lopende periode (2007-2013) heeft ontvangen voor Kansen voor West, Interreg en het Zevende Kaderprogramma. Het betreft een bedrag van € 14,8 mln.

  

Bewaking van de subsidiabiliteit van uitgaven door goede projectvoorbereiding en -selectie. Voortdurende bewaking van de procedures voor het indienen van tussentijdse declaraties. Zorgdragen voor een goede archivering van al afgerekende projecten naar de maatstaven van de Europese Commissie. Voor de periode 2007 tot en met 2013 zijn momenteel drie projecten van de provincie in uitvoering (aardgasvulpunten, walstroom Zuid-Holland, Clusterregeling ZH). Het steunpunt subsidies van de provincie bewaakt op actieve wijze dat voldaan wordt aan de eisen van de Europese Unie. Niet tot uitvoering komen grote infrastructurele projecten De plan- en voorbereidingskosten van projecten groter dan € 1,0 mln uit het meerjarenprogramma Investeringen Provinciale Infrastructuur (MPI) worden op basis van het Besluit Begroten en Verantwoorden provincies en gemeenten (BBV, art. 60) geactiveerd en in vijf jaar afgeschreven. Indien projecten onverhoopt niet worden gerealiseerd, dienen de gemaakte plan- en voorbereidingskosten te worden afgewaardeerd en komen dan in één keer ten laste van de exploitatie. De vele partijen, de vaak uiteenlopende belangen, de grote mate van complexiteit, de forse investeringen, maar ook de regelgeving op het gebied van onder andere luchtkwaliteit, geven een mate van onzekerheid aan deze grote projecten, waarvan de totale plan- en voorbereidingskosten vele miljoenen bedragen. Hier staat als financieel voordeel tegenover dat er geen kapitaallasten optreden, noch vanwege plan- en voorbereidingskosten, noch vanwege de realisatie van het project. De boekwaarde van deze plan- en voorbereidingskosten bedraagt ultimo 2013 € 11,1 mln (stand jaarrekening). Door met de provincie en alle betrokken partijen bestuursovereenkomsten aan te gaan waarbij ook afspraken gemaakt worden over de gang van zaken bij ernstige vertragingen of het niet realiseren van het project, worden zekerheden verkregen. Als het risico zich voordoet zal het worden opgevangen binnen de reserves met betrekking tot infrastructuur. Is een doorlopend risico, omdat zich jaarlijks projecten in de plan- en voorbereidingsfase bevinden. Renterisico De provincie trekt langlopende leningen aan om in de eigen financieringsbehoefte te voorzien. De financieringsbehoefte zal de komende jaren naar verwachting toenemen door de afloop van bestaande leningen, de omvang van voorgenomen investeringen (met name mobiliteit) en de afname van eigen financieringsmiddelen (door de geraamde benutting van reserves en voorzieningen). De jaarlijkse kosten van de financieringsbehoefte (rentelasten) worden bepaald door de omvang van de bestaande leningenportefeuille, de financieringsbehoefte als gevolg van voorgenomen investeringen en de van toepassing zijnde rentetarieven.

135

Impact

Maatregelen


Impact

Maatregelen

Status

14. Omschrijving

In 2014 heeft zich geen renterisico voorgedaan omdat gedurende het verslagjaar voldoende liquiditeiten beschikbaar waren. Gezien de voorgenomen investeringen van Zuid-Holland zal er naar verwachting in 2015 weer een financieringsbehoefte ontstaan. De huidige marktrente met historisch lage tarieven maakt dat de provincie Zuid-Holland gevoelig is voor rentestijgingen. Bij een netto jaarlijkse financieringsbehoefte van circa € 200,0 mln en een stijging van de rente van 1% bedraagt de toename van de rentelasten jaarlijks circa € 2,0 mln. Via het zogeheten renteomslagpercentage worden de rentelasten toegerekend aan de programma’s waarvoor sprake is van een financieringsbehoefte. Voor veruit het grootste deel betreft dit programma 2 (mobiliteit). Het renteomslagpercentage wordt berekend op basis van de uitgangspunten van de door Provinciale Staten vastgestelde beleidsnota kostprijs- en renteberekening (de ontwikkeling van de gelden kapitaalmarktrente is een van de factoren die hierbij wordt meegenomen). Verder wordt de financieringsbehoefte periodiek meerjarig bepaald en wordt beoordeeld of incidenteel dan wel structureel tot afdekking van het renterisico dient te worden overgegaan. Zie omschrijving. Omgevingsrisico’s vergunningverlening en handhaving Vergunningverlening en handhaving kennen altijd omgevingsrisico’s. Het is een politiek gevoelig beleidsveld. De betrokkenheid van burgers en externe partijen en daarmee de beïnvloeding van externen bij de uitvoering van de werkzaamheden is groot. In het kader van de besluitvorming lopen de omgevingsdiensten dan wel de provincie dan ook altijd juridische risico’s. Tegen menig besluit wordt bezwaar dan wel beroep aangetekend. Verder kunnen claims als gevolg van economische, milieu- of gezondheidsschade leiden tot extra kosten voor de provincie. Het nemen van bestuurlijk gecalculeerde risico’s hoort een onderdeel te zijn van vergunningverlening en toezicht- en handhavingsbeleid. Het terugbetalen van griffierechten en eventuele proceskosten, evenals schadeclaims, is een financieel risico. Per geval kan de schadeclaim hoog zijn (enkele miljoenen euro’s). Er wordt uitgegaan van maximaal € 5,0 mln op jaarbasis. De vergunningverlening is ondergebracht bij de omgevingsdiensten. Beperking van dit risico door de provincie vergt adequaat toezicht op een zorgvuldige uitvoering van deze taken door de omgevingsdiensten. Het betreft hier een doorlopend risico. De aandacht voor juridische kwaliteit heeft er in de afgelopen jaren toe geleid dat er, vergeleken met voorgaande jaren, procentueel minder besluiten waartegen beroep is ingesteld, zijn vernietigd. In deze paragraaf wordt het risico met betrekking tot de Derde Merwedehaven separaat toegelicht (als niet-kwantificeerbaar risico). Maatregelen Rijk in verband met EMU-tekort Op grond van de wet Houdbare Overheidsfinanciën (HOF) dienen decentrale overheden een gelijkwaardige inspanning te leveren aan de beheersing van het EMU-saldo. Dit saldo is het totaal aan inkomsten minus uitgaven van het Rijk, sociale fondsen en decentrale overheden tezamen. Bij een nadelig saldo wordt gesproken van een EMU-tekort. Op Europees niveau geldt de afspraak dat lidstaten een EMU-tekort mogen hebben van 3% bbp. De wet HOF schrijft voor dat het Rijk een norm vaststelt voor het maximaal toegestane EMU-tekort van decentrale overheden (dit gebeurt altijd nadat het Rijk bestuurlijk overleg heeft gevoerd). Deze norm wordt uitgesplitst in een norm voor provincies gezamenlijk, gemeenten gezamenlijk en waterschappen gezamenlijk. Voor individuele decentrale overheden geldt een zogeheten individuele referentiewaarde voor hun maximale aandeel in het EMU-saldo. Als decentrale overheden hun gezamenlijke norm overschrijden, dan kan het Rijk (als er meerjarig geen zicht is op verbetering) maatregelen treffen. Hierbij kan het gaan om het faseren van investeringen, maar ook (als ultimum remedium) het korten van de algemene uitkering van het Gemeente-/Provinciefonds (deze korting kan oplopen tot de omvang van de overschrijding). Een eventuele korting wordt door het Rijk maximaal vier jaar vastgehouden in een zogeheten renteloos depot en wordt weer teruggegeven als in een periode van drie jaar minstens twee jaar geen sprake is van overschrijding van de norm. Voordat het Rijk maatregelen treft zal eerst bestuurlijk overleg

136

Impact

Maatregelen

Status

15. Omschrijving

Impact

worden gevoerd met decentrale overheden. Maatregelen kunnen generiek worden toegepast (dat wil zeggen: op alle decentrale overheden), dan wel specifiek (dat wil zeggen: gericht op een of meerdere decentrale overheden aan wie overschrijding van de norm te wijten is). Vooralsnog is de impact nihil. De minister van Financiën heeft in de Tweede en Eerste Kamer meerdere keren aangegeven dat de wet HOF niet ten koste zal gaan van investeringen door decentrale overheden. Daarbij komt dat Rijk en decentrale overheden hebben afgesproken dat er gedurende deze kabinetsperiode geen maatregelen getroffen zullen worden. Desondanks kunnen er op langere termijn problemen ontstaan. Als de huidige norm voor decentrale overheden (0,5% bbp) wordt aangescherpt, dan kan dat knellend gaan werken (het Rijk bepaalt in 2015 of het mogelijk en verantwoord is om de huidige norm aan te scherpen). Vanaf 2017 heeft een nieuw kabinet (op basis van de huidige afspraken) weer de mogelijkheid om maatregelen te nemen bij een overschrijding van de norm. De financiële impact kan oplopen tot de omvang van de algemene uitkering (circa € 100,0 mln). De volgende maatregelen worden genomen om het risico te beheersen: - in IPO-verband wordt samen met VNG en UvW opgetrokken richting het Rijk (hierbij gaat het om de wijze waarop het Rijk maatregelen treft bij overschrijdingen en de discussie over het al dan niet aanpassen van de normering voor decentrale overheden); - in 2015 worden door provincies verschillende pilots uitgevoerd om te komen tot enerzijds een betere raming van het EMU-saldo en anderzijds monitoring van het saldo. Decentrale overheden verwachten in 2015 (op basis van de begrotingen 2014) tezamen binnen de EMU-normering te blijven. Zuid-Holland verwacht een EMU-tekort van - € 144,5 mln in 2015 en - € 115,8 mln in 2016. Dat is een forse verbetering ten opzichte van de Begroting 2014 (toen werd er nog voor 2016 een tekort verwacht van - € 250,0 mln). Wel is het in deze begroting geraamde tekort nog wel hoger dan de huidige referentiewaarde van Zuid-Holland. De huidige referentiewaarde is - € 75,2 mln. Onvoldoende middelen voor nazorg gesloten stortlocaties Met ingang van 1 april 1998 zijn provincies verantwoordelijk voor de eeuwigdurende nazorg van provinciale stortplaatsen, waarop na 1 september 1996 nog afvalstoffen zijn of worden gestort. Het Fonds Nazorg gesloten stortlocaties is ingesteld voor het beheer van het vermogen, dat beschikbaar dient te zijn om de kosten van eeuwigdurende nazorg te dekken. Als een stortplaats zich nog in de exploitatiefase bevindt dan worden aan de exploitant heffingen opgelegd totdat het definitieve doelvermogen is bereikt. In deze fase loopt de provincie een debiteurenrisico (de exploitant is niet in staat om de opgelegde heffingen te betalen). Na sluiting van de stortplaats loopt de provincie het risico dat de nazorgkosten gedeeltelijk moeten worden betaald uit provinciale middelen door:  een afwijkende ontwikkeling van de rendementen, waardoor de heffingen te laag zijn en er onvoldoende vermogen wordt opgebouwd; periodiek laat Zuid-Holland onderzoeken of de rekenrente in lijn is met de feitelijke/verwachte vermogensontwikkeling (de rekenrente dient als basis voor de aan de exploitanten op te leggen heffingen);  technische onvolkomenheden als gevolg van falende voorzieningen;  een toe- of afname van de nazorgkosten als gevolg van prijsontwikkelingen en gewijzigde milieueisen. Uit een eind 2012 uitgevoerde studie is gebleken dat de rendementsverwachting achterblijft bij eerdere ramingen. Op basis hiervan heeft het bestuur van het Fonds besloten de rekenrente te verlagen. Als gevolg van de lagere rekenrente zijn de doelvermogens gestegen. Deze stijging wordt voor nog niet overgedragen stortplaatsen bereikt door een verhoging van de heffingen (vastgelegd in de tarieventabellen die worden vastgesteld bij de begroting van het Fonds Nazorg) en voor de inmiddels aan de provincie overgedragen stortplaatsen door het treffen van een voorziening. Bij Jaarrekening 2014 zal de voorziening die getroffen is van € 7,9 mln, worden geactualiseerd. De risico’s worden op deze wijze beheerst en de kans dat alsnog een beroep moet worden gedaan op de weerstandscapaciteit van de provincie wordt vooralsnog ingeschat als nihil. Wel kan de provincie mogelijk een debiteurenrisico lopen als gevolg van de verhoging van de heffingen. De kans hierop wordt vooralsnog als nihil ingeschat. De maximale impact ten aanzien

137

Maatregelen

Status

van de niet overgedragen stortplaatsen wordt ingeschat op € 18,5 mln (dit betreft een situatie waarin de provincie de financiële verantwoordelijkheid voor de exploitatie over zou moeten nemen). De genomen maatregelen zijn het treffen van een voorziening en het verhogen van de heffingen (zie impact). Daarnaast wordt het risico gemonitord door het periodiek onderzoeken van de langere termijn rendementsverwachting. Tot slot worden periodiek de nazorgplannen geactualiseerd met als doel te kunnen bepalen of het doelvermogen nog toereikend is. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om technische onvolkomenheden, prijsontwikkelingen of gewijzigde milieueisen. Actuele ontwikkelingen ten aanzien van de risico’s worden opgenomen in deze paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. Er is bestuurlijk overleg geweest over de aanpassing van de rekenrente. Enkele stortplaatsexploitanten hebben gebruikgemaakt van de juridische mogelijkheid om een bezwaar-/ beroepsprocedure te starten tegen de opgelegde aanslag; deze procedure loopt.

16.

Risico’s PMR - 750 ha natuur en recreatie

Omschrijving

De uitvoeringskosten uitwerkingsovereenkomst PMR: risico’s zijn gelegen in de beheersing van de uitvoering van het project. De impact van dit risico hangt af van de mate waarin zich onvoorziene omstandigheden voordoen. Op basis van een inschatting van de financiële risico’s wordt de omvang van de post onvoorzien periodiek bijgesteld. De provincie voert het PMR-project ‘Buijtenland van Rhoon’ voor eigen rekening en risico uit. Hiervoor is een taakstellend budget beschikbaar. De financiering van het project is gedekt door de gezamenlijke PMR-partners en vastgelegd in de UWO PMR 750 ha. De bijdrage van Zuid-Holland bedraagt € 9,0 mln, de stadsregio Rotterdam draagt € 18,0 mln bij en het Rijk € 112,0 mln. In geval van onvoorziene omstandigheden (zoals excessieve grondprijsstijgingen) kan de provincie in overleg treden met het Rijk (op grond van art. 12 van de UWO). Om de financiële risico’s goed te beheersen wordt risicomanagement toegepast. Met behulp van een (financiële) business case is inzichtelijk gemaakt wat mogelijke meerkosten zouden kunnen zijn als zich risico’s voordoen. De verwachtingswaarde van mogelijke meerkosten, volgend uit het financieel risicoprofiel, vormt de onderbouwing van de post onvoorzien die in de business case van het project (over de gehele looptijd tot en met 2021) is opgenomen. De totale omvang van de post onvoorzien bedraagt € 15,3 mln. Mocht de verwachtingswaarde stijgen dan zal de post onvoorzien daarop worden aangepast. Mocht uit nieuwe ontwikkelingen blijken dat het taakstellend budget overschreden wordt, dan dienen er beheersmaatregelen getroffen te worden (zoals besparen op andere kostenposten of zoeken van andere geldbronnen). Het project zit in de uitvoeringsfase en loopt tot en met 2021. Eind 2013 is een motie door de Tweede Kamer aangenomen met als doel te zoeken naar meer draagvlak voor de plannen. Met instemming van het Rijk (staatssecretaris Dijksma) heeft oud-minister Cees Veerman in juni 2014 geadviseerd het plan inhoudelijk bij te stellen (minder natte natuur). De (ruimtelijke) kaders (PKB, BP) en hoofddoelen blijven intact. Ook stelt hij voor een (nog in te stellen) gebiedscoöperatie het plan te laten uitvoeren. Zijn advies heeft breed draagvlak bij de betrokken overheden (inclusief gemeente). Het ligt in de rede dat aan de gebiedscoöperatie een taakstellend budget wordt meegegeven.

Impact

Maatregelen

Status

138

17. Omschrijving

Impact

Maatregelen

Status

18. Omschrijving

Deelnamerisico ROM-D Capital BV De provincie neemt met € 10,0 mln deel in ROM-D Capital BV, het publiek investeringsfonds van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden. Besluitvorming hierover is in 2012 afgerond. De daadwerkelijke storting van dit bedrag is eind december 2012 gebeurd. Door deze kapitaalinbreng heeft de provincie aandelen in ROM-D Capital verworven. Het financiële risico voor de provincie is gelegen in waardevermindering van de aandelen. ROM-D Capital BV heeft (op termijn) een revolverend karakter. Dit houdt in dat het initiële vermogen ten minste in stand dient te blijven. Er worden alleen projecten gefinancierd waarvan op basis van een business case kan worden aangetoond dat deze op termijn winst of meerwaarde genereren. Om continuïteit te waarborgen en het weerstandsvermogen te versterken wordt op de lange termijn een gematigd (gemiddeld) rendement op de projecten nagestreefd van 3%. Gerealiseerde rendementen blijven binnen de vennootschap beschikbaar. Kerntaak van de ROM-D is het ontwikkelen en herstructureren van bedrijventerreinen. De andere deelnemers in ROM-D Capital BV zijn naast de provincie de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden en de gemeente Dordrecht. ROM-D Capital BV stelt werkkapitaal beschikbaar aan werkmaatschappijen (de CV’s). ROM-D Capital BV zal in het algemeen geen (extra) zekerheidstelling vragen en accepteert daarmee een hoger risicoprofiel dan private marktpartijen. Binnen de projectportefeuille wordt het vereveningsprincipe gehanteerd: winsten en verliezen op de projecten worden gesaldeerd. Het maximale risico voor de provincie is dat de aan een of meer CV’s door ROM-D Capital beschikbaar gestelde gelden (deels) verloren gaan. Het maximale risico is gelijk aan het gestorte aandelenkapitaal in ROM-D Capital BV (€ 10,0 mln). Tot de beheersmaatregelen die zijn getroffen om de risico’s zoveel mogelijk te beperken, behoort onder andere het in Drechtstedenverband vastgelegde uitgangspunt dat projecten budgettair neutraal overgaan van de betreffende gemeente naar ROM-D. Het risico voor ROM-D is dus in beginsel beperkt. Voor een aantal van deze projecten zal aan ROM-D Capital BV worden gevraagd om een bijdrage in het werkkapitaal. Dan bepaalt de provincie als aandeelhouder in ROM-D Capital BV mee waarvoor de middelen zullen worden ingezet. De aandeelhouders besluiten naar aanleiding van een advies van een onafhankelijk Investment-committee, dat weer adviseert op basis van een sluitende business case. Verder wordt de financiële stand van zaken periodiek beoordeeld op basis van de jaarrekening van de ROM-D (deze wordt vastgesteld door de aandeelhouders van de ROM-D, waaronder ook Zuid-Holland). Om het risico van waardedaling van de aandelen af te dekken is een reserve voor waarderingsverschillen gevormd. Het betreft hier een doorlopend risico dat mede gerelateerd is aan economische ontwikkelingen. In ROM-D Capital bevinden zich in 2013 vijf projecten, met uiteenlopende rendementen. Er is een negatieve waardeontwikkeling geconstateerd van de aandelen. De verwachting met betrekking tot de grondexploitatie van het geheel van de projecten is positief. Onduidelijk is nog of die van structurele aard is. Het jaarverslag ROM-D 2013 laat zien dat is vastgesteld dat de aanwezige projectrisico’s in het verslagjaar verder zijn gemitigeerd en dat er daarenboven voldoende nieuw investeringskapitaal beschikbaar is om de ROM-D de gewenste continuïteit te bieden. De vooruitzichten voor 2014 zijn positief. Indien het niet voorzienbaar is dat de waardevermindering zal stoppen dan dient de deelnemingswaarde op de balans van de provincie gewaardeerd te worden tegen de lagere marktwaarde. Vooralsnog is dit niet aan de orde. Deelnamerisico InnovationQuarter De provincie neemt, samen met het ministerie van Economische Zaken, de gemeenten Rotterdam, Den Haag, Delft, Leiden, Westland en de Zuid-Hollandse universiteiten en medische centra deel in InnovationQuarter. De organisatie bestaat uit twee entiteiten: de ROM Zuidvleugel BV (met de handelsnaam InnovationQuarter) en de Participatiemaatschappij Zuidvleugel BV. De Participatiemaatschappij Zuidvleugel BV is een 100% dochter van de ROM Zuidvleugel BV. Het kapitaal dat door de aandeelhouders in de ROM Zuidvleugel BV wordt gestort, wordt volledig aangewend voor het (revolverende) participatiefonds. De provincie heeft de storting in de eerste fase van € 10,0 mln in december 2013 verricht. In de tweede fase is een storting voorzien van € 15,0 mln (naar verwachting in 2016). De provincie verkrijgt door haar kapitaalinbreng aandelen in de ROM Zuidvleugel BV. Voorwaarde voor deelneming in de ROM Zuidvleugel BV is dat de provincie nooit meer kosten zal maken dan de investering groot is. Om dit te beheersen zal de provincie conform staand beleid geen meerderheid van de aandelen bezitten (maximaal 49,99%). 139

Impact Maatregelen

Status

19. Omschrijving

Impact

Maatregelen Status

20. Omschrijving

Impact Maatregelen Status

Het startkapitaal van de ROM Zuidvleugel BV bedraagt € 27,7 mln. Daarvan is de provincie voor 36,1% aandeelhouder (€ 10,0 mln). Waardevermindering van de aandelen is een risico voor de provincie. Het maximale risico is € 10,0 mln per 2020. Om het risico van waardedaling van de aandelen af te dekken is een reserve voor waarderingsverschillen gevormd. De reserve wordt verder opgebouwd tot een maximale omvang van 40% van het feitelijk verstrekte kapitaal. Het betreft hier een doorlopend risico. De kans van optreden wordt vooralsnog nihil ingeschat. Een eventueel risico zal pas over een aantal jaren daadwerkelijk effectief worden, omdat de ROM Zuidvleugel BV nu in de opstartfase zit. Middelen moeten nog aan projecten worden toegekend en vervolgens moeten de activiteiten nog daadwerkelijk worden opgestart. Geen aflossing gegarandeerde leningen derden De provincie Zuid-Holland staat in een aantal gevallen garant voor de rente en aflossing van door derden afgesloten geldleningen. Het betreft garantstellingen op het terrein van de gezondheidszorg. Er is sprake van een geleidelijke afbouw van de portefeuille gewaarborgde geldleningen vanwege de aflossing van de geldleningen en vanwege tussentijdse conversies van leningen waarbij de provinciale borgstelling komt te vervallen. De te lopen maximale schade bedraagt ultimo 2015 € 4,4 mln. Voor een groot deel van dit bedrag (circa 98%) zijn hypothecaire zekerheden bedongen die kunnen worden uitgewonnen indien de provincie als borg wordt aangesproken. De kans van optreden van dit risico wordt dan ook ingeschat als nihil. Het uitwinnen van deze zekerheden kan echter leiden tot ernstige maatschappelijke gevolgen bij zorginstellingen. In dat geval zou kunnen worden besloten de gestelde zekerheden niet aan te spreken. Er worden geen nieuwe garanties meer verstrekt aan zorginstellingen. 100% van door de provincie gewaarborgde instellingen is aangesloten bij het Waarborgfonds voor de zorgsector. De komende jaren worden de garantstellingen verder afgebouwd. Naar verwachting resteert er in 2016 nog een bedrag van € 3,6 mln aan openstaande garanties en zijn alle garanties in 2027 volledig afgebouwd. Ontwikkelingen bezuiniging op regionale omroepen Door de regionale omroepen RTV Rijnmond en Omroep West is beroep ingesteld tegen het besluit van Gedeputeerde Staten om de boekjaarsubsidies met ingang van 1 januari 2013 met € 1,0 mln (per regionale omroep) te verlagen. Dit besluit maakt deel uit van een breder pakket van bezuinigingsmaatregelen door de provincie. De omroepen hebben bezwaar aangetekend. Dit bezwaar is ongegrond verklaard en vervolgens hebben de omroepen beroep aangetekend bij de bestuursrechter. De rechter heeft op 16 april 2013 uitspraak gedaan en heeft de beroepen van de regionale omroepen tegen de aankondigingsbesluiten 2012-2013 en de subsidiebesluiten 2012 ongegrond verklaard. De omroepen zijn in hoger beroep gegaan. De Raad van State heeft op 29 januari 2014 het door de omroepen aangevochten besluit bevestigd. Inmiddels is door de omroepen ook beroep ingesteld bij de rechtbank Den Haag tegen de subsidiebesluiten 2013, nadat de Awb-commissie Gedeputeerde Staten geadviseerd heeft de bezwaren van de omroepen tegen dit besluit ongegrond te verklaren. De zitting van de rechtbank van 21 augustus 2014 is verdaagd naar een nader te bepalen datum. De kans dat er een beroep moet worden gedaan op de weerstandscapaciteit wordt ingeschat op nihil. Zorgvuldige onderbouwing van het besluit; juridische ondersteuning door landsadvocaat. Zie omschrijving.

140

21. Omschrijving

Impact

Maatregelen

22. Omschrijving

Impact

Maatregelen

Herinrichting Meeslouwerplas Op 26 augustus 2009 is de ‘Basisovereenkomst’ tussen BAM Wegen regio west BV en de provincie Zuid-Holland ondertekend. De basisovereenkomst heeft betrekking op de volgende zes projecten, samen ‘het Werk’ genoemd en in het vervolg als project Meeslouwerplas aangeduid:  het verondiepen van de Meeslouwerplas (c.q. het herstel van de instabiele oevers);  het herinrichten van de oevers;  het realiseren van het krekengebied;  het verduurzamen van de eilanden tussen Meeslouwerplas en de recreatieplas;  het realiseren van twee geluidwerende voorzieningen;  bouw nieuwe brug ter vervanging van de Bailey-brug. De ondertekening van de basisovereenkomst in augustus 2009 vormde de officiële start voor de uitvoeringsfase. Voor de doorlooptijd van het project wordt uitgegaan van tien jaar. De belangrijkste risico’s van het project herinrichting Meeslouwerplas zijn:  het project levert niet genoeg geld op;  er komt binnen de termijn van tien jaar onvoldoende kwalitatief goede grond beschikbaar;  bAM stopt met de uitvoering van het project;  het verondiepingswerk loopt vertraging op als gevolg van minder aanbod van bagger en grond. Indien deze risico’s werkelijkheid worden kan dat de volgende consequenties hebben:  in de worst-casesituatie wordt de voorinvestering van de provincie in de ophaalbrug en de compensatie van Recreatiecentrum Vlietlanden van in totaal € 1,8 mln niet terugverdiend en moet de provincie met andere maatregelen de oeverveiligheid realiseren;  daarnaast is het mogelijk dat het project niet de afgesproken financiële opbrengst voor PZH oplevert (€ 2,6 mln + indexering) waardoor geen verdere investeringen in de recreatieve en ecologische kwaliteit van het gebied kunnen worden gedaan. In het kader van de basisovereenkomst met de BAM is de BAM aangesproken op het nakomen van gemaakte afspraken. Dit moet leiden tot herbevestiging van deze afspraken, inclusief planning en provinciale opbrengsten van het verondiepingsproject. Totdat hierover duidelijkheid is, doet de provincie geen verdere investeringen in het project. Noodzakelijk beroep op aansprakelijkheidsverzekering De provincie heeft een aansprakelijkheidsverzekering gesloten bij Centraal Beheer/Achmea voor vermogensschade en voor personen- en zaakschade. De aansprakelijkheidsverzekering wordt elk jaar stilzwijgend verlengd met een termijn van één jaar. De verzekerde som voor vermogensschade bedraagt € 2,5 mln per schadegeval (totaal per jaar: maximaal € 5,0 mln, eigen risico is € 12.500 per schadegeval). De verzekerde som voor personen- en zaakschade bedraagt € 5,0 mln per schadegeval (totaal per jaar: maximaal € 10,0 mln, eigen risico: € 5.000 per schadegeval). De provincie kan te maken krijgen met een toegenomen claimbewustheid van burgers en het bedrijfsleven; belanghebbende partijen weten steeds beter de schade op de overheid te verhalen. Het risicoprofiel van de provincie is gunstig. Het aantal claims is beperkt. De hoogte van het meerjarig claimbedrag vertoont geen substantiële stijging. De omvang van de claims is voor het merendeel lager dan € 100.000. De claims hebben in de meeste gevallen betrekking op materiële risico’s. Overschrijding van de dekking heeft niet plaatsgevonden. Per claim wordt beoordeeld of deze onder de voorwaarden van de aansprakelijkheidsverzekering valt. Het provinciale verzekeringsbeleid wordt periodiek herzien. Adequate besluitvormingsprocedures, juridische controle, functiescheiding en interne controlemaatregelen maken deel uit van dit beleid.

141

Status

Actuele claims zijn: - Claim aannemer met betrekking tot uitlopen project Alphen aan den Rijn: € 0,9 mln - Verzakking woning door laag grondwaterpeil: € 0,3 mln - Schade bedrijfspand: € 0,3 mln - Schade door onvoldoende uitgevoerde sanering Veerdam Papendrecht: € 0,2 mln - Breuk in waterleiding Smalspoormuseum: € 0,1 mln - Omzetderving als gevolg van wegafsluiting: € 0,1 mln - Stort van Troost: bedrag niet bekend Nb: Claims met een omvang van meer dan € 1,0 mln worden in deze paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing separaat toegelicht.

23. Omschrijving

Afschaffen forfaitaire index BDU De staatssecretaris van Infrastrucuur en Milieu (I&M) heeft eind 2013 besloten vanaf 2014 geen forfaitaire index meer toe te kennen aan de BDU-uitkering van de decentrale overheden. Dit betekent dat de BDU-index afhankelijk is geworden van de indexering van de I&M-begroting door het ministerie van Financiën. De verwachting is dat deze maatregel zal leiden tot een lagere indexering dan tot nu toe het geval was. Bij alle Zuid-Hollandse concessies in het kader van openbaar vervoer is tot op heden geïndexeerd. Bij een aantal concessies wordt jaarlijks geïndexeerd op basis van de ontvangen index van het ministerie van I&M. Bij deze concessies is uitkeren van de indexatie geen contractuele verplichting. Gevolg hiervan is echter wel dat maatregelen van de vervoerders dreigen als door het ontbreken van indexering hun exploitatiesaldo onder druk komt te staan. Daarnaast zijn er concessies waarbij bindende afspraken gemaakt zijn over indexatie op basis van het Heerenveenakkoord of de CPI-index van het CDB. Bij deze concessies ontstaat er een groeiend verschil tussen de bedragen die Zuid-Holland via de BDU ontvangt en de bedragen die vervoerders van de provincie ontvangen. De financiële consequenties zijn moeilijk in te schatten, omdat loon- en prijsontwikkelingen door de tijd heen sterk in omvang kunnen verschillen. Ontstane tekorten kunnen nog een aantal jaren worden gedekt binnen de BDU. Als deze middelen op langere termijn ontoereikend blijken te zijn, dan dienen er maatregelen te worden doorgevoerd in nieuwe concessies en/of dient er aanvullende dekking te worden gevonden. Op 17 juli 2014 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het wetsvoorstel “Wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen en enkele andere wetten in verband met de afschaffing van de plusregio’s”. Indien ook de Eerste Kamer met dit wetsvoorstel instemt, zullen als gevolg hiervan de BDU-middelen voor de provincies per 1 januari 2016 overgaan naar het Provinciefonds. Hiermee gaan deze middelen behoren tot de algemene dekkingsmiddelen van de provincie. Het al dan niet indexeren van de budgetten voor OV gaat dan deel uitmaken van het integrale besluit van Provinciale Staten om de materiële/investeringsbudgetten het eerstvolgende begrotingsjaar al dan niet te indexeren. De ontwikkeling van het Provinciefonds is via het zogeheten accres gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven.

Impact

Maatregelen

Status

24. Omschrijving

Impact

Derde Merwedehaven In februari 2011 heeft de provincie een grotere hoeveelheid gestort asbesthoudend materiaal in de Derde Merwedehaven gerapporteerd (ten opzichte van februari 2010). Naar aanleiding van aangifte door de Stichting Derde Merwedehaven is een strafrechtelijk onderzoek gestart. De uitkomst is inmiddels bekend: Zuid-Holland en anderen zullen strafrechtelijk niet vervolgd worden. Er kunnen aansprakelijkheidsrisico's volgen uit mogelijk gelopen gezondheidsklachten. Eventuele aansprakelijkheidsclaims kunnen financiële gevolgen hebben (de kans van optreden van deze claims wordt, gezien het feit dat de provincie of haar bestuurders en/of medewerkers niet als verdachte betrokken zijn, beperkt geacht).

142

Maatregelen


Impact

Maatregelen


Impact

Maatregelen Status

Als resultaat van bestuurlijk overleg worden de volgende acties uitgevoerd: er wordt structureel/intensief ingezet op communicatie met de omgeving; de stortactiviteiten zijn met ingang van 31 januari 2012 gestopt, maar de afwerking van de stortplaats dient nog plaats te vinden; het voorterrein doet nog dienst als bedrijventerrein. In 2023 wordt de stortplaats overgedragen aan de provincie. Inlenersaansprakelijkheidsrisico De inlenersaansprakelijkheid is gebaseerd op art. 34 van de Invorderingswet. Deze houdt in dat in sommige gevallen de inlener van personeel aansprakelijk kan zijn voor de loon- en omzetbelasting die door de uitlener (bijvoorbeeld een uitzendbureau) niet is afgedragen. Mocht bijvoorbeeld in geval van een faillissement het uitleenbedrijf nog een schuld hebben aan de Belastingdienst, dan kan de fiscus dat bedrag verhalen op bedrijven of instellingen waar het uitgeleend personeel heeft gewerkt. De inlenersaansprakelijkheid geldt daarom niet bij diensten die een ZZP’er voor ZuidHolland verricht, zonder dat er een andere organisatie (zoals een uitzendbureau) tussen zit. Het (rest)risico op de inlenersaansprakelijkheid is niet kwantificeerbaar. In de Aanbestedingswet 2012 is een beperking opgenomen voor eisen aangaande financiële zekerheid. Door deze beperking kan sprake zijn van een licht verhoogd risico ten opzichte van eerdere omstandigheden. Door het ontbreken van ervaringscijfers kan geen schatting worden gegeven van de impact. Tot op heden zijn bij de provincie geen claims opgelegd met betrekking tot de inlenersaansprakelijkheid. De aansprakelijkheid is niet voor 100% af te dekken. Wel worden de volgende maatregelen genomen om het risico te beheersen: - werken met erkende en/of gecertificeerde bedrijven; - sluiten van goede raamcontracten waarbij bijvoorbeeld ook gekeken wordt naar de liquiditeitspositie van betreffende ondernemingen; - hanteren van uitsluitend de provinciale inkoopvoorwaarden. Vooralsnog wordt er geen depotstelsel ingevoerd als maatregel om het risico te beheersen. Redenen hiervoor zijn de forse administratieve lasten van deze maatregel in relatie tot het te verwachten effect van de hierboven genoemde maatregelen. Er zijn tot op heden in 2014 geen claims ontvangen met betrekking tot inlenersaansprakelijkheid. Doorlevering gronden aan TBO's De vereniging van particuliere grondeigenaren heeft een klacht ingediend bij de Europese Commissie met als strekking dat de subsidies die eerder zijn verstrekt in het kader van de zogeheten PNB-regeling voor terreinbeherende organisaties (TBO’s) in strijd zou zijn met de EUregelgeving inzake staatssteun. Voor Zuid-Holland gaat het om subsidies die verstrekt zijn aan Zuid-Hollands Landschap en Natuurmonumenten. De Europese Commissie zal naar alle waarschijnlijkheid pas over enkele jaren uitspraak doen. Als de Europese Commissie oordeelt dat sprake is van onverenigbare staatssteun, dan zal geëist worden dat het Rijk (naar nationaal recht) een bedrag terugvordert dat kan variëren van circa € 0,2 mld (bij geoorloofde staatssteun) tot € 1,2 mld (bij ongeoorloofde staatssteun). Deze bedragen zijn inclusief gederfde rente. De uiteindelijke omvang is afhankelijk van de uitspraak van de Europese Commissie. Het Rijk zal deze vordering mogelijk neerleggen bij de provincies (als uitvoerders van de PNB-regeling). Het is niet bekend hoe de vordering verdeeld zal worden over de provincies. De provincies kunnen het ‘steunbedrag’ vorderen bij de TBO’s. Dit zal grote financiële maar ook beleidsmatige consequenties hebben voor de continuïteit en kwaliteit van de taakuitoefening op het gebied van natuurbeheer. De Uitvoeringsregeling Groen (URG) is aangepast op het principe van gelijkberechtiging. Hiermee wordt voor toekomstige situaties voldaan aan de EU-richtlijnen inzake staatssteun. De vereniging van particuliere grondeigenaren overweegt de klacht in te trekken. Daarnaast is de Europese Commissie (EC) een onderzoek gestart. Het ministerie van Economische Zaken heeft de verantwoordelijkheid voor de landelijke reactie naar de EC. Deze Nota regelt dat de provincie alle gronden binnen de EHS middels een openbare procedure verkoopt tegen natuurwaarde op basis van de getaxeerde waarde. Dat betekent dat een ieder conform de wens van de vereniging nu voor eigendom en beheer van de restantopgave van de EHS in aanmerking komt.

143

27. Omschrijving Impact

Maatregelen

Status

28. Omschrijving

Impact

Maatregelen

Status

29. Omschrijving Impact

Maatregelen Status

Meerkosten als gevolg van bezwijken oeverconstructies aan provinciale vaarwegen Het risico kan als volgt worden omschreven: Schade aan derden als gevolg van bezwijken van oeverconstructies. De kosten als gevolg van het bezwijken van oeverconstructies kunnen voor nu nog niet worden geschat. De reparatie aan oeverconstructies kan worden bekostigd uit het reguliere budget voor groot onderhoud. Indien zich op deze oevers bouwwerken bevinden waaraan schade ontstaat, zijn de kosten van schadeclaims niet uit het reguliere budget te bekostigen. De oeverconstructies die risicovol worden geacht, zijn als eerste versneld uitgevoerd. Dit is op basis van conditiemeting 2011, conform NEN 2767, bepaald. Deze conditiemeting geeft echter geen volledig inzicht. Er bestaan (nog) geen objectieve inspectiemethodes en conditiemetingen om de restlevensduur te bepalen. Ontwikkeling loonkosten (stijging werkgeverslasten en CAO) De kans bestaat dat de loonkosten stijgen als gevolg van exogene factoren. Het betreffen wijzigingen in de percentages van de pensioenpremie en wijzigingen in diverse grondslagen en premies, bijvoorbeeld met betrekking tot WAO/WIA, zorgverzekeringswet, werkgeversbijdrage IPAP, levensloop. De provincie is verplicht deze wettelijke percentages toe te passen. In de afgelopen jaren schommelde het percentage voor de stijging van de werkgeverslasten tussen de 1,5% en 2%. Afspraken over een eventuele nieuwe CAO zullen eveneens een kostenverhogend effect hebben op de loonkosten. Uitgaande van 2% stijging werkgeverslasten bedraagt het financiële risico, op basis van het totaal aan vaste loonkosten 2015, € 2,2 mln. Voor de provincies is nog geen nieuwe CAO afgesloten. Ten aanzien van de financiële consequenties bestaat nog geen duidelijkheid. Uitgaande van een structurele loonstijging van 1% bedraagt het financiële risico, op basis van het totaal aan vaste loonkosten 2015, € 1,1 mln. Uitvoering geven aan motie 390 (Démoed). In deze bij Begroting 2013 ingediende motie is Gedeputeerde Staten verzocht om in het vervolg niet voorziene hogere loonkosten ten laste te laten komen van de desbetreffende programma’s. Voor wat betreft de stijging van de werkgeverslasten is het een jaarlijks terugkerend risico. De loonstijging als gevolg van CAO-afspraken is afhankelijk van de looptijd. Risico’s regeling IndividueelKeuzeBudget (IKB) (vakantiedagen) De hoogte van de loonkosten kunnen worden beïnvloed door de invoering van het Individueel Keuzebudget. De impact van het risico wordt bepaald door de wijze waarop de medewerkers gebruik gaan maken van de mogelijkheden van het IKB. De bovenwettelijke verlofuren worden toegevoegd aan de regeling en worden in principe uitbetaald. De medewerkers kunnen verlofuren kopen. Op dit moment is niet bekend of de medewerkers van dit recht gebruik gaan maken. In IPO verband is verondersteld dat niet de volledige bovenwettelijke uren worden teruggekocht en dit zal dan leiden tot een stijging van de loonkosten. De totale waarde van de voormalige bovenwettelijke verlofuren die vanaf 2015 uitbetaald worden, bedraagt € 1,4 mln. De regeling zal worden gemonitord op gebruik. Zonodig wordt bij voorjaars- en najaarsnota een correctie op de loonkostenbudgetten voorgesteld. Het IKB gaat in op 1 januari 2015.

