GAUDEAMUS Verenigingsblad Maastrichts Mannenkoor Jaargang 70, nummer 2 - 2015
Watermolen 1 6229 PM Maastricht Tel. +31 43 382 44 11
[email protected]
DRUK
l
PRINT
l
MAIL
l
SIGN
www.impreso.nl
Wij staan klaar voor al uw zoals:
persoonlijke wensen
*
printwerk
*
visitekaartjes
*
offset
*
briefpapier
*
groot formaat printwerk tot A0
*
geboorte/huwelijk
*
roll-up banners
*
flyers/boekjes
*
eigen ontwerpen
*
verenigings drukwerk
Voor(zitter) woord
Binnenkort sluiten we het seizoen 2014-2015 af. Dit is het eerste volledige seizoen dat ik als lid meemaak. Het was een mooie periode die onverwacht snel is verlopen. Als er iets in je beleving snel is gegaan dan was het meestal ook goed, zo ook hier. De kwaliteit van onze optredens was prima, al moeten we dat tijdens het Dubbelconcert op 5 juli a.s. nog wel waarmaken. Met het nieuwe werk “Ständchen” geen eenvoudige opgave. Traditioneel hebben we bij het Kerstconcert een gastkoor. Bij het a.s. Dubbelconcert werken we samen met het koor van “St. Pieter Boven”. Zo’n samenwerking verruimt de mogelijkheden voor ons koor om ons te laten zien, en draagt daarmee bij aan onze toekomst. Over toekomst gesproken; in ons komende seizoen zullen we het 90-jarig bestaan vieren. En zoals in “Rosemarie” kunnen we ook van onszelf zeggen: “Alt, aber uns Herz ist noch immer nicht kalt.” Zo gaan we ons jubileumjaar in. Aan de concertreis wordt hard gewerkt. John Palmen.
2
AGENDA Zondag 5 Juli 2015: Concert Maastrichts Mannenkoor in de Cellenbroederskapel. Aanvang 14.30 Entreeprijs € 7,50
AFGELAST WEGENS HITTEGOLF
[email protected]
Zondag 15 november 2015: Caeciliafeest aanvang 16.00 uur. Zaterdag 12 december 2015: Kerstconcert, Zusters onder de Bogen. Zaterdag 19 december 2015: Kerstconcert Nandrin.
Afmelden repetitie
Afmeldingen dienen te gebeuren liefst op maandag tussen 17.00 en 18.30 uur Bij Hans Smits, telefoon: 043 - 363 38 49 of 06 - 136 315 81 Maastrichts Mannenkoor
Dagelijks bestuur
- Opgericht op 15 december 1926 - Koninklijk goedgekeurd - Begiftigd met de Erepenning van Verdienste van H.M. de Koningin - Lid van het Koninklijk Nederlands Zangersverbond
Voorzitter: J. Palmen T 043-3437991
Repetitielokaal CellebroedersKapel Cellebroedersstraat 4 (poort naast Brusselsestraat 58) 6211 PG Maastricht Repetitie iedere maandagavond van 19.45 tot 22.15 uur Redactie Willem Janssen
[email protected]
Penningmeester: J. Schrijnemaekers T 043-3479971 Redactie Secretariaat Secretaris: R. Thain T 043-3613545 de Beente 76B, 6229 AV Maastricht Dirigent: J. Lambrechts Advertenties T 06-15220129 Bankrelaties ABN-AMRO NL13ABNA 0439629837 Het verenigingsblad Gaudeamus verschijnt 4x per jaar
3
Afgelast wegens hittegolf
PROFICIAT PROFICIAT JULI 11. J. Ramaekers 18. J. Debats 26. H. Smits 27. W. Meijs AUGUSTUS 3. H.v.d. Ven 8. J. Baan 21. J. Lahaye 31. E. Hosselet SEPTEMBER 8. B. Loontjens 8. J. Palmen 10. J. Schrijnemaekers 11. F. Biesheuvel
4
ZEUK D’N WÄÖRD... 2
1 3
4
5
6 7
8 9
11
10 12
13 14 15 16 Horizontaal 5. Waardoor adem je tijdens het zingen? 6. Hoeveel tonen heeft een octaaf? 7. Zacht zingen 8. Zingen is... 9. Woord uit het clublied 10. Laatste concertreis 13. Componist van gezongen mis 14. Hoeveel stemmen kent het koor? 15. Kerkinstrument 16. Eerste voorzitter van MMkoor
17
18
