"AXA Pensioenbarometer"

"AXA Pensioenbarometer" Resultaten voor België

Golf 4 2007-2008

AXA pensioenbarometer – Golf 4 – België– Januari 2008 - ‹nr.›

Inhoud

1: Inleiding Doelstellingen Methodologie 2: Analyse 2.1.

Het pensioen, voorstelling en beleving - gaat men op de gewenste leeftijd met pensioen? - is men oud wanneer men met pensioen gaat? - het pensioen, een actieve periode van het leven? - de perceptie van het pensioen door de verschillende generaties

2.2

Het pensioen vanuit financieel oogpunt: - inkomsten, levenspeil, levenskwaliteit - voorbereiding: leeftijd, schokken, bedragen en producten - verantwoordelijkheden en toekomst van de systemen

2.3

Het pensioen, een gelukkige tijd? Welke factoren bevorderen het geluk? - geluk - gezondheid - nalatenschap - verschillen tussen mannen en vrouwen

2.4

De klimaatverwarming: meningen, verantwoordelijkheden de wil om gewoonten te veranderen

3: Conclusies

AXA pensioenbarometer – Golf 4 – België– Januari 2008 - 2

Inleiding: Doelstellingen van de "AXA Pensioenbarometer"

Deze vierde golf van de in 2004 gelanceerde "AXA Pensioenbarometer" heeft de volgende doelstellingen:

De attitudes van de bevolking tegenover het pensioen ontdekken en begrijpen

De beeldvorming over het pensioen afzetten tegen de realiteit – de percepties van de actieven en de ervaringen van de gepensioneerden

De Belgische resultaten een plaats geven in een internationale context

De belangrijkste indicatoren in de tijd volgen en de evolutie van de resultaten tussen 2004 en 2007 weergeven

Î Een referentieonderzoek over het pensioen


Methodologie

Structuur van de steekproef 9

300 actieven ouder dan 25 jaar / 300 bruggepensioneerden of gepensioneerden jonger dan 75 jaar (identiek aan die van 2006)

9

Representatieve steekproeven van deze twee populaties volgens leeftijd, geslacht, regio, omvang van de agglomeratie [Quotasteekproef]

9

Bijkomende steekproef (specifiek voor 2007) bij alleen de actieven: 103 alleenstaanden met kinderen 105 alleenstaanden zonder kinderen

Telefooninterviews door GfK Significant

Vragenlijst van 20 minuten

Enquêteperiode: 18 juli tot 6 augustus 2007


Steekproef (1/6) Geslacht, leeftijd en gezinssituatie

Hoofdsteekproef Actieven

Gepensioneerden

(Quota)

(Quota)

Man

49

50

Vrouw

51

50

Verdeling naar geslacht (in %)

Actieven

Gepensioneerden

(Quota)

(Quota)

25-34 jaar

25

-

35-44 jaar

32

-

45-54 jaar

28

1

55-64 jaar

14

34

65-75 jaar

-

65

Verdeling naar leeftijd (in %)

Actieven

Gepensioneerden

Gehuwd of samenwonend

75

75

Gescheiden

8

7

Alleenstaand

15

3

Weduwe/weduwenaar

2

15

Gezinssituatie (in %)

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden


Steekproef (1/6) Geslacht, leeftijd en gezinssituatie

Boost Alleenstaanden met kinderen

Alleenstaanden zonder kinderen

Man

18

47

Vrouw

82

53

Alleenstaanden met kinderen


25-34 jaar

10

6

35-44 jaar

56

30

45-54 jaar

30

32

55-64 jaar

4

31

Verdeling naar geslacht (in %)

Verdeling naar leeftijd (in %)

Alleenstaanden met kinderen


Gescheiden

54

33

Alleenstaand

35

58

Weduwe/weduwenaar

11

9

Gezinssituatie (in %)



Steekproef (3/6) Beroep van het gezinshoofd


Gepensioneerden

Hogere klasse (1+2)

38

10

Middenklasse + (3+4)

29

27

Middenklasse - (5+6)

17

28

Lagere klasse (7+8)

8

27

Niet vermeld

8

8

Sociale klasse (in %)



Steekproef (4/6) Regio

Hoofdsteekproef

Actieven

Gepensioneerden

(Quota)

(Quota)

West-Vlaanderen

11

12

Oost-Vlaanderen

13

14

Antwerpen

16

16

Limburg

8

7

Vlaams-Brabant

10

11

Waals-Brabant

3

3

Brussel

10

8

Luik

10

8

Henegouwen

12

13

Namen

5

4

Luxemburg

2

2

Regio's (in %) Vlaamse regio

Franstalige regio

In Brussel werden enkele interviews in het Nederlands gehouden. Ze werden ingedeeld bij de interviews van Vlaams-Brabant.



Steekproef (5/6) Omvang van de agglomeratie


Gepensioneerden

(Quota)

(Quota)

Landelijk

49

51

Niet-landelijk

51

49

Omvang van de agglomeratie (in %)



Hoe de resultaten lezen ?

In het rapport gebruikte legenda:

Legende actieven versus gepensioneerden: Actieven Gepensioneerden

De significante wijzigingen tussen 2006 en 2007 zijn als volgt aangeduid: een korte pijl wijst op het significante verschil tussen de twee golven een lange pijl wijst op significante verschillen tijdens een periode

De significante verschillen tussen subgroepen (naar geslacht, leeftijd, regio enz.) worden aangegeven in de tekstzones onder de grafieken.

De significantieproeven zijn berekend met een vertrouwensindex van 90%. Bepaalde thema's van de vragenlijst 2007 zijn geëvolueerd (nieuwe labels, nieuwe onderwerpen, ...). De resultaten van 2006 en 2007 worden alleen vergeleken als het label en de basis van de vragen volledig identiek zijn. De resultaten van de Boost worden weergegeven in kleine tabellen onder de grafieken voor België, zoals in het onderstaande voorbeeld (donkerblauwe achtergrond voor de actieve alleenstaanden met kinderen en lichtblauwe achtergrond voor de actieve alleenstaanden zonder kinderen):

Boost

Beter voor onze ouders

xx%

xx%

Beter voor onze kinderen

xx%

xx%


Internationale vergelijking van de resultaten (1/2)

De AXA pensioenbarometer werd in 2007 in de volgende 26 landen uitgevoerd: Australië, België, Canada, China, Duitsland, Frankrijk, Hongkong, Hongarije, India, Indonesië, Italië, Japan, Maleisië, Marokko, Nieuw-Zeeland, Filippijnen, Polen, Portugal, Singapore, Slowakije, Spanje, Thailand, Tsjechische Republiek, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Zwitserland De resultaten voor België worden vergeleken met de volgende landen:

Duitsland Australië China Verenigde Staten Frankrijk Hongarije India Marokko Polen Tsjechische Republiek Verenigd Koninkrijk Slowakije Zwitserland Centraal-Europa: Hongarije, Polen, Tsjechische Republiek, Slowakije West-Europa: België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Portugal, Spanje, Zwitserland, Verenigd Koninkrijk Zuid-Europa: Italië, Portugal, Spanje Zuidoost-Azië: Hongkong, Indonesië, Maleisië, Filippijnen, Singapore, Thailand

De vermelding "Gemiddelde van de studie" komt overeen met de gemiddelde waarde van de resultaten van de 26 landen, waarbij elk land evenveel gewicht krijgt. AXA pensioenbarometer – Golf 4 – België– Januari 2008 - 11

Internationale vergelijking van de resultaten (2/2)

Wisselkoersen: Plaatselijke munt

Equiv. €

Duitsland Australië

Euro

Equiv. plaatselijke munt

1€

1,59 AUD

in euro 1 AUD

0,63

België

in euro

China

1 CNY

0,0971

1€

10,29 CNY

Verenigde Staten

1 USD

0,74

1€

1,35 USD

Frankrijk

in euro

Hongarije

1 HUF

0,0041

1€

245,25 HUF

India

1 INR

0,02

1€

55,18 INR

Marokko

1 MAD

0,09

1€

11,14 MAD

Polen

1 PLN

0,27

1€

3,79 PLN

Tsjechische Republiek

1 CZK

0,03

1€

28,69 CZK

Verenigd Koninkrijk

1 GBP

1,48

1€

0,67 GBP

Slowakije

1 SKK

0,03

1€

33,79 SKK

Zwitserland

1 CHF

0,60

1€

1,65 CHF

Wisselkoersen op 1 juli 2007


-IHet pensioen, voorstelling en beleving Actieven vs. gepensioneerden - gaat men op de ideale leeftijd met pensioen? - is men oud wanneer men met pensioen gaat? - is het pensioen een actieve periode van het leven? - de perceptie van het pensioen door de verschillende generaties


I-1.

Op welke leeftijd wil men met pensioen gaan? Voor de gepensioneerden komt de ideale pensioenleeftijd overeen met de reële leeftijd. Voor de actieven is er een verschil van 4 jaar tussen de ideale en de geschatte pensioenleeftijd. Dit verschil bestaat ook bij de alleenstaande actieven. De Belgen werken steeds vaker tot op hoge leeftijd en verwachten dat zij door de vergrijzing van de bevolking in de toekomst langer zullen moeten werken. In het kader van de gelijke rechten tussen mannen en vrouwen zal de pensioenleeftijd voor vrouwen in de periode 1997-2009 opgetrokken worden van 60 naar 65 jaar. Gemiddelde leeftijd

58 jaar

25-44 jaar: 56 jaar; 45 jaar en ouder: 59 jaar; 55 jaar en ouder: 61 jaar

Ideale pensioenleeftijd

60 jaar

Boost

Jonger dan 65 jaar: 58 jaar; 65 jaar en ouder: 61 jaar.

Ideale pensioenleeftijd

57 jaar

58 jaar

Reële/geschatte pensioenleeftijd

61 jaar

61 jaar

62 jaar

Middenklasse +: 61 jaar


60 jaar

Jonger dan 65 jaar: 57 jaar; 65 jaar en ouder: 61 jaar

Niet gevraagd aan huisvrouwen Basis: n = 267 actieven, n = 275 gepensioneerden

Actieven

Gepensioneerden

Verwachte pensioenleeftijd

61

61

61

2004

2005

2006

Actuele pensioenleeftijd

62

59

59

59

60

2007

2004

2005

2006

2007

V.14 Actieven: Idealiter, vanaf welke leeftijd zou u graag met pensioen gaan? Gepensioneerden: Mocht u opnieuw kunnen beginnen, op welke leeftijd zou u dan graag met pensioen gaan? V.13 Actieven: Vanaf welke leeftijd denkt u met pensioen te kunnen gaan?

Actieven Gepensioneerden


I-1bis. Op welke leeftijd wil men met pensioen gaan? Internationale vergelijking België volgt het gemiddelde van de studie, zowel voor de ideale pensioenleeftijd als voor de leeftijd waarop de Belgische actieven verwachten met pensioen te zullen gaan. Toch zijn de Belgische gepensioneerden 3 jaar later met pensioen gegaan dan het gemiddelde van de studie. De pensioenleeftijd stijgt geleidelijk aan in alle Europese landen. Ideale pensioenleeftijd

Reële/geschatte pensioenleeftijd Gemiddelde leeftijd

Gemiddelde leeftijd India

60 ans 62 ans

Zwitserland

59 ans 62 ans

Duitsland

59 ans 62 ans

Verenigde Staten

58 ans 60 ans

Zwitserland

63 ans 62 ans

België

58 ans 60 ans

Verenigd Koninkrijk

62 ans 60 ans

Australië

57 ans 60 ans

België

62 ans 60 ans

57 ans 58 ans

Australië

62 ans 57 ans

56 ans 60 ans

Slowakije

62 ans 56 ans

Marokko

56 ans 61 ans

Frankrijk

61 ans 59 ans

Frankrijk

56 ans 59 ans

Polen

61 ans 55 ans

Hongarije

56 ans 58 ans

India

60 ans 58 ans

Slowakije

56 ans 57 ans

Hongarije

60 ans 54 ans

Polen

55 ans 57 ans

Marokko

57 ans 57 ans

China

53 ans 56 ans

China

56 ans 52 ans

Tsjechische Republiek Verenigd Koninkrijk

WestEuropa ZuidEuropa Centraal Europa ZuidoostAzië

58 ans 61 ans 58 ans 60 ans 56 ans 57 ans 56 ans 58 ans

Gemiddelde van de studie

57 ans 59 ans

Duitsland Verenigde Staten Tsjechische Republiek



64 ans 59 ans 64 ans 58 ans 64 ans 57 ans

63 ans 60 ans 63 ans 59 ans 62 ans 56 ans 58 ans 55 ans 61 ans 57 ans



I-2.

Gaat men voor de wettelijke minimumleeftijd met pensioen? In welke omstandigheden? Meer dan de helft van de gepensioneerden is voor de ideale leeftijd met pensioen gegaan. Meestal gaat het om vrijwillig vertrek, hoewel bijna 3 gepensioneerden op 10 door hun werkgever aangezet werden om met pensioen te gaan. In België wijdt men steeds meer aandacht aan de tewerkstelling van de 50-plussers. Het brugpensioen wordt beetje bij beetje ontmanteld, om oudere werknemers met veel ervaring langer aan het werk te houden.

Gepensioneerden Pensioen voor de wettelijke minimumleeftijd

Jonger dan 65 jaar: 27%; 65 jaar en ouder: 56%

46%

54%

Jonger dan 65 jaar: 73%; 65 jaar en ouder: 44%

Niet gevraagd aan huisvrouwen Basis: n = 275 gepensioneerden

Ja Nee

Omstandigheden van het vertrek Jonger dan 65 jaar: 24% 28% 72%

Jonger dan 65 jaar: 49%

Vrijwillig, zelf gevraagd Opgelegd door de werkgever

Basis: n = 149 gepensioneerden voor de wettelijke leeftijd V.16b Gepensioneerden: Bent u met pensioen gegaan voor de pensioengerechtigde leeftijd? V.16c Gepensioneerden: Toen u met pensioen ging, was dat...


I-2bis. Gaat men voor de wettelijke minimumleeftijd met pensioen? In welke omstandigheden? Internationale vergelijking Het percentage mensen dat in België vrijwillig met pensioen gaat, ligt iets boven het gemiddelde van de studie. De Belgische bevolking veroudert echter snel en de tewerkstelling van de 50plussers zal moeten stijgen. In %

Verenigde Staten

56

9

Hongarije

55

13

Verenigd Koninkrijk

42

Polen

40

België

39

China

38

Zwitserland Australië

32 41

12

48

Duitsland

35

42

16

43

17

46

15

37

25 52

13

35

58

11

31


26

Marokko

25

India

25

13

62

Frankrijk

23

15

63

Slowakije

23

62

13

Ja, uit keuze

Nee

65

11

Centraal Europa

36

14

50

West-Europa

36

13

50

Zuid-Europa

35

Zuidoost-Azië


12

29

54 54

17

36

Ja, opgelegd door de werkgever

56

18

15

49


I-3

Oefent men een betaalde professionele activiteit uit na de pensionering? Minder dan de helft van de actieven wenst na de pensionering nog een professionele activiteit uit te oefenen, een significante daling tegenover vorig jaar. Merk op dat een grote meerderheid van de alleenstaande actieven met kinderen verwacht nog een professionele activiteit uit te oefenen. Na de pensionering blijkt slechts 7% nog een professionele activiteit uit te oefenen. Dit percentage is nog lager bij de vrouwen.

Actieven Niet gevraagd in 2004

57%

43%

% "Ja"

50

47

2004

43

2005

2006

2007

Ja Nee

Antwoord "Ja"

Boost

60%

55%

Gepensioneerden % "Ja"

93%

7%

Vrouw: 2% 7 2004

8

5

7

2005

2006

2007

Vrouw: 98% Ja Nee

Niet gevraagd aan huisvrouwen Basis: n = 267actieven, n = 275 gepensioneerden V.17 Actieven: Zou u nog betaald werk willen verrichten na uw pensionering? Gepensioneerden: Verricht u momenteel nog steeds betaald werk?


I-3bis. Oefent men een betaalde professionele activiteit uit na de pensionering? Internationale vergelijking Vergeleken met andere landen is de activiteitsgraad bij de gepensioneerde Belgen vrij laag, maar in lijn met de andere landen van West-Europa. Deze conclusie geldt ook voor de verwachte activiteit na het pensioen. Wanneer we de Belgische resultaten vergelijken met de resultaten voor Zuidoost-Azië, bestaat er duidelijk een groot cultureel verschil met deze landen, waar de gepensioneerden vaak na hun pensioen actief blijven (of verwachten het te blijven).