144

Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen Provinciale infrastructuur, wegen en vaarwegen De provincie is eigenaar en beheerder van de provinciale infrastructuur. Deze infrastructuur bestaat uit de volgende objecten: Wegen (525 km)  Verhardingen  

Vaste kunstwerken Bermen en groen



Verkeer- en vervoervoorzieningen

Rijbanen (450 ha), rotondes (54 ha), kruisingen (55 ha), parallelwegen (63 ha), fietsen voetpaden (131 ha) Vaste bruggen (230), viaducten (59), tunnels (92), duikers (167) Grasbermen (1.080 ha), bomen (37.000), beplanting (110 ha), bermsloten (160 ha) Verkeersborden (38.000), verkeersregelinstallaties (122), verkeersmonitoring, route-informatie

Vaarwegen (141 km inclusief vaarweg door open water) Damwanden met deksloof (75 km), zetsteenglooiingen (140 km), oevers  Oevers met stads uiterlijk (20 km), natuurvriendelijke oevers (2 km) Beweegbare bruggen (67), sluizen (6)  Beweegbare kunstwerken Vaarwegbodems (611 ha)  Vaarwegbodems Brugbediening, remmingswerken (58), wachtplaatsen (348)  Nautische voorzieningen Bedrijfsvoering

Gladheidsbestrijding, gebouwen en steunpunten, voeren vaartuigen, juridisch beheer en overige bedrijfsvoering Bron: areaalgegevens provincie, telling 1 januari 2014

Beleidskader In de Nota Onderhoud kapitaalgoederen 2012-2015 (deel infrastructuur Wegen en Vaarwegen) is het beleidskader vastgelegd voor de inrichting van het onderhoud en het beoogde onderhoudsniveau van de provinciale wegen en vaarwegen, inclusief civiele kunstwerken. Uitvoering van dit beleidskader leidt tot een bestendige situatie waarin de infrastructuur wordt onderhouden conform vastgestelde functionaliteit en kwaliteit tegen minimale kosten. Het provinciale beleid voor het beheer en onderhoud is uitgewerkt in het Beheerplan Wegen en Vaarwegen 2012-2015. Het maatschappelijk belang van de infrastructuur staat hierin centraal. Vanuit de functie van de infrastructuur wordt bepaald of beheer en onderhoud noodzakelijk is. Ook vindt de uitvoering van maatregelen op een traject zo veel mogelijk geclusterd plaats en wordt afgestemd met andere beheerders om de hinder voor de gebruiker te beperken en de beschikbaarheid te maximaliseren. Dit resulteert in een systematiek met planmatig onderhoud en een structurele, integrale en trajectgewijze aanpak. Hierbij wordt uitgegaan van een basiskwaliteitsniveau: een sober en doelmatig minimaal niveau, waarbij wordt voldaan aan weten regelgeving en vastgesteld provinciaal beleid. In 2014 is het eerste Meerjarenprogramma Onderhoud (MPO) opgesteld. Het MPO is de doorontwikkeling van de Nota Budgetbehoefte 2012-2015. Het doel van het MPO is om de beheerlasten van de provinciale infrastructuur voor de komende 30 jaar zichtbaar te maken. Het kaderbesluit infrastructuur bevat voorstellen om deze meerjaren ontwikkeling zo nodig bij te sturen. De totale budgetbehoefte is berekend op een basiskwaliteitsniveau en op basis van de huidige functie van de infrastructuurobjecten. De kosten voor het beheer van het provinciale netwerk zijn bepaald voor de hele levensduur, het ‘eeuwigdurend onderhoud’ (ontwerplevensduur), waarbij dagelijks beheer en onderhoud, grootschalig onderhoud en vervangingen zijn meegenomen. Grootschalig onderhoud en vervangingen worden alleen uitgevoerd als dat aantoonbaar nodig is. Daarvoor worden periodieke inspecties en conditiemetingen uitgevoerd en wordt in trajectstudies nader onderzoek gedaan. Voor een termijn van drie jaar vooruit worden de noodzakelijke projecten gedefinieerd. De werkelijke jaarlijkse budgetbehoefte vertoont hierdoor afwijkingen (pieken en dalen) van de gemiddelde budgetbehoefte gebaseerd op normkosten. De normkosten gaan immers uit van een perfect gelijkmatige leeftijdsopbouw, onderhoudsstaat en onderhoudsbehoefte van het areaal. Het programmamanagement is erop gericht de som van de kosten van alle

145

projecten binnen de toegekende dekkingsbronnen te houden. Het programmamanagement brengt een rangorde naar prioriteit aan tussen projecten en in maatregelen binnen projecten. Door bij pieken in de budgetbehoefte alleen uitvoering te geven aan maatregelen en projecten met een hoge prioriteit worden de lasten in de tijd gespreid en wordt de werkelijke budgetbehoefte afgevlakt naar het niveau van de gemiddelde normkosten zonder dat hiermee achterstanden in onderhoud ontstaan en de functionele kwaliteit onder het afgesproken niveau komt. Echter, tegenvallers bij de uitvoering en samenwerking en afstemming met andere partijen (wegbeheerders) kunnen tot vertraging leiden en daarmee tot het doorschuiven van het budget. Gezien dit grillige patroon bestaat er behoefte aan het kunnen egaliseren van de jaarlijkse budgetten. Bij de vaststelling van de uitbreiding van het procedureel kader voor nieuwbouw, beheer en onderhoud van provinciale infrastructuur (juni 2014) is besloten op basis van het Meerjarenprogramma Onderhoud in de provinciale begroting van 2016 een voorziening/ egalisatiereserve voor beheer en onderhoud te vormen om deze schommelingen op te vangen. Voor de uitvoering van het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur is in het Hoofdlijnenakkoord voor de collegeperiode 2012-2015 in totaal € 24,0 mln extra uitgetrokken. Naast de extra impuls is een taakstelling aan de organisatie opgelegd van € 5,0 mln exploitatiemiddelen in het kader Focus met Ambitie (taakstelling formatie, inhuur en VAT-kosten). Door reductie van de VAT-kosten (efficiënter werken) heeft deze taakstelling niet tot nieuwe achterstanden geleid. De extra impuls van € 24,0 mln voor het budget van beheer en onderhoud is ingezet om de aanwezige achterstanden in het onderhoud van wegen, vaarwegen en civiele kunstwerken weg te werken. Naar verwachting is de onderhoudsachterstand in 2016 ingelopen. Sinds 2007 worden alle wegtrajecten volgens de cyclus van planmatig onderhoud aangepakt. Met de trajectgewijze aanpak is niet alleen een inhaalslag gemaakt met het onderhoud van de verhardingen, maar ook de bijbehorende kunstwerken. In 2016 heeft het programma Wegen de eerste volledige cyclus afgerond. Al het areaal is volledig geïnspecteerd en naar het gewenste onderhoudsniveau gebracht. Bij de vaarwegen is de vervanging en het onderhoud van slechte oevers (op basis van conditiemeting 2011, conform NEN2767) versneld uitgevoerd. Uit onderzoek blijkt ook de kwaliteit van de vaste en beweegbare civiele kunstwerken beter dan in 2010 werd voorzien bij het opstellen van de Nota Budgetbehoefte 2012-2015. Het groot onderhoud bij kunstwerken is gericht op verlenging van de levensduur waarmee vervanging kan worden uitgesteld. Vervanging wordt zo veel als mogelijk gecombineerd met functionele verbeteringen, die als ambitie worden meegenomen in het Meerjarenprogramma Provinciale Infrastructuur (MPI). Meerjarenonderhoudsplan Op basis van de systematiek van planmatig onderhoud met een structurele integrale, trajectgewijze aanpak zijn 128 trajecten gedefinieerd (op basis van impact op de omgeving, complexiteit en doelmatigheid): 10 vaarwegtrajecten en 118 wegtrajecten. De beheercyclus is voor wegen eens in de zes jaar en voor vaarwegen eens in de tien jaar. In trajectstudies wordt gericht onderzoek gedaan om de noodzakelijke maatregelen te bepalen. De meeste projecten zijn meerjarig gepland. Het MPO Wegen en Vaarwegen 2015-2018 is onderdeel van de begroting en wordt jaarlijks geactualiseerd. Financieel De kosten voor beheer en onderhoud van wegen en vaarwegen worden in de begroting geraamd in doel 2.1, Zorg voor de kwaliteit provinciale infrastructuur. De hiervoor meerjarig beschikbare materiële middelen zijn in onderstaande tabel weergegeven. De budgetten voor functionele verbeteringen aan bestaande infrastructuur zijn opgenomen in het MPI (doel 2.2). Meerjarig lastenbudget en investeringen voor beheer en onderhoud wegen en vaarwegen (exclusief kapitaalen apparaatslasten) (bedragen x € 1.000) Onderhoud vaarwegen Onderhoud wegen Totaal exploitatieuitgaven

2015 10.445 43.761 54.206*

2016 10.545 49.161 59.706

2017 10.545 49.761 60.306

Totaal te activeren investeringen 39.399 46.944 37.505 * Dit is inclusief de bijdrage vanuit de OVP (€ 8,1 mln) ter dekking van de incidentele extra beheerlasten in 2015.

146

2018 10.545 51.861 62.406 45.445

Recreatiegebieden Algemeen In Zuid-Holland ligt ongeveer 8.500 ha openbaar buiten-stedelijk recreatiegebied. Veel van deze gebieden worden beheerd door natuuren recreatieschappen. Daarnaast heeft de provincie een deel van de recreatiegebieden in eigendom en beheer, de zogenaamde Provinciale Recreatiegebieden (PRG’s). De PRG’s beslaan, conform de Nota Uitgangspunten Overdracht PRG’s (2013), 670 ha verspreid over 26 gebieden. Deze PRG’s liggen in de meeste gevallen dicht bij het grootstedelijke gebied. Hierdoor hebben de gebieden bij de inrichting over het algemeen een intensief karakter gekregen. De intensieve inrichting vertaalt zich in relatief hoge onderhoudskosten per hectare. Beleid De door Provinciale Staten vastgestelde Beleidsnota Onderhoud kapitaalgoederen (onderdeel recreatie) vormt het beleidskader voor de rol, functie en het prijs-, kwaliteits- en onderhoudsniveau van de provinciale recreatiegebieden (PRG’s). Uitvoering van dit beleidskader moet leiden tot een bestendige situatie waarin deze kapitaalgoederen goed worden onderhouden en de functionele kwaliteit ervan wordt gewaarborgd. Als zodanig wordt voorkomen dat er achterstallig onderhoud optreedt waardoor er extra kosten moeten worden gemaakt om dit in te lopen of dat er door achterstallig onderhoud schadeclaims ontstaan. In het Hoofdlijnenakkoord 2011-2015 hebben Gedeputeerde Staten te kennen gegeven dat het beheer van recreatiegebieden efficiënter kan worden georganiseerd en besloten het beheer van de PRG’s over te dragen aan gemeenten of private partijen. Vanuit het programma ‘Toekomstig Beheer Recreatiegebieden’ wordt gewerkt aan de overdracht van de PRG’s 2014-2017. De overdracht van PRG’s wordt in een breder kader geplaatst van besprekingen over het verhogen van de recreatieve kwaliteit in regionale groengebieden. In 2014 zijn drie gebieden daadwerkelijk overgedragen. Volgens planning van de overdracht van diverse provinciale recreatiegebieden, worden in de tweede helft van 2014 met doorloop in 2015 gebieden rondom Leiden overgedragen, waaronder het Valkenburgse Meer en de Klinkenbergerplas. Dit alles conform de intentieverklaring die op 14 juli 2014 is getekend door de provincie en de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Katwijk, Teylingen en Kaag en Braassem. In de tweede helft van 2014 worden ook voorbereidingen getroffen voor de overdracht van provinciale recreatiegebieden in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. De feitelijke overdracht van die gebieden vindt naar verwachting plaats in 2015 en 2016. Meerjarenplan De afgelopen jaren wordt in de gebieden, door middel van een planmatige aanpak van het beheer en onderhoud, een constante kwaliteit nagestreefd. Dit heeft geresulteerd in het door Gedeputeerde Staten vastgestelde Meerjaren Programma Provinciale Recreatiegebieden 2008-2013 (De basis op orde). Deze is niet meer geactualiseerd, vanwege de voorgenomen overdracht van de recreatiegebieden aan andere partijen. Wel is voor het Vlietland, als grootste PRG, die op middellange termijn zal worden overgedragen, een beheerplan inclusief meerjarenonderhoudsplan opgesteld. De kosten worden gedekt vanuit het reguliere budget. Het terreinbeheermodel (TBM) is de basis waarop de kosten van het beheer zijn berekend. Er wordt beheerd op het niveau van Schoon, Heel en Veilig. Voor de PRG’s, die voorlopig nog in eigendom blijven, wordt jaarlijks bekeken welke noodzakelijke onderhoudsactiviteiten en investeringen in het volgende jaar moeten worden gepleegd. Deze werkwijze geeft ook een meerjarendoorkijk, waardoor geanticipeerd kan worden op een eventuele integrale heroverweging van functies, doelen en middelen voor de PRG’s. Voor Vervangingsinvesteringen zijn geen voorzieningen getroffen. Financiële aspecten Het beleid is gericht op structureel beheer, waarbij in de jaarlijkse lasten naast het reguliere onderhoud ook rekening wordt gehouden met groot onderhoud en vervangingsinvesteringen.

147

Meerjarig lastenbudget onderhoud provinciale recreatiegebieden (bedragen x € 1.000) Onderhoud provinciale recreatiegebieden (regulier + groot onderhoud) Vervangingsinvesteringen

2015 1.687

2016 1.687

2017 1.687

2018 1.687

0

0

0

0

De afkoopsommen voor beheer en onderhoud, zoals die aan gebiedspartijen worden verstrekt bij de overdracht van PRG’s, worden gefinancierd uit het Uitvoeringsprogramma Groen. De door overdracht van PRG’s bereikte jaarlijkse besparing op onderhoud en beheer PRG’s zal, wanneer geëffectueerd, worden ingezet als dekking voor de overeengekomen jaarlijkse provinciale beheerbijdragen aan de nieuw ingerichte recreatiegebieden Bentwoud, Duivenvoorde Corridor, Ruyven en Bieslandse Bos. De verwachting is dat 2015 een overgangsjaar wordt qua beheer van de provinciale recreatiegebieden in de Leidse regio. De besparing op onderhoud en beheer zal daarom niet meteen per 1 januari 2015 geëffectueerd worden.

Gebouwen Algemeen De provincie Zuid-Holland heeft verschillende soorten gebouwen in beheer en onderhoud. Een deel van de gebouwen is eigendom en een deel is gehuurd. Het betreft kantoorpanden alsmede bedieningscentrales, brugen sluiswachtershuisjes, dienstwoningen en molens. Beleid Provinciale Staten hebben in 2011 de Nota Onderhoud kapitaalgoederen, onderdeel Gebouwen 2012-2015, vastgesteld. Beleidsuitgangspunt was hierbij dat een sober en doelmatig kwaliteitsniveau conform NENnormering op het wettelijk minimum, conditieniveau 3 wordt gehanteerd. In uitwerking op deze nota hebben Gedeputeerde Staten in 2012 het Beheerplan Gebouwen 2013-2016 voor planmatig beheer en onderhoud vastgesteld. Een belangrijk onderdeel is het inzichtelijk hebben van een meerjarenonderhoudsplan. Het ‘Beheerplan Gebouwen’ wordt elke vier jaar geactualiseerd. In 2010 is besloten om het provinciehuis aan te passen naar de moderne eisen van deze tijd. De vastgestelde Strategische HuisvestingsVisie (SHV) 2010-2014 heeft dan ook als doel om de medewerkers te ondersteunen onder meer op het gebied van resultaatgericht werken en flexibiliteit. Een nieuwe inrichting van de bouwdelen A en B door middel van een flexibel kantoorconcept vastgesteld in samenhang met een digitale infrastructuur (onder andere plaatsonafhankelijke PC, telefoon en Wi-Fi) en het Nieuwe Werken (houding en gedrag). Uitwerking van het Bestuursgebouw (bouwdeel C) vindt op een later moment plaats. Meerjarenplan Het beheer en onderhoud van de gebouwen is vooral gericht op functionaliteit, het garanderen van veiligheid en het op peil houden van de staat van onderhoud van de gebouwen. Vanwege de samenloop met de SHV is destijds een 'nulmeting' voor het onderhoud van het provinciehuis gedaan. Doelstelling van deze nulmeting was de huidige en gewenste staat (conditie) van de gebouwen te bepalen en een prognose te maken in welk jaar de bouwkundige en installatietechnische elementen vervangen en/of gerenoveerd moeten worden. In 2014 worden de in de nulmeting geraamde bedragen van het Meerjarenonderhoudsplan (MJOP) geactualiseerd naar de huidige maatstaven. In samenhang met de uitvoering van de SHV dient met name in bouwdeel C van het provinciehuis gerenoveerd te worden. Het is de bedoeling om uitvoering van het (groot)onderhoud gelijktijdig te laten plaatsvinden. Om dit onderhoud medio 2015/2016 uit te voeren wordt thans een plan hiervoor uitgewerkt. Deze meerjarige onderhoudskosten dienen in de exploitatie te worden opgenomen. In 2015 zal over de hoogte van de geraamde onderhoudskosten meer bekend zijn. Verder is in het beheer van het provinciaal vastgoed het aantal leverancierscontracten van 180 teruggebracht tot 10 leveranciers door middel van raamcontracten. Na een Europese Aanbesteding is in 2014 een contract met een marktpartij afgesloten voor het Gebouwgebonden Onderhoud en Beheer voor de komende periode van 4 jaar.

148

Financiële aspecten De kosten voor groot onderhoud moeten in de jaarlijkse vastgoedexploitatie worden opgenomen conform het BBV. Dit heeft in het verleden geleid tot pieken in de exploitatielasten. Na het actualiseren van het MJOP zal onderzocht worden of met het instellen van een voorziening groot onderhoud een stabielere situatie kan ontstaan. Dit kan gevolgen hebben voor de verdeling van de budgetten en meerjarige effecten op de exploitatiebegroting. De gevolgen zullen voor het eerst tot uiting komen in de Begroting 2016. Meerjarig lastenbudget onderhoud provinciale gebouwen (bedragen x € 1.000) Investeringsuitgaven gebouwen Exploitatie regulier onderhoud gebouwen programma 7 Exploitatie regulier onderhoud gebouwen programma 2 Totaal

2015 9.372.000 900.000 185.000 10.457.000

149

2016 4.497.000 900.000 185.000 5.582.000

2017 9.782.000 900.000 185.000 10.867.000

2018 2.910.000 900.000 185.000 3.995.000

150

Paragraaf Financiering Inleiding De financieringsparagraaf in de begroting is een belangrijk instrument voor het transparant maken en daarmee voor het sturen, beheersen en controleren van de financieringsfunctie. Het Treasurystatuut en de Financiële Verordening zijn een leidraad voor de inrichting van de financieringsfunctie. Bij de inrichting van de financieringsfunctie staan beheersing van het rente- en debiteurenrisico centraal. Ontwikkelingen De liquiditeitsprognose verschaft het inzicht in de verwachte omvang van de kasstromen. Voorgenomen investeringen in relatie tot de bestaande beschikbaarheid van reserves en voorzieningen zijn van invloed op de financieringsstructuur van de provincie. De financieringspositie van de provincie is onderhevig aan wijzigingen als gevolg van achterblijvende investeringen, waardoor tijdelijk sprake is van een overschot aan beschikbare middelen. De lopende investeringsagenda in combinatie met het vermogen van de provincie leidt op termijn tot een externe financieringsbehoefte. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een door de Wet financiering decentrale overheden (wet Fido) voorgeschreven sturings- en verantwoordingsinstrument ter beperking van het renterisico op de korte schuld met een rentetypische looptijd van korter dan een jaar. Als grondslag van de wettelijk toegestane omvang van de kasgeldlimiet wordt de omvang van de jaarbegroting per 1 januari voor het gehele begrotingsjaar aangehouden. Voorts wordt de omvang van de kasgeldlimiet, zijnde 7%, vastgesteld bij ministeriële regeling. Tenslotte wordt het aldus berekende bedrag getoetst aan de werkelijke omvang van de kasgeldlimiet. Indien de werkelijke omvang lager is dan de wettelijk toegestane omvang, is er sprake van ruimte; indien de werkelijke omvang hoger is, dan is er sprake van overschrijding. Op basis van de huidige cijfers voldoet de provincie aan de kasgeldlimietnorm. Voor het bepalen van de kasgeldlimiet dienen leningen met een oorspronkelijke looptijd van korter dan een jaar in beschouwing te worden genomen. Kasgeldlimiet 2015 Kasgeldlimiet (bedragen x € 1.000) 1

Q2

Q2

Q3

7% 49.129

7% 49.129

7% 49.129

7% 49.129

-145.862

-103.597

-61.332

-19.067

-145.862

-103.597

-61.332

-19.067

194.991

152.726

110.461

68.196

Toegestane kasgeldlimiet In % van de grondslag In bedrag

2

Vlottende schuld

3

Vlottende middelen

Toets kasgeldlimiet 4 Netto vlottende schuld (+)/ Overschot vlottende middelen (-) (2 - 3) 5

Q1

Ruimte (+)/Overschrijding (-)

Renterisico Het renterisico op de vaste schuld wordt berekend door te bepalen welk deel van de langlopende leningen in enig jaar moet worden geherfinancierd. De wet stelt criteria voor de berekening van het risico op de vaste schulden, zoals deze zijn vastgelegd in de definitie van de renterisiconorm. Door middel van deze norm wordt een kader gesteld waarmee een zodanige opbouw van de langlopende leningen wordt bereikt, dat het renterisico uit hoofde van renteaanpassing en herfinanciering van leningen in voldoende mate wordt beperkt. Bij de afweging om over te gaan tot het afdekken van het renterisico zullen de jaarlijks bij voorjaarsnota bijgestelde inzichten ten aanzien van onderuitputting van de begroting worden betrokken. Afgaande op het gerealiseerde investeringsverloop zal in het begrotingsjaar overgegaan worden tot het aangaan van aanvullende leningen ter afdekking van het renterisico.

151

Renterisiconorm 2015 Renterisico op de vaste schuld (bedragen x € 1.000)

2015

2016

2017

2018

1a

Renteherziening op vaste schuld o/g

0

0

0

0

1b

Renteherziening op vaste schuld u/g

0

0

0

0

2

Renteherziening op vaste schuld (1a-1b)

0

0

0

0

3a

Nieuw aangetrokken schuld

0

0

0

0

3b

Nieuw uitgezette lange leningen

0

0

0

0

4

Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b)

5

Betaalde aflossingen

6 7

0

0

0

0

35.225

34.158

34.158

34.158

Herfinanciering (laagste van 4 en 5)

0

0

0

0

Renterisico op de vaste schuld (2+6)

0

0

0

0

505.094

469.869

435.711

401.553

20%

20%

20%

20%

140.368

140.368

140.368

140.368

0

0

0

0

140.368

140.368

140.368

140.368

Renterisiconorm 8

Stand van de vaste schuld per 1 januari

9

Het bij ministeriële regeling vastgesteld %

Toets renterisiconorm 10

Renterisiconorm (op basis van begrotingstotaal)

7

Renterisico op de vaste schuld

11

Ruimte (+)/Overschrijding (-) (10-7)

Rentebaten en -lasten In 2015 bedragen de renteverplichtingen uit hoofde van afgesloten vaste leningen € 22,6 mln. De tijdelijke liquiditeitsoverschotten leiden in 2015 naar verwachting tot renteopbrengsten van < € 0,1 mln. De structureel beschikbare korte termijn-liquiditeiten zullen gedurende 2015 geleidelijk verder afnemen. Kredietrisico Conform de Wet Fido dienen uitzettingen uit hoofde van de treasury-taak te worden verricht conform de bepalingen van het verplicht schatkistbankieren bij het ministerie van Financiën. Het kredietrisico dat hiermee samenhangt is gelijk aan het risico op de Nederlandse staat. Kredietverlening uit hoofde van publieke taak In februari 2004 is door Provinciale Staten besloten tot het verstrekken van een renteloze achtergestelde geldlening ad € 4,5 mln aan de regionale omroep RTV West, alsmede een renteloze achtergestelde geldlening ad € 2,5 mln aan de regionale omroep RTV Rijnmond (Statenbesluit 5403). De standen ultimo 2014 belopen respectievelijk € 0,7 mln en € 0,5 mln. Het betreft hier geen leningen die zijn verstrekt uit hoofde van de treasury, maar deze zijn verstrekt ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak, te weten het reddingsplan regionale omroepen. De leningen kennen vanwege hun achtergestelde karakter en de kwaliteit van de debiteur een hoog kredietrisico. Gegeven de huidige financiële positie van de omroepen is het kredietrisico als beperkt te typeren. Voorts zijn beheersmaatregelen getroffen voor het beperken van dit risico. De omroepen brengen viermaandelijks financieel verslag uit van hun activiteiten. Externe ontwikkelingen Schatkistbankieren Door wijziging van de Wet Financiering Decentrale Overheden (Fido) zijn decentrale overheden verplicht om 6 overtollige liquide middelen tegen marktconforme rente in de schatkist aan te houden. Deze regeling trad per 31 december 2013 in werking. Het doel van de deelname van de decentrale overheden aan schatkistbankieren is om de EMU-schuld van de collectieve sector te verlagen. De decentrale overheden krijgen geen beschikking over een leenfaciliteit bij de schatkist.

6

De rente van schatkistbankieren is gelijk aan de rente waartegen de Nederlandse staat zichzelf financiert op de gelden kapitaalmarkten.

152

7

Economisch beeld De Nederlandse economie groeit naar verwachting in 2015 met 1¼%. Dit houdt mede verband met de groei van de wereldeconomie. De inflatie in Nederland is laag. Het risico op deflatie blijft aanwezig, hoewel de Europese Centrale Bank heeft aangegeven dat zij alle beschikbare middelen zal inzetten om verdere daling van de inflatie tegen te gaan. De arbeidsmarkt reageert met enige vertraging op het herstel waardoor pas op termijn de werkloosheid licht zal dalen. Rentevisie De tarieven in de gelden kapitaalmarkt bevinden zich op een historisch laag niveau. De algemene verwachting is dat de korte-termijntarieven zich gedurende 2015 op het huidige niveau zullen handhaven. De 10-jaars tarieven zullen naar het zich laat aanzien een stijging van circa 0,5% vertonen.

7

Bron: Thésor, Rabobank, NV Bank Nederlandse Gemeenten, CPB.

153

154

Paragraaf Bedrijfsvoering Doel 1:

De omvang en kwaliteit van de organisatie van de provincie Zuid-Holland moet in overeenstemming zijn met het door ons voorgestane takenpakket. De provincie werkt aan een op de uitvoering gerichte organisatie die effectief en efficiënt is.

Taken bij doel 1

(Effect)indicator

1. Omvang in overeenstemming met takenpakket

1.1

2. Werken aan een op de uitvoering gerichte organisatie die effectief en efficiënt is

2.1 2.2

3. Kwaliteit dienstverlening in overeenstemming met takenpakket

3.1

3.2

3.3

Structurele vermindering omvang organisatiekosten (cumulatief in mln €) Percentage bedrijfsvoering Verbeteren effectiviteit organisatie Klanttevredenheid gemeten in IPO-verband externe dienstverlening Kwaliteit dienstverlening gemeten in IPO-verband op 5-puntsschaal Afhandeling facturen binnen 30 dagen in %

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

2011

-20,0

-20,0

-20,0

-20,0

33 1

32 1,1

32 1,1

32 1,1

32 1,1

6,8

-

7,0

-

7,0

3,4

-

3,8

-

3,8

85

PM

PM

PM

Toelichting op indicatoren 1.1 Structurele vermindering omvang organisatiekosten De politiek-bestuurlijke keuzes uit het Hoofdlijnenakkoord zijn leidend voor de taken die de provincie oppakt: er moet sprake zijn van een door de politiek (Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten) gelegitimeerde opdracht. Focus op de kerntaken en daarbinnen focus op die zaken waar een provinciaal belang of noodzaak aan de orde is. De producten die de provincie levert voldoen aan de door de maatschappij gewenste kwaliteit. Deze ambitie in het Hoofdlijnenakkoord wordt in het programma 'Focus met Ambitie' (FmA) uitgewerkt, waarbij personele en organisatorische kosten en kosten voor externe inhuur eveneens worden verminderd. De financiële doelstelling van Focus met Ambitie is om door focus op de kerntaken en efficiëntere bedrijfsvoering per 1 januari 2015 de structurele taakstellingen personeel en organisatie (€ 10,0 mln) en externe inhuur (€ 10,0 mln) gerealiseerd te hebben. Conform de doelstelling wordt verwacht dat de gehele taakstelling op organisatiekosten in het komend jaar daadwerkelijk zal worden gerealiseerd. Formatie en dekking loonkosten Formatie Dekking (x € 1 mln)

2014 1.629 117,3

2015 1.625 115,1

2016 1.584 111,2

2017 1.584 111,0

2018 1.584 111,0

De formatie 2015 van de provincie Zuid-Holland is ten opzichte van 2014 per saldo afgenomen met 4 fte (van 1.629 fte naar 1.625 fte). De formatie is gekrompen met 63 fte, onder andere als gevolg van uitvoering van de reorganisatie in het kader van FmA (57 fte). Ook is in de raming voor 2015 al rekening gehouden met effecten op de ondersteuning als gevolg van de decentralisatie jeugdzorg in 2016. Er is een toename van de formatie van 59 fte als gevolg van ontwikkelingen in taken (40 fte). Dit betreft onder andere de overkomst van de dienst Landelijk Gebied (DLG) naar de provincies, waarvoor de provincies gecompenseerd worden via het Provinciefonds. Verder is er sprake van intensiveringen ten aanzien van onder andere de wetten Openbaar Bestuur en Bibob (8 fte). Tot slot is er incidenteel materieel budget ingezet voor tijdelijke formatie (11 fte). In de meerjarenraming (2016) is rekening gehouden met een structurele vermindering van 17 fte als gevolg van de decentralisatie jeugdzorg en afbouw van 23 fte als gevolg van de vorming van de regionale uitvoeringsdiensten. Verder heeft een deel van de formatie een tijdelijk karakter. Zo wordt de formatie DLG conform het inpassingsplan de komende jaren deels afgebouwd. Deze afbouw is nog niet in de formatie verwerkt, in afwachting van de definitieve besluitvorming.

155

2.1 Percentage bedrijfsvoering Uitvoering van het programma Focus met Ambitie leidt ertoe dat de organisatie kleiner wordt. In de loop van 2015 zal het percentage ‘ondersteuning organisatie’ naar verwachting op een stabiel niveau van 32% komen. 2.2 Verbeteren effectiviteit organisatie De effectiviteit van de organisatie zal toenemen naar 1.1. 3.1 en 3.2 Klanttevredenheid en Kwaliteit Dienstverlening In 2015 worden de aanbevelingen uit het Klanttevredenheidsonderzoek uit 2014 ten uitvoer gebracht. De eerste meting van de resultaten zal in 2016 plaatsvinden. 3.3 Percentage afhandeling facturen binnen 30 dagen Als prestatie-indicator voor het betaalgedrag van de provincie Zuid-Holland is tot op heden de gemiddelde betaaltermijn voor de afhandeling van facturen gehanteerd. Voorgesteld wordt deze prestatie-indicator met ingang van 2015 aan te passen naar het percentage facturen betaald binnen 30 dagen omdat dit een betere indicatie geeft voor het aantal facturen dat tijdig wordt betaald. Als norm voor 2015 wordt 85% voorgesteld. Verdere invulling van de norm voor de jaren 2016 e.v. volgt na nader onderzoek naar het proces en de mogelijke verbeteringen.

Doel 2:

De provincie voert een duurzaam inkoop- en aanbestedingsbeleid

Taken bij doel 2

(Effect)indicator

1. Het voeren van een duurzaam inkoop- en aanbestedingsbeleid

1.1 Duurzaam inkopen als randvoorwaarde in de organisatie verankerd (voor nationale en Europese aanbestedingen)

Nulmeting

2015

2016

2017

2018

100

100

100

100

100

Toelichting op indicatoren 1.1 Duurzaam inkoop- en aanbestedingsbeleid Duurzaamheid is een regulier onderdeel van de bedrijfsvoering. In 2009 is de deelnameverklaring Duurzaam Inkopen ondertekend, met als uitgangspunt 100% duurzaamheid in alle nieuwe inkoop- en aanbestedingstrajecten volgens de minimumeisen uit de duurzaamheidcriteria van expertisecentrum PIANOo. Er zijn ontwikkelingen om verder te gaan dan het oorspronkelijke uitgangspunt.

156

Paragraaf Duurzaamheid De Paragraaf Duurzaamheid maakt sinds de Begroting 2010 onderdeel uit van de begrotingscyclus. De paragraaf Duurzaamheid is een weergave van een selectie van doelen die in de begroting staan. Bij het opstellen van deze paragraaf is een balansbenadering gebruikt. Concreet gaat het om het vinden van een balans tussen sociaalculturele, ecologische en economische ontwikkeling (People, Planet en Profit). Per saldo wordt een evenwicht nagestreefd. Met het hanteren van deze balansbenadering wordt aangesloten bij de algemeen gangbare definitie van duurzaamheid, waarbij duurzame ontwikkeling aansluit op de behoeften van het heden zonder de behoeften elders of van toekomstige generaties in gevaar te brengen. De nadruk in deze paragraaf ligt op politieke doelen uit het Hoofdlijnenakkoord die een relatie kunnen hebben met duurzaamheid. Bij het bereiken van deze doelen is duurzaamheid geen doel op zich, maar een aspect dat meegenomen kan worden. Er is gezocht naar de balans tussen een consistente paragraaf Duurzaamheid en een presentatie van actuele maatschappelijke doelen van dit college. Diverse ontwikkelingen zullen zich de komende decennia niet meer primair kenmerken door groei. Daarbij komt sturing op kwaliteit meer centraal te staan. Er is gekozen voor doelen en effectindicatoren:  waarop het provinciale beleid duidelijk invloed heeft;  waarbij sprake is van een afweging tussen ‘People, Planet en Profit’. De prestaties van de provincie worden zichtbaar door het tonen van de voortgang op de geselecteerde indicatoren. Het doelbereik wordt ook zichtbaar gemaakt in een diagram; deze zal in de Jaarrekening 2015 gepresenteerd worden. Uit de begroting zijn de volgende doelen geselecteerd met bijbehorende effectindicatoren. Thema

Maatschappelijk doel

Effectindicator

Toelichting

Water

Zuid-Holland veilig tegen overstromingen

Aantal inwoners dat getroffen In het kader van waterveiligheid zet de provincie wordt door overstromingen als de duurzame versterking van de dijken gevolg van het falen van een onverminderd voort. waterkering en waarbij de schade nul is

Water

Voldoende schoon en zoet Aantal (en percentage van) KRW- In de provinciale verordening worden de regels water waterlichamen dat aan de KRW- voor de kwaliteit van gronden oppervlaktewater doelen voldoet vastgelegd.

Recreatie

Toename recreatie in het Procentuele jaarlijkse groei van groen binnen de provincie recreatieplaatsen in Zuid-Holland

Recreatie biedt ruimte voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Door groene recreatie worden stad en land op een duurzame manier verbonden.

Natuur

Behoud van biodiversiteit

Ontwikkeling natuurkwaliteit in Zuid-Holland

De duurzame aanleg, inrichting en beheer van de Ecologische Hoofdstructuur is erop gericht biodiversiteit te behouden.

Mobiliteit

Adequaat regionaal vervoersaanbod

Procentuele jaarlijkse groei in aantal reizigerskilometers in provinciale busconcessies

Er wordt gestreefd naar het handhaven van het huidige niveau. Gezien de bezuinigingen op de BDU is dit een ambitieuze doelstelling.

Gezondheid

Beter leefmilieu met minder hinder

Procentuele jaarlijkse afname van het aantal blootgestelden boven de grenswaarden luchtkwaliteit in Zuid-Holland

Goede luchtkwaliteit is een essentiële voorwaarde voor een duurzame leefomgeving. De provincie heeft hier een wettelijke verantwoordelijkheid.

Economie

Een sterke regionale economie


In het kader van ruimtelijke kwaliteit zetten Gedeputeerde Staten deze collegeperiode in op herstructurering van bedrijventerreinen.

Energie

Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland

Jaarlijkse toename van het aantal De provincie faciliteert via haar ruimtelijk toegevoegde megawatt instrumentarium initiatieven voor duurzame gerealiseerde windenergie energieopwekking, zoals wind, zon, waterkracht, biomassa en aardwarmte.

Cultuur

Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed

Barometer culturele kwaliteit

157

Het is van belang dat ook toekomstige generaties kunnen genieten van cultureel historisch erfgoed, zoals molens en landgoederen Daarom zet de provincie zich in voor behoud van dit erfgoed.

Effectindicator

nulmeting

2015

2016

2017

2018

0

0

0

0

0

4 (3%)

10 (8%)

PM

PM

PM

131.000

5%

6%

3%

1%

100

100

100

105

110

280 miljoen kilometer

1%

2%

3%

4%

81.000 (2009)

70% (56.700)

0%

0%

0%


75

150

PM

PM

PM

Jaarlijkse toename van het aantal toegevoegde megawatt gerealiseerde windenergie

250

350

375

400

425

Barometer culturele kwaliteit conform meetinstrument Tympaan Instituut

100

110

115

115

115

Aantal inwoners dat getroffen wordt door overstromingen als gevolg van het falen van een waterkering en waarbij de schade nul is Aantal (en percentage van) KRWwaterlichamen dat aan de KRW-doelen voldoet Procentuele jaarlijkse groei van recreatieplaatsen in Zuid-Holland Ontwikkeling natuurkwaliteit Zuid-Holland op basis van Alterrasystematiek (index ten opzichte van 2010) Procentuele jaarlijkse groei in aantal reizigerskilometers in provinciale busconcessies Procentuele jaarlijkse afname van het aantal blootgestelden boven de grenswaarden luchtkwaliteit in ZuidHolland

158

Paragraaf Verbonden Partijen Inleiding Verbonden partijen zijn privaat- of publiekrechtelijke organisaties, waarin de provincie een bestuurlijk en financieel belang heeft. Het aangaan van banden met (verbonden) partijen komt voort uit het publiek belang. Voorbeelden van verbonden partijen zijn deelnemingen in vennootschappen (NV, BV), verenigingen, stichtingen en gemeenschappelijke regelingen (GR). Het beleidskader deelnemingen is vastgelegd in de Beleidsnota Verbonden Partijen 2013-2016. Vanwege de bestuurlijke, beleidsmatige en/of financiële belangen en mogelijke risico’s dient op grond van het BBV en de Wet gemeenschappelijke regeling de paragraaf Verbonden Partijen opgenomen te worden in de begroting en rekening. Naast de wettelijk verplichte informatie is per verbonden partij aangegeven wie de vertegenwoordigende gedeputeerde is en welke rol hij of zij vervult (opdrachtgever of eigenaar). Register verbonden partijen Alvorens het analyseoverzicht en het register van de verbonden partijen weer te geven, volgt eerst een aantal definities die gebruikt zijn voor het cijfermateriaal. Deze definities zijn opgenomen omdat vooruitlopende op de aanpassing van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) een aantal nieuwe kengetallen bij de individuele verbonden partijen zijn opgenomen. Verbonden partij Verbonden partijen zijn privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de provincie een bestuurlijk en financieel belang heeft (artikel 1 BBV). Een bestuurlijk belang houdt in dat de provincie op enigerlei wijze zeggenschap heeft. Een financieel belang betekent dat de provincie financiële middelen ter beschikking heeft gesteld, die ze kwijt is in geval van faillissement van de organisatie. Een verbonden partij kan een deelneming zijn in de zin van art. 379, boek 2 BW, dat wil zeggen een participatie in een kapitaalvennootschap, maar het kan ook een deelneming in een vereniging, stichting, gemeenschappelijke regeling of andere publiek- en privaatrechtelijke rechtsvormen betreffen. Omzet Het totaal aan alle (incidentele) baten van de verbonden partij. Resultaat Betreft resultaat na bestemming. Provinciale deelnemersbijdrage De jaarlijkse deelnemersbijdrage ten behoeve van de uitvoering van provinciale taken en/of ter dekking van het (exploitatie)tekort van de verbonden partij. Waardering aandelenpakket Het aandelenbezit van de provincie wordt aangemerkt als deelneming (art. 1, lid e, BBV) en tevens als verbonden partij (art.1, lid b, BBV). Waardering gebeurt tegen verkrijgingsprijs (art. 63 lid 1, BBV). Ingeval sprake is van een duurzame waardevermindering gebeurt waardering tegen de (lagere) marktwaarde (art. 65, lid 2, BBV). Voor de beoordeling of sprake is van een duurzame waardevermindering kunnen diverse indicatoren worden gehanteerd. Ingeval van een going concern wordt de intrinsieke waarde van de aandelen of de marktwaarde over meerdere jaren in ogenschouw genomen en afgezet tegen reeds bekende toekomstige ontwikkelingen. Intrinsieke waarde van het aandelenkapitaal De intrinsieke waarde van het provinciaal aandeel wordt berekend door de totale intrinsieke waarde van het gestorte aandelenkapitaal te delen door het aantal aandelen dat de provincie bezit.

159

Eigen vermogen Onder eigen vermogen wordt verstaan de algemene reserves en de verschillende bestemmingsreserves. Vreemd vermogen Onder vreemd vermogen wordt verstaan leningen en/of waarborgen. Algemene reserve Een reserve die onderdeel uitmaakt van het eigen vermogen en als belangrijkste functie heeft het vormen van een buffer voor financiële tegenvallers. Overige reserve Een reserve die onderdeel uitmaakt van het eigen vermogen en waaraan het bestuur een bepaalde bestemming heeft gegeven (bestemmingsreserve). Deze reserves dienen om ongewenste financiële schommelingen op te vangen. Beschreven risico’s Risico’s zoals door verbonden partijen zijn opgenomen in de risicoparagraaf van de desbetreffende verbonden partij. Weerstandsvermogen De beschikbare weerstandscapaciteit gedeeld door de financiële omvang van de geïdentificeerde risico’s. Hieruit volgt een kengetal waarmee tot uitdrukking wordt gebracht in welke mate de verbonden partijen in staat zijn om de financiële gevolgen van risico’s op te vangen. Een weerstandsvermogen van 1 wordt als voldoende beschouwd. Gronden en terreinen Gronden en terreinen in eigendom van de verbonden partij die tegen de boekwaarde staan opgenomen op de balans (materiële vaste activa). Wijzigingen Er gaat zich in 2015 een aantal wijzigingen bij verbonden partijen voordoen. Dit zijn de opschalingen en samenvoegingen van vier bestaande natuuren recreatieschappen naar twee nieuwe schappen. Deze natuuren recreatieschappen zijn in 2014 formeel samengevoegd en de nieuwe schappen zullen per 1 januari 2015 alle bestaande rechten en plichten overnemen, waarna liquidatie van de oude schappen kan plaatsvinden. Verder wordt de deelname aan de gemeenschappelijke regeling De Oude Rijnzone niet gecontinueerd en is de provincie Zuid-Holland per 1 januari 2015 ook geen deelnemer meer in de Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas doordat deze wordt opgeheven.

160

Verbonden partijen Aantal

Ultimo 2013 *

Ultimo 2014 *

35 partijen

31 partijen

Ultimo 2015 * 27 partijen

(bedragen zijn x € 1 mln en afgerond op 1 decimaal) Verschil en toelichting - 4 partijen

(- 2 uittredingen + 4 samenvoegingen en + 2 nieuwe (opgeschaald)

Geen deelnemer meer in de gemeenschappelijke regelingen:  De Oude Rijnzone  Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas. De volgende opschalingen vinden plaats:  Natuur- en recreatieschap Grevelingen met Haringvliet  Natuur- en recreatieschap Krimpenerwaard met Reeuwijkse Plassen. Nieuw opgeschaalde natuuren recreatieschappen:  Natuur- en recreatieschap Groenalliantie en omstreken (per 1 mei 2014)  Natuur- en recreatieschap Zuidwestelijke Delta (per 1 juli 2014). Totaal bedrag

€ 91,1

€ 110,8

€ 105,8 - € 5,0 De daling wordt voornamelijk veroorzaakt door de afname van de deelnemersbijdrage bij de omgevingsdiensten (programma 2) in verband met een wettelijke taakverschuiving van de zogenaamde VVGB-bedrijven naar de gemeenten. Verder is de intrinsieke waarde van de aandelen van de Proav N.V., ROM-D CV en ONW CV gedaald, maar die van de BNG flink in waarde toegenomen.

Programma 1 Groen en Water

€ 5,4

€ 5,1

€ 4,9 - € 0,2 De daling heeft te maken met de uittreding uit de gemeenschappelijke regeling Grondwateronttrekking Delft in 2014. Hierdoor hoeft in 2015 geen jaarbijdrage meer te worden voldaan. Verder hebben minimale verschuivingen in de deelnemersbijdrage van de provincie aan de natuuren recreatieschappen plaatsgevonden.

Programma 2 Mobiliteit en Milieu

€ 43,2

€ 43,4

€ 38,0 - € 5,4 De provinciale bijdrage is met circa 12% gedaald. Dit heeft te maken met de verschuiving van de VVGB-taak van de provincie naar de gemeente. Er heeft een uitname uit het Provinciefonds plaatsgevonden, die naar het Gemeentefonds is gegaan.

Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie

€ 12,2

€ 30,2

€ 29,1 - € 1,1 De intrinsieke waarde van de diverse aandelenpakketten is gedaald. Zo is de waarde van de aandelen in de Proav N.V. met circa € 0,6 mln afgenomen. De waarde van de aandelen in de ROM-D CV is met bijna € 0,4 mln afgenomen en in ONW CV is het aandelenpakket met € 0,2 mln gedaald.

Programma 4 Bestuur en Samenleving

€ 1,2

€ 1,2

€ 1,2 De totale bijdrage is niet gewijzigd.

Programma 5 Integrale Ruimtelijke Projecten

€ 1,9

€ 1,9

€ 1,7 - € 0,2 De daling in de bijdrage heeft te maken met de opheffing van de Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas en de uittreding van de provincie uit de gemeenschappelijke regeling De Oude Rijnzone per 1 januari 2015. Hierdoor waren geen deelnemersbijdragen meer verschuldigd.

161

Verbonden partijen Programma 6 Middelen

Ultimo 2013 *

Ultimo 2014 *

€ 27,4

€ 29,0

Ultimo 2015 *

(bedragen zijn x € 1 mln en afgerond op 1 decimaal) Verschil en toelichting

€ 32,0 + € 3,0 De intrinsieke waarde van de aandelen BNG zijn met bijna € 3,0 mln gestegen door toename van het eigen vermogen.

* De deelnemersbijdrage ultimo 2013/2014/2015 in dit overzicht is gebaseerd op de begrotingen van de gemeenschappelijke regelingen van het betreffende jaar. De intrinsieke waarde ultimo 2013/2014/2015 is gebaseerd op de jaarrekeningen van de betreffende NV/BV/CV’s 2010/2011/2012. De reden hiervan is dat bij het opstellen van de provinciale begroting recentere jaarrekeningen van deze private partijen nog niet in alle gevallen beschikbaar zijn (in de paragraaf om die reden aangegeven met n.n.t.b.: nog nader te bepalen).

