ASN Beleggingsfondsen Jaarverslag 2009
1
Een bank met een missie
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
ASN Beleggingsfondsen 2009 Inhoud
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
4
VERSLAG VAN DE DIRECTIE
7
1
De ASN Beleggingsfondsen in 2009
8
1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6
Fondsontwikkelingen en kerncijfers Vergaderingen van aandeelhouders en participanten ASN Venture Capital Fonds Ontwikkelingen in wet- en regelgeving Administratieve organisatie en interne controle Beheerkosten
8 12 12 12 12 13
2
Duurzaam beleggingsbeleid
14
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Ontwikkelingen duurzaamheidsbeleid Duurzaamheidsonderzoek en wijzigingen beleggingsuniversum Dialoog Stemmen Beleid voor derivaten
15 17 22 23 23
3
Beleggingsbeleid en -resultaten
24
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
Terugblik op 2009 en vooruitzichten voor 2010 ASN Aandelenfonds ASN Obligatiefonds ASN Mixfonds ASN Milieu & Waterfonds ASN Small & Midcap Fonds
25 28 30 31 32 34
JAARREKENING 4
Jaarrekening ASN Beleggingsfondsen N.V.
37
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5. 4.6 4.7
Balans Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Toelichting op de jaarcijfers Toelichting op de balans Toelichting op de winst- en verliesrekening Overige gegevens Accountantsverklaring
38 39 40 41 45 47 48 50
5
Jaarcijfers ASN-beursfondsen
51
5.1 5.2 5.3 5.4 5.5
ASN Aandelenfonds ASN Obligatiefonds ASN Mixfonds ASN Milieu & Waterfonds ASN Small & Midcapfonds
52 59 66 73 80
6
Jaarrekeningen ASN Beleggingspools
87
6.1 6.2 6.3 6.4 6.5
ASN Aandelenpool ASN Obligatiepool ASN Mixpool ASN Milieupool ASN Small & Midcappool
88 105 115 122 133
Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Bijlage 6
Voorbeelden van duurzame selectie De bijzondere beleggingscriteria Structuur en overige informatie Corporate Governance Personalia en adresgegevens Begrippen
145 152 156 159 161 163
Belangrijke data Jaarvergadering te Amsterdam Ex-dividend Betaalbaarstelling dividend
2
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
vrijdag 16 april 2010 dinsdag 20 april 2010 maandag 26 april 2010
Een bank met een missie De ASN Bank N.V. heeft zich als onderneming een opdracht gesteld. Inzet van die opdracht is een betere wereld. Dat vraagt volgens de ASN Bank om een samenleving waarin duurzaamheid voorop staat.
Deze bedrijfsfilosofie van de ASN Bank is verwoord in een mission statement, dat luidt als volgt: ‘De ASN Bank is een onderneming die de duurzaamheid van de samenleving wil bevorderen en zich in haar economisch handelen daardoor laat leiden. Het bevorderen van de duurzaamheid van de samenleving wordt gezien als het meewerken aan veranderingen die bedoeld zijn om een einde te maken aan processen waarvan de nadelige gevolgen worden verschoven naar de toekomst, of worden afgewenteld op het milieu, de natuur of arme bevolkingsgroepen.
Het economisch handelen duidt op de erkenning van de noodzaak om op lange termijn een rendement te maken dat het gezonde voortbestaan van de ASN Bank waarborgt en op de erkenning van de noodzaak om de aan de ASN Bank toevertrouwde middelen te beheren op een wijze die recht doet aan de verwachtingen van cliënten te dien aanzien.’
3
4
Verslag van de Raad van Commissarissen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ASN Beleggingsfondsen N.V. Hierbij bieden wij u de door de directie opgemaakte jaarrekening van de vennootschap over het boekjaar 2009 aan, alsmede het verslag van de directie.
Good Governance ASN Beleggingsfondsen N.V. is een beursgenoteerde onderneming welke niet verplicht is de in de wet verankerde corporate governance-code (Code) toe te passen. Directie en commissarissen achten de aan de Code ten grondslag liggende uitgangspunten voor goede verantwoording en transparantie echter van grote betekenis en passen de in de Code vastgelegde principes en best practice-bepalingen daarom, zoveel mogelijk, vrijwillig toe. De onderdelen van de Code waarop wij afwijken worden hieronder nader toegelicht. ASN Beleggingsfondsen N.V. is ten nauwste verbonden met ASN Bank N.V. Om deze band te verzekeren heeft het bestuur bij de oprichting van de vennootschap een prioriteitsaandeel ingesteld. Dit prioriteitsaandeel wordt gehouden door de ASN Bank, welke daarmee de bevoegdheid heeft het bijzondere karakter van ASN Beleggingsfondsen te beschermen tegen een eventuele ongewenste invloed door derden. In de Code is het principe opgenomen dat uit de raad van commissarissen drie kerncommissies dienen te worden ingesteld, namelijk een auditcommissie, een remuneratiecommissie en een selectie- en benoemingscommissie. De taak van deze commissies is de besluitvorming in de raad over deze specifieke onderwerpen voor te bereiden. Gezien de inbedding van de administratie- en controlesystemen van ASN Beleggingsfondsen binnen de ASN Bank en SNS Reaal Groep, acht de raad de instelling van een auditcommissie niet noodzakelijk. De directie van ASN Beleggingsfondsen N.V. wordt gevoerd door ASN Beleggingsinstellingen B.V. ASN Beleggingsfondsen heeft zelf geen personeel in dienst, maar heeft de uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed op basis van overeenkomsten, zogenaamde service level agreements. De benoeming en de arbeidsvoorwaarden van de directieleden van
ASN Beleggingsinstellingen B.V. worden vastgesteld door de raad van commissarissen van de ASN Bank. Doordat de raad van commissarissen van ASN Beleggingsfondsen N.V. hiermee dus geen bemoeienis heeft en hiervoor geen verantwoordelijkheid draagt, is de instelling van commissies voor deze onderwerpen niet zinvol. ASN Beleggingsinstellingen N.V. neemt binnen de sector een uitzonderingspositie in door de Code, waar mogelijk, toe te passen. In de afgelopen jaren golden geen specifieke, op deze sector zelf toegesneden regels voor zorgvuldig bestuur. De maatschappelijke behoefte aan transparantie over de producten, maar ook over de werkwijze van de fondsen heeft ertoe geleid dat er in 2008 principes voor zorgvuldig bestuur werden geformuleerd. Het spreekt voor zich dat ook ASN Beleggingsfondsen N.V. heeft besloten deze ‘Principles of Fund Governance’, opgesteld door de Dutch Fund Association (DUFAS), te aanvaarden. De in de Principles neergelegde eisen gaan op sommige onderdelen minder ver dan de Code, bijvoorbeeld op diverse aspecten van de raad van commissarissen. Zo wordt een onafhankelijke raad van commissarissen, zoals bij de ASN Bank gewoon is, in de Principles wel aanbevolen maar niet voorgeschreven. Het voor onze raad geldende reglement is gebaseerd op de Code. Het reglement is op de website van de ASN Bank voor iedereen in te zien. Wij zullen in de komende tijd bezien of de tekst van dit reglement met het oog op de Principles wellicht dient te worden aangepast. Het spreekt voor zich dat een eventuele tekstherziening geen beperking van de onszelf opgelegde voorwaarden met zich mee zal brengen. In de algemene vergadering van aandeelhouders van april 2009 werden mevrouw Hijmans van den Bergh en mevrouw Lückerath tot lid van de raad benoemd. Zij hebben een introductieprogramma gevolgd.
Gevoerd toezicht De raad van commissarissen heeft in het afgelopen jaar drie maal vergaderd, vrijwel steeds in volledige samenstelling. De voorzitter en de vice-voorzitter hadden daarnaast regelmatig overleg met de directie, onder andere ter voorbereiding van de vergaderingen. Onderwerpen van discussie in de raad vormden onder andere het beleidsplan van de
5
vennootschap, het jaarplan en het beleggingsbeleid. In dit overleg heeft de raad zich kunnen aansluiten bij de visie van de directie. Op basis van de periodieke rapportages volgde de raad nauwkeurig de commerciële activiteiten en de financiële resultaten. Een vast punt in het jaar is een gesprek met de vermogensbeheerders waarbij de beleggingsresultaten over het afgelopen jaar worden geëvalueerd en het te voeren beleggingsbeleid voor het lopende jaar wordt toegelicht. Specifieke aandachtspunten voor de raad zijn voorts de uitvoering van het selectiebeleid en het door de directie gevoerde risicobeleid.
6
De financiële crisis en de daarop volgende sterke daling van de economische bedrijvigheid hebben in 2008 en begin 2009 tot ongekend grote beursverliezen geleid. Vanaf het tweede kwartaal van het verslagjaar lieten de beurzen een spectaculair herstel zien. Daarvan hebben ook de ASN-fondsen uiteraard geprofiteerd. Een nadere toelichting vindt u elders in het verslag. Alles bijeen konden wij concluderen dat de negatieve gevolgen van de crisis voor onze aandeelhouders vooralsnog beperkt zijn gebleven. De onzekerheid voor de middellange termijn blijft echter nog altijd groot. Met de externe accountant werd aan de hand van een door deze uitgebracht rapport gesproken over de resultaten van de door hem uitgevoerde controle en over het interne beheersing- en risicomanagement. Eenmaal werd buiten aanwezigheid van de directie over het functioneren van de raad en over de samenwerking met de directie vergaderd. Wij hebben met genoegen geconcludeerd dat die samenwerking wordt gekenmerkt door vertrouwen en dat er steeds sprake is van een goede, open communicatie. Voorts werd aandacht geschonken aan het reglement en het profiel en de samenstelling en competentie van de raad. Een overzicht van de persoonlijke gegevens van de commissarissen is opgenomen op pagina 161 van dit verslag.
Voorstel dividenduitkering De raad volgt het voorstel van de directie om per aandeel als dividend aan de aandeelhouders uit te keren voor het: ASN Aandelenfonds ASN Obligatiefonds ASN Mixfonds ASN Milieu- en Waterfonds ASN Small& Midcap Fonds
€ 0,70 € 0,60 € 2,25 € 0,00 € 0,25
Het dividend is gelijk aan de door de respectieve fondsen ontvangen dividenden en rente, na aftrek van kosten.
Vaststellen jaarrekening De raad adviseert u, met inachtneming van het hiertoe in de statuten van de vennootschap bepaalde, de jaarstukken ongewijzigd vast te stellen en de directie decharge te verlenen voor het door haar gevoerde bestuur en de commissarissen voor het door hen gehouden toezicht over het afgelopen jaar. Wij danken de directie voor de plezierige samenwerking en de open wijze waarop zij de raad steeds tegemoet treedt en de medewerkers van de ASN Bank voor de wijze waarop zij hun werkzaamheden voor de vennootschap hebben verricht. Den Haag, 26 maart 2010 De Raad van Commissarissen
Goedkeurende accountantsverklaring Bij de jaarrekening heeft KPMG Accountants N.V. een goedkeurende verklaring afgegeven.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
7
1 Verslag van de directie
1 De ASN Beleggingsfondsen in 2009 1.1 Fondsontwikkelingen en kerncijfers 2009 was voor de ASN Beleggingsfondsen een goed jaar. De waarde van alle fondsen steeg, van sommige fondsen zelfs flink. Bovendien stroomde er veel nieuw geld in onze fondsen. Koploper hierbij was het ASN Obligatiefonds met ruim € 26 miljoen aan nieuw vermogen. Daardoor passeerde ook dit fonds de grens van € 100 miljoen belegd vermogen.
8
Enkele fondsen werden in 2009 weer met prijzen onderscheiden, ondanks de concurrentie van reguliere fondsen. Dat ontkrachtte opnieuw het idee dat duurzaam beleggen zou leiden tot lagere resultaten dan regulier beleggen. Bovendien bevestigen deze prijzen het succes van onze fondsen en de manier waarop wij de beleggingen sturen. Het ASN Milieu & Waterfonds kreeg voor het derde jaar op rij de Groene Stier, ofwel de Gouden Stier voor het beste duurzame product. Het won tevens de Lipper Fund Award in de categorie Global Small and Midcap. Het ASN Obligatiefonds ontving een Morningstar Award.
De kwaliteit van de ASN Beleggingsfondsen wordt bevestigd door de sterren die zij krijgen van het gerenommeerde researchhuis Morningstar. Alle vijf fondsen hebben nu een rating van Morningstar. Het ASN Small & Midcap Fonds, dat in mei 2009 drie jaar bestond, heeft een eerste rating van drie sterren gekregen. Dat is een mooie start voor een fonds dat in uiterst moeilijke jaren naar de beurs is gebracht. Het ASN Obligatiefonds heeft helaas na het zeer succesvolle jaar 2008 twee van zijn vijf sterren moeten inleveren. Het ASN Aandelenfonds en ASN Mixfonds behielden hun vier sterren en het ASN Milieu & Waterfonds beschikt nog altijd over de hoogste rating van vijf sterren. De totale instroom in de ASN Beleggingsfondsen bedroeg in 2009 € 54,5 miljoen. De totale waardestijging was € 110 miljoen. Daardoor nam het totale vermogen van de fondsen met ruim € 164 miljoen toe. Deze combinatie – groei door instroom en waardestijging – geeft ons vertrouwen voor het komende jaar. Wij verwachten dat duurzaam beleggen ook in 2010 volop in de belangstelling blijft en dat fondsbeheerders steeds meer duurzaamheidscriteria als leidraad van hun beleid zullen opnemen. Wij blijven dan ook het volste vertrouwen houden in de mogelijkheden die een duurzame beleggingskoers biedt.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Kerncijfers ASN Aandelenfonds Jaar
2009 2008 2007 2006 2005
Fondsvermogen (x € 1.000) 270.068 205.952 314.992 322.662 280.895
Rendement* inclusief herbelegging 27,1% -35,7% -0,8% 12,6% 18,3%
Uitbetaald dividend (€) 1,20 1,75 0,80 0,60 0,45
Aantal uitstaande aandelen 5.358.500 4.950.899 4.775.740 4.803.576 4.653.350
Intrinsieke waarde per aandeel (€) 50,40 41,60 65,96 67,17 60,36
Koers ultimo jaar (€) 50,61 40,98 65,92 67,25 60,30
Aantal uitstaande aandelen 3.739.459 2.766.340 2.966.649 2.643.784 2.631.570
Intrinsieke waarde per aandeel (€) 27,53 27,80 26,15 26,92 28,15
Koers ultimo jaar (€) 27,53 27,80 26,12 26,95 28,15
Aantal uitstaande aandelen 2.169.719 2.266.104 2.377.128 2.495.091 2.460.142
Intrinsieke waarde per aandeel (€) 60,42 55,99 66,03 66,66 65,48
Koers ultimo jaar (€) 60,54 55,51 66,01 66,75 65,45
*) Rendementen zijn gebaseerd op de beurskoers.
ASN Obligatiefonds 9 Jaar
2009 2008 2007 2006 2005
Fondsvermogen (x € 1.000) 102.946 76.892 77.578 71.163 74.079
Rendement* inclusief herbelegging 2,9% 9,5% 0,7% -1,2% 4,0%
Uitbetaald dividend (€) 1,05 0,75 1,00 0,84 0,96
*) Rendementen zijn gebaseerd op de beurskoers.
ASN Mixfonds Jaar
2009 2008 2007 2006 2005
Fondsvermogen (x € 1.000) 131.102 126.870 156.950 166.316 161.101
Rendement* inclusief herbelegging 13,8% -13,3% 0,2% 5,1% 11,2%
Uitbetaald dividend (€) 2,35 1,85 0,90 2,00 2,00
*) Rendementen zijn gebaseerd op de beurskoers
ASN Milieu & Waterfonds Jaar
2009 2008 2007 2006 2005
Fondsvermogen (x € 1.000) 177.052 121.406 193.566 112.015 35.721
Rendement* inclusief herbelegging 37,0% -37,8% 3,2% 28,8% 27,3%
Uitbetaald dividend (€) -
Aantal uitstaande aandelen 11.761.928 10.774.598 10.930.242 6.553.206 2.672.031
Intrinsieke waarde per aandeel (€) 15,05 11,27 17,71 17,09 13,37
Koers ultimo jaar (€) 15,13 11,04 17,75 17,20 13,35
Aantal uitstaande aandelen 1.787.277 1.538.102 1.710.636 1.043.987
Intrinsieke waarde per aandeel (€) 19,52 13,95 27,27 27,34
Koers ultimo jaar (€) 19,52 13,93 27,31 27,40
*) Rendementen zijn gebaseerd op de beurskoers.
ASN Small & Midcap Fonds 10
Jaar
2009 2008 2007 2006
Fondsvermogen (x € 1.000) 34.887 21.463 46.651 28.543
Rendement* inclusief herbelegging 47,2% -48,6% -0,3% 9,6%
Uitbetaald dividend (€) 0,70 0,15 -
*) Rendementen zijn gebaseerd op de beurskoers.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Fondsprofielen Hieronder zijn de profielen van de beleggingsfondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V. kort weergegeven. Het prospectus van ASN Beleggingsfondsen N.V. bevat volledige informatie over het beleggingsbeleid van elk fonds. U vindt dit prospectus op www.asnbank.nl > Beleggen.
ASN Aandelenfonds: wereldwijd beleggen in aandelen van duurzame ondernemingen, met kans op een hoog rendement. Het fonds belegt wereldwijd in aandelen van voornamelijk beursgenoteerde ondernemingen. Wij selecteren ondernemingen die voldoen aan de bijzondere beleggingscriteria én goede financiële vooruitzichten hebben. Het beleid is vooral gericht op koersstijging. Het ASN Aandelenfonds is geschikt voor beleggers die het risico van een aandelenfonds aanvaarden en die streven naar een rendement dat wellicht op langere termijn gemiddeld hoger ligt dan dat van de meeste andere beleggingsvormen.
ASN Obligatiefonds: relatief veilig beleggen in obligaties, met kans op een hoger rendement dan bij sparen. Het fonds belegt voornamelijk in obligaties die zijn uitgegeven door overheden, ondernemingen en instellingen die voldoen aan de bijzondere beleggingscriteria. Het fonds is uniek omdat wij ook de overheden waarin het fonds belegt, toetsen op hun sociale en milieuprestaties. Het rendement van obligaties ligt op de lange termijn vaak wat lager dan dat van aandelen. Daar staat tegenover dat de koersen doorgaans stabieler zijn dan aandelenkoersen.
ASN Mixfonds: wereldwijd beleggen in duurzame aandelen en obligaties, met kans op een redelijk hoog rendement. Het fonds belegt in aandelen en obligaties die voldoen aan de bijzondere beleggingscriteria. De verdeling over beide beleggingscategorieën is in principe 55% obligaties en 45% aandelen. Wij kunnen hiervan beperkt afwijken naar aanleiding van actuele marktomstandigheden. Het risico is beperkt door de mix van obligaties en aandelen. Dat maakt het fonds geschikt voor beleggers die op langere termijn streven naar een relatief stabiele belegging.
ASN Milieu & Waterfonds: wereldwijd beleggen in ondernemingen die vooroplopen in milieutechnologie, met kans op een hoog rendement. Het ASN Milieu & Waterfonds is een sectorfonds. Het belegt wereldwijd in aandelen van beursgenoteerde ondernemingen die veelal technologisch geavanceerde oplossingen bieden voor milieuproblemen op het gebied van water, afval en energie. Het is bedoeld voor milieubewuste beleggers die met meer risico willen beleggen en die streven naar een rendement dat wellicht gemiddeld op langere termijn hoger ligt dan dat van de meeste andere beleggingsvormen.
ASN Small & Midcap Fonds: beleggen in Europese kleine en middelgrote duurzame ondernemingen, met kans op een hoog rendement. Het fonds belegt in aandelen van Europese kleine en middelgrote ondernemingen die beursgenoteerd zijn. Deze ondernemingen voldoen aan de bijzondere beleggingscriteria of moeten daar binnen twee jaar na toelating tot het beleggingsuniversum aan voldoen. De beheerder zet de bedrijven actief aan om meer werk te maken van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het fonds is geschikt voor beleggers die het risico van een aandelenfonds aanvaarden en die streven naar een rendement dat wellicht gemiddeld op langere termijn hoger ligt dan dat van de meeste andere beleggingsvormen.
11
1.2 Vergaderingen van aandeelhouders en participanten Jaarvergadering
12
Bijna 1.200 aandeelhouders en participanten bezochten op 17 april 2009 de aandeelhoudersvergadering van de beursfondsen en de participantenvergaderingen van het ASN Groenprojectenfonds en het ASN-Novib Fonds. De vergaderingen werden traditiegetrouw in de Beurs van Berlage te Amsterdam gehouden. De altijd weer hoge opkomst weerspiegelt de grote betrokkenheid van onze aandeelhouders en participanten. Die betrokkenheid kwam ook tot uiting in de vele vragen, opmerkingen en suggesties tijdens de bespreking van de jaarresultaten van de diverse ASN Beleggingsfondsen.
Themalezing Zeekracht Tussen de vergaderingen door vonden er twee themalezingen plaats in de Grote Zaal. Mirjam de Rijk van Stichting Natuur en Milieu hield een enthousiaste presentatie over Zeekracht. ‘Windenergie lijkt zo vanzelfsprekend dat mensen vaak denken dat het al zover is, maar er gebeurt veel te weinig. Wij gaan daar iets aan doen. Niet alleen vanwege het klimaatprobleem. Maar ook omdat de hoeveelheid olie die wordt gewonnen, vanaf nu alleen maar minder wordt. Bovendien loopt Nederland achter, ook in vergelijking met soortgelijke landen, zoals Duitsland en Denemarken. We hebben veel energie nodig en zetten daarom in op wind op land én op zee.’
Themalezing Solar Cooking De tweede spreker was Henk Crietee van Stichting Solar Cooking Nederland. Hij beschreef de ontwikkeling en mogelijkheden van integrated solar cooking. Dit is een systeem van op elkaar afgestemde kooktoestellen die gebruikmaken van zonne-energie. Solar cooking is een uitstekend alternatief voor het traditionele koken op een open driepuntshoutvuur. Het spaart hout – en dus het milieu – en de gezondheid en tijd van vrouwen.
Jaarvergadering beursgenoteerde fondsen Het laatste agendapunt van de dag was de aandeelhoudersvergadering van de beursgenoteerde ASN Beleggingsfondsen. ‘De resultaten zijn deels gedaald’, zei Bas-Jan Blom, directeur ASN Beleggingsfondsen, ‘en als belegger hebt u de pijn daarvan gevoeld. Maar betekent die daling dat wij ons beleid hebben aangepast? Nee, de daling deed niets
af aan onze duurzame criteria. Die criteria waren bovendien een belangrijke reden dat onze fondsen het wat beter hebben gedaan dan vergelijkbare fondsen. Dankzij het onderwogen belang in financials en basisgoederen hebben wij minder verloren. De duurzaamheid heeft dus tot een relatief beter rendement geleid. Dat betekent overigens ook dat we er niet van profiteren als de twee genoemde sectoren sterk terugkomen.’ De uitstroom van beleggers uit de beursgenoteerde ASN-fondsen was gering. ‘Dat danken wij aan het vertrouwen van onze beleggers. Wij zijn u daar dankbaar voor’, aldus Bas-Jan Blom.
1.3 ASN Venture Capital Fonds Via het ASN Venture Capital Fonds stellen wij beleggers in het ASN Aandelenfonds in staat te beleggen in niet-beursgenoteerde ondernemingen met kansrijke duurzame ideeën. In het afgelopen jaar werd een nieuwe belegging toegevoegd aan de portefeuille van het ASN Venture Capital Fonds: een deelneming in het Aureos Africa Fund. Dit fonds zal een pan-Afrikaanse portefeuille opbouwen in voornamelijk middelgrote, maar ook kleine ondernemingen. Het fondsmanagement van Aureos heeft een jarenlange ervaring in het beheer van portefeuilles van bedrijven in ontwikkelingslanden. Wij zijn bijzonder verheugd dat wij in dit fonds kunnen deelnemen. Vooral in Afrika kunnen kleine en middelgrote bedrijven immers moeilijk aan kapitaal komen, terwijl de ontwikkeling van het bedrijfsleven juist van essentieel belang is voor de toekomst van dit continent.
1.4 Ontwikkelingen in wet- en regelgeving In het afgelopen jaar was het rustig op het front van wet- en regelgeving. De herziening van alle prospectussen en financiële bijsluiters van de fondsen blijft een doorlopend proces. We verwachten dat er binnenkort nieuwe prospectussen beschikbaar zijn. Deze worden ook gepubliceerd op de website van de ASN Bank, www.asnbank.nl.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
1.5 Administratieve organisatie en interne controle Wij beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering die voldoet aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht en het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo). Wij hebben gedurende het afgelopen boekjaar verschillende aspecten van de bedrijfsvoering beoordeeld. Bij onze werkzaamheden hebben wij geen constateringen gedaan op grond waarvan wij zouden moeten concluderen dat de beschrijving van de opzet van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Bgfo, niet voldoet aan de vereisten zoals opgenomen in de Wet op het financieel toezicht en daaraan gerelateerde regelgeving. Op grond hiervan verklaren wij als beheerder van de ASN Beleggingsfondsen te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering zoals bedoeld in artikel 121 Bgfo, die voldoet aan de eisen van het Bgfo. Ook hebben wij niet geconstateerd dat de bedrijfsvoering niet effectief en niet overeenkomstig de beschrijving functioneert. Derhalve verklaren wij met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende het verslagjaar 2009 effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd.
1.6 Beheerkosten De (jaarlijkse) vergoeding voor het beheer van alle beleggingsfondsen van de ASN Bank komt geheel ten goede aan ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. Deze voert de directie en het beheer over de fondsen. Uit de opbrengst worden alle kosten
gedekt die samenhangen met de directievoering en het beheer van deze fondsen. Dit zijn de personeelskosten, organisatiekosten, marketingkosten, de kosten van vermogensbeheer en duurzaamheidsanalyse, administratieve dienstverlening en overige (advies)diensten, accountantskosten, bewaarloon en overige kosten. De vergoeding is geheel gerelateerd aan de omvang van het beheerde vermogen: de vergoeding is een percentage daarvan. Daardoor wordt de uitkomst bepaald door de ontwikkeling van het beheerde vermogen. De (jaarlijkse) vergoeding voor het beheer van de beleggingsfondsen leidt aan het eind van het verslagjaar tot een zogeheten total expense ratio per aandeel. Deze is berekend op basis van het aantal uitstaande aandelen aan het eind van de verslagperiode. Als gevolg van de gehanteerde berekeningsmethode wijkt deze overigens (gering) af van het percentage van de beheervergoeding. Over 2009 was de total expense ratio per aandeel van de fondsen als volgt:
ASN Aandelenfonds ASN Obligatiefonds ASN Mixfonds ASN Milieu & Waterfonds ASN Small & Midcap Fonds
(AAF) (AOF) (AMF) (AMWF) (ASMF)
31-12-2009 1,30% 0,99% 1,11% 1,85% 1,87%
13
14
2 Duurzaam beleggingsbeleid
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
2.1 Ontwikkelingen duurzaamheidsbeleid In het verslagjaar werkten we ons duurzaamheidsbeleid verder uit. We stelden voor vier sectoren – banken en verzekeraars, woningcorporaties, risicolanden en microfinanciering – nadere duurzame beleggingscriteria vast. Ons hele beleid publiceren wij na goedkeuring door de directie van de ASN Bank op www.asnbank.nl. Bovendien hebben we in 2009 ons duurzaamheidsbeleid gebundeld in de brochure ASN Bank Issuepapers. De issuepapers geven het duurzaamheidsbeleid van de ASN Bank richting en onderbouwing. Ook de brochure ASN Bank Issuepapers vindt u op www.asnbank.nl.
