Bart Debussche Dept. Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO)
25-02-2010
Inleiding: waarom groenbedekkers? Overzicht groenbedekkers Demonstratievelden 2009 Kostprijs: wat kost groenbedekking? Financiële stimulansen
Goede humustoestand N-uitspoeling vermijden Erosiebestrijding Remming onkruidontwikkeling Bodemstructuurverbeterend Bestrijding van aaltjes N-vrijstelling voor volgteelt
Grasachtige groenbedekkers Bladrijke groenbedekkers Vlinderbloemige groenbedekkers
Raaigrassen Italiaans Engels Westerwolds
Snijrogge Zomerhaver Japanse haver
Italiaans raaigras (Lolium multiflorum) Zaaitijdstip: Zaaidiepte: Zaaidichtheid: Opkomst: Bodembedekking:
tot (half) oktober (1) – 2 cm 25 – 40 (50) kg/ha snelle opkomst tragere bedekking in het begin, daarna blijvende bedekking Groei: sterk ontwikkeld wortelgestel, bovengronds minder explosief Zeer goede doorworteling van bouwvoor Niet-vorstgevoelig EOS: 1200 kg/ha – 700 kg/ha Aaltjes: matige tot sterke toename van meeste aaltjes
Italiaans raaigras (Lolium multiflorum)
Snijrogge (Secale cereale) Zaaitijdstip: Zaaidiepte: Zaaidichtheid: Opkomst: Bodembedekking: Groei:
tot eind oktober 2 -3 cm 75 – 125 kg/ha snelle opkomst, zelfs bij droogte vlotte bedekking snelle groei boven- en ondergronds Goede doorworteling van de bouwvoor Niet-vorstgevoelig EOS: 850 kg/ha Aaltjes: matige tot sterke toename van meeste aaltjes
Snijrogge (Secale cereale)
Zomerhaver (Avena sativa) Zaaitijdstip: Zaaidiepte: Zaaidichtheid: Opkomst: Bodembedekking:
tot in oktober 2 (3) cm 50 – 100 (150) kg/ha snelle opkomst, ook bij droogte goede bedekking, iets trager in begin Groei: snelle groei bovengronds Goede doorworteling van bodem Zomergraangewas Matig vorstgevoelig EOS: 1300 kg/ha Aaltjes: weinig tot geen informatie, maar aanname dat matige tot sterke toename van meeste aaltjes
Zomerhaver (Avena sativa)
Japanse haver (Avena strigosa) Zaaitijdstip: Zaaidiepte: Zaaidichtheid: Opkomst: Bodembedekking: Groei:
tot in oktober 2 (3) cm 50 – 80 kg/ha snelle opkomst, ook bij droogte snelle bedekking zeer snelle en massale bovengrondse groei Goede doorworteling van de bodem Matig vorstgevoelig EOS: 1500 kg/ha Aaltjes: reductie Pratylenchus penetrans, andere ?
Japanse haver (Avena strigosa)
Gele mosterd (Sinapis Alba) Zaaitijdstip: Zaaidiepte: Zaaidichtheid: Opkomst: Bodembedekking: Groei:
tot begin september 2 cm 10 – 20 (25) kg/ha snelle opkomst snelle bedekking snelle groei bovengronds, lijdt sterk onder structuurschade Niet verdikte penwortel Sterk vorstgevoelig EOS: 850 kg/ha Aaltjes: reductie bietencystenaaltje bij vroege zaai, andere aaltjes matige tot sterke toename Sterk vatbaar voor knolvoet > niet in rotatie met kolen
Gele Mosterd (Sinapis Alba)
Bladrammenas (Raphanus sativus) Zaaitijdstip: Zaaidiepte: Zaaidichtheid: Opkomst: Bodembedekking: Groei:
tot eind augustus 2 cm 12 – 20 kg/ha snelle opkomst snelle bedekking snelle groei bovengronds maar trager dan gele mosterd
Diepe penwortel Hergroei na maaien/toppen Vorstgevoelig, minder dan gele mosterd EOS: 850 kg/ha Aaltjes: reductie bietencystenaaltje bij vroege zaai Meloidogyne chitwoodi: neutraal andere aaltjes matige tot sterke toename
Bladrammenas (Raphanus sativus)
Facelia (Phacelia tanacetifolia) Zaaitijdstip: Zaaidiepte: Zaaidichtheid: Opkomst: Bodembedekking:
tot 20 (eind) augustus 1 cm (ondiep) 8 – 12 kg/ha vlotte kieming tragere beginontwikkeling, daarna sterke bedekking Groei: langzame start, vanaf 4bladstadium zeer snelle groei, gevoelig aan structuur- en waterproblemen Intensieve doorworteling van bouwvoor Zeer sterk vorstgevoelig EOS: 850 kg/ha Aaltjes: Geen uitgesproken negatieve werking, behalve bij Pratylenchus penetrans sterke toename
Facelia (Phacelia tanacetifolia)
Nyger (Guizotia abyssinica) Zaaitijdstip: Zaaidiepte: Zaaidichtheid: Opkomst:
tot eind augustus 1 cm 8 – 10 kg/ha trage opkomst, droogtegevoelig Bodembedekking: sterk wisselend afh. groei Groei: 2009 zeer slechte groei (droogtegevoelig) Zeer sterk vorstgevoelig Aaltjes: geen informatie
Nyger (Guizotia abyssinica)
Tagetes:
Vlinderbloemigen:
!""# Aanleg 4 demonstratievelden groenbedekkers 3 Hooglede-Gits, 1 Beitem Verschillende voorteelten: 2 BK, 1bonen, 1 WT Verschillende zaaitijdstippen: 31/08, 13/8, 16/9 (2x) Op ieder veld Verschillende zaaidichtheden (lage – hogere) Uittesten mengsels Meest courante groenbedekkers
Doelstellingen Opvolgen opkomst, ontwikkeling, bedekkingsgraad, vorstgevoeligheid onder praktijkomstandigheden Opvolgen N-opname
!""# Beitem
Inzaai: 31/8/2009
!""# Gits
Inzaai: 13/8/2009 en 16/9/2009
!""# Gits
!""# Teeltomstandigheden: Uiterst droog (augustus, september, begin oktober) Na teelt bloemkool: droge bodem Bloemkoolresten ingefreesd en 1 grondbewerking
Bevindingen: Grote verschillen in opkomst bij vroege zaai Japanse haver, Facelia, zomerhaver en snijrogge startten het best in de droge omstandigheden
Startgroei bepalend voor totale groei
!""# Bevindingen: Bij vroege zaai kan de zaaidichtheid verlaagd worden Inzaaien van mengels: geen evidentie Gele mosterd – bladrammenas: Gelijke zaadgrootte Snelgroeier – sterk vorstgevoelig & forsere – minder vorstgevoelig
Zomerhaver – facelia: Ongelijke zaadgrootte: ontmenging > ongelijke zaai
Vorstgevoeligheid: nyger > facelia > gele mosterd > bladrammenas* > japanse haver > zomerhaver > snijrogge > it.raaigras
$ Wat kost het zaaien? Wat kost het zaaizaad?