Voorzieningen en reserveringen In verband met de verslechterde financiële situatie of vooruitzichten zijn bij enkele verbonden partijen voorzieningen getroffen en/of reserveringen gedaan om de financiële gevolgen in de toekomst af te dekken. De volgende (bijgestelde)voorzieningen/reserveringen zijn getroffen: Voorziening (bedragen zijn x € 1 mln en afgerond op 1 decimaal)

2012

2013

Beheer Grondwateronttrekking Delft Noord

0,9

0,2

0

Warmtebedrijf Rotterdam

1,6

1,7

1,7

RZG Zuidplas Totaal

Reservering

2014

12

12

12

14,5

13,9

13,7

2012

2013

2014

Innovation Quarter (ROM-Zuidvleugel)

0

1,1

2,2

ROM-D

0

0

1,1

Totaal

0

1,1

3,3

162

1. Groen en water

Natuur- en recreatieschappen Algemeen Programma 1 Groen en Water Er zijn in Zuid-Holland twaalf natuuren/of recreatieschappen en een Koepelschap. De toename met twee natuuren recreatieschappen ten opzichte van het voorgaande jaar heeft te maken met de opschaling die heeft plaatsgevonden. De natuuren recreatieschappen Krimpenerwaard en Reeuwijkse Plassen zijn per 1 mei 2014 opgegaan in de Groenalliantie Midden-Holland en omstreken. De natuuren recreatieschappen Grevelingen en Haringvliet zijn ook samengevoegd per 1 juli 2014 in een nieuw natuuren recreatieschap Zuidwestelijke Delta. Al de schappen dragen bij aan het beheer en onderhoud van regionale recreatiegebieden. In samenwerking met het Koepelschap of onderling zorgen deze organisaties voor een duurzaam beheer van bestaande groengebieden en het instandhouden van het buitenstedelijk groen. Daarbij wordt de balans gezocht tussen recreatie, toerisme en natuur. Hieronder volgen de visie, rechtsvorm en doel, bestuurlijk belang, activiteiten en bevoegdheden van de natuuren/of recreatieschappen. Onder het specifieke deel wordt specifiek ingegaan op de individuele schappen. Visie en beleidsvoornemens Ten behoeve van het in stand houden en ontwikkelen van recreatieve groengebieden in Zuid-Holland, neemt de provincie in tien recreatieschappen deel. Daarbij fungeert het Koepelschap Buitenstedelijk Groen als 'koepel' voor zeven recreatieschappen in de regio groot Rijnmond, waarbij een evenwichtige ontwikkeling en instandhouding van het buitenstedelijk groen wordt voorgestaan. Verder levert de provincie Zuid-Holland door participatie in (natuuren) recreatieschappen een bijdrage aan het duurzaam beheer van bestaande groengebieden.

Rechtsvorm en doel

Bestuurlijk belang

Activiteiten

Bevoegdheden

Via het Programma Toekomstig Beheer Recreatiegebieden (TBR) wordt verkend op welke wijze het toekomstig beheer door de recreatieschappen kan worden vormgegeven. Daarbij worden de bestuurlijke opschaling van de (natuuren) recreatieschappen onderzocht, de verzelfstandiging Groenservice Zuid-Holland verkend en de toekomst van de provinciale recreatiegebieden bekeken. De (natuuren) recreatieschappen zijn alle rechtspersoonlijkheid bezittende openbare lichamen, opgericht met het doel een bijdrage te leveren aan het beheer en onderhoud van regionale recreatiegebieden. De natuuren recreatieschappen hebben tot taak binnen hun gebied, in onderlinge samenhang:  Het behartigen van de bovengemeentelijke belangen van de openluchtrecreatie;  Het behartigen van de belangen van de natuurbescherming;  Het bewaren en bevorderen van de natuur en het landschapsschoon;  De zorg voor de toeristische waarden.  

Ruimtelijke inrichting van het gebied; Het verwerven en/of overnemen van eigendom, beheer en onderhoud van binnen het gebied aanwezige van belang zijnde werken en inrichtingen;  Het onderhouden en exploiteren van gronden;  Adviseren en overleg voeren over de kwaliteit van water en onderwaterbodem. Binnen de regeling ten aanzien van de belangenbehartiging waarvoor zij is getroffen en het gebied waarvoor zij geldt, kunnen bevoegdheden van regeling en bestuur worden overgedragen en toegekend, binnen de grens van art. 54 van de Wet gemeenschappelijke regeling.

163

Natuur- en/of recreatieschappen Specifiek deel

Natuur- en recreatieschap Haringvliet

Naam

(Per 1 juli 2014 Zuidwestelijke Delta) Postadres

Postbus 341, 3100 AH Schiedam

Bezoekadres

Overschieseweg 204, 3112 NB Schiedam

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam

Bestuurders en Provincie Zuid-Holland

stemaandeel

Algemeen bestuur

Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur

J.F. Weber (eigenaar-gedeputeerde)

R.A.M. van der Sande

2 x 1 stem =

R.A.M. van der Sande (vakgedeputeerde)

2/11e stemaandeel (vast stemaandeel) Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel 3 stemmen

Gemeente Hellevoetsluis

1 stem

Gemeente Nissewaard Gemeente Cromstrijen Gemeente Oostflakkee

Ieder 1 stem = totaal 5

Gemeente Middelharnis Gemeente Dirksland Gemeente Goedereede

Financieel belang PZH

Financiële kengetallen

Begroting 2012

€ 67.922

Jaarrekening 2012

€ 67.922

Begroting 2013

€ 67.858

Jaarrekening 2013

€ 67.858

Begroting 2014

€ 66.390

Gebaseerd op de Begroting 2015 Totale baten begroting (omzet)

€ 348.154

Totale deelnemersbijdrage

€ 333.922

PZH bijdrage = 20% (van het exploitatietekort)

€ 66.784

Hellevoetsluis/Nissewaard = 44,2%

€ 267.138

Overige gemeenten= 35,8%

€ 119.346

Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen

Vreemd vermogen

Resultaat na bestemming

2010

€ 292.724

€ 37.189

€ 50.899

2011

€ 278.326

€0

€ 1.048

2012

€ 265.576

€0

€ 7.579

2013

€ 284.129

€0

€ 9.090

164

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 207.142

€ 32.400

8,5

n.v.t.

Algemene reserve 2013

€ 67.897

Natuur- en recreatieschap Krimpenerwaard

Naam

(Per 1 mei 2014 Groenalliantie Midden Holland e.o.) Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam


stemaandeel

Algemeen bestuur

Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur



49% stemaandeel samen


met Krimpen aan den IJssel Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel 49% tezamen met PZH

Gemeente Krimpen aan den IJssel

Overige gemeenten totaal

Gemeente Nederlek

51% verdeeld naar

Gemeente Schoonhoven

inwonertal

Gemeente Bergambacht Gemeente Ouderkerk Gemeente Vlist



Begroting 2012

€ 1.446.885

Jaarrekening 2012

€ 1.446.885

Begroting 2013

€ 1.381.948

Jaarrekening 2013

€ 1.381.948

Begroting 2014

€ 1.264.306

Begroting 2015 Het natuuren recreatieschap Krimpenerwaard is per 1 mei 2014 samengevoegd met het natuuren recreatieschap Reeuwijkse Plassen tot de nieuwe gemeenschappelijke regeling Groenalliantie Midden-Holland e.o. Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen

Vreemd vermogen


2010

€ 1.660.659

€ 893.599

€ 150.527

2011

€ 2.194.102

€ 838.142

€ -39.817

2012

€ 2.997.746

€ 782.285

€ 365.794

2013

€ 3.379.287

€ 726.428

€ 67.406


€ 1.932.479

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 1.379.402

€ 46.700

71

€ 600.946

165

Natuur- en recreatieschap Reeuwijkse Plassen

Naam

(Per 1 mei 2014 Groenalliantie Midden Holland e.o.) Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam

Bestuurders en

Provincie Zuid-Holland

stemaandeel Algemeen bestuur

Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur



3 x 1 stem =


3/15e stemaandeel

R.A. Janssen

Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel Elke gemeente heeft 3

Gemeente Boskoop

stemmen met een gelijke

Gemeente Gouda

weging

Gemeente Bodegraven-Reeuwijk Gemeente Waddinxveen



Begroting 2012

€ 151.140

Jaarrekening 2012

€ 151.140

Begroting 2013

€ 280.900

Jaarrekening 2013

€ 280.900

Begroting 2014

€ 285.226

Begroting 2015 Het natuuren recreatieschap Reeuwijkse Plassen is per 1mei 2014 samengevoegd met het natuuren recreatieschap Krimpenerwaard tot de nieuwe gemeenschappelijke regeling Groenalliantie. Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen

Vreemd vermogen


2010

€ 1.933.942

€0

€ 119.179

2011

€ 1.744.305

€0

€ 98.728

2012

€ 1.485.858

€0

€ 22.186

2013

€ 1.195.733

€0

€ 20.472


€ 366.590

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 808.671

€ 28.160

42

€ 372.970

Naam

Recreatieschap Dobbeplas

Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam

Bestuurders en stemaandeel

Provincie Zuid-Holland Algemeen bestuur

Dagelijks bestuur

166

Algemeen bestuur


2 x 2 stemmen=



e

4/12 stemaandeel Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel 4 x 2 stemmen

Gemeente Pijnacker-Nootdorp


Begroting 2012

€ 298.427

Jaarrekening 2012

€ 269.453

Begroting 2013

€ 247.968

Jaarrekening 2013

€ 262.098

Begroting 2014

€ 270.058



€ 375.330


€ 339.556


€ 271.645

Pijnacker-Nootdorp = 20%

€ 67.911


Vreemd vermogen


2010

€ 227.805

€0

€ 77.354

2011

€ 307.312

€0

€ - 499

2012

€ 417.372

€0

€ 3.658

2013

€ 440.666

€0

€ 21.370


Naam

€ 99.364

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 319.932

€ 20.000

21

n.v.t.

Recreatieschap Grevelingen (Per 1 juli 2014 Zuidwestelijke Delta)

Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam


Algemeen bestuur


Dagelijks bestuur


J.F. Weber

1 x 3 stemmen = 3/10e stemaandeel Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel 1 x 2 stemmen =

Provincie Zeeland

2/10e stemaandeel 5 x 1 stem =

Gemeente Goeree-Overflakkee

5/10e stemaandeel

Gemeente Schouwen-Duiveland

167



Begroting 2012

€ 293.580

Jaarrekening 2012

€ 293.580

Begroting 2013

€ 292.356

Jaarrekening 2013

€ 292.356

Begroting 2014

€ 291.938


€ 3.982.615


€

467.100

PZH bijdrage = 62,5% (van het exploitatietekort)

€

291.938

Provincie Zeeland € 116.775 = 25%

€

116.775

€

58.388

Gemeente Goeree-Overflakkee

totaal = 12,5%

Gemeente Schouwen-Duiveland Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen

Vreemd vermogen


2010

€ 11.165.064

€ 500

€ 331.647

2011

€ 10.766.889

€0

€ 234.531

2012

€ 10.329.322

€ 500

€ 127.672

2013

€ 10.116.232

€0

€ 118.101

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 8.873.231

€ 642.000

16

n.v.t.


€ 1.124.900

Naam

Recreatieschap IJsselmonde

Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam

Bestuurders en Stemaandeel


Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur



2 x 1 stem =


2/14e stemaandeel Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel Alle gemeenten hebben

Gemeente Rotterdam

ieder 2 x 1 stem

Gemeente Albrandswaard Gemeente Barendrecht Gemeente Ridderkerk Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Gemeente Zwijndrecht


Begroting 2012

€ 630.333

Jaarrekening 2012

€ 630.333

Begroting 2013

€ 607.831

Jaarrekening 2013

€ 607.831

Begroting 2014

€ 606.863

168



€ 5.164.755

Totale deelnemersbijdragen

€ 2.803.255


€

Rotterdam = 45%

€ 1.261.465

560.651

Albrandswaard Barendrecht Hendrik-Ido-Ambacht

totaal = 35%

€ 981.139

Ridderkerk Zwijndrecht Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen

Vreemd vermogen


2010

€ 2.517.233

€ 2.557.426

€ 171.930

2011

€ 3.406.191

€ 2.257.873

€ 279.207

2012

€ 3.768.938

€ 1.958.315

€ 242.076

2013

€ 4.497.773

€ 1.666.757

€ 516.401

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 2.060.371

€ 146.730

27

€ 1.638.547


€ 1.921.002

Naam

Koepelschap Buitenstedelijk Groen

Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur



2 x 1 stem =



Gemeenten

en stemaandeel 2 x 1 stem

Gemeente Rotterdam

Iedere gemeente

Gemeente Albrandswaard

1 x 1 stem

Gemeente Barendrecht Gemeente Bernisse Gemeente Brielle Gemeente Capelle aan den IJssel Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Gemeente Hellevoetsluis Gemeente Krimpen aan den IJssel Gemeente Maassluis Gemeente Ridderkerk

169

Gemeente Schiedam Gemeente Spijkenisse Gemeente Vlaardingen Gemeente Westvoorne Gemeente Zwijndrecht Financieel belang PZH


Begroting 2012

€ 222.863

Jaarrekening 2012

€ 222.863

Begroting 2013

€ 213.726

Jaarrekening 2013

€ 213.726

Begroting 2014

€ 213.512


€ 429.200


€ 429.200


€ 214.600

Gemeenten = 50%

€ 214.600


Vreemd vermogen


2010

€ 137.822

€0

€ 25.686

2011

€ 262.281

€0

€ 16.929

2012

€ 283.736

€0

€ 44.651

2013

€ 300.709

€0

€ 20.460

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 62.983

€ 7.600

37

n.v.t.


€ 217.266

Naam

Recreatieschap Midden-Delfland

Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur



2 x 1 stem =


e


Gemeenten


Ministerie van ELI (uitgetreden per 1-1-2013) Gemeente Delft Gemeente Vlaardingen

Alle gemeenten

Gemeente Midden-Delfland

1 x 1 stem

Gemeente Vlaardingen Gemeente Schiedam Gemeente Westland Gemeente Maassluis 170

Gemeente Rotterdam Financieel belang PZH


Begroting 2012

€ 549.763

Jaarrekening 2012

€ 549.763

Begroting 2013

€ 541.382

Jaarrekening 2013

€ 541.382

Begroting 2014

€ 562.242


€ 6.313.027


€ 3.459.195

PZH bijdrage = 32% (van het resterende

€

609.488

exploitatietekort na aftrek van de bijdrage van LNV en gemeente Westland) Gemeenten = 37,4 %

€ 1.293.411

Ministerie LNV = 45 % (Voornemen tot uittreden. Afkoopsom loopt € 1.556.296 procedure over) Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen

Vreemd vermogen


2010

€ 9.970.275

€ 267.500

€ 297.256

2011

€ 9.193.553

€ 229.287

€

2012

€ 8.503.990

€ 193.073

€ -100.065

2013

€ 8.292.728

€ 154.857

€ 273.391

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 7.022.020

€ 138.676

58

Geen boekwaarde


€ 997.317

Naam

Recreatieschap Rottemeren

Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur



2 x 1 stem=


2/8e stemaandeel

R.A. Janssen

Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel Ieder gemeente

Gemeente Rotterdam

2 x 1 stem

Gemeente Lansingerland Gemeente Zuidplas


- 9.380

Begroting 2012

€ 503.529

Jaarrekening 2012

€ 503.529

Begroting 2013

€ 522.618

Jaarrekening 2013

€ 522.618

171

Begroting 2014 Financiële kengetallen

€ 563.919


€ 5.944.870


€ 3.556.185


€

Rotterdam = 75%

€ 2.667.139

Lansingerland = 5%

€

177.809

Zuidplas = 4%

€

142.247

568.990


Vreemd vermogen


2010

€ 19.001.970

€ 3.193

€ 1.049.152

2011

€ 17.407.087

€ 7.693

€

197.855

2012

€ 16.292.903

€ 6.693

€

385.114

2013

€ 15.585.534

€

€

166.850

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 13.890.603

€ 511.150

30

€ 2.702.219


€ 1.528.081

500

Naam

Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg

Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur



2 x 1 stem =



Gemeenten

en stemaandeel Iedere gemeente

Gemeente Rotterdam

2 x 1 stem

Gemeente Rozenburg Gemeente Spijkenisse Gemeente Bernisse Gemeente Brielle Gemeente Hellevoetsluis Gemeente Westvoorne



Begroting 2012

€ 387.742

Jaarrekening 2012

€ 387.742

Begroting 2013

€ 367.154

Jaarrekening 2013

€ 367.154

Begroting 2014

€ 390.323


€ 3.629.496

172


€ 2.537.709


€

Rotterdam = 52,62%

€ 1.335.343

Overige gemeenten = 32,38%

€

380.656 821.710


Vreemd vermogen


2010

€ 4.224.106

€ 3.420.627

€ 230.170

2011

€ 3.764.599

€ 3.205.824

€ 216.925

2012

€ 3.339.608

€ 2.983.890

€ 169.813

2013

€ 2.735.215

€ 2.767.982

€ 109.583

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 1.688.953

€ 265.345

10

€ 1.064.445


€ 936.679

Naam

Parkschap Nationaal Park De Biesbosch

Postadres

Postbus 8, 3300 AA Dordrecht

Bezoekadres E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

078-7704138

Vestigingsplaats

Dordrecht


Algemeen bestuur


Dagelijks bestuur


J.F. Weber

1 x 1 stem = 1/3e stemaandeel (compartiment ZH) Andere deelnemers

Gemeenten


Dordrecht

1 x 1 stem

Sliedrecht


Begroting 2012

€ 397.549

Jaarrekening 2012

€ 397.547

Begroting 2013

€ 405.113

Jaarrekening 2013

€ 405.113

Begroting 2014

€ 407.180



€ 3.016.467

Totale deelnemersbijdragen met verdeelsleutel voor de

€ 1.623.299

compartimenten Hollandschap en Brabantschap PZH bijdrage = 25% (van het exploitatietekort)

€

Dordrecht = 87,5% van het restant

€ 1.065.290

Sliedrecht = 12,5% van het restant

€

Voor compartiment bestuursondersteuning dragen twee provincies 25% bij en het restant wordt gedragen door gemeenten 173

405.825 152.184


Vreemd vermogen


2010

€ 518.361

€ 1.450.923

€ - 9.346

2011

€ 769.414

€ 1.239.859

€ 19.441

2012

€ 675.157

€ 1.028.795

€ 94.257

2013

€ 680.006

€

€ 4.850

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 315.629

--

--

€ 302.425


€ 364.376

817.731

Naam

Natuur- en recreatieschap Zuidwestelijke Delta (Per 1 juli 2014)

Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam


Stemaandeel

Algemeen bestuur

Algemeen bestuur

Dagelijks bestuur



1 stem Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel Provincie Zuid-Holland Provincie Zeeland Gemeente Bernisse Ieder 1 stem

Gemeente Cromstrijen Gemeente Goeree-Overflakkee Gemeente Hellevoetsluis Gemeente Schouwen-Duiveland Begroting 2014


Nog niet vastgesteld


n.n.b.

Totale deelnemersbijdrage PZH bijdrage = ? % (van het exploitatietekort) Provincie Zeeland Gemeenten Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen


n.v.t.

Vreemd vermogen


Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

174

Naam

Natuur- en recreatieschap Groenalliantie Midden Holland e.o. (Per 1 mei 2014)

Postadres


Bezoekadres


E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-298 10 10

Vestigingsplaats

Schiedam


Stemaandeel

Algemeen bestuur

Algemeen bestuur

Dagelijks bestuur



1 stem Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel Gemeente Alphen aan den Rijn Gemeente Bodegraven-Reeuwijk Gemeente Bergambacht Gemeente Gouda Gemeente Krimpen aan den IJssel

Ieder 1 stem

Gemeente Nederlek Gemeente Ouderkerk Gemeente Schoonhoven Gemeente Vlist Gemeente Waddinxveen. Begroting 2014


Nog niet vastgesteld


n.n.b.

Totale deelnemersbijdrage PZH bijdrage = ?% (van het exploitatietekort) Provincie Zeeland Gemeenten Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen


n.v.t.

Vreemd vermogen


Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

175

2. Mobiliteit en milieu

Wegschap Tunnel Dordtse Kil Algemeen Het wegschap Dordtse Kil beheert en exploiteert de toltunnel tussen Dordrecht en ’s-Gravendeel evenals de aansluitende wegen. De Kiltunnel is sinds 1 oktober 1977 de belangrijkste oeververbinding tussen de Hoeksche Waard en het Eiland van Dordrecht. De N217 leidt door de Kiltunnel en sluit aan de Dordtse zijde aan op de industrieterreinen, de A16 en de N3. Hieronder volgen de visie, rechtsvorm en het doel, bestuurlijk belang en de activiteiten en bevoegdheden van het wegschap. Na het algemene deel volgt het specifieke deel. Visie en beleidsvoornemens De Kiltunnel vormt een belangrijke schakel in de ontsluiting van het woon- en werkgebied van de betrokken gemeenten. Het wegschap draagt op deze wijze bij aan het optimaliseren van weg-, vaarwegen fietsinfrastructuur. Rechtsvorm en doel De gemeenschappelijke regeling Wegschap Tunnel Dordtse Kil is een rechtspersoonlijkheid bezittend openbaar lichaam, opgericht met het doel het beheren en exploiteren van een niet-openbare toltunnel en de aansluitende wegverbindingen. Bestuurlijk belang De toltunnel vormt een belangrijke schakel in de ontsluiting van het woon- en werkgebied van de gemeenten Dordrecht, Binnenmaas, Strijen en ‘s-Gravendeel. In het kader van de integrale bereikbaarheid draagt het wegschap bij in het optimaliseren van weg-, vaarwegen fietsinfrastructuur. Activiteiten Het openbaar lichaam verwezenlijkt zijn taakstelling door:  De financiële middelen voor aanleg, onderhoud en exploitatie bijeen te brengen;  De tunnel toegankelijk te stellen voor elke verkeersdeelnemer die tegen betaling gebruik wil maken van de tunnel;  Het heffen van tolgelden tot zodanige bedragen dat een rendabele exploitatie van de tunnel gewaarborgd wordt. Bevoegdheden Binnen de regeling ten aanzien van de belangenbehartiging waarvoor zij is getroffen en het gebied waarvoor zij geldt, kunnen bevoegdheden van regeling en bestuur worden overgedragen en toegekend, binnen de grens van art. 54 van de Wet gemeenschappelijke regeling.

176

Specifiek deel

Naam

Wegschap Dordtse Kil

Postadres

Postbus 348, 3300 AH Dordrecht

Bezoekadres

Provincialeweg 43 nr. 102

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

078-6540849

Vestigingsplaats

Dordrecht


Stemaandeel

Algemeen bestuur

Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur

R.A.M. van der Sande (eigenaar-

Mw. I.G.M. de Bondt

2 x 3 stemmen=

gedeputeerde)

6/14e stemaandeel

Mw. I.G.M. de Bondt (vakgedeputeerde)

Andere deelnemers

Gemeenten


Gemeente Dordrecht

2 x 1 stem

Gemeente Binnenmaas

2 x 1 stem

Gemeente Strijen


Begroting 2012

€ 387.500

Jaarrekening 2012

€ 387.500

Begroting 2013

€ 387.500

Jaarrekening 2013

€ 387.500

Begroting 2014

€ 387.500



€ 7.840.000


€

775.000


€

387.500

Dordrecht = 42% garantenbijdrage

€

325.500

Binnenmaas = 6%

€

46.500

Strijen = 2%

€

15.500


Vreemd vermogen


2010

€ -11.220.000

€ 52.983.000

€ 1.211.273

2011

€ -9.617.000

€ 49.412.000

€ 1.602.309

2012

€ -8.164.000

€ 46.378.000

€ 1.453.000

2013

€ -6.956.000

€ 43.879.000

€ 1.206.763


€ - 11.848.586

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 3.685.446

0

0

n.v.t.

177

Regionale omgevingsdiensten Algemeen deel Er zijn in Zuid-Holland vijf regionale uitvoeringsdiensten opgericht, de zogenaamde RUD’s, die de deelnemende gemeenten en de provincie ondersteunen en adviseren bij de uitvoering van taken op het gebied van omgevingsrecht, vergunningverlening, toezicht en handhaving op grond van de in art. 5.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten. Hieronder volgen de visie, rechtsvorm en doel, bestuurlijk belang, activiteiten en bevoegdheden van de omgevingsdiensten. Na het algemene deel volgt het specifieke deel. Visie en beleidsvoornemens De provincie Zuid-Holland heeft van het Rijk de regierol gekregen om samen met gemeenten en bestaande milieudiensten vijf regionale uitvoeringsdiensten (RUD’s) op te richten. Deze RUD’s houden zich bezig met de uitvoering van complexe en bovengemeentelijke milieutaken en hebben tot doel de kwaliteit van de dienstverlening aan burgers en bedrijven te verbeteren. De provincie blijft wel verantwoordelijk voor een integrale beleidsontwikkeling op het gebied van milieu en bodem. De provincie voert de regie op de beleidsuitvoering door beleidsprogrammering en monitoring. De omgevingsdiensten voeren wettelijke, provinciale milieutaken uit en geven invulling op het milieuterrein aan het Hoofdlijnenakkoord 2012-2015 van het college van Gedeputeerde Staten 'Zuid-Holland verbindt en geeft ruimte'. De in programma 2 Mobiliteit en Milieu van de Begroting 2013 opgenomen prioriteiten en doelen vormen het uitgangspunt bij het opstellen van de provinciale werkplannen 2013 van de omgevingsdiensten.

Rechtsvorm en doel

Bestuurlijk belang

Activiteiten

Daarbij beperkt de overheid zich steeds meer tot kerntaken en wil deze taken beter uitvoeren: eenvoudiger, efficiënter, effectiever. Vanuit deze visie opereren ook de omgevingsdiensten. De omgevingsdiensten zijn rechtspersoonlijkheid bezittende openbare lichamen, opgericht met het doel het ondersteunen van de deelnemers bij de uitvoering van hun taken op het gebied van het omgevingsrecht, alsmede de taken op het terrein van vergunningverlening, handhaving en toezicht op grond van de in art. 5.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten. De omgevingsdiensten voeren (provinciale en gemeentelijke) wettelijke taken uit binnen het omgevingsrecht en op het gebied van omgevingsbeheer, behandelen klachten van burgers en meldingen van bedrijven en ondersteunen de provincie als opdrachtgever op duurzame ruimtelijke ontwikkeling en beheer. Daarnaast voert zij incidentele en additionele opdrachten uit voor de provincie. Structurele taken: Aanvullende taken:  Reguliere (milieu)taken  Regie uitvoering Wabo-taken op gebied bouwen, reclame, inritten,  RUD-taken kappen en slopen (Briks)  Toezicht indirecte lozingen  Briks-adviezen gemeenten  Werkzaamheden in het kader van 

Besluit Brandveilig gebruik gebouwen

178

Bevoegdheden

Het namens Gedeputeerde Staten en voor zover daartoe mandaat is verleend uitvoeren van taken en bevoegdheden in het kader van vergunningverlening, toezicht en handhaving en de uitvoering van programma’s en projecten met inachtneming van met de provincie overeengekomen beleid op het gebied van de fysieke leefomgeving. Het gaat daarbij onder andere om de uitvoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en de in die wet in art. 5.1 genoemde wetten, Wet milieubeheer en de daarbij behorende uitvoeringsbesluiten, Provinciewet, Algemene wet bestuursrecht, Wet geluidhinder, Luchtvaartwet, Wet bodembescherming, Waterwet (grondwater), Flora- en Faunawet, Vuurwerkbesluit, Besluit bodemkwaliteit en Provinciale verordening bescherming landschap en natuur.

Specifiek deel

Naam

DCMR Milieudienst Rijnmond

Postadres

Postbus 843, 3100 AV Schiedam

Bezoekadres

Parallelweg 1, 3112 NA Schiedam

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-2468000

Vestigingsplaats

Schiedam



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur


R.A. Janssen

3 x 14 stemmen =

gedeputeerde)


42/112e stemaandeel

R.A. Janssen (vakgedeputeerde)

( 37,5%)

Mw. I.G.M. de Bondt

Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel 2 x 21 stemmen = 42

Rotterdam

37,5% stemaandeel Albrandswaard

Lansingerland

Barendrecht

Maassluis

14 x 2 stemmen = 28

Bernisse

Ridderkerk

totaal 25% stemaandeel

Brielle

Schiedam

Capelle aan den IJssel

Spijkenisse

Hellevoetsluis

Vlaardingen

Krimpen aan den IJssel

Westvoorne



Begroting 2012

€ 18.436.204

Jaarrekening 2012

€ 21.603.634

Begroting 2013

€ 20.896.854

Jaarrekening 2013

€ 22.150.173

Begroting 2014

€ 21.155.397

Gebaseerd op de Begroting 2015/opdrachtbrief 2015 Totale baten begroting (omzet)

€ 56.231.940


€ 46.231.940

PZH bijdrage = 33% (van de begroting van DCMR)

€ 18.554.416

Rotterdam = 27%

€ 17.806.200

Gebaseerd op de jaarrekeningen

179

Eigen vermogen

Vreemd vermogen


2010

€ 10.336.209

€ 8.119.002

€ 4.958.557

2011

€ 9.914.402

€0

€ 1.603.193

2012

€ 9.456.866

€0

€

2013

€ 9.027.533

€0

€ 1.317.727

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 6.102.138

€ 1.700.000

4,5

n.v.t.


€ 1.607.668

Naam

Regionale uitvoeringsdienst (RUD) Zuid-Holland Zuid

Postadres

Postbus 550, 3300 AN Dordrecht

Bezoekadres

Noordendijk 250, 3311 RR Dordrecht

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

078-7708585

Vestigingsplaats

Dordrecht



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur


R.A. Janssen

36,4% stemaandeel

gedeputeerde)

(gewogen op basis van

R.A. Janssen (vz) (vakgedeputeerde)

jaaromzet jaarrekening)

Procedureel voorzitter (geen stem)

Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel 30,2%

Dordrecht

2,2%

Alblasserdam

1,6%

Hendrik-Ido-Ambacht

2,6%

Papendrecht

2,3%

Sliedrecht

3,5%

Zwijndrecht

2,7%

Binnenmaas

1,1%

Cromstrijen

0,9%

Korendijk

2,3%

Oud-Beijerland

0,9%

Strijen

1,7%

Giessenlanden

2,5%

Gorinchem

3,3%

Molenwaard

gezamenlijk

1,5%

Hardinxveld-Giessendam

1 lid voor DB

2,2%

Leerdam

2,0%

Zederik


Begroting 2012

€ 7.721.000

Jaarrekening 2012

€ 8.251.337

Begroting 2013

€ 8.520.912

Jaarrekening 2013

€ 8.961.076

Begroting 2014

€ 7.523.691


373.943

1 lid voor DB

gezamenlijk 1 lid voor DB

gezamenlijk 1 lid voor DB


€ 22.020.668

180


€ 21.436.168

PZH bijdrage = 28% (van de begroting van OZHZ)

€ 6.101.662

Dordrecht = 25%

€ 5.336.349


Vreemd vermogen


2010

€

15.606

€0

€0

2011

€ - 294.566

€ 2.500.000

€ 1.149.000

2012

€ 229.227

€ 2.500.000

€

830.031

2013

€ 934.446

€0

€

928.502

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 2.030.685

€ 1.138.000

0

n.v.t.


€ -2.024.741

Naam

Omgevingsdienst West-Holland

Postadres

Postbus 159, 2300 AD Leiden

Bezoekadres

Schipholweg 128, 2316 XD Leiden

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

071-4083100

Vestigingsplaats

Leiden



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur


R.A. Janssen

2 x 35 stemmen=

gedeputeerde)

20% stemaandeel


(gewogen op basis van inkomsten begroting) Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel 20% = gelijk provincie

Leiden

14%

Alphen aan den Rijn

4%

Hillegom

6%

Kaag en Braassem

4%

Leiderdorp

4%

Lisse

6%

Nieuwkoop

6%

Noordwijk

3%

Oegstgeest

5%

Rijnwoude

5%

Teylingen

3%

Zoeterwoude


Begroting 2012

€ 1.676.759

Jaarrekening 2012

€ 1.801.393

Begroting 2013

€ 3.599.100

Jaarrekening 2013

€ 3.663.647

Begroting 2014

€ 3.663.700


20% = gelijk provincie

Gebaseerd op de Begroting 2015/opdrachtbrief 2015

181

Totale baten begroting (omzet)

€ 13.347.750


€ 13.260.708

PZH bijdrage = 22% (van de begroting van ODWH)

€ 2.912.100

Leiden = 20%

€ 2.582.379

Alphen aan den Rijn = 19%

€ 2.415.606


Vreemd vermogen


2010

€

188.869

€0

€0

2011

€

149.341

€0

€ - 51.415

2012

€ 1.172.710

€0

€ 373.306

2013

€ 1.269.722

€0

€ 109.502


€ 600.373

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 427.688

€ 739.453

1,5

n.v.t.

Naam

Omgevingsdienst Midden-Holland

Postadres

Postbus 45, 2800 AA Gouda

Bezoekadres

Thorbeckelaan 5, 2805 CA Gouda

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

0182-545700

Vestigingsplaats

Gouda



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur


R.A. Janssen, plv. voorzitter

2 x 8 stemmen =

gedeputeerde)

28,57% stemaandeel


(gewogen naar budget begroting, 1 stem per € 250.000, -) Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel 1,79%

Bergambacht

16,07%

Bodegraven-Reeuwijk

1,79% 16,07%

Boskoop Gouda

1,79%

Nederlek

1,79%

Ouderkerk

0%

Schoonhoven

1,79%

Vlist

8,93%

Waddinxveen

21,43%

Zuidplas


Begroting 2012

€ 1.746.792

Jaarrekening 2012

€ 2.342.139

Begroting 2013

€ 3.493.583

Jaarrekening 2013

€ 3.901.653

Begroting 2014

€ 4.038.178

182



€ 29.934.857


€ 12.188.803

PZH bijdrage = 30% (van de begroting van ODMH)

€ 3.659.127

Bodegraven Reeuwijk = 23%

€ 2.750.992

Gouda = 11%

€ 1.250.272

Zuidplas = 11%

€ 1.250.235


Vreemd vermogen


2010

€0

€0

€0

2011

€0

€0

€0

2012

€

749.000

€ 525.000

€ 257.000

2013

€ 2.107.000

€0

€ 759.000


€ 632.000

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 715.000

€ 957.500

1,5

n.v.t.

Naam

Omgevingsdienst Haaglanden

Postadres

Postbus 14060, 2501 GB Den Haag

Bezoekadres

Zuid-Hollandplein 1

E-mailadres Telefoonnummer

(070) 21 899 00

Vestigingsplaats

Den Haag



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur


R.A. Janssen

2 x 29 stemmen =

gedeputeerde)

29% stemaandeel


e

(58/200 ) Andere deelnemers

Gemeenten

en stemaandeel 27 stemmen per lid,

Den Haag 2 leden

Totaal 54 = 27% 28 stemmen x 1 lid= 14%

Westland

16 stemmen x 1 lid = 8%

Zoetermeer


Delft


Pijnacker-Nootdorp


Rijswijk


Leidschendam-Voorburg


Midden-Delfland


Wassenaar


Begroting 2012

€

660.330

Jaarrekening 2012

€

Begroting 2013

€ 5.700.000

Jaarrekening 2013

€ 5.700.000

Begroting 2014

€ 6.213.477

183

660.330



€ 19.313.547


€ 19.241.841

PZH bijdrage = 31% (van de begroting van de ODH)

€ 5.934.644

Den Haag = 29%

€ 5.596.379

Westland = 19%

€ 3.637.191


Vreemd vermogen


2010

€0

€0

€0

2011

€0

€0

€0

2012

€ 1.575.306

€0

€0

2013

€ 2.477.290

€0

€ 2.082.285


€0

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€ 395.005

900.000

2,3

n.v.t.

184

Warmtebedrijf Infra N.V. Algemeen De provincie Zuid-Holland is voor circa 10% aandeelhouder van het Warmtebedrijf Infra N.V. De provincie ondersteunt dit initiatief en levert zo haar bijdrage aan de reductie van het broeikaseffect. In 2006 heeft de provincie € 2,0 mln als aandelenkapitaal geplaatst. In 2010 heeft een herstart plaatsgevonden en is het Warmtebedrijf gesplitst in Warmtebedrijf Infra en Warmtebedrijf Exploitatie. Hieronder volgen de visie, rechtsvorm en het doel, bestuurlijk belang en de activiteiten en bevoegdheden van het wegschap. Na het algemene deel volgt het specifieke deel. Visie en beleidsvoornemens Door middel van deelname aan het Warmtebedrijf Infra N.V. levert de provincie ZuidHolland een bijdrage aan de nationale klimaatdoelstellingen door reductie van de broeikasgassen. Door het warmtebedrijf zal in de eindsituatie industriewarmte worden geleverd ten behoeve van circa 50.000 woning-equivalenten in Rotterdam. Dit leidt tot een emissiebeperking van 70-80 ton per jaar en een betere lokale luchtkwaliteit. Rechtsvorm en doel De vennootschap heeft ten doel het in eigendom houden en het beheren van infrastructuur behorende tot een warmtetransportsysteem in het kader van CO²-emissiebeperking en verbetering van lokale luchtkwaliteit door benutting van warmte in plaats van gas. Bestuurlijk belang De provincie ondersteunt dit initiatief en levert zo haar bijdrage aan de reductie van het broeikaseffect. Het Warmtebedrijf is op 2 juli 2010 gesplitst in Warmtebedrijf Infra en Warmtebedrijf Exploitatie. Activiteiten De vennootschap Warmte Infra N.V. verzorgt de aanleg en instandhouding, het beheer, onderhoud en de ontwikkelingen van een warmtetransportsysteem in de regio Rotterdam. Een warmte-uitkoppeling bij AVR en de aanleg van warmtetransportleidingen zijn gerealiseerd. De eerste warmtelevering heeft plaatsgevonden. Bevoegdheden  Het warmtetransportsysteem is exclusief in gebruik gegeven aan het Warmtebedrijf Exploitatie N.V.;  Het op instructie van het Exploitatiebedrijf aanleggen, verwerven, realiseren en in stand houden van nieuwe en bestaande infrastructuur;  Het aangaan en uitvoeren van gebruikersovereenkomsten;  De emissiereductie van CO² en NOX;  Het financieren en stellen van zekerheid voor schulden van zichzelf en anderen.

185

Specifiek deel Naam

Warmtebedrijf Infra N.V.

Postadres

Postbus 6575, t.a.v. S. Pistorius, 3002 AN Rotterdam

Bezoekadres

Beursplein 37, Kamer 5.21, 3011 AA Rotterdam

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

010-2053753

Vestigingsplaats

Rotterdam

Bestuurders en


stemaandeel 8% aandelen Andere aandeelhouders

R.A.M. van der Sande aandeelhouder

Aandelen verpand en in onderpand gegeven

in A.v.A.

bij Rabobank en BNG

Gemeenten

en stemaandeel 85% aandelen

Rotterdam. Kapitaalverstrekking in het kader van doorstart groot € 38,0 mln, waarvan € 10,0 mln tijdelijk. Tevens garantstelling voor € 100.000.000 t.b.v. Rabobank en BNG, om de nodige kredietfaciliteiten ter beschikking te laten stellen. Banken hebben pandrecht op de aandelen.

5% aandelen

Woonbron


Gebaseerd op de Jaarrekening 2013 Het warmtebedrijf is op 2 juli 2010 gesplitst in Warmtebedrijf Infra en Warmtebedrijf Exploitatie. Uitgekeerde bijdragen aan de provincie € 200.000. Getroffen voorziening € 1.800.000 - € 150.000 (intrinsieke waarde) = huidige voorziening € 1.650.000. In de periode 2011/2012 heeft de gemeente Rotterdam extra kapitaal bijgestort ter versteviging van de balanspositie mede in verband met de aard en omvang van de aanlegkosten van het leidingennetwerk. Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen

Vreemd vermogen


Dividend PZH

2010

€ 1.933.921

€ 2.043.237

-€ 1.196.204

€0

2011

€ 17.825.593

€ 2.804.628

-€

271.672

€0

2012

€ 35.336.838

€ 78.528.757

-€

368.755

€0

-€

2013

€ 34.862.581

€ 87.218.826

474.257

€0

Nominale waarde

Intrinsieke waarde

Stille reserve

Belang PZH

2010

€ 1.800.000

€ 154.714

-€ 1.645.286

8%

2011

€ 1.800.000

€ 114.714

-€ 1.685.286

8%

2012

€ 1.800.000

€ 136.447

-€ 1.663.552

8%

2013

€ 1.800.000

€ 106.947

-€ 1.693.053

8%

186

Stichting Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (SLMA) Algemeen In de logistieke keten van bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke stoffen zijn veel partijen actief. Het SLMA speelt een belangrijke rol bij het vergroten van het inzicht in de wijze waarop afvalstromen lopen en welke partijen daarbij betrokken zijn. Het SLMA is verantwoordelijk voor de registratie en het beheer van de meldingen van bedrijfs- en gevaarlijk afval in Nederland. Hieronder volgen de visie, rechtsvorm en het doel, bestuurlijk belang en de activiteiten en bevoegdheden van het wegschap. Na het algemene deel volgt het specifieke deel. Visie en beleidsvoornemens De SLMA is opgericht door de provincies en fungeert voor hen als dienstverlenende organisatie voor het registreren en distribueren van de meldgegevens. Op grond daarvan kan de provincie toezicht en handhaving probleemgericht aanpakken. Rechtsvorm en doel De stichting heeft ten doel het registreren en distribueren van meldgegevens. Hierbij wordt het inzicht in de wijze waarop afvalstromen lopen en welke partijen daarbij zijn betrokken vergroot. Het ministerie van I&M heeft besloten om per 1 januari 2013 de taken van de stichting onder te brengen bij een nieuwe unit leefomgeving bij Rijkswaterstaat. e In het 4 kwartaal 2015 vindt een evaluatie plaats en zal de rechtsvorm opnieuw worden bezien. Bestuurlijk belang De provincie verkrijgt door de meldgegevens inzicht in afvalstoffen en betrokken partijen. Het toezicht en de handhaving kunnen zij hierop afstemmen en probleemgericht aanpakken. Activiteiten Meldingenplicht voor bedrijven op grond van de Wet milieubeheer. De SLMA heeft de uitvoering uitbesteed aan Agentschap NL en de automatisering (het systeem Amice) aan Logica. Bevoegdheden  Het verwerken van (schriftelijke) ontvangsten afgiftemeldingen van bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen;  Het verstrekken van verwerkingsnummers;  Het verstrekken en actualiseren van Amice-toegangsaccounts;  Het verwerken van aanvragen voor bedrijfsnummers;  Het doorvoeren van mutaties van gegevens in Amice;  Rappellering aan niet-melders voor alle provincies;  Het bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de database met meldgegevens.

187

Specifiek deel Naam

Stichting Landelijk Meldpunt Afvalstoffen

Postadres

Postbus 93144, 2509 AC Den Haag

Bezoekadres

Prinses Beatrixlaan 2, 2595 AL Den Haag

E-mailadres

www.ima.nl

Telefoonnummer

088-6025969

Vestigingsplaats

Den Haag

Bestuurders en


stemaandeel n.v.t.

R.A.M. van der Sande in Raad van Toezicht

Andere aandeelhouders

Gemeenten

en stemaandeel n.v.t.

Alle provincies hebben een GS-lid in de Raad van Toezicht zitten


Begroting 2012

€ 334.054

Jaarrekening 2012

Begroting 2013

€ 292.593

Jaarrekening 2013

€ 334.054

Begroting 2014 Financiële kengetallen

Gebaseerd op de begroting 2015 Totale baten begroting (omzet)

€ 2.241.729

Bijdrage PZH

€

292.593

82% van het jaarlijks budget (circa € 2,2 mln) wordt door de provincies uit het Provinciefonds betaald. 18% van het jaarlijkse budget komt uit eigen middelen. De provinciale bijdrage wordt in stappen verlaagd en vanaf 2013 met 25%. Het ministerie van I&M heeft besloten om per 1 januari 2013 de taken van de stichting onder te brengen bij een nieuwe unit leefomgeving bij Rijkswaterstaat. In het 4e kwartaal 2015 vindt een evaluatie plaats en zal de rechtsvorm opnieuw worden bezien. Gebaseerd op de jaarrekeningen Eigen vermogen

Vreemd vermogen


2010

€ 3.339.526

€0

-€ 329.423

2011

€ 3.288.201

€0

-€ 51.325

2012

€ 3.320.427

€0

€ 32.226

2013

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

188

3. Ruimte, Wonen en Economie

Algemeen deel De provincie Zuid-Holland vervult een belangrijke rol als het gaat om de regionale economische ontwikkelingen in Zuid-Holland. Het verder uitbouwen van de regionale economie vindt plaats door:  ‘nieuw-ontwikkeling’ van bedrijventerreinen;  herstructurering van de bestaande bedrijventerreinen;  structureren en organiseren van de toegang tot financiering voor startende en groeiende innovatieve technologiebedrijven en projecten;  verbetering van de ruimtelijke kwaliteit inclusief het vergroten van de aantrekkingskracht van het vestigingsklimaat en een betere fysieke bereikbaarheid;  herontwikkeling van saneringslocaties;  storten van afval door het in verhuur geven van het terrein van de voormalige Derde Merwedehaven in de gemeente Dordrecht;  versterken van de glastuinbouwcluster;  herstructurering van de glastuinbouwgebieden. Hieronder volgen de visie, rechtsvorm en het doel, bestuurlijk belang en de activiteiten en bevoegdheden van de (integrale) (glastuinbouw)ontwikkelingsmaatschappijen. Na het algemene deel wordt specifiek ingegaan op de individuele projecten. Visie en beleidsvoornemens Regionale economische ontwikkelingen in Zuid-Holland worden versterkt en uitgebouwd door nieuwe en herontwikkeling van bedrijven- en glastuinbouwterreinen, het structureren en organiseren van de toegang tot financiering voor startende en groeiende innovatieve technologiebedrijven en projecten, bodemsanering en herontwikkeling van saneringslocaties, alsmede de mogelijkheden van het storten van afval door het in verhuur geven van de afvalstortlocatie Derde Merwedehaven. Rechtsvorm en doel De private rechtsvormen N.V., B.V. en C.V. worden ingezet om bedrijven- en glastuinbouwterreinen te (her)ontwikkelen, de regionale economie te stimuleren en de aantrekkingskracht en de fysieke bereikbaarheid te optimaliseren. Daarnaast vindt via een stichtingsvorm bodemsanering en herontwikkeling van saneringslocaties plaats. De verhuur van de afvalstortlocatie Derde Merwedehaven verloopt door middel van een NV-constructie. Bestuurlijk belang Samenwerking tussen partijen vindt plaats door participatie in een publiek-private regionale ontwikkelingsmaatschappij of stichtingsvorm, waarbij de ontwikkeling van een gebied voorop staat en uitvoering wordt gegeven aan gebieds- en/of locatieontwikkeling. Activiteiten  Herstructurering en nieuwe ontwikkeling bedrijventerreinen; 

Bevoegdheden

Structureren en organiseren van de toegang tot financiering voor startende en groeiende innovatieve technologiebedrijven en projecten;  Bodemsanering en herbestemming saneringslocaties;  Voorkomen maatschappelijke stagnatie als gevolg van bodemverontreiniging;  Verhuur van grond stortplaats;  (Projectmatige) ontwikkeling van voormalige glastuinbouwterreinen, waarbij de economische potenties zoveel mogelijk worden benut. Wet ruimtelijke ordening, uitvoeringsbesluiten en verordeningen.