2.1.1 CO2-uitstoot ASN-aandelenfondsen Wie belegt in een onderneming, investeert ook in de CO2-uitstoot die bedrijfsactiviteiten genereren – of in de vermindering daarvan. De ASN Bank selecteert
haar beleggingen op basis van duurzaamheidscriteria op het gebied van mensenrechten en milieu. De effectiviteit van het klimaatbeleid van de ASN Bank meten wij door de CO2-uitstoot van onze beleggingsfondsen door te rekenen. Wij maken hiervoor gebruik van Trucost, een Engels onderzoeksbureau dat is gespecialiseerd in het vaststellen van de impact van bedrijfsactiviteiten op het milieu. Per 31 december 2009 hebben wij deze impact voor de derde keer op rij laten uitrekenen voor onze aandelenbeleggingsfondsen. Daaruit bleek dat de CO2-uitstoot van onze beleggingsfondsen in 2009 wederom sterk verminderd is. Ook de uitstoot van de benchmark, de MSCI All World Index, is verlaagd. Al onze beleggingsfondsen voldoen nu aan de doelstelling van Kyoto (in 2012 wereldwijd gemiddeld 5,2% minder CO2-uitstoot dan in 1990). De CO2-impact van het ASN Aandelenfonds is 59% minder dan de vergelijkbare index, de MSCI All World Index. Het ASN Small & Midcap Fonds presteerde 33% beter dan de index en het ASN Milieu & Waterfonds 34% beter.
700
2007 2008 2009
600 500
373 (Kyoto 2012 doelstelling)
400 300 200 100 0 ASN Aandelenfonds
ASN Small & Midcap Fonds
Fonds
ASN Aandelenfonds ASN Small & Midcap Fonds ASN Milieu & Waterfonds Geconsolideerd MSCI All World Index (benchmark)
ASN Milieu & Waterfonds
Geconsolideerd
MCSI All World Index (benchmark)
CO2- uitstoot in tonnen per miljoen euro Verbetering 2009 t.o.v. 2008 11% 15% 2% 6% 7%
2009
2008
2007 CO2- efficiëntie t.o.v.
213 343 338 261 515
239 403 344 277 555
293 473 639 392 491
de benchmark 59% 33% 34%
15
2.1.2 ASN Bank Issuepapers
zijn in risicolanden. Wij benoemen de categorieën risicolanden die wij onderscheiden als het gaat om ondernemingsactiviteiten. De activiteiten van ondernemingen verschillen sterk, evenals het risico om mensenrechten te schenden dat daaraan gekoppeld is. Daarom hebben wij een tweede stap toegevoegd. Wij toetsen ondernemingen in de verschillende categorieën landen afhankelijk van het risico van hun activiteiten. Dat resulteert in een onderverdeling van te mijden activiteiten, activiteiten die extra onderzoek vragen en activiteiten waarvoor een normale toetsing voldoende is.
Issuepapers zijn uitwerkingen van de bijzondere beleggingscriteria van de ASN Bank en ASN Beleggingsfondsen N.V. Deze zijn vrij algemeen gesteld. Vooral de toelatingscriteria geven alleen richtlijnen voor de selectie van ondernemingen, instellingen en landen. Daarom werken wij de beleggingscriteria uit in meer praktische issuepapers. Zij geven helderheid over de wijze waarop wij de bijzondere beleggingscriteria moeten interpreteren. Tevens bieden ze de analisten handvatten om onderzoeken uit te voeren.
16
Wij hebben twee soorten issuepapers: 1. Issuepapers over onze thema’s: ■ mensenrechten ■ klimaat 2. Issuepapers over sectoren waarin wij beleggen: ■ afvalverwerking ■ supranationale instellingen ■ staatsobligaties ■ waterschappen ■ risicolanden ■ woningcorporaties ■ banken en verzekeraars ■ microfinanciering Nieuw in 2009 waren de issuepapers over banken en verzekeraars,woningcorporaties, risicolanden en microfinanciering: ■
Issuepaper Banken en Verzekeraars In de issuepaper Banken en Verzekeraars beschrijven wij wanneer wij beleggen in leningenportefeuilles van financiële instellingen. Omdat vrijwel geen enkele financiële instelling voldoende transparant is, beleggen wij er niet in. We kunnen echter wel investeren in leningenportefeuilles van een beperkt aantal financiële instellingen. Deze moeten tot de beste behoren op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Wanneer de geselecteerde financiële instellingen leningenportefeuilles samenstellen van woninghypotheken, microkredieten, studentenleningen en semi-overheidsleningen, is het ons toegestaan erin te investeren.
■
Issuepaper Risicolanden
■
Issuepaper Woningcorporaties In de issuepaper Woningcorporaties beschrijven we hoe we woningcorporaties selecteren. Wij willen in woningcorporaties investeren vanwege hun maatschappelijke doelstelling. Zij hebben een centrale rol in de sector volkshuisvesting en richten zich zonder winstoogmerk op het bouwen, beheren en verhuren van betaalbare huisvesting. Bij de beoordeling letten wij onder meer op de implementatie van codes voor goed bestuur, de controle daarop, investeringen in de leefbaarheid van wijken en hoe woningcorporaties omgaan met klimaatverandering en milieu.
■
Issuepaper Microfinanciering In de issuepaper Microfinanciering werken wij de bijzondere beleggingscriteria van de ASN Bank voor microfinanciering uit. Wij willen graag investeren in microkredieten. Dat doen we vooral in ontwikkelingslanden of ‘arme’ landen, omdat juist in deze landen microfinanciering een krachtig middel is om armoede te bestrijden. Bij de beoordeling maken wij een onderscheid in microfinancieringsinstellingen en fondsmanagers van microfinancieringsfondsen. Bij de beoordeling beantwoorden wij onder andere de volgende vragen. Zijn kredieten op een verantwoorde manier verstrekt? Wie loopt het valutarisico? Wat is het percentage vrouwelijke klanten en het milieubeleid?
U vindt de volledige teksten (pdf) van de issuepapers op www.asnbank.nl > Beleggen > Beleggingsbeleid.
In de issuepaper Risicolanden beschrijven wij hoe wij omgaan met ondernemingen die actief
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
2.2 Duurzaamheidsonderzoek en wijzigingen beleggingsuniversum De selectie van duurzame beleggingen is een gecompliceerd en grondig proces, dat plaatsvindt volgens een vaste procedure. Er is continu een onderzoeksteam bezig dat beoordeelt of beleggingen voldoen aan de beleggingscriteria van de ASN Bank en ASN Beleggingsfondsen N.V. De analisten maken bij hun onderzoek gebruik van informatie van het bedrijf zelf, maar ook van informatie die wordt verstrekt door gespecialiseerde onderzoeksinstellingen, de media, niet-gouvernementele organisaties zoals Amnesty International en vakbonden. Voor de Amerikaanse markt werkt het team samen met onderzoeksbureau Kynder Lyndenberg Domini, in Europa met Vigeo en in Azië met het Japanse Good Bankers. Specifiek voor het ASN Milieu & Waterfonds werken de analisten samen met Innovest. Deze onderzoeksinstituten hebben een zeer goede reputatie. Zij zijn geselecteerd op hun ervaring en op aansluiting van hun onderzoeksmethodiek bij onze bijzondere beleggingscriteria.
ASN Beleggingsfondsen mogen beleggen. Wijzigingen in dit universum vinden plaats door: 1. het nieuw toelaten van een entiteit (bedrijf, overheid of instelling), 2. het verwijderen van entiteiten na heronderzoek of overname. Wanneer bedrijven, overheden en instellingen na heronderzoek gehandhaafd worden, heeft dit uiteraard geen wijziging in het beleggingsuniversum tot gevolg. Een specifieke aanleiding daargelaten, streeft de ASN Bank ernaar om iedere onderneming en elke sector minimaal een keer per drie jaar opnieuw te onderzoeken. Ook in 2009 lichtten we vele ondernemingen door om te beoordelen of zij aan onze bijzondere beleggingscriteria voldoen. Dit betrof zowel nieuwe ondernemingen waarin we nog niet belegden, als bedrijven die zich al in de portefeuilles van onze fondsen bevonden. Tijdens de vergaderingen van de ASN Selectiecommissie kwamen in totaal 551 ondernemingen, instellingen en landen aan de orde. Van deze bedrijven zijn er 295 niet toegelaten. ■
Er zijn 30 ondernemingen nieuw toegelaten tot het universum van het ASN Aandelenfonds. Van de ondernemingen die zich al in het universum bevonden, hebben wij er na heronderzoek 47 gehandhaafd en 9 verwijderd.
■
Het ASN Small & Midcap Fonds belegt zowel in ondernemingen die definitief zijn toegelaten tot het universum (definitieve of pass-status) als in bedrijven die voorlopig zijn toegelaten (voorlopige of provisional status). Ondernemingen worden definitief toegelaten wanneer zij ruim voldoende scoren op de drie criteria: milieu, sociaal beleid en corporate governance (verantwoord bestuur). De voorlopige status geldt voor ondernemingen die op twee van deze drie criteria een voldoende scoren. Zij krijgen twee jaar de tijd om ook op het derde onderdeel te groeien naar een voldoende. Wij gaan hierover met deze ondernemingen in dialoog. Door deze actieve vorm van engagement stimuleren we kleine tot middelgrote ondernemingen om hun duurzaamheidsbeleid te verbeteren. Wanneer zij daar niet in slagen, verwijderen we hen alsnog uit het beleggingsuniversum van het fonds. In 2009 hebben wij 17 ondernemingen definitief toegelaten en 24 voorlopig toegelaten. Wij moesten 6 bedrijven verwijderen, terwijl wij er 26 na onderzoek konden handhaven.
ASN Selectiecommissie De afgeronde onderzoeken worden besproken in de ASN Selectiecommissie. Deze bestaat uit de directie van de ASN Bank, de directie van ASN Beleggingsfondsen N.V., de afdeling Duurzaamheidsbeleid en de betrokken analisten. De ASN Selectiecommissie kwam in 2009 zes maal bijeen. Alleen de ASN Selectiecommissie heeft de bevoegdheid een onderneming voor het ASN-beleggingsuniversum goed of af te keuren. Als de commissie positief is over een belegging in een bedrijf, overheid of instelling, nemen wij deze in ons universum op. Alle ondernemingen en landen in het universum worden binnen drie jaar opnieuw doorgelicht. Als uit nieuwe informatie blijkt dat dit eerder moet plaatsvinden, vervroegen wij de ‘doorlichting’. Het actuele beleggingsuniversum van elk fonds is te vinden op de website van de ASN Bank, www.asnbank.nl > Beleggen > Beleggingsbeleid > Beleggingsuniversum.
Wijzigingen Beleggingsuniversum in 2009 Het onderzoek naar het beleid en de prestaties op het gebied van duurzame bedrijfsvoering richt zich op sectoren en individuele bedrijven. Dit leidt tot het ‘ASN-beleggingsuniversum’, de pool van bedrijven, overheden en instellingen waarin de
17
■
Er zijn 11 ondernemingen nieuw toegelaten tot het universum van het ASN Milieu & Waterfonds. Na heronderzoek hebben wij 73 bedrijven gehandhaafd, terwijl wij er 14 hebben verwijderd.
■
Er zijn 3 landen en instellingen nieuw toegelaten tot het universum van het ASN Obligatiefonds. Wij onderzochten 57 instellingen. Tevens beoordeelden we alle landen opnieuw. Twintig landen die euro-obligaties uitgeven, beoordeelden we uitgebreid op hun sociale en milieuprestaties. In totaal handhaafden wij 46 instellingen en landen, lieten 3 nieuw toe en verwijderden er 8.
Overzicht van ondernemingen, landen en instellingen die in 2009 zijn doorgelicht voor het ASN-beleggingsuniversum:
ASN Aandelenfonds 18
Nieuw toegelaten
Na heronderzoek gehandhaafd
Na heronderzoek verwijderd
Akzo Nobel Alfa Laval Apogee BIC British Land Casino Guichard Coloplast B Conergy Dai Nippon Printing Edwards Lifesciences Electrocomponents Essilor International Georg Fischer Hammerson Hansen Transmissions JCDecaux Kesko KPN Kuraray Co Ltd Land Securities Liberty International Metro Nikon Corp Q-Cells Rhodia S.A. Seb Smith & Nephew Telecom Italia Thomson WPP
Adidas Advanced Micro Devices Applied Materials ASML Holding Axel Springer Ballard Power Systems Bekaert BT Group Capgemini Carrefour Coca-Cola Hellenic Bottling Deutsche Telekom Electrolux France Telecom Heineken Hennes & Mauritz Husqvarna Interface Inc ITV Kingfisher Koninklijke DSM Marks & Spencer Group New York Times Nike Nokia Océ Olympus Pearson Puma Randstad Reed Elsevier Rexam Roche RPS Group Sage Sainsbury (J) SAP Shanks Group Sonova STMicroelectronics
ABB Agl Resources Assa Abloy Avon Products Boiron Dell Hewlett-Packard McGraw -Hill Cos SKF
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Nieuw toegelaten
Na heronderzoek verwijderd
Swisscom Teliasonera Thomson Reuters Tomra Systems Umicore Whole Foods Market Yell Group
ASN Aandelenfonds
ASN Small & Midcap Fonds
Na heronderzoek gehandhaafd
Adecco* Adolfo Dominguez** Arcadis** Arriva* Austria Technologie** Autogrill** Axfood** Bellway** BSS Group** Cap Gemini* Cargotec** Crucell** Elia System Operator** Experian** Fischer (Georg)-Reg** Fluidra** Frigoglass* Galliford Try** Gamesa* Hammerson**
Axel Springer A.G. Bekaert Bunzl Coca-Cola Hellenic Bottling DS Smith Elcoteq Electrocomponents Elmos Semiconductor Geberit H Lundbeck Hera JCDecaux Jeronimo Martins Mitchells & Butlers PLC Mitie Group M-Real Nobia Novozymes Pfeiffer Pirelli & C.
Immobiliare Grande Distribuzione*
Red Electronica Corporacion
ITV* Kesko* Lassila & Tikanoja** M6-Metropole Television** Mouchel Group* Northern Foods** SEB* Sol Melia** Solaria Energia* Sonae* Sonaecom SGPS* Sonova* Spice Holdings** Telecinco** Tomra* United Utilities* * definitief toegelaten Van de Velde** Wegener** ** toegelaten met voorlopige Wolters Kluwer** status YELL Group*
Rps Group Sanoma Shanks Group Spirent Communications Telecom Italia Media
Cable & Wireless Club Mediterranee De La Rue Norske Skogindustrier SKF Sol
19
ASN Milieu & Waterfonds
20
Nieuw toegelaten
Na heronderzoek gehandhaafd
Na heronderzoek verwijderd
Aquas de Barcelona
Active Power
Acciona
Greenko
Aguas de Barcelona
Aventine Renewable Energy
Hanson Transmission Iberdrola Renova Northwest Pipe
Aixtron American Water Amiad Filtration
Casella Envitec Biogas Evergreen Energy
Ocean Power Technology
Aqua America
Groupe Laperierre (Laperriere & Verreault)
Phoenix Solar
Badger Meter
Miura Co
Solaria Energia
California Water Service Group
Motech
Tsukishima Kikai
Can Hydro Developers
PNOC Energy Development Corp
Umicore Zumtobel
Centrotec Sustainable Chloride Group Clean Harbors Climate Exchange Plc Conergy Consolidated Water Daiseki Dionex EDF Energy Nouvelles Epistar Evergreen Solar Everlight Electronics First Solar Fluidra Fuelcell Energy Hanson Transmission Horiba Hydro International Hydrogenics
Rational Seoul Semiconductors Verasun Energy Verbio
Hyflux Iberdrola Renova Insituform Tech Itron Kingspan Group LDK Solar LKQ Corp Manilla Water Mueller Water Nalco Nibe Industrier Nordex Ocean Power Tech Pentair Phoenix Solar Polypore Int Power Integrations Pure Technologies PV Crystalox
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Nieuw toegelaten
Na heronderzoek gehandhaafd
Na heronderzoek verwijderd
Q-Cells Regal Beloit Renesola Rockwool Roper
ASN Milieu & Waterfonds
Sebesp/Cia Saneamento Basico Spice Spirax Sarco Stantec Stericycle Suntech Power Suzlon Energy Tanfield Group Techem Teg Group Telvent GIT Tetra Tech Transpacific Industries Trina Solar Umicore Uponor Vacon Washtec Watts Water Wavin Yingli Green Energy Holding Zumtobel
ASN Obligatiefonds
21
België
Bank Nederlandse Gemeenten
Canada
Italië
Caise d’Amortissement de la dette Social
Citi Credit Cardmaster
Spanje
Denemarken Duitsland Eurofima European Mortgage Secs. Frankrijk Habion Ierland
Estland Finland IJsland Slovenië Verenigd Koninkrijk Zweden
Kennemer Wonen (Duinstee) Kleurrijk Wonen Laurentius Lefier Mooiland Vitalis Nederland NSWAC Ons Doel Oostenrijk Portugal Réseau Ferré de France
Nieuw toegelaten
ASN Obligatiefonds
Na heronderzoek gehandhaafd
Na heronderzoek verwijderd
SLS Wonen SSW Stadgenoot (Het Oosten) SHAM Stichting Portaal Stichting Sociale Woningbouw en Beheer Stichting Waterweg Wonen Stichting Wonen Wierden Stichting Woongroep Holland Stichting Woonpunt Stichting Woonvormen Bommelerwaard Stichting Woonzorg Nederland
22
Stichting Woonzorg West Zeeuws-Vlaanderen Vieya (Dongense Woningcorp.) Woningbouwver. St. Laurentius Woningcorp. Alliantie Woningcorporatie Staedion Woningcorporatie Weller Woningstichting Arcen en Velden Woningstichting Haag Wonen Woningstichting Rochdale Woningstichting Weststellingwerf Wooncompagnie Woongroep Holland Woonstichting Domesta Woonstichting Vaals Een beschrijving van tien nieuw toegelaten en tien verwijderde ondernemingen en de motivatie van ons oordeel vindt u in de bijlage 1. Uitgebreidere informatie staat tevens op www.asnbank.nl > Beleggen > Beleggingsbeleid > ASN Beleggingsuniversum. Daar vindt u voor elk fonds een pdf-bestand met een toelichting op de bedrijven en instellingen waarin de fondsen beleggen.
2.3 Dialoog In 2009 voerden wij met veertien bedrijven uit het universum van het ASN Aandelenfonds een dialoog. Deze dialogen betroffen hun prestaties of beleid op
het gebied van milieu of mensenrechten. Als na heronderzoek blijkt dat een bedrijf achterblijft met zijn duurzaamheidsbeleid of niet meer voldoet aan onze beleggingscriteria, stellen wij het bedrijf daarover vragen of verzoeken het zijn beleid aan te passen of de uitvoering ervan te verbeteren. Met 42 bedrijven uit het universum van het ASN Small & Midcap Fonds hebben wij een dialoog gevoerd. Daarbij gaat het vooral om bedrijven die nog niet op alle duurzaamheidscriteria een voldoende scoren. Zij zijn daarom voorlopig toegelaten tot het universum. Door actief met hen in dialoog te gaan sturen wij aan op verbeteringen. Wanneer deze zich niet binnen twee jaar voordoen, verwijderen wij het bedrijf uit het universum van het fonds.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Hetzelfde geldt voor het ASN Milieu & Waterfonds. In de portefeuille van dit fonds bevinden zich veel relatief jonge, kleine bedrijven die zeer duurzame technologieën op de markt brengen. Helaas ontbreekt het hun vaak aan mensenrechten- en ketenbeleid. Wij gaan met deze ondernemingen in gesprek om het management aan te sporen beleid te formuleren over deze twee aspecten. In 2009 deden wij dat met 44 bedrijven.
2.4 Stemmen Wie belegt in aandelen, heeft ook het recht te stemmen op de voorstellen die aan de orde komen in aandeelhoudersvergaderingen. De ASN Beleggingsfondsen beleggen onder andere in aandelen en hebben daarmee dus stemrecht. Daardoor kunnen zij invloed uitoefenen op het beleid en management van die ondernemingen. De afgelopen jaren hebben wij ons stemrecht bij een steeds groter aantal ondernemingen uitgeoefend en het steeds meer afgestemd op onze missie en duurzaamheidscriteria. Daarvoor hebben wij een eigen duurzaam stembeleid ontwikkeld. In totaal is in 2009 op 151 aandeelhoudersvergaderingen gestemd volgens het stembeleid van de ASN Beleggingsfondsen: 21 in het eerste kwartaal, 103 in het tweede kwartaal, 22 in het derde kwartaal en 5 in het vierde kwartaal. In de meeste gevallen, naar schatting zeventig procent, betrof het een stem tegen de voorgestelde beloning van de bestuurders. Wij constateerden dat een relatie van deze beloning met duurzame doelstellingen ontbrak. Op de tweede plaats stond herkapitalisatie: in circa dertig procent van de gevallen betrof de tegenstem de voorgestelde inkoop van eigen aandelen. Wij waren van mening dat investering in duurzaamheid bij de betreffende bedrijven voorrang zou moeten krijgen op inkoop van eigen aandelen. Vooral in de Verenigde Staten dienden aandeelhouders agendapunten in over duurzame thema’s. Daardoor konden wij ook vóór agendapunten op het gebied van bijvoorbeeld klimaat en mensenrechten stemmen.
Meer informatie over het stemgedrag van de ASN Beleggingsfondsen op de aandeelhoudersvergaderingen vindt u op www.asnbank.nl > Beleggen > Corporate Governance Code > Stembeleid.
2.5 Beleid voor derivaten Om principiële redenen maken wij geen gebruik van derivaten en securities lending bij het beheer van de fondsen. Daarvoor hebben wij drie redenen. Ten eerste de rol van derivaten: zij kunnen worden gebruikt om te speculeren en om de risico’s van het beleggen te verminderen. Dat laatste is mogelijk doordat derivaten bescherming kunnen bieden tegen koersdaling. Ook in dit geval is er echter sprake van speculatie. Ten tweede is het ons beleid te beleggen in de ‘echte economie’, in ondernemingen, niet in afgeleide financiële instrumenten. Alleen dan kunnen wij bovendien ons stemrecht uitoefenen en zo het duurzaamheidsbeleid van ondernemingen beïnvloeden. Dit is ook de reden dat wij geen securities lending toepassen: wij zouden dan met de aandelen ons stemrecht uit handen geven. Ten derde worden op slechts een beperkt aantal aandelen in ons universum opties uitgegeven. Als wij onze portefeuilles via derivaten zouden willen indekken tegen koersdalingen, zou dat via indexopties moeten gebeuren. Dat is tegen ons beleid, want in indexen bevinden zich voornamelijk ondernemingen die niet voldoen aan onze duurzaamheidscriteria. De uitzondering hierop is het gebruik van derivaten bij het beheer van het ASN Obligatiefonds. Wij gebruiken hiervoor een future op de Duitse Bund (staatsobligatie). Duitsland voldoet aan onze duurzaamheidscriteria voor landen. Wij gebruiken futures op de Duitse Bund niet om te speculeren, maar uitsluitend om de looptijden van de portefeuille te verkorten of verlengen.
23
24
3 Belegingsbeleid en -resultaten
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
3.1 Terugblik op 2009 en vooruitzichten voor 2010 3.1.1 Economische ontwikkelingen Het jaar 2009 begon slecht. De crisis in het financiële systeem was in alle hevigheid naar de reële economie overgeslagen. Door het infarct van het financiële systeem kwamen banken aan de hartlongmachine van de centrale banken te liggen. De bancaire kredietverlening – de bloedtoevoer naar de private sector – viel sterk terug. Daardoor kwamen ondernemingen eveneens in de problemen. De diepe recessie zette bedrijfsresultaten sterk onder druk. Bedrijfsfaillissementen en persoonlijke faillissementen konden op hun beurt gevolgen hebben voor de financiële sector, waardoor een akelige neerwaartse spiraal dreigde.
Kredietcrisis In de Verenigde Staten trok de centrale bank alle registers van het monetaire beleid open om de crisis te bestrijden. Zo kocht zij op grote schaal staatsobligaties in, evenals obligaties van hypotheekverstrekkende semioverheidsorganisaties als Freddie Mac en Fannie Mae. Het doel daarvan was de lange rente en hypotheekrente omlaag te brengen om de economie lucht te geven. In december 2008 had de Amerikaanse centrale bank haar Fed-fundstarief al naar het bodemniveau van 0 tot 0,25% gebracht. De Europese Centrale Bank (ECB) verlaagde de herbeleningsrente eveneens tot een minimumniveau, dat hier op 1% lag. De daling van de interbancaire driemaandsrente had wat meer voeten in de aarde. Naast het rentebeleid van de ECB, speelt daarbij immers ook de risico-inschatting voor de bancaire sector mee. Vanwege het hoog ingeschatte tegenpartijrisico bleven banken bijzonder huiverig elkaar leningen te verstrekken. Terwijl de centrale banken in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk kozen voor het middel van quantitative easing, besloot de ECB, mede om institutionele redenen, banken op grote schaal te voorzien van liquiditeiten met looptijden tot twaalf maanden. Op vele fronten maakten overheden stimuleringsmaatregelen bekend. De nieuwe Amerikaanse regering onder leiding van president Obama lanceerde een pakket van een kleine $ 800 miljard, dat voornamelijk in 2009 en 2010 wordt besteed. De
Chinese overheid introduceerde een pakket dat (ten opzichte van het BBP) nog omvangrijker was. In de eurozone hadden de belangrijkste overheidsmaatregelen betrekking op de stimulering van autoverkopen. Tevens werden de effecten voor de arbeidsmarkt verzacht door tijdelijk deeltijduitkeringen te verstrekken. Ook op andere manieren trachtten overheden de uitval van de particuliere vraag te compenseren.
Omslag in maart In de laatste weken van maart sloeg de stemming om, toen duidelijk werd dat de economie zich niet meer in een vrije val bevond. Vooral de stabilisatie van de consumptieve vraag in de Verenigde Staten ondersteunde het vertrouwen dat het ergste deel van de recessie voorbij was. Ook de melding van enkele grote Amerikaanse banken dat het jaar winstgevend begonnen was, en de positieve uitkomsten van de stresstesten gaven de burger moed. Daarvoor hadden verschillende Aziatische economieën al een opvallende veerkracht getoond, wat hun toenemende belang voor de toekomst van de wereldeconomie opnieuw bevestigde. In Europa was de terugslag in de economie groter dan in de Verenigde Staten. Daarbij speelde de afhankelijkheid van exporten een grote rol. Mede door de maatregelen van de centrale banken en verbeterende economische cijfers ontspande het financiële systeem zich langzamerhand. Dit laatste bleek onder meer uit de vermindering van het verschil tussen de rente op bedrijfsobligaties en die op staatsobligaties. Ook de sterke toename van obligatie-emissies vormde een positief signaal. In de loop van de zomer trokken de stofwolken langzaam op. Het werd steeds duidelijker dat het gevaar van een onmiddellijke depressie vooralsnog was afgewend. Ook begon de economie na de vrije val van eind 2008 weer geleidelijk een normaal conjunctuurcyclisch beeld te vertonen. Over het derde kwartaal lieten de Amerikaanse en meeste Europese economieën weer groei zien, terwijl Japan en de meeste opkomende landen al in het tweede kwartaal zwarte cijfers schreven. Belangrijk daarbij was dat de Amerikaanse huizenmarkt stabiliseerde en het banenverlies in de Verenigde Staten aan het einde van het jaar vrijwel tot stilstand kwam. Daarmee groeide de kans dat het kunstmatig opgewekte herstel een bestendig vervolg zou krijgen en zich ook in 2010 zou voortzetten.