% "Ja" 66

Marokko

22


22

62 58

China

15

Verenigde Staten

55 19 55

Slowakije

12 55

Australië

10

Verenigd Koninkrijk

51 11 43

België

7 42

India

14 41

Polen

17 40

Zwitserland

18 39

Hongarije

10 36

Duitsland Frankrijk ZuidoostAzië Centraal Europa ZuidEuropa WestEuropa

11 31 3 71 28 49 15 43 6 41 9


54 17



I-4.

Hoe staat men tegenover de verhoging van de pensioenleeftijd? 4 actieven op 10 zijn tegen, maar een kwart is voorstander van een verhoging van de minimumleeftijd voor het pensioen, een sterke stijging tegenover vorig jaar. Bij de alleenstaande actieven zonder kinderen vindt men slechts 16% voorstanders. De als aanvaardbaar beschouwde leeftijdsgrens schommelt rond de 63 jaar, zowel bij de actieven als bij de gepensioneerden, en rond de 61 jaar bij de alleenstaande actieven. De Belgische overheid neemt trouwens 'activeringsmaatregelen' om de Belgen langer aan het werk te houden. 55 jaar en ouder: 7%

Actieven Vlaamse regio: 34%, Franstalige regio: 53%

2%

% "U bent voor"

Franstalige regio: 17%

25%

42% 31%

25 14

14

2004

2005

U bent voor U bent voor noch tegen U bent tegen Geen mening

Vlaamse regio: 21 % Franstalige regio: 40%

29%

5%

2007

19%

Jonger dan 65 jaar: 32% Franstalige regio: 32% Lagere klasse: 53%


2006

Antwoord "U bent voor"

Boost

Gepensioneerden

13

16%

% "U bent voor"

42%

42

25%

24 2004

23

21

2005

2006

2007

Jonger dan 65 jaar: 34% Middenklasse +: 35%

63 ans

Verhoging van de minimumleeftijd voor het pensioen

63 ans

Boost

Verhoging van de minimumleeftijd voor het pensioen

61 jaar

Vlaamse regio: 62 jaar; Franstalige regio: 64 jaar

61 jaar Actieven Gepensioneerden

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.15 Actieven en gepensioneerden: Wat vindt u van de verhoging van de minimumpensioenleeftijd voor vrouwen en voor mannen? V.16a Actieven en gepensioneerden: Tot welke leeftijd mag men volgens u de minimumpensioenleeftijd verhogen?


I-4bis. Hoe staat men tegenover de verhoging van de pensioenleeftijd? Internationale vergelijking De Belgische gepensioneerden zijn vaker voorstander van de verhoging van de pensioenleeftijd dan de gepensioneerden van veel andere landen en vooral dan het gemiddelde van de West-Europese landen. De actieve Belgen zijn er eveneens vaker voor dan het gemiddelde van West-Europa.

% "U bent voor" 56 59

India 36

China

50 27 29

Marokko

25

België

42 20

Australië

38 20

Frankrijk

30

Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Tsjechische Republiek

20 27 16 33 16 15 13 17

Polen

12

Zwitserland

23

Duitsland

11 13

Slowakije

10 12

Hongarije ZuidoostAzië ZuidEuropa WestEuropa Centraal Europa

4 11 53 56 23 32 19 29 11 14


30 36



I-5

Tot welke leeftijd is men in staat om te werken? Op welke leeftijd wordt men als oud beschouwd? Terwijl voor de actieven de leeftijd waarop men verwacht met pensioen te gaan samenvalt met de leeftijd waarop men in staat is om te werken, bestaat er voor de alleenstaanden en de gepensioneerden een kloof van enkele jaren tussen de twee. De leeftijd waarop men "oud" is, is hoger bij de gepensioneerden dan bij de actieven – en bij de actieven, hoger bij de Vlamingen dan bij de Franstaligen.

45-54 jaar 62 jaar Man: 65 jaar; Vrouw: 61 jaar, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 65 jaar Middenklasse +: 61 jaar Jonger dan 65 jaar; 61 jaar; 65 jaar en ouder: 65 jaar; Man: 65 jaar; Vrouw: 62 jaar; Jonger dan 65 jaar: 57 jaar; Landelijk: 65 jaar; Niet-landelijk: 65 jaar en ouder: 61 jaar. 63 jaar.

62 jaar

63 jaar

60 jaar

Werkelijke/verwachte pensioenleeftijd

25-34 jaar: 67 jaar; 25-44 jaar: 71 jaar; 45 jaar en ouder: 75 jaar, Man: 70 jaar; Vrouw: 75 jaar, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 70 jaar. Franstalige regio: 70 jaar Vlaamse regio: 75 jaar

73 jaar

76 jaar

16

11

64 jaar

Leeftijdsgrens om te werken

Bonusjaren

Leeftijd waarop men als oud wordt beschouwd

"Bonusjaren“ = jaren tussen de pensionering en de leeftijd waarop men als oud beschouwd wordt.

Boost


61 jaar

61 jaar


62 jaar

64 jaar

Leeftijd waarop men als oud beschouwd wordt

73 jaar

74 jaar

Bonusjaren

12 jaar

13 jaar Actieven Gepensioneerden

Basis: n = 300actieven, n = 300 gepensioneerden V.13 Actieven: Vanaf welke leeftijd denkt u met pensioen te kunnen gaan? Gepensioneerden: Op welke leeftijd bent u met pensioen gegaan? (Niet gevraagd aan huisvrouwen) V.19 Actieven: Tot welke leeftijd denkt u persoonlijk nog in staat te zijn te werken? Gepensioneerden: Tot welke leeftijd denkt u dat u zelf nog in staat was om te werken? V.42 Actieven en gepensioneerden: Vanaf welke leeftijd is volgens u iemand oud? VRAGEN MET SPONTAAN ANTWOORD


I-5bis. Tot welke leeftijd is men in staat om te werken? Op welke leeftijd wordt men als oud beschouwd? Internationale vergelijking De Belgische cijfers komen in grote mate overeen met het gemiddelde van de studie en het gemiddelde voor West-Europa.

Actieven

Gepensioneerden Leeftijd waarop men als oud beschouwd wordt (B)

59

64

75

16

Australië

62

67

74

12

57

65

80

23

België

62

63

73

11

60

64

76

16

China

56

57

65

9

52

58

66

14

Verenigde Staten

64

67

73

9

58

66

78

20

Frankrijk

61

62

72

11

59

63

76

17

Hongarije

60

62

71

11

54

61

70

16

India

60

63

67

7

58

65

68

10

Marokko

57

60

68

11

57

64

81

24

Polen

61

60

72

11

55

63

73

18

64

61

69

5

57

62

72

15

62

66

72

10

60

66

78

18

Slowakije

62

60

70

8

56

61

73

17

Zwitserland

63

66

75

12

62

67

84

22

CentraalEuropa

62

61

71

9

56

62

72

16

West-Europa

63

64

73

10

60

65

78

18

Zuid-Europa

63

63

74

11

59

66

77

18

ZuidoostAzië

58

60

64

6

55

62

67

12


61

63

69

8

57

64

73

16

Tsjechische Republiek Verenigd Koninkrijk

(B-A)


7

Bonusjaren

Reële pensioenleeftijd (A)

71

(B-A)

Leeftijd waarop men als oud beschouwd wordt (B)

63

Bonusjaren


64

Verwachte pensioenleeftijd (A)

Duitsland


I-6.

Welke beelden associeert men spontaan met het pensioen? Het pensioen wordt iets positiever gezien door de actieven dan door de alleenstaanden en de gepensioneerden. Het wordt meestal beschouwd als een levensfase waarin "rust", "van het leven kan genieten" en "tijd voor zichzelf" centraal staat. Toch heeft een op drie respondenten een negatief beeld van het pensioen, dat vooral bij de Vlamingen geassocieerd wordt met ziekte en afhankelijkheid. % "Ja" 31 55 jaar en ouder: 17%

Rust, vrede en kalmte

24 23

Ik kan eindelijk van het leven pro fiteren

19 18

Vakantie, reizen

17

Niets doen

9

13 11

Zo rgen vo or mijn familie, kinderen, kleinkinderen

Lagere klasse: 2%

9 6

Middenklasse +: 12%

6 7

Tijd voo r anderen

5 4

Vrijwilligerswerk

1 1

Positieve associaties: Actieven: 74% Gepensioneerden: 65%

23

Doo d, ouderdo m, ziekte, afhankelijkheid, gezo ndheidsproblemen

7 7

A rmoede, financiële mo eilijkheden

Negatieve associaties: Actieven: 31% Gepensioneerden: 36%

Gemiddelde -: 4%. Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 0%

11 8

Ho bby's, sport

Een ander leven ,een nieuw leven

25-44 jaar: 10%; 35-44 jaar: 7%; 45 jaar en ouder: 24%; 55 jaar en ouder: 31%

16 19

Tijd vo or mezelf, vrijheid

Tijd om dingen te do en die mij interesseren

45-54 jaar: 9%; 45 jaar en ouder: 11% Franstalige regio: 18%

11

Man: 16%; Vrouw: 31%; Franstalige regio: 11%; Vlaamse regio: 32% 29 Man: 20%; Vrouw: 37% Franstalige regio: 16% Vlaamse regio: 37%; Lagere klasse: 40%; Middenklasse +: 16%

Eenzaamheid, triestheid, verveling

2 3

Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 1%

Zich nutteloo s voelen

2 1


8

A ndere Actieven Gepensioneerden

WEET NIET

12 6 7

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.40 Actieven en gepensioneerden: “Pensioen”, welke gedachte roept dat bij u op? [SPONTAAN ANTWOORD – VOORAF GECODEERD]

Boost

Gemiddeld aantal associaties: Actieven: 2,0 Gepensioneerden: 1,8

Positieve associaties

75%

65%

Negatieve associaties

37%

33%

2.0

1.8

Gemiddeld aantal associaties


I-6bis. Welke beelden associeert men spontaan met het pensioen? Internationale vergelijking Het aantal positieve associaties is vrij hoog en bij de actieven hoger dan het gemiddelde van de West-Europese landen. Maar vergeleken met de andere landen zijn ook de negatieve beelden sterk vertegenwoordigd. Positieve associaties (%)

Negatieve associaties (%) 0

20

40

60

37

India

25

Frankrijk

100

0

20

40

60

81

74

Australië

17

29

73

Verenigd Koninkrijk

16

28

72

25

72

20

Marokko

21


22

80 78

67

57

29

76

68

48

39

25

Slowakije

79

65

36

97

81

77

31

100

95

44

19

België

80

29

18

Zwitserland

80

23

65

68

Duitsland

17

14

55

56

Verenigde Staten

22

Polen

23

Zuidoost-Azië

34

31 31

Hongarije

52

24

22

China

34

35 24

28

46 43 68

43

34

Centraal-Europa

34

44

44

69 65

63

32

West-Europa

25

55

56 49

Zuid-Europa Gemiddelde van de studie

26

28

63 50%

65

50%



I-7.

Concreet, welke activiteiten beoefent men tijdens het pensioen?

De actieven lijken vooral te dromen van reizen tijdens het pensioen, bezig zijn met de familie en hobby's komen op de tweede en de derde plaats. Alleenstaanden zonder kinderen hechten minder belang aan het bezig zijn met de familie. Na de pensionering lijkt nog een kwart op reis te gaan. Evenveel gepensioneerden zeggen dat ze bezig zijn met hun familie (vooral de vrouwen) en noemen hobby's, tuinieren en doe-het-zelven (vooral de mannen) als activiteiten die ze beoefenen. % "Ja" Reizen

25 21 25

Zorgen voor mijn familie, kinderen, kleinkinderen 16

Een hobby, een bepaalde passie Boost

1 2

Reizen

(56%)

(52%)

Voor de familie zorgen

Hobby, passie (25%)

(33%)

3

(21%)

Vrijwilligerswerk Niets doen Wandelen, kuieren

Tuinieren, klussen (12%)

7 11

Cultuur, lezen

In de tuin werken, klussen Mezelf verzorgen

Lagere klasse: 2%; Middenklasse +: 20%

6 11 6

Middenklasse +: 2%; lagere klasse: 17% 25-34 jaar: 1%; 45 jaar en ouder: 11%; 55 jaar en ouder: 14%, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 1%

9 6 8 5 25 5 6 4 8

Sociaal leven, vrienden ontmoeten

4 8 3

Gemeenschapsleven

7 3

Opnieuw studeren

Man: 33%; Vrouw: 18% 45-54 jaar:9%

Uitstappen maken, bezoeken

6

Verder werken

2 4

Familie bezoeken

1 3

Zorgen voor huisdier

1 3

Andere

Man: 16%; Vrouw: 34%, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 8% 55 jaar en ouder: 26% Franstalige regio: 9% 25-44 jaar: 9%; 45 jaar en ouder: 21%; 55 jaar en ouder: 26%; Franstalige regio: 8% Jonger dan 65 jaar: 26%

14 17

Sport

Reizen

Hobby, passie

25

Landelijk: 62%; Niet-landelijk: 52 43%; Hogere: 62% Lagere klasse: 15%

25-34 jaar: 9%; 35-44 jaar: 0% Hogere klasse: 17% 55 jaar en ouder: 12% Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 14% Hogere klasse: 17% 55 jaar en ouder: 7% Middenklasse -: 0% Man: 0%

10 3

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.41 Actieven: Welke activiteiten, projecten zou u graag realiseren als u met pensioen bent? Gepensioneerden: Welke activiteiten hebt u gerealiseerd sinds u met pensioen bent? [SPONTAAN ANTWOORD – VOORAF GECODEERD]



I-7bis. Concreet, welke activiteiten beoefent men tijdens het pensioen? Internationale vergelijking De Belgische actieven horen bij de groep die het meest van reizen droomt. Voor de zorg voor het gezin liggen de Belgische actieven boven het WestEuropese gemiddelde, voor hobby's iets onder het gemiddelde.

Belangstelling van de andere landen voor de 3 door de actieve Belgen gekozen activiteiten (% "ja") Voor de familie, kinderen, kleinkinderen zorgen

Reizen Frankrijk

73

Australië

58

Verenigde Staten

55

57

India 26

Marokko België

21

Hobby, passie Zwitserland

34

Australië

30

Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten

27

België

52

Hongarije

19

Zwitserland

50

Frankrijk

19

Duitsland

23

Polen

48

18

China

22

16

India

17

Zwitserland

16

Slowakije

17

Verenigd Koninkrijk Tsjechische Republiek

47 44

Tsjechische Republiek Verenigde Staten

24

Marokko

37

Australië

16


16

Duitsland

35

Slowakije

15

België

16

India

33

Verenigd Koninkrijk

14

Hongarije

14

China

31

Polen

12

Polen

12

Duitsland

12

Frankrijk

9

8

Marokko

3

Slowakije Hongarije WestEuropa Centraal Europa ZuidEuropa ZuidoostAzië


28 24

China 45 36 35

26

39

ZuidoostAzië WestEuropa Centraal Europa ZuidEuropa


24 16 16 15

19



20 17 15 11

18


I-7bis. Concreet, welke activiteiten beoefent men tijdens het pensioen? Internationale vergelijking De Belgische gepensioneerden vermelden reizen vaker dan het gemiddelde van de gepensioneerden en zijn vergeleken met de West-Europese gepensioneerden iets minder bezig met hun familie, kinderen en kleinkinderen.

Belangstelling van de andere landen voor de 3 door de gepensioneerden Belgen gekozen activiteiten (% "ja") Voor de familie, kinderen, kleinkinderen zorgen

Reizen

Hobby, passie

Verenigde Staten

28

India

Marokko

27

Polen

30

Australië

India

27

Hongarije

28

Duitsland

28

Verenigd Koninkrijk

25


25

Zwitserland

27

België

25

België

25

Verenigde Staten

26

Zwitserland

24

Slowakije

23

België

25

Australië

24

Australië

22


24

Duitsland

23

Marokko

21

Frankrijk

21

Frankrijk

23

Zwitserland

21

Slowakije

20

Frankrijk

20

China

12

18

Polen

11

15

India

9 8

Tsjechische Republiek China

14 9


64

Verenigd Koninkrijk

Polen

6

Slowakije

5

Duitsland

14

Hongarije

Hongarije

3

China

13

Marokko

WestEuropa ZuidoostAzië ZuidEuropa Centraal Europa

20 16 12 7

Gemiddelde 18 van de studie

ZuidoostAzië Centraal Europa ZuidEuropa WestEuropa


30 27 24 21

24



40 34

4 25 19 16 11

20


I-8

De perceptie van het pensioen door de verschillende generaties Bijna 8 gepensioneerden op 10 vinden dat hun pensioen beter is dan dat van hun ouders. De actieven zien het minder rooskleurig in, zeker de alleenstaanden met kinderen; de Vlamingen zijn echter duidelijk optimistischer dan de Franstaligen. Slechts 1 respondent op 5 meent dat zijn kinderen het beter zullen hebben dan hij. Dit heeft ongetwijfeld te maken met de veroudering van de bevolking en de onzekerheid over de uitkering van de pensioenen.