189

Specifiek deel Naam

Holding Integraal Ontwikkeling Westland (IOPW) N.V. Ontwikkelingsmaatschappij Het Nieuwe Westland B.V. Commanditaire Ontwikkelingsmaatschappij Het Nieuwe Westland C.V.

Postadres

Postbus 693, 2675 ZX Honselersdijk

Bezoekadres

Tiendweg 24, 2671 SB Naaldwijk

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

0174-639639

Vestigingsplaats

Naaldwijk

Bestuurders en aandeel


13,66%

IOPW Holding N.V: A.v.A. : R.A.M. van der Sande Bestuur Holding N.V.: G. Veldhuijzen

6,83%

Ontwikkelingsmaatschappij Het Nieuwe Westland CV: Raad v. Vennoten: G. Veldhuijzen ONW B.V.: A.v.A.: G. Veldhuijzen

Andere deelnemers en aandeel Holding N.V. 50%

Provincie Zuid-Holland 13,7%, Westland 77,5%, HHR Delfland 9,1%

Holding N.V. 50%

50% BNG gebiedsontwikkeling

ONW C.V. 49,75%

Provincie Zuid-Holland 6,5%, Westland 38,4%, HHR Delfland 4,5%

ONW C.V. 49,75%

49,75 Bankpartijen

ONW B.V. 0,5%

Holding N.V. heeft via B.V. 0,5% aandeel in C.V.

Financieel Belang

13,7% in Holding IOPW N.V. Totale beheerskosten € 16.000: Provinciaal deel 13,7%. 6,5% in ONW CV = € 1.354.533 gestort kapitaal tot 1-1-2010 € 980.491. (2004: € 478.100 en 2007: € 375.000). Provincie Zuid-Holland heeft zich als aandeelhouder in 2002 voor 10 jaar verbonden voor maximaal € 22.689.010 bij te dragen c.q. garant te staan ten behoeve van niet rendabele projecten. Daarvan is voor € 5.536.118 de locatie Vijverberg te Naaldwijk (door de provincie) aangekocht om de aanleg van de (verlengde) veilingroute mogelijk te maken. De restant aanspraak van € 17.152.892 is per 21 maart verlopen en daardoor niet meer opeisbaar.

Financiële kengetallen Holding N.V.


Vreemd vermogen

2010

€ 102.661

€ 8.928

2011

€ 108.328

2012

€ 92.296

2013

n.n.t.b.

ONW CV

Eigen vermogen

bestemming

Dividend PZH

- € 1.268

€0

€ 4.204

€ 5.667

€0

€ 4.633

- € 16.032

€0

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

Vreemd vermogen

2010

€ 20.089.000

€ 17.653.000

2011

€ 16.579.000

2012

€ 13.951.000

2013

€ 17.138.000

190

Resultaat na

Resultaat na bestemming €

Dividend PZH

891.000

€0

€ 20.070.000

-€ 3.510.000

€0

€ 19.838.000

-€ 2.628.000

€0

€ 20.335.000

€ 690.000

€0

Holding N.V.

Nominale waarde

Intrinsieke waarde

Stille reserve

Belang PZH

2010

€ 7.200

€ 14.269

€ 7.069

13,7%

2011

€ 7.200

€ 14.095

€ 6.895

13,7%

2012

€ 7.200

€ 14.873

€ 7.673

13,7%

2013

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

13,7%

ONW CV

Nominale waarde

Intrinsieke waarde

Stille reserve

Belang PZH

2010

€ 980.491

€ 1.303.148

€ 322.657

6,5%

2011

€ 980.491

€ 1.075.459

€ 94.968

6,5%

2012

€ 980.491

€

904.984

-€ 75.507

6,5%

2013

€ 980.491

€ 1.171.101

€ 190.610

6,5%

Naam

ROM-Drechtsteden

Postadres

Postbus 310, 3300 AH Dordrecht

Bezoekadres

Noordendijk 250

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

078-7702900

Vestigingsplaats

Dordrecht

Bestuurders en


aandeel Algemene vergadering Aandeelhouders 0,1% in Holding NV


5,2% in Kil lll CV

G. Veldhuijzen

48,2 in Capital BV

G. Veldhuijzen ROM-D is een publiek private samenwerking met een structuur van Holding NV - Beheer NV – CV – Capital BV. De zeggenschap als eigenaar loopt ook via die structuur. De overheidspartijen zitten in de Holding. De Holding is aandeelhouder in Beheer NV (dus niet rechtstreeks). CV is de uitvoeringsorganisatie en de aandeelhouders (vennoten) mogen daar geen beheersdaden doen. Dat mag alleen ROM-D Beheer. Capital BV is eind 2012 als revolving fund opgericht. Er zijn vier vergaderingen: A.v.A. Holding, A.v.A. Beheer, A.v.A. Capital BV en Vennotenvergadering CV. Tot nu toe werden A.v.A. Holding en Vennotenvergadering CV gecombineerd gehouden, en A.v.A. Beheer apart. De bedoeling is om in de toekomst alles te combineren tot één vergadering. Er is een Raad van Commissarissen (zit PZH niet in) waar de zeggenschap ligt tezamen met de directie. Aandeelhouders kunnen alleen maar goed- of afkeuren. In 2005/2006 is een evaluatie opgesteld door de Drechtsteden en de provincie en in 2009 zijn kaders vastgesteld voor de vernieuwde ROM-D. In 2010 is een nieuw bedrijfsplan opgesteld, waarbij rekening is gehouden met de overgang van het project Noordoevers naar de gemeente Dordrecht. Besluitvorming over de in het vooruitzicht gestelde € 10,0 mln kapitaalinjectie heeft bij voorjaarsnota in 2012 plaatsgevonden. De vernieuwde ROM-D Capital BV is eind 2012 mede door deze kapitaalsinjectie van de provincie van start gegaan. In 2013 is de structuur van de ROM-D aangepast. Hierdoor zijn in 2013 onderlinge kapitaalsbelangen ontstaan tussen verschillende vennootschappen van de ROM-D groep. In 2013 zijn er daardoor meer en grotere onderlinge kapitaalsbelangen ontstaan. Daarnaast is een

191

beheer NV in het leven geroepen en een CV projecten waarin de verschillende projecten zijn ondergebracht. Ten aanzien van deze bestuursstructuur zal worden gekeken of deze kan worden vereenvoudigd, zonder dat dit ten koste gaat van de inbreng en invloed van de provincie op het geheel. In deze twee NV’s heeft de provincie geen direct belang. Door de financiële verschuivingen is het directe belang van de provincie in de Holding NV in 2013 gedaald van 8,5% naar 0,1% en is het belang in de nieuwe ROM-D CV (Kil 3) gedaald ten opzichte van de opgeheven ROM-D CV van 14% naar 5,2%. Nog steeds wordt gewerkt aan de noodzakelijke verdere vernieuwing en versterking van ROM-D. Gedeputeerde Staten hebben aangegeven dit, onder voorwaarden, te ondersteunen. Er is daarvoor een nieuw bedrijfsplan opgesteld. Financieel Belang ROM-D Holding NV

PZH 0,1% (€ 3.858) van het gestort maatschappelijk kapitaal Gemeente Dordrecht 69% ( € 3.175.095) Gemeente Zwijndrecht 20% ( € 941.228) Gemeente Papendrecht 3,3% ( € 150.496) Gemeente Sliedrecht 2,8% ( € 127.819) Gemeente Hendrik Ido Ambacht 2,4% ( € 109.216) Gemeente Alblasserdam 2% ( € 93.517)

ROM-D Capital BV

PZH 48,2% (€ 10.000.000) van het gestort maatschappelijk kapitaal Gemeente Dordrecht 29,7% ( € 6.164.806) ROM-D Holding NV 22,1% ( € 4.573.847)

ROM-D Kil lll CV

PZH 5,2% (€ 561.326) Commanditair Kapitaal Dordrecht 7,4% (€ 801.959) Commanditair Kapitaal Zwijndrecht 2,7% (€ 286.376) Commanditair Kapitaal Papendrecht 1,8% ( € 194.279) Commanditair Kapitaal Sliedrecht 1,5% ( € 163.247) Commanditair Kapitaal Hendrik Ido Ambacht 1,3% ( € 140.989) Commanditair Kapitaal Alblasserdam 1,1% ( € 120.723) Commanditair Kapitaal BNG Gebiedsontwikkeling 10,5% ( 1.134.451) Commanditair Kapitaal ROM-D Beheer NV 0,4% ( 45.378) Commanditair Kapitaal OBR 5,2% ( € 561.155) Commanditair Kapitaal ROM-D Capital BV 62.9% ( € 6.793.369)

Financiële kengetallen ROM-D Holding NV

Gebaseerd op de jaarrekeningen Resultaat na

Eigen vermogen

Vreemd vermogen

2010

€

42.681

€

20.000

-€

13

€0

2011

€

42.404

€

20.000

-€

277

€0

2012

€

40.619

€

21.500

-€ 1.785

€0

2013

€ 3.913.038

€ 4.557.197

-€ 1.834

€0

ROM-D Kill lll CV

Eigen vermogen

Vreemd vermogen

Dividend PZH

bestemming


Dividend PZH

2010

€ 13.717.093

€ 8.422.077

-€ 3.567.210

€0

2011

€ 11.808.154

€ 9.546.612

-€ 1.908.939

€0

-€ 2.344.426

€0

2012

€ 9.463.726

€ 10.626.027

2013

€ 7.630.707

€ 15.630.647

ROM-D Capital BV

Eigen vermogen

Vreemd vermogen

192

€

194.265

Resultaat na

€0 Dividend PZH

bestemming 2010

n.v.t.

2011

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

2012

€

16.338

€ 10.001.500

-€ 1.662

€0

2013

€ 17.688.910

€ 1.057.397

€ 81.362

€0

Holding ROM-D NV

Nominale waarde

Intrinsieke waarde

Stille reserve

Belang PZH

2010

€ 3.857

€ 3.627

- € 230

8,5%

2011

€ 3.857

€ 3.604

- € 253

8,5%

2012

€ 3.857

€ 3.452

- € 405

8,5%

2013

€ 3.857

ROM-D CV

Nominale waarde

€ 3.280 Intrinsieke waarde

2010

€ 561.326

€ 756.756

2011

€ 561.326

2012

€ 561.326

2013

€ 561.326

ROM-D Capital BV

Nominale waarde

- € 577 Stille reserve

8,5% Belang PZH

€ 195.429

14%

€ 651.442

€ 90.115

14%

€ 360.627

- € 200.699

14%

€ 396.484

- € 164.842

14%

Intrinsieke waarde

Stille reserve

Belang PZH

2010

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

2011

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

€ 10.000.000

€0

36,1%

€ 8.529.440

- € 1.470.560

36,1%

€ 10.000.000

2012

(31/12/2012 gestort)

2013

€ 10.000.000

Naam

InnovationQuarter (IQ)

Postadres

WTC The Hague, Prinses Margrietplantsoen 32, 2595 BR Den Haag

Bezoekadres

WTC The Hague, Prinses Margrietplantsoen 32, 2595 BR Den Haag

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

088-474 7255

Vestigingsplaats

Den Haag

Bestuurders en


aandeel A.v.A.

G. Veldhuijzen (eigenaar gedeputeerde)

Andere deelnemers

Ministerie van EZ

en aandeel

Gemeente Rotterdam Gemeente Den Haag Gemeente Delft Gemeente Leiden Gemeente Dordrecht Gemeente Westland TU Delft Universiteit Leiden Leids Universitair Medisch Centrum Erasmus Medisch Centrum De beoogde taken van IQ zijn: -

Het stimuleren van de economische ontwikkeling in Zuid-Holland door het structureren en organiseren van de toegang tot financiering voor startende en groeiende innovatieve technologiebedrijven en projecten (financiering & participatie);

-

Het stroomlijnen van de organisatie van de internationale marketing en acquisitie voor ZuidHolland en versterking van de internationale concurrentiepositie door een heldere 193

positionering en profilering van de regio (marketing & acquisitie); -

Het stimuleren en faciliteren van ontwikkeling en innovatie door het verbinden van partijen in de triple helix (overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven) voor economische structuurversterking en verbetering van het vestigingsklimaat voor jonge technologiebedrijven (ontwikkeling & innovatie).

De inhoudelijke focus van IQ ligt bij de speerpunten Clean Technology (biobased, wateren deltatechnologie, infrastructuur en mobiliteit), Life Sciences & Health en Safety & Security. De geografische focus ligt op de gehele provincie Zuid-Holland. Financieel Belang PZH

Bijdrage PZH


Totale bijdrage in participatiefonds bedraagt € 25.000.000

€ 10.000.000

Nominale Bijdrage PZH waarde

Intrinsieke € 10.000.000 waarde Stille reserve

2010: Bijdrage € 2.042 ministerie EZ: € 10.000.000 € 2.042

€0

4,5%

2011: Bijdrage € 2.042 gemeenten en kennisinstellingen € 2.042 € 5.000.000

€0

4,4994%

2012: € 2.042

€ 2.042

Naam

Stichting Bodembeheer Krimpenerwaard

Postadres

't Vaartland 15, 2821 LH Stolwijk

Bezoekadres

't Vaartland 15, 2821 LH Stolwijk

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

018-2346060 (L.A.M. van Ewijk)

Vestigingsplaats

Stolwijk

Bestuurders en

Belang PZH

€0

4,4994%


aandeel Raad van Toezicht:

G. Veldhuijzen

Andere deelnemers

De ministeries van VROM en DLG

en aandeel

Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard Waterschap de Hollandsche Delta Landinrichtingscommissies Krimpen en Krimpenerwaard Noordelijk Land- en Tuinbouworganisatie Stichting Het Zuid-Hollands Landschap Gemeenten Ouderkerk, Vlist, Bergambacht, Schoonhoven en Nederlek. Onderzoeksrapport uitgebracht naar doel en werkwijze van de stichting. Samenvoeging en onderbrenging bij de omgevingsdienst Midden-Holland is per 2013 gebeurd, waarbij de directeur van de omgevingsdienst tevens directeur is geworden van de stichting. Het streven is om medio 2014 de stichting op te heffen en te laten opgaan in de omgevingsdienst MiddenHolland.



Begroting 2012

€ 826.867

Begroting 2013

€ 826.867

Jaarrekening 2012

€ 826.867


€ 826.867

PZH bijdrage via budgetfinanciering door middel van goedkeuren begroting. Financieel protocol om eerst vermogen in te teren en activa ineens af te schrijven. Rekening 2010: Op grond van bestuursovereenkomst (met looptijd tot 2018)

194

€ 453.800

Uit algemene middelen ten behoeve van bodembescherming

€ 11.300

Algemene kosten inclusief doorberekening personeel

€ 293.700

Algemene kosten zoals huisvesting

€ 68.067

Gebaseerd op de jaarrekeningen (nog niet ontvangen) Eigen vermogen

Vreemd vermogen


2010

€ 763.100

€0

€ - 350.587

2011

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

2012

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

2013

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

Naam

Stichting Herontwikkeling Zellingwijk

Postadres

Dorpsstraat 87, 2831 AN Gouderak

Bezoekadres

Dorpsstraat 87, 2831 AN Gouderak

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

0182-379924

Vestigingsplaats

Gouderak


Provincie Zuid-Holland Bestuur G. Veldhuijzen

De directeur Bijzondere Projecten vertegenwoordigt de provincie als bestuurder in de stichting (GS-besluit van 13 januari 2004).

Andere deelnemers

De Gemeente Ouderkerk

en stemaandeel

Staat der Nederlanden (ministerie van I&M) In 2012 wordt de sanering en herinrichting van de Zellingwijk afgerond. Medio 2012 is de oplevering van de wijk gebeurd en zijn de huizen in de verkoop gegaan. In 2013 zijn de eerste woningen betrokken.

Financieel Belang

Financiering vanuit Wet bodembescherming op basis van de begroting en door middel van bevoorschotting. Omzet circa € 63,0 mln, waarvan € 43,0 mln WBB-middelen. Overige middelen verkregen via derden. Na afronding wordt de stichting geliquideerd.


Gebaseerd op de Jaarrekening 2011 (nog niet ontvangen) Eigen vermogen

Vreemd vermogen


2010

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

2011

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

2012

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

2013

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b.

Naam

Proav NV

Postadres

Postbus 30715, 2500 GS Den Haag

Bezoekadres

Zuid-Hollandlaan 1, 2596 AW Den Haag

E-mailadres Telefoonnummer

070-3426082

Vestigingsplaats

Schiedam

195


aandeel

Algemene vergadering Aandeelhouders A.v.A.

R.A.M. van der Sande (eigenaar-gedeputeerde)

Uitoefening taken aandeelhouders

100% aandeelhouder


gedelegeerd aan Statencommissie Bestuur & Middelen. Directietaken gemandateerd aan 1e en 2e rapporteur Financiën (vertegenwoordigende taken) en de directeur Bijzondere Projecten (procuratiehouder).

Stortplaats gaat per 1-1-2013 sluiten en er wordt gewerkt aan een gecombineerd plan dat de wijze beschrijft van eindafwerking, herinrichting en nazorg van de stortplaats. Andere deelnemers

De provincie is enig aandeelhouder

en aandeel Financieel belang PZH en

Opgecomen Landen B.V. is een 100% deelneming van Proav N.V.



Vreemd vermogen


Dividend PZH

2010

€ 9.241.091

€ 4.024.111

-€

561.659

€0

2011

€ 7.557.084

€ 3.638.280

- € 1.684.007

€0

2012

€ 6.950.575

€

967.793

-€

606.509

€0

2013

€ 5.736.619

€

111.755

- € 1.213.956

€0

Nominale waarde

Intrinsieke waarde

Stille reserve

Belang PZH

2010

€0

€ 9.241.091

€ 9.241.091

100%

2011

€0

€ 7.557.084

€ 7.557.084

100%

2012

€0

€ 6.950.575

€ 6.950.575

100%

2013

€0

€ 5.736.619

€ 5.736.619

100%

196

4 Bestuur en Samenleving

Algemeen deel De provincie Zuid-Holland neemt binnen het programma Bestuur en Samenleving deel in een drietal interprovinciale samenwerkingsverbanden. Het voornaamste doel van deze deelnemingen is gezamenlijke belangenbehartiging op nationaal en Europees niveau. Onderstaand volgen de visie, rechtsvorm en het doel, bestuurlijk belang en de activiteiten en bevoegdheden van deze samenwerkingsverbanden. In het specifieke deel wordt ingegaan op de drie afzonderlijke vormen van samenwerking. Visie en beleidsvoornemens De provincie Zuid-Holland neemt deel in een aantal samenwerkingsverbanden met andere provincies. Het voornaamste doel is gezamenlijke belangenbehartiging in de nationale en Europese besluitvormingsarena’s. Rechtsvorm en doel Het IPO is een vereniging van de 12 Nederlandse provincies. De overige twee deelnemingen zijn samenwerkingsverbanden zonder formele juridische rechtsvorm, gebaseerd op bestuurlijke afspraken, beleidsstukken of overeenkomsten. Het doel van de drie samenwerkingsverbanden is belangenbehartiging en daarmee beïnvloeding van de besluitvorming op nationaal en Europees niveau. Het Huis van de Nederlandse Provincies (HNP) is een Vereniging van 13 leden naar Belgisch recht, waarvan Zuid-Holland een van de leden is. De regio Randstadsamenwerking in Brussel is een informeel samenwerkingsverband bestendigd middels een MoU op 10 november 2011. Bestuurlijk belang De belangenbehartiging draagt bij aan de realisatie van de door de provincie ZuidHolland geformuleerde belangen, afgeleid van de provinciale kerntaken en prioriteiten zoals neergelegd in het coalitieakkoord. Activiteiten  Standpuntbepaling;

Bevoegdheden

 Kennisdeling/ontwikkeling-Europese/nationale Lobby;  Beïnvloeding/belangenbehartiging;  Vertegenwoordiging. Het IPO fungeert als vertegenwoordigend orgaan van de 12 Nederlandse provincies en heeft een belangrijke, doch niet formeel vastgestelde adviesrol naar de nationale overheid alsook het bedrijfsleven en de (samenwerkende) gemeenten. De dagelijkse aansturing ligt in handen van de provincies via afvaardiging in het IPO-bestuur. Het Huis van de Nederlandse provincies faciliteert de provincies bij hun Brusselse activiteiten en adviseert het IPO-bestuur inzake Europese aangelegenheden. Ook voor de P4 geldt dat er sprake is van een signalerende en adviserende rol ten behoeve van Europese belangenbehartiging, lobby en beleidsbeïnvloeding in de Europese arena.

197

Specifiek deel Naam

Vereniging Interprovinciaal Overleg

Postadres

Postbus 16107, 2500 BC Den Haag

Bezoekadres

Muzenstraat 61, 2511 WB Den Haag

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

070-8881212

Vestigingsplaats

Den Haag

Bestuurders en


aandeel Bestuurslid Bestuurslid


Andere deelnemers en aandeel Overige 11 Nederlandse provincies Financieel Belang

Statuten van de vereniging bepalen dat de deelnemers de kosten van het IPO moeten voldoen.


In 2012 bedroeg de totale bijdrage van alle provincies € 7.432.000 waarvan de PZH bijdrage € 970.226 bedraagt.

Naam

Regio Randstad in Brussel (P4)

Postadres

--

Bezoekadres

Trierstraat 59-61, B-1040 Brussel

E-mailadres

[email protected],

Telefoonnummer

0032-(0)27379955

Vestigingsplaats

Brussel

Bestuurders en




Andere deelnemers

Overige drie provincies in de Randstad: Noord-Holland, Utrecht en Flevoland

en aandeel Financieel Belang PZH

De provincie Utrecht geldt als penvoerder van het samenwerkingsverband. Kostenverdeling via verdeelsleutel bestuursovereenkomst, waarbij het aandeel van de PZH 38,242% van de kosten is.


In 2012 bedroeg de PZH bijdrage € 236.000 inclusief aandeel Huis der Provincies = 38,242%

Naam

Huis van de Nederlandse Provincies

Postadres

--

Bezoekadres

Trierstraat 59-61, B-1040 Brussel

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

0032-(0)27379957

Vestigingsplaats

Brussel

Bestuurders en



R.A.M. van der Sande 198

Andere deelnemers

Overige provincies.

en aandeel Financieel belang PZH

Statuten van de vereniging bepalen dat de deelnemers de kosten van het Huis der Nederlandse provincies voldoen.


In 2012 bedroeg de PZH bijdrage € 236.000 inclusief aandeel Europese samenwerking Randstadprovincies (P4) = 38,242%

5 Integrale ruimtelijke projecten

Algemeen deel De provincie Zuid-Holland geeft in samenwerking met andere publieke partijen invulling aan integrale, regionale en gebiedsgerichte projecten. Hieronder vallen de programmering van ontwikkelingen, de strategische grondverwerving en uitname van gronden, de financiering, de kwaliteitsbewaking en het coördineren van de uitvoering van ruimtelijke projecten. Hieronder volgen de visie, rechtsvorm en het doel, bestuurlijk belang en de activiteiten en bevoegdheden van de (integrale)gebiedsprojecten. Na het algemene deel wordt specifiek ingegaan op de individuele projecten. Visie en beleidsvoornemens De nadruk bij de integrale en regionale gebiedsgerichte projecten ligt op de programmering, plannen en onderling afstemmen van activiteiten en projecten. Daarbij spelen de strategische ligging van gronden, de financiering, de kwaliteitsbewaking en de borging van de realisatiekracht een belangrijke rol. Door hieraan invulling te geven komen gewenste ontwikkelingen van de grond. Rechtsvorm en doel De integraal ruimtelijke projecten hebben de vorm van een gemeenschappelijke regeling en zijn alle rechtspersoonlijkheid bezittende openbare lichamen. Zij hebben het doel in samenwerking met andere (publieke) partijen een integrale en regionale gebiedsontwikkeling te realiseren. Bestuurlijk belang Het binnen een aangegeven gebied, in onderlinge samenhang:  Programmeren, plannen en onderling afstemmen van ontwikkelingen en activiteiten;  Strategisch verwerven en wederom uitgeven van gronden;  Kwaliteitsbewaking en financiering plannen;  Realiseren van concrete projecten. Activiteiten  Ruimtelijke inrichting en vormgeving van het gebied; 

Bevoegdheden

Het verwerven en/of uitgeven van gronden ten behoeve van gewenste ontwikkeling;  Het gezamenlijk financieren van ontwikkelingen en plannen;  Adviseren en overleg voeren over concrete activiteiten. Binnen de regeling ten aanzien van de belangenbehartiging waarvoor zij is getroffen en het gebied waarvoor zij geldt, kunnen bevoegdheden van regeling en bestuur worden overgedragen en toegekend, binnen de grens van art. 54 van de Wet gemeenschappelijke regeling.

199

Specifiek deel Naam

Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas (ROZ) (Per 1-1-2015 opgeheven)

Postadres

Projectbureau Driehoek RZG Zuidplaspolder p/a provincie Zuid-Holland Postbus 90602 2509 LP Den Haag

Bezoekadres

Zuid-Hollandplein 1, 2596 AW Den Haag

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

070-4416830

Vestigingsplaats

Den Haag

Naam

GR Grondbank RZG Zuidplas

Postadres

Projectbureau Driehoek RZG Zuidplaspolder p/a provincie Zuid-Holland Postbus 90602 2509 LP Den Haag

Bezoekadres

Zuid-Hollandplein 1, 2596 AW Den Haag

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

06-50203140 (C. Habben Janssen)

Vestigingsplaats

Den Haag



Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur

Mw. I.G.M. de Bondt (eigenaar-gedeputeerde) R.A.M. van der Sande

2 x 8 stemmen =


e


Gemeenten


Gemeente Rotterdam

2 x 2 stemmen

Gemeente Zuidplas

2 x 1 stem

Gemeente Gouda

2 x 1 stem

Gemeente Waddinxveen


Begroting 2012

€ 1.822.000

Jaarrekening 2012

€ 1.700.000

Begroting 2013

€ 1.790.000

Jaarrekening 2013

€ 1.790.000

Begroting 2014

€ 1.760.000



€ 7.930.000


€ 4.160.000

PZH bijdrage = 40%

€ 1.664.000

Rotterdam

= 40%

€ 1.664.000

Zuidplas

= 9%

€

374.400

Gouda

= 6%

€

249.600

Waddinxveen = 5%

€

208.000

200


Vreemd vermogen


2010:

€0

€ 105.300.000

€0

2011:

€0

€ 114.100.000

- € 28.000.000

2012:

€ - 28.000.000

€ 105.100.000

- € 2.000.000

2013:

€ - 30.000.000

€ 95.500.000

Algemene reserve 2013:

€ - 30.000.000

€

193.234

Overige

Beschreven

Weerstands-

Gronden en

reserve

risico’s

vermogen

terreinen

€0

€ 30.000.000

0

€ 74.447.903

Naam

GR Oude Rijnzone (Per 1-1-2015 opgeheven)

Postadres

Postbus 115, 2394 ZG Hazerswoude-Rijndijk

Bezoekadres

--

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

071-3428275

Vestigingsplaats

Alphen aan den Rijn

6 Middelen

Algemeen deel De provincie Zuid-Holland neemt deel in een aantal naamloze vennootschappen via een relatief klein aandelenpakket. Deze deelnemingen vallen onder de categorie overige verbonden partijen, waarbij niet wordt ingezet op een proactieve rol in de deelname. Hieronder volgen de visie, rechtsvorm en het doel, bestuurlijk belang en de activiteiten en bevoegdheden van de overige deelnemingen. Na het algemene deel wordt specifiek ingegaan op de individuele deelname. Visie en beleidsvoornemens De provincie neemt deel in twee banken met de hoogste kredietwaardigheid. Statutair is bepaald dat alle aandelen in het bezit dienen te zijn van publiekrechtelijke lichamen. De provincie neemt vanuit dit oogpunt deel in deze banken. Verder betreft het hier een deelname in een energie- en waterbedrijf. In maart 2011 is besloten tot vervreemding van deze aandelen. Hiertoe is het onderhandelingstraject gestart. Rechtsvorm en doel De banken hebben de vorm van een naamloze vennootschap, met als doel bank van en voor de overheid te zijn. Het energie- en waterbedrijf is ook een naamloze vennootschap die zich toelegt op de energievoorziening in brede zin. Bestuurlijk belang De deelname betreft een relatief klein aandelenpakket en wordt veelal vanuit het publieke belang en verantwoordelijkheid ingegeven. Activiteiten  Kredietverlening

Bevoegdheden

  

Betalingsverkeer Advisering Energie en water levering



Diverse bevoegdheden in het kader van financiële dienstverlening en kredietverstrekking gericht op de publieke sector Het leveren van energie aan individuele burgers en bedrijven



201

Specifiek deel Naam

Delta NV

Postadres

Postbus 548, 4330 KA Middelburg

Bezoekadres

Poelendaelesingel 10, 4335 JA Middelburg

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

0118-88200

Vestigingsplaats

Den Haag

Bestuurders en


aandeel 5 aandelen en 8

Algemene vergadering van Aandeelhouders

bonusaandelen = Stemaandeel nihil A.v.A

R.A.M. van der Sande (eigenaar-gedeputeerde)

Andere deelnemers en aandeel Diverse deelnemers Financieel Belang PZH

PZH heeft 5 aandelen (niet volgestort) en 8 bonusaandelen = totaal 0,04%. Aandelen zijn in het verleden om niet verkregen. In 2011 is € 22.251 dividend uitgekeerd. In maart 2011 is besloten de aandelen te vervreemden. De onderhandelingen hierover lopen nog.


Gebaseerd op de jaarrekeningen Nominale waarde

Intrinsieke waarde

Belang PZH

2010

€0

€ 609.416

€ 322.657

0,0524%

2011

€0

€ 617.707

€ 617.707

0,0524%

2012

€0

€ 621.919

€ 621.919

0,0524%

2013

€0

n.n.t.b.

n.n.t.b.

n.n.t.b

Eigen vermogen

Vreemd vermogen


Dividend PZH

2010

€ 1.183.000.000

€ 1.522.000.000

€ - 178.000.000

€ 22.251

2011

€ 1.180.000.000

€ 1.797.000.000

€ 83.000.000

€ 22.251

2012

€ 1.185.000.000

€ 1.993.000.000

€ 81.000.000

€ 17.801

2013

€ 1.213.000.000

€ 2.013.000.000

€ 75.000.000

€ 17.801

Naam

N.V. Bank Nederlandse Gemeenten

Postadres

Postbus 30305, 2500 GH Den Haag

Bezoekadres

Koninginnegracht 2, 2541 AA Den Haag

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

070-3750750

Vestigingsplaats

Den Haag



610.350 aandelen van


€ 2,50 = 1,1% Stemaandeel nihil A.v.A.

Stille reserve


202

Andere deelnemers en aandeel Diverse deelnemers Financieel Belang

PZH heeft 610.350 aandelen (volgestort) = totaal 1,1% aandeelhouder. Jaarlijks wordt dividend uitgekeerd.



Intrinsieke waarde

Stille reserve

Belang PZH

2010

€ 141.806

€ 25.439.388

€ 25.297.582

1,096%

2011

€ 141.806

€ 26.855.400

€ 26.713.544

1,096%

2012

€ 141.806

€ 29.791.184

€ 29.649.377

1,096%

2013

€ 141.806

n.n.t.b.

n.n.t.b.

1,096%

Eigen vermogen

Vreemd vermogen


Dividend PZH

2010

€ 2.259.000.000

€ 116.274.000.000

€ 257.000.000

€ 1.519.772

2011

€ 1.897.000.000

€ 134.563.000.000

€ 256.000.000

€ 1.403.805

2012

€ 2.752.000.000

€ 139.477.000.000

€ 332.000.000

€

701.403

2013

€ 3.430.000.000

€ 127.753.000.000

€ 283.000.000

€

909.422

Naam

NWB NV

Postadres

Postbus 580, 2501 CN Den Haag

Bezoekadres

Rooseveltplantsoen 3, 2517 KR Den Haag

E-mailadres

[email protected]

Telefoonnummer

070-4166266

Vestigingsplaats

Den Haag



33 A aandelen en


40 B aandelen = Stemaandeel nihil A.v.A.


Andere deelnemers en aandeel Diverse deelnemers Financieel Belang

PZH heeft 33 aandelen A en 40 aandelen B = totaal < 0,1% Jaarlijks wordt dividend uitgekeerd.



Intrinsieke waarde

Stille reserve

Belang PZH

2010

€ 4.538

€ 1.313.352

€ 1.308.814

0,53%

2011

€ 4.538

€ 1.493.068

€ 1.488.530

0,53%

2012

€ 4.538

€ 1.541.428

€ 1.536.890

0,53%

2013

€ 4.538

n.n.t.b.

n.n.t.b.

0,53%

Eigen vermogen

Vreemd vermogen


Dividend PZH

2010

€ 1.135.000.000

n.n.t.b.

€ 91.000.000

€ 42.750

2011

€ 1.188.000.000

n.n.t.b.

€ 75.000.000

€ 24.582

2012

€ 1.226.000.000

n.n.t.b.

€ 40.000.000

€0

2013

€ 1.256.000.000

n.n.t.b.

€ 34.000.000

€0

203

204

Paragraaf Grondbeleid Belang grondbeleid (functies) voor de provincie Provinciale Staten hebben de basisprincipes van het provinciale grondbeleid vastgelegd in de Nota Grondbeleid 2013. Het provinciaal grondbeleid onderkent vier basisprincipes:  grondbeleid is een middel om provinciale doelen te bereiken;  grondbeleid is marktconform;  grondbeleid wordt op een wijze uitgevoerd die de vastgoedmarkt niet verstoort;  grondbeleid is gericht op het behoud van waarde. Op een aantal terreinen is de provincie direct verantwoordelijk voor de realisatie van plannen:  de aanleg van provinciale wegen, vaarwegen, fietspaden en openbaar vervoerverbindingen, de grijze doelen;  de realisatie van Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en recreatiegebieden, de groene doelen. Voor wat betreft de realisatie van de groene doelen zal de provincie in 2015 zelf gronden aan- en verkopen en beheren. Tot 2014 werden deze taken in opdracht van de provincie uitgevoerd door de Dienst Landelijk Gebied (DLG) en het Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL). Op basis van het Bestuursakkoord Grond (najaar 2013) is afgesproken dat deze taken van DLG/BBL zullen worden overgenomen. Het jaar 2014 is een overgangsjaar. In het navolgende zal hier nader op worden ingegaan. Er is een onderscheid in aanpak van het grondbeleid tussen grijze en groene doelen. Voor de realisatie van de grijze doelen dient de provincie over alle gronden te beschikken en voert de provincie een actief grondbeleid: verwerven en in het uiterste geval onteigenen. Voor de groene doelen is de focus gericht op het betrekken van grondeigenaren bij de realisatie van deze doelen en krijgen eigenaren ruimte om zelf te realiseren, vrijwel altijd met inzet van de daartoe beschikbare subsidiemiddelen. Uiteindelijk zal ook hier actieve grondverwerving en onteigening aan de orde kunnen zijn. Een bijzonder onderdeel van het provinciaal groene grondbeleid betreft verkoop in het kader van het zogenaamde ‘grond-voor-grond beginsel’. De realisatie van de ecologische hoofdstructuur wordt voor een belangrijk deel gefinancierd uit de verkoop (of ruil) van voormalig BBL-bezit dat buiten de begrenzing van de Ecologische Hoofdstructuur ligt. De provincie is verantwoordelijk voor de hoofdlijnen van de ruimtelijke ordening/ontwikkeling, die is vastgelegd in de Visie Ruimte en Mobiliteit (VRM). Lokale overheden en regionale samenwerkingsverbanden zijn primair verantwoordelijk voor de realisatie, maar de provincie brengt partijen bij elkaar en bespreekt de gewenste ruimtelijke ontwikkeling en adviseert of denkt mee over de haalbaarheid en risicobeheersing. De provincie kent subsidieprogramma’s voor ruimtelijke kwaliteit (zoals sanering verspreide glaslocaties) of milieu (zoals bodemsanering). De provincie heeft er voor gekozen om maar beperkt direct betrokken te zijn bij risicodragende ontwikkelingen. Het betreft haar deelname in de Grondbank Zuidplas, de Regionale OntwikkelingsMaatschappij Drechtsteden (ROM-D) en de Ontwikkelingsmaatschappij Het Nieuwe Westland. Provinciaal grondbeleid en risico's Het provinciaal grondbeleid kent een drietal risico's:  Kostenbeheersingsrisico: de provincie koopt grond aan voor wegen en groen. Deze kosten worden tevoren geraamd en opgenomen in het door het bestuur vast te stellen budget en de uitvoeringsplanning. Tot dit risico behoort ook het tijdig beschikbaar hebben van de noodzakelijke grond.  (Grond)exploitatierisico: het risico dat gelopen wordt ten gevolge van vertraging of afstel van planrealisatie en/of tegenvallende opbrengsten uit verkoop van bouwgrond. Deze taak is altijd beperkt van omvang gebleven en werd in de afgelopen jaren steeds verder afgebouwd of ontvlochten.  Beleidsrisico: dit zijn risico's die verbonden zijn aan ingrijpende wijzigingen in het beleid, zoals bijvoorbeeld in de afgelopen jaren de ingrijpende wijzigingen in het beleid van het Rijk met betrekking tot de Ecologische Hoofdstructuur.

205

De provincie neemt maatregelen om risico's te beheersen. Een mogelijkheid om risico’s te beheersen is het delen van het risico met andere partijen of het geheel beleggen van het risico bij anderen. Is er sprake van een risico dat de provincie neemt, dan worden risico's benoemd en maatregelen getroffen. Dit vergt een gedegen kennis van markt en beleid. Maatregelen komen tot uitdrukking in uitvoeringsplanning en budgetbeheer en door het regelmatig monitoren van de risicofactoren. De provincie beschikt, net als andere overheden, over bijzondere instrumenten om plannen te realiseren en daarmee risico's te beheersen zoals onteigening en toepassing van het voorkeursrecht. Uitvoering van het grondbeleid in 2015 Projecten Op bijgaande kaart staan de belangrijkste projecten waaraan de provincie in 2015 een bijdrage zal leveren, verdeeld naar categorie. Belangrijkste projecten 2015

Bron: Cartografie provincie Zuid-Holland.

Vervoersprojecten Provinciale Staten hebben in 2013 besloten tot uitvoering van de RijnlandRoute, welke planologisch wordt uitgewerkt in een provinciaal inpassingsplan of een tracébesluit voor respectievelijk het provinciale en het rijksdeel van deze weg. De gesprekken in verband met de verwervingen zijn al eerder gestart op basis van een door Provinciale Staten daartoe genomen besluit. Daarnaast wordt voor een groot aantal grote en kleine projecten in 2015 aangekocht; de belangrijkste zijn op bovenstaand kaartje aangegeven. De verwervingen voor Moordrechtboog/Extra Gouwekruising zijn in 2014 afgerond, waarvan een deel middels onteigeningen die in 2015 nog financieel moeten worden afgewikkeld.

206

Projecten Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en Recreatie om de Stad (RodS) In 2014 is gestart met overdragen van taken, medewerkers en middelen in het kader van EHS en RodS-realisatie aan de provincie en deze operatie zal naar huidige planning per 1 maart 2015 zijn afgerond. Bij de taken gaat het om: Verkopen van BBL-bezit buiten de EHS-begrenzing in het kader van het grond-voor-grondbeginsel en grondaankopen ter realisatie van de groene doelen: provincie verantwoordelijk met ingang van 1-1-2014. Tijdelijk beheer: met name verpachten van gronden in afwachting van de beleidsrealisatie of verkoop: verantwoordelijkheid ligt met ingang van 1-1-2015 bij de provincie. Met gemeenten zijn afspraken gemaakt over de realisatie en levering van de RodS-gronden. Op basis van externe adviezen over de realisatie van PMR Buijtenland van Rhoon en van de Krimpenerwaard word de realisatiestrategie herijkt. Betrekken van en een rol geven aan de regio, eigenaren en andere belanghebbenden staat daarin voorop. In 2015 wordt een uitvoeringsovereenkomst met de regio verwacht voor de Krimpenerwaard. Aan een vergelijkbare overeenkomst wordt gewerkt voor Gouwe Wiericke. Deltanatuur is wat dat betreft een ander verhaal: dit project is al bijna afgerond. De doorlevering van gronden aan TerreinBeherende Organisaties (TBO), waarbij niet alleen gedacht hoeft te worden aan de traditionele TBO’s, moet voldoen aan Europese regelgeving inzake staatssteun. Dit noopt tot een regeling van deze overdrachten die staatssteunproof is en alternatieve methoden voor beheer van natuuren recreatieterreinen. Grond-voor-grond De verkoop van gronden in het kader van het grond-voor-grondbeginsel is in 2014 goed van de grond gekomen en heeft geleid tot versnelde opbrengstrealisatie ten behoeve van de EHS. In 2015 wordt de aanpak doorgezet, waarbij de provincie oog houdt voor het risico van marktverstoring en waar mogelijk zoekt naar versterking van de gebiedsprocessen. Tijdelijk beheer voormalig BBL-bezit Met ingang van 1 januari 2015 verpacht de provincie de zogenaamde BBL-gronden overeenkomstig de door Gedeputeerde Staten in juli 2014 vastgestelde kaders. De uitvraag aan belangstellenden heeft plaats in de tweede helft van het daaraan voorafgaande jaar. Bij verpachting speelt waardebehoud een belangrijke rol. Waar mogelijk wordt langer dan één jaar verpacht (tot maximaal vijf jaar). Bescheiden investeringen die bijdragen aan waardebehoud zijn mogelijk. Een deel van de gronden in tijdelijk beheer betreft al ingerichte natuur. Die lenen zich niet voor verpachting en dienen zo spoedig mogelijk te worden doorgeleverd aan een terreinbeherende organisatie. Integrale Ruimtelijke Projecten (IRP) en verbonden partijen met grondexploitaties Bij de meeste IRP's loopt de provincie geen grondexploitatierisico's. Alleen in de Zuidplaspolder is daarvan sprake als gevolg van de deelname van de provincie in de publieke Grondbank Zuidplas. De Grondbank heeft gronden aangekocht voor de ontwikkeling van de Zuidplas. De provincie heeft in 2013 een voorziening getroffen in verband met mogelijke verliezen op deze grondportefeuille. Voorts neemt de provincie deel aan:  de Regionale OntwikkelingsMaatschappij Drechtsteden (ROM-D);  de Ontwikkelingsmaatschappij Het Nieuwe Westland (ONW). Beide participaties zijn publiek-private samenwerkingsverbanden. De provincie beoogt geen actieve rol in deze samenwerkingsverbanden en poogt haar risico voortvloeiend uit deze samenwerkingsverbanden zo veel mogelijk te beperken. Strategisch bezit Strategische aankopen worden gedaan als de provincie in de gelegenheid komt om onder gunstige voorwaarden grond aan te kopen die in de nabije toekomst nodig kunnen zijn. De provincie heeft daar tot op heden spaarzaam gebruik van gemaakt. Deze lijn zal in 2015 worden voortgezet.