Verticaal 1. Patroonheilige van de muziek 2. Jeneverfeest te... 3. Lage mannenstem 4. Muziekstandaard 6. Geboorteplaats van Jean Lambrechts 10. Het MMkoor is begonnen als... 11. ...Onder de bogen 12. Hard zingen 17. Waar werd Flanders Fields gezongen in 2006? 18. Vereniging van koren
De grijze vakjes vormen in leesrichting een woord: Oplossing in de volgende Gaudeamus
Lid Maastrichts Mannenkoor Ridder
5
Op donderdag 23 mei werd tijdens de repetitie het koor verrast met een bezoek van onze burgemeester om ons lid peter kostons de ridderorde te overhandigen voor zijn vijftigjarig lidmaatschap en de vele andere verdiensten voor ons koor en de tuindersvereniging bosscherveld. Onze voorzitter john palmen spreekt de burgemeester toe namens ons koor en reikt een boeket bloemen uit aan peter en zijn vrouw. Wij wensen peter nog vele mooie jaren toe bij ons
6
Van de Muziekcie.
Deze late uitgave van onze Gaudeamus hadden we gepland om verslag te doen van ons dubbel concert met het Gemengd kerkelijk zangkoor Sint Cecilia Sint Pieter op de Berg, Maastricht. Het bestuur heeft een wijs besluit genomen om dit vanwege de hoge temperatuur niet door te laten gaan. Ik denk dat we het in onze polyester kostuums hadden afgezien en dat daarbij de risico’s voor de gezondheid te hoog waren. Hierbij willen wij het koor toch nog even nader belichten. Gemengd kerkelijk zangkoor Sint Cecilia Sint Pieter op de Berg, Maastricht. Het koor van Sint Pieter op de Berg staat sinds 1996 onder directie van Axel Jansen en wordt sinds 1995 aan het orgel begeleid door Jos Friedrich. Het aantal zingende leden bedraagt momenteel 34 vrouwen en mannen, te weten 10 sopranen, 11 alten, 9 bassen en 4 tenoren. Het koor zingt elke zondag een meerstemmige H. Mis in de kerk van St. Pieter op de Berg. Tevens draagt het koor op aanvraag zorg voor de muzikale opluistering van
huwelijks-en begrafenis diensten, zowel binnen als buiten de parochie St. Pieter. Enkele keren per jaar wordt ook een mis gezongen in een kerk in het buitenland (Duitsland en België). Zo vormden een pontificale hoogmis in de Dom van Aken in 2008 en de deelname aan de Heiligdomsvaart in Maastricht in 2011 enkele hoogtepunten van de afgelopen jaren. Het repertoire van het koor bestaat uit 20 missen en meer dan 150 koralen, motetten en andere religieuze muziek. Het koor van Sint Pieter op de Berg heeft 2 Cd’s opgenomen. Het repertoire voor dit concert zou bestaat uit religieuze muziek uit verschillende epoche, die zowel de dramatische en ook de juichende stemming in de liturgie weergeeft, verder zouden zij zingen in vier verschillende talen, een teken van de internationale verspreiding van het geloof. Dat dit dubbel concert gaat plaatsvinden is een ding dat zeker is, we hebben niet voor niets aan het repertoire gewerkt. Wanneer is nog de vraag. Mogelijk in de herfst of anders richting voorjaar 2016. Alle inspanningen zijn dus niet voor niets geweest. Betreffende de aankondigingen van het concert hebben wij er een aantal kunnen annuleren, een aantal zijn er geplaatst, ik hoop niet dat er veel mensen voor de gesloten deur van de Cellebroederskapel hebben staan te wachten. Tot slot wil ik iedereen bedanken die heeft meegewerkt aan de voorbereiding voor dit concert. In het bijzonder Christianne Steegmans voor haar bijdrage tijdens onze repetities om ons op voortreffelijke wijze te begeleiden op piano , en natuurlijk Jeu Debats die het “Ständchen” onderhand niet meer kan horen omdat hij dit zo vaak tijdens onze repetities heeft moeten inzetten.
