(bron Bestemmingsplan Markt 20-22)
BEELDKWALITEITPLAN JULIANASTRAAT 9-11 UDEN Gemeente Uden oktober 2010
Straatbeeld Julianastraat met percelen nummer 9 en 11 op voorgrond
Inleiding
Op de locatie Julianastraat 9-11 te Uden wordt een plan met 20 starterswoningen ontwikkeld. De locatie is gelegen in een aanloopstraat van het centrum van Uden. In de huidige situatie staan er op deze locatie een tweetal woningen met voortuinen aan de straat. Aan de overzijde van de locatie bevindt zich een appartementencomplex in 4 en 5 lagen met winkels in de plint. Ca 20 meter verder is op de hoek van de Markt en de Julianastraat ook een appartementencomplex in 4 lagen gebouwd. Ook in het verlengde van de Julianastraat buiten de centrumring zij recentelijk appartementencomplex verschenen. De plannen voor de sloop van de bestaande 2 woningen en het bouwen van een complex met 20 starterswoningen past in het veranderende karakter van de Julianastraat waarbij de meer kleinschalige bebouwing verdwijnt. PR Bouw heeft het voornemen om 20 starterswoningen te realiseren aan de Julianastraat. De woningen krijgen een voorgevel aan de Julianstraat en worden ontsloten vanaf de achterzijde van het gebouw. Aan de achterzijde komen de benodigde parkeerplaatsen voor eigen gebruik. Aan voorzijde van het gebouw aan de de Julianastraat komen een 6 tal openbare parkeerplaatsen ten behoeve van bezoekers. Voorliggend beeldkwaliteitplan geeft de kaders aan voor de uiterlijke verschijningsvorm van de bebouwing in het plangebied. Het beeldkwaliteitplan gaat in op zaken als sfeer en kleur- en materiaalgebruik. Uiteindelijk is het een hulpmiddel om tot een passende architectuur van de bebouwing te komen. Het beeldkwaliteitplan zal door de welstandscommissie worden gebruikt als toetsingkader bij de beoordeling van bouwplannen.
Impressie vooraanzicht toekomstige situatie
ANALYSE
Uden was aanvankelijk een agrarische gemeenschap en had van oudsher een centrumfunctie binnen het Land van Herpen en later Land van Ravenstein. Een van de pijlers van het economisch leven in die tijd was de markt. Op de Biggenmarkt (de tegenwoordige Markt), destijds een groot grasveld, omgeven door boerderijen, kwam de weekmarkt tot bloei. Op de markt, die geheel in dienst stond van landbouw en veeteelt, verkochten de plaatselijke boeren hun vee, landbouw- en gebruiksartikelen. Uden is ontstaan uit een aantal buurtschappen en bebouwingsconcentraties. Linten met daar aan gekoppelde bebouwing gaven de eerste bebouwingscontouren aan. De Julianastraat vormde aan het eind van de 19e eeuw de verbinding tussen de westkant van de Markt en het station van Uden. Het onderhavige plangebied was destijds nog niet bebouwd. Op de topografische kaart van 1956 is de locatie nog steeds onbebouwd. De huidige woonhuizen zijn wel aangegeven op de topografische kaart uit 1967. In de loop der tijd zijn tussen de linten planmatig opgezette woonwijken ontstaan. Tegenwoordig is Uden een compacte kern, strak ingekaderd door een ringwegenstructuur. Binnen de kern dragen ruime groene profielen bij aan een ontspannen ruimtelijk beeld. Dit beeld wordt verder versterkt door parken en aaneengesloten groengebieden, zodat een groen, dorps beeld ontstaat. Het centrum van Uden heeft een meer verstedelijkt karakter en is met name in de laatste decennia van de 20e eeuw ingrijpend veranderd. Het Udens centrum vervult een regiofunctie en ligt midden in het hart van een regio met een bereik van ongeveer 400.000 mensen. Uiteraard heeft dat ook een impuls gegeven aan het winkel- en uitgaansaanbod. Ook in de huidige tijd is de Julianastraat nog steeds een aanloopstraat van het centrum. Rondom het plangebied in het centrum heeft is in de afgelopen decennia een schaalvergroting van de bebouwing plaatsgevonden. Nabij de Markt zijn met name winkels en andere centrumfuncties aanwezig. Iets verderop richting de Koopmansstraat heeft de straat een woonfunctie. De meeste woningen bestaan uit appartementen. Op het perceel Julianastraat 9-11 staan twee vrijstaande woningen. Aan de zuidkant van nummer 11 ligt de ontsluiting van de achtertuinen, garageboxen van de woningen en bedrijven aan de Julianastraat, de Wilhelminastraat en de Oranjestraat. Op dit achterterrein is alleen parkeergelegenheid voor vergunninghouders.