207

Beheer en verkoop verspreid provinciaal bezit De provincie is eigenaar van een behoorlijk aantal verspreid liggende gronden van meestal beperkte omvang. Vaak zijn ze mee gekocht voor een provinciaal doel. Deze zogenaamde overhoeken zijn incourante onbebouwde percelen, die niet (meer) van belang zijn voor de uitvoering van een provinciaal project of provinciale dienst en waarvan behoud om strategische redenen niet aan de orde is. Deze gronden worden zoveel mogelijk verkocht. De netto-opbrengst uit verkoop voor 2015 is begroot op € 0,5 mln. Indien dat niet mogelijk blijkt, worden deze onbebouwde percelen in huur of pacht uitgegeven. Door een meer marktconform verhuurbeleid verwacht de provincie een lichte toename van de opbrengst uit verhuur. Overige grondposities De provincie is eigenaar van de ondergrond van provinciale wegen en vaarwegen en van het provinciehuis. Deze gronden zijn dus onlosmakelijk verbonden met de functie van het gebouwde dat zich daarop bevindt. Op de grond voor wegen en vaarwegen wordt afgeschreven in overeenstemming met het vigerende afschrijvingsregime van wegen of vaarwegen in respectievelijk 30 of 40 jaar. Op de ondergrond van het provinciehuis wordt niet afgeschreven (op het bouwwerk zelf wel). Er is geen risico verbonden aan deze geactiveerde grondposities.

208

Paragraaf Subsidies In deze paragraaf staan de budgettaire grenzen voor de subsidieverstrekking vermeld, zoals die door Provinciale Staten zijn vastgesteld. Subsidies 2015 en het Uniform SubsidieKader (USK) Voor activiteiten wordt op basis van een wettelijk voorschrift geregeld waarvoor subsidie wordt verstrekt. Hiertoe hebben Provinciale Staten een Algemene subsidieverordening vastgesteld. De Algemene subsidieverordening Zuid-Holland 2013 (Asv) is op 12 december 2012 door Provinciale Staten vastgesteld. Op 1 juli 2013 is deze in werking getreden. Naast de Asv zijn er subsidies die worden verstrekt op grond van de Uitvoeringsregeling Brede Doeluitkering Verkeer en Vervoer Zuid-Holland 2013 (BDU). In de Asv en in de BDU zijn de uitgangspunten van het Uniform SubsidieKader (USK) opgenomen. Deze betreffen: Uitgangspunten Uniform SubsidieKader 1

Uitvoerings- en verantwoordingsarrangementen: proportionaliteit en sturing op prestaties Maatregel

Hoogte subsidiebedrag

Verantwoording

Arrangement 1

Tot € 25.000

Desgevraagd verantwoording over de prestatie (doorgaans steekproefsgewijs)

Arrangement 2

Vanaf € 25.000 tot € 125.000

Verantwoording over de prestatie (aanvullend steekproefsgewijs)

Arrangement 3

Vanaf € 125.000

Verantwoording over de kosten en prestaties

2

Uniformering en vereenvoudiging van begrippen en subsidieprocessen

3

Het opzetten en uitvoeren van een beleid om misbruik en oneigenlijk gebruik te voorkomen: verantwoord vertrouwen

Voor de subsidieregelingen, die in de tabel boekjaar- en projectsubsidies 2015 zijn opgenomen zijn regels vastgesteld en is het USK van toepassing. De basis voor de subsidieplafonds 2015 Op grond van art. 5 van de Asv en art. 1.3 van de BDU stellen Provinciale Staten subsidieplafonds vast. Gedeputeerde Staten kunnen een door Provinciale Staten vastgesteld plafond onderverdelen in deelplafonds voor afzonderlijke onderdelen van de regels waarvoor het plafond is vastgesteld. Indien deelplafonds worden vastgesteld doen Gedeputeerde Staten daarvan mededeling aan Provinciale Staten. De subsidies worden vervolgens met inachtneming van de vastgestelde subsidieplafonds verstrekt. De meeste subsidieplafonds 2015 zijn gelijktijdig met de Kadernota 2015-2018 door Provinciale Staten vastgesteld met statenvoordracht 6704 van 25 juni 2014. Bijstellingen en aanvullingen hierop zijn gelijktijdig met deze begroting vastgesteld (statenvoordracht 6752, dd. 12 november 2014). Bezuinigingen verwerkt in subsidieplafonds 2015 Op basis van de 'Notitie Bezuinigingen op subsidies', die door Provinciale Staten op 9 november 2011 is vastgesteld, zijn subsidieplafonds met ingang van 2012 heroverwogen. Nadien is op deze notitie een voortgangsrapportage 'Bezuinigingen op subsidies' in juni 2012 gevolgd. De notitie en de voortgangsrapportage hebben tot een vierde (nu concreet voor het jaar 2015) neerwaartse bijstelling geleid van een aantal subsidieplafonds als onderdeel van de eerder aangekondigde taakstelling op subsidies. Dit betekent onder andere dat voor preventief jeugdbeleid en maatschappelijke participatie lagere begrotingssubsidies worden opgenomen. Dit blijkt uit onderstaande tabel begrotingssubsidies 2015.

209

Tabellen met de subsidiebedragen 2015 De totale subsidieomvang voor begrotings-, boekjaar- en de projectsubsidies worden in de onderstaande tabellen samengevat. Een gedetailleerde toelichting bij de tabellen is opgenomen in de betreffende statenvoordracht 6704 van 25 juni 2014 en 6752 van 12 november 2014. Hiernaar wordt kortheidshalve verwezen.

Begrotingssubsidies 2015 in vergelijking met 2014 Programma

Doel

Naam instelling

Maximaal te subsidiëren bedrag 2014

Maximaal te subsidiëren bedrag 2015

262.842

335.000

1

1.1

1

1.1

Gemeente Westland (toezichthouders en reddingsbrigade Zandmotor) Veiligheidsregio Haaglanden (coördinerende taken Zandmotor)

1

1.1

Waterschap Rivierenland

1

1.2

Hoogheemraadschap van Rijnland (synergiegelden Kader Richtlijn Water)

1

1.2

1

1.5

Waterschap Hollandse Delta (synergiegelden Kader Richtlijn Water) Recreatieschap Midden Delfland

1

1.5

Faunabeheereenheid Zuid-Holland

1

1.5

Waterschap Hollandse Delta (akkerrandenbeheer en bodemdiversiteit)

1

1.5

Coöperatie Hoeve Biesland BA

1

1.5

Stichting Wandelnet

1

1.5

Stichting Landelijk Fietsplatform

35.893

35.894

2

2.2

Fietsersbond

41.955

41.955

2

2.3

Arriva NL (sociale veiligheid)

501.500

499.500

2

2.3

Connexxion Water (veerdienst Maassluis-Rozenburg)

175.314

134.741

2

2.3

Gemeente Gorinchem (uitvoering verennetwerk)

161.534

165.572

2

2.4

Natuur- en Milieufederatie Zuid-Holland

250.000

125.000

1

1.4

Consulentschap IVN-Zuid-Holland

324.114

324.114

3

3.4

Medical Delta

200.000

0

3

3.4

InnovationQuarter (voorheen ROM Zuidvleugel)

1.000.000

1.000.000

3

3.4

Stichting Biobased Delta

0

200.000

4

4.4

Stichting Tympaan Instituut

1.690.299

1.644.615

4

4.4

Stichting Zorgbelang Zuid-Holland

2.678.665

2.343.832

4

4.4

Stichting JSO - Jeugd

2.647.922

2.508.558

4

4.4

Stichting JSO - WMO

3.950.264

3.253.159

4

4.5

Erfgoedhuis Zuid-Holland

1.644.843

1.644.843

4

4.5

Stichting Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland

200.000

200.000

4

4.5

Kunstgebouw

1.200.000

1.200.000

4

4.5

Zuid-Hollandse Popunie

125.000

125.000

4

4.5

Stichting Restauratie Opleidingsprojecten Zuid West

4

4.6

Probiblio

4

4.5

4

4.5

45.000

45.000

0

150.000

94.000

94.000

389.166

389.170

1.509.391

326.108

70.000

300.000

0

250.000

0

139.422

40.994

40.994

20.000

20.000

5.000.139

5.000.139

SKR/S.E.O.P.

30.000

30.000

Bevrijdingsfestival

23.218

23.218

24.312.053

22.589.834

Totalen

210

Toelichting op de tabel: 1. De kolom Maximaal te subsidiëren bedrag 2014 is gebaseerd op de meest recente besluitvorming over de verstrekking van deze subsidies. 2. Uit de kolom Maximaal te subsidiëren bedrag 2015 blijkt welke organisaties op basis van de 'Notitie bezuinigingen op subsidies' en andere ontwikkelingen in 2015 subsidie ontvangen. 3. In de kolom Maximaal te subsidiëren bedrag 2015 is nog geen loon- en prijscompensatie voor 2015 begrepen. Toevoeging van loon- en prijscompensatie gebeurt op grond van art. 35 van de Asv 2013 bij de subsidieverstrekking. Dit in relatie met de door Provinciale Staten gereserveerde gelden voor loon- en prijscompensatie in de Kadernota 2015-2018 (statenvoordracht 6699).

Boekjaar- en projectsubsidies 2015 Subsidieregeling nr.

Par.

Titel van de regeling

Doel

Totaal subsidieplafond 2014


1.6.36

Subsidieregeling restauratie van rijksmonumenten 2013

4.5

1.514.381

1.514.381

1.6.42

Subsidieregeling Erfgoedlijnen

4.5

3.704.242

3.714.381

1.6.43

Uitvoeringsregeling Brede Doeluitkering Verkeer en Vervoer 2013

0

overige

Overige paragrafen

2.2

100.020.000

100.800.000

10

Mobiliteitsmanagement

11

Gedragsbeïnvloeding verkeersveiligheid

2.3

430.000

150.000

2.2

4.550.000

1.6.45

560.000

Subsidieregeling reizigersplatforms Zuid-Holland

2.3

80.000

80.000

1.6.46

Subsidieregeling molens Zuid-Holland 2013

4.5

1.143.980

450.000

1.6.47 2

Subsidieregeling planvorming bedrijventerreinen en greenports Zuid-Holland Planvorming Bedrijventerreinen

3.4

500.000

0

3

Planvorming Greenportlocaties

3.4

500.000

250.000

1.6.48

Subsidieregeling jeugdzorg Zuid-Holland 2013 Hfd.1/par 1/2 Hfd.1/par 1/2

4.3

111.369.866

0

4.3

3.591.053

0

Hfd.3/par.2 Buiten provinciale plaatsingen

4.3

1.500.000

0

Hfd.3/par.1 Innovatie

4.3

1.385.543

0

Hfd.3/par.1 Projecten vraag-aanbod Jeugdzorg

4.3

0

0

Hfd.3/par.1 Kwetsbare jongeren

4.3

900.000

800.000

Hfd.3/par.1 Impuls kwaliteitsverbetering en vraag en aanbod Hfd.3/par.1 Transitie pilot projecten

4.3 4.3

3.663.627 1.200.000

0 0

Hfd.3/par.3 Transitie jeugdzorg

4.3

1.6.51

Boekjaarsubsidies jeugdzorginstellingen binnen Zuid-Holland Boekjaarsubsidies Landelijk werkende instellingen

0

0

Deelplafond: Holland Rijnland

4.3

1.288.623

0

Deelplafond: Midden Holland

4.3

696.875

0

Deelplafond: Zuid-Holland Zuid

4.3

1.426.258

0

Subsidieregeling sanering en bemiddeling verspreide glastuinbouw 2013 Deelplafond: bemiddeling

3.1

438.024

200.000

1.6.53

3

Subsidieregeling cultuurnetwerkers Zuid-Holland 2013

4.5

176.000

176.000

1.6.55

Subsidieregeling Asbest eraf, zonnepanelen erop

3.5

863.720

1.000.000

1.6.56

Subsidieregeling bevorderen intergemeentelijke samenwerking

4.1

250.000

250.000

211

Subsidieregeling nr.

Par.

1.6.59

Titel van de regeling

Doel

Uitvoeringsregeling Groen (URG) Zuid-Holland 2014

1.5

2.1

Integrale groenprojecten

1.5

2.2

Projectverkenningen

2.3

Pilots

3.1



18.600.000

0

1.5

500.000

0

1.5

1.500.000

0

Boekjaarsubsidies voet- en fietsveren met een regionale functie

1.5

0

63.500

3.2

Projectsubsidie agrarische structuurversterking voor de grondgebonden landbouw

1.5

500.000

500.000

3.3

Projectsubsidie soortenbeleid leefgebied en maatregelen verbetering natuurwaarden

1.5

180.000

300.000

3.4.1

Projectsubsidie fietsen en wandelen Artikel 43 lid b

1.5

180.000

180.000

Artikel 43 lid d, e, f, k en l

1.5

1.500.000

1.000.000

Artikel 43 lid h

1.5

1.000.000

500.000

Artikel 43 lid j

1.5

900.000

1.500.000

3.4.2

Verbetering van het landelijk netwerk voor de recreatietoervaart

1.5

600.000

600.000

3.4.3

Het realiseren van Toeristische Overstap Punten (TOP's)

1.5

150.000

150.000

3.5

Projectsubsidie voor aanleg en herstel van landschapselementen

1.5

850.000

600.000

3.6

Projectsubsidie grootschalig Proef van Onderwaterdrainage

1.5

100.000

0

3.7

Projectsubsidie innovatie in afzetketens voor de grondgebonden landbouw

1.5

500.000

500.000

3.8

Projectsubsidie voor systeeminnovaties grondgebonden landbouw in veenweidegebieden

1.5

0

600.000

3.9

Projectsubsidie groenparticipatie

1.5

2.670.000

1.000.000

3.10

Projectsubsidies kwaliteitsimpuls bestaande groengebieden

1.5

4.000.000

4.000.000

3.11.1

Projectsubsidies verwerving ecologische verbindingen

1.5

1.000.000

1.000.000

3.11.2

Projectsubsidies voor de inrichting van ecologische verbindingen

1.5

500.000

500.000

4.1

Projectsubsidie ingevolge artikel 10 Natuurbeschermingswet 1998

1.5

135.000

135.000

4.2

Projectsubsidie voor het onderhoud van landschapselementen

1.5

155.400

364.400

276.712.592

123.437.662

Totaal

Ter toelichting dient de volgende opmerking: 1. Indien bij de subsidieverstrekking rangschikking aan de orde is, is dit vermeldt in de betreffende subsidieregeling.

212

Paragraaf EU-subsidies Inleiding De beleidsdoelen die de provincie heeft gesteld met het Provinciale meerjarenprogramma landelijk gebied, ‘Vitaal Platteland’, het economische clusterbeleid en duurzaam innovatiebeleid kunnen mede worden vormgegeven met steun vanuit Europese subsidieprogramma’s. Daarom wordt ingezet op maximale benutting van middelen die beschikbaar zijn via Europese programma’s om provinciale doelen te realiseren. Dit is vooral belangrijk nu de beleidsdoelen onder druk komen te staan door bezuinigingen vanuit het Rijk. 8

Er bestaan verschillende Europese subsidieprogramma’s voor de lopende periode 2007-2013 die mogelijkheden bieden voor projecten op het grondgebied van Zuid-Holland. De uitdaging is deze mogelijkheden samen met partners binnen de provincie te verzilveren. De provincie speelt hierbij een actieve, sturende rol. Binnen diverse programma’s heeft de provincie een rol in de besluitvorming over de toekenning van subsidies. Deze paragraaf biedt een overzicht van de middelen in de verschillende Europese subsidieprogramma’s. Europese subsidieprogramma’s periode 2007-2013 (bedragen x € 1 mln) Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (Kansen voor West) Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP2) Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (Grensoverschrijdende samenwerking) Totaal

63,9 20,7 24,5 109,1

Bovenop de Europese middelen zijn door het Rijk voor Kansen voor West extra middelen toegevoegd aan het programma (€ 25,2 mln). Daarnaast hebben ook de steden Rotterdam en Den Haag hun eigen budget vanuit Kansen voor West voor kennis en innovatie (€ 43,7 mln EFRO en € 13,1 mln rijkscofinanciering). Al met al kan hiermee voor € 191,1 mln aan Europese en rijksfinanciering worden ingezet voor projecten die bijdragen aan de realisatie van provinciale ambities. Waar aanvankelijk de focus lag op het van de grond krijgen van voldoende projecten om 100% van het beschikbare budget te benutten, is het nu van belang de voortgang van de projecten en de benutting en uitputting van de voor Zuid-Holland beschikbare budgetten goed te monitoren. Dit staat ook in directe relatie tot prestatieindicator 4.1.3.2 in programma 4 van de begroting: het percentage van de realisatie van de voor Zuid-Holland beschikbare budgetten. Dit betreft zowel het Operationeel Programma Kansen voor West (OP West) als het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP2). Anders dan bij Interreg is voor zowel OP West als POP2 de provincie verantwoordelijk voor de benutting van de beschikbare middelen. Het gaat hier om een inspanningsverplichting. Tijdige realisatie van een voldoende hoog projectvolume is daarbij ook van groot belang om te voldoen aan de zogenaamde N+2 regel: elke jaartranche van zowel OP West als POP moet uiterlijk twee jaar na afloop van dat jaar volledig zijn besteed. Deze N+2 regel geldt op programmaniveau, of voor alle partners binnen een programma samen en niet voor de provincie afzonderlijk. Toch monitoren we ook specifiek de opgave voor Zuid-Holland. De provincie is op drie manieren betrokken bij projecten: door zelf te participeren in een project als eindverantwoordelijke of als partner; door het verlenen van cofinanciering aan een project uit Zuid-Holland; door het begeleiden van projecten uit Zuid-Holland om succesvol gebruik te maken van de Europese subsidiemogelijkheden. Vanaf medio 2008 zijn de eerste Europese projecten binnen de lopende budgetperiode (2007-2013) in uitvoering gekomen. Deze projecten hebben een meerjarig karakter.

8

De programmaperiode 2007-2013 heeft een doorlooptijd tot en met eind 2015. Aanvragen voor financiering van projecten uit de verschillende Europese fondsen voor de nieuwe programmaperiode 2014-2020 kunnen vanaf februari 2015 worden ingediend.

213

OP Kansen voor West (OP West) Binnen het Operationeel Programma Kansen voor West kunnen Europese subsidies worden aangevraagd door partijen binnen de vier Randstadprovincies voor projecten op het gebied van de kenniseconomie (Europese 'Lissabon strategie'), duurzaamheid en kwaliteit regionaal vestigingsklimaat. De provincie is actief betrokken bij de beoordeling en selectie van projecten die voor subsidie in aanmerking komen. Van de beschikbare € 63,9 mln moet ultimo 2014 100% zijn besteed. Medio 2014 is al voor bijna € 35,0 mln gerealiseerd. De tabel hieronder geeft de voorlopige verdeling van middelen (alleen beschikte projecten) weer per provinciaal beleidsthema. Het betreft dus alleen de middelen die op papier beschikt zijn, projecten die in de pijplijn zitten worden niet meegerekend. Thema (bedragen in €) Economische Clusterversterking Milieu/Duurzame energie Greenports Groen Totaal

EFRO

Rijkscofinanciering

33.546.170

17.630.009

Cofinanciering Provincie Zuid-Holland 10.730.000

17.557.947 10.369598 7.838.623 69.312.338

5.244.734 2.363.398 25.238.141

3.994.433 400.000 3.600.000 18.724.433

Totaal projectvolume

145.450.469 79.932.599 25.214.053 23.483.668 274.080.789

Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP2) De Europese subsidies voor plattelandsontwikkeling (POP2) worden ingezet binnen de kaders van het Provinciale meerjarenprogramma landelijk gebied. De verdeling van de Europese subsidie verloopt via de provinciale subsidieregeling landelijk gebied. De maatregelen op contractbasis (less favorite areas en ganzenpakketten) zijn in deze rapportage buiten beschouwing gelaten. Hiermee is € 4,6 mln gemoeid, waardoor het totaal dat in deze paragraaf wordt meegenomen € 19,6 mln bedraagt en niet de in de eerste tabel opgenomen € 24,2 mln. Van de beschikbare € 20,7 mln moet ultimo 2015 100% zijn besteed. De afgelopen jaren heeft er onderuitputting plaatsgevonden waardoor de uitgaven enigszins zijn achtergebleven (gerealiseerd juli 2014 € 13,5 mln). De onderuitputting komt voort uit stagnerende projecten in de jaren 2008-2010. Tweede oorzaak voor de onderuitputting zijn strengere controles op niet subsidiabele kosten. Hierdoor vallen de declaraties lager uit. Deze onderbesteding leidt op programmaniveau nog niet tot problemen, de uitgaven van de andere provincies zorgen ervoor dat voor het hele programma de N+2 wordt gehaald. Het is echter wel zorg om in het laatste jaar van het programma tot voldoende uitgaven te komen. Grensoverschrijdende samenwerking (Interreg) De provincie Zuid-Holland kan binnen vier Interreg-programma’s projecten indienen (Interreg IVA 2 Zeeën, Interreg IVB Noordzee, Interreg IVB Noord West Europa en Interreg IVC). Binnen de Interreg programma’s kunnen Europese subsidies worden aangevraagd voor projecten waarin partijen uit meerdere landen 'grensoverschrijdend' samenwerken. De programma’s werken met periodieke oproepen voor indiening van projectvoorstellen - een soort tenders waarbinnen projectaanvragen kunnen worden ingediend. De provincie heeft in alle Interreg-programma’s een adviserende rol bij de beoordeling van projecten. Daar waar relevant wordt projectdeelname als (lead)partner door de provincie zelf gestimuleerd. In de vorige programmaperiode (2000-2006) was Zuid-Holland de provincie met het hoogste aantal deelnemende partners, die samen voor circa € 22,5 mln aan Europese subsidies verwierven. Een ambitie die we ook in de huidige programmaperiode vast willen houden. Tal van projecten met partners uit Zuid-Holland zijn al goedgekeurd. Inmiddels is door partijen in Zuid-Holland tot midden 2013 voor € 24,2 mln aan Europese subsidie verworven in de lopende Europese budgetperiode 2007-2013.

214

Programma (bedragen in €) Interreg IV A 2 Zeeën Interreg IV B Noord West Europa Interreg IV B Noordzee Interreg IV C Totaal

verworven tot nu 8.381.777 9.497.080 4.226.585 2.113.863 24.219.305

Overige Programma’s De provincie heeft als doelstelling om naast de gangbare programma’s zoals EFRO, ook middelen te verwerven uit andere programma’s, zoals de Kaderprogramma’s en Life+. Voor Life+ is nu een aanvraag in voorbereiding en binnen het Zevende Kaderprogramma (KP7) heeft de provincie een eerste succesvolle aanvraag ingediend middels het Health Ties project, waarvoor de provincie als leadpartner € 109.396 heeft verworven.

215

216

Financiële Begroting Inleiding De Financiële Begroting is gebaseerd op het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). De indeling van de Financiële Begroting is als volgt: 1. 2.

3. 4. 5.

Overzicht baten en lasten Toelichting baten en lasten 2.1 Gronden waarop de ramingen zijn gebaseerd 2.2 Indexering 2.3 Rente 2.4 Loonkosten 2.5 Kostenverdeling 2.6 Uitkering Provinciefonds 2.7 Opcenten Motorrijtuigenbelasting 2.8 Kapitaallasten 2.9 Investeren, waarderen en afschrijven 2.10 Verklaring verschillen Begroting 2014 na Voorjaarsnota 2014 - Begroting 2015 2.11 Verklaring verschillen Jaarrekening 2013 - Begroting 2015 Algemene dekkingsmiddelen Recapitulatie structureel en reëel begrotingsevenwicht Uiteenzetting financiële positie 5.1 Nieuw beleid 5.2 Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen 5.3 Verleende garanties en waarborgen 5.4 Staat van reserves en voorzieningen 2015 5.5 Toelichting op de reserves en voorzieningen 5.5.0 Algemene reserves 5.5.1 Programmareserve 1 5.5.2 Programmareserve 2 5.5.3 Programmareserve 3 5.5.4 Programmareserve 4 5.5.5 Programmareserve 5 5.5.6 Programmareserve 6 5.5.7 Voorzieningen 5.6 Staat van activa 5.7 Investerings- en financieringsstaat 2015

217

1. Overzicht baten en lasten (bedragen x € 1.000)

2013

2014 na Voorjaarsnota

2015

2016

2017

2018

Lasten Programma 1

Groen en Water

150.989

175.821

155.986

133.323

107.463

87.396

2

Mobiliteit en Milieu

385.414

389.809

369.221

369.492

357.881

371.761

3

Ruimte, Wonen en Economie

4

Bestuur en Samenleving

5

Integrale Ruimtelijke Projecten

6

Middelen

Totaal lasten

93.038

100.414

62.938

53.073

52.945

44.503

203.416

187.821

71.428

51.812

50.776

50.836

16.722

8.153

2.408

1.801

1.958

1.808

9.600

16.794

31.413

29.819

34.256

39.256

859.179

878.812

693.393

639.320

605.278

595.560

Baten Programma 1

Groen en Water

164.803

24.229

44.215

45.377

38.629

28.952

2


112.572

117.946

121.317

111.743

112.041

106.103

3


3.648

8.118

1.615

1.115

0

0

4


122.803

119.662

819

819

819

819

5


6

Middelen

Totaal baten Totaal saldo voor bestemming

43

30

0

0

0

0

499.556

545.530

510.366

500.338

501.358

501.616

903.425

815.515

678.333

659.393

652.847

637.491

44.246

-63.298

-15.060

20.073

47.569

41.930

Bijdrage uit reserve Programma 1

Groen en Water

15.163

40.441

26.714

18.096

1.462

891

2


46.332

44.724

36.251

22.589

5.048

12.222

3


29.150

29.504

14.353

3.512

9.430

3.532

4


55

200

2.047

800

0

0

5


13.442

4.674

1.400

0

0

0

6

Middelen

Totaal bijdrage uit reserve

20.208

18.946

312

126

0

0

124.351

138.489

81.076

45.123

15.939

16.645

Storting in reserve Programma 1

Groen en Water

83.134

11.240

1.762

75

0

0

2


23.843

44.508

55.272

41.497

29.068

21.200

3


18.271

4.700

2.421

849

0

0

4


2.200

0

0

0

0

0

5


5.000

3.200

600

0

0

0

6

Middelen

9.815

11.544

5.960

3.507

4.084

3.608

142.262

75.192

66.016

45.928

33.152

24.807

26.334

0

0

19.267

30.356

33.768

Totaal storting in reserve Resultaat

218

2. Toelichting baten en lasten 2.1 Gronden waarop de ramingen zijn gebaseerd De basis voor de begroting en het meerjarenperspectief is het financieel perspectief tot en met de Voorjaarsnota 2014. De Begroting 2015 en de meerjarenraming 2015-2018 zijn opgebouwd op basis van de vastgestelde meerjarenraming 2014-2017, de Voorjaarsnota 2014, de Kadernota 2015-2018 en de Meicirculaire 2014. Voor de ontwikkeling van de financiële ruimte wordt verwezen naar het overzicht in het Budgettair kader aan het begin van dit boekwerk. Bij het opstellen van de begroting is verder onder andere rekening gehouden met de onderstaande uitgangspunten. 2.2 Indexering Indexering investeringen infrastructuur Investeringen in de infrastructuur worden geïndexeerd met de zogeheten IBOI-index van het Centraal Planbureau (CPB). IBOI staat voor Index Bruto Overheidsinvesteringen. Het CPB verwacht voor 2015 een IBOI van 1,25%. Indexering van materiële budgetten De materiële budgetten worden geïndexeerd met de zogeheten consumentenprijzenindex (CPI) van het CPB. Hierop wordt een neerwaartse correctie toegepast van 0,5%. Voor 2015 verwacht het CPB in de juni-raming een CPI van 1,5%. Toepassing hiervan betekent compensatie van de materiële budgetten met 1%. In afwijking hiervan worden de materiële budgetten voor beheer en onderhoud van infrastructuur geïndexeerd met IBOI. Indexering van gesubsidieerde instellingen Gesubsidieerde instellingen worden gecompenseerd voor een deel materiële en een deel personele lasten. Hiervoor wordt voor 30% van het subsidiebedrag de CPI (1,5%) gebruikt en voor 70% een index met betrekking tot loonkosten van het CPB (2,0%). Toepassing hiervan betekent compensatie van de gesubsidieerde instellingen met 1,9%. Indexering van de omgevingsdiensten In de besturen van de omgevingsdiensten zijn besluiten genomen over de wijze van indexatie binnen de betreffende gemeenschappelijke regelingen. De bijdrage aan de omgevingsdiensten Midden-Holland en WestHolland worden geïndexeerd met 1,4%. De bijdrage aan de materiële lasten van omgevingsdienst Haaglanden wordt geïndexeerd met 1,3%. De bijdragen aan de omgevingsdiensten DCMR en OZHZ worden niet geïndexeerd. 2.3 Rente De rentelasten vloeien voort uit de meerjarige ontwikkeling van de financieringsbehoefte en de (teruglopende) eigen financieringsmiddelen. Voor 2015 is bij de berekening van het te hanteren rentepercentage op investeringen rekening gehouden met de volgende vier rentepercentages: Rentepercentage voor lang geld 1,18 % Prognose marktrente 2,72 % Feitelijke rentedruk 4,50 % Rekenrente laatst vastgestelde begroting 3,37 % De omrekening van deze percentages leidt tot een berekende rente van 2,94 %. 2.4 Loonkosten De loonkosten worden normatief in de begroting opgenomen. Voor iedere functieschaal is een normbedrag vastgesteld gebaseerd op 98% van het maximum van de functieschaal. Vervolgens wordt, rekening houdend met een vacatureruimte van minimaal 2%, het loonbudget bepaald op basis van 98% van de formatie x het normbedrag. Jaarlijks worden de normbedragen bijgesteld met de gevolgen van CAO-stijgingen en het werkgeversaandeel van de premies. In de Kadernota 2013-2016 hebben Provinciale Staten incidenteel (voor de periode 2013 tot en met 2016) budget beschikbaar gesteld voor het geraamde tekort op de loonkosten als gevolg van de uitlooptoelagen en minplaatsingen. Dit is ten laste gebracht van de financiële ruimte, wat verwerkt is in de Begroting 2013. In de Kadernota 2015-2018 is gemeld dat dit structurele, maar aflopende tekort voor de jaren na 2016 nog in de

219

begroting moet worden verwerkt. In 2017 gaat het om een bedrag van € 3,5 mln en in 2018 om € 3,2 mln. Op de lange termijn loopt dit bedrag verder terug tot € 3,0 mln in 2019 en € 2,5 mln in 2020. Na 2028 dalen de effecten onder de € 1,0 mln en na 2035 onder de € 0,1 mln. Bij deze cijfers is alleen rekening gehouden met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Mogelijke effecten van vervroegd uittreden door vrijwillige mobiliteit of gebruik van regelingen uit het Sociaal Convenant zijn niet becijferd, omdat deze niet te voorspellen zijn. 2.5 Kostenverdeling Conform de beleidsnota Kostprijsberekening en renteberekening (Provinciale Staten besluit 6172 d.d. 28 april 2010) worden de apparaatslasten, op basis van de geraamde capaciteit inzet op taken, toegerekend aan de programma’s. De opbouw van de organisatiekosten en de doorbelasting naar programma’s kan als volgt worden weergegeven: Kosten

Begroting 2014 (stand NJN)

Begroting 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

120.248

117.697

113.434

113.163

112.737

32.549

26.077

26.588

27.356

28.192

-

3.682-

3.568-

3.398-

3.398-

152.797

140.092

136.454

137.122

137.531

1 Groen en Water

28.041

24.527

23.924

23.999

24.038

2 Mobiliteit en Milieu

65.632

59.342

58.495

58.847

59.002

3 Ruimte, Wonen en Economie

24.600

24.868

24.021

24.150

24.214


25.560

23.288

22.111

22.242

22.322

114

122

115

116

116

8.851

7.944

7.787

7.767

7.838

152.797

140.092

136.454

137.122

137.531

(bedragen x € 1.000)

Loonkosten Indirecte kosten Reserve DLG Totaal te verdelen Verdeling naar programma

5 Integrale Ruimtelijke Projecten 6 Middelen Totale verdeling

2.6 Uitkering Provinciefonds De meerjarenraming voor de uitkering uit het Provinciefonds is gebaseerd op de Meicirculaire 2014. Hierin zijn zowel de meerjarige ontwikkelingen aangegeven ten aanzien van de algemene uitkering als van decentralisatie-uitkeringen. Bij het ramen van de inkomsten uit het Provinciefonds hanteert de provincie een reguliere behoedzaamheid van € 1,5 mln voor het opvangen van kleine afwijkingen in de algemene uitkering door ontwikkelingen in het accres, verdeelmaatstaven en taakmutaties. In de kadernota is een extra behoedzaamheidsmarge van € 1,5 mln gehanteerd, vanwege onzekerheid over het nadelige effect van onderuitputting op de Rijksbegroting 2013 op het accres. Uit de Meicirculaire 2014, die de eindafrekening over 2013 bevat, blijkt deze extra behoedzaamheid niet nodig te zijn. Met ingang van 2016 wordt er een reguliere behoedzaamheid gehanteerd van € 2,0 mln. 2.7 Opcenten Motorrijtuigenbelasting Bij het ramen van de inkomsten uit de opcenten op de Motorrijtuigenbelasting wordt rekening gehouden met ontwikkelingen in het wagenpark. Hierbij gaat het zowel om volume (aantallen auto's) als gewicht. Deze variabelen zijn van invloed op de inkomsten. Bij de raming wordt rekening gehouden met een behoedzaamheidsmarge van 1% om beperkte afwijkingen in volume, gewicht en dergelijke op te kunnen vangen.

220

In het Hoofdlijnenakkoord is ten aanzien van de opcenten opgenomen de inflatiecorrectie voor de helft achterwege te laten. Per jaar wordt bezien of de volledige correctie achterwege kan blijven, afhankelijk van het financieel perspectief. Om de lastenverhoging voor de burger te beperken is voor 2015 de verhoging van de inflatie achterwege gelaten. 2.8 Kapitaallasten De kapitaallasten bestaan uit rente en afschrijvingslasten. Bij dit onderdeel wordt nader ingegaan op: A. Afschrijvingen; B. toegerekende rente; C. bespaarde rente. Ad A. Afschrijvingen Provinciale Staten hebben op 1 december 2013 de herziene nota Investeringen, waarderingen en afschrijvingen (nota IWA 2014) vastgesteld. De wijzigingen in de nota IWA hebben met ingang van Begroting 2015 gevolgen voor de afschrijvingslasten. Dit komt doordat de afschrijving op investeringen niet meer plaatsvindt op basis van de jaarlijkse netto uitgaven. Er wordt pas op de investeringen afgeschreven vanaf het jaar na afronding van de voorbereidings- of uitvoeringsfase van een project. De geraamde afschrijvingslasten zullen hierdoor de komende jaren (vanaf 2015) dalen, om later, op het moment dat de voorbereidings- of uitvoeringsfase van een project is afgerond, met pieken te stijgen. Dit betekent een verschuiving in afschrijvingslasten in jaarschijven, zoals hieronder voor de begrotingsjaren 2015 tot en met 2018 zichtbaar wordt. Op de langere termijn heeft dit geen effect op het benodigde budget. Het verschil in de afschrijvingslasten van infraprojecten en huisvesting worden gereserveerd, waardoor het effect op het begrotingssaldo nagenoeg budgettair neutraal is. Ontwikkeling afschrijvingslasten 2015-2018, Begroting 2014 en Begroting 2015 Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

368

386

376

264

50.382

58.300

60.969

63.698

162

189

271

271

17

17

17

16

Bedrijfsvoering

8.633

9.343

10.734

10.967

Totaal Begroting 2014

59.563

68.236

72.367

75.215

319

319

361

298

45.830

46.947

50.777

56.057

120

120

237

237

17

17

17

16

Bedrijfsvoering

8.491

9.086

9.899

10.609


54.777

56.489

61.292

67.217

4.786

11.747

11.075

7.998


Begroting 2015

Afschrijvingslasten Begroting 2014 (stand VJN, voor verwerking nota IWA) 1 Groen en Water 2 Mobiliteit en Milieu 3 Ruimte, Wonen en Economie 6 Middelen

Afschrijvingslasten Begroting 2015 1 Groen en Water 2 Mobiliteit en Milieu 3 Ruimte, Wonen en Economie 6 Middelen

Verschil (vrijval) Begroting 2014 - 2015

Ad B. Toegerekende rente Kapitaallasten bestaan uit afschrijving en toegerekende rente. Over onderhanden werk wordt nog niet afgeschreven, maar er wordt wel al rente aan toegerekend. De wijze waarop de toegerekende rente wordt berekend is geregeld in de beleidsnota Kostprijs- en renteberekening. Omdat er eerder geen sprake was van onderhanden werk (investeringen werden meteen geactiveerd), is in de beleidsnota Kostprijs- en renteberekening alleen opgenomen dat er rente wordt berekend over activa. Er is daarom een technische aanvulling op deze 221

beleidsnota nodig. Deze aanvulling is in lijn met de eerdere handelswijze en heeft geen budgettaire gevolgen. De aanvulling wordt meegenomen bij de eerstvolgende actualisatie van de beleidsnota in 2015. Vooruitlopend daarop is in deze begroting al rekening gehouden met de toerekening van rente aan onderhanden werk. De hoogte van de toegerekende rente wordt hoofzakelijk beïnvloed door de geprognosticeerde jaarlijkse stand van de activa, het onderhanden werk en het rentepercentage. In 2014 was het berekende rentepercentage 3,37%, voor 2015 is het berekende rentepercentage 2,94%. Deze verlaging van de rente zorgt voor de volgende verlaging van de toegerekende rente ten opzichte van de Begroting 2014:  2015 € 9,4 mln  2016 € 14,5 mln  2017 € 14,6 mln  2018 € 11,8 mln Ontwikkeling rentelasten (toegerekende rente) 2015-2018, Begroting 2014 en Begroting 2015 Begroting Raming (bedragen x € 1.000) 2015 2016

Raming 2017

Raming 2018

Toegerekende rente Begroting 2014 (stand VJN, voor verwerking nota IWA) 1 Groen en Water

253

261

250

245

34.763

42.255

45.496

48.267

159

182

259

250


0

0

0

0

6 Middelen

5

4

4

3

Bedrijfsvoering

5.965

6.164

6.364

6.383


41.146

48.867

52.372

55.149

199

221

227

232

24.534

27.033

27.710

35.843

3 Ruimte, Wonen en Economie

135

156

227

220

6 Middelen

666

666

665

665

Bedrijfsvoering

5.085

5.116

5.183

5.286


30.619

33.191

34.011

42.245

Verschil (vrijval) Begroting 2014 - 2015

10.527

15.675

18.361

12.904

2 Mobiliteit en Milieu 3 Ruimte, Wonen en Economie

Toegerekende rente Begroting 2015 1 Groen en Water 2 Mobiliteit en Milieu

Ad C. Bespaarde rente Bespaarde rente is een baat die wordt verantwoord in programma 6, Middelen. De bespaarde rente is het verschil tussen de betaalde rente op opgenomen geldleningen en de toegerekende rente aan de activa en onderhanden werk. Zoals hierboven toegelicht, neemt de toegerekende rente ten opzichte van de Begroting 2014 af met € 10,5 mln, hoofdzakelijk als gevolg van een lager rentepercentage. De begrote rente die wordt betaald op geldleningen neemt ook af, met € 3,8 mln, omdat de rente daalt en er minder externe financiering nodig is dan bij Begroting 2014 was voorzien. Investeringen kunnen langer met eigen middelen worden gefinancierd. De bespaarde rente neemt hierdoor met € 6,7 mln af van € 14,6 mln naar € 7,9 mln.

222

Ontwikkeling bespaarde rente 2015-2018, Begroting 2014 en Begroting 2015 Begroting (bedragen x € 1.000) 2015

Raming 2016

Raming 2017

Raming 2018

41.146

48.867

52.372

55.149

-26.512

-32.968

-36.439

-38.914

14.634

15.899

15.934

16.234

30.619

33.191

34.011

42.245

-22.723

-21.287

-25.744

-30.676

7.896

11.904

8.267

11.569

-6.738

-3.995

-7.667

-4.666

Bespaarde rente Begroting 2014 (stand VJN; voor verwerking nota IWA) 6 Middelen

toegerekende rente

6 Middelen

betaalde rente op leningen

Totaal Begroting 2014 Bespaarde rente Begroting 2015 6 Middelen

toegerekende rente

6 Middelen

betaalde rente op leningen

Totaal Begroting 2015 Verschil (nadeel) Begroting 2014 - 2015

2.9 Investeren, waarderen en afschrijven Investeringen en afschrijvingen voor 2015 en verder zijn opgenomen conform de beleidsuitgangspunten zoals opgenomen in de op 11 december 2013 door Provinciale Staten vastgestelde herziene beleidsnota Investeringen, waarderingen en afschrijvingen (nota IWA 2014). Zie ook bovenstaande toelichting op de kapitaallasten.