25
3.1.2 Financiële markten
26
De angst voor een depressie nam zeker de eerste maanden van het jaar sterk toe. Onder invloed van die angst zetten beurzen hun koersdalingen voort. Zij bereikten in de eerste helft van maart niveaus die veelal zelfs lager waren dan de dieptepunten van maart 2003. Ten opzichte van de top in 2007 leverden de meeste aandelenmarkten 50 tot 60% in. Toen uit de economische cijfers bleek dat de vrije val van de wereldeconomie langzaam maar zeker tot stilstand kwam, volgde in de laatste weken van maart een sterke koersstijging. Deze duurde met enkele korte onderbrekingen tot het eind van het jaar. Opvallend was dat de koersval vóór maart in de emerging markets het kleinst was, terwijl het herstel ná maart daar veel krachtiger was. Van de grotere beurzen bleef met name de Japanse beurs aan het eind van het jaar achter.
Aandelenmarkten Sinds het dieptepunt medio maart 2009 hebben de aandelenmarkten een ongekende winst geboekt. Deze stijging (bullmarkt) volgde op een periode van grote koersdalingen (bearmarkt), die in de zomer van 2007 begon. De ferme opleving van de aandelenkoersen begon toen beleggers beseften dat de wereldeconomie niet jarenlang zou krimpen, maar ‘slechts’ in een zware recessie zat. Dit besef dreef de koersen op. Bovendien werd steeds duidelijker dat economisch herstel er snel aankwam. De economische cijfers in Europa, de Verenigde Staten en Japan verbeterden duidelijk. De steun- en stimuleringsmaatregelen van de centrale overheden hebben hier zeker aan bijgedragen. In Europa verbeterden de economische cijfers in navolging van de vertrouwensindicatoren. De cijfers over de industriële productie in Euroland stegen al vanaf de zomer elke maand. De Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve, stelde dat de economische situatie in de twaalf districten van de Verenigde Staten in het laatste kwartaal van 2009 geleidelijk verbeterde. De Bank of Japan zag steeds meer tekenen die duidden op economisch herstel. Zij werd hierin ondersteund doordat de leidende indicatoren duidden op een economische expansie. De prijs van grondstoffen steeg in 2009 flink, vooruitlopend op het wereldwijde aantrekken van de economie. Zo verdubbelden de olie- en koperprijzen en bereikte de goudprijs zelfs een all-time high. Bedrijven die in grondstoffen actief zijn, waren in 2009 favoriet bij beleggers. Ook aandelen die gevoelig zijn voor het marktsentiment (high beta) presteerden sterk, evenals aandelen van relatief kleine bedrijven (small caps). De sectoren
Nutsbedrijven, Technologie en Farmacie & Gezondheidszorg bleven achter.
Rente Onder invloed van de angst voor een depressie bleven de lange rentes aan het begin van het jaar rond lage niveaus schommelen. Toen het pessimisme week, liepen de rentes tot het begin van de zomer weer op. Vervolgens vlakten ze weer wat af. In de laatste weken van het jaar liepen vooral de Britse en Amerikaanse lange rente vrij krachtig op. Mogelijk speelde angst voor fundingproblemen hierbij een rol, maar ook de verbeterende economische vooruitzichten kunnen van invloed zijn geweest. De Amerikaanse tienjaarsrente bereikte een bodem van 2,2% medio januari, een top van 3,9% begin juni en eindigde het jaar op 3,8%. Het verloop van de Duitse tienjaarsrente was in de laatste weken veel gematigder. Dat werd waarschijnlijk veroorzaakt doordat het wantrouwen tegenover perifere eurolanden toenam wegens de onrust over het Griekse begrotingstekort. In 2009 steeg het rendement op Duits tienjaarsstaatspapier van 2,95% tot 3,38%, met een dieptepunt van 2,9% medio januari en een hoogtepunt van 3,73% begin juni.
Obligatiemarkten Door het economische herstel nam de risicobereidheid onder beleggers toe: zij kozen meer voor hoog renderende beleggingen. Daardoor verminderde de vraag naar veilig staatspapier, waardoor de koersen daalden en de rendementen stegen. Door twijfels over de duurzaamheid van het economische herstel daalde de tienjaarsrente vervolgens weer. In december verlaagde Fitch Ratings, een kredietbeoordelaar, de rating van Grieks staatspapier tot BBB+. Bovendien kwam het staatsbedrijf Dubai World in betalingsproblemen. Dat zorgde tijdelijk voor een verhoogde risicoaversie. Het tienjaarsrendement op Duits staatspapier sloot daardoor op 3,38%. De tweejaarsrente op Duitse staatsobligaties daalde met 0,57 procentpunten tot 1,23%. De rentetermijnstructuur van Duits staatspapier, ofwel het verschil in rendement op tienjaars- en tweejaarspapier, werd hierdoor aanzienlijk groter. De rentevergoeding van staatsobligaties van landen als Italië, Ierland en Griekenland ten opzichte van Duitsland liep begin 2009 nog fors uit. Beleggers gingen ervan uit dat de schuldpositie van deze landen aanzienlijk zou toenemen, onder andere als gevolg van overheidsingrijpen bij financiële instellingen. Door een vermindering van de risicoaversie daalden de risico-opslagen (spreads) van diverse lan-
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
den ten opzichte van Duits staatspapier. De spreads van Ierland en Griekenland bleven echter aan de hoge kant. Beide landen kampten met oplopende financieringstekorten. Toen de kredietwaardigheid van Grieks staatspapier naar beneden werd bijgesteld, liep de risico-opslag nog verder op. Als gevolg van de toegenomen risicobereidheid zijn ook de
risico-opslagen op bedrijfsobligaties, na een stijging in het eerste kwartaal, sterk gedaald in de loop van het jaar. De risico-opslagen op leningen van financiele instellingen stegen het eerste kwartaal nog fors doordat de markt zeer illiquide was, terwijl institutionele beleggers gedwongen waren deze obligaties te verkopen.
Koersen van beurzen, olie en goud Index AEX Dow Jones ES 50 Dow Jones Stoxx 600 FTSE 100 Dow Jones Nasdaq Nikkei MSCI Japan Brentolie ($) Goud ($)
01-01-2009 245,9 2447,6 198,4 4434,2 8776,4 1577,0 8859,6 530,0 36,2 862,2
Valuta’s De dollar won in de eerste maanden van het jaar aan kracht doordat de munt fungeerde als vluchtplaats tijdens de grootste depressiedreiging. Toen deze dreiging week, kwam de munt onder zware druk. Dit werd mede veroorzaakt door de extreem lage korte rente, waardoor investeerders die carry trades uitvoerden in Japanse yen, hun activiteiten verplaatsten naar de Amerikaanse dollar. In december sloeg het sentiment rond de dollar om. Hierbij speelde het toenemende wantrouwen jegens de zwakkere broeders in de eurozone een rol, evenals de verbetering van de vooruitzichten voor de Amerikaanse economie. De koers van de dollar ten opzichte van de euro begon het jaar op $ 1,40, bereikte begin maart een top van $ 1,25, eind november een dieptepunt van $1,51, en eindigde het jaar op $ 1,43 per euro.
Grondstoffen Prijzen van de meeste grondstoffen bewogen grosso modo mee met de economische verwachtingen, met een dieptepunt begin maart en daarna een gestage stijging. De prijs van Brentolie startte het jaar op een dieptepunt van $ 36, bereikte medio november een top van $ 79 en sloot het jaar af op $ 77.
3.1.3 Vooruitzichten voor 2010 De conjunctuurvooruitzichten voor 2010 zijn bemoedigend. Centrale banken zullen hun rentes op de
30-06-2009 254,7 2401,7 205,8 4249,2 8447,0 1835,0 9958,4 573,0 68,0 938,1
31-12-2009 335,3 2965,0 253,9 5412,9 10428,1 2269,2 10546,4 568,4 77,4 1096,0
huidige, bijzonder lage niveaus houden. Overheden zullen voorlopig nog niet stoppen met hun stimulerende beleid. Het lijkt erop dat de normale conjunctuurcyclus terug is van weggeweest na de totale ineenstorting van de vraag in de laatste maanden van 2008. Het herstel in de Aziatische economieën is al behoorlijk op weg en zal in 2010 verder gaan. Zeker in de eerste helft van het jaar zal de Amerikaanse economie positief verrassen. De verbetering in de eurozone zal echter moeizaam verlopen doordat de maatregelen die zijn bedoeld om de effecten van de recessie te verzachten, het herstel zullen remmen. Wat verder vooruitkijkend verwachten wij dat de stabiliteit die de conjunctuurcyclus de afgelopen decennia kenmerkte, plaats zal maken voor een veel wisselvalliger verloop. De volwassen economieën zullen de komende jaren structureel minder hard groeien door de diepte van de voorafgaande recessie, de toenemende impact van de vergrijzing, de schuldafbouw door Amerikaanse consumenten (nog altijd goed voor 16% van de totale wereldvraag) en het voorzichtiger uitleengedrag van banken. Na 2010 zal het expansietempo verminderen. Dat heeft een natuurlijke reden: het eerste, normaal gesproken meest krachtige deel van het economische herstel komt dan ten einde. Volwassen economieën zijn hierdoor minder bestand tegen onheil. Zij zitten permanent dichter bij een recessie, zoals in Japan de afgelopen jaren al het geval was. Overheden zullen bovendien vanaf 2011 hun ruime fiscale beleid gaan
27
terugdraaien wegens grenzen aan hun begroting. Het risico van ongelukken in 2011 is groot. We verwachten dat de aandelenmarkten als gevolg van het onbehagen hierover al in de loop van 2010 zullen verzuren. Centrale banken zullen hun rentetarieven nog geruime tijd op een erg laag niveau houden om het broze economische herstel in goede banen te leiden. De inflatie vormt geen beletsel voor zo’n beleid, want het hoge niveau van de werkloosheid houdt de loongroei (de belangrijkste inflatieveroorzaker) binnen de perken. Normaal gesproken stijgen obligatierentes gedurende een fase van cyclische stijging. De geldmarktrentes blijven echter laag, wat de mogelijkheid van rentestijging beperkt. We verwachten niet dat het effectieve rendement in 2010 structureel boven de 4% zal uitkomen. 28
3.2
ASN Aandelenfonds
3.2.1 Rendement Het ASN Aandelenfonds realiseerde over 2009 op basis van de beurskoers een rendement van 27,17%, inclusief herbelegging van het dividend van € 1,20 per aandeel. Het resultaat dat de beheerder bereikte bleef achter bij dat van het universum van het ASN Aandelenfonds van 33,65%. Hoewel wij ons niet laten leiden door externe indexen, is het goed te zien dat het fonds het wel beter deed dan de externe maatstaf (de benchmark: 60% MSCI Europe, 30% MSCI USA en 10% MSCI Japan), die met 25,82% steeg. Het beleggingsuniversum van ondernemingen waarin het ASN Aandelenfonds kan beleggen, behaalde in 2009 een goed resultaat. Een negatieve bijdrage daaraan leverden het onderwogen belang in de sterk presterende sector Basisgoederen en de overwogen positie in de matig presterende sector Farmacie & Gezondheidszorg. Dat werd ruimschoots gecompenseerd door het feit dat zich geen financiële waarden en traditionele energiebedrijven in het universum bevinden. Bovendien behaalden de bedrijven in het universum hogere koerswinsten dan hun sectorgenoten die daar geen deel van uitmaakten. Een goed voorbeeld hiervan is het Amerikaanse Green Mountain Coffee Roasters, de duurzame distributeur van koffiecupjes. De gunstige omzeten winstontwikkeling en de bedrijfspresentatie door
de bestuursvoorzitter werden goed ontvangen door analisten en beleggers. Het aandeel won dit jaar iets meer dan 200%. Green Mountain Coffee Roasters begrijpt goed wat maatschappelijk verantwoord ondernemen inhoudt en heeft dit in elk facet van zijn bedrijfsvoering doorgevoerd. Een deel van de verkochte koffie is fair trade en organisch. Green Mountain Coffee Roasters heeft zich verplicht zijn economische doelen in balans te brengen met het milieu en met zijn sociale impact op de maatschappij, zowel lokaal als op wereldschaal. Het bedrijf wil de gemeenschap waarin het opereert, positief beïnvloeden. Het heeft een goede gedragscode, die is opgesteld met de inbreng van medewerkers. De ambitie van de onderneming luidt: ’Wij creëren de ultieme koffie-ervaring in ieder leven waarmee we in aanraking komen, van boom tot koffiekopje, en transformeren de manier waarop de wereld zakendoet.’ De bijdrage aan het resultaat door de aandelenselectie van de portefeuillebeheerder was de afgelopen jaren steeds positief, maar viel in 2009 negatief uit. De oorzaak daarvan lag in de snelle omslag van het sentiment, die van maart tot en met mei plaatsvond op de financiële markten. De koersuitslagen waren zeer extreem en in historisch perspectief uitzonderlijk. De beleggingsmodellen die wij hanteren, reageren daar per definitie met enige vertraging op. De defensieve positionering, die in de loop van het jaar werd omgebogen in een meer offensieve, kostte vooral in het tweede kwartaal relatief veel rendement. Tekenend waren de bijzonder sterke beursprestaties van cyclische aandelen als chipmaker AMD (jaarrendement van +310%) en vastgoedontwikkelaar Taylor Wimpey (+350%). Toen het sectoren bedrijfsnieuws beter bleek dan verwacht, hebben wij overigens aandelen van deze twee bedrijven bijgekocht. Deze actieve houding kon echter niet voorkomen dat het fonds per saldo rendement verloor ten opzichte van de benchmark. De koers van Accsys Technologies daalde (-70%), toen de omzetcijfers door de wereldwijde recessie tegenvielen. De overwogen positie in dit duurzame houtbewerkingsbedrijf drukte het rendement. De overwogen posities in Green Mountain Coffee Roasters (+200%), Océ (+170%) en Sonova (+100%) boden enig tegenwicht. Medio november werd de markt verrast door een overnamebod van het Japanse Canon op de Nederlandse printerfabrikant Océ. Dit bod heeft de goedkeuring van het bestuur en de commissarissen van Océ. De portefeuillebeheerder had eerder dit jaar de onder-
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
wogen positie in Océ omgezet in een overwogen belang, onder meer vanwege de mogelijkheid van een overname door een buitenlandse partij. Het feit dat de belangen in Nokia (-17%) en Thomson (-13%)
onderwogen waren, maakte het verlies op deze posities minder groot. Deze bedrijven hebben sterk te lijden onder zware concurrentie, wat de afzetprijzen onder druk zet.
ASN Aandelenfonds Rendement Periode 2009 Laatste drie jaar (gemiddeld per jaar) Laatste vijf jaar (gemiddeld per jaar) Laatste tien jaar (gemiddeld per jaar) Gemiddeld per jaar sinds start (31-12-1994)
Beurskoers 27,17% -6,81% 1,52% -3,93% 6,46%
Benchmark* 25,82% -8,93% 1,31% -2,84% 7,13%
* 60% MSCI Europa, 30% MSCI VS en 10% MSCI Japan
Sectorverdeling
Kerncijfers (in euro’s) Koers ultimo 2009 Koers ultimo 2008 Hoogste koers in 2009 Laagste koers in 2009 Dividend over het boekjaar 2008 Fondsomvang in miljoenen euro’s Intrinsieke waarde per aandeel Aantal geplaatste aandelen
Fin. dienstverlening Overige 1,3% Nutsbedrijven 1,9% 3,4% Basisgoederen 5,4%
Duurzame cons. goed. 22,9%
Basisindustrie 7,8% Telecom 7,9%
29 50,61 40,98 50,61 35,46 1,20 270,07 50,40 5.358.500
Tien grootste belangen in % van de portefeuille
Massacons. goed. 9,1% Technologie 19,5%
Farmacie & gezondheidszorg 21%
Geografische verdeling in % van de portefeuille Europa Verenigde Staten Japan
60,11 30,07 9,82
3.2.2 Portefeuillebeleid Het beleggingsbeleid combineert fundamentele analyse met inspelen op het momentum van de markt. Mede op basis hiervan zijn de defensieve sectoren onderwogen in het ASN Aandelenfonds, terwijl het belang in de meer cyclische bedrijven overwogen is. Wij verwachten in 2010 een economisch herstel, met daaraan gekoppeld een sterke winstgroei van bedrijven. Daarom hebben wij belangen in Stora Enso, Nike, Intel en AMD gekocht. Nike kan hogere prijzen doorberekenen aan de consu-
Intel Corp Merck & Co Novartis Bristol Myers Squibb Co Roche Holding GlaxoSmithKline Nike Adobe Systems Starbucks Corp AstraZeneca
4,6 4,0 2,6 2,6 2,4 2,4 2,3 2,1 1,8 1,8
ment. Ook verovert het marktaandeel op de concurrentie. Bovendien heeft Nike al bespaard op de kosten. Dat alles zal ervoor zorgen dat de winst van ’s werelds best verkopende sportschoenenfabrikant verder oploopt. Stora Enso zal ervan profiteren dat de vraag naar papier zal toenemen als gevolg van het economische herstel. Daardoor stijgen de winstmarges zelfs meer dan evenredig. De aankoop van New York Times is gebaseerd op de verwachting dat de advertentie-inkomsten zich zullen herstellen. Ook wil deze uitgever meer commercieel gebruik gaan maken van het internet. Wij verkochten aandelen
van onder meer National Grid, NTT Docomo, France Telecom en Land Securities Group.
3.2.3 Vooruitzichten
30
De vooruitzichten voor de economie in 2010 zijn goed. De wereldeconomie is duidelijk bezig aan een herstel waarvan de kracht in positieve zin kan verrassen. Dat herstel wordt bovendien sterk ondersteund door monetair en fiscaal beleid. De centrale banken zullen in 2010 langzaam de monetaire stimuleringsmaatregelen verminderen. Wel zullen zij het extreem lage niveau van de korte rente nog handhaven. We houden er rekening mee dat de conjunctuurcyclus veel grilliger zal verlopen dan gebruikelijk. De afbouw van de stimuleringsmaatregelen is met de nodige gevaren omgeven, temeer omdat ook de groeikansen van landen zijn afgenomen door de enorme recessie die we achter de rug hebben. Aandelenmarkten zijn niet meer als vanzelfsprekend ondergewaardeerd, zoals dat in 2009 vrijwel onafgebroken het geval was. Verschillende waarderingmaatstaven bevinden zich weer op normale waarden. Tegelijkertijd worden de economische vooruitzichten positiever. Analisten
passen hun winstverwachtingen naar boven aan. De aandelenmarkten kunnen de komende periode nog profiteren van het economische herstel.
3.3
ASN Obligatiefonds
3.3.1 Rendement Het ASN Obligatiefonds realiseerde in 2009 op basis van de beurskoers een rendement van 2,93%, inclusief herbelegging van het dividend van € 1,05 per aandeel. De vergelijkingsmaatstaf (de benchmark: iBoxx Sovereign) behaalde een rendement van 4,34%. Daarmee bleef het fonds 1,41 procentpunt achter bij de benchmark. Dit verschil ontstond in het eerste halfjaar van 2009. De landen met een minder sterke rating en dus een hogere risico-opslag, zoals België, Spanje en Italië, waren in het begin van het jaar niet in het beleggingsuniversum opgenomen. In de tweede helft van het jaar presteerde het fonds beter dan de benchmark dankzij de overwogen posities in Italië en Ierland.
ASN Obligatiefonds Rendement Periode 2009 Laatste drie jaar (gemiddeld per jaar) Laatste vijf jaar (gemiddeld per jaar) Gemiddeld per jaar sinds start (31-12-2000)
Beurskoers 2,93% 4,31% 3,13% 4,25%
Benchmark* 4,34% 5,08% 4,03% 5,20%
* iBoxx Sovereign
Kerncijfers (in euro’s)
Sectorverdeling Obligaties met onderpand 1,9% Semi-overheid 2,5%
Bedrijfsobligaties 0,5%
Koers ultimo 2009 Koers ultimo 2008 Hoogste koers in 2009 Laagste koers in 2009 Dividend over het boekjaar 2008 Fondsomvang in miljoenen euro’s Intrinsieke waarde per aandeel Aantal geplaatste aandelen
27,53 27,80 27,87 26,22 1,05 102,95 27,53 3.739.459
Cashflowverdeling en looptijd Overheid 95,1%
Modified duration Modified duration benchmark
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5,93 jaar 5,96 jaar
Vijf grootste debiteuren in % van de portefeuille Italië Duitsland Frankrijk Ierland Nederland
Verdeling portefeuille over creditratings in % van de portefeuille 28,57 25,12 12,58 6,81 6,65
3.3.2 Portefeuillebeleid Begin 2009 had het fonds in vergelijking met de benchmark een overwogen belang in obligaties van Nederland, Duitsland en Ierland, ten nadele van Italië, Spanje en België. Tot februari 2009 waren Italiaanse, Belgische en Spaanse staatsobligaties niet toegelaten tot het beleggingsuniversum. Daarna kochten wij non-core landen bij, zoals Italië, Portugal, Ierland en Spanje, met historisch aantrekkelijke risico-opslagen. De portefeuille is defensief gepositioneerd en investeert hoofdzakelijk in Europese staatsleningen. Ultimo december 2009 had de portefeuille een overwogen belang in obligaties van Ierland en Italië, een onderwogen positie in Spanje, en belegde niet in Griekenland. Daartoe besloten wij op grond van de waardering in relatie tot het verwachte risico. Wij nemen bewust geen financiele instellingen in de portefeuille op vanwege hun gebrek aan transparantie.
3.3.3 Vooruitzichten De centrale banken zullen hun rentetarieven nog geruime tijd op een erg laag niveau houden om het broze economische herstel in goede banen te leiden. De inflatie vormt geen beletsel voor dit beleid, want de hoge werkloosheid houdt de loongroei (de
AAA AA A BBB
50,95 16,84 31,73 0,47
belangrijkste inflatieveroorzaker) binnen de perken. Normaal gesproken lopen obligatierentes op gedurende de opwaartse fase van de economische cyclus. De geldmarktrentes blijven echter laag, wat de kans op stijging beperkt. We verwachten dat het effectieve rendement in 2010 structureel niet hoger wordt dan 4%.
3.4 ASN Mixfonds
31
3.4.1 Rendement Het ASN Mixfonds realiseerde in 2009 op basis van de beurskoers een rendement van 13,85%, inclusief herbelegging van het dividend van € 2,35 per aandeel. Absoluut gezien is dit een goed resultaat, dat bovendien redelijk in lijn is met de vergelijkingsmaatstaf (de benchmark: iBoxx Sovereign en 60% MSCI Europa, 30% MSCI VS en 10% MSCI Japan). Deze behaalde een rendement van 14,03%. Dat het fonds iets minder presteerde kwam doordat het resultaat van de obligatieportefeuille achterbleef. De tactische assetallocatie, de verdeling van de portefeuille over aandelen en obligaties op basis van marktverwachtingen, leverde in 2009 slechts een geringe bijdrage aan het resultaat.
ASN Mixfonds Rendement Periode 2009 Laatste drie jaar (gemiddeld per jaar) Laatste vijf jaar (gemiddeld per jaar) Gemiddeld per jaar sinds start (31-12-2000)
Beurskoers 13,85% -0,36% 2,97% 0,50%
* iBoxx Sovereign en 60% MSCI Europa, 30% MSCI VS en 10% MSCI Japan
Benchmark* 14,03% -0,99% 3,14% 2,50%
Tactische assetallocatie
Kerncijfers (in euro’s) Koers ultimo 2009 Koers ultimo 2008 Hoogste koers in 2009 Laagste koers in 2009 Dividend over het boekjaar 2008 Fondsomvang in miljoenen euro’s Intrinsieke waarde per aandeel Aantal geplaatste aandelen
ASN Aandelenpool 46,44%
ASN Obligatiepool 53,56%
3.4.2 Portefeuillebeleid 32
Wij handhaafden de neutrale tactische assetallocatie – 55% obligaties en 45% aandelen – tot augustus. Eind augustus besloten wij tot een overwogen positie van aandelen vanwege hun aantrekkelijke waarderingen, in combinatie met de verwachting dat het renteniveau zou stijgen. In oktober draaiden wij deze overweging van aandelen weer terug. Daarnaast stuurden we enkele malen bij om het fonds weer in lijn met de visie te brengen.
3.4.3 Vooruitzichten De vooruitzichten voor de aandelenmarkt vindt u onder ASN Aandelenfonds in paragraaf 3.2.3; die voor de obligatiemarkt onder ASN Obligatiefonds in paragraaf 3.3.3.
3.5
ASN Milieu & Waterfonds
3.5.1 Rendement De koers van het ASN Milieu & Waterfonds steeg in 2009 met 37,05%. Daarmee versloeg het de MSCI World Small Cap EUR Index (36,29%). Met dit resultaat kwam het fonds uit in het bovenste kwartiel van vergelijkbare fondsen.
3.5.2 Ontwikkelingen op gebied van duurzaamheid Een van de belangrijkste thema’s van 2009 was de omvang van wereldwijde financiële stimuleringsmaatregelen: maar liefst USD 3.130 miljard volgens
60,54 55,51 60,58 52,03 2,35 131,10 60,42 2.169.719
Strategische assetallocatie Euro-obligaties Aandelen wereldwijd
55% 45%
schatting van HSBC. Bijna 13% van dit bedrag werd toegewezen aan de milieusector. Alleen al in de Verenigde Staten werd USD 100 miljard toegewezen aan programma’s ter ondersteuning van duurzame energie, efficiënt energieverbruik, voertuigen met lage CO2-uitstoot, smart grid- en waterinfrastructuur, en afvalsanering. In China werd USD 100 miljard beschikbaar gesteld voor de milieumarkten, voornamelijk op het gebied van infrastructuur. China ging voorop bij het besteden van deze gelden: bijna 20% was eind augustus 2009 al ingezet. De rest van de wereld hield dit snelle tempo niet bij. Er zal in 2010 en 2011 dan ook nog veel geld in omloop zijn dat structurele ondersteuning biedt aan de milieumarkten. Een tweede belangrijk thema voor de milieusector in 2009 was de VN-conferentie in Kopenhagen. Na twee weken intensief onderhandelen maakten de wereldleiders de doelen bekend waarvoor zij zich in het Akkoord van Kopenhagen hadden uitgesproken. Daarmee was een kader geschapen voor verdere discussie in 2010. Daartoe horen voornamelijk: ■ beperking van de wereldwijde opwarming tot 2 graden Celsius; ■ de erkenning dat in 2020 USD 100 miljard per jaar nodig zal zijn om arme landen te helpen hun uitstoot te verminderen; ■ ‘Annex 1–landen’ (de geïndustrialiseerde landen) zullen uiterlijk eind januari 2010 doelstellingen voor uitstootvermindering voor 2020 indienen; ■ ontwikkelende landen zeggen toe zich in te zullen spannen hun uitstoot te verlagen. De hoop is dat in 2010 veel plooien worden gladgestreken, zodat deze kernachtig geformuleerde doelstellingen kunnen worden vertaald in landelijk beleid. Ondanks dat er geen volledige overeenkomst is, was ‘Kopenhagen’ de eerste keer dat zowel de Verenigde Staten als China en andere opkomen-
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
de markten zich meldden aan de onderhandelingstafel met toezeggingen om de klimaatverandering aan te pakken. Dit betekent een aanzienlijke stap voorwaarts op weg naar consensus, waarop in de komende maanden kan worden voortgeborduurd. Ook de verkiezing van president Obama in de Verenigde Staten in 2008 wordt gezien als zo’n mijlpaal en als voorbode van een nieuw tijdperk van positieve veranderingen in de regelgeving op de Amerikaanse markt.