Impressie straatbeeld Julianastraat gezien vanuit Julianastraat kijkend richting Markt
Impressie straatbeeld Julianastraat gezien vanaf de Markt
Voor het perceel Julianastraat 9-11 is een bouwplan ontwikkeld om een appartementengebouw met 20 wooneenheden te realiseren. Het appartementengebouw zal bestaan uit 3 bouwlagen met een kap. Op de begane grond en de drie verdiepingen daarboven zullen vijf wooneenheden worden gerealiseerd. De woon-eenheden op de verdiepingen worden door middel van een galerij aan de achterzijde ontsloten. De entree van de woningen op de begane grond is eveneens aan de achterzijde gesitueerd. Op eigen terrein zijn aan de achterzijde 20 parkeerplaatsen en een fietsenstalling gesitueerd. Deze parkeerplaatsen worden ontsloten vanaf de bestaande parkeerhof. Bij het architectonisch ontwerp is uitgegaan van een verticale geleding in de gevelopbouw. Die geleding wordt niet alleen bereikt door het kleur- en materiaalgebruik in de gevel, maar ook door de gevelindeling en door (beperkte) hoogteverschillen in de goothoogte. Het gebouw krijgt hierdoor een individuele en minder massieve uitstraling. Het bouwplan heeft een meer stedelijke uitstraling dan de huidige twee vrijstaande woningen en past daardoor in stedenbouwkundig opzicht beter in het straatbeeld in de directe invloedssfeer van de Markt en het centrum. De huidige woningen geven de plek een 'dorpse' uitstraling, terwijl de Julianastraat een aanloopstraat naar het centrum is. De bouwhoogte van het pand sluit goed aan op de onlangs gerealiseerde pand Oranjekwartier van 5 bouwlagen op de hoek met de Oranjestraat en op de appartementengebouwen aan de overzijde van de straat.
Voorlopig schetsontwerp plan Julianastraat in situatie ingetekend d.d. mei 2010
Beeldkwaliteit Ambitiegebied beeldkwaliteit De ambitie van de gemeente Uden is erop gericht om voor toekomstige ontwikkelingen op de meest representatieve plekken van Uden een beeldkwaliteitplan op te stellen. De meest representatieve plekken betreffen vooral de percelen grenzend aan de hoofdstructuren van Uden, Volkel en Odiliapeel. Ook het centrum van Uden is een gebied waar het ambitieniveau voor de toekomst hoog ligt. De huidige kwaliteit van de bebouwing in het centrum van Uden laat in sommige gevallen te wensen over. Bij toekomstige ontwikkelingen in het centrum dient een beeldkwaliteitplan gemaakt te worden, om op die manier de kwaliteit te verhogen. De begrenzing van het centrumgebieden en doorgaande routes waarbinnen de gemeente Uden de ambitie heeft een beeldkwaliteitplan op te stellen is opgenomen op de welstandskaart als 'Ambitiegebied beeldkwaliteit' (aangegeven met blauwe lijn in afbeelding hieronder). Om te komen tot een kader met beeldkwaliteitsregels is aansluiting gezocht bij de welstandscriteria voor “ Historische dorpsgebieden/ bebouwingslinten met ambitieniveau B. De welstandsbeoordeling richt zich bij ambitieniveau B primair op het handhaven of gericht veranderen en verbeteren van de basiskwaliteit van het gebied. Daarbij wordt zorgvuldig gekeken naar de invloed op de omgeving en de architectonische uitwerking van het bouwplan. Detaillering en materialisatie worden op hoofdlijnen bekeken. In dit beeldkwaliteitplan is een selectie uit de welstandscriteria met ambitieniveau B opgenomen.