% "Ja"

25-34 jaar: 25%; 25-44 jaar: 32%; 45 jaar en ouder: 57%; 55 jaar en ouder: 67% Franstalige regio: 30% Vlaamse regio: 53%

Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 61% Middenklasse +: 67%

77

43 25-34 jaar: 30% Hogere klasse: 12%

Middenklasse +: 13%; Lagere klasse: 31%

22

19 Beter dan onze ouders

Boost


Beter dan onze ouders

39%

45%


17%

20%


Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.25b Actieven: Denkt u dat uw gepensioneerde leven beter zal zijn dan dat van uw ouders? Gepensioneerden: Denkt u dat uw gepensioneerde leven beter is dan dat van uw ouders? V.25c Actieven: Denkt u dat het gepensioneerde leven van onze kinderen beter zal zijn dan het onze? Gepensioneerden: Denkt u dat het gepensioneerde leven van onze kinderen beter zal zijn dan het onze?


I-8bis. De perceptie van het pensioen door de verschillende generaties Internationale vergelijking De gepensioneerde Belgen volgen de Europese trend: ze zijn ervan overtuigd dat zij het beter hebben dan hun ouders, maar denken niet echt dat hun kinderen het beter zullen hebben. De actieven volgen eveneens het Europese gemiddelde voor hun eigen pensioen tegenover dat van hun ouders, maar zijn veeleer pessimistisch over het pensioen van hun kinderen. Beter dan onze ouders


%

% 83 79

China

77

India 61

80


59 83 59 74 53 55

Polen

46 71 45

Slowakije

43 77 42

Zwitserland

72 40

Duitsland

38 76 38

Hongarije

71 72 51 76 47 76 46 60


56

Slowakije

38 54 61 49 40 47 48 47

56 70

22

Tsjechische Republiek Duitsland

Frankrijk Zwitserland

53

ZuidoostAzië ZuidEuropa WestEuropa Centraal Europa

56 51

Australië

België

67

Frankrijk

27

Hongarije

61

België

57

Polen


38


65

Marokko

48

Marokko

78

China

70

Australië

87 82

India

ZuidoostAzië Centraal Europa ZuidEuropa WestEuropa


39 26 20 15 19 22 14 12 12 16 70 64 50 28 32 30 26 24

48 42



I-9.

Op welke manier dienen kinderen hun gepensioneerde ouders te steunen? Men verwacht van de kinderen vooral morele steun, namelijk bezoeken, aanwezigheid enz. Een kleine minderheid verwacht ook financiële steun van de kinderen. Het valt op dat mensen zonder kinderen vinden dat kinderen hun ouders meer moeten steunen, zeker financieel, dan mensen met kinderen.

% "Ja"

93

Door hun aanwezigheid, regelmatige bezoeken

25-34 jaar: 99%

92

25-34 jaar: 71%, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 73%

60

Met niet-financiële materiële hulp

Jonger dan 65 jaar: 46%, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 75%

56

25-34 jaar: 49%, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 52%

36

Met financiële hulp 30

Boost


Door hun aanwezigheid, regelmatige bezoeken

90%

90%

Met niet-financiële materiële hulp

50%

62%

24%

43%

Met financiële hulp

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.49 Actieven en gepensioneerden: Bent u van mening dat kinderen hun gepensioneerde ouders moeten steunen?


[BEGELEIDE VRAAG]


I-9bis. Op welke manier dienen kinderen hun gepensioneerde ouders te steunen? Internationale vergelijking Vergeleken met het West-Europese gemiddelde verwachten de Belgische gepensioneerden minder financiële en materiële steun. Ze liggen onder de ZuidEuropese landen en op het niveau van de Duitsers. Het pensioensparen speelt hierin mee: de Belg probeert zelf voor zijn financiële zekerheid na het pensioen te zorgen, zonder hulp van de kinderen nodig te hebben. Bezoeken

Materiële hulp

Financiële hulp

% "Ja"

% "Ja"

% "Ja"

Marokko

98 98

India

Slowakije

96 95

Marokko


96 94

China

Frankrijk

95 94

Frankrijk

China

95 92


Hongarije

94 94

België

60 56

Frankrijk

België

93 92

Slowakije

60 54

Slowakije

Verenigd Koninkrijk

93 85

India

92 93


Duitsland

92 90

Australië

Polen

91 89

Hongarije

52 46

Australië

Verenigde Staten

91 88

Duitsland

52 44

Zwitserland

27 23

Australië

88 89

Zwitserland

Verenigde Koninkrijk

26 16

84 86

Zwitserland ZuidEuropa ZuidoostAzië Centraal Europa WestEuropa

83 84 79 69 70 58 68 67

97 95 94 93 94 92 94 92

Marokko

84 77 66 56

China Hongarije

48 42


47 41 44 32 37 41

55 52

België

36 30

55 50

Duitsland

33 28

Polen 88 88 78 77 65 60 50 45


84 84

Verenigde Staten

22 16


India

57 50

49 44

Polen

97 96


89 88

69 65



37 22

29 18

18 20 82 79 58 59 43 38 37 36 53 48



- II -

Het pensioen vanuit financieel oogpunt:

Actieven vs. gepensioneerden

- inkomsten, levenspeil, levenskwaliteit - voorbereiding: leeftijd, schokken, bedragen en producten - verantwoordelijkheden en toekomst van de systemen


II-1.

Is het pensioeninkomen kleiner of groter dan het laatste loon, of zal het straks groter of kleiner zijn? De pensionering betekent in België vrijwel altijd een daling van het inkomen. 86% van de actieven en de gepensioneerden meent dat inkomsten afnemen.

Actieven 25-34 jaar: 13%, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 14%

% "hoger"

6% 8% 86% 4 2004

5 2005

10 2006

6 2007

25-34 jaar 76%; 35-44 jaar: 93%

Antwoord "hoger"

Hoger Even hoog Minder hoog

Boost

3%

4%

Gepensioneerden

% "Hoger"

Man: 3% 7% 7% 86% 9 2004

10

8

2005

2006

7 2007

Man: 93%; Vrouw: 79%

Niet gevraagd aan huisvrouwen Basis: n = 276 actieven, n = 275 gepensioneerden V.20 Actieven: Denkt u dat het bedrag dat u zal ontvangen bij uw pensionering hoger, even hoog of lager zal zijn dan uw laatste salaris? Het gaat hier om het totale bedrag van uw pensioeninkomsten: wettelijk pensioen en inkomsten van pensioensparen (privé of via het bedrijf). Gepensioneerden: Wanneer u het totale bedrag in overweging neemt dat u momenteel ontvangt – het gaat hier om het totale bedrag van uw pensioeninkomsten (wettelijk pensioen en inkomsten van pensioensparen privé of via het bedrijf) – denkt u dan dat uw pensioen hoger, even hoog of lager ligt dan uw laatste salaris?


II-1bis. Is het pensioeninkomen kleiner of groter dan het laatste loon of zal het zo zijn? Internationale vergelijking België komt op het einde van de lijst: er zijn weinig landen waar zo veel actieven en gepensioneerden antwoorden dat hun pensioen lager dan hun laatste loon zal zijn/is. Een gemiddelde gepensioneerde in ons land ontvangt bruto slechts 40,7% van zijn vorige loon (bron: OESEO).

Actieven 27

China

22

India Verenigde Staten Polen

30 38

18

18

15

18

Australië

14 10

Marokko

10

Gepensioneerden

43

China

40

Hongarije

62 2

Slowakije

67 70 6 49

In %

Hoger Even hoog Minder hoog Geen mening

41

Tsjechische Republiek Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk

40

19 16

33

30 14 16

17

51 56 67 70 2

17 11 13

42

71

15

Slowakije

10 16

74

Australië

Verenigd Koninkrijk

10 9

81

India

12

Hongarije

7 12

81

Polen

11

18

71

68

86

Zwitserland

10

19

72

77

Frankrijk

8 10 7

België

33

55

Zwitserland

5


5 13

82

Marokko

Frankrijk

4 10

86

België

77

86

Duitsland

2 13

85

Duitsland

4 12

84

ZuidoostAzië ZuidEuropa Centraal Europa WestEuropa


19

72 4

13 10

26

24

49

10 19

71

15

76

7 15

78

9

14

20

65 1

Centraal Europa ZuidoostAzië ZuidEuropa WestEuropa


82 28

16

22

65

62

14

21

65

14

21

65

10 16

15

17

74

68


II-2.

Welk beeld heeft men over de levensstandaard tijdens het pensioen? Hoewel men er financieel op achteruitgaat, denken de meeste actieven en gepensioneerden dat hun levensstandaard tijdens het pensioen niet zal veranderen. 1 actieve en 1 gepensioneerde op 10 verklaart dat zijn levensstandaard zal verbeteren, een derde denkt dat hij zal afnemen. De Franstalige actieven zijn minder optimistisch.

Actieven Middenklasse -: 19%

% "Zal verbeteren"

Franstalige regio: 39% 10%

30%

60% 13 2004

9 2005

12 2006

10 2007

Franstalige regio: 50%; Middenklasse +: 70%

Zal verbeteren / is verbeterd Zal identiek blijven / is identiek gebleven Zal dalen / is gedaald

Antwoord "Zal verbeteren / is verbeterd"

Boost

13%

10%

Gepensioneerden Middenklasse +: 4%

% "Zal verbeteren"

10% 33% 58% 14

12

10

10

2004

2005

2006

2007

Middenklasse +: 71%

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.23 Actieven: Denkt u dat uw levensstandaard wanneer u op pensioen bent zal verbeteren, gelijk zal blijven of zal verslechteren? Gepensioneerden: Vindt u dat uw levensstandaard vanaf het ogenblik dat u op pensioen ging, is verbeterd, gelijk is gebleven of is verslechterd?


II-2bis. Welk beeld heeft men over de levensstandaard tijdens het pensioen? Internationale vergelijking De verhouding actieven die een stabiele of hogere levensstandaard verwacht is in België hoger dan het gemiddelde van de West-Europese landen. De gepensioneerden volgen het gemiddelde.

Zal verbeteren / is verbeterd In % Zal identiek blijven / is identiek gebleven Zal dalen / is gedaald Gepensioneerden Geen mening

Actieven China

43

India Verenigd Koninkrijk

21

China

18

India

48

36

Australië

51

37

37

32

51

16

Marokko

13

Verenigde Staten

12

Australië

11

Slowakije

11

België

10

Frankrijk

10

55 51 36 60 49

35 23

53

Slowakije

11

30

Polen

11

41

België

10

51


9

45

Frankrijk

9

33

Marokko

9

Hongarije

6

38

56

Duitsland

8

2

44

54

Hongarije

7


31

42

15 12

17

27

47

38

50

38 54

40

7

46

31 1

14

7

Tsjechische Republiek ZuidoostAzië ZuidEuropa WestEuropa Centraal Europa

50

Zwitserland

Zwitserland

60

18

36 2

8

47

29 2

17

Duitsland

36



28

51

30 2

9

40

48

18

Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk

Polen

33

32

55 62

28 23 48

41

61

27 58

45

46

50

42

57

34 56

36 56

37 20

33

44

36

15

48

37

13

52

35

10

15

52

38

47

38


II-3.

Zal het pensioeninkomen voldoende groot zijn? De meningen zijn sterk verdeeld: de helft van de actieven en de gepensioneerden meent dat het pensioeninkomen voldoende groot is of zal zijn, de andere helft dat het niet voldoende is of zal zijn. Het aantal gepensioneerden dat zijn pensioeninkomen toereikend vindt, is echter gedaald sinds 2005. De Franstalige actieven zijn het meest bezorgd over hun financiële toekomst.

Actieven

Gepensioneerden

%

%

4

4

55 jaar en ouder: 64% Franstalige regio: 35% Vlaamse regio: 60% 53

Voldoende 49

Onvoldoende

37

44

47 45-54 jaar: 1%; 45 jaar en ouder: 2%, Niet-landelijk: 3%; Franstalige regio: 12%; Vlaamse regio: 3%

7 4

52

48

Franstalige regio: 49% Vlaamse regio: 27%

37

Lagere klasse: 0%; Middenklasse +: 10%

11 1

Niet-landelijk: 1% Antwoord "Voldoende + meer dan voldoende"

Meer dan voldoende Voldoende Onvoldoende Volstrekt onvoldoende Geen antwoord

Boost

% "Meer dan voldoende + voldoende"

54%

% "Meer dan voldoende + voldoende" 56

65 57

2004

56%

2005

51 52

2006

48

52

2006

2007

53

2007

2004

2005

Niet gevraagd aan huisvrouwen Basis: n = 267 actieven, n = 275 gepensioneerden V.22 Actieven: Denkt u dat het bedrag dat u zal ontvangen bij uw pensionering ... zal zijn? Het gaat hier om het totale bedrag van uw pensioen inkomsten. (wettelijk pensioen, privésparen of via het bedrijf)? Gepensioneerden: Neem opnieuw het bedrag in overweging dat u momenteel ontvangt – het gaat hier om het totale bedrag van uw pensioeninkomsten; wettelijk pensioen en inkomsten van privésparen of via het bedrijf – vindt u uw pensioen dan…?


II-3.

Zal het pensioeninkomen voldoende groot zijn? Zowel de actieve mannen als de gepensioneerde mannen denken vaker dan de vrouwen dat hun pensioeninkomen voldoende is of zal zijn. Deze mening wordt echter in grote mate gedeeld, los van het geslacht.

Gepensioneerden

Actieven % ALLEN

4

49

37

7 4

53

44

%

%

Mannen

Vrouwen

4

3

51

34

7 3

55

46

% ALLEN

4

49

40

48

37

47

41

52

47

7 4

11 1

%

%

Mannen

Vrouwen

5

2

48

54

48

49

37

36

48

46

10

11 2

Meer dan voldoende Voldoende Onvoldoende Volstrekt onvoldoende Geen antwoord

Basis: “ALLEN”: n = 267 actieven, n = 275 gepensioneerden "Mannen": n = 148 actieven, n = 149 gepensioneerden "Vrouwen": n = 128 actieven, n = 126 gepensioneerden V.22 Actieven: Denkt u dat het bedrag dat u zal ontvangen bij uw pensionering ... zal zijn? Het gaat hier om het totale bedrag van uw pensioen inkomsten. (wettelijk pensioen, privésparen of via het bedrijf)? Gepensioneerden: Neem opnieuw het bedrag in overweging dat u momenteel ontvangt – het gaat hier om het totale bedrag van uw pensioeninkomsten; wettelijk pensioen en inkomsten van privésparen of via het bedrijf – vindt u uw pensioen dan…?


II-3bis. Zal het pensioeninkomen voldoende groot zijn? Internationale vergelijking Vergeleken met de internationale cijfers is de Belg relatief positief, zeker in vergelijking met de landen van Zuid- en Oost-Europa.

% "voldoende + meer dan voldoende" 80

China

66 68 70

Zwitserland Verenigde Staten

62 62 62

India

50 59

Australië

65 58 59

Duitsland Verenigd Koninkrijk

57 64 53 52

België Tsjechische Republiek

48 56 40 43

Frankrijk Polen Marokko

34 25 34 23 30

Hongarije Slowakije ZuidoostAzië WestEuropa ZuidEuropa Centraal Europa


37 30 25 54 41 49 51 38 39 35 36

50 48



II-4.

Kennen de actieven hun toekomstige pensioeninkomen? Ongeveer een kwart van de actieven zegt het toekomstige pensioeninkomen te kennen, een stijging sinds 2005. De oudere actieven zijn duidelijk beter geïnformeerd, want hier is meer dan 4 op 10 op de hoogte. De alleenstaanden met kinderen zijn het minst goed op de hoogte. In België is men in vergelijking met andere landen slecht geïnformeerd over het toekomstige pensioeninkomen. Actieven

26% van de actieven kent het toekomstige pensioeninkomen? % "kent het bedrag"

55 jaar en ouder: 44% Basis: n = 276 actieven V.21 Actieven: Als u rekening houdt met uw totale inkomsten bij uw pensionering – zowel wettelijk pensioen als inkomsten van privésparen of via het bedrijf – heeft u dan een goed idee van het bedrag van uw toekomstig pensioeninkomen?