3.5.3 Portefeuillebeleid De sector waterbehandeling (50% van de portefeuille, bijdrage aan het rendement 13,8%) presteerde in 2009 onder het gemiddelde. Vooral waterbedrijven deden het niet best. Dit werd onder meer veroorzaakt door lastige (veiligheids)voorschriften en de voorkeur van beleggers voor beleggingen met een hoger risico. Dit trof de Amerikaanse ondernemingen California Water, Aqua America en American Water. Ondernemingen die vroeg in de cyclus belangen hadden in de bouwsector, presteerden beter dan gemiddeld, waaronder Wavin, Geberit en Uponor (waterinfrastructuur respectievelijk uit Nederland, Zwitserland en Finland). Nalco (Amerikaans, chemicaliën voor waterzuivering) liet het beste resultaat zien, nadat een nieuw managementteam een geslaagde ommekeer teweeg had gebracht. Wij kochten in 2009 belangen in twee nieuwe ondernemingen, Northwest Pipe (waterinfrastructuur) en Insituform (rioolherstel). Deze twee Amerikaanse ondernemingen kunnen profiteren van de vervanging van waterinfrastructuur in de Verenigde Staten, die door stimuleringsmaatregelen wordt gefinancierd. Na negatieve ontwikkelingen verkochten wij Hera (Italiaans waterbedrijf) en Christ Water (Oostenrijks, waterbehandelingstechnologie), dat werd overgenomen door het Canadese GLV Inc. De sector duurzame energie (29% van de portefeuille, bijdrage aan het rendement 13,6%) presteerde bovengemiddeld. Dat gold met name voor vroegcyclische aandelen, waaronder Nibe (Zweeds, warmtepompen) en Kingspan (Brits isolatiebedrijf). Na het rustige jaar 2008 droegen fusies en overnames bij aan de sterke prestaties. Zo nam Transalta (Canadees nutsbedrijf) het Canadese Canadian Hydro Developers (duurzame IPP (integrated product policy ofwel geïntegreerd productbeleid)) over tegen een behoorlijk agio. Wederom leverde de individuele aandelenselectie het best presterende bedrijf op: Telvent (Amerikaans, software voor
nutsvoorzieningen). Bedrijven op het gebied van duurzame energie, waaronder Vestas en Gamesa (Deens en Spaans, windturbines), bleven achter als gevolg van onzekerheid en vertragingen in de energiewetgeving en de schaarse mogelijkheden voor projectfinanciering. Wij namen twee bedrijven nieuw op in de portefeuille: EDP Renovaveis (Portugees, duurzame IPP), een wereldwijd toonaangevende ontwikkelaar van windmolenparken, en Hansen Transmissions (Belgisch, tandwielkasten voor windturbines). Beide bedrijven kunnen ervan profiteren wanneer de windmarkt in 2010-2011 herstelt. Wij verkochten de belangen in Miura (Japans, energiezuinige boilers), Verbio (Duits, biobrandstoffen) en Hydrogenics (Canadees, brandstofcellen). De sector recycling (21% van de portefeuille, bijdrage aan het rendement 8,5%) presteerde bovengemiddeld. Grondstofverwerkende ondernemingen, waaronder LKQ (Amerikaans, automobielrecycling) en Mayr Melnhof (Oostenrijks, kartonrecycling), presteerden goed. Ook hier waren fusies en overnames de stuwende kracht achter goede prestaties. Zo bracht de Carlisle Group, een Britse durfkapitalist, een ongevraagd bod uit op Shanks (Brits, integraal afvalbeheer). Ondernemingen met veel vreemd vermogen presteerden ondermaats, waaronder Transpacific Industries (Australisch, integraal afvalbeheer). Wij namen drie nieuwe ondernemingen op in de portefeuille: twee verwerkingsbedrijven van gevaarlijk afval, Clean Harbors (Amerikaans) en Daiseki (Japans), beide met een solide positie op hun eigen markt, en Stantec (Canadees, afvalmilieuadvisering).
3.5.4 Vooruitzichten De beheerder blijft optimistisch over de vooruitzichten van de portefeuille. Ondanks enige vertraging blijft de milieuwetgeving zich positief ontwikkelen. De betrokkenheid van de Verenigde Staten en China is in dit opzicht van groot belang. De groei op milieugebied is traag, maar de aanzienlijke stimuleringsfinancieringen dragen positief bij aan de milieumarkt. De derdekwartaalcijfers 2009 van ondernemingen in deze sector waren goed. Wij zijn van mening dat de winstverwachtingen reëel zijn met mogelijkheden voor opwaardering, want de portefeuille is in historisch perspectief nog steeds laag gewaardeerd. Op grond hiervan, en gezien de groei in fusies en overnames, is de beheerder van mening dat het fonds een solide beleggingsmogelijkheid voor de lange termijn biedt.
33
ASN Milieu & Waterfonds Rendement Periode 2009 Laatste drie jaar (gemiddeld per jaar) Laatste vijf jaar (gemiddeld per jaar) Gemiddeld per jaar sinds start (30-06-2001)
Beurskoers 37,05% -4,18% 7,60% -5,74%
Benchmark* 36,29% -7,02% 1,73% -2,97%
* MSCI World Small Cap EUR
Kerncijfers (in euro’s)
Sectorverdeling
Koers ultimo 2009 Koers ultimo 2008 Hoogste koers in 2009 Laagste koers in 2009 Dividend over het boekjaar 2008 Fondsomvang in miljoenen euro’s Intrinsieke waarde per aandeel Aantal geplaatste aandelen
Overig 4,0% Afvalverwerking 20,8%
34
Water 47,2%
3.6
Tien grootste belangen in % van de portefeuille Aqua America Itron Telvent Geberit Watts Water Technologies Suez Environnement SA Ormat Technologies Wavin NV Nalco Holding Cia Saneamento Basico
Energie 28,1%
ASN Small & Midcap Fonds
3.6.1 Rendement
15,13 11,04 15,13 9,63 0,00 177,05 15,05 11.761.928
2,9 2,7 2,7 2,6 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5
van milieu-, maatschappelijke en bestuurlijke factoren in het beleggingsproces.
3.6.2 Portefeuillebeleid
De waarde van het ASN Small & Midcap Fonds steeg in 2009 met 47,5%. Dit rendementscijfer is gebaseerd op de beurskoers. De vergelijkingsmaatstaf (benchmark) kwam uit op een rendement van 53,1%. Duurzaamheid stond in 2009 duidelijk in de belangstelling. Transparantie en een positieve, actieve betrokkenheid worden steeds meer als een fiduciaire plicht gezien. In het bijzonder neemt de behoefte toe aan integratie van ethische aspecten in het financiële kader, zoals investeringen om het bewustzijn te verhogen over de kosten die aan klimaatverandering kleven, en de voordelen van het integreren
Het aantal ondernemingen in de portefeuille van het ASN Small & Midcap Fonds nam toe met zes tot dertig. Dit was het gevolg van tien nieuwe aankopen en vier afgeronde verkopen. We namen afscheid van diverse ondernemingen waarvan de waardering naar onze overtuiging geen rekening hield met een mogelijke verslechtering van de conjuncturele omstandigheden, zoals Sulzer en Mobistar. Vijf van de ondernemingen die wij kochten bevonden zich in een speciale situatie, waar een ommekeer in de gang van zaken zichtbaar was, zoals Cargotec en Nobia. Voorts kochten we diverse ondernemingen waarvan
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
de hoge kwaliteit van de activiteiten niet goed in de waardering tot uitdrukking kwam, zoals Axel Springer en Ekornes. Aan het einde van het jaar was uitzendspecialist Randstad het grootste belang in de portefeuille. De uitzendmarkt heeft sterk onder druk gestaan, maar vertoont nu tekenen van stabilisatie. De onderneming is goed gepositioneerd om in te spelen op een herstel van de markten. Geïntegreerde duurzaamheid heeft het ondernemingslandschap duidelijk veranderd. Aanpassing is noodzakelijk. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij Metso, een onderneming uit onze portefeuille die in haar bedrijfsstrategie rekening houdt met de gevolgen van klimaatverandering. Metso beperkt het energieverbruik van zijn productiefaciliteiten en richt zich op de ontwikkeling van producten die het milieu minder belasten. Een ander voorbeeld is Cargotec. Dit heeft een uitvoerige gedragscode ingevoerd, die in zestien talen beschikbaar is. Cargotec heeft beloofd het gebruik van fossiele brandstoffen met 10% te verminderen. De bedrijfsonderdelen hebben hun milieuprincipes nader gedefinieerd op basis van milieuveiligheids- en arbo-eisen. Onze maatschappij is gebaat bij de ontwikkeling van groene producten, investeringen in duurzame energie en bij meer energie-efficiëntie. Maar ook op het menselijke vlak zijn stappen mogelijk, bijvoorbeeld door ziektes te bestrijden en basale gezondheidszorg te bieden. Zo ontwikkelt Coloplast producten en diensten die het leven van mensen met een medisch probleem draaglijker maken. Coloplast is bovendien actief met het donatieprogramma ‘Access to Healthcare’. Dit bestrijkt drie gebieden van de gezondheidszorg: darm-, urinewegen- en wondziekten. In sommige delen van de wereld is basale gezondheidszorg nog steeds een privilege dat aan slechts weinigen is voorbehouden. Coloplast selecteert voor zijn projecten landen van een lijst
van landen die ontwikkelingshulp ontvangen, die de Commissie voor Ontwikkelingssamenwerking van de Verenigde Naties verstrekt. Ook Randstad levert een maatschappelijke bijdrage. Het heeft daarbij een zeer praktische benadering gekozen: het neemt deel aan gemeenschapsprojecten en creërt actief werkgelegenheid voor minder bevoorrechte groepen. Zo zijn Randstad en Voluntary Service Overseas (VSO) een project gestart onder de naam HR Solutions Namibia. Dit project stelt VSO in staat om kleinere organisaties te helpen, die anders geen steun en middelen zouden krijgen om iemand fulltime in te huren. Al deze ondernemingen zetten hun expertise in voor goede doelen en trachten zo de wereldwijde gemeenschap van dienst te zijn. Zo bewijzen zij dat maatschappelijke en milieubelangen niet tegenover financiële belangen hoeven te staan, maar daarmee hand in hand gaan.
3.6.3 Vooruitzichten De belangrijkste kwesties die wij voor in 2010 voorzien zijn ethisch bewustzijn, de beperkte ecologische beschikbaarheid van bijvoorbeeld water en grond, de aanpassing aan klimaatverandering en energie-efficiëntie. Ondernemingen die een geïntegreerde duurzaamheidsstrategie voeren, zijn zich bewust van de uitdagingen en kansen die het veranderende landschap van dit decennium biedt. Er zijn steeds meer tekenen van economisch herstel. Hoewel veel aandelenkoersen al aanzienlijk zijn hersteld, zien we nog steeds interessante beleggingsmogelijkheden, die een aanzienlijke kans bieden op rendement vanaf de huidige koersniveaus. We blijven onverminderd onze strikte beleggingsbenadering toepassen, die zich richt op uitvoerige bottom-up-research en waarderingsanalyse. We zien het jaar redelijk optimistisch tegemoet.
ASN Small & Midcap Fonds Rendement Periode 2009 Laatste drie jaar (gemiddeld per jaar) Gemiddeld per jaar sinds start (30-04-2006) * HSBC Smlr Europe PR EUR
Beurskoers 47,51% -8,96% -5,05%
Benchmark* 53,11% -11,77% -8,21%
35
Kerncijfers (in euro’s)
Sectorverdeling
Farmacie & gezondheidszorg 4,4%
Koers ultimo 2009 Koers ultimo 2008 Hoogste koers in 2009 Laagste koers in 2009 Dividend over het boekjaar 2008 Fondsomvang in miljoenen euro’s Intrinsieke waarde per aandeel Aantal geplaatste aandelen
Nuts- Technologie bedrijven 2,8% 4,3%
Massacons. goed. 7,4%
Basisindustrie 46,9%
Basisgoederen 12,2%
36
Tien grootste belangen in % van de portefeuille Randstad Holding Bekaert Novozymes Geberit Zumtobel AG Coca-Cola Hellenic Bottling Imerys Coloplast Leoni Hochtief
Duurzame consumentengoederen 22,1%
19,52 13,93 19,52 11,50 0,70 34,89 19,52 1.787.277
Den Haag, 26 maart 2010 Directie ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6,4 5,6 5,2 5,1 4,9 4,8 4,5 4,4 4,3 4,1
37
4 Jaarrekening 2009 ASN Beleggingsfondsen N.V.
ASN Beleggingsfondsen N.V.
4.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
718.460
554.401
1.028
892
-
-33
3.433
2.677
-2.405
-1.818
716.055
552.583
124.085 668.925 -201.091 124.136
111.481 626.773 28.634 -214.305
716.055
552.583
Beleggingen Participaties beleggingspools
Vorderingen Overige activa Liquide middelen 38
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agio Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat Totaal
Jaarverslag 2008 ASN Beleggingsfondsen
ASN Beleggingsfondsen N.V.
4.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
3.300
-12.522
129.123
-193.217
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat beleggingspools
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat beleggingspools
39
Overige bedrijfsopbrengsten Rente rekening-courant
2
-12
132.425
-205.751
Beheervergoeding
8.289
8.554
Som van de bedrijfslasten
8.289
8.554
124.136
-214.305
Som van de bedrijfsopbrengsten
Lasten
Resultaat
ASN Beleggingsfondsen N.V.
4.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
-83.326 51.690 124.136
-53.604 85.883 -214.305
-3.300 -129.123
12.522 193.217
-136 756
1.492 -1.393
-39.303
23.812
95.709 -40.953 -15.420
63.773 -71.614 -15.008
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
39.336
-22.849
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
33 -33
963 -996
-
-33
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat
40
Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Uitgifte van aandelen Inkoop van aandelen Uitgekeerd dividend
Liquide middelen eind van de verslagperiode
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
ASN Beleggingsfondsen N.V.
4.4 Toelichting op de jaarcijfers
Waarderingsgrondslagen
ASN Beleggingsfondsen N.V. is een beleggingsmaatschappij met veranderlijk kapitaal, opgericht op 2 januari 2001 en in Amsterdam ter beurze genoteerd. De verslagperiode van de vennootschap heeft betrekking op de periode van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009. ASN Beleggingsfondsen N.V. functioneert als een (semi) open-end beleggingsinstelling. Zij kan besluiten, wanneer bijzondere omstandigheden daartoe noodzaken, de inkoop van aandelen op te schorten.
Tenzij anders vermeld zijn alle bedragen in duizenden euro’s en zijn de in de balans opgenomen posten gewaardeerd tegen marktwaarde. Omrekening van activa en passiva in vreemde valuta’s geschiedt tegen de geldende World Market/Reuters-closing spot rates per balansdatum (zie voor de valutakoersen de paragraaf financiële risico’s).
Aan de jaarekening 2009 van ASN Beleggingsfondsen N.V. zijn de jaarcijfers 2009 van de fondsen toegevoegd, alsmede de jaarcijfers van de besloten fondsen (de beleggingspools) voor gemene rekening, waarin de vennootschap haar vermogen heeft belegd. Deze worden geacht onderdeel uit te maken van de toelichting op de jaarcijfers van ASN Beleggingsfondsen N.V. De vennootschap is een fiscale beleggingsinstelling in de zin van artikel 28 van de Wet op de Vennootschapsbelasting 1969. De ASN Beleggingspools zijn besloten fondsen voor gemene rekening. Naar Nederlands recht zijn deze beleggingspools geen rechtspersoon, want de activa en passiva zijn eigendom van de houders van participaties. ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. is beheerder van de beleggingspools. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de modellen, zoals opgenomen in het Besluit modellen jaarrekening van 22 december 2005, in overeenstemming met het Burgerlijk Wetboek 2 titel 9 en in overeenstemming met de Wet op het financieel toezicht (Wft). Op onderdelen zijn in de jaarrekening bewoordingen gehanteerd die afwijken van de modellen omdat zij beter de inhoud van de post weergeven. ASN Beleggingsfondsen N.V. heeft een vergunning op grond van artikel 2:67 Wft. Het jaarverslag is opgesteld in overeenstemming met BW2 titel 9 en de Wft.
Beleggingen Participaties beleggingspools De participaties in de beleggingspools worden gewaardeerd tegen de intrinsieke waarde per einde verslagperiode, inclusief de toegerekende resultaten. Aan de aan- en verkopen van poolparticipaties zijn voor ASN Beleggingsfondsen N.V. en ASN Mixpool geen kosten verbonden. Obligaties Ter beurze genoteerde waardepapieren en afgeleide instrumenten worden gewaardeerd tegen de laatst bekende beurskoers. Waardepapieren waarvan een (recente) beurskoers ontbreekt of waarvan de koersvorming niet representatief wordt geacht, worden gewaardeerd tegen de geschatte marktwaarde. Bij de bepaling van de geschatte marktwaarde worden marktconforme waarderingsmethoden toegepast. De aankoopkosten van beleggingen worden verwerkt als onderdeel van de verkrijgingsprijs van de beleggingen. De verkoopkosten worden als onderdeel van de gerealiseerde waardeveranderingen bij verkoop verwerkt. (Certificaten van) aandelen en aan aandelen gerelateerde producten De toepassing van de waarderingsgrondslag voor beleggingen resulteert in een waardering tegen actuele koersen. De aankoopkosten van beleggingen worden verwerkt als onderdeel van de verkrijgingsprijs van de beleggingen. Verkoopkosten worden als onderdeel van de gerealiseerde waardeveranderingen bij verkoop verwerkt. Waardeveranderingen Waardeveranderingen van beleggingen (gerealiseerde en niet-gerealiseerde) worden in de resultatenrekening verantwoord.
41
ASN Beleggingsfondsen N.V.
Overige activa en passiva De overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De nominale waarde is nagenoeg gelijk aan de marktwaarde als gevolg van de korte looptijden van de betreffende posten. Verwerking van plaatsing en inkoop van aandelen De bedragen die zijn ontvangen, respectievelijk betaald uit hoofde van plaatsing, respectievelijk inkoop van aandelen, worden geheel verwerkt in het geplaatste kapitaal en het agio van desbetreffende fonds. 42 Intrinsieke waarde De intrinsieke waarde is de activa minus de kortlopende schulden. De activa en kortlopende schulden worden bepaald zoals in de grondslagen omschreven.
Financiële risico’s De activiteiten van ASN Beleggingsfondsen N.V. kunnen voor het fonds financiële risico’s van verscheidene aard met zich meebrengen. Deze risico’s bestaan uit koersrisico, renterisico, kredietrisico, valutarisico en verhandelbaarheidsrisico. De risico’s komen voort uit het beheren van beleggingsportefeuilles. Het beleid dat de directie van de vennootschap voert ten aanzien van deze risico’s wordt hieronder uiteengezet. De samenstelling van de beleggingen van de verschillende beleggingspools en beleggingsfondsen is weergegeven in de toelichting op de pools en fondsen. In de toelichting op de beleggingspools en beleggingsfondsen zijn bovendien de verdelingen naar sector en geografische regio opgenomen.
Koersrisico
Grondslagen voor de resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald door de aan de vennootschap toekomende delen van het resultaat (dividend, rente en waardeveranderingen) van de besloten fondsen over de verslagperiode, onder aftrek van de aan verslagperiode toe te rekenen kosten.
Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht geeft inzicht in de herkomst van de liquide middelen die gedurende het jaar beschikbaar zijn gekomen, en de wijze waarop deze zijn aangewend. De kasstromen worden gesplitst naar operationele (beleggings-)activiteiten en financieringsactiviteiten. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen direct in de winst- en verliesrekening worden verantwoord. In het kasstroomoverzicht wordt de nettowinst door middel van aanpassingen hierop tot kasstromen herleid. Deze aanpassingen betreffen correcties op afschrijvingen van immateriële vaste activa, als ook correcties op de overlopende posten.
De waarde van beleggingen fluctueert met de koerswijzigingen van de effecten waarin wordt belegt. Dit risico neemt toe door de spreiding van effecten in de portefeuille te beperken tot een bepaalde regio en/of sector en/of door de keuze van individuele fondsen. De risico’s kunnen verder toenemen wanneer de belegger gebruikmaakt van (geschreven) optieposities, belegt met geleend geld of waardepapieren verkoopt die hij niet bezit (short selling). Het beleggingsbeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V. sluit het beleggen met geleend geld uit, evenals het verkopen van waardepapieren die het fonds of de pools niet bezitten; met andere woorden: short selling is niet toegestaan. Evenmin staat het beleggingsbeleid het schrijven van opties toe, tenzij het callopties betreft die gedekt worden door onderliggende activa.
Renterisico De waarde van de beleggingen in (deels) vastrentende fondsen, te weten het ASN Obligatiefonds en het ASN Mixfonds, fluctueert als gevolg van veranderingen van de marktrentes. Om deze risico’s te beperken geldt een vaste bandbreedte als toegestane afwijking van de gemiddelde rentetypische looptijd van de portefeuille (duration) ten opzichte van de vergelijkingsmaatstaf.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
ASN Beleggingsfondsen N.V.
Kredietrisico Dit risico wordt ook wel aangeduid als debiteurenrisico. De waarde van beleggingen in vastrentende waarden en niet-beursgenoteerde aandelen wordt beïnvloed door een positieve of negatieve ontwikkeling van de kredietwaardigheid van de betreffende uitgevende instellingen, de debiteuren. De kredietwaardigheid wordt bepaald door de inschatting die beleggers maken van de kans op tijdige voldoening van rente- en aflossingsverplichtingen door de debiteur. Voor de niet-beursgenoteerde fondsen maakt de beheerder periodiek een inschatting van de continuïteit van de onderneming. Voor alle beleggingen geldt bovendien dat kortlopende vorderingen ontstaan als gevolg van vooral verkooptransacties. Om het kredietrisico te beperken gelden restricties voor de samenstelling van de vastrentende portefeuilles met betrekking tot de geografische spreiding, verdeling over verschillende debiteurencategorieën, de minimale kwaliteit van de debiteur (rating) en de omvang van de beleggingen per debiteur. De kortlopende vorderingen als gevolg van verkooptransacties hebben een zeer laag risico, aangezien de onderliggende activa slechts worden geleverd tegen gelijktijdige ontvangst van het transactiebedrag.
Valutakoersen Land Australië Canada Denemarken Japan Noorwegen Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Zweden Zwitserland
Koers t.o.v. de euro 1,5953 1,5041 7,44095 133,568 8,28825 0,88845 1,43475 10,24425 1,48315 43
Verhandelbaarheidsrisico De mate van verhandelbaarheid van de effecten is van invloed op de hoogte van de feitelijke aankoopen verkoopkoersen. Om de verhandelbaarheidsrisico’s te beperken belegt ASN Beleggingsfondsen N.V. in het algemeen in goed verhandelbare, beursgenoteerde effecten. Daarnaast weegt het bij beleggingsbeslissingen onder meer de omzet op de beurs van de betreffende effecten mee. Tevens weegt het de omvang van het vrij verhandelbare aandelenkapitaal (free float) mee bij beleggingen in aandelen, en de omvang van de uitstaande lening bij beleggingen in obligaties. Dankzij deze hoge mate van verhandelbaarheid kan ASN Beleggingsfondsen N.V. tevens de uitkering bij inkoop van eigen aandelen tijdig realiseren.
Valutarisico Het valutarisico van ASN Beleggingsfondsen N.V. wordt gevormd door de US-dollar-beleggingen en Europese beleggingen in landen die niet behoren tot de eurozone. Valutaresultaten zijn een onderdeel van de prijsvorming van aandelen. Daarom wordt niet standaard gekozen voor afdekking van de valuta’s. De valutakoersen die ultimo 2009 werden gehanteerd (World Market/Reuters closing spot rates) zijn als volgt:
Monitoring van risico’s Impax, Kempen Capital Management en SNS Asset Management voeren het vermogensbeheer van de beursfondsen. ASN Beleggingsfondsen N.V. heeft met deze vermogensbeheerders een overeenkomst gesloten waarin de beleggingsrestricties zijn uitgewerkt. Deze beleggingsrestricties zijn een gedetailleerde, concrete uitwerking van de restricties aan het beleggingsbeleid die in deze paragraaf zijn genoemd. De vermogensbeheerders bewaken door middel van hun risicomanagementsysteem de beleggingsportefeuilles, zodat deze steeds voldoen aan de restricties.
ASN Beleggingsfondsen N.V.
De directie van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. toetst op basis van de rapportages van de vermogensbeheerders of zij voldoen aan de overeengekomen beleggingsrestricties. De directie bewaakt tevens of zij voldoen aan wet- en regelgeving, evenals beursvoorschriften.
44
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
ASN Beleggingsfondsen N.V.
4.5 Toelichting op de balans Beleggingen Participaties in beleggingspools
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Toerekenbaar resultaat Stand ultimo periode
2009 554.401 83.326 -51.690 132.423 718.460
2008 792.419 53.604 -85.883 -205.739 554.401
Vorderingen De vorderingen worden nader toegelicht en gespecificeerd in de toelichting op de jaarcijfers van de fondsen.
Overige activa Liquide middelen Als liquide middelen worden alle onmiddellijk opeisbare tegoeden bij banken aangemerkt. De banksaldi die ultimo 2009 in de balans waren opgenomen, komen overeen met die op de laatste dagafschriften van december 2009. Als deze saldi worden gecorrigeerd met latere mutaties met valutadata vóór 1 januari 2010, resteren geen negatieve saldi.
Kortlopende schulden De kortlopende schulden worden nader toegelicht en gespecificeerd in de toelichting op de jaarcijfers van de fondsen.
Eigen vermogen Het eigen vermogen is als volgt over de fondsen verdeeld :
ASN Aandelenfonds ASN Obligatiefonds ASN Mixfonds ASN Milieu & Waterfonds ASN Small & Midcap Fonds Totaal
31-12-2009 270.068 102.946 131.102 177.052 34.887 716.055
31-12-2008 205.952 76.892 126.870 121.406 21.463 552.583
Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de jaarcijfers van de fondsen in deze jaarrekening.
45
ASN Beleggingsfondsen N.V.
Geplaatst aandelenkapitaal Het maatschappelijke kapitaal is verdeeld in (twintig series van in totaal) 196.875.000 gewone aandelen en één prioriteitsaandeel van elk nominaal € 5,00. Verloop aantal aandelen gedurende de verslagperiode:
46
Stand per 1 januari 4.950.899 2.766.340 2.266.104 10.774.598 1.538.102 1 22.296.044
ASN Aandelenfonds ASN Obligatiefonds ASN Mixfonds ASN Milieu & Waterfonds ASN Small & Midcap Fonds Prioriteitsaandeel Totaal
Uitgegeven aandelen 680.356 1.280.976 107.730 1.506.683 387.273 3.963.018
Ingekochte aandelen -272.755 -307.857 -204.115 -519.353 -138.098 -1.442.178
Stand per 31 december 5.358.500 3.739.459 2.169.719 11.761.928 1.787.277 1 24.816.884
2009
2008
111.481 19.815 -7.211 124.085
113.802 11.706 -14.027 111.481
626.773 75.894 -33.742 668.925
632.293 52.067 -57.587 626.773
28.634 -229.725 -201.091
44.751 -16.117 28.634
-214.305 229.725 -15.420 124.136 124.136
-1.109 16.117 -15.008 -214.305 -214.305
716.055
552.583
Nominaal geplaatst kapitaal Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Agio Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Uitgekeerd dividend Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode Totaal eigen vermogen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
ASN Beleggingsfondsen N.V.
4.6 Toelichting op de winst- en verliesrekening Opbrengsten
Werknemers De vennootschap heeft geen werknemers in dienst.