7
8
Wat staat er verder nog aan dit jaar. Natuurlijk ons kerstconcert op zaterdag 12 december in de kapel bij de Zusters onder de Bogen. Wij verheugen ons erop het Vocaal Ensemble Luccicante uit Vaesrade als gast koor te ontvangen. Vocaal Ensemble Luccicante. In 2003 is Ankie Janssen gestart met het samenstellen van een vocaal ensemble. Deze groep, voorheen genaamd Voicemail, is uitgegroeid tot het huidige Vocaal Ensemble Luccicante. Vocaal Ensemble Luccicante is een gemengd koor en bestaat uit een vaste groep zangers met incidenteel een gastzanger. In de afgelopen jaren is hard gewerkt aan technische zaken zoals houding, ademhaling, support, articulatie, als ook samenklank en het genereren van een mooie koorklank. Doel is op een zo natuurlijk mogelijke manier te zingen, waarbij techniek en een mooie koorklank samenkomen, en gezamenlijk te werken aan een breed repertoire. Het repertoire bestaat onder andere uit koormuziek uit verschillende periodes: van werken uit de Renaissance tot hedendaagse muziek, alsmede bewerkingen van pop- en filmmuziek en een zeer uitgebreid advent- en kerstrepertoire. Vocaal Ensemble Luccicante verzorgt met regelmaat concerten: huisconcerten, bij vieringen in verschillende kerken, in advent- en kersttijd. In het najaar van 2013 heeft Vocaal Ensemble Luccicante meegewerkt aan een Renaissanceproject in het kader van een Seminarium op initiatief van Annie Jansen van Stichting Koorzang Maastricht. In de volgende Gaudeamus willen wij nog wat meer vertellen over dit koor. Verder hebben wij natuurlijk nog op zaterdag 19 december 2015 ons gast optreden bij “Elan Vocal”, het kerstconcert te Nandrin. Ik hoop niet dat we dit ook, weet u nog ons concert in Esneux bij L’ essenelle, wegens weersomstandigheden moeten annuleren. Twee maal in één jaar zou een beetje teveel van het goede zijn. Betreffende ons repertoire voor het kerstconcert kan ik nog niets mededelen, direct na het bouwverlof gaan wij hier aan werken. Zeker is dat er herhalingen van verleden jaren in worden opgenomen en we zullen met Luccicante bekijken wat we samen kunnen uitvoeren. Verder is er door het bestuur contact geweest met een gemend koor uit Erps Kwerps (ja, u leest het goed). Hierbij is gesproken over een uitwisseling voor de kerstconcerten in 2016 en een mogelijke samenwerking voor een concertreis in 2018. Over de concertreis in 2016 is nog niets mede te delen, wij hopen hier na het bouwverlof iets meer over te kunnen vertellen. Rest mij niet meer dan u allen een mooie zomer toe te wensen en wij hopen u allen weer in goede gezondheid te mogen begroeten, Van de muziekcie, Hans
De geneeskracht van zingen Allerlei ziekten kunnen worden genezen door te zingen. De zangkunst is gezond voor het lichaam en goed voor het psychisch welzijn van de mens. Daarnaast is het het sociale aspect; zingen in een koor leidt tot nieuwe sociale contacten. Behalve de training van de longen en de ademhaling hebben zangers en zangeressen minder stress en staan ze positiever in het leven.
Ziekte van Parkinson
Uit een onderzoek van de universiteit van Kansas blijkt dat mensen die lijden aan de ziekte van Parkinson baat hebben bij zingen. Deze ziekte kenmerkt zich door spraak- en stemproblemen. Door te zingen kan de pariënt zich helderder uitdrukken. De verstaanbaarheid en stemkracht namen toe als er 12 tot 14 zangsessies werden gedaan.