Antwoord "Kent het bedrag"

27

26

2006

2007

19 14

Boost

17%

32% 2004

2005

Internationale vergelijking % "kent het bedrag" Duitsland

54

India Verenigde Staten Zwitserland Verenigd Koninkrijk Polen

53 44 44 38 37

China

35 33

Australië Hongarije

29

Slowakije Tsjechische Rep. België

28 26 26

Frankrijk Marokko ZuidoostAzië WestEuropa Centraal Europa ZuidEuropa

22 15


38 32 30 24 34


II-5.

Hoe groot is het pensioeninkomen? Volstaat het voor de behoeften van het huishouden? Er bestaat een grote kloof tussen het nettobedrag van het pensioen dat men ontvangt en de maandelijkse kosten die men moet betalen. Er bestaan ook verschillen tussen mannen en vrouwen en tussen de verschillende sociale klassen. Uit de vergelijking met andere landen blijkt dat alleen in Frankrijk het verschil tussen het pensioeninkomen en de maandelijkse kosten nog groter is. Mediaan inkomen in €

Gepensioneerden Gemiddelde in €

Man: € 1.368; Vrouw: € 1.056 Lagere klasse: € 1.042 Middenklasse +: € 1.475

Geen antwoord:

Netto bedrag van alle pensioeninkomens Maandelijks bedrag voor de behoeften van het huishouden

€ 271 € 321

1517 Lagere klasse: € 1.283

1246

30%

1489

1168

31%

Basis: n = 275 gepensioneerden Niet gevraagd aan huisvrouwen V.21a Gepensioneerden: Hoeveel bedraagt uw totale maandelijkse netto-inkomen van uw pensioeninkomsten?

V.21b Gepensioneerden: Over welk bedrag dient u maandelijks te beschikken teneinde in alle behoeften van uw huishouden te kunnen voorzien?

Internationale vergelijking *Wisselkoers op 1 juli 2007

In euro

Verschil tussen het pensioeninkomen en de behoeften van het huishouden

Pensioeninkomen

Behoeften van het huishouden

1318

893

425

782

902

-120

1246

1517

-271

116

162

-46

2795

1741

1054

1529

1892

-363

298

414

-116

178

137

41

283

384

-101

487

583

-96

384

348

36

1274

874

400

277

291

-14

2429

1769

660

(euro*)

Duitsland Australië België China Verenigde Staten Frankrijk Hongarije India Marokko Polen Tsjechische Republiek Verenigd Koninkrijk Slowakije Zwitserland


II-6.

Verbetert of verslechtert de levenskwaliteit tijdens het pensioen, of wat is de verwachting daarover? Meer dan 8 gepensioneerden en bijna dezelfde verhouding actieven zijn ervan overtuigd dat hun levenskwaliteit tijdens het pensioen gelijk blijft of verbetert. Vooral alleenstaanden menen dat hun levenskwaliteit zal verbeteren.

Actieven Franstalige regio: 28% Niet gevraagd in 2004

20%

20%

59%

2004

Zal verbeteren / is verbeterd Zal identiek blijven / is identiek gebleven Zal dalen / is gedaald

% "Zal verbeteren"

21

23

20

2005

2006

2007

Antwoord "Zal verbeteren / is verbeterd"

Boost

Gepensioneerden

Jonger dan 65 jaar: 40% Lagere klasse: 19%

27%

% "Is verbeterd" Niet gevraagd in 2004

15%

26%

28%

56%

2004

29

26

2005

2006

28

2007


Bestaat er een verband tussen het pensioeninkomen en de levenskwaliteit? Actieven =

Levenskwaliteit: Voldoende pensioeninkomen

Gepensioneerden

59%

=

63%

25%

57%

53%

39%

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.25 Actieven: En denkt u dat uw levenskwaliteit wanneer u op pensioen bent zal verbeteren, gelijk blijven of verslechteren? Gepensioneerden: Vindt u dat uw levenskwaliteit vanaf het ogenblik dat u op pensioen ging, is verbeterd, gelijk is gebleven of is verslechterd?


II-6bis. Verbetert of verslechtert de levenskwaliteit tijdens het pensioen, of wat is de verwachting daarover? Internationale vergelijking Vergeleken met de andere landen van West-Europa zijn de Belgische gepensioneerden er meer van overtuigd dat hun levenskwaliteit identiek zal blijven of zal verbeteren. De Belgische actieven zijn minder uitgesproken, maar dat kan te maken hebben met het feit dat ze minder goed geïnformeerd zijn over het bedrag van hun toekomstige pensioen. Zal verbeteren / is verbeterd Zal identiek blijven / is identiek gebleven Zal dalen / is gedaald Geen mening

Actieven

Verenigd Koninkrijk

33

Australië

30

Verenigde Staten

28

Zwitserland

27

Frankrijk

26

Marokko

18

Slowakije

18

Polen

17

Tsjechische Republiek Hongarije ZuidoostAzië WestEuropa ZuidEuropa Centraal Europa


Australië

42

45

16

China

42

47

21

Verenigd Koninkrijk

41

50

19 2

Zwitserland

35

24 2

Verenigde Staten

35

46

India

21

51

28

30

Duitsland

19

52

29

39

Polen

19

42

Tsjechische Rep.

16

53

32

Slowakije

16

58

31

Marokko

51

Hongarije

42

42 41

23

50

27

26

22 13

33

44

41

46

26

24 1

40

20

43

23

54 11

België

52

8

24

36

28 59

11

28

31

Frankrijk

46

15

24 1

34

59 14

20

België

Duitsland

16

39

India

Gepensioneerden

31

53

China

In %

47

27



32

37

31

56

28

15

49

31 52

32 41

42

12

33

55

9

38

53

29

45

26

28

45

28

43

25 15

44

41

27

32

44

30


II-7.

Samenvatting van de financiële situatie op het ogenblik van het pensioen Hoewel de pensionering in de meeste gevallen een daling van het inkomen betekent, heeft dit in de meeste gevallen geen negatieve weerslag op de levensstandaard en op de kwaliteit van het leven. De alleenstaanden zijn optimistischer over de verbetering van hun levenskwaliteit. Actieven

%

6 8

10

20

Antwoord " "

60 59

Boost

86

30

Pensioeninkomen tegenover het laatste loon*

Levensstandaard

Pensioeninkomen tegenover het laatste loon

3%

4%

Levensstandaard

13%

10%

Levenskwaliteit

26%

27%

20 Levenskwaliteit

=

Gepensioneerden 7 7

10 28

58 56

86

33 15 Pensioeninkomen tegenover het laatste loon*

Levensstandaard

Levenskwaliteit

=

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden *Niet gevraagd aan huisvrouwen / Basis: n = 276 actieven, n = 275 gepensioneerden


II-7bis. Samenvatting van de financiële situatie op het ogenblik van het pensioen. Gemiddelde van de studie In het algemeen komt het pensioen overeen / zal het overeenkomen met een lager inkomen. Toch lijkt de levensstandaard behouden te blijven, terwijl de levenskwaliteit gelijk blijft of verbetert.

Gemiddelde van de 26 landen

%

Actieven 14

17

26

20

46 47 75 36

27

1


Gepensioneerden

Levensstandaard

Levenskwaliteit

= Geen mening

15

15 27

17 47 44 68 38


Levensstandaard

30

Levenskwaliteit

=

Basis: n = 7947 actieven, n = 7908 gepensioneerden *Niet gevraagd aan huisvrouwen / Basis: n = 7167 actieven, n = 7344 gepensioneerden


II-8.

Bereidt men zijn pensioen voor en zo ja, vanaf welke leeftijd? Driekwart van de actieven bereiden hun pensioen al voor. Dit cijfer is lager bij de alleenstaanden met kinderen. Het aantal actieven dat het pensioen al aan het voorbereiden is, neemt trouwens toe. De voorbereiding begint bijzonder vroeg, omstreeks 31 jaar bij de actieven en omstreeks 41 jaar bij de gepensioneerden. De Belgische overheid neemt ook maatregelen om het pensioensparen fiscaal interessant te maken.

Actieven Op welke leeftijd begint men zijn pensioen voor te bereiden? % “Ja"

Franstalige regio: 34% 25%

64

65

2004

2005

73

75

2006

2007

75%

Ja Nee


Verwachte leeftijd voor de voorbereiding van het pensioen: 43 jaar

Antwoord "Ja" "

Boost

64%

76%

Basis: n = 276 actieven

Leeftijd voor de voorbereiding van het pensioen Gemiddelde leeftijd

25-34 jaar: 25 jaar; 25-44 jaar: 27 jaar; 45 jaar en ouder: 36 jaar, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 27 jaar. 37

41 31

2004

32

2005

31 2006

31 2007

Gemiddelde leeftijd

Basis: n = 206 actieven die begonnen zijn met de voorbereiding van hun pensioen n = 198 gepensioneerden die zich hebben voorbereid op hun pensioen 43

Boost

32 jaar

40

34 jaar 2004

2005

40

2006

41 2007

Niet gevraagd aan huisvrouwen V.28 Actieven: Heeft u reeds voorbereidingen getroffen voor uw pensioen? V.29 Actieven: Vanaf welke leeftijd bent u begonnen met de voorbereidingen voor uw pensioen? Gepensioneerden: Vanaf welke leeftijd bent u begonnen met de voorbereidingen voor uw pensioen? V.30 Actieven: Op welke leeftijd denkt u te beginnen met de voorbereidingen voor uw pensioen?



II-8bis. Bereidt men zijn pensioen voor en zo ja, vanaf welke leeftijd? Internationale vergelijking Het lage niveau van de Belgische pensioenen zorgt ervoor dat men zich erop voorbereidt. Dit blijkt uit de leeftijd waarop men begint maar vooral uit het aantal actieven dat zich voorbereidt: België komt op de derde plaats en alleen de Verenigde Staten en de Tsjechische Republiek zijn actiever in de voorbereiding van hun pensioen. Werkelijke leeftijd van de voorbereiding van het pensioen

% Actieven die al startten met de voorbereiding van het pensioen

Gemiddelde leeftijd

% "Ja" Verenigde Staten Tsjechische Rep.

79 79 75

België

72

Duitsland Verenigd Koninkrijk

71 68

Australië

63

Zwitserland

62

Slowakije 50

Frankrijk 44

India Polen China Marokko Hongarije WestEuropa Centraal Europa ZuidoostAzië ZuidEuropa


Hongarije Tsjech. Rep. China India Polen Slowakije Zwitserland Frankrijk Duitsland België

37 37 35

55 52 50 36

54

52 ans 36 ans 48 ans 35 ans 48 ans 35 ans 43 ans 34 ans 73 ans 34 ans 49 ans 34 ans 42 ans 34 ans 39 ans 31 ans 47 ans 31 ans 41 ans

Australië

31 ans 39 ans

Verenigde Staten

30 ans 38 ans

Marokko

32

38 ans

Verenigd Koninkrijk ZuidoostAzië Centraal Europa ZuidEuropa WestEuropa


30 ans 33 ans 28 ans 34 ans 36 ans 45 ans 35 ans 48 ans 33 ans 40 ans 32 ans 40 ans

33 ans 43 ans



II-9.

Welke gebeurtenissen in het leven zullen het pensioensparen doen starten/hebben dat gedaan? De actieven beginnen vooral te sparen als gevolg van belastinghervormingen (vooral de vrouwen), op advies van professionals of op aanraden van vrienden en familie. De gepensioneerden hebben de stap vaak gezet na specifieke gebeurtenissen in plaats van na advies. De belangrijkste stimulansen waren belastinghervormingen, het huwelijk en de 50e verjaardag.

% "Ja"

57

Fiscale hervormingen

38 52

Advies van een vakman, bankier/verzekeraar

29

Middenklasse -: 66% Jonger dan 65 jaar: 42%

25-34 jaar: 56%; 45 jaar en ouder: 30%; 55 jaar en ouder: 25%, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 57% 25-34 jaar: 57%; 45 jaar en ouder: Heeft geen 27%; 55 jaar en ouder: 22%; kinderen/kleinkinderen: 3%; Franstalige regio: 59%; Vlaamse Franstalige regio: 42%; regio: 22% Vlaamse regio:: 18%

42

Raad van vrienden/familie

21 38

Kinderen krijgen

28 36 35

Huwelijk, samenwonen

30 28

40 worden

Middenklasse +: 22%; lagere klasse: 47% Franstalige regio: 39%

Boost

29

Pensioen van de ouders

15

1

26

50 worden

32 26

Financiële moeilijkheden

13

Franstalige regio: 37%; Vlaamse regio: 17%

25 25

Eerste job

25

30 worden

25-34 jaar: 37%

2

Belastinghervorm.

Belastinghervorm.

(60)

(59)

Raad van vrienden

Raad van een professional

(44)

(45)

3

Raad van een professional

19

Raad van vrienden (40)

(41)

25

Een ernstige ziekte, een ongeval Scheiding

Man: 45%; Vrouw: 72%


18 13


3 Actieven Gepensioneerden

Basis: n = 267 actieven, n = 275 gepensioneerden V.30b Actieven: Welke gebeurtenissen hebben er in uw leven voor gezorgd dat u voor uw pensioen bent beginnen sparen of zullen ervoor zorgen dat u voor uw pensioen gaat sparen? Gepensioneerden: Welke gebeurtenissen hebben er in uw leven voor gezorgd dat u voor uw pensioen bent beginnen te sparen? [SPONTAAN ANTWOORD – VOORAF GECODEERD]


II-9bis. Welke gebeurtenissen in het leven zullen het pensioensparen doen starten/hebben dat gedaan? Internationale vergelijking De Belgische actieven beginnen net als de inwoners van andere Europese landen te sparen als gevolg van belastinghervormingen, op advies van vakmensen of op aanraden van vrienden en familie. Voor de gepensioneerden is België het enige land waar de belastinghervormingen de belangrijkste factor waren, wat de voorsprong van België in dit domein aantoont.

Gepensioneerden

Actieven 1ste

2de

3de

1ste

2de

3de

Duitsland

Kinderen hebben (50%)

Trouwen (46%)

Raad van professionals (44%)

Eerste baan (30%)

50 worden (23%)

Trouwen (23%)

Australië


50 worden (31%)


Trouwen (27%)

Belastinghervormingen (38%)

Trouwen (35%)

50 worden (32%)

50 worden (52%)

Ernstige ziekte, ongeval (52%)


50 worden (51%) Trouwen (50%)

40 worden (50%)

België


China

50 worden (75%)

Belastingher50 worden (46%) vormingen (47%) Raad van professionals (52%) Ernstige ziekte, ongeval (56%)

Verenigde Staten

40 worden (58%)


Frankrijk

50 worden (49%)

Hongarije

50 worden (52%)

Belastinghervormingen (45%) Financiële moeilijkheden (50%)

India

Financiële moeilijkheden (59%)


Marokko


Trouwen (31%)

Ernstige ziekte, ongeval (23%) Raad van professionals (35%) Voor een bedrijf werken dat een goede pensioenregeling aanbiedt (68%)

Polen Tsjechische Republiek Verenigd Koninkrijk


Slowakije

Raad van professionals (38%) Financiële moeilijkheden (27%)

Zwitserland CentraalEuropa

Raad van vrienden (42%) 40 worden (56%) Trouwen (55%)

Trouwen (37%)

Kinderen hebben (34%)*

50 worden (38%)







Eerste baan (61%)




Financiële moeilijkheden (31%) Kinderen hebben (19%)

Raad van vrienden (21%)

40 worden (20%)

Trouwen (45%)

50 worden (43%)*


Raad van vrienden (31%)

Kinderen hebben (42%) Raad van 50 worden (19%) professionals (19%) Voor een bedrijf werken dat een goede pensioen- 50 worden (35%) regeling aanbiedt (54%) Eerste baan (17%)

Raad van vrienden 50 worden (34%) (37%)

50 worden (29%)

Eerste baan (22%)


50 worden (22%)


50 worden (26%)

Raad van professionals (38%) 50 worden (38%)



Zuid-Europa





Trouwen (62%)


50 worden (42%)


Top 3 van de peiling

Eerste baan (48%)

50 worden (23%)

West-Europa

Zuidoost-Azië

Kinderen hebben 50 worden (33%) (37%)


* Noemt meer dan een factor op de 3de positie.

Trouwen (29%) 50 worden (29%) Eerste baan (30%) Kinderen hebben (62%) Kinderen hebben (36%)

Trouwen (29%) Raad van vrienden (12%)*

Trouwen (34%)

Financiële moeilijkheden (16%) Raad van professionals (22%) Financiële moeilijkheden (17%) Eerste baan (28%)

Kinderen hebben 50 worden (27%) (27%) Trouwen (52%)

50 worden (52%)

50 worden (36%)

Trouwen (32%)


II-10.