223

2.10 Verklaring verschillen Begroting 2014 na Voorjaarsnota 2014 - Begroting 2015

Begroting na wijziging 2014 (bedragen x € 1.000)

Lasten

Baten

Begroting 2015

Saldo

Lasten

Baten

Verschil Saldo

Lasten

Baten

Saldo

Programma 1 Doel 1.1

7.332

290

-7.042

4.943

300

-4.643

2.388

10

2.398

Doel 1.2

5.919

1.426

-4.493

14.575

1.383

-13.192

-8.657

-43

-8.700

Doel 1.3

83.629

21.198

-62.431

60.396

13.864

-46.532

23.234

-7.335

15.899

Doel 1.4

34.036

831

-33.205

58.228

26.539

-31.689

-24.192

25.708

1.516

Doel 1.5

44.905

484

-44.421

17.844

2.129

-15.714

27.062

1.646

28.707

175.821

24.229

-151.592

155.986

44.215

-111.771

19.835

19.986

39.821

Subtotaal Programma 2 Doel 2.1

117.546

6.328

-111.219

130.719

8.673

-122.046

-13.172

2.345

-10.827

Doel 2.2

121.094

24.136

-96.957

97.086

21.888

-75.198

24.008

-2.248

21.760

Doel 2.3 Doel 2.4

89.897 61.272

78.650 8.832

-11.247 -52.440

91.070 50.346

87.057

-4.013

-1.172

-46.646

10.925

8.407 -5.132

7.234

3.700

389.809

117.946

-271.863

369.221

121.317

-247.904

20.588

3.371

23.960

Doel 3.1

15.865

578

-15.287

23.094

0

-23.094

-7.230

-578

-7.808

Doel 3.2

16.396

2.287

-14.109

2.050

0

-2.050

14.346

-2.287

12.060

Doel 3.3

26.811

2.510

-24.302

7.240

0

-7.240

19.571

-2.510

17.062

Doel 3.4

37.840

2.629

-35.212

28.088

1.500

-26.588

9.752

-1.129

8.623

Doel 3.5

3.502

115

-3.387

2.465

115

-2.350

1.037

0

1.037

100.414

8.118

-92.296

62.938

1.615

-61.323

37.477

-6.503

30.974

17.985

666

-17.318

17.319

625

-16.694

666

-41

625

Subtotaal

5.793

Programma 3

Subtotaal Programma 4 Doel 4.1 Doel 4.2

4.710

131

-4.579

5.592

131

-5.461

-882

0

-882

Doel 4.3

132.237

118.801

-13.436

15.300

0

-15.300

116.937

-118.801

-1.865

Doel 4.4

12.627

0

-12.627

11.677

0

-11.677

950

0

950

Doel 4.5

15.169

63

-15.105

16.370

63

-16.307

-1.201

0

-1.201

Doel 4.6

5.093

0

-5.093

5.170

0

-5.170

-77

0

-77

187.821

119.662

-68.159

71.428

819

-70.609

116.392

-118.843

-2.450

Doel 5.1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Doel 5.2

2.235

30

-2.205

0

0

0

2.235

-30

2.205

Doel 5.3

4.221

0

-4.221

0

0

0

4.221

0

4.221

Doel 5.4

243

0

-243

0

0

0

243

0

243

Doel 5.5

1.221

0

-1.221

1.552

0

-1.552

-330

0

-330

Doel 5.6

233

0

-233

856

0

-856

-623

0

-623

8.153

30

-8.123

2.408

0

-2.408

5.745

-30

5.715

Doel 6.1

16.794

220.530

203.736

31.413

180.366

148.954

-14.618

-40.164

-54.782

Doel 6.2

0

325.000

325.000

0

330.000

330.000

0

5.000

5.000

16.794

545.530

528.736

31.413

510.366

478.954

-14.618

-35.164

-49.782

878.812

815.515

-63.298

693.393

678.333

-15.060

185.419

-137.182

48.237

Subtotaal Programma 5


Subtotaal Resultaat voor bestemming

224

Conform het BBV is er een toelichting gemaakt op de aanmerkelijke verschillen tussen de geraamde bedragen van het begrotingsjaar 2015 en de geraamde bedragen van het vorig begrotingsjaar na wijziging (Begroting 2014 na Voorjaarsnota 2014). Voor de onderstaande tabellen geldt dat een bedrag met + een voordeel is en met een - teken een nadeel is. Hieronder worden de aanmerkelijke verschillen per programma toegelicht. Programma 1 Groen en Water (bedragen x € 1.000) Doel

Toelichting

Doel 1.1


Lasten

Fluctuaties in de uitvoering van het project Zwakke Schakels Begrotingssubsidie voor de Klimaatdijk Streefkerk

991 -93

0

1.559

-70

10

-60

-10.000

0

-10.000

139

-43

96

1.155

0

1.155

49

0

49

12.755

-718

12.037

Fluctuaties in de uitvoering van PMR-projecten

6.613

-6.616

-3

Frictiekosten Toekomstig beheer Recreatiegebieden

1.500

0

1.500

Fluctuaties in de inrichting recreatiegebieden

1.491

0

1.491

Apparaatslasten

702

0

702

Diverse aanpassingen van geringe omvang

173

0

173

Fluctuaties in (particulier, SNL en SKNL) natuurbeheer

-2.965

3.100

135

Fluctuaties in de uitvoering van het uitvoeringsprogramma Groen

-6.650

8.000

1.350

-14.639

14.639

0

138

-30

108

-450

0

-450

374

0

374

230

0

230

17.324

2.000

19.324

439

-289

150

Fluctuaties in de uitvoering van de nota ruimte projecten Veenweide en Greenports

7.592

0

7.592

Fluctuaties in de uitvoering van Glastuinbouw (sanering verspreid glas)

484

0

484

Apparaatslasten

349

0

349


645

-65

580

19.835

19.986

39.821

Voldoende schoon en zoet water Fluctuaties in de uitvoering van het project Raingain Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang Toename recreatie in het groen binnen de provincie Fluctuaties in de uitvoering van het uitvoeringsprogramma Groen


Grondopbrengsten verkopen BBL-gronden Fluctuaties in de uitvoering van de Natura 2000 beheerplannen en beheermaatregelen PAS Natura 2000 Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang Doel 1.5

0 0

Bijdrage PZH 2015 maatregelen getij Greveling-Volkerak

Doel 1.4

991 -93


Doel 1.3

Saldo

1.559

Apparaatslasten Doel 1.2

Baten

Ontwikkeling en behoud waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen Fluctuaties in de uitvoering van het uitvoeringsprogramma Groen Fluctuaties in de uitvoering van het programma IODS Fluctuaties in de uitvoering van het project Hof van Delfland

Saldo

225

Programma 2 Mobiliteit en Milieu (bedragen x € 1.000) Doel

Toelichting

Doel 2.1

Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur

Lasten

Verschuiving investering naar exploitatie (incidenteel/structureel)

-5.000

Extra exploitatiemiddelen nieuw areaal/indexatie/zakelijke lasten

3.036

-2.578

0

-2.578

6.689

-5.691

998

Inzet reserves voor uitvoering MPI

-6.049

0

-6.049

Apparaatslasten

-2.135

0

-2.135

Kapitaallasten

-4.099

0

-4.099

9.626

2.645

12.271

Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid Uitvoeren project maatregelen bereikbaarheid verkeersveiligheid Kaderbesluit Infra (inzet reserve in 2014) Verbeteren bereikbaarheid verkeersveiligheid

-331

24

-307

Uitvoeren maatregelen ketens goederenvervoer en logistiek

1.867

-4.918

-3.051

Kapitaallasten

7.975

0

7.975

Apparaatslasten

5.136

0

5.136

-265

0

-265

Diverse aanpassingen van geringe omvang Doel 2.3

Een adequaat regionaal openbaar vervoersaanbod Aanwending HOV- net Indexering OV Ontwikkeling kennislijn

0

7.383

7.383

-1.412

1.000

-412

-350

-350

-700

Structurele verlaging bedrijfsvervoer

280

0

280

Tarievenbeleid in verband met ontbreken begrotingsopgave

340

0

340

-234

234

0

100

0

100

-346

0

-346

450

139

589

Luchtkwaliteit

4.750

-3.900

850

Externe veiligheid

5.171

-1.051

4.120

13

0

13

340

-480

-140

Beschermen en bewaken van het milieu in alle regio's van Zuid-Holland

-13

300

287

Apparaatslasten

663

0

663

0

1

1

20.588

3.371

23.960

Regionale OV-concessies en contracten Structurele verlaging OV- beleid Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang Doel 2.4

Saldo

8.036

Fluctuaties in baten en lasten beheer en onderhoud exploitatie

Doel 2.2

Baten

Een beter leefmilieu met milieu met minder hinder

Geluidshinder Kaders stellen en provincie vertegenwoordigen inzake milieuaspecten en aansturen van milieudiensten

Diverse aanpassingen van geringe omvang Saldo

Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie (bedragen x € 1.000) Doel

Toelichting

Doel 3.1

Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit

Lasten

Sanering glastuinbouw Gebiedsprofielen

Baten

Saldo

509

0

509

100

0

100

Bijdrage Grondbank

-1.664

0

-1.664

Duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder

-4.893

0

-4.893

Prijscompensatie programma 3

-178

0

-178

Programmamanagement Zuidplaspolder

-300

0

-300

626

-578

48

-1.505

0

-1.505

75

0

75

Aanpassen IRP Deltapoort Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang

226

Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie (bedragen x € 1.000) Doel

Toelichting

Doel 3.2

Vraag en aanbod aan woningen in balans

Lasten 1.312

-1.312

0

Kasritme ISV-3

12.650

-974

11.676

384

0

384

Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland Waterbodemsanering NAF-terrein Alphen aan den Rijn

-600

0

-600

18.677

0

18.677

1.297

-2.510

-1.213

196

0

196

Minder uitgaven in 2015 bij Herstructurering Bedrijventerreinen dan in 2014

5.006

0

5.006

Minder inkomsten en uitgaven in 2015 bij Clusterregeling Z-H dan in 2014 (afrondingsfase)

2.250

-2.250

0

Extra lasten voor overcommittering niet voorzien in 2015

2.900

0

2.900

618

0

618

-1.121

1.121

0

-603

0

-603

702

0

702

Herijking uitgaven bodemsanering Voorjaarsnota Herijken project Hollandsche IJssel Apparaatslasten Doel 3.4

Een sterkere regionale economie

Minder uitgaven in 2015 voor Pieken in de Delta dan in 2014 (afrondingsfase) Extra uitgaven Voordelta Maasvlakte 2 in 2015 (project Ridderstee) Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang Doel 3.5

Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland Minder lasten inzake warmte- en windenergiebeleid Green Deal (sanering asbestdaken) Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang Saldo

Programma 4 Bestuur en Samenleving (bedragen x € 1.000) Toelichting Doel Doel 4.1

890

0

-136

258

0

258

25

0

25

37.477

-6.503

30.974

Baten

Saldo

Incidentele lasten Statenverkiezingen 2015

-338

0

-338

Stimulering door de provincie van intensievere samenwerking c.q. fusies tussen gemeenten

-100

0

-100

1.185

0

1.185

-81

-41

-122

Intensiveren van het financieel toezicht op gemeenten

-100

0

-100

Apparaatslasten

-782

0

-782

118.801

-118.801

0

150

0

150

-3.263

0

-3.263

1.249

0

1.249

1.000

0

1.000

-60

0

-60

10

0

10

Slagvaardig en robuust lokaal en regionaal bestuur

Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg (Wjz) vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015 met uitzondering van de afwikkelingstaken Door het Rijk in 2014 toegekende middelen voor invoeringskosten decentralisatie jeugdzorg zijn vervallen Boekjaarsubsidies met betrekking tot uitbreiding aanbod jeugdzorg en Zuid-Hollands aanbod Apparaatslasten

Doel 4.4

0

Lasten


Doel 4.3

890 -136

Krachtige en slanke provincie


Saldo

Kasritme ISV-2 Apparaatslasten Doel 3.3

Baten

Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers Bezuinigingen op subsidies stichting Zorgbelang, stichting JSO-Jeugd, stichting JSO-WMO en stichting Tympaan Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang

227


Doel 4.6

Lasten -400

0

-400

Apparaatslasten

-802

0

-802

-93

0

-93

Mediavoorzieningen met een goed bereik Apparaatslasten Saldo

Programma 5 Integrale Ruimtelijke Projecten (bedragen x € 1.000) Toelichting Doel

Doel 5.5

Saldo

2.205

4.221

0

4.221

IRP Zuidvleugel Zuid is met ingang van 1 januari 2015 geen IRP meer

254

0

254

Apparaatslasten

-11

Integrale ontwikkeling van de Oude Rijnzone: herstructurering van bedrijventerreinen met daaraan voorafgaand aanleg van infrastructuur Integrale ontwikkeling Zuidvleugel Zuid: gericht op economische vitaliteit en verbeterde leefomgeving -11

Integrale (ruimtelijke) ontwikkeling op Goeree-Overflakkee -317

0

-13

-317 -13

Integrale projecten algemeen Programma managementkosten IRP

Saldo

Programma 6 Middelen (bedragen x € 1.000) Toelichting Doel

-623

0

-623

5.745

-30

5.715

Lasten

Baten

Saldo -59.168

Financieel gezonde huishouding Ontwikkelingen Provinciefonds

0

-59.168

Precario en leges

0

200

200

Rentegeldleningen < 1 jaar

0

-200

-200

Bespaarde rente

-22.723

19.004

-3.719

Apparaatskosten APP

10.084

0

10.084

Kapitaallasten taak 61001

-9.586

0

-9.586

Vrijval subsidie en materiële lasten Taakstelling en reserveringen Doel 6.2

Baten

-30

Apparaatslasten

Doel 6.1

15 -2.450

2.235

Hogere projectmanagemen kosten IRP Goeree-Overflakkee Doel 5.6

0 -118.843

Lasten

IRP Oude Rijnzone is met ingang van 1 januari 2015 geen IRP meer Doel 5.4

15 116.392

Integrale en duurzame ontwikkeling van de Zuidplaspolder: bedrijventerreinen, woningbouw en glastuinbouw met daaraan voorafgaand aanleg van infrastructuur en groen IRP Zuidplaspolder is met ingang van 1 januari 2015 geen IRP meer

Doel 5.3

Saldo

Fluctuaties in de lasten subsidieverplichtingen 2014 vanuit het Maatregelenpakket erfgoedlijnen 2013 en 2014 en de Subsidieregeling restauratie rijksmonumenten Zuid-Holland 2013

Boekjaarsubsidie Probiblio

Doel 5.2

Baten

Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed

-300

0

-300

7.907

0

7.907

-14.618

5.000 -35.164

5.000 -49.782

Een belastingdruk voor de burger die past bij het provinciale voorzieningenniveau Saldo

228

2.11 Verklaring verschillen Jaarrekening 2013 - Begroting 2015

Jaarrekening 2013 (bedragen x € 1.000)

Lasten

Baten

Begroting 2015 Saldo

Lasten

Baten

Verschil Saldo

Lasten

Baten

Saldo

Programma 1 Doel 1.1

5.536

439

-5.097

4.943

300

-4.643

593

-139

454

Doel 1.2

5.751

2.208

-3.543

14.575

1.383

-13.192

-8.824

-825

-9.649

Doel 1.3

78.231

126.483

48.252

60.396

13.864

-46.532

17.835

-112.619

-94.784

Doel 1.4

36.370

18.147

-18.223

58.228

26.539

-31.689

-21.858

8.392

-13.466

Doel 1.5

25.101

17.527

-7.574

17.844

2.129

-15.714

7.257

-15.397

-8.140

150.989

164.803

13.814

155.986

44.215

-111.771

-4.997

-120.588

-125.585

Doel 2.1

105.400

4.727

-100.673

130.719

8.673

-122.046

-25.319

3.945

-21.374

Doel 2.2

124.519

20.319

-104.200

97.086

21.888

-75.198

27.433

1.570

29.003

Doel 2.3 Doel 2.4

79.581 75.914

67.052 20.474

-12.528 -55.440

91.070 50.346

87.057 3.700

-4.013 -46.646

-11.489 25.568

20.004 -16.774

8.515 8.794

385.414

112.572

-272.841

369.221

121.317

-247.904

16.193

8.745

24.938

Doel 3.1

12.015

275

-11.740

23.094

0

-23.094

-11.080

-275

-11.355

Doel 3.2

13.759

-1.729

-15.488

2.050

0

-2.050

11.709

1.729

13.439

Doel 3.3

16.186

4.048

-12.138

7.240

0

-7.240

8.946

-4.048

4.898

Doel 3.4

49.018

981

-48.037

28.088

1.500

-26.588

20.930

519

21.449



Doel 3.5 Subtotaal

2.060

73

-1.987

2.465

115

-2.350

-405

42

-363

93.038

3.648

-89.390

62.938

1.615

-61.323

30.101

-2.033

28.068

16.782

864

-15.918

17.319

625

-16.694

-537

-239

-776

Programma 4 Doel 4.1 Doel 4.2

5.060

0

-5.060

5.592

131

-5.461

-532

131

-401

Doel 4.3

129.322

121.830

-7.492

15.300

0

-15.300

114.022

-121.830

-7.808

Doel 4.4

13.290

0

-13.290

11.677

0

-11.677

1.613

0

1.613

Doel 4.5

14.365

109

-14.255

16.370

63

-16.307

-2.005

-46

-2.051

Doel 4.6

24.598

0

-24.598

5.170

0

-5.170

19.427

0

19.427

203.416

122.803

-80.613

71.428

819

-70.609

131.987

-121.984

10.004

Subtotaal Programma 5 Doel 5.1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Doel 5.2

2.218

42

-2.176

0

0

0

2.218

-42

2.176

Doel 5.3

13.412

1

-13.411

0

0

0

13.412

-1

13.411

Doel 5.4

324

0

-324

0

0

0

324

0

324

Doel 5.5

768

0

-768

1.552

0

-1.552

-784

0

-784

Doel 5.6

0

0

0

856

0

-856

-856

0

-856

16.722

43

-16.679

2.408

0

-2.408

14.314

-43

14.271

9.600

194.208

184.608

31.413

180.366

148.954

-21.812

-13.842

-35.654

Subtotaal Programma 6 Doel 6.1 Doel 6.2 Subtotaal Resultaat voor bestemming

0

305.347

305.347

0

330.000

330.000

0

24.653

24.653

9.600

499.556

489.956

31.413

510.366

478.954

-21.812

10.811

-11.002

859.179

903.425

44.246

693.393

678.333

-15.060

165.786

-225.092

-59.306

229

Conform het BBV wordt er een toelichting gegeven op de aanmerkelijke verschillen tussen Begroting 2015 en de Jaarrekening 2013. Voor de onderstaande tabellen geldt dat een bedrag met + een voordeel is en met een - teken een nadeel is. Hieronder worden de aanmerkelijke verschillen per programma toegelicht. Programma 1 Groen en Water (bedragen x € 1.000) Doel

Toelichting

Doel 1.1


Lasten

Fluctuaties in de uitvoering van het Waterveiligheidsbeleid (inclusief Begrotingssubsidie Klimaatdijk Streefkerk)

0

-302

1.085

0

1.085

-190

-139

-330

-10.000

0

-10.000

Fluctuaties in de uitvoering van het project Raingain

127

-28

100

Fluctuaties in de uitvoering van Synergieprojecten Water

153

-804

-651

Apparaatslasten

653

0

653


242

7

249

20.771

-36.624

-15.853

0

-78.994

-78.994

-3.804

3.872

67

633

-90

544

1.055

0

1.055

-819

-783

-1.603

Fluctuaties in (particulier, SNL en SKNL) natuurbeheer

-4.179

-7.769

-11.948


-1.544

2.845

1.301

-14.639

14.639

0

-1.949

-638

-2.587

-188

0

-188

640

-685

-44

Fluctuaties in de uitvoering van het programma IODS

-4.392

2.000

-2.392


-1.136

-337

-1.472

488

-280

207

11.180

-16.767

-5.587

Apparaatslasten

530

0

530


587

-13

574

-4.997

-120.588

-125.585

Diverse aanpassingen van geringe omvang Voldoende schoon en zoet water Bijdrage PZH 2015 maatregelen getij Greveling-Volkerak

Doel 1.3

Toename recreatie in het groen binnen de provincie Fluctuaties in de uitvoering van het uitvoeringsprogramma Groen Vrijval OVP ILG (naar reserve Decentralisatie-akkoord Natuur) Fluctuaties in de uitvoering van PMR-projecten Fluctuaties in de bedrijfsvoering G.Z-H Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang

Doel 1.4


Grondopbrengsten verkopen BBL-gronden Fluctuaties in de uitvoering van de Natura 2000 beheerplannen en beheermaatregelen PAS Natura 2000 Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang Doel 1.5

Saldo

-302


Baten

Ontwikkeling en behoud waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen

Fluctuaties in de uitvoering van het project Hof van Delfland Fluctuaties in de uitvoering van de nota ruimte projecten Veenweide en Greenports

Saldo

230

Programma 2 Mobiliteit en Milieu (bedragen x € 1.000) Doel

Toelichting

Doel 2.1

Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur

Lasten -15.000

8.036

-6.964

Extra exploitatiemiddelen nieuw areaal/indexatie/zakelijke lasten

-3.078

0

-3.078

7.187

-4.091

3.096

-6.049 -612 -7.767

0 0 0

-6.049 -612 -7.767

18.863

1.665

20.528

1.645

904

2.549

-1.288

-1.000

-2.288

Kapitaallasten

6.526

0

6.526

Apparaatslasten

1.930

0

1.930

-243

1

-242

Inzet reserves voor uitvoering MPI Apparaatslasten Kapitaallasten Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid Uitvoeren van projecten/maatregelen voor bereikbaarheid en verkeersveiligheid (MPI). De afwijking is vooral het gevolg van de verwerking van het Kaderbesluit Infra, waarin is besloten € 75,2 mln uit de reserves in te zetten om projecten ten laste van de exploitatiemiddelen te kunnen uitvoeren Uitvoeren van projecten/maatregelen voor ketens en keuzes voor goederenvervoer en logistiek Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen voor het verbeteren van de bereikbaarheid en verkeersveiligheid

Doel 2.3

Diverse aanpassingen van geringe omvang Een adequaat regionaal openbaar vervoersaanbod De afwijking is als gevolg van het vrijgeven van de reserve impuls openbaar vervoer

Doel 2.4

-10.418

19.769

9.351

Regionale OV-concessies en contracten

-235

235

0

Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen voor regionaal openbaar vervoer

-303

0

-303

-533

0

-533

4.356

-443

3913

Apparaatslasten Een beter leefmilieu met milieu met minder hinder Uitvoeren maatregelen voor beheersbaar houden, saneren en voorkomen van externe veiligheidsknelpunten Geluidshinder

72

0

72

Luchtkwaliteit

14.429

-14.936

-507

Bewaken milieus in alle regio's (Vvgb-taken naar gemeenten) Kaders stellen en provincie vertegenwoordigen inzake milieuaspecten en aansturen van milieudiensten Luchtvaartterreinen

3.571

-779

2.792

209 50

-560 -56

-351 -6

Apparaatslasten

3.125

0

3.125

Diverse aanpassingen van geringe omvang Saldo

Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie (bedragen x € 1.000) Toelichting Doel Doel 3.1

-244

-0

-244

16.193

8.745

24.938

Lasten

Baten

Saldo

Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit Bijdrage Grondbank Aanpassen IRP Deltapoort Duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder

-1.664

0

-1.664

0

-275

-275

-4.893

0

-4.893

Prijscompensatie programma 3

-178

0

-178

Programmamanagement Zuidplaspolder

-300

0

-300

-3.858

0

-3.858

-187

0

-187


Saldo

Verschuiving investering naar exploitatie (incidenteel/structureel) Fluctuaties in baten en lasten beheer en onderhoud exploitatie

Doel 2.2

Baten

Diverse aanpassingen van geringe omvang Vraag en aanbod aan woningen in balans ISV3

11.067

1.735

12.802

Apparaatslasten

687

0

687


-45

-6

-51

231

Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie (bedragen x € 1.000) Toelichting Doel Doel 3.3

Lasten

Mutatie gelden bodemsanering

-343

6.943

Mutatie project Hollandsche IJssel

-285

-2.922

-3.207

Waterbodem NAF-terrein Alphen aan den Rijn

-600

0

-600

783

-783

0

1.762

0

1.762

5.673

0

5.673

17.838

0

17.838

1.289

0

1.289

-2.965

0

-2.965

0

-469

-469

-1.054

1.054

0

Apparaatslasten Een sterke regionale economie Minder kosten voor Herstructurering Bedrijventerreinen als gevolg van fluctuaties in kasritmes Alternatieve locatie Hoeksche Waard, in 2013 is een fors bedrag beschikbaar gesteld Minder kosten voor projecten uit hoofde van ‘Pieken in de Delta’ Meer kosten vanuit het Schaalsprongprogramma ten opzichte van 2013 Geen bijdrage van derden meer voor Clusterregeling Z-H Kosten Voordelta Tweede Maasvlakte (project Ridderstee in 2015)

Doel 3.5

Apparaatslasten

167

0

167


-18

-66

-84

Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland Minder lasten inzake warmte- en windenergiebeleid Meer budget voor Green Deal in 2015 (sanering asbestdaken) Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang Saldo


0

474

0

-901

194

0

194

-172

42

-130

30.101

-2.033

28.068

Lasten

Baten

Saldo

Verkiezingen 2015

-125

0

-125

Kosten IPO

-244

-133

-377

Meer kosten in 2015 voorzien voor Europese netwerken

-394

0

-394

Meer kosten in 2015 voorzien voor onderwerp Relatie provincie en regio’s

-215

0

-215

Meer kosten in 2015 voorzien voor onderwerp Bestuurlijke Vernieuwing

-125

0

-125

Kosten Gedeputeerde Staten, in 2013 is het budget beperkt aangesproken

-172

0

-172

971

0

971

-233

-106

-339

-505

0

-505

-27

131

104

121.830

-121.830

0

-4.294

0

-4.294

-3.263

0

-3.263

Meer budget voor Zuid-Hollands aanbod jeugdhulpverlening

-901

0

-901

Hoger budget in 2015 voor Kwetsbare jongeren

-642

0

-642

-1.643

0

-1.643

1.810

0

1.810

830

0

830

Diverse aanpassingen van geringe omvang Slagvaardig en robuust lokaal en regionaal bestuur Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang Doel 4.3

474 -901

Krachtige en slanke provincie


Saldo

7.286

Bedrijvenregeling Doel 3.4

Baten

Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland

Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg De provinciale taken op basis van de Wet op de jeugdzorg (Wjz) vervallen bij invoering van de Jeugdwet per 1 januari 2015 met uitzondering van de afwikkelingstaken Meer budget in 2015 voor Transitie Jeugdzorg, in verband met overgang naar gemeenten in 2015 Boekjaarsubsidies met betrekking tot uitbreiding aanbod jeugdzorg en Zuid-Hollands aanbod

Hoger budget in 2015 voor Innovatie preventief jeugdbeleid Minder budget in 2015 voor Regionale Agenda Samenwerking regio’s (RAS) Apparaatslasten

232

Programma 4 Bestuur en Samenleving (bedragen x € 1.000) Toelichting Doel

Lasten


Apparaatslasten Diverse aanpassingen van geringe omvang

295

2.027

0

2.027

-525

0

-525

110

0

110

1.392

0

1.392

Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed Bezuinigingen op subsidies culturele sector (onder andere Kunstgebouw, Kastelenstichting) Onderwerp Erfgoedlijnen en rijksmonumenten (ingevoerd per 2014)

-2.673

0

-2.673

Extra budget opdrachten Erfgoed en Ruimte

-369

0

-369

Extra budget molens

-157

0

-157

Apparaatslasten

-315

0

-315

118

-46

72

19.454

0

19.454

-94

0

-94

65

0

65

131.987

-121.984

10.004


Mediavoorzieningen met een goed bereik Stopzetten subsidie Regionale omroepen Extra budget bibliotheken Apparaatslasten Saldo

Programma 5 Integrale Ruimtelijke Projecten (bedragen x € 1.000) Toelichting Doel Doel 5.2

Lasten

2.218

-42

2.176

13.412

-1

13.411

Integrale ontwikkeling Zuidvleugel Zuid: gericht op de economische vitaliteit en verbeterde leefomgeving Zuidvleugel Zuid is met ingang van 1 januari 2015 geen IRP meer

332

332

-8

-8

-732

-732

-52

-52


Integrale (ruimtelijke) ontwikkeling op Goeree-Overflakkee Hogere projectmanagement kosten IRP Goeree-Overflakkee

Doel 5.6

Apparaatslasten Integrale projecten algemeen Programma managementkosten IRP

-856

Saldo 14.314

Programma 6 Middelen (bedragen x € 1.000) Toelichting Doel Doel 6.1

Saldo

Integrale ontwikkeling van de Oude Rijnzone: herstructurering van bedrijventerreinen met daaraan voorafgaand aanleg van infrastructuur Oude Rijnzone is met ingang van 1 januari 2015 geen IRP meer

Doel 5.4

Baten

Integrale en duurzame ontwikkeling van de Zuidplaspolder: bedrijventerreinen, woningbouw en glastuinbouw met daaraan voorafgaand aanleg van infrastructuur en groen Zuidplaspolder is met ingang van 1 januari 2015 geen IRP meer

Doel 5.3

Saldo 0

Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers Bezuinigingen op subsidies stichting Zorgbelang, stichting JSO-Jeugd, stichting JSO-WMO en stichting Tympaan

Doel 4.5

Baten

295

-856 -43

14.271

Lasten

Baten

Saldo

0

-36.227

-36.227

Financieel gezonde huishouding Provinciefonds

-22.723

24.147

1.424

Dividend deelnemingen

0

-265

-265

Precario & leges

1

320

321

24

-560

-536

Bespaarde rente

Rente geldleningen > 1 jaar Rentebaten hypothecaire geldleningen Verkoop verspreide eigendommen

233

0

20

20

102

-380

-278

Programma 6 Middelen (bedragen x € 1.000) Toelichting Doel

Lasten

Baten

Saldo

Verkoop voormalige dienstwoningen

25

-325

-300

Verkoop voormalige steunpunten

11

-529

-518

Voorzieningen Apparaatslasten APP Taakstellingen en reserveringen Kapitaaldienst afdeling Financiële en Juridische Zaken Kapitaaldienst deelnemingen Kapitaallasten overig Kapitaallasten taak 61001 Overig Niet verdeelde apparaatslasten Doel 6.2

Vrijval subsidies en materiële middelen Een belastingdruk voor de burger die past bij het provinciale voorzieningenniveau Saldo

234

0

-36

-36

8.775

0

8.775

561

0

561

3

0

3

477

0

477

2

0

2

-9.609

0

-9.609

205

-7

198

-139

0

-139

473

0

473

0 -21.812

24.653 10.811

24.653 -11.002

3. Algemene dekkingsmiddelen

Exploitatie (bedragen x € 1.000) Lokale heffingen (opcenten MRB en precario)

Begroting 2015

Provinciefonds

Raming 2017

Raming 2018

331.050

332.050

334.050

335.050

147.475

133.874

132.074

123.099

700

700

700

700

-272

3.894

278

3.511

478.954

470.518

467.102

462.360

Dividend (deelnemingen) Overige algemene dekkingsmiddelen Totaal algemene dekkingsmiddelen

Raming 2016

Hieronder staat een toelichting per algemeen dekkingsmiddel. Lokale heffingen De inkomsten nemen in 2015 toe als gevolg van een lichte groei van het wagenpark en van een toename van het gemiddelde gewicht van de auto’s. Dit laatste is het gevolg ven de vervallen vrijstelling voor milieuzuinige auto’s. Nu deze vrijstelling vervallen is, blijkt dat bij inruil wordt gekozen voor de aanschaf van een grotere (en zwaardere) auto. Provinciefonds In de Kadernota 2015-2018 is al rekening gehouden met de positieve ontwikkeling van het accres, zoals die was opgenomen in de Decembercirculaire 2013. Daarnaast zijn in de kadernota de effecten verwerkt van de kortingen op de provincies in verband met samenwerking provincies en vermindering ambtsdragers (ondanks dat betreffende wetsvoorstellen niet doorgaan, zet het Rijk de kortingen door) en de overheveling van de jeugdzorg naar gemeenten. De belangrijkste ontwikkelingen ten opzichte van de kadernota zijn toename van de algemene uitkering en de decentrale uitkering Natuur. Overige algemene dekkingsmiddelen De fluctuaties gedurende de jaren 2015 tot en met 2018 komen met name voort uit de bespaarde rente. De bespaarde rente is nader toegelicht bij het onderdeel kapitaallasten.

235

4. Recapitulatie structureel en reëel begrotingsevenwicht Op basis van onderstaand overzicht wordt aangetoond dat de Begroting 2015 en meerjarenraming 2016-2018, conform de uitgangspunten in het BBV, structureel en reëel in evenwicht zijn. Dit houdt in dat structurele lasten kunnen worden gedekt met structurele baten. Indien dit niet het geval zou zijn, zou de kans groot zijn dat er op termijn een begrotingstekort ontstaat. De huidige ramingen tonen aan dat dit risico op dit moment niet aan de orde is. Het structureel en reëel begrotingsevenwicht wordt berekend door de totale lasten en baten te verminderen met de incidentele lasten en baten. Het saldo dat over blijft moet op termijn positief zijn (de structurele baten zijn dan groter dan de structurele lasten). In 2015 is dit saldo € 73,9 mln voordelig. Ook in de jaren 2016 tot en met 2018 is op basis van de ramingen sprake van een positief saldo. Algemeen uitgangspunt is dat structurele lasten en baten die lasten en baten zijn die betrekking hebben op posten of beleid met een looptijd van meer dan drie jaar. De volgende zaken worden altijd aangemerkt als structurele lasten en baten:  kapitaallasten (exclusief eenmalige afschrijving van geactiveerde investeringen met maatschappelijke nut);  doorbelaste apparaatslasten, inclusief lonen;  inkomsten opcenten Motorrijtuigenbelasting;  algemene uitkering Provinciefonds. De volgende zaken worden altijd aangemerkt als incidentele lasten en baten:  eenmalige bijdragen aan derden (inclusief bijzondere subsidies);  bijzondere projecten en eenmalig beleid met een looptijd van maximaal drie jaar;  lasten en baten met betrekking tot meerjarige tijdelijke geldstromen waarvan de eindigheid vastligt vanwege een Provinciale Staten besluit en/of een toekenningsbesluit, ook als de geldstroom (nog) langer is dan drie jaar;  eenmalige afschrijving van geactiveerde investeringen met maatschappelijk nut;  stortingen in en onttrekkingen uit reserves. In het verleden werd alleen het criterium van drie jaar gehanteerd. Alle begrotingswijzigingen met een looptijd van meer dan drie jaar werden aangemerkt als structurele lasten en baten. Met ingang van de Voorjaarsnota 2014 zijn de criteria aangescherpt, mede naar aanleiding van de wijzigingen in het BBV van 2013. Bovenstaande criteria worden nu gehanteerd voor alle nieuwe begrotingswijzigingen, waardoor een steeds beter beeld ontstaat van het meerjarig begrotingsevenwicht. Per programma zijn in deze paragraaf meerjarige overzichten opgenomen met de belangrijkste incidentele lasten en baten. Het hierbij gehanteerde criterium is: alle incidentele lasten en baten groter dan € 1,0 mln. Dit is exclusief toevoegingen en onttrekkingen aan programmareserves. Deze worden als incidenteel aangemerkt. Structurele bijdragen uit reserves kunnen voorkomen als structurele kapitaallasten worden gedekt uit daartoe gevormde reserves. De provincie heeft geen reserves waaruit structurele kapitaallasten worden gedekt.

236

Begroting 2015 (bedragen x € 1.000)

Begroting 2016

waarvan totaal

incidenteel

Begroting 2017

waarvan

structureel

totaal

incidenteel

Begroting 2018

waarvan

waarvan

structureel

totaal

incidenteel

structureel

totaal

incidenteel structureel

Lasten Programma 1

Groen en Water

155.986

90.377

65.609

133.323

53.894

79.428

107.463

27.911

79.552

87.396

15.064

72.333

2


369.221

45.722

323.498

369.492

30.362

339.130

357.881

11.974

345.907

371.761

10.943

360.818

3


62.938

4.589

58.349

53.073

12.433

40.640

52.945

12.030

40.915

44.503

3.532

40.971

4


71.428

7.865

63.563

51.812

1.446

50.366

50.776

279

50.496

50.836

259

50.577

5


2.408

2.108

300

1.801

1.346

455

1.958

0

1.958

1.808

0

1.808

6

Middelen

31.413

0

31.413

29.819

0

29.819

34.256

0

34.256

39.256

0

39.256

A

693.393

150.662

542.731

639.320

99.482

539.838

605.278

52.195

553.083

595.560

29.797

565.763

Totaal lasten

Baten Programma 1

Groen en Water

44.215

29.445

14.770

45.377

30.607

14.770

38.629

23.859

14.770

28.952

14.182

14.770

2


121.317

25.667

95.650

111.743

14.309

97.434

112.041

13.289

98.752

106.103

1.821

104.282

3


1.615

1.615

0

1.115

1.115

0

0

0

0

0

0

0

4


819

4.979

-4.160

819

0

819

819

0

819

819

0

819

5


0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6

Middelen

510.366

0

510.366

500.338

0

500.338

501.358

0

501.358

501.616

0

501.616

B

678.333

61.707

616.626

659.393

46.031

613.361

652.847

37.148

615.699

637.491

16.003

621.488

Totaal Baten

237

Begroting 2015 (bedragen x € 1.000)


C = B-/-A

Stortingen in reserves

D

Onttrekkingen uit reserves

E

Geraamde resultaat

F = C-/-D+E

Begroting 2016

waarvan

Begroting 2017

waarvan

totaal

incidenteel

structureel

totaal

incidenteel

-15.060

-88.955

73.895

20.073

66.016

66.016

0

45.928

45.928

81.076

81.076

0

45.123

45.123

0

-73.895

73.895

19.267

-54.256

--53.450

Begroting 2018

waarvan

waarvan

structureel

totaal

incidenteel

structureel

totaal

73.523

47.569

-15.047

62.616

41.930

-13.795

55.725

0

33.152

33.152

0

24.807

24.807

0

15.939

15.939

0

16.645

16.645

0

30.356

-32.260

62.616

33.768

-21.957

55.725

0

73.523

incidenteel structureel

Totaal structurele lasten en stortingen in reserves

542.731

539.838

553.083

565.763

Totaal structurele baten en bijdrage uit reserves

616.626

613.361

615.699

621.488

Structurele baten -/structurele lasten

73.895

73.523

62.616

55.725

238

Programma 1 Groen en Water: Incidentele Baten (bedragen x € 1.000) Doel

1.4

Omschrijving Project Mainport Rotterdam: Midden-IJsselmonde, Project 750 ha Uitvoeringsprogramma Groen

1.5

Programma IODS

2.000

800

0

0

Overige incidentele baten programma 1

1.197

1.426

974

430

29.445

30.607

23.859

14.182

1.3

-

Bedrag 2015 3.609

Bedrag 2016 10.349

Bedrag 2017 9.556

22.639

18.032

13.329

Totaal

Bedrag 2018 0 13.752

Programma 1 Groen en Water: Incidentele Lasten (bedragen x € 1.000) Doel 1.2 1.3 1.3 1.4

Omschrijving Programma Zuidwestelijke Delta

Bedrag 2015 10.000

Project Mainport Rotterdam: Midden-IJsselmonde, Project 750 ha Uitvoeringsprogramma Groen

Bedrag 2016

Bedrag 2017

Bedrag 2018

0

0

0

3.622

10.362

9.702

0

30.448

9.956

1.750

0

1.500

800

-100

0

1.4

SNL en SKNL natuurbeheer en agrarisch natuurbeheer Uitvoeringsprogramma Groen

26.739

18.032

13.329

13.752

1.5

Programma IODS

6.100

10.200

0

0

1.5

Projecten Greenports en Veenweidegebieden Uitvoeringsprogramma Groen

5.600

970

310

300

2.950

1.350

850

0

Overige incidentele lasten programma 1

3.419

2.225

2.071

1.012

90.377

53.894

27.911

15.064

1.5 Totaal

Programma 2 Mobiliteit en Milieu: Incidentele Baten (bedragen x € 1.000) Doel

2.2

Omschrijving Verschuiving investering naar exploitatie Mobiliteitsprojecten

2.3

BDU openbaar vervoer

2.4

Luchtkwaliteit

2.1

Bedrag 2015 8.036

Totaal

Bedrag 2016

Bedrag 2017

Bedrag 2018

0

0

0

11.333

8.309

1.839

1.821

5.999

6.000

6.000

0

300

0

5.450

0

25.667

14.309

13.289

1.821

Programma 2 Mobiliteit en Milieu: Incidentele Lasten (bedragen x € 1.000) Doel

2.2

Omschrijving Verschuiving investering naar exploitatie Inzet reserves voor uitvoering MPI Mobiliteitsprojecten

2.3

BDU openbaar vervoer

2.4

Uitvoeringsdiensten Haaglanden, Midden Holland en West Holland

2.1 2.1

Totaal

Bedrag 2015 10.000

Bedrag 2016

Bedrag 2017

Bedrag 2018

16

0

0

6.049

0

0

0

24.385

29.495

6.564

10.911

513

140

0

4.776

711

2.441 259 5.669

32

45.722

30.362

11.974

10.943

239

Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie: Incidentele Baten (bedragen x € 1.000) Doel 3.4 -

Omschrijving Onttrekking OVP Voordelta (Ridderstee) Overige incidentele baten programma 3

Bedrag 2015 1.500

Bedrag 2016 1.000

115 1.615

Totaal

Bedrag 2017

Bedrag 2018 0

0

115

0

0

1.115

0

0

Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie: Incidentele Lasten (bedragen x € 1.000) Doel 3.1

Omschrijving Opruimen verspreid glas

3.1 3.3 3.4

Bedrijventerreinen: mutatie in reserve en eenmalige verschuiving tussen 2015 en 2016 als gevolg van bijdrage in besparing 2015 Schaalsprongprogramma: eenmalige verschuiving tussen 2014/15 en 2016/17 als gevolg van bijdrage in besparing 2015 Afbouw bijdrage decentralisatiefonds Coolport Subsidie Ridderstee (Voordelta) gefinancierd uit OVP Schaalsprongprogramma: storting in risicoreserve Innovation Quarter (ROM-Z) Activiteiten Green deal (asbest) gefinancierd uit reserve Overige incidentele lasten programma 3

3.4

3.4 3.4 3.4 3.5 -

Bedrag 2015 -482

Bedrag 2016 362

Zuidplaspolder

4.993

Bodemsaneringsactiviteiten

3.079

Totaal

Bedrag 2017

Bedrag 2018 0

0

2.450

6.002

2.450

0

0

0

267

5.801

2.913

1.082

-2.500

2.500

2.500

0

-2.300

0

0

0

1.500

1.000

0

0

-1.100

0

0

0

1.000

0

0

0

132

320

615

0

4.589

12.433

12.030

3.532

Programma 4 Bestuur en Samenleving: Incidentele Baten (bedragen x € 1.000) Doel 4.3

Omschrijving Eenmalige vervroeging afbouw rijksbijdrage Jeugdzorg in verband met overdracht aan gemeenten

Bedrag 2015 4.979

Totaal

Bedrag 2016

4.979

Bedrag 2017

Bedrag 2018

0

0

0

0

0

0

Programma 4 Bestuur en Samenleving: Incidentele Lasten (bedragen x € 1.000) Doel 4.3 4.5 Totaal

Omschrijving Transitiekosten Jeugdzorg in verband met overgang taken naar gemeenten Erfgoedlijnen en rijksmonumenten, vanuit bestemmingsreserve Overige incidentele lasten programma 4

Bedrag 2015 6.030

Bedrag 2016

Bedrag 2017

Bedrag 2018

0

0

0

1.047

800

0

0

788

646

279

259

7.865

1.446

279

259

240

Programma 5 Integrale Ruimtelijke Projecten: Incidentele Lasten (bedragen x € 1.000) Doel 5.5

Omschrijving IRP Goeree-Overflakkee

5.6

IRP Algemeen

Totaal

Bedrag 2015 1.300

Bedrag 2016 460

Bedrag 2017

Bedrag 2018 0

0

808

886

0

0

2.108

1.346

0

0

5. Uiteenzetting financiële positie 5.1 Nieuw beleid Provinciale Staten hebben op 11 december 2013 de herziene nota Investeringen, waarderingen en afschrijvingen (nota IWA 2014) vastgesteld en op 28 mei 2014 de herziene Financiële verordening. Hierin is geregeld dat Provinciale Staten van een investeringsproject de omvang van het investeringskrediet, het dekkingsplan en het jaar van gereedkomen van de voorbereidings- en uitvoeringsfase vaststellen, in plaats van jaarlijkse investeringsbudgetten (jaarbudgetten). Een nadere toelichting op de gevolgen van deze beleidswijziging is opgenomen in het hoofdstuk Budgettair Kader. Naast de gevolgen van de nota IWA 2014 is in deze begroting geen nieuw beleid opgenomen. 5.2 Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen Dit overzicht geeft inzicht in de jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een vergelijkbaar volume. De reden om dit overzicht op te nemen is dat deze verplichtingen niet in de balans worden opgenomen. Onderwerp (bedragen x € 1.000)

2015

2016

2017

2018

Werkloosheidsuitkeringen

300

300

300

300

Totaal

300

300

300

300

Vakantiegeld maakt, in tegenstelling tot voorgaande jaren, geen onderdeel meer uit van de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen. Omdat per 1 januari 2015 de Regeling Individueel Keuzebudget Provincies (IKB) ingaat en vakantiegeld daarmee vervalt, is er geen sprake meer van jaarlijks gelijk blijvende kosten. Op grond van de Regeling IKB wordt een voorziening getroffen voor de over de maanden juni tot en met december 2014 opgebouwde vakantie-uitkering als bedoeld in art. C.16 van de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling Provincies. Zie ook de toelichting bij paragraaf 5.5.7. Voorzieningen. 5.3 Verleende garanties en waarborgen

Garantstellingen (bedragen x € 1 mln)

Ultimo 2014

Ultimo 2015

Zorginstellingen

5,8

4,4

Wegschap tunnel Dordtse Kil

0,1

0,0

Totaal

5,9

4,4

Zie paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing, onderdeel 'Geen aflossing gegarandeerde lenigen derden'.