Beroerte en afasie
Een beroerte is een tijdelijk uitval van de hersenfuncties door zuurstofgebrek. Hierdoor kun je permanente schade oplopen, of schade die zich langzaam kan herstellen. Soms komt er afasie voor onder mensen die een beroerte kregen. Afasie kenmerkt zich door het niet goed kunnen vormen van zinnen. Als een beroerte-patiënt de Melodische Intonatie Therapie (MIT) kreeg toegepast dan kan hij betere zinnen maken en meer begrijpen. In feite worden zinnen gezongen in plaats van uitgesproken; dat leidt tot een minder voorkomen van het zeggen van de verkeerde woorden of ńiet op een woord kunnen komen´. De universiteit van Harvard heeft gemeten hoe beroerte-patiënten zich ontwikkelden door MIT aan de hand van het benoemen van plaatje
COPD
COPD is een verzamelterm voor verschillende longziekten. Mensen met COPD kunnen veel hebben aan zingen. Wekelijkse zanglessen verbeteren de longfunctie en de kwaliteit van het leven. In een onderzoek onder 43 personen bleek daarnaast dat patiënten minder last hadden van angststoornissen.
Hoge bloeddruk
Er is nog geen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het effect van zingen op de bloeddruk. Toch hebben artsen eens beschreven hoe een 76-jarige vrouw, die zo´n hoge bloeddruk was dat de operatie op het punt stond uit te worden gesteld, begon met zingen van religieuze liederen. Binnen zeer korte tijd daalde haar bloeddruk aanzienlijk terwijl allerlei farmacologische middelen geen succes hadden gehad om de bloeddruk te doen dalen. Pijnbestrijding Muziek verandert de pijnbeleving. In een onderzoek bij mensen met chronische pijn bleek dat zingen de pijn bestrijdt. Patiënten moesten een half uur zingen in groepsverband. Men vergeleek de groep zangers met een groep mensen die aan sport deden en een groep die naar muziek luisterde. Zowel sport, naar muziek luisteren als
9
10
zingen hebben positieve effecten op de pijnbestrijding maar zingen heeft het beste resultaat.
Snurken
Zangers, of ze nu professioneel bezig zijn of niet, hebben procentueel gezien minder last van snurken dan anderen. Onderzoekers concluderen dat zangbeoefening een rol kan spelen bij de behandeling van het snurken. Overigens hebben zangers vaak een steviger lichaamsbouw en betere ontwikkelde keel-, neus- en mondholtes waardoor ze beter kunnen zingen. Weston Price concludeerde dat als ouders minder goed voedsel eten zoals witmeelproducten en suikerwaar, hun kinderen minder goede lichaamsbouw krijgen en onder andere minder goede zangers worden. Waarschijnlijk is het zo dat mensen die qua lichaamsbouw beter kunnen zingen ook minder snel snurken. Daardoor kan tegen snurken geen zangtherapie toegepast worden.
Stotteren
Stotteraars die zingen stotteren niet. Dat komt doordat je anders adem haalt wanneer je zingt; je zingt dan vanuit de buik. De oorzaak van stotteren is gelegen in ongecontroleerde bewegingen of ´flapperen´ van het middenrif. Dat zorgt ervoor dat je bij een woord blijft haken. Hoe het komt dat het middenrif van stotteraars niet goed werkt is moelijk te zeggen. Vaak is een kind van de ene dag op de andere begonnen te stotteren, na een emotioneel belangrijke gebeurtenis. Er bestaan zangtherapieën die het stotteren moeten genezen maar ze werken niet 100%. Als stotteraars zonder te zingen praten, haperen ze soms toch nog. Dat komt omdat je onbewust adem haalt en iets wat je onbewust doet kun je niet makkelijk veranderen. Door het zingen kunnen stotteraars hun middenrif trainen waardoor het minder gaat flapperen en het stotteren een stuk minder wordt of helemaal verdwijnt.