Welke financiële regelingen treft men ter voorbereiding van het pensioen? De actieven en de gepensioneerden hebben in grote lijnen op dezelfde manier gereageerd: naast de wettelijke pensioenbijdragen sparen veel mensen door middel van stortingen op een spaarrekening (bijzonder populair bij de Vlaamse actieven) en via een levensverzekering. Een meerderheid van de actieven heeft trouwens een specifiek pensioenspaarplan. Er bestaan grote regionale verschillen. % "Ja"

U betaalt/betaalde een bijdrage voor het w ettelijk pensioen

83 71 71

U plaatst/plaatste uw geld op een spaarrekening

70 64

U hebt/had een levensverzekering

Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 38%, Middenklasse -: 44%

57

U heeft/had een specifiek individueel pensioenspaarplan

63


Boost

39 41

U draagt/droeg vrijw illig bij via uw w erkgever

31 39

U hebt/had een pensioenfonds bij uw w erkgever

37 33

U belegt/hebt belegd in aandelen, obligaties, SICAV...

U investeert/hebt geïnvesteerd in immobiliën


40 25 27

Franstalige regio: 32% Man: 39%; Vrouw: 21% 25-34 jaar: 25%, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 28% Franstalige regio: 29% Vlaamse regio: 48%

25-34 jaar: 21% Man: 51%; Vrouw: 27% Lagere klasse: 26%; Middenklasse +: 58% Vlaamse regio: 15% Franstalige regio: 38% Man: 36%; Vrouw: 17% Franstalige regio: 38%

1

2

3

U stort geld op een spaarrekening (72)

U stort bijdragen voor het wettelijke pensioen (72)

U hebt een levensverzekering (70)

U stort geld op een spaarrekening (72)

U stort bijdragen voor het wettelijke pensioen (67)

U stort voor een specifiek individueel spaarplan (57)

Actieven

Niet gevraagd aan huisvrouwen

Gepensioneerden

Basis: n = 267actieven, n = 275 gepensioneerden V31 Actieven: Vanuit financieel standpunt gezien, wat doet u of wat heeft u gedaan om uw pensioeninkomen te verzekeren? Het gaat hier om het totale bedrag van uw pensioeninkomsten: wettelijk pensioen, privésparen of via het bedrijf. Gepensioneerden: Vanuit financieel standpunt gezien, wat heeft u gedaan om uw pensioeninkomen te verzekeren? Het gaat hier om het totale bedrag van uw pensioeninkomsten: wettelijk pensioen, privésparen of via het bedrijf. [BEGELEIDE VRAAG]


II-10bis. Welke financiële regelingen treft men ter voorbereiding van het pensioen? Internationale vergelijking In België en vergeleken met andere landen speelt het pensioensparen een belangrijke rol voor de actieven. Daar waar in andere landen de levensverzekering op de tweede plaats komt, staat ze in België slechts op de derde plaats.

Actieven 1ste

2de

3de

Duitsland

Bijdrage wettelijk pensioen (80%)

Levensverzekering (66%)

Vrijwillige bijdrage via de werkgever (56%)

Australië


Individueel pensioenplan of pensioensparen (59%)


België


Geld op een spaarrekening storten (71%)


China


Uw werkgever draagt voor u bij aan een pensioenverzekering (62%)


Verenigde Staten

Bijdrage Sociale Zekerheid (91%)

Via de werkgever bijdragen aan een pensioenspaarplan (69%)

Geld beleggen in aandelen, obligaties, beleggingsfondsen, depositocertificaten (66%)

Frankrijk




Hongarije

Bijdrage volgens de wettelijke verplichtingen (92%)


Individueel spaarplan (41%)

India



Bijdragen aan een voorzieningsfonds (43%)

Marokko


Bijdragen via de werkgever (31%)

Uw werkgever draagt vrijwillig voor u bij (28%)

Bijdragen aan wettelijke pensioenkassen






Uw werkgever draagt vrijwillig voor u bij (42%)*

Verenigd Koninkrijk



Uw werkgever draagt vrijwillig voor u bij (58%)*

Slowakije

Bijdragen aan pijler 1, de sociale zekerheid (76%)


Bijdragen aan pijler 2, de pensioenkassen in trust (55%)

Bijdragen aan de sociale zekerheid van de staat (92%)

Beroepskas (81%)

Spaarrekening (51%)

Polen

Zwitserland



II-10bis. Welke financiële regelingen heeft men getroffen ter voorbereiding van het pensioen? Internationale vergelijking In België en vergeleken met andere landen speelt het pensioensparen een belangrijke rol voor de gepensioneerden. Net als bij de actieven komt de levensverzekering in België op de derde plaats, terwijl ze in de andere landen op de tweede komt.

Gepensioneerden 1ste

2de

3de

Duitsland




Australië




België




China


Uw werkgever draagt voor u bij aan een pensioenverzekering (51%)


Verenigde Staten

Bijdrage Sociale Zekerheid (92%)


Geld beleggen in aandelen, obligaties, beleggingsfondsen, depositocertificaten (65%)*

Frankrijk

Bijdrage aan wettelijk pensioen (65%)


In vastgoed investeren (45%)

Hongarije




India



Bijdragen aan een voorzieningsfonds (52%)

Marokko

Bijdrage wettelijke pensioen (74%)



Polen










Bijdragen aan pijler 1, de sociale zekerheid (94%)



Bijdragen aan de sociale zekerheid van de staat (88%)

Beroepskas (75%)


Tsjechische Republiek Verenigd Koninkrijk Slowakije Zwitserland



II-11.

Hoeveel spaart men voor het pensioen? De gepensioneerden zeggen dat ze meer gespaard hebben dan de actieven. Men is geneigd meer te sparen dan het vorige jaar. De alleenstaanden sparen minder dan de andere actieven.

Maandelijks bedrag dat voor het pensioen gespaard wordt Gemiddelde in €

249

228

Vlaamse regio: 98%; Franstalige regio: 73%, Hogere klasse: € 350,

Mediaan inkomen in € 25-34 jaar: € 78; 35-44 jaar: € 80, Man: € 100; Vrouw: € 80, Heeft kinderen/kleinkinderen: € 80, Landelijk: € 97; Niet-landelijk: € 80

106 85 37%

"Geen antwoord / Weet niet meer"

61%

Boost

Gemiddelde in €

107

144

Mediaan inkomen in €

61

94

Gemiddeld maandelijks spaarbedrag

Gemiddeld maandelijks spaarbedrag

266 216

2004

2005

2006

Niet gevraagd in 2004

226

228

2004

2007

249 205

2005

186

2006

2007

Actieven


Gepensioneerden

Basis: n = 206 actieven die begonnen zijn met de voorbereiding van hun pensioen V.32 Actieven: Hoeveel spaart u per maand voor uw toekomstig pensioen? Het gaat hier om het totale bedrag van het pensioensparen: privé, wettelijk, via het bedrijf.

Basis: n = 198 gepensioneerden die zich hebben voorbereid op hun pensioen V.32 Gepensioneerden: Hoeveel spaarde u per maand voor uw pensioen? Het gaat hier om het totale bedrag van het pensioensparen: privé, wettelijk, via het bedrijf.

[SPONTAAN ANTWOORD]


II-11bis. Hoeveel spaart men voor het pensioen? Internationale vergelijking In België sparen de actieven gemiddeld minder voor hun pensioen dan de actieven van de andere West-Europese landen. Bij de gepensioneerden is dit bedrag iets hoger dan in de buurlanden.

Actieven

Gepensioneerden

(Equiv. €*)

Zwitserland

473

Zwitserland

Verenigde Staten

473

Verenigde Staten

442

Australië

501 423 318

Australië

Duitsland

305

België

Verenigd Koninkrijk

303

Duitsland

249 191

Frankrijk

241

Verenigd Koninkrijk

België

228

Marokko

138

Frankrijk

130

Polen

152

166

Marokko

118

Polen

72

China

110

China

58

Slowakije

109

Hongarije

Hongarije India Tsjechische Republiek

76 44 33

54

Slowakije

35

India

33


24

*Wisselkoers op 1 juli 2007


II-12.

Wat zou het ideale financiële product voor het pensioen zijn? Voor het ideale financiële product voor het pensioen kiest de Belg voor zekerheid. Driekwart van de actieven en de gepensioneerden verkiezen een product met een minimaal rendement, maar zonder financieel risico. 17% van de actieven is bereid om risico te nemen, maar dit percentage is minder hoog bij de alleenstaande actieven zonder kinderen. Bij de gepensioneerden is 1 op 10 bereid om risico te nemen; dit zijn voornamelijk mannen.

Actieven % goed rendement met financieel risico

5% 17% 77%

14 2004

2005



Landelijk: 11%

45-54 jaar: 12%

17

2006

2007

Een product met een goed rendement, maar met financieel risico Een product met een minimaal rendement, maar zonder financieel risico Weet niet/ Geen antwoord Antwoord "Goed rendement met financieel risico"

Boost

17%

12%

Gepensioneerden % de "Goed rendement met risico"

15% 10% 75%

2004


10 2005



Jonger dan 65 jaar: 6%, Man: 16%; Vrouw: 3%, Niet-landelijk: 5% Lagere klasse: 25%

2006

10 2007

Een product met een goed rendement, maar met financieel risico Een product met een minimaal rendement, maar zonder financieel risico Weet niet/ Geen antwoord

Basis: n = 267 actieven, n = 275 gepensioneerden V.32d Actieven en gepensioneerden: Welke kenmerken zou een interessant pensioenproduct volgens u moeten hebben?


II-12bis. Wat zou het ideale financiële product voor het pensioen zijn? Internationale vergelijking Het vermijden van risico in het kader van het pensioensparen is duidelijk niet eigen aan de Belgen: de resultaten voor België zijn vergelijkbaar met het gemiddelde van de studie.

Actieven Australië

29 8

Verenigde Staten

29 6

Goed rendement, maar hoog risico Geen mening Minimaal gewaarborgd rendement zonder risico Verenigde 63 Staten

64

India

In %

Gepensioneerden 30 10 21 10

China

24 10

66

Polen

16

Polen

23 8

68

Marokko

12

India

20

9

71

China

12

Hongarije

18

19

63

Duitsland

12

17 15

69

Australië

België

17 5

77

Hongarije

10

Frankrijk

16 7

78

Zwitserland

10

70

België

Tsjechische Rep.

Zwitserland

15

15

Slowakije

15 12

73

Frankrijk

Duitsland

13 12

75

Slowakije

Verenigd Koninkrijk

12 5

83

Marokko Centraal Europa ZuidoostAzië WestEuropa ZuidEuropa


9 18

36

54

14

68

16 10

73

13 10

77

12 11

77

17 11

71

Tsjechische Rep. Verenigd Koninkrijk Centraal Europa ZuidoostAzië WestEuropa ZuidEuropa


60 68 66

18

59

28 25

62 71

17

80

12 8 40 20

50 70

10 15

75

9 12

79 23

8

73

19

8 6 11

83 25

11 10 9 8

11

69

20 18 22

19

64 70 74 70

70


II-13.

Wie moet de financiering van de pensioenen op zich nemen? De staat draagt de grootste verantwoordelijkheid voor de financiering van de pensioenen, maar de toekomstige gepensioneerde moet ook aan zijn eigen toekomst bijdragen. Vooral de 25-34-jarigen en de Vlaamse gepensioneerden zijn deze mening toegedaan. Men merkt ook een evolutie ten gunste van een steeds grotere bijdrage van de werkgever. "Logisch" genoeg geven de actieven zonder kinderen het individu de grootste verantwoordelijkheid. % de "Ja"

%"Ja"

De overheid 90

92

2004

2005

87

91

89

2007

2004

88

91

91

2005

2006

2007

91 91 Het individu zelf

2006

% "Ja"

% de "Ja"

25-34 jaar: 83%

81

75

72

69

66

2005

2006

72

69

65

2005

2006

74

74 2004


2007

2004

2007

De werkgever % "Ja"

71

65 59

61

2005

2006

% de "Ja"

71

71

2007

2004

62

62

2005

2006

71

71 2004

2007

Antwoorden "Ja"

Boost

De overheid

92%

94%

Het individu zelf

69%

83%

De werkgever

79%

78%


Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.26 Actieven en gepensioneerden: Wie moet, volgens u, voor de financiering van de pensioenen zorgen? [BEGELEIDE VRAAG]


II-13bis. Wie moet de financiering van de pensioenen op zich nemen? Internationale vergelijking België is het land waar men de staat de grootste verantwoordelijkheid geeft. De werkgever en in mindere mate de toekomstige gepensioneerde zijn in de meeste landen eveneens verantwoordelijk.

De overheid

Het individu zelf

De werkgever

% "Ja"

% "Ja"

% "Ja"

België

91 91

Verenigd Koninkrijk

Tsjechische Rep.

91 90

Australië

87 83

Frankrijk

73 70

Hongarije

90 93

Zwitserland

85 88

België

71 71 71 67

87 90

Slowakije

89 82 Zwitserland

Verenigde Staten

81 77

Verenigde Staten

77 86

Verenigd Koninkrijk

84 83

Duitsland

79 77

China

Frankrijk

84 74

Slowakije

79 74

Marokko

66 67

Verenigd Koninkrijk

61 68

82 89

China

72 74

België

66 76

Zwitserland

80 77

Frankrijk

68 69

Slowakije

58 69

Marokko

81 77

Tsjechische Rep.

67 59

Duitsland

58 66

Duitsland

77 79

China

75 73

Australië

79 64 67

Polen Verenigde Staten ZuidEuropa WestEuropa Centraal Europa ZuidoostAzië

59

Hongarije

48 52 53

Marokko

63 55

36 28

Polen

87 91 85 85 83 85 80 84


62 54

India

68

India

66 52

80 82

ZuidoostAzië WestEuropa Centraal Europa ZuidEuropa

68 67 60 52 50 48


70 66

44 50

Hongarije Australië

44 43

Tsjechische Rep.

43 47

Polen 75 69

54 53

India

ZuidoostAzië WestEuropa ZuidEuropa Centraal Europa


17 19 69 69 60 65 48 52 40 46 58 61



II-14.

Wat is de huidige financiële situatie van de Rijksdienst voor Pensioenen? De meeste actieven en gepensioneerden menen dat de Rijksdienst voor Pensioenen in moeilijkheden verkeert. Vooral de actieven en de Franstalige gepensioneerden zijn deze mening toegedaan.

Actieven

Gepensioneerden

%

% Lagere klasse: 28%; Middenklasse +: 56%

6

15

23 Franstalige regio: 77%, Lagere klasse: 49%; Middenklasse +: 84%

55 jaar en ouder: 19%

32

69 85

40 25-34 jaar: 28%

39 21 10

21 Middenklasse +: 10%; Lagere klasse: 35%

10

11

5 Hij verkeert in crisis Hij heeft ernstige problemen Hij heeft enkele problemen Hij heeft geen echte problemen Geen antwoord

Antwoord "In crisis"

Boost

91%

85%

% "heeft problemen" = "in crisis" + "ernstige problemen" + "enkele problemen" % "Heeft problemen" 84

85

Niet gevraagd in 2004 en 2005

2004

2005

% de "Heeft problemen" 66

69

2006

2007

Niet gevraagd in 2004 en 2005

2006

2007

2004

2005

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.37bis Actieven en gepensioneerden: Welke uitspraak omschrijft het best de huidige financiële toestand van de Rijksdienst voor Pensioenen? (Nieuwe vraag in 2007)


II-14bis. Wat is de huidige financiële situatie van de Rijksdienst voor Pensioenen? Internationale vergelijking Het aantal actieven en gepensioneerden dat meent dat de Belgische Rijksdienst voor Pensioenen in moeilijkheden verkeert, is groter dan het gemiddelde van de studie, maar iets lager dan in de buurlanden.

% "heeft problemen": "in crisis" + "ernstige problemen" + “enkele problemen" 97

Duitsland

90 96 92

Frankrijk

94

Hongarije

84


93 85 90 87 88

Slowakije

71 87

Polen

80 85

België

69 82

Zwitserland

62

Tsjechische Rep.

79 70 76

Australië

64 75

China

61 71

India

58 65 62

Marokko WestEuropa Centraal Europa ZuidEuropa ZuidoostAzië


89 77 87 76 87 72 50 38

77 65



II-15.

Verwacht men de komende tien jaar een pensioenhervorming? Voor driekwart van de actieven en voor 6 gepensioneerden op tien lijkt een hervorming van de pensioenen onvermijdelijk. Voor een zeer grote meerderheid zal de hervorming een verhoging van de minimale pensioenleeftijd omvatten; vooral alleenstaande actieven zijn daar het sterkst van overtuigt. De meeste actieven denken trouwens dat men ook in de pensioenbegroting zal snoeien.