241

5.4 Staat van reserves en voorzieningen 2015 Onderstaand overzicht is bedoeld om het meerjarige beeld van het verloop van de reserves (mutaties t/m Najaarsnota 2014) weer te geven. De bijdragen uit programmareserves kunnen betrekking hebben op andere programma’s of bedrijfsvoeringsbudgetten. Hierdoor kan een technisch verschil ontstaan tussen de overzichten van baten en lasten in de programma’s en onderstaande staat van reserves en voorzieningen. Bijvoorbeeld: doorgeschoven prestaties worden gereserveerd in programma 6, maar worden ingezet ter dekking van prestaties in programma 1 tot en met 5. Naam (bedragen in €)

Algemene reserve Programmareserves Programmareserve 1 Programmareserve 2 Programmareserve 3 Programmareserve 4 Programmareserve 5 Programmareserve 6 Totaal programmareserves Totaal reserves Voorzieningen Voorziening frictiekosten personeel MRB Voorziening DSM Voorziening Dubieuze debiteuren

Saldo per Vermeerde- Verminde31-12-2013 ringen 2014 ringen 2014

Saldo per 1-1-2015

42.828.819 39.424.330 12.717.401 69.535.748 187.992.460 120.343.369 82.155.075 5.374.625 3.488.311 13.528.911 412.882.751

21.909.550 124.516.769 25.372.000 0 3.200.000 4.144.138 179.142.457

31.759.685 185.364.610 18.124.909 1.728.863 4.674.035 5.337.880 246.989.982

Vermeerde- Verminderingen 2015 ringen 2015

68.333

Saldo per 1-1-2016


0 69.604.081

0

Saldo per 1-1-2017

0 69.604.081


0

Saldo per 1-1-2018

0 69.604.081


0

Saldo per 1-1-2019

0 69.604.081

178.142.325 5.162.299 31.889.421 151.415.203 3.325.000 22.013.349 132.726.854 3.250.000 4.713.876 131.262.978 3.250.000 4.288.582 130.224.396 59.495.528 52.822.480 33.200.014 79.117.994 40.296.811 19.687.235 99.727.570 29.068.081 2.967.200 125.828.451 21.199.592 12.222.150 134.805.893 89.402.166 4.721.000 15.898.950 78.224.216 2.049.000 6.064.000 74.209.216 0 11.656.000 62.553.216 0 3.532.000 59.021.216 3.645.762 0 2.047.000 1.598.762 0 800.000 798.762 0 0 798.762 0 0 798.762 0 0 2.014.276 600.000 1.400.000 1.214.276 0 1.214.276 0 1.214.276 0 0 1.214.276 12.335.169 2.642.119 322.524 14.654.764 257.438 125.765 14.786.437 834.336 0 15.620.773 357.654 0 15.978.427 345.035.226 65.947.898 84.757.909 326.225.215 45.928.249 48.690.349 323.463.115 33.152.417 19.337.076 337.278.456 24.807.246 20.042.732 342.042.970

455.711.570 218.566.787 259.707.383 414.570.974 66.016.231 84.757.909 395.829.296 45.928.249 48.690.349 393.067.196 33.152.417 19.337.076 406.882.537 24.807.246 20.042.732 411.647.051 27.500

0

0

27.500

0

0

27.500

0

0

27.500

0

0

27.500

0

0

27.500

358.217 717.228

0 0

358.217 0

0 717.228

0 0

0 0

0 717.228

0 0

0 0

0 717.228

0 0

0 0

0 717.228

0 0

0 0

0 717.228

12.000.000

0

0 12.000.000

0

0 12.000.000

0

0 12.000.000

0

0 12.000.000

0

0 12.000.000

Voorziening Grondwaterheffing

3.810.192

0

247.308

3.562.884

0

322.926

3.239.958

0

288.751

2.951.207

0

303.311

2.647.896

0

54.866

2.593.030

Voorziening Nazorg stortplaatsen

7.948.660

317.000

0

8.265.660

317.000

0

8.582.660

317.000

0

8.899.660

317.000

0

9.216.660

317.000

0

9.533.660

Voorziening Pensioenen GS

10.665.818

115.000

515.000 10.265.818

115.000

515.000

9.865.818

115.000

0

9.980.818

115.000

0 10.095.818

115.000

0 10.210.818

Voorziening Premieleningen

76.094

0

0

76.094

0

0

76.094

0

0

76.094

0

0

76.094

0

0

76.094

399.004

0

0

399.004

0

0

399.004

0

0

399.004

0

0

399.004

0

0

399.004

1.663.553

0

0

1.663.553

0

0

1.663.553

0

0

1.663.553

0

0

1.663.553

0

0

1.663.553

Voorziening Individueel Keuze Budget

0

3.600.000

0

3.600.000

0

0

3.600.000

0

0

3.600.000

0

0

3.600.000

0

0

3.600.000

Totaal Totaal Voorzieningen

37.666.265 37.666.265

4.032.000 4.032.000

1.120.524 40.577.741 1.120.524 40.577.741

432.000 432.000

837.926 40.171.815 837.926 40.171.815

432.000 432.000

288.751 40.315.064 288.751 40.315.064

432.000 432.000

303.311 40.443.753 303.311 40.443.753

432.000 432.000

Voorziening Grondbank RZG Zuidplas

Voorziening regionale ontwikkeling organisatie Zuidplas Voorziening Warmtebedrijf

Totaal reserves en voorzieningen

54.866 40.820.887 54.866 40.820.887

493.377.835 222.598.787 260.827.907 455.148.715 66.448.231 85.595.835 436.001.111 46.360.249 48.979.100 433.382.260 33.584.417 19.640.387 447.326.290 25.239.246 20.097.598 452.467.938

242

5.5 Toelichting op de reserves en voorzieningen De totale reserveomvang van de provincie Zuid-Holland bestaat uit de som van de algemene reserve en de programmareserves. Hieronder worden beide toegelicht. 5.5.0 Algemene reserves Algemene reserve (bedragen in €)

Saldo per 1-1-2015

Algemene reserve

Vermeerderingen 2015

69.535.748

68.333

Verminderingen 2015

Saldo per 1-1-2016 0

69.604.081

5.5.1 Programmareserve 1 Onderwerp Bedragen in € Programmareserve 1 Groene ambities (ILG-/niet ILG-doelen) Groene subsidies Sanering glastuinbouw NORAH Vlietland Raingain Natuurcompensatie ZW randweg Gouda Decentralisatieakkoord natuur Reserve apparaatslasten DLG IODS Zwakke schakels Programmamanagement Kustontwikkeling Zandmotor Totaal Programmareserve 1

Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding Looptijd Toelichting vermeerdering

Toelichting vermindering

Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel

Functie Voeding

Saldo per 1-1-2015


Verminderingen 2015

Saldo per 1-1-2016

71.038.558 3.433.266 2.847.462 584.863 791.969 62.535 61.794 82.781.929 0 13.754.149 586.790 564.367 1.634.645 178.142.325

150.000 0 0 0 0 0 0 0 4.589.527 422.772 0 0 0 5.162.299

2.480.946 70.000 1.539.966 0 83.000 0 8.986 19.252.000 3.681.523 4.100.000 373.000 100.000 200.000 31.889.421

68.707.612 3.363.266 1.307.496 584.863 708.969 62.535 52.808 63.529.929 908.004 10.076.921 213.790 464.367 1.434.645 151.415.203

Groene ambities (ILG-/niet ILG-doelen) Het onderdeel Groene ambities binnen programmareserve 1 is bestemd voor het provinciale aandeel in het Uitvoeringsprogramma Groen (UPG). Bestemming Programmabudget 50% en financiële ruimte 50% 2027 (einde EHS-programma). Vanuit programmareserve 2 deelreserve Stimulering duurzame energie wordt € 0,15 mln overgeheveld naar programmareserve 1 voor de subsidie aan klimaatdijk Streefkerk. In 2015 wordt er € 1,34 mln onttrokken voor de storting in de deelreserve DLG voor de dekking van het incidentele tekort op de apparaatslasten DLG. Daarnaast wordt er € 0,9 mln onttrokken voor procesmiddelen voor RodSprojecten (o.a. Bentwoud) in het kader van het UPG. Ook wordt er € 0,1 mln onttrokken voor Beheersmaatregelen Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) Natura 2000. Tenslotte wordt er € 0,15 mln onttrokken voor de begrotingssubsidie voor de Klimaatdijk Streefkerk. Groene subsidies Deze programmareserve is ingesteld met als doel duurzame inrichting of beheer van de groene ruimte, evenals het geven van voorlichting of het doen van onderzoek naar duurzame ontwikkeling van de functies van de groene ruimte. Op grond van de Asv zijn subsidies toegekend in het kader van onder meer Groene Subsidies, Soortenbeleid, Landschap, Landbouw en Duurzaam ondernemen. Bestemming Programmabudget

243

Looptijd Toelichting vermindering

Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding Looptijd Toelichting vermindering

Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding Looptijd Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding Looptijd Toelichting vermindering


Functie Voeding Looptijd Toelichting vermindering


Functie

Voor het project Boeren voor Natuur is een beschikking afgegeven voor 30 jaar met ingang van 2008 (€ 0,01 mln per jaar). Einddatum 2038. Ter dekking van subsidielasten van de subsidieregeling Landelijk Gebied en/of Uitvoeringsregeling Groen wordt in 2015 € 0,07 mln onttrokken. Meerjarig wordt er € 0,01 mln per jaar onttrokken voor de subsidie Boeren voor Natuur. Sanering glastuinbouw De programmareserve wordt aangewend voor planschades en saneringsactiviteiten verspreid liggende glastuinbouw. Bestemming Financiële ruimte en programmabudget Vooralsnog onbekend. In het Coalitieakkoord 2012-2015 zijn extra middelen toegezegd; minimale looptijd tot en met 2015. Ter dekking van meerjarige subsidieverplichtingen Hoeksche Waard wordt € 0,02 mln in 2015 onttrokken aan de reserve. Daarnaast wordt voor subsidies voor het opruimen van verspreid glas (voornamelijk de Duivenvoordecorridor) € 1,5 mln aan de reserve onttrokken. In 2016 en 2017 gaat het voor Hoeksche Waard en Delta Poort om € 0,2 mln en € 0,05 mln. NORAH Doel is het realiseren van de natuurcompensatie in verband met de aanleg van de Noordelijke Randweg Haagse Regio (NORAH). Bestemming Voormalige OVP NORAH 2020 Vlietland Deze programmareserve is bedoeld voor het financieren van de (proces)kosten van het project Vlietland/Meeslouwerplas. Bestemming Voormalige OVP Vlietland 2020 Ter dekking van de procesmiddelen voor de herinrichting Meeslouwersplas wordt € 0,08 mln onttrokken in de jaren 2015 tot en met 2018. Raingain Het doel van deze reserve betreft het realiseren van het EU project Raingain. Hiertoe wordt bijdrage ontvangen vanuit de EU van 50% van de totale projectkosten. Bestemming Eenmalig, uit reserve Stimulering duurzame energie Einddatum 2015 Gedurende 2015 zal bekeken worden of inzet (€ 0,06 mln) vanuit de reserve nog nodig is. IODS De integrale ontwikkeling Delft-Schiedam (IODS) hangt samen met de verlenging van de Rijksweg A4 in deze regio. De provincie heeft een rol in de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in dit gebied, als de A4 verlengd wordt. De IODS-partners hebben afgesproken dat alle werkzaamheden gelijktijdig zullen aanvangen, in 2011. In de programmareserve zitten middelen voor de uitvoering van de versterking van de ruimtelijke kwaliteit die uit de programmareserve onttrokken worden. Bestemming 244

Voeding Looptijd Toelichting vermeerdering




Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding Looptijd Toelichting vermindering


Functie Voeding

Looptijd

Financiële ruimte Na 2015 Op basis van het IODS-convenant en de Bestuursovereenkomst IODS is door de provincie € 40,0 mln (prijspeil 2006) toegezegd. Het resterende bedrag in de reserve IODS is voor 2015 geïndexeerd op basis van de index voor Bruto Overheidsinvesteringen (IBOI) van het CPB, waardoor voor 2015 een bedrag van € 0,42 mln wordt toegevoegd aan de reserve IODS. Voor 2016 gaat het daarbij om een bedrag van € 0,08 mln. In 2010 is de Uitvoeringsorganisatie IODS gestart samen met de andere IODS partijen. Vanaf dat jaar vinden ook de provinciale bijdragen voor het programma plaats. In 2015 wordt € 4,1 mln onttrokken voor bijdragen aan de projecten ter verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. Voor deze projecten wordt in 2016 € 4,4 mln onttrokken. In de reserve zit tevens de bijdrage van de provincie aan het Traject A4 Delft-Schiedam van € 25,0 mln (prijspeil 2006), hiervan wordt € 20,0 mln in 2014 betaald, het resterende bedrag van € 5,0 mln (exclusief indexering) zal in 2016 worden betaald. Zwakke schakels Van de programmareserve is € 2,0 mln ter dekking van de provinciale bijdrage aan ruimtelijke kwaliteit van de Zwakke schakel kust Katwijk. Bij Voorjaarsnota 2011 is hiervoor € 2,0 mln toegevoegd aan de programmareserve. Bestemming Programmabudget 2015 In 2014 is op basis van het eind 2013 vastgestelde Integraal Versterkingsplan Katwijk € 1,4 mln subsidie verleend aan het Hoogheemraadschap van Rijnland. Van deze subsidie wordt in 2015 het tweede deel ad € 0,4 mln verstrekt. Gedurende 2015 zal bekeken worden of het resterende bedrag (€ 0,2 mln) nog nodig is. Programmamanagement Kustontwikkeling Ter dekking van uitvoeringskosten die op middellange en lange termijn worden voorzien voor de Kustprojecten. Bestemming Financiële ruimte Wordt bepaald na besluitvorming over uitkomsten verkenning IRP's. Voor lasten met betrekking tot de Zandmotor wordt jaarlijks € 0,1 mln onttrokken uit de reserve. Zandmotor Het kustprogramma van de provincie Zuid-Holland heeft tot doel om de kust veilig te maken voor huidige en komende generaties. Dit is in lijn met het advies van de commissie Veerman (Deltacommissie), waarin de Zandmotor is genoemd. Ter dekking van de provinciale bijdrage aan de aanleg van de Zandmotor is geld in de programmareserve opgenomen. Daarnaast is de provincie volgens de overeenkomsten die met Rijkswaterstaat zijn gesloten gehouden het natuurbeheer van de Zandmotor te regelen via opdrachtverlening aan Zuid-Hollands Landschap. Bestemming Deels door herschikking binnen het programma (Kust-onderdelen en reservering IRP's). Vanuit het innovatiebudget is € 1,0 mln beschikbaar gesteld. Daarnaast is € 1,0 mln uit de financiële ruimte beschikbaar gesteld (Najaarsnota 2010). 2020

245


Voor de verlening van de opdracht aan Zuid-Hollands Landschap voor beheer van de Zandmotor wordt in de periode 2013-2020 jaarlijks € 0,1 mln uit de reserve onttrokken. Daarnaast wordt er € 0,1 mln onttrokken voor met name monitoring en onderzoek.


Reserve apparaatslasten DLG Met de reserve Apparaatslasten DLG worden de financiële effecten voor de provincie Zuid-Holland gevolgd die ontstaan als gevolg van de overkomst van de medewerkers van Dienst Landelijk Gebied (DLG). Deze reserve wordt gebruikt om de apparaatslasten te dekken van deze DLG-medewerkers. De reserve wordt gevoed uit de voor dit doel extra ontvangen gelden via het Provinciefonds. Deze gelden zijn in de periode tot 2021 onvoldoende zodat een tijdelijke overheveling uit de reserve Groene Ambities nodig is. In verband met de afnemende werkhoeveelheid wordt de formatie van deze voormalige DLG-medewerkers afgebouwd zodat de lasten gaan dalen. De daling vindt vooral plaats in de jaren 2021 en 2022. Naar verwachting is de bijdrage uit het Provinciefonds vanaf 2021 voldoende. In 2022 zal het voorgefinancierde bedrag uit de reserve Apparaatslasten DLG worden 'terugbetaald' aan de reserve Groene Ambities. Egalisatie Financiële ruimte en deelreserve Groene ambities 2022 De structurele uitkering via het Provinciefonds voor de overkomst van DLG naar de provincie ad € 3,3 mln wordt jaarlijks in de deze reserve gestort. Daarnaast wordt er in 2015 incidenteel € 1,3 mln gestort vanuit de deelreserve Groene ambities voor het incidentele tekort op de apparaatslasten DLG tot 2020. Dit wordt later terugverdiend en teruggestort naar de deelreserve Groene ambities. De apparaatslasten met betrekking tot de overkomst van DLG worden jaarlijks tot en met 2022 onttrokken uit deze reserve. In 2015 gaat dit om een bedrag van € 3,7 mln. In 2016 om € 3,6 mln, in 2017 tot en met 2020 € 3,4 mln, in 2021 € 3,0 mln en in 2022 € 2,0 mln.

Functie Voeding Looptijd Toelichting vermeerdering


Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel:

Functie Voeding



Functie

Natuurcompensatie ZW randweg Gouda Voor de realisatie van de Zuidwestelijke randweg Gouda heeft de provincie een verplichting tot natuurcompensatie. Deze compensatie wordt met het laten uitvoeren van het natuurbeheer van de dotterbloemhooilanden gerealiseerd. Bestemming Eenmalig door een storting vanuit programma 2 Ruimte en Mobiliteit conform besluit d.d. 11 november 2009 Vastgesteld Inpassingsplan Zuidwestelijke Randweg-N207. 2023 Jaarlijks wordt er € 0,01 mln onttrokken uit deze reserves voor het laten uitvoeren van natuurbeheer van de dotterbloemhooilanden. Decentralisatieakkoord natuur In 2011 is een akkoord gesloten tussen Rijk en provincies over de decentralisatie van het natuurbeleid. Hierbij zijn afspraken gemaakt over de afwikkeling ILG, realisatie herijkte EHS en het natuurbeheer. Voor de uitvoering van dit akkoord ontvangt de provincie via het Provinciefonds middelen (integratie-uitkering natuur). Via deze reserve worden deze middelen bestemd voor de uitvoering van het natuurakkoord en de aanvullend daarop gemaakte afspraken met het Rijk en in IPO-verband. Bestemming

246

Voeding Looptijd Toelichting vermindering

Financiële ruimte 2014-2027 In 2015 wordt voor projecten in het kader van het UPG in totaal € 11,3 mln onttrokken (onder andere voor Bentwoud, Balij/Bieslandse Bos en Deltanatuur). In 2016 gaat het om totaal € 5,3 mln voor deze projecten. Daarnaast wordt er in 2015 € 4,1 mln voor projecten Nota Ruimte Greenports, € 1,5 mln voor Nota Ruimte Veenweidegebieden en € 0,64 mln voor Synergieprojecten Water onttrokken. Tevens wordt er incidenteel € 1,5 mln onttrokken voor SNL agrarisch Natuurbeheer en € 0,21 mln voor organisatiekosten natuurbeheer.

5.5.2 Programmareserve 2 Onderwerp Bedragen in € Programmareserve 2 Stimulering duurzame energie Luchtkwaliteit (NSL) Dekking infra projecten < € 1 mln DBI Milieueisen openbaar vervoer 1%-regeling Kunst Egalisatiereserve exploitatieprojecten MPI RijnGouwelijn Reserve bereikbaarheid HOV-Net Zuid-Holland Noord Kosten/risico bestuursdwang OD's Reserve kapitaallasten mobiliteit Egalisatiereserve kapitaallasten Kaderbesluit Infra Egalisatiereserve kapitaallasten nota IWA Frictiekosten RUD Totaal Programmareserve 2




Saldo per 1-1-2015


Verminderingen 2015

Saldo per 1-1-2016

649.231 2.644.170 1.964.434 1.260.223 184.893 11.914.294 10.900.261 11.248.319 5.377.025 300.000 8.823.969 2.055.000

0 1.182.710 0 0 0 17.457.000 0 30.948.576 0 0 0 0

170.100 1.150.000 1.964.434 0 12.500 17.673.539 0 499.500 0 0 8.823.969 2.055.000

479.131 2.676.880 0 1.260.223 172.393 11.697.755 10.900.261 41.697.395 5.377.025 300.000 0 0

0 2.173.708 59.495.529

3.234.194 0 52.822.480

0 850.972 33.200.014

3.234.194 1.322.736 79.117.993

Stimulering duurzame energie Specifiek worden hieruit de jaarlijkse metingen en inspecties gefinancierd die in het kader van de uitvoering van actieplannen Geluid voor provinciale wegen worden uitgevoerd om de mate van geluidreductie vast te stellen. Deze metingen hebben betrekking op de periode 2014 tot en met 2018. Daarnaast worden middelen gereserveerd voor incidentele projecten op het gebied van (integraal) strategisch milieubeleid, die voortvloeien uit (tussentijdse) evaluaties (zoals evaluatie RUD’s en beleidsvisie) en herziening van beleid. Bestemming Programmabudget 2018 Onttrekking uit de reserve ten behoeve van project Monitoring stille wegdekken (2015-2018). Luchtkwaliteit (NSL) Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) is een programma van de gezamenlijke overheden en heeft als doel tijdig de grenswaarden voor luchtkwaliteit te halen en ruimtelijke ontwikkeling mogelijk te maken. Doel van het Provinciaal Actieprogramma Luchtkwaliteit (PAL) is maatregelen te nemen die op lokale en regionale schaal de luchtkwaliteit verbeteren. Het actieprogramma omvat onder andere de provinciale bijdrage aan het NSL. Van de rijksbijdrage NSL gaat 97% als subsidie naar de grote

247






Functie Voeding Looptijd Algemene toelichting


Functie Voeding Looptijd

steden en regio’s. Het restant van 3% zet de provincie zelf in. Een van de voorwaarden van het NSL is dat de provincie de inzet van 3% rijksmiddelen co-financiert door deze met 50% aan te vullen. De maximale looptijd van de rijksmiddelen maakt deel uit van programma-financiering en zal uiterlijk in 2014 moeten worden verplicht. Bestemming Programmabudget Tot 2015 In de jaren 2014 en 2015 worden de vrijvallende kapitaallasten (€ 1,2 mln) van een nooit uitgevoerd Investeringsproject luchtkwaliteit van € 22,0 mln gestort in de reserve ter uitvoering van het Provinciaal Uitvoeringsprogramma lucht (PAL). Onttrekking uit de reserve voor uitvoering subsidieregeling uitbreiding sneldienst waterbus € 1,2 mln. Dekking infra projecten < € 1 mln DBI De programmareserve dient ter dekking van infrastructurele projecten < € 1,0 mln van de dienst Beheer en Infrastructuur. Deze kosten mogen in het kader van de nota Investeringen, waarderingen en afschrijvingen niet worden geactiveerd. In het verleden heeft een storting voor deze programmareserve plaatsgevonden om eventuele versnellingen in het kader van programmering van projecten mogelijk te maken en om eventuele extra exploitatie-uitgaven in een jaarschijf op te kunnen vangen. Bestemming Programmabudget Tot 2016 In 2015 wordt vanuit het Kaderbesluit Infrastructuur 2014 conform de financiële opgaven uit de notitie 'Lange termijn inzicht kapitaalen beheerlasten' € 10,0 mln ingezet ter dekking van de verschuiving van vervangingsinvesteringen naar exploitatie voor het beheer en onderhoud van bestaand areaal. Hiervan wordt € 1,9 mln gedekt uit de reserve. Milieueisen openbaar vervoer De programmareserve is ingesteld om te kunnen voldoen aan de opgave uit het vorige coalitieakkoord op het gebied van schone bussen in het DAVgebied (Drechtsteden-Alblasserwaard-Vijfheerenlanden). Inmiddels zijn uitvoeringsovereenkomsten afgesloten met de exploitant van het openbaar vervoer voor bussen om voor een deel hybride bussen in te gaan zetten. Met de inzet van de hybride bussen wordt een reductie van geluidsemissie en 2 afname van de CO nagestreefd. Bestemming Financiële ruimte Tot 2015 In de Jaarrekening 2013 is aangegeven dat het restant van deze reserve kan worden ingezet voor dekking van het onderdeel energietransitie uit de koersnotitie Visie Ruimte en Mobiliteit. Hiervoor wordt in het tweede halfjaar 2014 een voorstel uitgewerkt. 1%-regeling Kunst De 1%-regeling Publieke kunstprojecten is beëindigd. Van de zes projecten loopt alleen Buytenland nog in programma 1. Daartoe is het bedrag van €12.500 bestemd. Bestemming Financiële ruimte 2018 248


In 2015 en 2016 wordt er € 0,01 mln onttrokken (ten behoeve van programma 1) ter dekking van kosten voor het kunstproject in het Buytenland. Daarnaast wordt in 2017 € 0,15 mln voor dit project onttrokken.

Onderwerp programmareserve:

Egalisatiereserve exploitatieprojecten MPI (voorheen Reservering Integrale bereikbaarheid) De programmareserve dient om vertragingen en versnellingen op projecten op te kunnen vangen, waarbij de projecten wel binnen het totale projectbudget blijven, maar verschillen in baten en lasten ontstaan in de betreffende jaarschijf. Egalisatie Programmabudget Doorlopend Met ingang van 2015 wordt structureel (geïndexeerd met IBOI) een bedrag van € 16,9 mln gestort voor de uitvoering van projecten < € 1,0 mln. Tevens wordt de bijdrage voor het project N210-Rotondes Ammerstol en Wetering ad € 0,6 mln in de reserve gestort. Ten behoeve van de uitvoering van projecten < € 1,0 mln wordt in 2015 € 17,7 mln aan de reserve onttrokken.

Inhoud en doel




Functie Voeding Looptijd Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel

Functie Voeding Looptijd Algemene toelichting

RijnGouwelijn Dit is een risicoreserve. Er zijn kosten gemaakt die mogelijk niet in de scope van het project HOV-Net Zuid-Holland passen. In dat geval moeten deze kosten in de exploitatie worden genomen waarvoor we deze reserve aanhouden. Dat zal blijken wanneer het Definitieve Ontwerp van het HOV-net Zuid-Holland is vastgesteld. Risicoreservering Programmabudget Na 2015 Impuls Openbaar Vervoer Bij Jaarrekening 2010 is geconstateerd dat middelen in de overlopende passiva Brede Doeluitkering (BDU) ten onrechte als rijksmiddelen waren geoormerkt. Dit is gecorrigeerd waardoor deze middelen in de programmareserve (Impuls Openbaar vervoer) zijn gestort. De programmareserve wordt daarom ingezet om de korting van het Rijk op de BDU deels te kunnen compenseren voor de komende jaren. Bestemming. Programmabudget. Tot 2015 In het Kaderbesluit Infra is besloten de gereserveerde middelen in te zetten om investeringsprojecten om te kunnen zetten in exploitatieprojecten. De reserve wordt daarmee per 31 december 2014 opgeheven.

249





Functie Voeding Looptijd Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding Looptijd Toelichting vermindering



Reserve bereikbaarheid (voorheen Egalisatiereserve bereikbaarheid) Het doel van deze programmareserve is het kunnen opvangen van meevallers op de mobiliteitsprojecten en- programma's van Verkeer en Vervoer en DBI. De middelen kunnen dan tijdelijk als vrij besteedbaar deel worden gereserveerd voor nieuwe of andere bestaande bereikbaarheidsdoeleinden. Dit kunnen projecten zijn in het kader van Verkeer en vervoer (aanleg van nieuw) als in het kader van Beheer en onderhoud (zorg voor bestaand). De programmareserve is ingesteld als instrument om middelen voor mobiliteit te kunnen behouden voor mobiliteitsdoeleinden. Dit conform het Hoofdlijnenakkoord. Bestemming Programmabudget Na 2015. In een volgende collegeperiode kunnen de begrotingsspelregels opnieuw worden gewogen. Door achtergebleven investeringen in mobiliteit zijn de kapitaallasten bij de Begrotingen 2013 en 2014 neerwaarts bijgesteld. Om die reden wordt € 19,3 mln in de reserve gestort. Tevens wordt € 0,7 mln in de reserve gestort ter uitvoering van de bij Kadernota 2015 vastgestelde verevening van kapitaallasten met deze reserve. Als gevolg van het opheffen van de reserves Kapitaallasten mobiliteit en Egalisatie kapitaallasten Kaderbesluit Infra 2014 wordt € 10,9 mln in de reserve gestort. De middelen worden conform besluit herbestemming middelen voor mobiliteit (Voorjaarsnota 2012) voor € 0,5 mln ingezet voor Sociale Veiligheid in het Openbaar Vervoer. HOV-Net Zuid-Holland Noord Het HOV-Net is het uitvoeringsalternatief van de RijnGouwelijn. De middelen in de reserve zijn toegezegd voor no regret-maatregelen voor kortetermijnoplossingen voor de corridor Leiden-Centraal-Leiden Lammenschans (PS 6549 jan 2013). Bestemming Vanuit de vrijvallende gelden voor OV (€ 5,0 mln in 2012) Tot oplevering van het project HOV-Net Zuid-Holland Noord Reserve kapitaallasten mobiliteit Opvangen van de effecten van het verschuiven van kasritmes van de investeringen mobiliteit op de berekende kapitaallasten. Egalisatie Vanuit de vrijvallende kapitaallasten mobiliteit Na 2015 De reserve wordt opgeheven en de resterende middelen ad € 8,8 mln worden in de reserve Bereikbaarheid gestort. Frictiekosten RUD De gelden in deze programmareserve zijn bedoeld om de Omgevingsdiensten in oprichting te bekostigen en, na oprichting, om de frictiekosten te kunnen betalen. Bestemming. Programmabudget. 2016 (was 2014). Voor drie omgevingsdiensten wordt in 2015 een bedrag van € 0,85 mln verstrekt voor materiële en sociaalplankosten.

250







Egalisatiereserve kapitaallasten Kaderbesluit Infra Als gevolg van de vaststelling door Provinciale Staten van het Kaderbesluit infrastructuur 2014 (juni 2014, PS nr. 6701) dalen de kapitaallasten in de eerstkomende jaren. Deze gereserveerde middelen kunnen in latere jaren worden ingezet om de uitgaven voor projecten die niet meer worden geactiveerd te dekken. Egalisatie Uit de vrijvallende kapitaallasten mobiliteit 2044 De reserve wordt opgeheven en de resterende middelen ad € 2,1 mln worden in de reserve Bereikbaarheid gestort. Egalisatiereserve kapitaallasten nota IWA Als gevolg van de implementatie nota IWA (activeren na gereedmelding in plaats van jaarlijks activeren) dalen de kapitaallasten in de eerstkomende jaren. Deze gereserveerde middelen kunnen in latere jaren worden ingezet om pieken in de toekomstige kapitaallasten af te dekken. Egalisatie Uit de vrijvallende kapitaallasten mobiliteit 2044 De storting uit vrijvallende kapitaallasten bedraagt € 3,2 mln in 2015, € 12,2 mln in 2016, € 9,7 mln in 2017 en € 4,2 mln in 2018. Kosten/risico bestuursdwang OD’s Dekken van niet voorziene handhavingskosten, bijvoorbeeld voor het opleggen van dwangsommen dan wel het uitoefenen van bestuursdwang of het uitvoeren van incidentele onvoorziene toezicht- en handhavingsacties. Dit kan ook betrekking hebben op soortgelijke bedrijven. Bij het opleggen van dwangsommen dan wel bestuursdwang zijn veelal extra (juridische) kosten gemoeid. Bestemming Baten opgelegde dwangsommen (of gedeelte daarvan) 2016

5.5.3 Programmareserve 3 Onderwerp Bedragen in € Programmareserve 3 Meerjarenplan Bodemsanering 2010-2014 Bedrijventerreinen EFRO-middelen Pieken in de Delta Manden maken Alternatieve locatie Hoeksche Waard Coolport-middelen Mitigatie/Energie Overcommittering OP-West Economische agenda Zuidvleugel Greendeal Zonnepanelen-asbest InnovationQuarter (voorheen ROM Zuidvleugel) Reserve ROM-D Project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder Programma Warmte en Koude Zuid-Holland Zuidvleugelfonds/onderdeel Driehoek RZG Bedrijventerreinen: IRP Oude Rijnzone Totaal Programmareserve 3

Saldo per 1-1-2015


Verminderingen 2015

Saldo per 1-1-2016

30.526.407 1.575.877 30.937 25.844 840.000 9.000.000 4.780.000 439.443 5.300.000 10.592.992 1.041.308 3.600.000 1.100.000 15.700.000 125.000 136.590 4.587.767 89.402.166

0 1.321.000 0 0 0 0 2.300.000 0 0 0 0 1.100.000 0 0 0 0 0 4.721.000

3.079.339 0 0 25.844 25.000 0 3.063.000 0 0 0 1.000.000 0 0 4.993.000 125.000 0 3.587.767 15.898.950

27.447.068 2.896.877 30.937 0 815.000 9.000.000 4.017.000 439.443 5.300.000 10.592.992 41.308 4.700.000 1.100.000 10.707.000 0 136.590 1.000.000 78.224.216

251






Toelichting vermeerdering



Meerjarenplan Bodemsanering 2010-2014 Via het Provinciefonds ontvangt de provincie een decentralisatie-uitkering voor de uitvoering van het meerjaren werkprogramma bodem 2010-2014. Het werkprogramma is een uitwerking van het Bodemconvenant dat met Rijk en gemeenten is overeengekomen. Met de programmareserve (Egalisatiereserve) kunnen verschillen in het kasritme over de looptijd van het werkprogramma worden opgevangen. Kasritmeverschillen kunnen ontstaan door versnellingen of vertragingen in de uitvoering van projecten en door verschillen in de uitgaven voor het werkprogramma en de vaste kasritme van inkomsten uit de decentralisatie-uitkering. Egalisatie Programmabudget Na 2015. In de Septembercirculaire 2014 wordt een eenmalig bedrag verwacht voor 2015. In de Voorjaarsnota 2015 zal dit aan Provinciale Staten worden voorgelegd. Uitgaven zullen daarna mogelijk vanuit de programmareserve nog plaatsvinden in het kader van de afwikkeling van het werkprogramma. Op landelijk niveau participeert de provincie in de voorbereiding van een nieuw bodemconvenant 2016-2020. Of dit leidt tot een continuering van de decentralisatie-uitkering is nog niet zeker. De vermindering in 2015 betreft de doorgeschoven werkzaamheden voor de projecten Schanspolder en Dijkpaal Geitenweide binnen het project Hollandsche IJssel. Daarnaast wordt in 2015 de waterbodemsanering van het NAF-terrein in Alphen aan den Rijn uitgevoerd. Bedrijventerreinen Het leveren van een bijdrage aan de groei van de werkgelegenheid via het stimuleren van investeringen in de noodzakelijke ruimtelijke voorwaarden. De middelen in de programmareserve zijn bestemd voor de ontwikkeling van bedrijventerreinen door middel van uitgifte van meerjarige projectsubsidies met een looptijd van maximaal zeven jaar (met de mogelijkheid om met drie jaar extra te verlengen). Bestemming/egalisatie Programmabudget 2023. Alle beschikkingen hebben een standaard looptijd van zeven jaar met een optie tot verlenging van maximaal drie jaar. De aanvrager moet binnen tien jaar nadat de beschikking is afgegeven het project hebben afgerond. Op dit moment staan er mogelijk nog drie tender rondes/plafonds op de planning. In 2015 worden de ongebruikte middelen subsidies planvorming van € 0,5 mln gestort in de reserve ten behoeve van subsidies planvorming 2016. Verder wordt wegens aanpassing kasritmes subsidies UHB € 0,8 mln in de reserve gestort (in 2016 € 0,8 mln). EFRO-middelen Het doel van het EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) is versterking van concurrentiekracht door middel van kennisontwikkeling, innovatie en ondernemerschap in kansrijke clusters en versterking attractiviteit van de provincie. Het EFRO heeft een meerjarig karakter met een looptijd van 2007-2013. Bestemming Programmabudget 2016 (indicatie was 2015). Uitvoering van het programma loopt tot en met 2013. Definitieve vaststelling van de projecten vindt plaats in 2015. De resterende middelen zijn beschikbaar voor de eindafrekening.

252










Pieken in de Delta Het doel van de subsidieregeling Pieken in de Delta is om een aantal regionale economische kansen te stimuleren. De projecten van Pieken in de Delta komen tevens voor cofinanciering in aanmerking. Het project heeft een meerjarig karakter met een looptijd tot 2012. Bestemming Programmabudget 2015 Ter dekking van meerjarige subsidielasten in het kader van Pieken in de Delta wordt in 2015 een bedrag van € 0,03 mln aan de reserve onttrokken. Manden Maken Deze programmareserve is ingesteld voor bekostiging van ontsluitende infrastructuur van de Stork JSF-fabriek voor de vestiging op de uiteindelijk te kiezen locatie op bedrijventerrein Polder Nieuwland te Papendrecht en Alblasserdam. Bestemming Financiële ruimte 2017 (was 2015). De looptijd is aangepast in overeenstemming met de subsidieverlening 2013-2017. Ter dekking van meerjarige subsidielasten betreffende het bedrijventerrein Fokker Slobbengors wordt in 2015 een bedrag van € 0,03 mln aan de reserve onttrokken (in 2016: € 0,2 mln en in 2017: € 0,6 mln). Coolport-middelen De via het Provinciefonds ontvangen middelen worden gereserveerd voor de uitvoering van het project Coolport. Doel van dit project is om de greenportbedrijven meer gebruik te laten maken van, in eerste instantie, de binnenvaartfaciliteiten van de Rotterdamse haven. Volgens de Havenvisie 2030 wordt de Coolport daarmee het verscentrum van Europa. Bestemming Decentralisatie € 3,2 mln in 2012,€ 1,8 mln in 2013, € 1,7 mln in 2014, € 2,3 mln in 2015 en € 1,0 mln in 2016 2018 Via het Provinciefonds wordt in een aantal termijnen de bijdrage vanuit het Rijk voor dit project ontvangen. Voor dit jaar betekent dit een bijdrage van € 2,3 mln. Het project wordt in een aantal jaren als onderdeel van het programma Kwaliteitsnet Goederenvervoer gerealiseerd. De netto lasten 2015 bedragen € 3,1 mln. Mitigatie/Energie Ter uitvoering van een aantal specifieke projecten op energiegebied is de programmareserve bestemd voor aanvragen in het kader van de subsidieregeling warmte. Bij Voorjaarsnota 2012 werd een deel van programmareserve in programma 1 overgebracht naar programma 3, dit vanwege de nieuwe programmastructuur. Bestemmingsreserve Programmabudget 2016 (was 2014). Reserve wordt ingezet voor uitvoering van de Nota Intensivering Energiebeleid, onder andere voor wind- en zonne-energie.

253








Overcommittering OP-West Deze reserve dient ter afdekking van het financiële risico als gevolg van de overcommittering en de financiële dekking van de bevoorschotting van de Management Autoriteit van het Landsdeel West ten behoeve van de overcommitteringsprojecten OP West. De mate waarin na de uiteindelijke afrekening van alle projecten een beroep gedaan moet worden op de gereserveerde middelen hangt af van het verschil tussen het extra toegekende budget en de daadwerkelijke vrijval die binnen de beschikte projecten zal plaatsvinden. Bestemming Programmabudget 2016. Alle projecten dienen uiterlijk 31december 2015 afgerond te zijn. De eindafrekening van het Zuid-Hollandse deel van het programma met de Management Autoriteit is voorzien in 2016. Economische Agenda Zuidvleugel De voor de uitvoering van de vastgestelde Beleidsvisie en Uitvoeringsprogramma Regionale Economie en Energie beschikbare middelen worden voor dit doel gereserveerd. Het betreft de provinciale cofinanciering van EFRO-projecten. De projectaanvragen worden eind 2012 verwacht en daarmee krijgen de middelen 2012 in 2013 hun bestemming. Deze programmareserve zal voorzien in het kasritme van deze projecten. Voor de jaren 2014 en 2015 zijn in de visie ook middelen voor meerjarige cofinancieringprojecten gereserveerd. Deze programmareserve zal ook in die jaren worden benut. Bestemming Programma Ruimte, Wonen en Economie (€ 5,15 mln in 2012 en € 2,7 mln in 2013) 2020 Green Deal Zonnepanelen-asbest Met het ministerie van Infrastructuur en Milieu is het convenant ‘asbestdak eraf, zonnepanelen erop’ aangegaan, waarin de provincie met behulp van rijksgeld zorg draagt voor de uitvoeringsregeling om asbestdaken bij agrarische ondernemers te saneren, in die gevallen waarin zonnepanelen op de betreffende daken wordt geplaatst. Bestemming Rijksbijdrage 2017 (was 2014) Ter dekking van de lasten voor het convenant 'Asbestdak eraf, zonnepanelen erop' wordt in 2015 € 1,0 mln onttrokken aan de reserve. InnovationQuarter Deze programmareserve is ingesteld met het oog op de kapitaalinbreng van de provincie Zuid-Holland in het Participatiefonds ROM Zuidvleugel BV. Deze middelen worden later benut voor het treffen van een voorziening om het risico van de waardedaling van het provinciale aandelenbezit in het Participatiefonds af te dekken. Bestemming/egalisatie Programmabudget (herallocatie middelen Economie van in totaal € 3,3 mln (2013 tot en met 2015)) Vermoedelijke einddatum 2016; wordt definitief bepaald na de volstorting van het Participatiefonds. Vanuit de herallocatie middelen Economie wordt in 2015 € 1,1 mln gestort in deze reserve.

254


Functie Voeding Looptijd Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding






Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding Looptijd

ROM-D Afdekken eventuele waardedaling van de aandelen die PZH heeft in het samenwerkingsverband Regionale OntwikkelingsMaatschappij Drechtsteden (ROM-D). Bestemming/egalisatie Reserve transitie subsidies Nog onbekend, is afhankelijk van ontwikkelingen. Project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder Betreft de inzet van de Nota Ruimte-middelen ten behoeve van het Project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder. Bestemming De bestemmingsreserve wordt gevoed door het restant van de aan het ROZ toegekende Nota Ruimte-middelen en de aan de provincie gedecentraliseerde middelen naar aanleiding van de Nota Ruimte. 2020 In 2015 worden uitgaven verwacht voor de praktijkproef Waterparel, waterhergebruik en energieweb Glasparel+. Programma Warmte en Koude Zuid-Holland Uitvoering van het werkplan van programmabureau Warmte en Koude ZuidHolland (23 deelnemende partijen): ambitie om voor het jaar 2020 duurzame warmte- en restwarmte te leveren binnen de stedelijke en aangrenzende glastuinbouwgebieden van de Zuidvleugel. Bestemming DI-uitkering Green Deal (€ 0,125 mln in 2015) 2014 tot en met 2016 In afwachting van de bekendmaking in de Septembercirculaire 2014, waarbij de decentralisatie-uitkering aan het Provinciefonds 2015 wordt toegevoegd, wordt ter dekking van de lasten van het werkplan 2015 € 0,125 mln onttrokken aan de reserve. Bij Voorjaarsnota 2015 wordt dit bedrag in de reserve teruggestort. Bedrijventerreinen: IRP Oude Rijnzone Doel van het project Oude Rijnzone is het realiseren van een samenhangende ontwikkeling en integrale uitvoering van werken, wonen, infrastructuur, recreatieve en groen-blauwe structuur, gericht op duurzame ruimtelijke ontwikkeling van het gebied de Oude Rijnzone als onderdeel van het Groene Hart. De middelen in de reserve zijn specifiek ter dekking van de (nog af te geven) Uitvoeringssubsidies Herstructurering Bedrijventerreinen in de Oude Rijnzone (Rijnhaven, Hoogewaard, Broekvelden). Bestemming Programmabudget 2020 Ter dekking van subsidielasten UHB is een onttrekking in 2015 geraamd van € 3,6 mln (2016: € 0,2 mln; 2017: € 0,1 mln; 2018: € 0,7 mln). Egalisatiereserve kapitaallasten nota IWA Economie Opvangen van de effecten van het verschuiven van kasritmes van de investeringen op de berekende kapitaallasten. Egalisatie Vrijval kapitaallasten Onbekend

255



Zuidvleugelfonds/onderdeel Driehoek RZG De ontwikkeling van de Zuidplas is van belang voor de verdere versterking van de Zuidvleugel. De komende jaren zal de programmareserve onttrokken worden voor de ontwikkeling van met name de Driehoek RZG (RotterdamZoetermeer-Gouda). Bestemming Programmabudget Wordt bepaald na besluitvorming over uitkomsten verkenning.

5.5.4 Programmareserve 4 Onderwerp Bedragen in €

Saldo per 1-1-2015


Verminderingen 2015

Saldo per 1-1-2016

Programmareserve 4 Bestrijding wachtlijsten in de jeugdzorg Restauratie rijksmonumenten en erfgoed Totaal Programmareserve 4

1.000.000 2.645.762 3.645.762

0 0 0

1.000.000 1.047.000 2.047.000

0 1.598.762 1.598.762


Functie Voeding Looptijd Toelichting vermindering Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel


Bestrijding wachtlijsten in de jeugdzorg Deze middelen zijn bestemd voor inzet bij preventief jeugdbeleid en het terugdringen van de wachtlijsten jeugdzorg. Provinciale Staten heeft op 9 november 2011 besloten (PS besluit 6387) middelen te heralloceren voor jeugdzorg. Voor het onderdeel jeugdzorg is ervoor gekozen om de middelen die in 2013 beschikbaar zijn te reserveren en in te zetten in 2015. Bestemming Programmabudget 2016 In 2015 wordt € 1,0 mln onttrokken aan deze programmareserve. Restauratie rijksmonumenten en erfgoed De programmareserve is bedoeld voor de uitvoering door de provincie van het gedecentraliseerde restauratiebeleid van rijksmonumenten. De middelen worden ingezet voor subsidieverlening en de matchingsafspraken met betrekking tot het ruimtelijk beleid voor het erfgoed. Vanwege het meerjarige karakter van de subsidies loopt het uitgavenpatroon niet synchroon met het vaste kasritme van de decentralisatie-uitkering. Bestemming en egalisatie Programmabudget Onbepaald In 2015 wordt € 1,0 mln onttrokken aan de programmareserve (2016: € 0,8 mln) ter dekking van subsidielasten wegens verleende meerjarige beschikkingen.