Fritz Jöde 1887- 1970 / Rosemarie Jöde was de zoon van een schoenmaker. Na zijn afstuderen werkte Jöde eerst als leraar op een basisschool in Hamburg en studeerde in 1916 bij de jeugdbeweging. Eerst was hij een autodidact muzikant. Door zijn prestaties, op het gebied van de volksmuziek , werd hij toegelaten tot de school verpleegkundige service voor een musicologische studie. In de jaren 1920 en 1921 studeerde Jöde in Leipzig, vooral bij Hermann Abert. Vervolgens was hij, in 1923, docent aan de Rijksacademie voor Kerk en School Music in Berlijn. Hij richtte er de eerste staatsmuziekschool op, in datzelfde jaar. In 1926 initieerde Jöde ook wel het ‘Open Sing ‘uur. Vanaf 1930 gaf men hem de leiding aan het ministerie van Economie en muzikale cultuur voor jongeren aan de Academie, waarvan hij nog steeds verbonden was. Na de “machtsgreep” door de nazi’s in 1933, was hij met verlof “tot nader order”. Voor dit verlof, een product van Pfitzner biograaf Walter Abendroth in Berliner Lokal-Anzeiger , in het Journal of Music en de Universele Musikzeitung , kan een rol hebben gespeeld. Vervolgens was er een “verklaring tegen de Jöde” in de laatste twee kranten die werd ondertekend door onder andere Hans Pfitzner, Paul Pretzsch, Heinz Pringsheim en Paul Schwer. Als gevolg van de tuchtprocedure in oktober 1936, was hij ontheven, met ingang van 26 februari 1937, van alle kantoren; ook een aantal van zijn geschriften werden verboden. In 1937 was hij hoofd van het Jeugd Orkest van München, echter, en in 1938 hoofd van de lokale HJ-game menigte. Van 1939-1945 werkte hij als docent aan het Mozarteum in Salzburg. Op 1 januari 1940 trad hij in de NSDAP. Van 1940-1944 was hij redacteur van het Journal of Music voor de NSDAP. Jöde, die sinds 1941 woonde in Bad Reichenhall, was na het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945, hoofd van een plaatselijke evangelische kerk koor. Van 1947-1952 was hij directeur van het Bureau van Jeugd en School Music in Hamburg. Van 1951-1953 leidde hij, ook in Hamburg, de professionele muziek opleiding aan de Music Academy. Hij ging toen naar Trossingen aan het Internationaal Instituut voor de jeugd en volksmuziek. Op de leeftijd van 83 jaar, overleed Fritz Jöde op 19 oktober 1970 in Hamburg. Hij werd begraven op het kerkhof Nienstedtener. Jödes pedagogische principes groeide uit van de Youth Music Movement. Zijn doel was: maak “Een Zingende Jeugd” en “Een groep zingende mensen.” De (school) kinderen moeten worden verzorgd buiten de school. Open zanglessen op markten en pleinen van de grote steden moet-gemeenschap vormen te bestrijden, zowel pop en jazz, als een protest tegen de “bourgeois Kunstheuchelei” in de opera en concertzalen. Jödes belangrijkste principe was: “Zelfs de muziek is beter dan het luisteren naar muziek.” Het ging dus om een activering van de jeugd op de verdiensten.
11
Reizen van het Maastrichts Mannenkoor Aken 1953, 1962, 1966 Barcelona 1961, 1995 Berlijn 1964, 1967 Boedapest 1970 Brussel 1946 Davos 1982 Debrecen (H) 1970 Esbjerg 1973 Essen 1936 Fano 1973 Florence 1963 Freistadt 1958 Gdansk (P) 1992 Genève 1989 Hamburg 1954, 1973 Harderslev 1954 Helsingborg 1954 Karlsbad 1966 Keulen 1953 Kopenhagen 1954 Luik 1930, 1939, 1946, 1980, 1985 Lüdenscheid Rhaderformwald 1986 Luzern 1957 Malmö 1954 Mariënbad 1966 Mechelen (B) 1972 Moresnet 1970,1971 Neckarsulm 1958, 1963, 1980 Nordenham 1973 Parijs 1989 Poznan 1978 Praag 1966, 1999 Regensburg 1985 Reims 1989 Rome 1963 Starogard GD (P) 1992 Stuttgard 1957, 1966 Tongeren 1988 Vaticaanstad 1963 Velbert 1976 Wenen 1958, 1985 Worms 1957 Wuppertal 1965 Zürich 1982 Salzburg 2003 West-Vlaanderen 2006 Trier 2008 Westende,Roeselaere 2010
Koblenz
2013
12