Actieven % "Ja" 68

25%

77

75

2006

2007

73

75%

2004

2005


Antwoord "Ja"

Ja Nee

Gepensioneerden

Boost

74%

71%

% "Ja"

39%

51

62

61

2006

2007

55

61%

2004

2005

Antwoord "Ja"

Ja Nee

Boost

De verwachte hervorming zou bestaan in een:

Stijging, aantal jaren

91%

92%

Daling, bedrag wettelijk pensioen

64%

56%

84

Stijging van het aantal jaren dat u zult moeten werken

81

Daling van het bedrag van het wettelijk pensioen

65 45


Basis: n = 226 actieven, n = 183 gepensioneerden die menen dat er d de komende 10 jaar een pensioenhervorming komt V.38 Actieven en gepensioneerden: Verwacht u in de komende 10 jaar een belangrijke reorganisatie van de pensioenen? V.39 Actieven en gepensioneerden: Denkt u dat die reorganisatie zal leiden tot ...


II-15bis. Verwacht men de komende 10 jaar een pensioenhervorming? Internationale vergelijking De Belgen verwachten duidelijk meer een hervorming van het pensioenbeleid dan de burgers van de buurlanden. Dit geldt zowel voor de actieven als voor de gepensioneerden. De veroudering van de bevolking, het pensioensparen en de verhoging van de pensioenleeftijd zijn reële vragen die de Belgen bezighouden.

% "Ja" 85

China

78 84

Frankrijk

76 75

België

61 72

Zwitserland

48 71

Australië

52 70

Marokko

60

Verenigd Koninkrijk Tsjechische Rep.

68 54 62 55 60 58

Polen

60

Slowakije

52 59

Hongarije

43

Verenigde Staten

55 49 48 50

India Duitsland ZuidEuropa ZuidoostAzië WestEuropa Centraal Europa


38 27 73 55 68 65 69 54 60 52

66 57



II-15bis. Waarin zou de verwachte hervorming bestaan? Internationale vergelijking Vergeleken met de buurlanden verwachten de Belgische actieven en gepensioneerden meer dat zij langer zullen moeten werken. Veel minder gepensioneerden in België dan in de andere landen van West-Europa verwachten dat het pensioen zal dalen. Stijging van het aantal jaren dat u zult moeten werken

Daling van het bedrag van het wettelijk pensioen

% "Ja"

% "Ja" 91

Australië

84

Verenigd Koninkrijk

91 83 89 92

Frankrijk

86

Duitsland

70

België

84 81

Zwitserland

83 85

Tsjechische Rep. Verenigde Staten

83 79

Hongarije

52 47

China

49 50

WestEuropa ZuidoostAzië Centraal Europa ZuidEuropa

67 54 65

België

45 63 56 58 59 52 57

Marokko

50 61 47

Polen

36 26 24

Slowakije China 78 77 77 72 71 69 64 65


71 58

India

42

Polen

72 66

Frankrijk

Tsjechische Rep.

56

Marokko

73 58


79 78

65 59

India

79 67

Zwitserland

Hongarije

75

78

Australië

80 78

69

Slowakije

87

Duitsland

75 72



15 13 63 53 52 47 50 47 49 43

57 51



II-16.

Zouden de landen van de Europese Unie een gemeenschappelijk pensioenstelsel moeten hebben? De helft van de actieven zijn voor een gemeenschappelijk Europees pensioenstelsel. Voor alleenstaanden met kinderen stijgt dat naar 6 op 10. Ook de gepensioneerden zijn meer voorstander van een gemeenschappelijk pensioenstelsel. Vooral de Franstaligen en de laagste sociale klassen zijn voor.

Gepensioneerden

Actieven

Vlaamse regio: 57%; Franstalige regio: 77%, Middenklasse +: 50%; Lagere klasse: 79%

35% 49%

65%

51%

Franstalige regio: 23%; Vlaamse regio: 43%, Lagere klasse: 21%; Middenklasse +: 50%

Ja Nee

Ja Nee

Antwoord "Ja"

Boost

60%

54%

% "Ja"

% "Ja"

62 49

51

Niet gevraagd in 2004 en 2005 2004

2005

65

Niet gevraagd in 2004 en 2005 2006

2007

2004

2005

2006

2007

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.39b Actieven en gepensioneerden: Zouden we een gemeenschappelijk pensioensysteem voor alle landen van de Europese Unie moeten hebben?



II-16bis. Zouden de landen van de Europese Unie een gemeenschappelijk pensioensysteem moeten hebben? Vergelijking Europese Unie Hoewel een meerderheid van de Belgen voor een gemeenschappelijk Europees pensioensysteem is, zijn vooral de landen van Zuid- en OostEuropa er voorstander van.

% "Ja" 86

Portugal

88 80

Spanje

83 78

Polen

80 64

Hongarije

66 63

Slowakije

74 61

Italië

77 51

België

65 47

Frankrijk

62 40

Verenigd Koninkrijk

42 38

Duitsland

Tsjechische Rep.

42 21 19



- III -

Het pensioen, een gelukkige tijd? Welke factoren beïnvloeden het? Actieven vs. gepensioneerden -

geluk gezondheid nalatenschap perceptieverschillen tussen mannen en vrouwen


III-1.

Voelt men zich gelukkig? De Belg is gelukkig: bijna alle actieven en gepensioneerden zeggen dat zij gelukkig of zeer gelukkig zijn. Bij de alleenstaanden is dit cijfer een beetje lager; vooral de alleenstaanden zonder kinderen zeggen het minst vaak dat ze gelukkig zijn.

Actieven

Gepensioneerden

%

%

36

35

96

93

Middenklasse +: 100%

58

60

Middenklasse +: 0%

4 1

4

4 3

Middenklasse +: 0%

Zeer gelukkig Vrij gelukkig Niet echt gelukkig Helemaal niet gelukkig

Boost

% Zeer gelukkig

32

32

2004

2005

7

Zeer gelukkig

20%

17%

Zeer gelukkig + vrij gelukkig

89%

77%

% Zeer gelukkig

34

36

2006

2007

27

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.2 Actieven en gepensioneerden: Voelt u zich gelukkig?

2004

34

2005

37

2006

35

2007



III-1bis.

Voelt men zich gelukkig? Internationale vergelijking Zelfs internationaal vergeleken lijkt de Belg een gelukkig mens: de Belgen leiden het klassement.

% “zeer gelukkig” + “vrij gelukkig”

% "zeer gelukkig" 56

India

47

Verenigde Staten

40 43 38

Zwitserland

44 36 35

België Verenigd Koninkrijk

32 40 31

Australië

40 31 34

Frankrijk

27 28

Duitsland

België

96 93

Tsjechische Rep.

95 89

92 91

Frankrijk

92 87

23 18

Verenigde Staten

90 83 89 90 88 85

China

18 17

86 81

Polen

Slowakije

16 11

Slowakije

Hongarije

13 9

Hongarije


90 85

Duitsland

Tsjechische Rep.


94 93

Verenigd Koninkrijk

Marokko

Polen

94 96

Australië

24 18

20 19

83

Zwitserland

China

Marokko

95

India

29 32 28 29 20 18 17 14

29 29



85 73 70 56 92 88 91 86 89 79 84 75

91 86



III-2.

Welke factoren beïnvloeden het geluk? Volgens de actieve Belgen is een goede gezondheid de beslissende factor voor het geluk. Bij de gepensioneerden zien we dat naast een goede gezondheid ook het bedrag van het pensioen meespeelt.

Actieven

Gepensioneerden Vrij gelukkig + niet gelukkig (= 64%, n = 192)

Zeer gelukkig (= 36%, n = 108)

Vrij gelukkig + niet gelukkig (= 65%, n = 195)

Zeer gelukkig (n = 35%, n = 105)

V.22 Voldoende pensioeninkomen

57%

50%

59%

≠

48%


V.28 Actieven: % actieven die zich al hebben voorbereid op hun pensioen

74%

75%


V.29 Gepensioneerden: leeftijd waarop men de voorbereiding van het pensioen begonnen is

V.29 Actieven: leeftijd waarop men de voorbereiding van het pensioen begonnen is

30 jaar

31 jaar

40 jaar

41 jaar

V.43 % gezonde personen

87%

≠

79%

78%

≠

62%

beduidend verschil tussen zeer gelukkig en vrij gelukkig + niet gelukkig * (zwakke basis n < 30)


III-2bis. Wat maakt ons gelukkig? Gemiddelde van de studie De gelukkigste gepensioneerden voelen zich gezonder en hebben hun pensioen vroeger voorbereid dan de anderen. Vandaag lijkt hun inkomen te volstaan om van de pensioenjaren te genieten. In dezelfde zin zijn de gelukkigste actieven de mensen die hun pensioen vroeger dan de anderen voorbereiden en die verwachten dat hun pensioeninkomen voldoende zal zijn. Actieven

Gepensioneerden

Vrij gelukkig + niet gelukkig (= 71%, n = 5642)


Vrij gelukkig + niet gelukkig


(= 71%, n = 5615)

V.22 Voldoende pensioeninkomen

63%

≠

60%

49%

≠

45%


V.28 Actieven: % actieven die zich al hebben voorbereid op hun pensioen

57%

≠

51%


V.29 Gepensioneerden: leeftijd waarop men de voorbereiding van het pensioen begonnen is

V.29 Actieven: leeftijd waarop men de voorbereiding van het pensioen begonnen is

32 jaar

≠

34 jaar

≠

87%

42 jaar

≠

44 jaar

86%

≠

68%

V.43 % gezonde personen

94%

beduidend verschil tussen zeer gelukkig en vrij gelukkig + niet gelukkig


III-3.

Voelt men zich gezond?

De meeste Belgen vinden dat ze gezond zijn. Dit geldt meer voor de actieven dan voor de gepensioneerden en vooral voor de 25-34-jarigen en de hoogste sociale klassen.

Actieven

Gepensioneerden %

%

22

25-34 jaar: 49%; 45 jaar en ouder: 25%

34

Lagere klasse: 33%; Hogere klasse: 67% 68

25-34 jaar: 93%; 25-44 jaar: 88%; 82 45 jaar en ouder: 72%; 55 jaar en ouder: 67%, Hogere klasse: 92%

46

48 25-34 jaar: 7%; 55 jaar en ouder: 24%, Hogere klasse: 7%

25 32

25-34 jaar: 7%; 18 25-44 jaar: 12%; 45 jaar en ouder: 28%; 55 jaar en ouder: 33%, Hogere klasse: 9%

14 5

8

25-34 jaar: 0%; 25-44 jaar: 2%

Zeer goede gezondheid Goede gezondheid Gemiddelde gezondheid Slechte gezondheid

% Zeer goede gezondheid

Niet gevraagd in 2004 2004

33 2005

27 2006

34 2007

Boost

Lagere klasse: 14%

Zeer goede gezondheid

35%

23%

Zeer goede gezondheid + goede gezondheid

78%

75%

% Zeer goede gezondheid


2004

24

16

2005

2006

22 2007


Actieven

V.43 Actieven en gepensioneerden: Voelt u zich ... ?

Gepensioneerden


III-3bis.

Voelt men zich gezond? Internationale vergelijking Het aantal Belgische actieven en gepensioneerden dat zich gezond noemt is vergelijkbaar met dat in de andere landen van West-Europa.

% "zeer goede gezondheid" 50

India

25

Verenigde Staten

48 39 45

Marokko Hongarije

15 43 10 42

Zwitserland

33 36

Frankrijk

35 34 34

Polen Slowakije

29 28 33 23 19

Polen

6


43 34 30 15 30 8 37 23

90

Duitsland

Slowakije

21

91 81 74 88 80 88 73 86 60 85 75 84 67 83 43 82

België

6

30

73

Verenigde Staten

Hongarije

14


94

Marokko

Tsjechische Rep.

33 33

Australië

87

UK

9

China

94

Zwitserland

Frankrijk

22

Tsjechische Rep. Verenigd Koninkrijk

75

China

19

België

97

India

Australië

14

Duitsland

% "zeer goede gezondheid" + "goede gezondheid"



68 82 46 78 54 92 82 90 68 88 71 82 52

89 73



III-E.

Is men tevreden over de gezondheidszorg in ons land? Zowel de actieven als de gepensioneerden zijn zeer tevreden over de kwaliteit van de gezondheidszorg in België. Het aantal gepensioneerden dat zegt bijzonder tevreden te zijn over de kwaliteit van de gezondheidszorg is trouwens beduidend gestegen tegenover vorig jaar.

Actieven

Gepensioneerden

%

% Vlaamse regio: 26%; Franstalige regio: 45%

Vlaamse regio: 28%; Franstalige regio: 50%, Lagere klasse: 25%

34

37

90

93

56

Lagere klasse: 88%

56 Vlaamse regio: 65%; Franstalige regio: 44%

8 3

Vlaamse regio: 66%; Franstalige regio: 42%

5 2

10

7

Lagere klasse: 12%

Antwoord "Zeer tevreden"

Zeer tevreden Vrij tevreden Veeleer ontevreden Helemaal niet tevreden

Boost

% Zeer tevreden

37%

36%

% Zeer tevreden


28

28

34


2004

2005

2006

2007

2004

31

25

2005

2006

37 2007

Actieven


Gepensioneerden

V.47 Actieven en gepensioneerden: Bent u ... over de kwaliteit van de zorgsector in België?


III-4bis. Is men tevreden over de gezondheidszorg in ons land? Internationale vergelijking Vergeleken met de andere landen zeggen de Belgen dat ze buitengewoon tevreden zijn over de kwaliteit van de gezondheidszorg in ons land. Zelfs vergeleken met de andere landen van West-Europa stelt men een duidelijke tevredenheid van de Belgische burger vast.

% "zeer tevreden" 41 45

Zwitserland 35

India

23 34 37

België Verenigde Staten

32 41 31 33

Frankrijk Verenigd Koninkrijk Tsjechische Rep.

29 42 20 19 18 22

Australië

14 13

Duitsland 6 2

Marokko China Slowakije Polen Hongarije WestEuropa ZuidoostAzië ZuidEuropa Centraal Europa

5 3 4 10 3 7 3 3 22 25 16 19 9 11 7 10


18 21



III-5.

Wil men zijn kapitaal uitgeven of aan zijn naasten schenken? De meeste actieven denken dat het spaarkapitaal tijdens het pensioen uitgegeven zal worden. Dit percentage is hoger bij de mensen zonder kinderen of kleinkinderen en bij de alleenstaanden zonder kinderen. Bij de gepensioneerden denkt meer dan 4 op 10 dat het spaargeld uitgegeven zal worden; dit geldt nog meer voor de mensen zonder kinderen, terwijl bijna de helft een kapitaal aan zijn naasten wil schenken.

Actieven

Gepensioneerden

Heeft geen kinderen/ kleinkinderen: 74%, Franstalige regio: 31%

Heeft geen kinderen/ kleinkinderen: 69% 7% 41%

12% 53%

41%

48%

Heeft geen kinderen/ kleinkinderen: 28%

Heeft geen kinderen/ kleinkinderen: 18%, Franstalige regio: 57%

Het gespaarde kapitaal uitgeven Het gespaarde kapitaal bewaren om het aan de erfgenamen door te geven Weet het nog niet

Boost

Zal het kapitaal uitgeven

52%

66%

Zal het kapitaal bewaren om het aan de erfgenamen door te geven

43%

27%

Weet het nog niet

5%

7%

Basis: n = 267actieven, n = 275 gepensioneerden Niet gevraagd aan huisvrouwen V.G Actieven: Wanneer u gepensioneerd bent, zult u dan het opgebouwde kapitaal …? V.H. Gepensioneerden: Denkt u dat u het opgebouwde kapitaal zult... ?


III-5bis. Wil men zijn kapitaal uitgeven of aan zijn naasten schenken? Internationale vergelijking De Belg is duidelijk bezorgd om de volgende generatie: de gepensioneerden bewaren hun spaarkapitaal veel vaker dan in de andere landen van West-Europa. Dit geldt ook voor de actieve Belgen. België komt bij de Europese landen op de tweede plaats, na Frankrijk. In %

Het gespaarde kapitaal uitgeven Het gespaarde kapitaal bewaren om het aan uw erfgenamen door te geven Weet het nog niet

Actieven Duitsland

75 14 12

Marokko

Zwitserland

68

18 13

Slowakije

Slowakije

67

21 12

Zwitserland

30 7

Verenigd Koninkrijk

Verenigd Koninkrijk

63

Polen

63

22 15

Gepensioneerden 75 3 69

Hongarije

52

41 7

Tsjechische Rep.

52

Verenigde Staten

53

37 10

Polen

50

Duitsland

49

Tsjechische Rep.