uitsnede kaartbeeld welstandsnota Uden 2009 Bebouwing en omgeving De kernen in de gemeente Uden zijn ontstaan als agrarische nederzettingen. De oude dorpsgebieden kenmerkten zich vanouds door relatief open en kleinschalige bebouwing met daarbinnen een zekere variatie. Met name in de twintigste eeuw zijn de oude dorpsgebieden sterk verdicht. Tegenwoordig zijn binnen deze gebieden sporadisch nog onbebouwde percelen in gebruik als weiland of moestuin. Op enkele plaatsen en met name langs kruisingen van belangrijke wegen komt verdichting voor. Naast wonen zijn er functies als detailhandel en ambachten. In de historische dorpslinten treffen we nog oude kloosters, kerken en boerderijen aan. Oorspronkelijke dorpsgebieden vormen waardevolle elementen in het huidige beeld van de gemeente. Ze vormen de historische context van veel objecten van cultuurhistorische waarde, zijn belangrijke schakels binnen het wegennetwerk en ondersteunen de oriëntatie binnen de gemeente. Langs de oudere hoofdwegen en uitvalswegen zijn vanuit de historische bebouwingskernen in de loop der tijd bebouwingslinten
ontstaan. Door een langdurig proces van verdichting zijn ze langzaam aaneengegroeid. Vaak is in de historische dorpsgebieden de oorspronkelijke samenhang in het wegennet nog herkenbaar. Aan het beeld van deze routes is de ontstaansgeschiedenis van de gemeente binnen de oorspronkelijke landschappelijke omgeving af te lezen. Typerend is de gevarieerdheid van deze linten: er komt bebouwing uit veel verschillende perioden voor, van eeuwenoud tot zeer recent.
Bebouwing op zich De bebouwing in de historische dorpsgebieden is zeer divers van vorm en karakter. De gebouwen zijn individueel ontworpen en dateren uit verschillende tijdsperioden.
Materiaal, detaillering en kleur De gevels zijn in de meeste gevallen opgetrokken uit baksteen, soms gestuukt, het dak is overwegend bedekt met pannen. De detaillering van de bebouwing is afhankelijk van de ontstaansperiode. Men treft diverse ornamenten, detailleringen in het metselwerk (onder andere strek- en rollagen) en diverse gevelbeëindigingen aan. Kenmerkend is het contrast tussen de kleur van het metselwerk en die van de kozijnen. Waardering De historische dorpsgebieden/bebouwingslinten zijn uit cultuurhistorisch, architectonisch en stedenbouwkundig oogpunt van belang. Het totaalbeeld van de bebouwing in relatie tot de omgeving, maar ook de bebouwing op zich is historisch gezien van onschatbare waarde voor het aflezen van de ontstaansgeschiedenis van de dorpslinten. Naast het ensemblebeeld zijn ook veel individuele panden cultuurhistorisch van grote waarde en dient er derhalve ook op detailniveau zorgvuldig met nieuwe ontwikkelingen te worden omgesprongen. Weliswaar is de bebouwing vaak zeer divers van aard, maar doordat het beeld organisch is gegroeid, vallen dissonanten onmiddellijk als storend element op in het totaalgezicht.
Keuze : Historische dorpsgebieden/ bebouwingslinten met ambitienieveau B
Er is een selectie gemaakt uit de criteria behorende bij Ambitieniveau B Plaats/situering/karakteristiek 1
De karakteristiek van de bebouwing dient aan te sluiten op de karakteristiek van de omliggende historische bebouwing. De karakteristiek van de bebouwing uit zich onder andere in de bouwmassa, de kapvorm, de mate van detaillering, het kleur- en materiaalgebruik en de variatie daartussen.
2
De situering of wijziging van de bouwmassa en/of de oriëntatie mag het historische straatbeeld niet verstoren.
3
Het wisselende bebouwingbeeld van herkenbare individuele panden is uitgangspunt.
Massa/vorm 4
De bebouwingseenheden dienen individueel herkenbaar te blijven.
5
Traditionele kapvormen, zoals een zadeldak (eventueel met wolfseind), schilddak en mansardekap zijn uitgangspunt.
Gevelopbouw 6
De oorspronkelijke gevelopbouw en traditionele indeling van de gevels dienen gerespecteerd te worden.
Kleur, materiaal en detaillering 7
Het bestaande materiaal- en kleurgebruik is uitgangspunt. Afwijkingen hiervan zijn mogelijk, mits passend binnen de karakteristiek van het individuele pand en de omgeving.
Referentiebeeld beeldkwaliteit en materiaalgebruik
Beeldkwaliteit Bebouwing Naast de criteria die staan beschreven in de Welstandsnota Uden 2009 zijn een aantal aanvullende criteria geformuleerd. Architectuur en oriëntatie: •
Een heldere bebouwingskarakteristiek met een heldere vormgeving.
Bouwmassa en dakvorm: • Archetype van een gebouw, volume met een kap, is zeker aan de voorzijde een belangrijk uitgangspunt. • De kap van de woning is een zadeldak of een schilddak. Kleur en materiaalgebruik: • Felle kleuren en onnatuurlijke kleuren zijn niet toegestaan. • Natuurlijke materialen zoals baksteen, stucwerk, hout, zink. • De dakbedekking bestaat uit keramische dakpannen (ongeglazuurd), leien of zink. • De kleur van de dakbedekking is zwart of antraciet (dakpannen of leien) of metaal (zink)