$ Wat kost het zaaien? Bewerkingen Grondbewerking na oogst 45’/ha à 57€/u = 42€/ha
Zaaien 95€/ha
Inwerken voorjaar Frezen: 1u/ha à 70€/u = 70€/ha Spuiten: 50€/ha
Kostprijs bewerkingen in loonwerk: vb. I.R.: 207€/ha facelia: 137€/ha
$ Wat kost het zaaizaad? Soort groenbedekker
€/kg
gele mosterd
2,2
zomerhaver
0,54
Italiaans raaigras
1,2
snijrogge
0,57
nyger bladrammenas
5,5 4,15
facelia
8,36
Japanse haver
1,45
zaaidichtheid (kg/ha) 10 20 50 100 25 40 75 100 8 12 20 8 12 50 80
€/ha 22 44 27 54 30 48 43 57 44 50 83 67 100 73 116
$ Totale kost: (via loonwerk) It. raaigras: 250€/ha Facelia: 205€/ha Gele mosterd: 160€/ha
Wat krijg je hiervoor terug:
OS > humusgehalte bodem N-nalevering volgteelt Bodemvruchtbaarheid N-opname najaar: nitraatresidu Erosiebestrijding Voedersnede Derogatie
Conclusie: groenbedekker positief verhaal
Keuze groenbedekker afhankelijk Zaaitijdstip Teelten en teeltrotatie Voorteelt Nateelt
Doel van de groenbedekker Grondsoort Kostprijs
Rundveebedrijf
Gras – maïs als hoofdteelten Italiaans raaigras Groeikracht (tetraploïd – diploïd) Voederwaarde Engels raaigras: aanleg grasland
Akkerbouwbedrijf
Aard. – Bieten – granen Facelia Bladrammenas Gele mosterd Grasachtige
Vollegrondsgroenten
Tagetes Facelia Bladrammenas Grasachtige Zomerhaver Japanse Haver Italiaans raaigras
% Agromilieumaatregel groenbedekking: aflopend Gemeentelijke initiatieven Gemeenschappelijke marktordening groenten en fruit (GMO)
Europese Plattelandsverordening : 2de pijler landbouwbeleid Vlaams PDPO 2000 - 2006 (programmeringsdocument voor plattelandsontwikkeling), Hoofdstuk 6: “agro-milieumaatregelen” vergoeding voor maatregelen die bijdragen tot de verbetering van milieu, natuur, landschap, dierenwelzijn, genetische diversiteit …
PDPO II 2007-2013: geen maatregel groenbedekking Dus uitdovend: maximaal tot 2010
5-jarige verbintenis voor landbouwers op vrijwillige basis jaarlijkse subsidies de subsidie is vergoeding voor de extra gemaakte kosten inkomenssteun
Subsidie: 50€/ha Aanvraag via Verzamelaanvraag (21/04) Zaaien voor 1/11 en behouden tot 15/2 2010: laatste aanvraag jaar voor overeenkomsten gestart in 2006
&
Aantal verbintenissen
Aantal verbintenissen GB 10.000 8.000
8.393 6.319
8.307
7.238
7.798
6.000 4.000
2.000 2.000 0 2004
2005
2006
2007
Oogstjaar
2008
2009
& Areaal GB
Areaal (ha)
100.000 80.000
77.752 59.274
79.300
66.792
72.042
60.000 40.000 16.587
20.000 0 2004
2005
2006
2007
Oogstjaar
2008
2009
Diverse gemeenten hebben een subsidiereglement voor groenbedekkers Belangrijk ikv erosiebeheersing, landschapsbeleving, …. Gemeenten stimuleren hun landbouwers Vbn. in West-Vl.: Anzegem, Avelgem, Beernem, Hooglede, Ieper, Ingelmunster, Kortrijk, Lichtervelde, Meulebeke, Oostkamp, Tielt, Waregem, Wielsbeke en Zwevegem, …
'
( GMO-regelgeving Telersverenigingen mogelijkheid om acties op te nemen in programma Inzaai van groenbedekker Inzaai na groenteteelt 60€/ha in te brengen TV’s: INGRO, Vegras, …
Inzaai van Tagetes Volledige zaaizaadkost in te brengen
Dank voor de aandacht! Vragen?
[email protected] 050/20 76 67