42

Frankrijk

39

India

39

Hongarije

39

Marokko

30 10

China WestEuropa Centraal Europa ZuidEuropa ZuidoostAzië


54 4 30 27

België

17

Verenigde Staten

37

Frankrijk

35

41 20

20

53 46

60

Australië

68 12

China

29 16

54

46

India

50 11 45

29

19 27

27

40

43

17

48

34

17

Centraal Europa WestEuropa ZuidEuropa ZuidoostAzië


23 11

58

53

42

23 8

66

België

Australië

22

35 8 39 9 32

16

19 31 34 16 39 15

41

48 12 41 22 53 12

29

62 9

17

65 56 49

18

28 16 37 14

46

34 20

44

37 18

47

37

16


- IV De klimaatverandering: meningen, verantwoordelijkheden, de wil om gewoonten te veranderen


IV-1.

Voelen wij ons betrokken bij de klimaatverandering of de opwarming van de aarde? Twee actieven op drie voelen zich betrokken bij de klimaatproblematiek. De gepensioneerden voelen zich meestal even betrokken als de actieven; de gepensioneerde vrouwen maken zich meer zorgen dan de mannen.

Actieven % ALLEN

26

%

%

Mannen

Vrouwen

39

11

65

24

11

% Vrouwen

38

26

23

40

35

34

12 2

10

Zeer betrokken Vrij betrokken Weinig betrokken Helemaal niet betrokken

67

36

37

24

28 58

63

66

35

% Mannen

23

26

44

34

34

% ALLEN

22

30

66

24

Gepensioneerden

21 30

15

9

1

3

Antwoord "Zeer betrokken” + “vrij betrokken"

Boost

70%

71%

Basis: “ALLEN”: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden "Mannen": n = 148 actieven, n = 149 gepensioneerden "Vrouwen": n = 152 actieven, n = 151 gepensioneerden V.50 Actieven en gepensioneerden: In welke mate voelt u zich betrokken bij de klimaatverandering of bij de opwarming van de aarde?


IV-1bis. IV-1. Voelen wij ons betrokken bij de klimaatverandering of de opwarming van de aarde? Internationale vergelijking De klimaatverandering houdt de Belgen minder bezig dan de burgers van de andere landen van West-Europa. Dit geldt zowel voor de actieven als voor de gepensioneerden.

% " zeer betrokken"

% "zeer betrokken” + “vrij betrokken" 46

Frankrijk

36

Tsjechische Rep.

37 37

33 45

Verenigd Koninkrijk

33

31 33

38 26 26

België

25

Duitsland

33 28 18

Zwitserland

41 40 41 33 34 31 30 34


74 60 57 59

Australië

52

Tsjechische Rep.

58 59

Duitsland

54 60

Polen

26


64

Verenigde Staten

22

Polen

65 65

Marokko

28

China

66 58

Hongarije

31 28

Slowakije

66 63

België

Verenigd Koninkrijk

32 24

Marokko

66 69

India

28

Australië

67 63

China

27

Hongarije

72 66

Slowakije

35

Verenigde Staten

80

Zwitserland

35 31

India

87

Frankrijk

35 35



53 49 38 42 82 79 78 68 72 67 57 59

70 67



IV-2.

Voelen wij ons betrokken bij de klimaatverandering of de opwarming van de aarde? Alle antwoorden kregen een vrijwel even hoge score bij de actieven als bij de gepensioneerden: extreme weersverschijnselen (vooral aangestipt door de Franstalige actieven en de alleenstaande actieven met kinderen), droogte, wegvallen van seizoenen zijn de belangrijkste uitingen van de opwarming van de aarde. % "Ja"

64

Meer dramatische meteorologische fenomenen

59

Vlaamse regio: 52%; Franstalige regio: 80% Middenklasse +: 71%

61 Droogte, w aterschaarste 59

59


Er zijn geen seizoenen meer 56

59

Dieren- of plantenrassen die verdw ijnen

51

Vlaamse regio: 50%; Franstalige regio: 72%

25-34 jaar: 6%,

58 De stijging van het zeeniveau 54

Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 69%, Franstalige regio: 68%; Middenklasse +: 74% Hogere klasse: 70%

57 Overstromingen, onw eders 65

5 [Niets] 9

Boost

1

Meer dramatische weersverschijnselen (77)

Meer dramatische weersverschijnselen (74)

2

Branden, stormen (69)

Branden, stormen (74)

3

Verdwijning van dierenen plantensoorten (68)

Geen seizoenen meer (71)

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.51 Actieven en gepensioneerden: Wanneer u hoor praten over de klimaatverandering of over de opwarming van de aarde, waaraan doet u dat dan denken? [BEGELEIDE VRAAG]



IV-2bis. Voelen wij ons betrokken bij de klimaatverandering of de opwarming van de aarde? Internationale vergelijking De klimaatverandering en de opwarming van de aarde veroorzaken in België dezelfde verschijnselen als in de andere landen van West-Europa. Dit geldt zowel voor de actieven als voor de gepensioneerden.

Actieven 1ste Droogte, waterschaarste (64%)

Duitsland

Droogte, waterschaarste (72%)

Australië

2de Branden, stormen (61%) Stijging van de zeespiegel (61%)

België

Meer dramatische weersverschijnselen (64%)

China


Verenigde Staten

Droogte, Verdwijning van dierenwaterschaarste (61%) en plantensoorten (48%)

Frankrijk Hongarije

Marokko Polen Tsjechische Republiek Verenigd Koninkrijk

Branden, stormen (64%)

Stijging van de zeespiegel (64%)











Verdwijning van dierenen plantensoorten (54%)


Droogte, Verdwijning van dierenBranden, stormen (42%) waterschaarste (59%) en plantensoorten (44%)

Meer dramatische weersverschijnselen (61%) Meer dramatische weersverschijnselen (57%) Verdwijning van dierenen plantensoorten (59%)*





Geen seizoenen meer Droogte, waterschaarste (60%) (60%)

Branden, stormen (76%) Meer dramatische weersverschijnselen (59%)





Geen seizoenen meer (46%)



Stijging van de zeespiegel (29%)*








Droogte, waterschaarste Geen seizoenen meer (52%) (50%)






Stijging van de zeespiegel (33%)*



Verdwijning van dierenen plantensoorten (71%)*











Droogte, waterschaarste Geen seizoenen meer (54%)











Centraal-Europa


Top 3 van de peiling

3de


Zwitserland

Zuidoost-Azië

2de

Verdwijning van dierenen plantensoorten (79%)


Zuid-Europa

1ste


Slowakije

West-Europa


3de



India


Gepensioneerden

Droogte, waterschaarste (64%) Droogte, waterschaarste (60%)

Droogte, waterschaarste Branden, stormen (42%) (51%) Stijging van de zeespiegel (45%)

Meer dramatische weersverschijnselen (63%) Meer dramatische weersverschijnselen (54%)

Stijging van de zeespiegel (57%) Geen seizoenen meer (44%)















IV-3.

Kunnen wij persoonlijk iets doen tegen de klimaatverandering of de opwarming van de aarde? Zijn wij bereid om ons gedrag te veranderen?

Bijna 2 actieven op 3 denken dat persoonlijk gedrag een invloed heeft in de strijd tegen de opwarming van de aarde. De gepensioneerden en de alleenstaande actieven zonder kinderen zijn wat fatalistischer: een kleine meerderheid denkt persoonlijk een invloed te kunnen hebben. Men wil vooral iets doen door zijn gewoonten te veranderen en minder vaak door meer te betalen voor ecologische oplossingen en producten. Actieven 45-54 jaar: 49%, Middenklasse +: 5%; Middenklasse -: 19%

Gepensioneerden 45-54 jaar: 49%; Middenklasse -: 81%; Middenklasse +: 95%

36%

Lagere klasse: 43%; Middenklasse +: 66% 2%

63%

44%

Ja Nee

54%

Ja Nee Weet niet/ Geen antwoord

Middenklasse +: 30%

%

%

Mannen

64

36

Vrouw en

63

36

Mannen

56

Vrouw en

1

44

52

45

Basis: “ALLEN”: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden "Mannen": n = 148 actieven, n = 149 gepensioneerden "Vrouwen": n = 152 actieven, n = 151 gepensioneerden

3

Antwoord "Ja"

Boost

V.52 Actieven en gepensioneerden: Denkt u persoonlijk iets te kunnen doen tegen de klimaatverandering of de opwarming van de aarde?

67%

57%

% "Ja" Uw gewoonten

89

55 jaar en ouder: 98%; Middenklasse -: 80%; Middenklasse +: 95%

veranderen


80 89

Mannen

79 90

Vrouwen

82

Meer betalen voor ecologische oplossingen en producten

68


64 68 66

Mannen

68

Vrouwen

Antwoord "Ja"

62

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.53 Actieven en gepensioneerden: Bent u bereid om uw gewoonten te veranderen om de strijd tegen de klimaatverandering of de opwarming van de aarde aan te gaan? Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.54 Actieven en gepensioneerden: Bent u bereid meer te betalen voor ecologische oplossingen en producten?

Boost

Gewoonten veranderen

88%

90%

Meer betalen voor ecologische oplossingen en producten

57%

58%


IV-3bis. Kunnen wij persoonlijk iets doen tegen de klimaatverandering / de opwarming van de aarde? Internationale vergelijking Vergeleken met het gemiddelde van de studie zijn de Belgen zich beter bewust van hun invloed op het milieu; ze zijn het echter minder dan de burgers van de andere West-Europese landen.

% "Ja" 76

Australië

63 73

Duitsland

63 70

Zwitserland

58 69

Verenigd Koninkrijk

63 63

België

54 63

Frankrijk

52

Verenigde Staten

60 52 60

China

47

Tsjechische Rep.

35

Hongarije

34

56 56 52

Polen Slowakije India Marokko ZuidEuropa WestEuropa Centraal Europa ZuidoostAzië


42 48 36 42 33 33 37 70 52 68 56 53 37 42 39

58 48



IV-3bis. Zijn wij bereid om ons gedrag te veranderen? Internationale vergelijking Hoewel de Belgen meer dan de meeste andere landen bereid zijn hun gewoonten te veranderen, zijn ze minder bereid om meer te betalen voor ecologische producten of oplossingen.

Bereid om uw gewoonten te veranderen

Bereid om meer te betalen voor ecologische oplossingen en producten

% "Ja"

% "Ja" 92

Frankrijk

84

Australië

83

90

Verenigd Koninkrijk

89 80 89

België

80 87

Hongarije

76 86 81

Zwitserland Tsjechische Rep.

86 67 85 79

Duitsland

84

Slowakije

75 81

China

71

Verenigde Staten

70 59 60

87 77 85 72 82 69 77 71


78 68 77

Hongarije

63 75 73

Duitsland Tsjechische Rep.

75 56 74 72

Zwitserland

73

China

60

Verenigd Koninkrijk

71 63 68 64

België

Marokko

40


57

Australië

India

50

India

79

Polen

66 58 65

Frankrijk

57

Marokko

69

Verenigde Staten

79 70

Polen

79

Slowakije

81 72

Centraal Europa ZuidEuropa WestEuropa ZuidoostAzië


54 50 38 37 38 78 61 74 56 72 62 62 56

68 59



IV-4.

Hoe zullen de generaties onder de klimaatverandering / opwarming van de aarde lijden? 1 actieve op 5 en 1 gepensioneerde op 10 meent dat de huidige generatie onder de klimaatverandering zal lijden. Voor de volgende generatie verwacht men ergere gevolgen: 6 actieven en bijna 5 gepensioneerden op 10 menen dat de volgende generatie eronder zal lijden. De alleenstaande actieven met kinderen achten de gevolgen voor de volgende generaties erger dan de alleenstaanden zonder kinderen. %

Actieven

20

59

20

1

Onze generatie 9

55

33

3 Gepensioneerden

Mannen

26

53

8

54

65

11

1

35

14

Vrouwen

20 3

19

55

1

32

60

3

35

51

De volgende generatie 46

43

6

59

Mannen

36

38

50

34

54

5 7

61

Vrouwen

36

5

5

4 1 4 5 Antwoord "veel"


V.55 Actieven en gepensioneerden: Denkt u dat uw generatie onder de klimaatverandering zal lijden...? V.56 Actieven en gepensioneerden: En denkt u dat de volgende generatie onder de klimaatverandering zal lijden...?

Boost

Onze generatie

19%

15%

Volgende generatie

69%

59%

Veel Een beetje Helemaal niet Geen mening


IV-4bis. Zal onze generatie onder de klimaatverandering / opwarming van de aarde lijden? Internationale vergelijking In België, vergeleken met de andere landen, denken de actieven en de gepensioneerden niet echt dat de huidige generatie onder de klimaatverandering en de opwarming van de planeet zal lijden.

17 7 3

Veel Een beetje Helemaal niet Geen mening Hongarije

48 5 4

India

Actieven Hongarije

74

India

43

In %

Gepensioneerden

34

57 8 1

Polen

31

Slowakije

33

55 11 1

Slowakije

30

27

57

Marokko

26

47 5

Tsjechische Rep.

25

56

Duitsland

25

Australië

23

België Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Zwitserland China ZuidoostAzië Centraal Europa ZuidEuropa WestEuropa


Tsjechische Rep.

173

48 46

23 4

47

26

18 6

44 9 24

21

Marokko

17 1

Duitsland

21 1

Frankrijk

13

57

19 1

Verenigde Staten

13

49

37 1

59

20 1

Australië

12

51

34 3

China

11

54

20

15 2

51 6 6

36

Frankrijk

Polen

20 8 10

62

23

31 4

47

18

65

18 3

18 10

61

18

58

24

18

57

23 1

Zwitserland

11

52

37

61

22 2

België

9

55

33 3

15

68

13

44 7 3

47 40

16 3

46 12 2 46

16 2

28

53

18 2

33

51

14 3

36

Verenigd Koninkrijk ZuidoostAzië Centraal Europa ZuidEuropa WestEuropa


46 2

44

9

42 11 7

41

40

37 22 16

25

46 50

47

16 6 24 8 29 4

22 6


IV-4bis. Zal de volgende generatie onder de klimaatverandering / opwarming van de aarde lijden? Internationale vergelijking De Belgische actieven menen in gelijke mate als de actieven in de andere landen dat de gevolgen van de klimaatverandering voor de volgende generatie ernstig zullen zijn. De Belgische gepensioneerden zijn zich daar minder van bewust: zij hebben minder ernstige verwachtingen voor de volgende generatie dan de gepensioneerden van de andere landen.

Actieven Hongarije

81 11 3 5

Frankrijk

30 11

67

Veel Een beetje Helemaal niet Geen mening Hongarije

In %

Gepensioneerden 75 13 10

Slowakije

27 3 7

62

32 4 6

29 3 4

Polen

58

62

314 4

Tsjechische Rep.

58

284 10

62

30 6 2

Frankrijk

57

37 3

61

31 6 2

Duitsland

56

30 7 7

Duitsland

61

29 9 2

India

België

60

35 15

Zwitserland

49

Zwitserland

59

35 43

Marokko

49

Australië

58

35 6 2

Verenigd Koninkrijk

48

43 5 4

Polen

56

36 5 3

Australië

48

40 8 3

Slowakije

64

India Verenigd Koninkrijk Tsjechische Rep.

Marokko Verenigde Staten China ZuidEuropa Centraal Europa WestEuropa ZuidoostAzië


24 2 23

51

39 13 1

47

46 10 7

37 68

25 4 3

65

27 4 4

64

29 5 2

64

61

28 4 5

30 5 4

België Verenigde Staten China Centraal Europa ZuidoostAzië ZuidEuropa WestEuropa


35 6 7

53

39 7 4 19 5 27

43 6 5

46 42

39

39 10

32

63

18 1 19 253 8

59

26 5 10

58

29 5 8

54

35 5 6

54

32 6 8


IV-5.

Wie is verantwoordelijk voor de klimaatverandering / opwarming van de aarde? De industrie wordt als de grote schuldige aangeduid, vooral door de 35-44jarigen, maar volgens 8 mensen op 10 zijn ook de individuen schuldig. De overheid wordt eveneens met de vinger gewezen, maar meer door de actieven dan door de gepensioneerden.