Beloning directie
Dividenden Betreft de verdiende bruto contante dividenden onder aftrek van provisie en niet-terugvorderbare dividendbelasting. De opbrengsten in de vorm van stockdividend worden als aankoop tegen nihil in de balans verwerkt.
Rentebaten Onder rentebaten worden de bruto ontvangen rente op obligaties en leningen onder aftrek van provisie verantwoord.
Beheerskosten In de jaarrekening wordt geen aansluiting gemaakt tussen het werkelijke kostenpercentage (total expense ratio) en het kostenpercentage dat in het prospectus is opgenomen. De beheerder hanteert voor de doorbereking de methode van het totale kostenpercentage, waardoor er geen verschil bestaat tussen de werkelijke total expense ratio en de total expense ratio in het prospectus.
Vijfjarenoverzicht Het vijfjarenoverzicht is per fonds opgenomen in de toelichting van de jaarrekenning van de fondsen.
De directie van de vennootschap, ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V., ontvangt geen beloning ten laste van de vennootschap.
Beloning Raad van Commissarissen De leden van de Raad van Commissarissen ontvingen ieder over 2009 een vergoeding van € 4.000, de voorzitter en vicevoorzitter € 5.000 (inclusief € 500 onkostenvergoeding), in combinatie met hun werkzaamheden als lid van de Raad van Toezicht van ASN Groenprojectenfonds. In 2009 kwam de Raad in totaal drie keer bijeen; de vierde vergadering verviel wegens het overlijden van de heer Knollema, voorzitter van de Raad van Toezicht van het ASNNovib Fonds.
47
ASN Beleggingsfondsen N.V.
4.7 Overige gegevens Statutaire winstbestemmingsregeling Conform artikel 26 van de statuten bepaalt het bestuur, onder goedkeuring van de houder van het prioriteitsaandeel, per serie van gewone aandelen welk gedeelte van de winst, na aftrek van een uitkering ter hoogte van de wettelijke interest, berekend over de nominale waarde van het prioriteitsaandeel, aan de houders van gewone aandelen wordt uitgekeerd.
Winstbestemming 2009 48
Het resultaat van 2009 minus dividenduitkeringen, zoals opgenomen in het directieverslag, wordt verwerkt in het geaccumuleerd resultaat.
ASN Obligatiefonds voor een bedrag van € 5.127.520,88 en in het ASN Milieu & Waterfonds voor een bedrag van € 1.356.000,00 tegen marktconforme voorwaarden op de beurs verkocht.
Uitbesteding werkzaamheden Ingevolge artikel 124 lid 1 sub g Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen van de Wet op het financieel toezicht geven wij hieronder een overzicht van de werkzaamheden die ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. heeft uitbesteed. In de overeenkomsten met de hieronder genoemde partijen zijn onder meer voorschriften opgenomen voor de prestatienorm, de onderlinge informatieverschaffing, de (formele) opzegtermijn en de vergoeding.
Bijzondere zeggenschapsrechten
Kerntaak
Blijkens de statuten heeft de houder van het prioriteitsaandeel het recht om een bindende voordracht op te stellen voor de benoeming van bestuurders. Op het prioriteitsaandeel wordt bij liquidatie van de vennootschap na voldoening van alle schulden allereerst het nominale bedrag van dit aandeel terugbetaald.
Vermogensbeheer
Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door de ASN Bank, gevestigd te Den Haag. Naar het gezamenlijke oordeel van ASN Beleggingsfondsen N.V. en ASN Bank N.V. is voldaan aan het vereiste in punt 10 bijlage X van het Fondsenreglement van Euronext.
Transacties gelieerde partijen Als beheerder van ASN Beleggingsfondsen N.V. treedt op ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. Alle aandelen van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. zijn in handen van de ASN Bank N.V. Ingevolge het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen worden de ASN Bank en Stichting SNS Beleggersgiro aangemerkt als gelieerde partijen met betrekking tot ASN Beleggingsfondsen N.V. Op grond hiervan dienen zij de transacties die in het Besluit zijn genoemd, te vermelden. In de verslagperiode heeft de ASN Bank haar positie in het
Partij
ASN Aandelenpool
SNS Asset Management N.V.
ASN Obligatiepool
SNS Asset Management N.V.
ASN Milieupool
Impax Asset Management Ltd.
ASN Small & Midcappool
Kempen Capital Management N.V.
Administratie
SNS Asset Management N.V.
Bewaarder
KAS BANK
SNS Asset Management N.V. maakt voor het uitvoeren van effectentransacties gebruik van een geselecteerd aantal brokers. Deze brokers stellen de vermogensbeheerder in dit verband diverse diensten ter beschikking, die zij bekostigen uit de opbrengsten van uitgevoerde effectentransacties. Deze diensten zijn dan ook aan te merken als een softdollar-arrangement.
Meldingen WMZ (Wet melding zeggenschap) In de verslagperiode zijn geen zeggenschapsmeldingen ontvangen.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
ASN Beleggingsfondsen N.V.
Bestuurdersbelangen Conform artikel 122 lid 2 Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo) geeft onderstaand overzicht het totale persoonlijke belang weer dat de leden van de directie van ASN Beleggingsinstel-
Omschrijving ASN Aandelenfonds ASN Milieu & Waterfonds ASN Small & Midcapfonds
lingen Beheer B.V., volgens opgave van de betrokkenen, hebben gehad bij een belegging van ASN Beleggingsfondsen N.V. per begin en einde van het boekjaar.
Gemeenschappelijk belang in aantallen 01-01-2009 60 250 200
Gemeenschappelijk belang in aantallen 31-12-2009 61 250 209
Omschrijving: belegging van de ASN Beleggingsfondsen Accsys Technologies
49 0
1500
ASN Beleggingsfondsen N.V.
Accountantsverklaring Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2009 van ASN Beleggingsfondsen N.V. te Den Haag, bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting, gecontroleerd. 50
Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet financieel toezicht, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de directie van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van ASN Beleggingsfondsen N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de
M.J. Vredenduin RA
Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amstelveen, 26 maart 2010 KPMG Accountants N.V.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
51
5 Jaarcijfers ASN-beursfondsen
5.1 ASN Aandelenfonds
5.1.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
270.922
206.601
199
175
-
-21
1.053
803
-854
-649
270.068
205.952
Geplaatst kapitaal Agio Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat
26.793 282.215 -92.489 53.549
24.754 267.500 22.208 -108.510
Totaal
270.068
205.952
Beleggingen Participaties in ASN Aandelenpool
Vorderingen Overige activa Liquide middelen 52
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.1 ASN Aandelenfonds
5.1.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
1.471
-4.060
55.052
-101.425
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Aandelenpool
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Aandelenpool
53
Overige bedrijfsopbrengsten Rente rekening-courant
-
-5
56.523
-105.490
Beheervergoeding
2.974
3.020
Som van de bedrijfslasten
2.974
3.020
53.549
-108.510
Som van de bedrijfsopbrengsten
Lasten
Resultaat
5.1 ASN Aandelenfonds
5.1.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat
-24.384 16.586 53.549
-20.540 24.442 -108.510
Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
-1.471 -55.052
4.060 101.425
-24 250
1.030 -561
-10.546
1.346
29.023 -12.269 -6.187
26.435 -18.736 -8.229
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
10.567
-530
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
21 -21
816 -837
-
-21
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten
54 Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Uitgifte van aandelen Inkoop van aandelen Uitgekeerd dividend
Liquide middelen eind van de verslagperiode
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.1 ASN Aandelenfonds
5.1.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans Beleggingen Participaties in ASN Aandelenpool 55 2009 206.601 24.384 -16.586 56.523 270.922
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Toerekenbaar resultaat Stand ultimo periode
ASN Aandelenpool
Aantal participaties 31-12-2009 31-12-2008 7.461.668 7.185.590
Intrinsieke waarde 31-12-2009 31-12-2008 270.922 206.601
2008 315.988 20.540 -24.442 -105.485 206.601
Belang in % 31-12-2009 31-12-2008 81,61% 78,75%
Intrinsieke waarde per participatie 36,31 28,75
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen:
Te vorderen van participanten Totaal
31-12-2009 199 199
31-12-2008 175 (looptijd korter dan 1 jaar) 175
5.1 ASN Aandelenfonds
Overige activa Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden zijn opgenomen:
56
Te betalen aan beleggingspools Te betalen beheervergoeding Totaal
31-12-2009 199 854 1.053
31-12-2008 154 649 803
2009
2008
24.754 3.403 -1.364 26.793
23.879 2.578 -1.703 24.754
267.500 25.620 -10.905 282.215
260.676 23.857 -17.033 267.500
22.208 -114.697 -92.489
32.904 -10.696 22.208
-108.510 114.697 -6.187 53.549 53.549
-2.467 10.696 -8.229 -108.510 -108.510
270.068
205.952
Eigen vermogen
Nominaal geplaatst kapitaal Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Agio Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Uitgekeerd dividend Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode Totaal eigen vermogen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.1 ASN Aandelenfonds
Toelichting op de winst- en verliesrekening 2009
2008
2.974
3.020
2.974 228.889
3.020 254.527
1,30%
1,19%
141,58%
104,92%
Lasten Beheervergoeding*
Total expense ratio Totale lasten (inclusief rentelasten) Gemiddeld fondsvermogen over twee kwartalen Total expense ratio**
57 Omloopfactor***
*)
De beheerder brengt een vast percentage aan vergoeding bij het fonds in rekening voor het beheer. Dit wordt berekend over het totale fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal (=totaal kostenpercentage). Uit deze vergoeding worden alle kosten vergoed die de beheerder voor het fonds maakt.
**) De afwijking tussen de expense ratio en het totale kostenpercentage (zoals opgenomen in Bijlage 3) wordt veroorzaakt doordat de expense ratio wordt berekend over het gemiddelde fondsvermogen over het boekjaar, en het totale kostenpercentage over het fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal. ***) Deze factor geeft een indicatie van de omloopsnelheid van de portefeuille. Dat geeft een indruk van de mate waarin er actief beheer plaatsvindt. De omloopfactor wordt berekend als het percentage dat het totale bedrag aan effectentransacties min het totale bedrag aan transacties van participaties, uitmaakt van de gemiddelde intrinsieke waarde van het fonds.
5.1 ASN Aandelenfonds
Vijfjarenoverzicht Totalen (in duizenden euro’s)
31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005
Intrinsieke waarde Af: waarde prioriteitsaandelen
58
270.068 270.068
205.952 205.952
314.992 314.992
322.662 322.662
280.895 280.895
56.523 2.974 53.549
-105.485 -5 3.020 -108.510
1.698 -3 4.162 -2.467
39.303 18 3.817 35.504
48.926 -71 3.203 45.652
5.358.500
4.950.899
4.775.740
4.803.576
4.653.350
Intrinsieke waarde Beurskoers Dividend
50,40 50,61 1,20
41,60 40,98 1,75
65,96 65,82 0,80
67,17 67,25 0,60
60,36 60,30 0,45
Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat*
10,55 0,56 9,99
-21,31 0,61 -21,92
0,36 0,87 -0,51
8,18 0,79 7,39
10,51 -0,02 0,69 9,80
Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat Aantal uitstaande gewone aandelen
Per gewoon aandeel (in euro’s)
*)
Het totale resultaat per aandeel is berekend op basis van het aantal uitstaande aandelen aan het eind van de verslagperiode.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.2 ASN Obligatiefonds
5.2.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
103.193
77.077
322
76
-
-9
569
252
-247
-185
102.946
76.892
18.697 79.596 2.137 2.516
13.832 57.972 -1.692 6.780
102.946
76.892
Beleggingen Participaties in ASN Obligatiepool
Vorderingen Overige activa Liquide middelen
59
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agio Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat Totaal
5.2 ASN Obligatiefonds
5.2.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
-14
448
3.370
7.063
-
-3
3.356
7.508
Beheervergoeding
840
728
Som van de bedrijfslasten
840
728
2.516
6.780
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Obligatiepool
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Obligatiepool 60
Overige bedrijfsopbrengsten Rente rekening-courant Som van de bedrijfsopbrengsten
Lasten
Resultaat
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.2 ASN Obligatiefonds
5.2.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
-32.564 9.804 2.516
-8.426 16.624 6.780
14 -3.370
-448 -7.063
-246 317
11 -21
-23.529
7.457
Uitgifte van aandelen Inkoop van aandelen Uitgekeerd dividend
34.927 -8.438 -2.951
8.841 -14.104 -2.203
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
23.538
-7.466
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
9 -9
-9 -
Liquide middelen eind van de verslagperiode
-
-9
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten
61
5.2 ASN Obligatiefonds
5.2.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans Beleggingen 62
Participaties in ASN Obligatiepool 2009 77.077 32.564 -9.804 3.356 103.193
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Toerekenbaar resultaat Stand ultimo periode
ASN Obligatiepool
Aantal participaties 31-12-2009 31-12-2008 2.718.734 2.110.874
Intrinsieke waarde 31-12-2009 31-12-2008 103.193 77.077
2008 77.764 8.426 -16.624 7.511 77.077
Belang in % 31-12-2009 31-12-2008 59,44% 51,89%
Intrinsieke waarde per participatie 37,96 36,51
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen:
Te vorderen van participanten Totaal
31-12-2009 322 322
31-12-2008 76 (looptijd korter dan 1 jaar) 76
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.2 ASN Obligatiefonds
Overige activa Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden zijn opgenomen:
Te betalen aan beleggingspools Te betalen beheervergoeding Totaal
31-12-2009 322 247 569
31-12-2008 68 184 252
2009
2008
13.832 6.404 -1.539 18.697
14.833 1.687 -2.688 13.832
57.972 28.523 -6.899 79.596
62.234 7.154 -11.416 57.972
-1.692 3.829 2.137
-212 -1.480 -1.692
6.780 -3.829 -2.951 2.516 2.516
723 1.480 -2.203 6.780 6.780
102.946
76.892
Eigen vermogen
Nominaal geplaatst kapitaal Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Agio Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Uitgekeerd dividend Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode Totaal eigen vermogen
63
5.2 ASN Obligatiefonds
Winst- en verliesrekening 2009
2008
840
728
Totale lasten (inclusief rentelasten) Gemiddeld fondsvermogen over twee kwartalen
840 84.871
728 76.568
Total expense ratio**
0,99%
0,95%
130,95%
-0,52%
Lasten Beheervergoeding*
Total expense ratio
64 Omloopfactor***
*)
De beheerder brengt een vast percentage aan vergoeding bij het fonds in rekening voor het beheer. Dit wordt berekend over het totale fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal (=totaal kostenpercentage). Uit deze vergoeding worden alle kosten vergoed die de beheerder voor het fonds maakt.
**) De afwijking tussen de expense ratio en het totale kostenpercentage (zoals opgenomen in Bijlage 3) wordt veroorzaakt doordat de expense ratio wordt berekend over het gemiddelde fondsvermogen over het boekjaar, en het totale kostenpercentage over het fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal. ***) Deze factor geeft een indicatie van de omloopsnelheid van de portefeuille. Dat geeft een indruk van de mate waarin er actief beheer plaatsvindt. De omloopfactor wordt berekend als het percentage dat het totale bedrag aan effectentransacties min het totale bedrag aan transacties van participaties, uitmaakt van de gemiddelde intrinsieke waarde van het fonds.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.2 ASN Obligatiefonds
Vijfjarenoverzicht Totalen (in duizenden euro’s) Intrinsieke waarde Af: waarde prioriteitsaandelen
Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat
31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 102.946 76.892 77.578 71.163 74.079 102.946 76.892 77.578 71.163 74.079 3.356 840 2.516
7.511 -3 728 6.780
1.443 -6 714 723
-456 -3 684 -1.137
3.421 -65 646 2.710
3.739.459
2.766.340
2.966.649
2.643.784
2.631.570
27,53 27,53 1,05
27,80 27,80 0,75
26,15 26,12 1,00
26,92 26,95 0,84
28,15 28,15 0,96
0,90 0,22 0,68
2,72 0,26 2,46
0,49 0,24 0,25
-0,17 0,26 -0,43
1,30 -0,02 0,25 1,03
65 Aantal uitstaande gewone aandelen
Per gewoon aandeel (in euro’s) Intrinsieke waarde Beurskoers Dividend Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat*
*)
Het totale resultaat per aandeel is berekend op basis van het aantal uitstaande aandelen aan het eind van de verslagperiode.
5.3 ASN Mixfonds
5.3.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
131.467
127.222
117
109
-
-3
482
458
-365
-352
131.102
126.870
Geplaatst kapitaal Agio Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat
10.849 138.560 -33.420 15.113
11.331 143.776 -9.005 -19.232
Totaal
131.102
126.870
Beleggingen Participaties in ASN Mixpool
Vorderingen Overige activa 66
Liquide middelen
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.3 ASN Mixfonds
5.3.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
631
-1.105
15.885
-16.622
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Mixpool
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Mixpool
67
Overige bedrijfsopbrengsten Rente rekening-courant
1
1
16.517
-17.726
Beheervergoeding
1.404
1.506
Som van de bedrijfslasten
1.404
1.506
15.113
-19.232
Som van de bedrijfsopbrengsten
Lasten
Resultaat
5.3 ASN Mixfonds
5.3.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
-1.760 14.031 15.113
-2.167 14.604 -19.232
-631 -15.885
1.105 16.622
-8 24
184 -112
10.884
11.044
Uitgifte van aandelen Inkoop van aandelen Uitgekeerd dividend
5.896 -11.594 -5.183
5.303 -11.832 -4.319
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
-10.881
-10.848
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
3 -3
156 -159
Liquide middelen eind van de verslagperiode
-
-3
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat
68
Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.3 ASN Mixfonds
5.3.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans Beleggingen 69
Participaties in ASN Mixpool 2009 127.222 1.760 -14.031 16.516 131.467
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Toerekenbaar resultaat Stand ultimo periode
ASN Mixpool
Aantal participaties 31-12-2009 31-12-2008 3.656.944 4.029.480
Intrinsieke waarde 31-12-2009 31-12-2008 131.467 127.222
2008 157.386 2.167 -14.604 -17.727 127.222
Belang in % 31-12-2009 31-12-2008 100,00% 100,00%
Intrinsieke waarde per participatie 35,95 31,57
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen:
Te vorderen bedragen van beleggingspools Te vorderen van participanten Totaal
31-12-2009 117 117
31-12-2008 106 (looptijd korter dan 1 jaar) 3 (looptijd korter dan 1 jaar) 109
5.3 ASN Mixfonds
Overige activa Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden is opgenomen:
70
31-12-2009 117 365 482
31-12-2008 106 352 458
2009
2008
11.331 539 -1.021 10.849
11.886 439 -994 11.331
143.776 5.357 -10.573 138.560
149.750 4.864 -10.838 143.776
-9.005 -24.415 -33.420
-5.425 -3.580 -9.005
Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Uitgekeerd dividend Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode
-19.232 24.415 -5.183 15.113 15.113
739 3.580 -4.319 -19.232 -19.232
Totaal eigen vermogen
131.102
126.870
Te betalen aan beleggingspools Te betalen bedragen aan participanten Te betalen beheervergoeding Totaal
Eigen vermogen
Nominaal geplaatst kapitaal Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Agio Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.3 ASN Mixfonds
Winst- en verliesrekening 2009
2008
1.404
1.506
1.404 126.704
1.506 140.340
1,11%
1,07%
134,38%
133,48%
Lasten Beheervergoeding*
Total expense ratio Totale lasten (inclusief rentelasten) Gemiddeld fondsvermogen over twee kwartalen Total expense ratio**
71 Omloopfactor***
*)
De beheerder brengt een vast percentage aan vergoeding bij het fonds in rekening voor het beheer. Dit wordt berekend over het totale fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal (=totaal kostenpercentage). Uit deze vergoeding worden alle kosten vergoed die de beheerder voor het fonds maakt.
**) De afwijking tussen de expense ratio en het totale kostenpercentage (zoals opgenomen in Bijlage 3) wordt veroorzaakt doordat de expense ratio wordt berekend over het gemiddelde fondsvermogen over het boekjaar, en het totale kostenpercentage over het fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal. ***) Deze factor geeft een indicatie van de omloopsnelheid van de portefeuille. Dat geeft een indruk van de mate waarin er actief beheer plaatsvindt. De omloopfactor wordt berekend als het percentage dat het totale bedrag aan effectentransacties min het totale bedrag aan transacties van participaties, uitmaakt van de gemiddelde intrinsieke waarde van het fonds.
5.3 ASN Mixfonds
Vijfjarenoverzicht Totalen (in duizenden euro’s) Intrinsieke waarde Af: waarde prioriteitsaandelen
Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat
31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 131.102 126.870 156.950 166.316 161.101 131.102 126.870 156.950 166.316 161.101 16.516 1 1.404 15.113
-17.727 1 1.506 -19.232
2.528 8 1.797 739
9.664 8 1.778 7.894
17.865 -138 1.659 16.068
2.169.719
2.266.104
2.377.128
2.495.091
2.460.142
60,42 60,54 2,35
55,99 55,51 1,85
66,03 66,01 0,90
66,66 66,75 2,00
65,48 65,45 2,00
7,61 0,65 6,96
-7,82 0,66 -8,48
1,06 0,76 0,30
3,87 0,71 3,16
7,26 -0,06 0,67 6,53
72 Aantal uitstaande gewone aandelen
Per gewoon aandeel (in euro’s) Intrinsieke waarde Beurskoers Dividend Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat*
*)
Het totale resultaat per aandeel is berekend op basis van het aantal uitstaande aandelen aan het eind van de verslagperiode.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.4 ASN Milieu & Waterfonds
5.4.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
177.836
121.943
264
424
-
-
1.048
961
-784
-537
177.052
121.406
Geplaatst kapitaal Agio Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat
58.810 130.872 -54.853 42.223
53.873 122.386 15.584 -70.437
Totaal
177.052
121.406
Beleggingen Participaties in ASN Milieupool
Vorderingen Overige activa Liquide middelen
73
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen
5.4 ASN Milieu & Waterfonds
5.4.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
642
-3.945
44.160
-63.782
1
-4
44.803
-67.731
Beheervergoeding
2.580
2.706
Som van de bedrijfslasten
2.580
2.706
42.223
-70.437
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Milieupool
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Milieupool 74
Overige bedrijfsopbrengsten Rente rekening-courant Som van de bedrijfsopbrengsten
Lasten
Resultaat
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.4 ASN Milieu & Waterfonds
5.4.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat
-19.410 8.319 42.223
-16.741 21.494 -70.437
Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
-642 -44.160
3.945 63.782
160 87
232 -552
-13.423
1.723
Uitgifte van aandelen Inkoop van aandelen Uitgekeerd dividend
19.707 -6.284 -
17.009 -18.732 -
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
13.423
-1.723
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
-
-
Liquide middelen eind van de verslagperiode
-
-
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten
Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten
75
5.4 ASN Milieu & Waterfonds
5.4.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans Beleggingen 76
Participaties in ASN Milieupool 2009 121.943 19.410 -8.319 44.802 177.836
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Toerekenbaar resultaat Stand ultimo periode
ASN Milieupool
Aantal participaties 31-12-2009 31-12-2008 10.602.898 9.882.718
Intrinsieke waarde 31-12-2009 31-12-2008 177.836 121.943
2008 194.423 16.741 -21.494 -67.727 121.943
Belang in % 31-12-2009 31-12-2008 100,00% 100,00%
Intrinsieke waarde per participatie 16,77 12,34
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen:
Te vorderen van beleggingspools Te vorderen van participanten Totaal
31-12-2009 264 264
31-12-2008 330 (looptijd korter dan 1 jaar) 94 (looptijd korter dan 1 jaar) 424
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.4 ASN Milieu & Waterfonds
Overige activa Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden zijn opgenomen: 31-12-2009 264 784 1.048
31-12-2008 94 330 537 961
2009
2008
53.873 7.534 -2.597 58.810
54.651 5.592 -6.370 53.873
122.386 12.173 -3.687 130.872
123.331 11.417 -12.362 122.386
15.584 -70.437 -54.853
14.194 1.390 15.584
Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Uitgekeerd dividend Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode
-70.437 70.437 42.223 42.223
1.390 -1.390 -70.437 -70.437
Totaal eigen vermogen
177.052
121.406
Te betalen aan beleggingspools Te betalen aan participanten Te betalen beheervergoeding Totaal
Eigen vermogen
Nominaal geplaatst kapitaal Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Agio Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat
77
5.4 ASN Milieu & Waterfonds
Winst- en verliesrekening 2009
2008
2.580
2.706
2.580 139.620
2.706 163.057
1,85%
1,66%
32,13%
28,18%
Lasten Beheervergoeding*
Total expense ratio Totale lasten (inclusief rentelasten) Gemiddeld fondsvermogen over twee kwartalen Total expense ratio** 78 Omloopfactor***
*)
De beheerder brengt een vast percentage aan vergoeding bij het fonds in rekening voor het beheer. Dit wordt berekend over het totale fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal (=totaal kostenpercentage). Uit deze vergoeding worden alle kosten vergoed die de beheerder voor het fonds maakt.
**) De afwijking tussen de expense ratio en het totale kostenpercentage (zoals opgenomen in Bijlage 3) wordt veroorzaakt doordat de expense ratio wordt berekend over het gemiddelde fondsvermogen over het boekjaar, en het totale kostenpercentage over het fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal. ***) Deze factor geeft een indicatie van de omloopsnelheid van de portefeuille. Dat geeft een indruk van de mate waarin er actief beheer plaatsvindt. De omloopfactor wordt berekend als het percentage dat het totale bedrag aan effectentransacties min het totale bedrag aan transacties van participaties, uitmaakt van de gemiddelde intrinsieke waarde van het fonds.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.4 ASN Milieu & Waterfonds
Vijfjarenoverzicht Totalen (in duizenden euro’s) Intrinsieke waarde Af: waarde prioriteitsaandelen
Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat
31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 177.052 121.406 193.566 112.015 35.721 177.052 121.406 193.566 112.015 35.721 44.802 1 2.580 42.223
-67.727 -4 2.706 -70.437
3.923 -2 2.531 1.390
16.613 1 1.044 15.570
5.314 -117 315 4.882
11.761.928 10.774.598 10.930.242
6.553.206
2.672.031
79 Aantal uitstaande gewone aandelen
Per gewoon aandeel (in euro’s) Intrinsieke waarde Beurskoers Dividend Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat*
*)
15,05 15,13 -
11,27 11,04 -
17,71 17,75 -
17,09 17,20 -
13,37 13,35 -
3,81 0,22 3,59
-6,29 0,25 -6,54
0,36 0,23 0,13
2,54 0,16 2,38
1,99 -0,04 0,12 1,83
Het totale resultaat per aandeel is berekend op basis van het aantal uitstaande aandelen aan het eind van de verslagperiode.