256

5.5.5 Programmareserve 5 Onderwerp Bedragen in €

Saldo per 1-1-2015


Verminderingen 2015

Saldo per 1-1-2016

Programmareserve 5 Reservering IRP's IRP Goeree-Overflakkee Totaal Programmareserve 5

716.482 1.297.793 2.014.276

0 600.000 600.000

600.000 800.000 1.400.000

116.482 1.097.793 1.214.276

Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding

Reservering IRP’s De middelen zijn bedoeld ter dekking van de programmamanagementkosten van de IRP samenhangende integrale gebiedsontwikkeling Kust. Bestemming Programmabudget


2015 Met ingang van 1 januari 2015 wordt de reserve IRP algemeen overgeheveld naar IRP Goeree-Overflakkee. Het gaat hier om een bedrag van € 0,6 mln. Dit in verband met het besluit uit de Voorjaarsnota 2013 om dit geld in te zetten voor IRP Goeree-Overflakkee.


IRP Goeree-Overflakkee Het doel van deze reserve betreft het realiseren van projecten die een rechtstreeks verband hebben met Goeree-Overflakkee. Bestemming Eenmalig, uit reserve IRP Delflandse kust Einddatum 2018 Met ingang van 1 januari 2015 wordt de reserve IRP algemeen overgeheveld naar IRP Goeree-Overflakkee. Het gaat hier om een bedrag van € 0,6 mln. Dit in verband met het besluit uit de Voorjaarsnota 2013 om dit geld in 2015 en 2016 in te zetten voor IRP Goeree-Overflakkee. Voor de uitvoering van het programma Goeree-Overflakkee, zoals de getijdencentrale en Integrale gebiedsontwikkeling Noordrand GoereeOverflakkee wordt in 2015 € 0,8 mln onttrokken aan de reserve GoereeOverflakkee. In 2016 zal het restant onttrokken worden ter grootte van € 0,45 mln. Hiermee worden zes projecten gerealiseerd, waaronder de getijdencentrale.

Functie Voeding Looptijd Toelichting vermeerderingen


5.5.6 Programmareserve 6 Onderwerp Bedragen in € Programmareserve 6 2012 DP Groene Hart Zuid-Holland 2012 DP RodS-projecten Transitie subsidie Frictiekosten algemeen 2014 DP Inzicht en benchmarking 2014 DP Bestuurlijke samenwerking 2014 DP Brandveiligheid depot archeologie 2014 DP Verbetering procedure/financieel inzicht Mobiliteit 2014 DP Clusterregeling Z-H Egalisatie kapitaallasten Nota IWA Bedrijfsvoering Totaal Programmareserve 6

Saldo per 1-1-2015


Verminderingen 2015

Saldo per 1-1-2016

11.000 827.000 2.144.138 7.803.031 350.000 100.000 125.000 375.000

0 0 0 2.500.000 0 0 0 0

11.000 0 47.069 264.455 0 0 0 0

0 827.000 2.097.069 10.038.576 350.000 100.000 125.000 375.000

600.000 0

0 142.119

0 0

600.000 142.119

12.335.169

2.642.119

322.524

14.654.764

257


Functie Voeding Looptijd Toelichting vermindering Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel:





DP Groene Hart Zuid-Holland Eind 2011 is gestart met de actualisatie van de uitvoering van het Groene Hartbeleid, dit naar aanleiding van de herijking en de decentralisatie van rijksbeleid. De uitvoering van het programma Groene Hart zal plaatsvinden in 2012 tot en met 2015. Deze programmareserve zal voorzien in het kasritme van de uitvoering van het Groene Hart programma. Bestemming Programma Middelen 2015 Voor de uitvoering van het Groene Hartbeleid wordt € 0,01 mln onttrokken. DP RodS-projecten Vanwege de inhoudelijke samenhang met het nog vast te stellen Uitvoeringsprogramma van de Beleidsvisie Groen is in overleg met de betreffende gemeenten besloten om de concrete uitvoeringsprojecten inzake Routenetwerken later te starten. Voor € 3,8 mln zijn er reeds subsidieaanvragen ingediend op verzoek van de provincie. Na vaststelling van de Groenvisie en het Uitvoeringsprogramma zullen de beschikkingen worden afgegeven. Deze programmareserve zal voorzien in het kasritme van de subsidiebeschikkingen. Bestemming Programma Middelen 2014 Transitie subsidie Een deel van het teveel bezuinigde budget bezuinigingen op subsidies is ingezet voor de vorming van een behoedzaamheidsbuffer met het oog op de onzekerheid over de werkelijk te realiseren bezuiniging van de subsidies, alsmede ter dekking van voor rekening van de provincie komende extra kosten als gevolg van het transitieproces. Bestemming Programma Middelen (€ 3,15 mln in 2012) 2016 In 2015 wordt € 0,05 mln onttrokken wegens kosten basisvoorziening cultuurparticipatie. Frictiekosten Algemeen Om uitvoering te geven aan het Hoofdlijnenakkoord is het Programma Focus met Ambitie opgesteld. Om aan de benodigde frictiekosten bij de taakstelling Focus met Ambitie te kunnen voldoen is bij Najaarsnota 2012 de reserve Frictie algemeen gevormd. Door middel van deze reserve kunnen fricties integraal worden opgelost. De beschikbare middelen kunnen binnen de kaders flexibel worden ingezet. Spaar Programma Middelen Nog niet bekend Bij Najaarsnota 2012 is een reserve Frictie algemeen ingesteld voor onder andere de frictiekosten in verband met Focus met Ambitie. Deze reserve is bedoeld voor de met de inkrimping/reorganisatie van de organisatie gemoeide incidentele kosten. De benodigde omvang van deze reserve is vooralsnog geraamd op € 10,0 mln. De huidige omvang van deze reserve is nog niet voldoende om de te verwachten frictiekosten te dekken. Conform Kadernota 2014-2017 wordt in 2015 € 2,5 mln gestort in de reserve Frictie algemeen.

258


Het bedrag van de onttrekking uit reserve voor frictiekosten 2015 is afhankelijk van gebruikmaking van de regelingen en op dit moment nog niet goed in te schatten.


2014 DP Inzicht en benchmarking Provinciale en Gedeputeerde Staten streven naar verbetering van de inzichtelijkheid van de organisatie en haar prestaties. Ook hier blijkt dat de bestaande capaciteit (mede als gevolg van de lopende reorganisatie, waarbij er weinig tot geen ruimte is voor nieuwe en/of extra mensen) onvoldoende is om de ambities waar te maken. Op onderdelen is tijdelijk externe hulp nodig. Bestemming Financiële ruimte 2015






2014 DP Bestuurlijke samenwerking De middelen zijn bedoeld om extra bestuurlijke bijeenkomsten met verschillende regio's over de bestuurlijke samenwerking/inrichting te organiseren (vanwege de lange voorbereidingstijd schuift een aantal congressen door naar 2015). Bestemming Financiële ruimte 2015 2014 DP Brandveiligheid depot archeologie Op basis van de wet op de Archeologische monumentenzorg (Wamz) zijn provincies verantwoordelijk voor de deponering van archeologisch vondstmateriaal. De wet schrijft voor dat provincies hiertoe een depot houden. De middelen zijn bedoeld voor verbetering van de brandveiligheid door middel van de installatie van een brandblussysteem. Bestemming Financiële ruimte 2015 2014 DP Verbetering procedure/financieel inzicht Mobiliteit Tijdelijk extra capaciteit voor organisatieverbetering naar aanleiding van de Nota kapitaal en beheerlasten: intern wordt hard aan de verbeteringen gewerkt, maar met de huidige capaciteit (kwantitatief, maar ook kwalitatief) gaat het (te) lang duren. Bestemming Financiële ruimte 2015 2014 DP Clusterregeling Z-H Het kasritme voor de subsidieverleningen van de 'subsidieregeling Clusterprojecten Zuid-Holland' is verschoven. Een deel van de activiteiten bij de subsidieontvangers vindt pas plaats in 2015. Bestemming Programmabudget 2015

259

Onderwerp programmareserve: Inhoud en doel Functie Voeding Looptijd Toelichting vermeerdering

Egalisatiereserve kapitaallasten nota IWA Bedrijfsvoering Opvangen van de effecten van het verschuiven van kasritmes van de investeringen op de berekende kapitaallasten. Egalisatie Vrijval kapitaallasten. 2044 De storting uit vrijvallende kapitaallasten bedraagt € 0,1 mln in 2015.

5.5.7 Voorzieningen Onderwerp voorziening: Inhoud en doel

Frictiekosten personeel Muskusrattenbestrijding De voorziening is ingesteld bij Najaarsnota 2011. Het doel is om apparaatslasten van personeel dat niet is meegegaan bij de wettelijke overdracht van de provincie naar de waterschappen voor de komende drie jaar af te dekken. De provincie en de waterschappen zijn beide een inspanningsverplichting aangegaan om deze mensen zo snel mogelijk binnen de organisaties een andere functie te geven. Indien dit gebeurt zal er vrijval vanuit de voorziening plaatsvinden.

Onderwerp voorziening: Inhoud en doel

Dubieuze debiteuren De voorziening heeft als doel om verwachte verliezen ten aanzien van dubieuze debiteuren af te dekken. De verwachting is dat, op basis van de huidige debiteurensaldi, er geen dotatie aan de voorziening hoeft plaats te vinden.

Toelichting algemeen


Grondbank RZG Zuidplas De provincie is voor 40% deelnemer in de GR Grondbank RZG. Per 31 december 2011 zijn de gronden in het bezit van de Grondbank met € 30,0 mln afgewaardeerd. Een tijdelijk negatief eigen vermogen bij de GR Grondbank is toegestaan voor de duur van drie jaar. Lukt het binnen deze periode niet het negatieve eigen vermogen weg te werken, dan dienen de deelnemers het tekort aan te vullen. Hiervoor wordt nu een voorziening getroffen. De omvang van de voorziening bedraagt € 12,0 mln.


Grondwaterheffing De voorziening is bij Jaarrekening 2004 gevormd voor het saldo van ontvangen heffingen en gemaakte kosten. Deze voorziening heeft zowel een egalisatiefunctie als een functie om mogelijke toekomstige schadeclaims te kunnen dekken. In 2015 wordt er € 0,32 mln onttrokken uit de Voorziening Grondwaterheffing, dit betreft voor € 0,26 mln kosten met betrekking tot instandhoudingsmaatregelen in de Natura 2000 gebieden en voor € 0,06 mln de bijdrage van de PZH aan lening aan de GR Grondwateronttrekking Delft Noord voor investeringen.


260


Toelichting vermeerdering

Onderwerp voorziening: Inhoud en doel Toelichting vermeerdering


Nazorg stortplaatsen Met ingang van 1 april 1998 zijn provincies verantwoordelijk voor de eeuwigdurende nazorg van provinciale stortplaatsen. Daartoe is het Provinciaal Fonds Nazorg gesloten Stortplaatsen Zuid-Holland ingesteld. Zij beheert het vermogen dat beschikbaar dient te zijn om de kosten van eeuwigdurende nazorg te dekken. Dit vermogen wordt in eerste instantie bijeengebracht door de stortplaats exploitanten via heffingen. De rendementen uit dit vermogen dienen toereikend te zijn om de eeuwigdurende nazorg te kunnen dekken. Om deze risico's van een mogelijk dekkingstekort voor de gesloten stortplaatsen, waarvoor voor de provincie een zorgplicht geldt, af te dekken, heeft de provincie een voorziening nazorg gesloten stortplaatsen gecreëerd. De vermeerdering betreft het door de provincie toegerekende rendement op het fonds. Pensioenen GS Deze voorziening is ingesteld om aan de pensioenverplichtingen van de GS-leden te kunnen voldoen. Voor de huidige GS-leden wordt door Loyalis aan het eind van het jaar berekend welk bedrag er in de voorziening gestort wordt voor opbouw pensioenen. Het exacte bedrag is op dit moment nog niet bekend, maar de voorziening is voldoende voor de opbouw van de pensioenen. Voor gepensioneerde GS-leden wordt een bedrag van € 0,52 mln aan pensioenverplichtingen geraamd.


Premieleningen De voorziening heeft als doel het uitbetalen van obligaties en het verzilveren van coupons van de uitgelote premieleningen 1957 en 1959.


Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas (ROZ) De provincie is voor 40% deelnemer in de ROZ. De ROZ ontvangt van alle deelnemers een jaarlijkse bijdrage voor de uitvoering van de activiteiten. Uitgangspunt daarbij is dat deze bijdragen op enig moment worden terugbetaald uit de opbrengsten van de gebiedsontwikkeling. Gelet op de huidige gebiedsontwikkelingen in de Zuidplas wordt dit uitgangspunt niet meer als reëel gezien.


Warmtebedrijf De provincie Zuid-Holland is voor 9,52% aandeelhouder van het Warmtebedrijf Infra NV (WbR). Bij de start van het Warmtebedrijf heeft de provincie in 2006 in totaal € 2,0 mln aandelenkapitaal geplaatst. De slechte financiële situatie bij het Warmtebedrijf is een aantal jaren geleden bij de provincie aanleiding geweest om een voorziening te treffen van € 1,8 mln. Dit bedrag is gelijk aan het aankoopbedrag van de aandelen (€ 2,0 mln) minus reeds uitgekeerde bedragen aan de provincie (€ 0,2 mln). De provincie ging er dus toen van uit dat zij het ingelegde geld kwijt zou zijn. De intrinsieke waarde van de provinciale aandelen is door de provincie begin 2012 bij Jaarrekening 2011 bepaald op € 0,15 mln. Deze waarde is bij jaarrekening in mindering gebracht op de huidige voorziening van € 1,8 mln die in de begroting staat opgenomen. Dat betekent dat de voorziening Warmtebedrijf Rotterdam is verlaagd naar € 1,65 mln en de verkoopwaarde van de aandelen bij verkoop maximaal € 0,15 mln bedraagt.

261


Individueel Keuze Budget Bij de onderhandelingen rondom de afgelopen CAO hebben partijen afgesproken om de flexibilisering van de vergoedingen nader te onderzoeken. Het eindresultaat is de regeling Individueel Keuzebudget Provincies, die per 1 januari 2015 wordt ingevoerd. In het IKB worden de eindejaarsuitkering (8,3%), de vakantie-uitkering (8%) en het bovenwettelijk vakantieverlof (36 uur per jaar voor voltijdwerkers), uitgedrukt in geld, aan het IKB toegevoegd. Dat is een bedrag van bijna 2% van het salaris. Ten slotte wordt nog de resterende besparing uit de vervallen seniorenregeling in het IKB gestort (0,2% per 1 januari 2015, oplopend tot 0,3% vanaf 2016). Het IKB wordt maandelijks opgebouwd. Bij de Begroting 2014 werd ervan uitgegaan dat de uitbetaling van de in 2014 opgebouwde vakantie-uitkering over juni-december 2014 in december 2014 zou plaatsvinden. Derhalve is in de Begroting 2014 een incidenteel budget van € 3,6 mln opgenomen. Deze exploitatiemiddelen zijn omgezet in een voorziening, waarmee ze beschikbaar blijven voor het uitbetalen van de opgebouwde vakantie-uitkering 2014 in 2015.

262

263

5.6 Staat van activa

STAAT VAN ACTIVA

Aanschaf-

Investeringen Investerings-

waarde

2014

31-12-2013 Omschrijving van de

Jaarrekening

kapitaaluitgaven

2013

Geheel af-

Aanschaf-

bijdragen

geschreven

waarde

2014

investeringen

31-12-2014

Investeringen Investerings2015

Geheel af-

Aanschaf-

bijdragen

geschreven

waarde

2015

investeringen

31-12-2015

2014

2015

Immateriële vaste activa Kosten onderzoek en ontwikkeling activa O&O Rijwielpaden

422,0

4,0

-

115,4

310,6

-

-

221,1

89,5

2.781,6

3.976,8

-

636,8

6.121,6

1.227,3

-

2.010,1

5.338,9

O&O Wegen

18.577,1

12.841,8

-

4.347,0

27.071,9

2.116,1

-

6.065,0

23.123,0

Subtotaal kosten onderzoek

21.780,7

16.822,7

-

5.099,2

33.504,1

3.343,5

-

8.296,1

28.551,4

21.780,7

16.822,7

-

5.099,2

33.504,1

3.343,5

-

8.296,1

28.551,4

2.694,3

390,0

-

546,0

2.538,3

390,0

-

1.627,1

1.301,2

98,2

-

-

79,7

18,6

-

-

18,6

-

O&O Vaarwegen

en ontwikkeling activa Totaal immateriële vaste activa Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut Automatisering concern Beheerssysteem infrastructuur Dienstvaartuigen

157,8

-

-

-

157,8

-

-

-

157,8

Gladheidsbestrijding

440,4

595,0

-

-

1.035,4

2.547,0

-

32,6

3.549,8

10.243,3

4.950,0

-

4.181,7

11.011,6

4.300,0

-

3.408,3

11.903,3

63,8

-

-

0,8-

64,6

-

-

1,0-

65,5

1.777,8

-

-

458,2

1.319,6

-

-

53,0

1.266,6

430,0

-

-

-

430,0

-

-

-

430,0

Informatieplan Landschapszorg Meubilair en inventaris Onderkomen muskusrattenvangers Provinciehuis grond

30.000,0

-

-

-

30.000,0

-

-

-

30.000,0

Provinciehuis installaties

11.414,3

105,0

-

280,9

11.238,3

896,5

-

11,9

12.122,9

Provinciehuis pand

77.451,2

-

-

-

77.451,2

-

-

-

77.451,2

1.220,3

-

-

-

1.220,3

1.100,6

-

106,5

2.214,4

10.143,8

3.579,0

-

-

13.722,8

-

-

-

13.722,8

5.284,5

813,3

-

485,4

5.612,5

6.218,7

-

354,8

11.476,3

50,4

-

-

-

50,4

-

-

-

50,4

12,8

-

-

-

12,8

-

-

-

12,8

151.482,8

10.432,3

-

6.031,1

155.884,1

15.452,7

-

5.611,8

165.725,0

Specifiek technisch DPM Steunpunten Verbouwingen Voorfinanciering grondverwerving Werken van beeldende kunst Subtotaal investeringen met economisch nut

Investeringen met maatschappelijk nut Delftse Schie

249,6

-

-

-

249,6

-

-

-

249,6

Openbaar vervoer

52.197,7

4.349,0

123,9-

-

56.670,6

-

62,0-

-

56.732,6

Recreatie eigen beheer

10.830,5

-

-

187,9-

11.018,5

-

-

129,8

10.888,7

Rijwielpaden

93.458,9

1.650,0

836,0

431,2

93.841,7

3.715,0

1.160,0

2.041,7

94.355,0

245.874,0

16.244,5

2.979,4

1.298,6

257.840,5

39.924,9

1.682,5

1.315,1

294.767,7

4.635,5

-

-

-

4.635,5

-

-

260,8-

4.896,3

Verkeersveiligheid

208.709,5

18.107,9

8.560,3

-

218.257,1

36.910,5

2.910,9

-

252.256,7

Wegen

Vaarwegen Vaarwegen objectbediening

574.449,8

31.018,4

10.747,4

15.147,3

579.573,5

107.059,2

64.318,0

17.151,0

605.163,6

Effecten kaderbesluit

-

71.992,1-

-

-

71.992,1-

-

-

-

71.992,1-

Effecten probabilistisch vs

-

-

-

-

-

96.198,8-

62.188,0-

-

34.010,8-

deterministisch ramen Effecten overprogramm. MPI Subtotaal investeringen met

-

-

-

-

-

10.148,0-

-

-

10.148,0-

1.190.405,5

622,3-

22.999,1

16.689,2

1.150.094,9

81.262,8

7.821,5

20.376,9

1.203.159,4

1.341.888,3

9.810,0

22.999,1

22.720,2

1.305.979,0

96.715,5

7.821,5

25.988,7

1.368.884,4

maatschappelijk nut Totaal materiële vaste activa

264

Afschrijvin-

Boekwaarde

Boekwaarde

gen 2015

per

per

01-01-2015

01-01-2016

62,1

90,1

Rente 2014

Totaal

Investeringen Investerings- Investeringen Investerings- Investeringen Investerings-

kapitaallasten 2,94%

2016

bijdragen

2015

2017

bijdragen

2016

2018

bijdragen

2017

27,9

1,8

63,9

-

-

2018

-

-

-

-

1.224,3

4.438,5

4.441,5

114,0

1.338,3

1.150,0

-

-

-

2.025,0

-

5.571,5

19.001,3

15.546,0

507,1

6.078,5

3.824,3

-

490,7

-

1.746,2

-

6.857,9

23.529,9

20.015,4

622,9

7.480,8

4.974,3

-

490,7

-

3.771,2

-

6.857,9

23.529,9

20.015,4

622,9

7.480,8

4.974,3

-

490,7

-

3.771,2

-

730,4

1.112,9

772,4

22,9

753,3

390,0

-

390,0

-

390,0

-

6,2

6,2

-

0,1

6,3

-

-

-

-

-

-

6,3

151,5

145,2

4,4

10,7

-

-

-

-

-

-

207,1

901,6

3.241,5

23,7

230,8

338,0

-

275,0

-

-

-

3.670,5

7.855,0

8.484,4

181,5

3.852,0

4.300,0

-

4.300,0

-

4.300,0

-

3,0

59,3

56,3

1,7

4,7

-

-

-

-

-

-

132,0

557,8

425,9

14,6

146,6

250,0

-

-

-

450,0

-

17,2

132,2

115,0

3,7

20,9

-

-

-

-

-

-

0,0

30.000,0

30.000,0

1.695,8

1.695,8

-

-

-

-

-

-

711,2

4.752,8

4.938,1

16,4

727,6

3.530,0

-

3.207,5

-

2.460,0

-

2.581,7

59.934,4

57.352,7

2.874,6

5.456,3

-

-

-

-

-

-

104,0

596,7

1.593,2

16,1

120,2

717,0

-

-

-

-

-

846,5

11.503,6

10.657,2

326,8

1.173,3

-

-

-

-

-

-

561,2

3.311,6

8.969,0

89,8

651,0

-

-

9.030,5

-

-

-

0,0

50,4

50,4

1,5

1,5

-

-

-

-

-

-

-

0,4

0,4

-

-

-

-

-

-

-

9.577,3

120.926,3

126.801,7

5.273,6

14.850,9

9.525,0

-

17.203,0

-

7.600,0

6,2

93,6

87,4

2,7

8,9

-

-

-

-

-

-

1.889,0

42.221,4

40.394,4

1.215,9

3.104,9

68.032,0

35.937,0

10.803,0

-

153.997,0

85.317,0 -

275,5

4.543,0

4.267,5

129,9

405,3

6.927,0

-

-

-

-

3.128,1

46.476,5

45.903,5

1.324,3

4.452,4

4.932,0

1.888,0

6.949,0

4.500,0

-

-

6.448,8

206.676,1

238.469,7

5.989,6

12.438,4

28.892,1

176,3-

45.120,6

10.896,5

9.493,0

2.153,0

309,0

2.126,0

1.817,0

58,3

367,4

-

-

-

-

-

-

7.275,2

177.235,5

203.959,9

5.112,9

12.388,1

45.638,4

9.172,0

16.035,8

1.780,0

71.015,4

11.661,0

19.110,4

313.719,6

337.350,3

8.899,5

28.009,9

211.407,3

91.968,0

55.039,3

3.655,0

87.645,3

7.300,0

2.399,7-

71.992,1-

69.592,4-

2.084,3-

4.484,1-

-

-

-

-

12.039,8-

-

-

34.010,8-

-

-

192.941,8-

89.017,0-

234.562,3

133.205,0

156.176,8-

67.917,0-

-

-

10.148,0-

-

-

4.876,0-

-

7.566,0-

-

7.131,0-

-

36.042,5

721.099,7

758.498,5

20.648,8

56.691,3

168.011,1

49.771,7

360.943,9

154.036,5

146.803,1

38.514,0

45.619,8

842.026,0

885.300,2

25.922,4

71.542,2

177.536,1

49.771,7

378.146,9

154.036,5

154.403,1

38.514,0

265

STAAT VAN ACTIVA

Aanschaf-

Omschrijving van de

Jaarrekening

kapitaaluitgaven

2013

Investeringen Investerings-

waarde

2014

31-12-2013

Geheel af-

Aanschaf-

bijdragen

geschreven

waarde 31-

2014

investeringen

12-2014

Investeringen Investerings2015

Geheel af-

Aanschaf-

bijdragen

geschreven

waarde 31-

2015

investeringen

12-2015

2014

2015

Financiële vaste activa NV BNG

141,8

-

-

-

141,8

-

-

-

141,8

NV NWB

4,5

-

-

-

4,5

-

-

-

4,5

Holding IOPW NV

7,2

-

-

-

7,2

-

-

-

7,2

Warmtebedrijf NV

1.800,0

-

-

-

1.800,0

-

-

-

1.800,0

1.663,6-

-

-

-

1.663,6-

-

-

-

1.663,6-

10.000,0

-

-

-

10.000,0

-

-

-

10.000,0

3,9

-

-

-

3,9

-

-

-

3,9

2,0

-

-

-

2,0

-

-

-

2,0

-

-

-

-

-

-

-

-

-

980,5

-

-

-

980,5

-

-

-

980,5

Voorziening Warmtebedrijf NV R.O.M. Drechtsteden Capital BV R.O.M. Drechtsteden Holding NV R.O.M. Drechtsteden Beheer NV GOP Beheer BV Ontwikkelingsmaatschappij Het nieuwe Westland CV R.O.M. Drechtsteden R.O.M. Zuidvleugel BV Zuidplaspolder Voorziening Zuidplaspolder RUD Midden-Holland Geldleningen verstrekt aan

561,3

-

-

-

561,3

-

-

-

561,3

10.000,0

-

-

-

10.000,0

-

-

-

10.000,0

462,0

-

-

-

462,0

-

-

-

462,0

399,0-

-

-

-

399,0-

-

-

-

399,0-

525,0

-

-

-

525,0

-

-

-

525,0

33.037,5

-

-

-

33.037,5

-

-

-

33.037,5

32.156,6

1.106,0

-

-

33.262,6

3.837,0

-

-

37.099,6

19.800,4

-

-

-

19.800,4

-

-

-

19.800,4

personeel en derden Bijdrage activa derden Rijwielpaden Bijdrage activa derden Wegen Doorstroming OV Totaal financiële vaste

15.912,5

-

-

-

15.912,5

-

-

-

15.912,5

123.332,7

1.106,0

-

-

124.438,7

3.837,0

-

-

128.275,7

1.487.001,7

27.738,7

22.999,1

27.819,4

1.463.921,8

103.896,0

7.821,5

34.284,8

1.525.711,5

activa Totaal

266

Afschrijvin-

Boekwaarde

Boekwaarde

gen 2015

per

per

01-01-2015

01-01-2016

Rente 2014

Totaal

Investeringen Investerings- Investeringen Investerings-

kapitaallasten 2,94%

2016

bijdragen

2015

2017

bijdragen

2016

Investerin-

Investerings-

gen 2018

bijdragen

2017

2018

-

141,8

141,8

4,2

4,2

-

-

-

-

-

-

-

4,5

4,5

0,1

0,1

-

-

-

-

-

-

-

7,2

7,2

0,2

0,2

-

-

-

-

-

-

-

1.800,0

1.800,0

52,9

52,9

-

-

-

-

-

-

-

1.663,6-

1.663,6-

48,9-

48,9-

-

-

-

-

-

-

-

10.000,0

10.000,0

294,0

294,0

-

-

-

-

-

-

-

3,9

3,9

0,1

0,1

-

-

-

-

-

-

-

2,0

2,0

0,1

0,1

-

-

-

-

-

-

-

20,4

20,4

0,6

0,6

-

-

-

-

-

-

-

980,5

980,5

28,8

28,8

-

-

-

-

-

-

-

561,3

561,3

16,5

16,5

-

-

-

-

-

-

-

10.000,0

10.000,0

294,0

294,0

-

-

-

-

-

-

-

462,0

462,0

13,6

13,6

-

-

-

-

-

-

-

399,0-

399,0-

10,6-

10,6-

-

-

-

-

-

-

-

525,0

525,0

15,4

15,4

-

-

-

-

-

-

-

33.037,5

33.037,5

-

-

-

-

-

-

-

-

1.108,8

29.950,2

32.678,5

865,6

1.974,4

16.331,0

227,0

5.589,0

-

-

-

660,0

18.197,4

17.537,4

526,1

1.186,1

-

-

-

-

-

-

530,4

14.150,1

13.619,7

408,9

939,3

-

-

-

-

-

-

2.299,2

117.781,4

119.319,2

2.461,7

4.760,9

16.331,0

227,0

5.589,0

-

-

-

54.776,9

983.337,2

1.024.634,9

29.007,0

83.783,8

198.841,4

49.998,7

384.226,6

154.036,5

158.174,3

38.514,0

267

5.7 Investerings- en financieringsstaat 2015 Stand per 1-1-2015


Verminderingen 2015

Afschrijving in 2015

Stand per 1-1-2016

A INVESTERINGEN (tegen boekwaarde) Onroerende/roerende bezittingen Deelnemingen + overige verbonden partijen Kapitaaluitgaven waartegenover geen bezittingen staan Verstrekte langlopende geldleningen

852.714

100.059

7.821

52.478

892.474

22.446

-

-

-

22.446

62.298

3.837

-

2.299

63.836

33.038

-

-

-

33.038

970.495

103.896

7.821

54.777

1.011.793

Algemene reserve

69.536

68

-

69.604

Overige reserves

345.035

65.948

84.758

326.225

OVP

264.094

102.687

133.021

233.760

Totaal investeringen (A)

B FINANCIERINGSMIDDELEN

Voorzieningen

40.578

432

838

40.172

Subtotaal reserves, OVP en voorzieningen

719.243

169.135

218.617

669.761

Opgenomen vaste geldleningen

407.480

-

32.407

375.073

97.614

-

2.817

Leningen provinciehuis Totaal financieringsmiddelen (B)

94.797

1.224.337

1.139.631

-253.842

-127.838

Kasgeldlimiet: 7% van begrotingstotaal

49.129

49.129

D Financieren met kasgeld/kort geld

0

0

E Herfinancieren lang geld

0

0

C Financieringstekort op basis van begrotingscijfers (A minus B)

268

Bijlagen

269

270

Bijlage 1 Voordracht

271

272

273

274

275

276

277

278

279

280

281

282

283

284

285

286

287

288

Bijlage 2 Amendementen en moties

289

290

291

292

293

294

Bijlage 3 Investeringskredieten In deze bijlage zijn de investeringskredieten opgenomen voor investeringen die starten in 2015. Het investeringskrediet betreft de netto investering. Dit is het aandeel in de investering dat vanuit provinciale middelen wordt bekostigd. De investeringen zijn geclusterd per jaar van gereedkomen. Dit is van belang, aangezien in het jaar na gereedkomen de kapitaallasten in de exploitatie worden opgenomen. De investeringen van programma 2 Mobiliteit en Milieu zijn opgenomen in het MPO en het MPI. Het betreft projecten van < € 10 mln. De investeringskredieten voor projecten > € 10 mln die gaan starten in 2015 worden vrijgegeven bij het voorbereidings- en/of uitvoeringsbesluit. De investeringen uit programma 7 bedrijfsvoering vloeien voort uit het huisvestingsplan en het informatieplan en deze bedragen waren in de meerjarenbegroting 2014 opgenomen voor de jaarschijf 2015. Er zijn drie projecten die binnenkort in de voorbereidingsfase komen en die groter zijn dan € 10 mln. Het voorbereidingskrediet wordt dan aangevraagd bij het voorbereidingsbesluit.

Investeringskredieten voor projecten die starten in 2015 A

Progr doel Naam project 2

Project fase v/u

Geraamde bruto investering

C (=A-B) Geraamde netto investering

Geraamde bijdragen

Vast te stellen krediet bij begroting 2015

Gepland jaar gereed komen

1

Investeringsprojecten MPO

V

1.208

-

1.208

1.208

2015

1


V

1.137

28

1.109

1.109

2016

1


U

27.699

0

27.699

27.699

2016

1


U

13.494

162

13.332

13.332

2017

1


U

17.373

31

17.342

17.342

2018

1


U

2.035

0

2.035

2.035

2019

2 2 2 2

Investeringsprojecten MPI Investeringsprojecten MPI Investeringsprojecten MPI Investeringsprojecten MPI

U V V U

4.468 1.538 5.750 5.750

0

4.468 1.538 5.750 5.750

4.468 135 150 4.839

2015 2016 2017 2017

80.452

221

80.231

72.317

U

392

-

392

392

2015

U U

250 4.300

-

250 4.300

250 4.300

2015 2015

U

390

-

390

390

2015

5.332

-

5.332

5.332

85.784

221

85.563

77.649

Totaal Programma 2

7

B

Bouwkundige aanpassingen provinciehuis Aanschaf meubilair 2015 projecten digitaal werken 2015 BIS werkplekken 2015 Totaal Programma 7 Totaal generaal


295

Projecten in de initiatieffase waarvoor binnenkort een voorbereidingsbesluit wordt genomen Ongelijkvloerse kruising N214 / N216 Peilmolenbrug Projecten binnen vaarwegtraject 1

16.400 14.000 22.400

296

Bijlage 4 Evaluatiekalender Subsidies Inleiding Naar aanleiding van de aanbevelingen van de Randstedelijke Rekenkamer is besloten dat subsidies één keer in de vier jaar worden geëvalueerd. Vanaf dit begrotingsjaar 2015 zal in deze bijlage een evaluatiekalender opgenomen worden met de in dat begrotingsjaar uit te voeren subsidie-evaluaties. Over de resultaten van de evaluaties wordt gelijktijdig met de jaarrekening gerapporteerd. Beleidsontwikkeling als cyclisch proces Beleidsontwikkeling is te zien als een cyclisch proces dat (enigszins versimpeld) start bij het signaleren en benoemen van een maatschappelijk probleem en waarin vervolgens beleidsvoornemens geformuleerd worden, die na de besluitvorming hierover uitgevoerd worden en tot resultaten leiden. De daarop volgende evaluatie van de behaalde resultaten kan aanleiding zijn het beleid bij te sturen of te beëindigen. Omdat het cyclische karakter van beleidsvorming ook tot uitdrukking komt in de evaluatiekalender voor beleidsplannen, volgt een korte toelichting op onze beleidscyclus. De belangrijkste stappen uit de beleidscyclus zijn: verkenningsfase, visie/strategiefase, beleiduitwerkingsfase en monitoring- en evaluatiefase. De evaluatiefase krijgt vorm in de evaluatiekalender. In onderstaand overzicht staan de subsidieregelingen die in 2015 geëvalueerd worden. Nr.

Subsidie

Soort

Begrotingsprogramma

Korte omschrijving

Soort

subsidie

taak

Gedeputeerde Staten autonoom kunnen projectsubsidie verstrekken voor de uitvoering van samenwerkingsprojecten op het gebied van industrieel onderzoek dan wel experimentele ontwikkeling binnen vier als prioritair aangemerkte clusters van economische activiteiten in de provincie Zuid-Holland, te weten transport en logistiek, greenports, life and health sciences en wateren deltatechnologie. Cofinanciering aan het Zuid- autonoom Hollandse, niet-stedelijke deel van Kansen voor West, Operationeel Programma Landsdeel West, Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling 2007-2013.

Evaluatie vindt plaats in 2015.

Subsidieregelingen 1

Subsidieregeling clusterprojecten Zuid-Holland

Subsidieregeling


2

Subsidieregeling cofinanciering operationeel programma landsdeel west

Subsidieregeling


297

X

X

Nr.

Subsidie

Soort

Begrotingsprogramma

Korte omschrijving

Soort

subsidie

taak

autonoom

Evaluatie vindt plaats in 2015.

3

Subsidieregeling herstructurering/ ontwikkeling en planvorming bedrijventerreinen ZuidHolland

Subsidieregeling


Voor de fysieke uitvoering van herstructureringsprojecten kunnen gemeenten een subsidieaanvraag indienen in het kader van de Uitvoeringssubsidie Herstructurering Bedrijventerreinen (UHB). UHB-subsidie wordt gebruikt voor dekking van de onrendabele top van projecten. Daarnaast kunnen gemeenten en ondernemersverenigingen bij de provincie subsidie voor planvorming aanvragen.

Par. 2 geëvalueerd in 2013

4

Subsidieregeling asbest eraf, zonnepanelen erop

Subsidieregeling


Gedeputeerde Staten autonoom kunnen projectsubsidies verstrekken voor het verwijderen van asbestdaken, onder de voorwaarde dat er zonnepanelen op de nieuwe daken worden geplaatst.

X

5

Subsidieregeling bevorderen intergemeentelijke samenwerking Zuid-Holland

Subsidieregeling

Bestuur en samenleving

Gedeputeerde Staten kunnen subsidie verstrekken voor het bevorderen of intensiveren van intergemeentelijke samenwerking.

autonoom

X

Begrotingssubsidies 1

IVN

Begrotingssubsidie


Verbetering kwaliteit natuur en leefomgeving.

autonoom

X

2

Recreatieschap Midden Delfland

Begrotingssubsidie

Bestuur en samenleving

Verbetering kwaliteit natuur en leefomgeving.

autonoom

X

3

Gemeente Westland

Begrotingssubsidie

Groen en Water

Bijdrage in het kader van de autonoom Zandmotor.

X

4

Arriva

Begrotingssubsidie


Voortzetten andere aanpak sociale veiligheid.

X

298

autonoom

Bijlage 5 Kerngegevens provincie Zuid-Holland Sociale infrastructuur Aantal inwoners

2011

2012

2013

3.528.324

3.552.407

3.563.935



Mannen

1.740.855

1.753.393

1.758.081



Vrouwen

1.787.469

1.799.014

1.805.854

0 tot 5 jaar (%)

5,8

5,8

5,8

5 tot 15 jaar (%)

11,6

11,6

11,5

15 tot 25 jaar (%)

12,6

12,6

12,5

25 tot 45 jaar (%)

27,7

27,3

27,0

45 tot 65 jaar (%)

27,4

27,2

27,1

65 jaar en ouder (%)

14,9

15,6

16,1

1.610.776

1.628.583

1.638.400

2,19

2,17

2,15

Kwartaal 1

51.820

57.800

72.127

Kwartaal 2

50.250

58.400

74.367

Kwartaal 3

50.680

61.370

78.303

Kwartaal 4

53.800

66.680

82.906

2011

2012

2013

3.418,5

3.418,5

3.418,5

2.810,2

2.810,2

2.810,2

608,3

608,3

608,3

72

72

67

1.587.881

1.618.648

1.636.072

12.511

12.493

n.n.b.

222.000

218.000

209.000

16.265

16.226

16.286

705

704

702

1.498.661

1.496.455

1.495.056

425

421

420

98

95

84

Aantal huishoudens Aantal personen per huishouden

Gemiddeld aantal verstrekte WW-uitkeringen

Fysieke infrastructuur Oppervlakte provincie in km

2

Landcijfers sinds 2010) (geen nieuwe 

Water

Aantal gemeenten Aantal woningen Aantal recreatiewoningen Gemiddelde WOZ-waarde woningen Lengte wegen, totaal in km (excl. recreatiewoningen) Waarvan: provinciale wegen in km Aantal personenauto's * Aantal personenauto's per 1.000 inwoners Verkeersdoden Bron CBS. * Bron: Afrekening MRB van de belastingdienst.

299

Interne organisatie Aantal PS-leden

55

Waarvan: VVD

12

PvdA

9

CDA

6

PVV

6

SP

5

D66

5

ChristenUnie en SGP

4

GroenLinks

3

Fractie Jansen/Brands

2

50PLUS

1

Partij voor de Dieren

1

Fractie Erbas

1

Aantal GS-leden

5

300

Bijlage 6 Afkortingenlijst Arhi Asv Awb AWBZ

(Wet) algemene regels herindeling Algemene Subsidieverordening Zuid-Holland Algemene wet bestuursrecht Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

BBL bbp BBV BDU BIBOB BNG BNP BRIKS BRTN BRZO bvo BZK

Bureau Beheer Landbouwgronden Bruto binnenlands product Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten Brede Doeluitkering Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur Bank Nederlandse Gemeenten Bruto nationaal product Bouwen, Reclame, Inrit, Kappen en Slopen Basisrecreatietoervaartnet Besluit risico's zware ongevallen Bruto-vloeroppervlakte (Ministerie van) Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

CAO CBS CPB CPI

Collectieve arbeidsovereenkomst Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Planbureau Consumentenprijsindex

DAV DBI DLG DP DRIS DVM

Drechtsteden-Alblasserwaard-Vijfheerenlanden Dienst Beheer Infrastructuur Dienst Landelijk Gebied Doorgeschoven prestatie Dynamisch Reizigers Informatie Systeem Dynamisch Verkeersmanagement

EAZ EC EFRO EHS EMU EPZ EZ

Economische Agenda Zuidvleugel Europese Commissie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Ecologische Hoofdstructuur Economische en Monetaire Unie Economische Programma Raad Zuidvleugel (Ministerie van) Economische Zaken

FES Fido FmA

Fonds Economische Structuurversterking (wet) Financiering decentrale overheden Focus met Ambitie

G.Z-H GLB GR GS

Groenservice Zuid-Holland Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Gemeenschappelijke Regeling (College van) Gedeputeerde Staten

HHR HNP HOF HOV HWGO

Hoogheemraadschap Huis van de Nederlandse Provincies (Wet) houdbare overheidsfinanciën Hoogwaardig openbaar vervoer Hoeksche Waard/Goeree-Overflakkee

301

I&M IBOI IBT IKB ILG IMF Interreg IODS IOPW IPO IPPC IRP ISV IWA

(Ministerie van) Infrastructuur en Milieu Index Bruto Overheidsinvesteringen Interbestuurlijk toezicht Individueel Keuzebudget Investeringsbudget Landelijk Gebied Internationaal Monetair Fonds Interregionale samenwerking Integrale ontwikkeling Delft-Schiedam Integraal Ontwikkelingsplan Westland Interprovinciaal Overleg Integrated Pollution Prevention and Control Integraal Ruimtelijk Project Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Investeringen, waarderingen en afschrijvingen

JSO

(Expertisecentrum voor) Jeugd, Samenleving en Opvoeding

KRW

Kaderrichtlijn Water

MIRT MJOP MKB MoMo MON MoU MPI MPO MRB

Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport Meerjarenonderhoudsplan Midden- en kleinbedrijf Modernisering Monumentenzorg Mobiliteit Onderzoek Nederland Memorandum of Understanding Meerjarenprogramma Investeringen Provinciale Infrastructuur Meerjarenprogramma Onderhoud Motorrijtuigenbelasting

NNN

Nationaal Natuur Netwerk

NSL NWB

Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Nederlandse Waterschapsbank

O&O OCW ODMH ONW OP West OV OViN OVP

Onderzoek en ontwikkeling (Ministerie van) Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Omgevingsdienst Midden Holland Ontwikkelingsmaatschappij Het Nieuwe Westland Operationeel programma West Openbaar vervoer Onderzoek Verplaatsingen in Nederland Overlopende passiva

P&C PAS PKB PMR PNB-regeling POP POW PRG PS PZH

Planning en Control Programmatische Aanpak Stikstof Planologische Kernbeslissing Project Mainportontwikkeling Rotterdam Regeling subsidies particuliere terreinbeherende natuurbeschermingsorganisaties Platteland Ontwikkelings Programma Personenvervoer over water Provinciale Recreatiegebieden (College van) Provinciale Staten Provincie Zuid-Holland

RodS REO ROM-D ROZ RPV

Recreatie om de Stad Regionaal Economische Overlegorganen Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas Regionale Projectgroepen Verkeersveiligheid 302

RUD RZG

Regionale Uitvoeringsdienst Rotterdam Zoetermeer Gouda

SBK SER SGBP SHV SiSa SKNL SLMA SNL STRONG SWUNG

Stichting Bodembeheer Krimpenerwaard Sociaal-Economische Raad Stroomgebiedbeheerplan Strategische Huisvestingsvisie Single information Single audit Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap Stichting Landelijk Meldpunt Afvalstoffen Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer Structuurvisie Ondergrond Samen Werken aan de Uitvoering van Nieuw Geluidbeleid

TBM TBO TBR

Terrein Beheer Model Terreinbeherende organisaties Toekomstig Beheer Recreatiegebieden

UHB UPG URG USK UvW UWO

Uitvoering Herstructurering Bedrijventerreinen Uitvoeringsprogramma Groen Uitvoeringsregeling Groen Uniform Subsidiekader Unie van Waterschappen Uitwerkingsovereenkomst

VenJ VNG VRM VROM VTH Vvgb

(Ministerie van) Veiligheid en Justitie Vereniging van Nederlandse Gemeenten Visie Ruimte en Mobiliteit (Voormalig ministerie van) Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Vergunningen, Toezicht en Handhaving Verklaring van geen bedenkingen

Wabo WAO Wbb WIA Wjz WKO Wmo Wob Wro

Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering Wet bodembescherming Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen Wet op de jeugdzorg Warmte-Koude Opslag Wet maatschappelijke ondersteuning Wet openbaar bestuur Wet ruimtelijke ordening

303

Begroting 2015 Vastgesteld door Provinciale Staten op 12 november 2014

Recommend Documents