% "Ja"

93

De industrie, de ondernem ingen

35-44 jaar: 98%

92 93

Mannen

91

94

Vrouwen

93

82

De regering, de overheid

72 81

Mannen 73

84

Vrouwen 72

77

De individuen

79

Mannen

Lagere klasse: 70%

74 79

80

Vrouwen

80

Basis: “ALLEN”: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden "Mannen": n = 148 actieven, n = 149 gepensioneerden "Vrouwen": n = 152 actieven, n = 151 gepensioneerden V.57 Actieven en gepensioneerden: Wie is verantwoordelijk voor de klimaatverandering / opwarming van de aarde? Verscheidene antwoorden mogelijk

Boost

Industrie, bedrijven

95%

99%

Regering, overheid

87%

83%

Individuen

81%

80%



IV-5bis. Wie is verantwoordelijk voor de klimaatverandering / opwarming van de aarde? Internationale vergelijking Vergeleken met het gemiddelde van de studie geven de Belgen de schuld aan de industrie, de staat en het individu. Dit brengt de Belgische cijfers in lijn met die van West-Europa.

Industrie, bedrijven

De regering, de overheid

De individuen

% "Ja"

% "Ja" Slowakije

96 93

Marokko

Frankrijk

95 91

België

België

93 92

Duitsland

% "Ja" 86 91

Frankrijk

88 81

82 72

Hongarije

87 78

Frankrijk

80 70

België

77 79

92 88

Duitsland

77 72

Duitsland

76 69

Hongarije

91 86

Verenigd Koninkrijk

Tsjechische Rep.

88 89

Zwitserland

Zwitserland

88 88

75

Zwitserland

71 66

73 76

Australië

68 60

Hongarije

73 67

Verenigd Koninkrijk

65 55

72 64

Marokko

62 57

57

India

84 83

Australië

Verenigd Koninkrijk

83 77

India

69 66

Verenigde Staten

59 56

Australië

82 79

China

69 65

India

58 60

Verenigde Staten

80 75

Slowakije

Polen

77 69

China

76 74

92 91 91 89 88 84 87 85

Gemiddelde van de studie Actieven Gepensioneerden

56 46

65 61

China

55 49

64 65

Slowakije

52 50

46 40

Polen

63

ZuidEuropa WestEuropa Centraal Europa ZuidoostAzië

Tsjechische Rep.

Verenigde Staten Tsjechische Rep.

76

Marokko

66 57

87 85

ZuidEuropa WestEuropa ZuidoostAzië Centraal Europa

Polen 82 79 79 73 68 67

62 57


71 66

ZuidEuropa WestEuropa ZuidoostAzië Centraal Europa


38 25 81 80 78 74 78 71 58 50 72 65


IV-6.

Wie is in mijn land verantwoordelijk voor de klimaatverandering / opwarming van de aarde? Voor meer dan 6 Belgen op 10 vervuilt België evenveel als de andere landen. Slechts 1 actieve en 1 gepensioneerde op 10 vindt dat België meer verantwoordelijkheid draagt dan de andere landen. De actieve vrouwen menen vaker dan de actieve mannen dat België evenveel vervuilt. Volgens meer dan 6 Belgen op 10 draagt België evenveel bij als de andere landen om oplossingen te vinden, terwijl 16% meent dat het meer doet. De gepensioneerde vrouwen zijn meer van het Belgische engagement overtuigd dan de gepensioneerde mannen. %

11

Actieven

62

25

2

België is gedeeltelijk verantwoordelijk ... 8

63

26

3 Gepensioneerden

Mannen

Vrouwen

België draagt bij aan de oplossing van de problemen ...

16 9 7 7

63

2 3 4

26

16

61

16

64

22 23 11 9

1

18

72

Mannen

Vrouwen

32 26

51 62

19

4

12

9

18 11

57 63

20

65 64

13

3 3 4

15 Antwoord: "Meer dan de andere landen"

= significant verschil met de totale steekproef

Boost Basis: “ALLEN”: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden "Mannen": n = 148 actieven, n = 149 gepensioneerden "Vrouwen": n = 152 actieven, n = 151 gepensioneerden V.58 Actieven en gepensioneerden: In welke mate denkt u dat uw land gedeeltelijk verantwoordelijk is voor de klimaatverandering / opwarming van de aarde? V.59 Actieven en gepensioneerden: En in welke mate denkt u dat uw land een bijdrage levert om het probleem van de klimaatverandering / opwarming van de aarde op te lossen?

België is gedeeltelijk verantwoordelijk...

8%

13%

België draagt bij...

9%

20%

Meer dan het gemiddelde van de andere landen Evenveel als de andere landen Minder dan de andere landen Geen mening


IV-6bis. Wat is de verantwoordelijkheid van mijn land voor de klimaatverandering / opwarming van de aarde? Internationale vergelijking De Belgen vinden hun land iets minder verantwoordelijk dan de andere inwoners van West-Europa. En ze vinden dat hun land zich minder inzet voor de oplossing van het probleem. Dit kan verband houden met het feit dat de Belgen zich niet echt bewust zijn van de klimaatproblematiek. [Land] is gedeeltelijk verantwoordelijk

[Land] draagt bij aan de oplossing van de problemen

% "Meer dan de andere landen" Verenigde Staten

45 39 32

Duitsland

42 28 29

China

27

Australië

19 20 22

India Verenigd Koninkrijk

14 12

% "Meer dan de andere landen" 49


37 37 37 34 34 35

Zwitserland 26

China

37 18 16

India

Zwitserland

12 11

Frankrijk

België

11 8

België

Frankrijk

55

Duitsland

11

16 23 16 16 13 13

Australië

5

Polen

8 9

Tsjechische Rep.

7 3

Tsjechische Rep.

7 9

Hongarije

5 7

6 6

Slowakije

3 7

Hongarije Marokko Slowakije

3 5 2 3


Marokko Polen WestEuropa ZuidoostAzië ZuidEuropa Centraal Europa

19 18 13 12 9 7 6 7


16 15


4 4 2 8 22 22 15 16 7 6 4 6

17 18



IV-6ter.

Perceptie van de respondenten van de totale impact van hun land op de klimaatverandering / opwarming van de aarde Internationale vergelijking De Belgen menen dat hun land een positieve impact heeft op de klimaatproblematiek. Deze mening wordt in grotere mate gedeeld door de andere landen van West-Europa die actief zijn in het domein van het klimaat. Negatieve impact (%)

Positieve impact (%)

De bijdrage aan de problemen is groter dan de bijdrage aan hun oplossing

De bijdrage aan de oplossing van de problemen is groter dan de bijdrage aan de problemen 23 25

Verenigd Koninkrijk

23

Duitsland

7 22 24

Zwitserland 5

Frankrijk

18 5

België

8 1 4

Slowakije

1

Marokko

-1 0

Tsjechische Rep.

-6 -1

Hongarije

1 -2

China

8 -2

India

-6 -6

Polen

-1 -8

Verenigde Staten Australië

-5 -14 -6 9 10

West-Europa Zuid-Europa

-2 -1

Centraal Europa

-2 -1

Zuidoost-Azië

-4 -2

Gemiddelde van de studie Actieven Gepensioneerden

1 3

% “[land] draagt meer bij aan de oplossing van de problemen dan de andere landen” (V.59) - % “[land] gedeeltelijk meer verantwoordelijk dan de andere landen” (V.58)


IV-7.

In welk land zal het over 20 jaar het beste leven zijn? Bijna de helft van de actieven denkt dat het leven over 20 jaar in een ander land beter zal zijn dan in België. Bij de Franstaligen gaat het zelfs om een meerderheid. De "beste landen" liggen voornamelijk in Scandinavië. Bij de gepensioneerden denken minder dan 4 mensen op 10 dat het leven elders beter zal zijn. Volgens hen is het "beste" land Frankrijk.


Zw eden

Ander land

België 54%

Scandinavië

46%

Canada 45-54 jaar: 3%; Frankrijk 45 jaar en ouder: 2%, Heeft geen kinderen/kleinkinderen: 26%, Franstalige regio: 57% Noorw egen

Spanje

Gepensioneerden Franstalige regio: 53% België

3 8 5 8 5

1

Zweden

Zwitserland

(8)

(9)

4 5

2

Scandinavië

Scandinavië

(6)

(7)

4 3

3

Duitsland

Duitsland

(4)*

(4)*

10

Australië

3 3

Nieuw -Zeeland

2 2

Italië

2 2

Andere

Boost

4

3 3

36%


9

Zw itserland

Ander land

64%

in %

Ander land dan België

Actieven

23 18 28

Weet niet

44 Basis: n = 138 actieven, n = 107 gepensioneerden

Basis: n = 300 actieven, n = 300 gepensioneerden V.60 Actieven en gepensioneerden: In welk land zal het volgens u over 20 jaar het beste leven zijn?



IV-7bis. In welk land zal het over 20 jaar het beste leven zijn? Internationale vergelijking Binnen Europa bestaat bij de actieven een consensus dat men over 20 jaar in Scandinavië het best zal leven. De gepensioneerden lijken dat ook te denken, maar de keuze van de Belgische gepensioneerden onderscheidt hen van de rest.

Actieven

Gepensioneerden

1ste

2de

3de

1ste

2de

3de

Duitsland

Noorwegen

Spanje

Zweden*

Zweden

Zwitserland

Noorwegen

Australië

Nieuw-Zeeland

Verenigd Koninkrijk

Zweden

Nieuw-Zeeland

Canada

Verenigd Koninkrijk

België

Zweden

China Verenigde Staten

Canada

Scandinavië

Frankrijk

Noorwegen

Scandinavië

Australië

Brazilië

Zwitserland

Australië

Brazilië

Verenigde Staten

Canada

Australië

Zweden*

Australië

Zweden

Mexico

Frankrijk

Noorwegen

Zweden

Denemarken

Canada

Duitsland

Zweden

Hongarije

Zwitserland

Zweden

Duitsland

Zwitserland

Zweden

Noorwegen*

India

Australië

Indische Oceaan

Verenigde Staten

Australië

Verenigde Staten

Duitsland*

Marokko

Frankrijk

Canada

Verenigde Staten*

Frankrijk

Canada

Verenigde Staten

Polen

Zweden

Noorwegen

Nieuw-Zeeland

Zwitserland

Zweden

Duitsland*

Zwitserland

Australië

Nieuw-Zeeland*

Zwitserland

Noorwegen

Zweden

Australië

Nieuw-Zeeland

Spanje

Nieuw-Zeeland

Australië

Canada

Zwitserland

Finland

Zweden

Zweden

Finland

Zwitserland

Zweden

Nieuw-Zeeland

Noorwegen

Brazilië

Zweden

Scandinavië

Zwitserland

Zweden

Noorwegen

Zwitserland

Zweden

Duitsland

West-Europa

Zweden

Australië

Noorwegen

Nieuw-Zeeland

Zweden

Zwitserland

Zuid-Europa

Zweden

Zwitserland

Noorwegen

Zweden

Zwitserland

Duitsland

Australië

Verenigde Staten

Zwitserland*

Australië

Verenigde Staten

Zwitserland*

Australië

Zwitserland

Verenigde Staten*

Australië

Zwitserland

Verenigde Staten*

Tsjechische Republiek Verenigd Koninkrijk Slowakije Zwitserland Centraal-Europa

Zuidoost-Azië Gemiddelde van de studie



Conclusies


Conclusies (1/3)

Hoewel het pensioen het inkomen doet dalen, slagen de Belgen erin hun levensstandaard en levenskwaliteit op peil te houden 9

9

9

Voor 86% van de actieve en gepensioneerde Belgen komt de pensionering overeen met een inkomensdaling – nog meer dan in de andere landen van West-Europa. Slechts de helft van de Belgen meent dat het pensioeninkomen toereikend is of zal zijn (een verhouding die overeenkomt met het gemiddelde van de landen van West-Europa). Het gemiddelde pensioenbedrag is kleiner dan de gemiddelde uitgaven voor het huishouden. Toch slaagt 67% van de gepensioneerden en 70% van de actieven erin hun levensstandaard te behouden en hebben of verwachten meer dan 8 Belgen op 10 een levenskwaliteit die gelijk is of zelfs beter dan tijdens het actieve leven. Hiermee volgt België het gemiddelde van de landen van West-Europa. Hoewel de resultaten voor deze indicatoren geen significant verschil tussen actieven en gepensioneerden tonen, hebben de actieven een negatievere kijk op hun toekomstige pensioen dan de gepensioneerden. Zoals in de andere landen van West-Europa weten de Belgische gepensioneerden dat ze geluk hebben: zij zijn met pensioen gegaan in veel betere omstandigheden dan de generatie die hen voorafging en de generatie die hen volgt. De actieven zijn veel pessimistischer: minder dan de helft verwacht een beter leven tijdens het pensioen dan dat van hun ouders, en hun verwachtingen voor hun eigen kinderen zijn veeleer somber.

Net als de burgers van de andere Westerse landen weten de Belgen dat zij te maken zullen krijgen met de gevolgen van de vergrijzing van de bevolking voor de pensioenen. 9

9

De Belgen zijn zich bewust van de problemen van de Rijksdienst voor Pensioenen. Volgens driekwart van de actieven is een hervorming onvermijdelijk. Ze zou tot een verlenging van het aantal gewerkte jaren leiden en tot een vermindering van het bedrag van het wettelijke pensioen. Over het optrekken van de wettelijke pensioenleeftijd zijn de meningen verdeeld. Meer actieven zijn ertegen (42%) dan ervoor (25%). Toch zijn deze laatsten in België talrijker dan het West-Europese gemiddelde, en is hun aantal sinds 2006 toegenomen.

AXA pensioenbarometer – Golf 4 – Zwitserland– Januari 2008 - ‹nr.›

Conclusies (2/3)

9 9

9

De actieve Belgen zouden graag op hun 58ste met pensioen gaan, maar weten dat zij tot hun 62ste zouden moeten werken, terwijl de gepensioneerden gemiddeld op hun 60ste gestopt zijn. De onzekerheid over het bedrag van het pensioen (26% van de Belgische actieven kennen dat bedrag) doet 43% van de actieven een vergoede activiteit na het pensioen plannen, terwijl slechts 7% van de gepensioneerden een dergelijke activiteit uitoefent. Hoewel de Staat in de ogen van de Belgen als eerste verantwoordelijk is voor de pensioenen, moeten ook het individu en de werkgever eraan bijdragen.

Meer Belgen bereiden vandaag hun toekomstige pensioen voor 9 9

9

75% van de Belgische actieven bereidt zijn toekomstige pensioen al voor; op dit vlak staat België in de eerste rij van de West-Europese landen. De actieven worden daar vooral toe aangespoord door het fiscale stelsel voor het pensioensparen, de raad van professionals en mond-aan-mond reclame. We stellen vast dat België de pionier van de fiscale aanmoedigingsmaatregelen lijkt. Het is immers het enige land waar de fiscaliteit de belangrijkste stimulans is om aan pensioensparen te doen. Naast het wettelijke pensioen sparen de Belgen vooral voor hun pensioen in de vorm van spaarrekeningen, levensverzekeringen en pensioensparen.

De Belgen hebben een uiterst positief beeld van het pensioen. 9

9

9

De Belgen hebben een uiterst positief beeld van het pensioen, dat ze associëren met rust, tijd voor zichzelf, van het leven genieten, reizen. Anderzijds associëren sommige mensen het met de gezondheidsproblemen van de oude dag. De Belgische gepensioneerden reizen, houden zich bezig met hun kinderen en kleinkinderen, hebben hobby's, knutselen, tuinieren en doen aan sport; de grote meerderheid voelt zich gezond. Ten slotte zijn de Belgische gepensioneerden net als de actieven erg gelukkig: 93% zegt gelukkig te zijn en 35% noemt zich zelfs zeer gelukkig (tegenover het West-Europese gemiddelde van 29%). Hetzelfde geldt voor de actieven, van wie 96% gelukkig is. Voor meer dan de helft van de actieven en tweederde van de gepensioneerden zal België in de volgende twintig jaar een land blijven waar het goed leven is.


Conclusies (3/3)

De Belgen zijn zich bewust van de problemen van de klimaatverandering, maar tonen zich minder bezorgd dan het gemiddelde over de gevolgen voor hun eigen generatie. 9

9

9

Het probleem van de opwarming van de aarde is voor iedereen, ook voor de Belgen, een reden tot bezorgdheid. Maar de Belgen zijn niet "zeer bezorgd" (26% vs. 34% in de landen van West-Europa); ze denken minder dan het gemiddelde dat hun eigen generatie eronder zal lijden, maar maken zich wel ongerust over de weerslag op de toekomstige generaties. Volgens de meeste Belgen moet iedereen meewerken aan de strijd tegen de klimaatverandering. Ze zeggen dat ze bereid zijn om hun gewoonten te veranderen en, tot op zekere hoogte, meer te betalen voor ecologische producten. Ze menen dat hun land niet meer schuld draagt aan de klimaatverandering dan de andere landen en niet meer dan zijn deel doet om het probleem op te lossen.


Einde

AXA pensioenbarometer – Golf 4 – België– Januari 2008 - ‹nr.›

"AXA Pensioenbarometer"

Recommend Documents