5.5 ASN Small & Midcap Fonds
5.5.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
35.042
21.558
126
108
-
-
281
203
-155
-95
34.887
21.463
8.936 37.682 -22.466 10.735
7.691 35.139 1.539 -22.906
34.887
21.463
Beleggingen Participaties in ASN Small & Midcappool
Vorderingen Overige activa Liquide middelen 80
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agio Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat Totaal
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.5 ASN Small & Midcap Fonds
5.5.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
570
-3.860
10.656
-18.451
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Small & Midcappool
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Toerekenbaar resultaat ASN Small & Midcappool
81
Overige bedrijfsopbrengsten Rente rekening-courant
-
-1
11.226
-22.312
Beheervergoeding
491
594
Som van de bedrijfslasten
491
594
10.735
-22.906
Som van de bedrijfsopbrengsten
Lasten
Resultaat
5.5 ASN Small & Midcap Fonds
5.5.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
-5.208 2.950 10.735
-5.730 8.719 -22.906
-570 -10.656
3.860 18.451
-18 78
35 -147
-2.689
2.282
6.156 -2.368 -1.099
6.185 -8.210 -257
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
2.689
-2.282
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
-
-
Liquide middelen eind van de verslagperiode
-
-
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat
82
Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Uitgifte van aandelen Inkoop van aandelen Uitgekeerd dividend
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.5 ASN Small & Midcap Fonds
5.5.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans Beleggingen 83
Participaties in ASN Small & Midcappool 2009 21.558 5.208 -2.950 11.226 35.042
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Toerekenbaar resultaat Stand ultimo periode
ASN Small & Midcappool
2008 46.858 5.730 -8.719 -22.311 21.558
Aantal participaties Intrinsieke waarde Belang in % 31-12-2009 31-12-2008 31-12-2009 31-12-2008 31-12-2009 31-12-2008 1.607.199 1.480.003 35.042 21.558 100,00% 100,00% Intrinsieke waarde per participatie 21,80 14,57
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen:
Te vorderen van beleggingspools Te vorderen van participanten Totaal
31-12-2009 5 121 126
31-12-2008 - (looptijd korter dan 1 jaar) 108 (looptijd korter dan 1 jaar) 108
5.5 ASN Small & Midcap Fonds
Overige activa Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden zijn opgenomen:
84
Te betalen aan beleggingspools Te betalen aan participanten Te betalen beheervergoeding Totaal
31-12-2009 5 121 155 281
31-12-2008 108 95 203
2009
2008
7.691 1.935 -690 8.936
8.553 1.410 -2.272 7.691
35.139 4.221 -1.678 37.682
36.302 4.775 -5.938 35.139
1.539 -24.005 -22.466
3.290 -1.751 1.539
-22.906 24.005 -1.099 10.735 10.735
-1.494 1.751 -257 -22.906 -22.906
34.887
21.463
Eigen vermogen
Nominaal geplaatst kapitaal Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Agio Stand per 1 januari Uitgegeven aandelen Ingekochte aandelen Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Uitgekeerd dividend Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode Totaal eigen vermogen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
5.5 ASN Small & Midcap Fonds
Winst- en verliesrekening 2009
2008
491
594
Totale lasten (inclusief rentelasten) Gemiddeld fondsvermogen over twee kwartalen
491 26.208
594 36.959
Total expense ratio**
1,87%
1,61%
26,81%
55,23%
Lasten Beheervergoeding*
Total expense ratio
85 Omloopfactor***
*)
De beheerder brengt een vast percentage aan vergoeding bij het fonds in rekening voor het beheer. Dit wordt berekend over het totale fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal (=totaal kostenpercentage). Uit deze vergoeding worden alle kosten vergoed die de beheerder voor het fonds maakt.
**) De afwijking tussen de expense ratio en het totale kostenpercentage (zoals opgenomen in Bijlage 3) wordt veroorzaakt doordat de expense ratio wordt berekend over het gemiddelde fondsvermogen over het boekjaar, en het totale kostenpercentage over het fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal. ***) Deze factor geeft een indicatie van de omloopsnelheid van de portefeuille. Dat geeft een indruk van de mate waarin er actief beheer plaatsvindt. De omloopfactor wordt berekend als het percentage dat het totale bedrag aan effectentransacties min het totale bedrag aan transacties van participaties, uitmaakt van de gemiddelde intrinsieke waarde van het fonds.
5.5 ASN Small & Midcap Fonds
Vijfjarenoverzicht Totalen (in duizenden euro’s) Intrinsieke waarde Af: waarde prioriteitsaandelen
Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat
31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006* 34.887 21.463 46.651 28.543 34.887 21.463 46.651 28.543 11.226 491 10.735
-22.311 -1 594 -22.906
-923 -1 570 -1.494
3.494 1 205 3.290
1.787.277
1.538.102
1.710.636
1.043.987
19,52 19,52 0,70
13,95 13,93 0,15
27,27 27,31 -
27,34 27,40 -
6,28 0,27 6,01
-14,51 0,39 -14,90
-0,54 0,33 -0,87
3,35 0,20 3,15
86 Aantal uitstaande gewone aandelen
Per gewoon aandeel (in euro’s) Intrinsieke waarde Beurskoers Dividend Koersresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Lasten Totaal resultaat**
*)
Betreft de periode van 9 mei 2006 tot en met 31 december 2006.
**) Het totale resultaat per aandeel is berekend op basis van het aantal uitstaande aandelen aan het eind van de verslagperiode.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
87
6 Jaarrekeningen ASN Beleggingspools
6.1
ASN Aandelenpool
6.1.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
Beleggingen
330.920
260.141
Vorderingen
2.231
2.145
-1.173
388
-
308
1.058
2.225
331.978
262.366
Kapitaalrekening Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat
216.722 44.879 70.377
217.487 175.601 -130.722
Totaal
331.978
262.366
Overige activa Liquide middelen 88
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.1
ASN Aandelenpool
6.1.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
8.627
11.347
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
10.789
-43.576
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
51.184
-98.303
Opbrengsten uit beleggingen Dividend
89
Overige bedrijfsopbrengsten Valutaresultaat Rente rekening-courant
-198 -25
-121 -69
Som van de bedrijfsopbrengsten
70.377
-130.722
Resultaat
70.377
-130.722
6.1
ASN Aandelenpool
6.1.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
-228.253 219.447 70.377
-204.576 191.919 -130.722
-10.789 -51.184
43.576 98.303
Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden
-86 -308
327 -656
Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
-796
-1.829
30.429 -31.194
42.519 -38.384
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
-765
4.135
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
-1.561 388
2.306 -1.918
Liquide middelen eind van de verslagperiode
-1.173
388
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat
90
Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Uitgifte van participaties Inkoop van participaties
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.1
ASN Aandelenpool
6.1.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans Beleggingen 91 Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Gerealiseerde waardeveranderingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen Stand ultimo periode
2009 260.141 228.253 -219.447 10.789 51.184 330.920
2008 389.363 204.576 -191.919 -43.576 -98.303 260.141
Effectenportefeuille Beleggingen per 31 december 2009; beurswaarde in duizenden euro’s.
Indeling naar land Aantal
Beurswaarde
Aandelen Nederland 63.188 84.253 148.916 16.000 63.576 55.442 277.665 311.557 34.288 331.301 51.624
AKZO NOBEL ARCADIS ASM LITHOGRAPHY HOLDING GRONTMIJ HEINEKEN KONINKLIJKE DSM KONINKLIJKE KPN OCE RANDSTAD HOLDING REED ELSEVIER THOMSON
2.932 1.334 3.574 270 2.115 1.911 3.288 2.677 1.197 2.850 47 22.195
6.1
ASN Aandelenpool
Aantal
Beurswaarde
Aandelen Nederland Nederland niet-beursgenoteerd 45.000 ASN VENTURE CAPITAL FONDS (CERTIFICATE) 1)
Totaal aandelen Nederland
4.226 4.226 26.421
Aandelen overig Europa België (EUR)
92
18.118 7.284 219.557 5.000 39.656
BEKAERT ELIA SYSTEM OPERATOR SA/NV HANSEN TRANSMISSIONS INT THENERGO UMICORE
1.966 199 269 10 928 3.372
Denemarken (DKK) 15.849 COLOPLAST-B 107.300 NOVO-NORDISK –B 78.782 VESTAS WIND SYSTEMS
1.007 4.788 3.356 9.151
Duitsland (EUR) 51.579 467.075 71.425 37.701 7.574 2.133 23.230 167.527 122.648 561 9.812
ADIDAS AG DEUTSCHE TELEKOM –REG HENKEL AG & CO KGAA METRO PHOENIX SONNENSTROM PUMA Q-CELLS SE SAP SOLARWORLD SPRINGER (AXEL) VERLAG SUNWAYS
1.948 4.806 2.602 1.605 328 495 260 5.528 1.880 42 47 19.541
Finland (EUR) 26.833 KESKO OYJ-B SHS 559.591 NOKIA 474.325 STORA ENSO –R
619 4.992 2.315 7.926
Frankrijk (EUR) 8.235 46.656 110.983 20.949 52.017 275.965 31.386
BIC CAP GEMINI CARREFOUR CASINO GUICHARD PERRACHON ESSILOR INTERNATIONAL FRANCE TELECOM JC DECAUX SA
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
398 1.492 3.725 1.310 2.172 4.810 535
6.1
ASN Aandelenpool
Aantal
Beurswaarde
Aandelen overig Europa (vervolg) 32.600 RHODIA SA – REGR 39.935 SEB SA
411 1.585 16.438
Griekenland (EUR) 145.938 COCA-COLA HELLENIC BOTTLING
2.334 2.334
Italië (EUR) 2.876.780 TELECOM ITALIA
3.130 3.130
Noorwegen (NOK) 109.701 RENEWABLE ENERGY CORP AS 34.000 TOMRA SYSTEMS
592 114 706
Spanje (EUR) 89.872 80.657 179.601 312.206 36.222
EDP RENOVAVEIS SA ENAGAS GAMESA CORP TECNOLOGICA IBERDROLA RENOVABLES RED ELECTRICA DE ESPANA
596 1.244 2.116 1.037 1.406 6.399
Verenigd Koninkrijk (GBP) 5.358.916 177.473 1.487.048 45.012 279.773 2.492.910 35.234 533.270 439.788 3.746.468 1.113.532 193.228 188.489 697.258 420.634 148.050 218.932 413.736 142.681 316.702 339.865 411.470 422.360 76.589
ACCSYS TECHNOLOGIES PLC ASTRAZENECA BARRATT DEVELOPMENTS BERKELEY GROUP HOLDINGS-UNIT BRITISH LAND COMPANY BT GROUP ELECTROCOMPONENTS GLAXOSMITHKLINE HAMMERSON ITV KINGFISHER LAND SECURITIES GROUP LIBERTY INTERNATIONAL MARKS & SPENCER GROUP NAT. GRID TRANSCO NORTHUMBRIAN WATER GROUP PLC PEARSON PERSIMMON RECKITT BENCKISER GROUP REXAM RPS GROUP SAGE GROUP (THE) SAINSBURY (J) SEVERN TRENT
2.481 5.814 2.075 415 1.512 3.788 64 7.920 2.099 2.208 2.870 1.490 1.093 3.155 3.215 450 2.196 2.186 5.390 1.036 830 1.019 1.538 936
93
6.1
ASN Aandelenpool
Aantal
Beurswaarde
Aandelen overig Europa (vervolg) 162.979 239.404 4.478.785 335.158 2.268.943
SHANKS GROUP SMITH & NEPHEW TAYLOR WIMPEY WPP PLC YELL GROUP
245 1.723 1.961 2.299 1.004 63.012
Zweden (SEK)
94
104.338 254.220 162.871 90.946 18.188 92 259.538 337.523 538.197
ALFA LAVAL BILLERUD ELECTROLUX HENNES & MAURITZ –B HOLMEN SHARES HUSQVARNA AB HUSQVARNA –B SVENSKA CELLULOSA –B TELIASONERA
1.008 1.321 2.663 3.528 325 1.336 3.145 2.724 16.050
Zwitserland (CHF) 1.662 229.751 68.389 32.117 434.299 6.677
FISCHER (GEORG)-REG NOVARTIS –REG ROCHE HOLDING –GENUSS SONOVA HOLDING AG STMICROELECTRONICS SWISSCOM –REG
Totaal aandelen overig Europa
293 8.752 8.106 2.718 2.790 1.781 24.440 172.499
Aandelen Verenigde Staten (USD) 265.866 514.537 441.493 490.167 29.700 384.683 63.327 6.321 1.072.041 197.920 516.494 304.353 162.346 5.000 326.430 90.318 291.065
ADOBE SYSTEMS ADVANCED MICRO DEVICES APPLIED MATERIALS BRISTOL-MYERS SQUIBB CO EDWARDS LIFESCIENCES CORP GAP GREEN MOUNTAIN COFFEE ROASTERS HERMAN MILLER INTEL CORP INTERFACE –CL A MERCK & CO NEW YORK TIMES NIKE –CL B OCEAN POWER TECHNOLOGIES INC OFFICE DEPOT SALESFORCE.COM STAPLES
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.816 3.471 4.290 8.626 1.798 5.617 3.596 70 15.244 1.146 13.154 2.622 7.476 31 1.467 4.644 4.989
6.1
ASN Aandelenpool
Aantal
Beurswaarde
Aandelen Verenigde Staten (USD) (vervolg) 376.060 62.490 7.449 185.800
STARBUCKS CORP UNISYS CORP UNITED NATURAL FOODS INC WHOLE FOODS MARKET Totaal aandelen Verenigde Staten
6.044 1.679 139 3.555 96.474
Aandelen rest van de wereld Australië (AUD) 766.591 INFINGEN ENERGY
670 670
Canada (CAD) 20.000 BALLARD POWER SYSTEMS 132.632 THOMSON REUTERS
95 26 2.994 3.020
Japan (JPY) 24.000 60.700 98.150 131.000 42.800 238.000 114.000 34.700 234.800 41.800 83.900 157.000 1.817 54.800 67.100 553.000 142.000 111.700 176.000 106.000 24.900 470.000 273.000 159.000 61.300
ASAHI HOLDINGS INC ASTELLAS PHARMA CANON DAI NIPPON PRINTING CO EAST JAPAN RAILWAY COMPANY KUBOTA KURARAY COMPANY KURITA WATER INDUSTRIES MATSUSHITA ELECTRIC INDUST MURATA MFG CO NIKON NSK NTT DOCOMO OLYMPUS OMRON CORPORATION SANYO ELECTRIC CO SEKISUI HOUSE SEVEN & I HOLDINGS SHARP CORP SONY CORPORATION TDK TOKYO GAS CO TOKYU CORP TOPPAN PRINTING CO YAMAHA CORP
256 1.572 2.873 1.158 1.881 1.515 928 753 2.329 1.440 1.148 799 1.763 1.223 835 708 892 1.586 1.538 2.119 1.053 1.305 756 894 512 31.836
Totaal aandelen rest van de wereld
35.526
Som van de beleggingen
330.920
6.1
ASN Aandelenpool
Indeling naar sector Aantal
Valuta
Beurswaarde
Auto’s 20.000 BALLARD POWER SYSTEMS
USD
26 26
SEK EUR EUR CHF EUR EUR GBP JPY JPY JPY EUR EUR NOK EUR EUR DKK
1.008 1.334 1.966 293 2.116 270 269 1.515 753 799 328 260 592 1.880 47 3.356 16.786
JPY EUR JPY USD USD EUR GBP GBP NOK JPY
256 398 1.158 70 1.146 1.197 830 245 114 894 6.308
EUR GBP GBP SEK SEK SEK JPY USD JPY GBP EUR
1.948 2.075 415 2.663 1.336 2.329 7.476 1.148 2.186 495
Kapitaalgoederen
96
104.338 84.253 18.118 1.662 179.601 16.000 219.557 238.000 34.700 157.000 7.574 23.230 109.701 122.648 9.812 78.782
ALFA LAVAL ARCADIS BEKAERT FISCHER (GEORG)-REG GAMESACORP TECNOLOGICA GRONTMIJ HANSEN TRANSMISSIONS INT KUBOTA KURITA WATER INDUSTRIES NSK PHOENIX SONNENSTROM Q-CELLS SE RENEWABLE ENERGY CORP AS SOLARWORLD SUNWAYS VESTAS WIND SYSTEMS
Zakelijke dienstverlening 24.000 8.235 131.000 6.321 197.920 34.288 339.865 162.979 34.000 159.000
ASAHI HOLDINGS INC BIC DAI NIPPON PRINTING CO HERMAN MILLER INTERFACE –CL A RANDSTAD HOLDING RPS GROUP SHANKS GROUP TOMRA SYSTEMS TOPPAN PRINTING CO
Duurzame consumptiegoederen 51.579 1.487.048 45.012 162.871 92 259.538 234.800 162.346 83.900 413.736 2.133
ADIDAS AG BARRATT DEVELOPMENTS BERKELEY GROUP HOLDINGS-UNIT ELECTROLUX HUSQVARNA AB HUSQVARNA –B MATSUSHITA ELECTRIC INDUST NIKE –CL B NIKON PERSIMMON PUMA
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.1
ASN Aandelenpool
Aantal 553.000 39.935 142.000 176.000 106.000 4.478.785 51.624 61.300
SANYO ELECTRIC CO SEB SA SEKISUI HOUSE SHARP CORP SONY CORPORATION TAYLOR WIMPEY THOMSON YAMAHA CORP
Valuta JPY EUR JPY JPY JPY GBP EUR JPY
Beurswaarde 708 1.585 892 1.538 2.119 1.961 47 512 31.433
Consumentenservicebedrijven 376.060 STARBUCKS CORP
USD
6.044 6.044
Detailhandel voeding 110.983 20.949 26.833 37.701 422.360 111.700 7.449 185.800
CARREFOUR CASINO GUICHARD PERRACHON KESKO OYJ-B SHS METRO SAINSBURY (J) SEVEN & I HOLDINGS UNITED NATURAL FOODS INC WHOLE FOODS MARKET
EUR EUR EUR EUR GBP JPY USD USD
3.725 1.310 619 1.605 1.538 1.586 139 3.555 14.077
EUR USD EUR
2.334 3.596 2.115 8.045
DKK USD EUR JPY GBP CHF
1.007 1.798 2.172 1.223 1.723 2.718 10.641
EUR GBP
2.602 5.390 7.992
EUR EUR SEK SEK EUR JPY GBP
2.481 2.932 1.321 325 1.911 928 1.036
Voeding en dranken 145.938 COCA-COLA HELLENIC BOTTLING 63.327 GREEN MOUNTAIN COFFEE ROASTERS 63.576 HEINEKEN
Dienstverlening & apparatuur gezondheidszorg 15.849 29.700 52.017 54.800 239.404 32.117
COLOPLAST-B EDWARDS LIFESCIENCES CORP ESSILOR INTERNATIONAL OLYMPUS SMITH & NEPHEW SONOVA HOLDING AG
Verzorgingsproducten 71.425 HENKEL AG & CO KGAA 142.681 RECKITT BENCKISER GROUP
Basisgoederen 5.358.916 63.188 254.220 18.188 55.442 114.000 316.702
ACCSYS TECHNOLOGIES PLC AKZO NOBEL BILLERUD HOLMEN SHARES KONINKLIJKE DSM KURARAY COMPANY REXAM
97
6.1
ASN Aandelenpool
Aantal 32.600 474.325 337.523 39.656
RHODIA SA – REGR STORA ENSO –R SVENSKA CELLULOSA –B UMICORE
Valuta EUR EUR SEK EUR
Beurswaarde 411 2.315 3.145 928 17.733
ITV JC DECAUX SA NEW YORK TIMES PEARSON REED ELSEVIER SPRINGER (AXEL) VERLAG THOMSON REUTERS WPP PLC YELLGROUP
GBP EUR USD GBP EUR EUR CAD GBP GBP
2.208 535 2.622 2.196 2.850 42 2.994 2.299 1.004 16.750
JPY GBP USD GBP USD CHF DKK CHF
1.572 5.814 8.626 7.920 13.154 8.752 4.788 8.106 58.732
GBP GBP GBP GBP
1.512 2.099 1.490 1.093 6.194
USD SEK GBP GBP USD USD
5.617 3.528 2.870 3.155 1.467 4.989 21.626
USD USD EUR USD EUR
3.471 4.290 3.574 15.244 2.790 29.369
Media
98
3.746.468 31.386 304.353 218.932 331.301 561 132.632 335.158 2.268.943
Farmacie & biotechnologie 60.700 177.473 490.167 533.270 516.494 229.751 107.300 68.389
ASTELLAS PHARMA ASTRAZENECA BRISTOL-MYERS SQUIBB CO GLAXOSMITHKLINE MERCK & CO NOVARTIS –REG NOVO-NORDISK –B ROCHE HOLDING –GENUSS
Onroerend goed 279.773 439.788 193.228 188.489
BRITISH LAND COMPANY HAMMERSON LAND SECURITIES GROUP LIBERTY INTERNATIONAL
Detailhandel 384.683 90.946 1.113.532 697.258 326.430 291.065
GAP HENNES & MAURITZ –B KINGFISHER MARKS & SPENCER GROUP OFFICE DEPOT STAPLES
Halfgeleiders 514.537 441.493 148.916 1.072.041 434.299
ADVANCED MICRO DEVICES APPLIED MATERIALS ASM LITHOGRAPHY HOLDING INTEL CORP STMICROELECTRONICS
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.1
ASN Aandelenpool
Aantal
Valuta
Beurswaarde
Software & services 265.866 46.656 411.470 90.318 167.527 62.490
ADOBE SYSTEMS CAP GEMINI SAGE GROUP (THE) SALESFORCE.COM SAP UNISYS CORP
USD EUR GBP USD EUR USD
6.816 1.492 1.019 4.644 5.528 1.679 21.178
CANON ELECTROCOMPONENTS MURATA MFG CO NOKIA OCE OMRON CORPORATION TDK
JPY GBP JPY EUR EUR JPY JPY
2.873 64 1.440 4.992 2.677 835 1.053 13.934
GBP EUR EUR EUR JPY CHF EUR SEK
3.788 4.806 4.810 3.288 1.763 1.781 3.130 2.724 26.090
JPY JPY
1.881 756 2.637
EUR EUR EUR EUR AUD GBP GBP USD EUR GBP EUR JPY
596 199 1.244 1.037 670 3.215 450 31 1.406 936 10 1.305 11.099
Technologie 98.150 35.234 41.800 559.591 311.557 67.100 24.900
Telecommunicatiediensten 2.492.910 467.075 275.965 277.665 1.817 6.677 2.876.780 538.197
BT GROUP DEUTSCHE TELEKOM –REG FRANCE TELECOM KONINKLIJKE KPN NTT DOCOMO SWISSCOM –REG TELECOM ITALIA TELIASONERA
Transport 42.800 EAST JAPAN RAILWAY COMPANY 273.000 TOKYU CORP
Nutsbedrijven 89.872 7.284 80.657 312.206 766.591 420.634 148.050 5.000 36.222 76.589 5.000 470.000
EDP RENOVAVEIS SA ELIA SYSTEM OPERATOR SA/NV ENAGAS IBERDROLA RENOVABLES INFINGEN ENERGY NAT. GRID TRANSCO NORTHUMBRIAN WATER GROUP PLC OCEAN POWER TECHNOLOGIES INC RED ELECTRICA DE ESPANA SEVERN TRENT THENERGO TOKYO GAS CO
99
6.1
ASN Aandelenpool
Aantal
Valuta
Beurswaarde
Niet-beursgenoteerde aandelen 45.000 ASN VENTURE CAPITAL FONDS (CERTIFICATE) 1)
EUR
4.226 4.226
Som van de beleggingen
1)
100
330.920
ASN Venture Capital Fonds
De beleggingen van het ASN Venture Capital Fonds worden gewaardeerd op de reële waarde. Beleggingen in beursgenoteerde effecten worden gewaardeerd tegen de laatste beurskoers. Niet-beursgenoteerde effecten worden gewaardeerd op basis van de laatst bekende intrinsieke waarde van deze beleggingen. De ASN Aandelenpool belegt in alle aandelen ASN Venture Capital Fonds. Pettelaar Effectenbewaarbedrijf N.V. houdt in zijn hoedanigheid van bewaarder van de aandelenpool alle aandelen van ASN Venture Capital Fonds en is daarmee de enige aandeelhouder van het fonds. Beleggingen per 31 december 2009; beurswaarde in duizenden euro’s.
Aantal 43.875 557.485 6.428 2.500 674.932 9.000 1.522 463.625 759.027 20.000 5.472 750.000
Valuta ALOE ENVIRONMENT FUND 2 AUREOS AFRICA FUND CHRYSALIX ENERGY II US CHRYSALIX ENERGY III US CLEAN TECHNOLOGY FUND II DIF RENEWABLE ENERGY FUND ENVIRONMENTAL TECHNOLOGIES FUND FE GLOBAL ASIA CLEAN ENERGY 4 FE GLOBAL ASIA CLEAN ENERGY SV GLOBAL COOLING BV CUM PREF ORION ENERGY SYSTEMS INC SUSTAINABLE ENERGY VENTURES
EUR USD USD USD USD EUR GBP USD USD EUR USD EUR
Beleggingen
Waarde
Datum intrinsieke waarde
331 389 461 140 291 993 114 323 461 91 17 58
11-12-2009 01-10-2009 17-12-2009 28-12-2009 30-11-2009 30-11-2009 01-11-2009 03-12-2009 30-11-2009 30-01-2009 31-12-2009 11-12-2009
3.669
Liquide middelen Totaal
557 4.226
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.1
ASN Aandelenpool
Landenverdeling
96.474 63.011 31.838 26.419 24.441 19.542 16.437 16.051 9.151 7.926 6.398 3.372 3.130 3.020 2.334 706 670 330.920
Beleggingen per 31 december 2009 Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Japan Nederland Zwitserland Duitsland Frankrijk Zweden Denemarken Finland Spanje België Italië Canada Griekenland Noorwegen Australië
% 29,2 19,0 9,6 8,0 7,4 5,9 5,0 4,9 2,8 2,4 1,9 1,0 0,9 0,9 0,7 0,2 0,2 100,0
Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Japan Nederland Zwitserland Duitsland Frankrijk Zweden Denemarken Finland Spanje België Italië Canada Griekenland Noorwegen Australië
0
5
10
Aandeel in portefeuille in %
15
20
25
30
101
6.1
ASN Aandelenpool
Sectorallocatie
102
58.733 31.435 29.368 26.090 21.626 21.178 17.732 16.788 16.748 14.077 13.934 11.100 10.641 8.044 7.992 6.308 6.193 6.044 4.226 2.637 26 330.920
Beleggingen per 31 december 2009 Farmacie & biotechnologie Duurzame consumptiegoederen Halfgeleiders Telecommunicatiediensten Detailhandel Software & services Basisgoederen Kapitaalgoederen Media Detailhandel voeding Technologie Nutsbedrijven Dienstverlening & apparatuur gezondheidszorg Voeding en dranken Verzorgingsproducten Zakelijke dienstverlening Onroerend goed Consumentenservicebedrijven Niet-beursgenoteerde aandelen Transport Auto’s
Farmacie & biotechnologie Duurzame consumptiegoederen Halfgeleiders Telecommunicatiediensten Detailhandel Software & services Basisgoederen Kapitaalgoederen Media Detailhandel voeding Technologie Nutsbedrijven Dienstverlening & apparatuur gezondheidszorg Voeding en dranken Verzorgingsproducten Zakelijke dienstverlening Onroerend goed Consumentenservicebedrijven Niet-beursgenoteerde aandelen Transport Auto’s
0
2
4
6
8
10 12 14 16 18 20
Aandeel in portefeuille in %
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
% 17,7 9,4 8,9 7,9 6,5 6,4 5,4 5,1 5,1 4,3 4,2 3,4 3,2 2,4 2,4 1,9 1,9 1,8 1,3 0,8 0,0 100,0
6.1
ASN Aandelenpool
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen:
Te vorderen van de fondsen Te vorderen dividend Te vorderen dividendbelasting Te vorderen dividendbelasting Te vorderen rente rekeningcourant Totaal
31-12-2009 253 594 379 1.005 2.231
31-12-2008 176 647 277 1.044 1 2.145
(looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd langer dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar)
103
Overige activa Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden. De banksaldi die ultimo 31 december 2009 in de balans zijn opgenomen, komen overeen met de saldi op de laatste dagafschriften van 31 december 2009. Als deze saldi worden gecorrigeerd voor latere mutaties met valutadata vóór 31 december 2009, resteren geen negatieve saldi.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden zijn opgenomen:
Schulden uit hoofde van effectentransacties Te betalen bedragen aan de fondsen Te betalen rente rekeningcourant Totaal
31-12-2009 -
31-12-2008 258 46 4 308
6.1
ASN Aandelenpool
Eigen vermogen 2009
2008
217.487 30.429 -31.194 216.722
213.352 42.519 -38.384 217.487
175.601 -130.722 44.879
173.102 2.499 175.601
-130.722 130.722 70.377 70.377
2.499 -2.499 -130.722 -130.722
331.978
262.366
Kapitaalrekening Stand per 1 januari Uitgegeven participaties Ingekochte participaties Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat 104
Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode Totaal eigen vermogen
Meerjarenoverzicht winst- en verliesrekening
Opbrengst uit beleggingen Waardeverandering beleggingen Overige opbrengsten Som van de bedrijfsopbrengsten Af: som van de bedrijfslasten Resultaat
2009 8.627 61.973 -223 70.377 70.377
2008 11.347 -141.879 -190 -130.722 -130.722
2007 14.848 -12.388 39 2.499 2.499
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
2006 9.545 39.807 -34 49.318 49.318
2005 7.789 54.787 20 62.596 62.596
6.2
ASN Obligatiepool
6.2.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
Beleggingen
169.055
144.307
Vorderingen
3.997
3.962
552
324
-
60
4.549
4.226
173.604
148.533
Kapitaalrekening Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat
124.046 43.539 6.019
104.994 28.511 15.028
Totaal
173.604
148.533
Overige activa Liquide middelen
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen
105
6.2
ASN Obligatiepool
6.2.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
6.391
6.874
-1.342
1.009
969
7.144
1
1
Som van de bedrijfsopbrengsten
6.019
15.028
Resultaat
6.019
15.028
Opbrengsten uit beleggingen Rente obligaties, leningen
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
106
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Overige bedrijfsopbrengsten Rente rekening-courant
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.2
ASN Obligatiepool
6.2.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
-145.975 120.854 6.019
-62.613 84.022 15.028
1.342 -969
-1.009 -7.144
-35 -60
506 -170
-18.824
28.620
41.681 -22.629
18.681 -47.361
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
19.052
-28.680
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
228 324
-60 384
Liquide middelen eind van de verslagperiode
552
324
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Uitgifte van participaties Inkoop van participaties
107
6.2
ASN Obligatiepool
6.2.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans Beleggingen 108
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Lossingen Gerealiseerde waardeveranderingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen Stand ultimo periode
2009 144.307 145.975 -113.947 -6.907 -1.342 969 169.055
2008 157.563 62.613 -80.114 -3.908 1.009 7.144 144.307
Effectenportefeuille Beleggingen per 31 december 2009; in duizenden euro’s. Nominale waarde
Beurswaarde
Staatsobligaties 1.490 4.640 1.050 2.250 1.200
5% 5% 4% 4% 4,5%
700 2.000 600 3.250 2.200
5,5% 5% 5% 3,75% 4%
NEDERLAND NEDERLAND NEDERLAND NEDERLAND NEDERLAND
2001-2011 2002-2012 2005-2037 2006-2016 2007-2017
1.576 5.022 1.012 2.380 1.298 11.288
BELGIË BELGIË BELGIË BELGIË BELGIË
1998-2028 2001-2011 2004-2035 2005-2015 2008-2018
794 2.122 645 3.394 2.274 9.229
1994-2024 1998-2028 2000-2011 2000-2031
1.699 914 1.096 3.539
1.350 6,25% DUITSLAND 770 5,625% DUITSLAND 1.050 5,25% DUITSLAND 3.000 5,5% DUITSLAND
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.2
ASN Obligatiepool
Nominale waarde
Beurswaarde
Staatsobligaties (vervolg) 3.390 10.540 3.000 3.300 4.100 450 2.000 450 6.300
5% 3,75% 3,75% 3,5% 4% 4,25% 3,75% 4,75% 3,5%
DUITSLAND DUITSLAND DUITSLAND DUITSLAND DUITSLAND DUITSLAND DUITSLAND DUITSLAND DUITSLAND
2002-2012 2003-2013 2004-2015 2006-2011 2007-2012 2007-2039 2008-2019 2008-2040 2009-2019
3.631 11.150 3.170 3.405 4.332 460 2.070 499 6.379 42.344
4.000 8.550 1.550 2.650 3.340
5,5% 4% 4% 4% 4,25%
FRANKRIJK FRANKRIJK FRANKRIJK FRANKRIJK FRANKRIJK
1998-2029 2004-2014 2005-2055 2006-2038 2007-2017
4.670 9.105 1.482 2.546 3.558 21.361
1.300 3.600 4.650 1.600
4% 3,9% 5,9% 5,4%
IERLAND IERLAND IERLAND IERLAND
2008-2011 2009-2012 2009-2019 2009-2025
1.342 3.708 5.002 1.572 11.624
4.500 120 5.800 1.000 11.830 3.500 4.400 3.800 10.400 1.100
6,5% 5,5% 5% 4,75% 4,25% 4,5% 4% 4,5% 4% 5%
ITALIË ITALIË ITALIË ITALIË ITALIË ITALIË ITALIË ITALIË ITALIË ITALIË
1997-2027 2000-2010 2001-2012 2002-2013 2004-2015 2004-2020 2005-2037 2007-2010 2007-2017 2007-2039
5.496 124 6.174 1.072 12.540 3.633 3.924 3.881 10.807 1.141 48.792
300 1.000 1.400 500 1.300
6,25% 3,5% 3,9% 4,15% 4,35%
OOSTENRIJK OOSTENRIJK OOSTENRIJK OOSTENRIJK OOSTENRIJK
1997-2027 2005-2015 2005-2020 2007-2037 2008-2019
367 1.027 1.402 473 1.362 4.631
2003-2014 2006-2016
2.643 1.034 3.677
109
2.500 4,375% PORTUGAL 1.000 4,2% PORTUGAL
6.2
ASN Obligatiepool
Nominale waarde
Beurswaarde
Staatsobligaties (vervolg) 4.000 800 1.000 250 500 500
4,75% 6% 5,75% 3,9% 4,9% 4,3%
SPANJE SPANJE SPANJE SPANJE SPANJE SPANJE
1998-2014 1998-2029 2001-2032 2007-2012 2007-2040 2009-2019
Totaal staatsobligaties
4.323 937 1.141 262 512 512 7.687 160.633
Overige obligaties
110
1.800 3,75% BANCO BILBAO VIZCAYA ARG 600 3,75% BANK NED. GEMEENTEN 690 8,125% DEUTSCHE TELEKOM INT FIN 1.500 4,5% LAND NIEDERSACHSEN NLG 1.700 5,75% NED. INV.BANK VOOR ONTW.LANDEN NLG 2.390 4,625% NED. INV.BANK VOOR ONTW.LANDEN 1.500 5,2% STICHTING ELEVEN CITIES Totaal overige obligaties
2006-2011 2006-2013 2002-2012 2008-2011 1997-2012 1998-2010 2003-2013
1.857 625 776 1.575 847 1.118 1.435 8.233
1994-2010
189 189
Onderhandse leningen 187
3,77% DE KLEINE AARDE Totaal onderhandse leningen Som van de beleggingen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
169.055
6.2
ASN Obligatiepool
Landenverdeling
48.792 43.919 21.361 16.278 11.624 9.544 9.229 4.631 3.677 169.055
Beleggingen per 31 december 2009 Italië Duitsland Frankrijk Nederland Ierland Spanje België Oostenrijk Portugal
% 28,9 26,0 12,6 9,6 6,9 5,6 5,5 2,7 2,2 100,0
Italië
Duitsland
Frankrijk
Nederland
Ierland
Spanje
België
Oostenrijk
Portugal
0
5
10
15
Aandeel in portefeuille in %
20
25
30
35
111
6.2
ASN Obligatiepool
Sectorallocatie
160.822 4.867 2.590 776 169.055
Beleggingen per 31 december 2009 Staat(sgegarandeerd) Financiële instellingen Banken Telecommunicatiediensten
% 95,1 2,9 1,5 0,5 100,0
112 Staat(sgegarandeerd)
Financiële instellingen
Banken
Telecommunicatiediensten
0
20
40
60
80
100
Aandeel in portefeuille in %
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.2
ASN Obligatiepool
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen:
Te vorderen van de fondsen Te vorderen rente obligaties Te vorderen rente leningen Totaal
31-12-2009 385 3.606 6 3.997
31-12-2008 78 (looptijd korter dan 1 jaar) 3.878 (looptijd korter dan 1 jaar) 6 (looptijd korter dan 1 jaar) 3.962
Overige activa
113
Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden zijn opgenomen:
Te betalen aan de fondsen Totaal
31-12-2009 -
31-12-2008 60 60
6.2
ASN Obligatiepool
Eigen vermogen 2009
2008
104.994 41.681 -22.629 124.046
133.674 18.681 -47.361 104.994
28.511 15.028 43.539
25.338 3.173 28.511
Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode
15.028 -15.028 6.019 6.019
3.173 -3.173 15.028 15.028
Totaal eigen vermogen
173.604
148.533
Kapitaalrekening Stand per 1 januari Uitgegeven participaties Ingekochte participaties Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat 114
Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat
Meerjarenoverzicht winst- en verliesrekening
Opbrengst uit beleggingen Waardeverandering beleggingen Overige opbrengsten Som van de bedrijfsopbrengsten Af: som van de bedrijfslasten Resultaat
2009 6.391 -373 1 6.019 6.019
2008 6.874 8.153 1 15.028 15.028
2007 7.260 -4.093 6 3.173 3.173
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
2006 6.723 -7.530 -807 -807
2005 6.186 1.424 7 7.617 7.617
6.3
ASN Mixpool
6.3.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
Beleggingen
131.467
127.222
Vorderingen
117
109
-
-3
117
106
-
-
131.467
127.222
78.549 36.402 16.516
90.820 54.129 -17.727
131.467
127.222
Overige activa Liquide middelen
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen Kapitaalrekening Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat Totaal
115
6.3
ASN Mixpool
6.3.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
1.392
-1.318
15.126
-16.403
-2
-6 -
Som van de bedrijfsopbrengsten
16.516
-17.727
Resultaat
16.516
-17.727
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Overige bedrijfsopbrengsten 116
Valutaresultaat Rente rekening-courant
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.3
ASN Mixpool
6.3.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat
-15.160 27.433 16.516
-32.233 44.676 -17.727
Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
-1.392 -15.126
1.318 16.403
-8 11
-109 106
12.274
12.434
Uitgifte van participaties Inkoop van participaties
1.760 -14.031
2.167 -14.604
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
-12.271
-12.437
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
3 -3
-3 -
Liquide middelen eind van de verslagperiode
-
-3
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten
Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten
117
6.3
ASN Mixpool
6.3.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans Beleggingen 118
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Gerealiseerde waardeveranderingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen Stand ultimo periode
2009 127.222 15.160 -27.433 1.392 15.126 131.467
2008 157.386 32.233 -44.676 -1.318 -16.403 127.222
Effectenportefeuille Beleggingen per 31 december 2009; in duizenden euro’s. Aantal participaties
Intrinsieke waarde
Pool 1.681.589 ASN AANDELENPOOL (CERTIFICATE) 1.855.045 ASN OBLIGATIEPOOL (CERTIFICATE)
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
61.056 70.411 131.467
6.3
ASN Mixpool
Verdeling over aandelen en obligaties Beleggingen per 31 december 2009 70.411 ASN Obligatiepool 61.056 ASN Aandelenpool 131.467
% 53,6 46,4 100,0
119 ASN Obligatiepool
ASN Aandelenpool
0
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Aandeel in portefeuille in %
6.3
ASN Mixpool
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen: 31-12-2009 117 117
Te vorderen van de fondsen Te vorderen van de pools Totaal
31-12-2008 3 (looptijd korter dan 1 jaar) 106 (looptijd korter dan 1 jaar) 109
Overige activa 120
Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden zijn opgenomen:
Te betalen aan de fondsen Te betalen aan de pools Totaal
31-12-2009 117 117
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
31-12-2008 106 106
6.3
ASN Mixpool
Eigen vermogen 2009
2008
90.820 1.760 -14.031 78.549
103.257 2.167 -14.604 90.820
54.129 -17.727 36.402
51.601 2.528 54.129
Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode
-17.727 17.727 16.516 16.516
2.528 -2.528 -17.727 -17.727
Totaal eigen vermogen
131.467
127.222
Kapitaalrekening Stand per 1 januari Uitgegeven participaties Ingekochte participaties Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat
Meerjarenoverzicht winst- en verliesrekening
Waardeverandering beleggingen Overige opbrengsten Som van de bedrijfsopbrengsten Af: som van de bedrijfslasten Resultaat
2009 16.518 -2 16.516 16.516
2008 -17.721 -6 -17.727 -17.727
2007 2.531 -3 2.528 2.528
2006 9.664 9.664 9.664
2005 17.865 17.865 17.865
121
6.4
ASN Milieupool
6.4.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
Beleggingen
168.475
114.486
Vorderingen
1.377
1.143
7.984
8.836
-
2.522
9.361
7.457
177.836
121.943
Kapitaalrekening Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat
180.845 -47.812 44.803
169.755 19.916 -67.728
Totaal
177.836
121.943
Overige activa Liquide middelen 122
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.4
ASN Milieupool
6.4.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
Dividend
2.786
2.655
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
6.294
-3.423
35.535
-67.249
Opbrengsten uit beleggingen
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
123
Overige bedrijfsopbrengsten Valutaresultaat Rente rekening-courant
49 139
-133 422
Som van de bedrijfsopbrengsten
44.803
-67.728
Resultaat
44.803
-67.728
6.4
ASN Milieupool
6.4.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat
-41.508 29.348 44.803
-39.969 41.719 -67.728
Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
-6.294 -35.535
3.423 67.249
-234 -2.522
28 1.651
-11.942
6.373
Uitgifte van participaties Inkoop van participaties
19.409 -8.319
16.741 -21.493
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
11.090
-4.752
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
-852 8.836
1.621 7.215
Liquide middelen eind van de verslagperiode
7.984
8.836
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten
124
Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.4
ASN Milieupool
6.4.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans Beleggingen 125
Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Gerealiseerde waardeveranderingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen Stand ultimo periode
2009 114.486 41.508 -29.348 6.294 35.535 168.475
2008 186.908 39.969 -41.719 -3.423 -67.249 114.486
Effectenportefeuille Beleggingen per 31 december 2009; beurswaarde in duizenden euro’s. Aantal
Beurswaarde
Aandelen Nederland 146.276 GRONTMIJ 2.420.505 WAVIN NV-W/I Totaal aandelen Nederland
2.472 4.236 6.708
Aandelen Europa overig België (EUR) 1.334.100 HANSEN TRANSMISSIONS INT
1.637 1.637
Denemarken (DKK) 38.432 NOVOZYMES -B 69.989 VESTAS WIND SYSTEMS
2.789 2.982 5.771
Duitsland (EUR) 98.997 WASHTEC
753 753
6.4
ASN Milieupool
Aantal
Beurswaarde
Aandelen Europa overig (vervolg) Finland (EUR) 181.786 LASSILA & TIKANOJA 255.100 UPONOR 100.696 VACON
2.907 3.826 2.688 9.421
Frankrijk (EUR) 44.830 SECHE ENVIRONNEMENT 265.700 SUEZ ENVIRONNEMENT SA
2.687 4.284 6.971
Ierland (EUR) 126
470.617 KINGSPAN GROUP
2.824 2.824
Noorwegen (NOK) 730.077 TOMRA SYSTEMS
2.440 2.440
Oostenrijk (EUR) 119.510 BWT- BEST WATER TECH 36.601 MAYR-MELNHOF KARTON
2.317 2.635 4.952
Spanje (EUR) 394.450 310.836 234.983 164.566
EDP RENOVAVEIS SA FLUIDRA SA GAMESACORP TECNOLOGICA TELVENT
2.615 1.088 2.768 4.471 10.942
Verenigd Koninkrijk (GBP) 1.786.563 296.845 513.068 1.077.253 252.476 2.507.094 2.827.055 199.661 705.000
CHLORIDE GROUP HYDRO INTERNATIONAL PENNON GROUP PLC RPS GROUP SEVERN TRENT SHANKS GROUP SPICE SPIRAX-SARCO ENGINEERING TEG ENVIRONMENTAL
3.620 317 3.104 2.631 3.086 3.767 1.925 2.787 294 21.531
Zweden (SEK) 493.548 NIBE INDUSTRIER -B
3.324 3.324
Zwitserland (CHF) 35.850 GEBERIT
4.435 4.435
Totaal aandelen Europa overig
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
75.001
6.4
ASN Milieupool
Aantal
Beurswaarde
Aandelen Verenigde Staten (USD) 902.686 248.460 393.610 102.827 134.362 75.500 59.250 108.920 95.285 269.080 815.900 235.074 25.000 161.704 168.879 314.140 107.290 91.990 91.720 75.468 198.875
ACTIVE POWER AMERICAN WATER WORKS CO INC AQUA AMERICA BADGER METER CALIFORNIA WATER SERVICE GRP CLEAN HARBORS INC DIONEX INSITUFORM TECHNOLOGIES ITRON LKQ CORP MUELLER WATER PRODUCTS -A NALCO HOLDING NORTHWEST PIPE COMPANY ORMAT TECHNOLOGIES PENTAIR POLYPORE INTERNATIONAL INC POWER INTEGRATIONS REGAL BELOIT ROPER INDUSTRIES STERICYCLE WATTS WATER TECHNOLOGIES -A Totaal aandelen Verenigde Staten
667 3.881 4.804 2.854 3.448 3.137 3.051 1.725 4.487 3.674 2.957 4.180 468 4.265 3.802 2.606 2.719 3.330 3.348 2.902 4.286 66.591
Rest van de wereld Australië (AUD) 3.880.781 TRANSPACIFIC INDUSTRIES
3.296 3.296
Brazilië (USD) 151.560 CIA SANEAMENTO BASICO DE-ADR
4.132 4.132
Canada (CAD) 438.501 1.019.000 330.036 44.590
BALLARD POWER SYSTEMS BIOTEQ ENVIRONMENTAL TECH PURE TECHNOLOGIES LTD STANTEC INC
578 820 950 901 3.249
Israël (GBP) 360.000 AMIAD FILTRATION SYSTEMS
796 796
127
6.4
ASN Milieupool
Aantal
Beurswaarde
Rest van de wereld (vervolg) Japan (JPY) 171.800 DAISEKI CO LTD 224.080 HORIBA 115.640 KURITA WATER INDUSTRIES
2.416 3.775 2.511 8.702
Totaal rest van de wereld
20.175
Som van de beleggingen
168.475
128
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.4
ASN Milieupool
Landenverdeling
66.591 21.531 10.942 9.421 8.702 6.971 6.708 5.771 4.952 4.435 4.132 3.324 3.296 3.249 2.824 2.440 1.637 796 753 168.475
Beleggingen per 31 december 2009 Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Spanje Finland Japan Frankrijk Nederland Denemarken Oostenrijk Zwitserland Brazilië Zweden Australië Canada Ierland Noorwegen België Israël Duitsland
% 39,5 12,8 6,5 5,6 5,2 4,1 4,0 3,4 2,9 2,6 2,5 2,0 2,0 1,9 1,7 1,4 1,0 0,5 0,4 100,0
Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Spanje Finland Japan Frankrijk Nederland Denemarken Oostenrijk Zwitserland Brazilië Zweden Australië Canada Ierland Noorwegen België Israël Duitsland
0
5
10
15
20
Aandeel in portefeuille in %
25
30
35
40
45
129
6.4
ASN Milieupool
Sectorallocatie
130
66.906 35.844 32.416 9.604 9.212 4.471 3.674 3.051 2.719 578 168.475
Beleggingen per 31 december 2009 Kapitaalgoederen Nutsbedrijven Zakelijke dienstverlening Basisgoederen Technologie Software & services Detailhandel Farmacie & biotechnologie Halfgeleiders Auto’s
% 39,7 21,3 19,2 5,7 5,5 2,7 2,2 1,8 1,6 0,3 100,0
Kapitaalgoederen Nutsbedrijven Zakelijke dienstverlening Basisgoederen Technologie Software & services Detailhandel Farmacie & biotechnologie Halfgeleiders Auto’s
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Aandeel in portefeuille in %
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.4
ASN Milieupool
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen:
Vorderingen uit hoofde van effectentransacties Vorderingen uit hoofde van valutatransacties Te vorderen van de fondsen Te vorderen dividend Te vorderen dividendbelasting Te vorderen dividendbelasting Totaal
31-12-2009 14 264 114 479 506 1.377
31-12-2008 411 94 105 90 443 1.143
(looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd langer dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar) 131
Overige activa Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden is opgenomen:
Schulden uit hoofde van effectentransacties Te betalen aan de fondsen Te betalen rente rekening-courant Totaal
31-12-2009 -
31-12-2008 2.189 329 4 2.522
6.4
ASN Milieupool
Eigen vermogen 2009
2008
169.755 19.409 -8.319 180.845
174.507 16.741 -21.493 169.755
19.916 -67.728 -47.812
15.993 3.923 19.916
Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode
-67.728 67.728 44.803 44.803
3.923 -3.923 -67.728 -67.728
Totaal eigen vermogen
177.836
121.943
Kapitaalrekening Stand per 1 januari Uitgegeven participaties Ingekochte participaties Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat 132
Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat
Meerjarenoverzicht winst- en verliesrekening
Opbrengst uit beleggingen Waardeverandering beleggingen Overige opbrengsten Som van de bedrijfsopbrengsten Af: som van de bedrijfslasten Resultaat
2009 2.786 41.829 188 44.803 44.803
2008 2.655 -70.672 289 -67.728 -67.728
2007 2.708 1.332 -117 3.923 3.923
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
2006 1.201 15.294 118 16.613 16.613
2005 264 5.067 -17 5.314 5.314
6.5
ASN Small & Midcappool
6.5.1 Balans Vóór winstbestemming en in duizenden euro’s
31-12-2009
31-12-2008
Beleggingen
32.916
21.015
Vorderingen
282
809
1.965
-157
121
109
2.126
543
35.042
21.558
43.557 -19.740 11.225
41.298 2.571 -22.311
35.042
21.558
Overige activa Liquide middelen
Kortlopende schulden Vorderingen en overige activa min kortlopende schulden Activa min kortlopende schulden
Eigen vermogen Kapitaalrekening Geaccumuleerd resultaat Onverdeeld resultaat Totaal
133
6.5
ASN Small & Midcappool
6.5.2 Winst- en verliesrekening In duizenden euro’s
2009
2008
966
1.574
-107
-7.794
10.345
-16.103
1 20
-51 63
Som van de bedrijfsopbrengsten
11.225
-22.311
Resultaat
11.225
-22.311
Opbrengsten uit beleggingen Dividend
Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen
134
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Overige bedrijfsopbrengsten Valutaresultaat Rente rekening-courant
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
6.5
ASN Small & Midcappool
6.5.3 Kasstroomoverzicht In duizenden euro’s
2009
2008
-8.607 6.944 11.225
-17.615 17.191 -22.311
107 -10.345
7.794 16.103
527 12
-601 -699
-137
-138
5.208 -2.949
5.730 -8.719
Nettokasstromen uit financieringsactiviteiten
2.259
-2.989
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin van de verslagperiode
2.122 -157
-3.127 2.970
Liquide middelen eind van de verslagperiode
1.965
-157
Kasstromen uit beleggingsactiviteiten Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Resultaat Aanpassing om resultaat aan te sluiten op de door de beleggingsactiviteiten gegenereerde kasstroom: Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Mutaties in activa en passiva: Vorderingen Kortlopende schulden Nettokasstromen uit beleggingsactiviteiten
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Uitgifte van participaties Inkoop van participaties
135
6.5
ASN Small & Midcappool
6.5.4 Toelichting Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht De grondslagen die van toepassing zijn, zijn opgenomen in de toelichting op de jaarrekening van ASN Beleggingsfondsen N.V., in de paragrafen kasstroomoverzicht, waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling.
Toelichting op de balans 136
Beleggingen Stand per 1 januari Aankopen Verkopen Gerealiseerde waardeveranderingen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen Stand ultimo periode
2009 21.015 8.607 -6.944 -107 10.345 32.916
2008 44.488 17.615 -17.191 -7.794 -16.103 21.015
Effectenportefeuille Beleggingen per 31 december 2009; beurswaarde in duizenden euro’s. Aantal
Beurswaarde
Aandelen Nederland 48.615 IMTECH NV 23.344 KONINKLIJKE DSM 60.500 RANDSTAD HOLDING Totaal aandelen Nederland
916 804 2.111 3.831
Aandelen Europa overig België (EUR) 17.000 BEKAERT
1.845 1.845
Denemarken (DKK) 22.890 COLOPLAST-B 23.500 NOVOZYMES -B
1.455 1.705 3.160
Duitsland (EUR) 25.400 86.893 17.300 5.392
HOCHTIEF LEONI PFEIFFER VACUUM TECHNOLOGY PUMA
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
1.360 1.421 1.012 1.250
6.5
ASN Small & Midcappool
Aantal
Beurswaarde
Aandelen Europa overig (vervolg) 13.500 SPRINGER (AXEL) VERLAG 19.350 WINCOR NIXDORF
1.013 910 6.966
Finland (EUR) 25.675 CARGOTEC -B SHARE 53.300 METSO OYJ
496 1.313 1.809
Frankrijk (EUR) 35.492 IMERYS 12.600 SPERIAN PROTECTION
1.491 635 2.126
Griekenland (EUR) 99.607 COCA-COLA HELLENIC BOTTLING
1.593 1.593
Italië (EUR) 663.499 HERA SPA 55.710 SABAF
1.074 908 1.982
Noorwegen (NOK) 61.700 EKORNES ASA
893 893
Oostenrijk (EUR) 116.906 ZUMTOBEL AG
1.602 1.602
Spanje (EUR) 9.000 RED ELECTRICA DE ESPANA
349 349
Verenigd Koninkrijk (GBP) 69.596 41.300 70.712 251.940
BELLWAY DE LA RUE MORGAN SINDALL PLC RPS GROUP
641 459 478 615 2.193
Zweden (SEK) 68.500 ASSA ABLOY 41.200 AXFOOD 277.000 NOBIA
921 843 1.133 2.897
Zwitserland (CHF) 13.500 GEBERIT
1.670 1.670
Totaal aandelen Europa overig
29.085
Som van de beleggingen
32.916
137
6.5
ASN Small & Midcappool
Landenverdeling
138
6.966 3.831 3.160 2.897 2.193 2.126 1.982 1.845 1.809 1.670 1.602 1.593 893 349 32.916
Beleggingen per 31 december 2009 Duitsland Nederland Denemarken Zweden Verenigd Koninkrijk Frankrijk Italië België Finland Zwitserland Oostenrijk Griekenland Noorwegen Spanje
% 21,1 11,6 9,6 8,8 6,7 6,5 6,0 5,6 5,5 5,1 4,9 4,8 2,7 1,1 100,0
Duitsland Nederland Denemarken Zweden Verenigd Koninkrijk Frankrijk Italië België Finland Zwitserland Oostenrijk Griekenland Noorwegen Spanje
0
5
10
15
20
Aandeel in portefeuille in %
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
25
6.5
ASN Small & Midcappool
Sectorallocatie
11.613 4.000 3.820 3.692 1.593 1.455 1.423 1.421 1.133 1.013 910 843 32.916
Beleggingen per 31 december 2009 Kapitaalgoederen Basisgoederen Zakelijke dienstverlening Duurzame consumptiegoederen Voeding en dranken Dienstverlening & apparatuur gezondheidszorg Nutsbedrijven Auto’s Detailhandel Media Technologie Detailhandel voeding
% 35,3 12,2 11,6 11,2 4,8 4,4 4,3 4,3 3,4 3,1 2,8 2,6 100,0
Kapitaalgoederen Basisgoederen Zakelijke dienstverlening Duurzame consumptiegoederen Voeding en dranken Dienstverlening & apparatuur gezondheidszorg Nutsbedrijven Auto’s Detailhandel Media Technologie Detailhandel voeding
0
5
10
15
Aandeel in portefeuille in %
20
25
30
35
40
139
6.5
ASN Small & Midcappool
Vorderingen Onder vorderingen zijn opgenomen:
Vorderingen uit hoofde van effectentransacties Te vorderen van de fondsen Te vorderen dividend Te vorderen dividendbelasting Te vorderen dividendbelasting Totaal
31-12-2009 5 10 114 153 282
31-12-2008 512 19 59 219 809
(looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar) (looptijd langer dan 1 jaar) (looptijd korter dan 1 jaar)
140
Overige activa Liquide middelen Onder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare banktegoeden.
Kortlopende schulden Onder kortlopende schulden is opgenomen:
Te betalen aan de fondsen Te betalen rente rekening-courant Totaal
31-12-2009 121 121
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
31-12-2008 108 1 109
6.5
ASN Small & Midcappool
Eigen vermogen 2009
2008
41.298 5.208 -2.949 43.557
44.287 5.730 -8.719 41.298
2.571 -22.311 -19.740
3.494 -923 2.571
-22.311 22.311 11.225 11.225
-923 923 -22.311 -22.311
35.042
21.558
Kapitaalrekening Stand per 1 januari Uitgegeven participaties Ingekochte participaties Stand ultimo periode
Geaccumuleerd resultaat Stand per 1 januari Toevoeging uit onverdeeld resultaat Stand ultimo periode
Onverdeeld resultaat Stand per 1 januari Toevoeging aan geaccumuleerd resultaat Resultaat over de verslagperiode Stand ultimo periode Totaal eigen vermogen
Meerjarenoverzicht winst- en verliesrekening
Opbrengst uit beleggingen Waardeverandering beleggingen Overige opbrengsten Som van de bedrijfsopbrengsten Af: som van de bedrijfslasten Resultaat
2009 966 10.238 21 11.225 11.225
2008 1.574 -23.897 12 -22.311 -22.311
2007 888 -1.873 62 -923 -923
09-05-2006 t/m 31-12-2006 426 3.079 -11 3.494 3.494
141
Toerekenbare nettovermogenswaarde en resultaat beleggingspools
Aantal participaties
Nettovermogens-
Toerekenbare
waarde per
nettovermogens-
Toerekenbaar
participatie van de
waarde in
resultaat in
pool in euro’s
duizenden euro’s
duizenden euro’s
36,31
270.922 61.056 331.978
56.523 13.855 70.378
28,75
206.601 55.765 262.366
-105.485 -25.237 -130.722
37,96
103.193 70.411 173.604
3.356 2.663 6.019
36,51
77.077 71.457 148.534
7.511 7.516 15.027
35,95
131.467 0 131.467
16.516 0 16.516
31,57
127.222 0 127.222
-17.727 0 -17.727
ASN Aandelenpool 31-12-2009 ASN Aandelenfonds ASN Mixpool Totaal
7.461.668 1.681.589 9.143.257
31-12-2008 ASN Aandelenfonds ASN Mixpool Totaal
7.185.590 1.939.524 9.125.113
142
ASN Obligatiepool 31-12-2009 ASN Obligatiefonds ASN Mixpool Totaal
2.718.734 1.855.045 4.573.779
31-12-2008 ASN Obligatiefonds ASN Mixpool Totaal
2.110.874 1.956.965 4.067.839
ASN Mixpool 31-12-2009 ASN Mixfonds ASN Bank Totaal
3.656.944 1 3.656.945
31-12-2008 ASN Mixfonds ASN Bank Totaal
4.029.480 1 4.029.481
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Aantal participaties
Nettovermogens-
Toerekenbare
waarde per
nettovermogens-
Toerekenbaar
participatie van de
waarde in
resultaat in
pool in euro’s
duizenden euro’s
duizenden euro’s
16,77
177.836 0 177.836
44.802 0 44.802
ASN Milieupool 31-12-2009 ASN Milieu & Waterfonds ASN Bank Totaal
10.602.898 1 10.602.899
143 31-12-2008 ASN Milieu & Waterfonds ASN Bank Totaal
9.882.718 1 9.882.719
12,34
121.943 0 121.943
-67.727 0 -67.727
21,80
35.042 0 35.042
11.226 0 11.226
14,57
21.558 0 21.558
-22.311 0 -22.311
ASN Small & Midcappool 31-12-2009 ASN Small & Midcap Fonds ASN Bank Totaal
1.607.199 1 1.607.200
31-12-2008 ASN Small & Midcap Fonds ASN Bank Totaal
1.480.003 1 1.480.004
144
Bijlagen
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Bijlage 1 Voorbeelden van duurzame selectie In hoofdstuk 2 van dit jaarverslag wordt ons duurzame beleggingsbeleid toegelicht. Ter illustratie van dit beleid vindt u in deze bijlage voorbeelden van ondernemingen (aandelen) en landen (obligaties) die gedurende 2009 zijn goed- of afgekeurd.
Aandelen Hieronder geven wij voorbeelden van onze aandelenselectie: tien toegelaten en tien afgewezen ondernemingen. De informatie over alle ondernemingen, landen, instellingen en projecten in het ASN Beleggingsuniversum vindt u op www.asnbank.nl.
Tien nieuw toegelaten ondernemingen Akzo Nobel (Nederland) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds. ■ Activiteiten Het Nederlandse Akzo Nobel is een van de grootste chemische bedrijven ter wereld. Belangrijke bedrijfsonderdelen zijn de productie van verf en zout. Akzo Nobel heeft bedrijfsactiviteiten in meer dan tachtig landen, waaronder China, Rusland en Turkije. ■ Mensenrechten Het bedrijf heeft een proactief beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Voordat het bedrijfsactiviteiten opzet in risicolanden, onderzoekt het mogelijke schendingen van arbeidsrechten. Ook zet het zich onder meer actief in om arbeidsrechten in China te garanderen. In 2009 heeft Akzo Nobel een onafhankelijk onderzoek ingesteld om zijn mensenrechtenbeleid in risicolanden te toetsen. ■ Milieu Akzo Nobel spant zich ook in om de negatieve milieu-impact van zijn bedrijfsactiviteiten te minimaliseren. Dat doet het onder andere door het energieverbruik te verminderen en milieuvriendelijke producten te produceren, zoals biologisch afbreekbare plastic verpakkingen. ■ Transparantie Het bedrijf is transparant en rapporteert over alle belangrijke duurzaamheidsthema’s. In het verleden was het betrokken bij verscheidene
anticompetitieve zaken, waaronder een kartelvorming en verdachte prijsafspraken. Akzo Nobel heeft voldoende maatregelen genomen om zulke praktijken in de toekomst te voorkomen.
Conergy (Duitsland) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds en het ASN Milieu & Waterfonds. ■ Activiteiten Conergy is een Duits bedrijf dat systeemcomponenten ontwikkelt, produceert en verkoopt voor wind- en zonne-energiesystemen. Conergy heeft 1.725 mensen in dienst, voornamelijk in Duitsland. Het is actief in de risicolanden Cyprus en Thailand. ■ Maatschappelijk verantwoord ondernemen Conergy heeft een gedragscode voor gelijke behandeling, gezondheid, veiligheid en eerlijke arbeidsvoorwaarden, en een goed milieubeleid. Het heeft geen duidelijke strategie voor maatschappelijk ondernemen en publiceert evenmin gegevens of rapporten hierover. Toch past Conergy in het beleggingsuniversum van de ASN Bank. Daarvoor zijn verschillende redenen. Het is een klein bedrijf, dat diensten verleent in plaats van dat het een productiebedrijf is. Het is voornamelijk actief in Duitsland en heeft slechts een beperkt aantal leveranciers, voornamelijk uit Duitsland. In dit land worden de belangrijkste sociale en milieukwesties gedekt door nationale wetten en regels. Conergy heeft bovendien geen significante impact op het milieu en investeert in hernieuwbare-energietechnologie.
Dai Nippon Printing (Japan) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds. ■ Activiteiten De voornaamste activiteiten van het Japanse Dai Nippon Printing (DNP) zijn uitgeven en drukken. De groep produceert en verkoopt tevens kantoorartikelen en elektronische onderdelen. DNP is voornamelijk actief in Japan, maar heeft productielocaties in zes landen en verkooplocaties in tien landen in Europa, Azië en de VS. ■ Mensenrechten DNP heeft verschillende strategieën om de ontwikkeling van werknemers en goede arbeidsomstandigheden te stimuleren. Zo ondersteunt het de carrièreontwikkeling van werknemers via trainingen. DNP heeft een gezondheids- en veiligheidsbeleid dat op elk bedrijfsniveau wordt uitgewerkt en gepromoot.
145
■
■
Milieu In maart 2007 stelde DNP zich ambitieuze doelen om zijn impact op het milieu te verminderen. De doelen hebben betrekking op CO2-emissies, water-, energie- en brandstofverbruik, afvalverwerking en recycling. Elke locatie past dit beleid toe. DNP rapporteert de activiteiten maandelijks in een ecorapport. Afgelopen jaar was bijvoorbeeld 42,5 procent van het papier dat DNP inkocht, chloorvrij of gerecycled. Ketenverantwoordelijkheid DNP heeft het UN Global Compact ondertekend. In 2006 voerde DNP een geavanceerd, duurzaam leveranciersbeleid in. In dat jaar organiseerde het seminars voor 3300 leveranciers in Japan om te stimuleren dat zij zich houden aan het leveranciersbeleid. Het controleert of dit inderdaad gebeurt.
146
Gamesa (Spanje) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Small & Midcap Fonds. ■ Activiteiten Gamesa is een van de belangrijkste producenten van windturbines ter wereld. In Spanje is het sectorleider in de fabricage, verkoop en installatie van windturbines. ■ Milieu De divisie Kwaliteit, Milieu en Beroepsveiligheid bepaalt de milieuaanpak van Gamesa. Het heeft een uitgebreid milieubeleid en -beheersysteem. De onderneming streeft ISO 14001-certificering na voor de belangrijkste fabrieken voor windenergie-onderdelen. Zij rapporteert uitgebreid over haar milieubeleid, beheersysteem, doelstellingen, geïmplementeerde maatregelen en prestaties. Gamesa heeft een milieuplan opgesteld met duidelijke milieudoelstellingen. Deze zijn er vooral op gericht het effect op het milieu te minimaliseren. ■ Transparantie Gamesa rapporteert uitgebreid in het jaarlijkse duurzaamheidsrapport over zijn effect op het milieu en zijn vorderingen bij de realisatie van deze doelstellingen. ■ Ketenverantwoordelijkheid Gamesa verlangt dat zijn leveranciers zich houden aan alle milieuwetten over het produceren en beheren van afval, lozing, luchtuitstoot, geluidsoverlast en het voorkomen van grondverontreiniging. Het beoordeelt alle belangrijke milieuaspecten tijdens het certificatieproces voor leveranciers.
■
Maatschappelijke betrokkenheid Gamesa is betrokken bij en verleent financiële ondersteuning aan meerdere internationale milieuprojecten. Dat zijn vooral projecten die gericht zijn op het bestrijden van klimaatverandering en het stimuleren van ecologisch verantwoorde producten.
Greenko Group PLC (India) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Milieu & Waterfonds. ■ Activiteiten Greenko, gevestigd in Hyderabad, India, is een van de grootste onafhankelijke elektriciteitsproducenten in India. ■ Mensenrechten Het bedrijf garandeert gelijke behandeling van personeel als het gaat om opleidingen en carrièremogelijkheden. ■ Milieu Greenko produceert uitsluitend hernieuwbare energie via centrales die elektriciteit opwekken uit rivierwaterkracht, zonne-energie, windkracht en verbranding van biomassa van de tweede generatie. Daardoor is zijn negatieve milieu-impact veel minder dan die van traditionele energiecentrales. Greenko ontwikkelt, koopt, bouwt en exploiteert de centrales. De voornaamste activiteit van het bedrijf is de verkoop van schone energie aan de State Electricity Boards en aan distributiebedrijven van de staat. Zo profiteert Greenko van een tariefstructuur die gunstig is voor schone-energieprojecten.
Hammerson (Groot-Brittannië) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds. ■ Activiteiten Het Britse Hammerson is een Europese investeringsmaatschappij in vastgoed, met de hoofdvestiging in Londen. Het beheert, financiert en ontwikkelt winkelpanden en winkelcentra, merendeels in Frankrijk en Groot-Brittannië. ■ Milieu Hammerson neemt zijn verantwoordelijkheid voor belangrijke kwesties in de vastgoedsector, zoals vermindering van het energiegebruik in combinatie met een afname van de CO2uitstoot. De elektriciteit voor het vastgoed in Groot-Brittannië is deels afkomstig van waterkrachtcentrales in Schotland. De CO2-uitstoot van het Franse bezit is relatief laag, doordat Franse elektriciteitsbedrijven een groot deel van hun energie uit kerncentrales halen. Omschake-
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
■
ling naar duurzame energiebronnen, ook voor de Franse bezittingen, heeft de aandacht van Hammerson. Dit heeft echter nog niet geleid tot substantiële resultaten. Hammerson streeft ernaar bij nieuwbouwprojecten volledig gebruik te maken van FSC-hout. In 2008 haalde het al een niveau van 83 tot 100 procent. Transparantie Hammerson is transparant over zijn milieudoelstellingen en resultaten. Voor de duurzaamheidsverslaglegging maakt het gebruik van de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI).
■
■
Kesko (Finland) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds en het ASN Small & Midcap Fonds. ■ Activiteiten Kesko is een Finse retailer met ongeveer 23.000 werknemers, die actief is in Scandinavië, de Baltische staten en in Rusland. Kesko behoort tot de duurzaamste retailers van Europa. ■ Mensenrechten Het bedrijf heeft geformaliseerd beleid op het gebied van mensenrechten vastgelegd in een gedragscode. Daarin zijn onder meer vakbondsvrijheid, rechtvaardige beloning, kinderarbeid en gelijke behandeling opgenomen. Op het gebied van personeelszaken heeft Kesko beleid geïmplementeerd om zaken als veiligheid op het werk, het tegengaan van beroepsziektes, werktijden, opleidingen en carrièremogelijkheden te regelen. Kesko controleert de naleving van dit beleid. ■ Milieu Ook op milieugebied presteert Kesko goed. Het is ISO 14001-gecertificeerd en zet zich in voor duurzame landbouw, visserij en bosbouw. Verder heeft het maatregelen genomen om de CO2-emissies door transport te laten afnemen. ■ Ketenverantwoordelijkheid Kesko neemt verantwoordelijkheid voor de keten van toeleveranciers door van hen te eisen dat zij mensenrechten eerbiedigen. Externe accountants monitoren de naleving hiervan.
Q-Cells (Duitsland) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds en het ASN Milieu & Waterfonds. ■ Activiteiten Het Duitse Q-Cells ontwikkelt en produceert zonnecellen en andere technologieën om zonne-
■
energie op te wekken. Het heeft ongeveer 2.500 werknemers. Q-Cells heeft recentelijk een productiefaciliteit in Maleisië geopend. Mensenrechten Het bedrijf geeft informatie over zijn gezondheidsprogramma’s, trainings- & ontwikkelingsprogramma’s en initiatieven voor de bewaking van de balans tussen werk en privé. De bescherming van de gezondheid en veiligheid van werknemers wordt regelmatig gecontroleerd. Milieu Het bedrijf heeft een robuust milieubeleid. Het heeft een milieucommissie geïnstalleerd en het milieumanagementsysteem is sinds 2007 ISO 14001-gecertificeerd. Q-Cells neemt maatregelen om zijn invloed op het milieu te reduceren. Het rapporteert over milieu-indicatoren zoals verbruik van materialen, energie en water, uitstoot, afvalwater en afval. Q-Cells is lid van de Europese vereniging PV CYCLE, die zich inzet voor de ontwikkeling van een kosteneffectief re-acceptatie- en recyclingsysteem voor de zonne-energiesector. Bovendien doneert het, als lid van de Alliance for Rural Electrification (ARE), zonnemodules om het gebruik van zonneenergie in ontwikkelingslanden te promoten. Ketenverantwoordelijkheid Het bedrijf erkent zijn ketenverantwoordelijkheid in zijn gedragscode, die in 2008 in leverancierscontracten is geïntegreerd. De gedragscode formuleert de groepsbrede principes en voorwaarden over de verantwoordelijkheid voor mens en milieu voor leveranciers van goederen en diensten. Q-Cells controleert regelmatig of de leveranciers zich aan deze principes houden.
Solaria Energia y Medio Ambiente SA (Spanje) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Milieu & Waterfonds en het ASN Small & Midcap Fonds. ■ Activiteiten Solaria vervaardigt zonnecollectoren. Het produceert fotovoltaïsche cellen om elektriciteit uit zonlicht op te wekken en warmtecollectoren om water te verwarmen. Solaria Energia is in 2007 enorm gegroeid. Het aantal personeelsleden steeg met meer dan 600%. Solaria heeft plannen om de activiteiten naar Italië en Griekenland uit te breiden. ■ Mensenrechten Met het oog daarop moet Solaria er zeer opmerkzaam op zijn dat het beleid en de initiatieven op het gebied van personeel & organisatie en gezondheid beheersbaar blijven. Hoewel
147
■
148
het op dit moment geen problemen heeft op dit gebied, zijn de huidige initiatieven op het gebied van personeel & organisatie en gezondheid pas in 2007 ontwikkeld. De bedrijfsethiek bestaat uit een gedegen gedragscode waarin alle relevante elementen zijn opgenomen, evenals een duidelijke toewijzing van verantwoordelijkheden en sancties bij niet-naleving. De belangrijkste elementen in het maatschappelijke hoofdstuk zijn de opleidings- en loopbaanontwikkelingsinstrumenten en een goede werknemersvertegenwoordiging. Transparantie De activiteiten van Solaria vanuit sociaal en milieu-perspectief zijn zeer goed en passen reeds bij de doelstellingen van de ASN Bank. Als Solaria de hoeveelheid verstrekte informatie en de beleidsregels en rapportages over milieucriteria en sociale criteria verbetert, kan het met kop en schouders boven zijn branchegenoten uitsteken.
Tsukishima Kikai (TSK) (Japan) Toegelaten tot het beleggingsuniversum van het ASN Milieu & Waterfonds. ■ Activiteiten TSK heeft twee divisies: Water Environment Business, dat levert aan de overheid en de publieke sector, en Industrial Business, dat levert aan de private sector. Water Environment Business produceert installaties voor de watertoevoer en de behandeling van rioolafval, verbrandingssystemen en apparaten zoals waterafvoermachines en drogers. Tevens levert deze divisie diensten op het gebied van onder meer de werking, het onderhoud en de reparatie van installaties voor waterzuivering en de behandeling van rioolafval. Industrial Business produceert onder andere installaties voor de productie van voedings- en chemische stoffen. Deze divisie produceert tevens installaties voor de productie van biomassa-ethanol, vacuümtechnologie en individuele apparaten zoals drogers, strooimachines en gashouders. Daarnaast levert deze tak diensten voor de verwerking van vloeibaar en vast afval en algemeen en industrieel afval. ■ Mensenrechten TSK heeft enkel productiefaciliteiten in Japan. Het erkent het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In het bedrijfsbeleid zijn de maatschappelijke bijdrage aan het milieu en het commitment aan duurzame ontwikkeling vastgelegd.
■
Milieu Daarnaast heeft TSK een milieubeleid en milieumanagementsysteem geïmplementeerd. Daarmee wil het de milieu-impact van de bedrijfsactiviteiten reduceren, bijvoorbeeld door besparing van energie en afval, ontwikkeling van milieuvriendelijke technologieën, promotie van hergebruik en voorkomen van vervuiling bij productielocaties. Het beleid is tevens gericht op naleving van milieuwetten en -regels. TSK is ISO 14001-gecertificeerd.
Tien afgekeurde ondernemingen ABB (Zwitserland) Verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds. ■ Activiteiten ABB behoort tot de grootste bedrijven in energie- en automatiseringstechnologie. Met zijn technieken helpt het klanten om energie efficiënter te gebruiken en hun milieu-impact te verkleinen. ABB geldt als de sectorleider op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. ■ Redenen van de afkeuring ABB is betrokken bij de constructie van de controversiële Merowe-dam in Soedan. Daaraan levert het essentiële goederen en diensten voor de implementatie en monitoring van controle-, beschermings- en communicatiesystemen. Mensenrechtenactivisten bekritiseren dit project stevig vanwege de negatieve invloed op het milieu en de bevolking. Mensen zijn gedwongen te verhuizen om plaats te maken voor de bouw van de dam. Talrijke bronnen rapporteren over schendingen van civiele en politieke rechten, zoals het beschieten van ongewapende demonstranten, willekeurige arrestaties en maatregelen die de media beperken. Bovendien brengt het project geen voordelen voor de achtergestelde bevolkingsgroepen in Soedan; zij ondervinden voornamelijk de negatieve sociale en milieuconsequenties van het project. Voorlopig is ABB tot 2010 bij dit project betrokken: reden om het te verwijderen uit het beleggingsuniversum van de ASN Bank.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Acciona (Spanje)
Cable & Wireless (Groot-Brittannië)
Verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Milieu & Waterfonds. ■ Activiteiten Acciona is een Spaans bouw- en ingenieursbedrijf met vijf divisies: infrastructuur, onroerend goed, energie, logistiek- en transportdiensten, milieu- en stadsdiensten. De zesde divisie is het nutsbedrijf Endesa, dat deels in handen van Acciona is. Het is actief in verschillende risicolanden. ■ Maatschappelijk verantwoord ondernemen Acciona heeft de UN Global Compact ondertekend. Ook beschikt het over groepsbreed beleid om de fundamentele mensenrechten van zijn circa 33.000 werknemers te beschermen. ■ Redenen van de afkeuring Recentelijk opende Acciona een biodieselfabriek in Bilbao. Deze fabriek produceert eerstegeneratiebiobrandstof uit plantaardige olie van soja, koolzaad en palm, met een capaciteit van 200.000 ton. Energieproductie uit biobrandstof van de eerste generatie is een activiteit die de ASN Bank mijdt.
Verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Small & Midcap Fonds. ■ Activiteiten Cable & Wireless biedt telecommunicatie- en internetdiensten. ■ Redenen van de afkeuring De onderneming heeft de laatste jaren haar beleid voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en haar prestatie-indicatoren te weinig verbeterd. Een goed ontwikkeld mensenrechtenbeleid ontbreekt, terwijl de onderneming in veel risicolanden actief is. Vooral dat laatste is reden Cable & Wireless af te keuren. Voorts dient de onderneming haar prestatieindicatoren zowel op maatschappelijk gebied als op milieugebied nader uit te werken, haar personeelsbeleid te verbeteren en het bereik van haar maatschappelijke en milieubeleid naar minder ontwikkelde landen uit te breiden. Op dit moment zijn de meeste beleidsregels alleen op Europese locaties van toepassing.
Avon Products (Verenigde Staten) Verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds. ■ Activiteiten Het Amerikaanse Avon Products produceert, levert en verkoopt cosmetica, parfums en sieraden en is daarmee de grootste ter wereld. Het is actief in onder andere Argentinië, Brazilië, Guatemala, Mexico, Venezuela, Indonesië, Japan, Filipijnen, Vietnam, Polen, Rusland, Zuid-Afrika en China en heeft 42.000 werknemers wereldwijd. ■ Maatschappelijk verantwoord ondernemen Avon Products heeft een degelijk beleid en presteert goed op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het heeft een sterk werknemersbeleid, een goed milieubeleid en erkent zijn ketenverantwoordelijkheid. Avon Products is sinds 1989 gestopt met dierproeven. Het werkt samen met onderwijsinstituties om alternatieven te ontwikkelen voor leveranciers die dit soort proeven uitvoeren. ■ Redenen van de afkeuring Avon is actief in China, waar dierproeven bij wet verplicht zijn. Het uitvoeren van dierproeven is in strijd met bijzondere beleggingscriteria van de ASN Bank.
Club Mediterranee (Frankrijk) Verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Small & Midcap Fonds. ■ Activiteiten Club Mediterranee biedt diensten op het gebied van toerisme. De onderneming doet haar best om haar inspanningen op maatschappelijk en milieugebied te verbeteren. ■ Redenen van de afkeuring Wij investeren niet in Club Mediterranee omdat het geen duidelijkheid verschaft over de betrokkenheid bij gokactiviteiten. Naar verluidt heeft Club Mediterranee casino’s op verschillende vakantielocaties en aan boord van zijn cruiseschepen. Tevens heeft het een 100%-belang in het Columbus Isle Casino op de Bahama’s. Dit is in strijd met de bijzondere beleggingscriteria van de ASN Bank.
Dell (Verenigde Staten) Verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds. ■ Activiteiten Het Amerikaanse Dell produceert personal computers, notebooks en servers. Het bedrijf verkoopt deze producten alleen rechtstreeks, voornamelijk via internet. Er werken wereldwijd meer dan 65.000 mensen bij Dell.
149
■
■
150
Maatschappelijk verantwoord ondernemen Het bedrijf is een van de initiatiefnemers van de Electronic Industry Citizenship Coalition en de gelijknamige gedragscode (EICC Code of Conduct). Deze code omvat sociale en milieustandaarden voor de productie- en toeleveringsketen van bedrijven in de elektronicasector. Redenen van de afkeuring Dell heeft het Amerikaanse bedrijf Perot Systems overgenomen. Dit bedrijf maakt deel uit van het Dutch Prognostic Health Management (PHM)-consortium, dat speciaal is opgericht voor deelname aan het Joint Strike Fighter (JSF)programma. Behalve Perot Systems maken ook het Nationaal Luchtvaart Laboratorium, TNO en Sun Electric Systems deel uit het consortium. PHM analyseert de levensduur van materialen en voorkomt zo technische afwijkingen en ongelukken. PHM is op zichzelf een neutrale managementtool; het wordt bijvoorbeeld ook gebruikt om mankementen aan windmolens op te sporen. De technologie in het kader van het JSF-programma wordt echter specifiek en uitsluitend voor militaire doeleinden ontwikkeld. Daarom zijn de activiteiten van Perot Systems in strijd met de bijzondere investeringscriteria van de ASN Bank.
Hewlett Packard (HP) (Verenigde Staten) Verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds. ■ Activiteiten Hewlett Packard (HP) is de grootste aanbieder van computers, printers, servers en it-infrastructuur ter wereld. Het heeft grote vestigingen in de Verenigde Staten, Europa, China, Brazilië, India, Singapore, Japan, Thailand, Mauritius en Mexico. HP heeft wereldwijd 156 duizend werknemers. ■ Redenen van de afkeuring In 2008 nam HP het Amerikaanse bedrijf EDS over. Dit is gespecialiseerd in de levering van specialistische communicatietechnologie en it-infrastructuur voor militaire doeleinden, bijvoorbeeld voor spionage en op afstand bestuurbare wapensystemen. Die activiteiten zijn in strijd met onze bijzondere beleggingscriteria. Volgens deze criteria sluiten wij ondernemingen uit die zich mengen in of profiteren van oorlogsmisdaden of actief zijn in wapenproductie of wapenhandel. Onder wapens verstaan we alle soorten conventionele wapens, munitie, onderdelen van wapens, ondersteunende technologieën en samenhangende expertise. De
overname van EDS was aanleiding om HP uit het beleggingsuniversum te verwijderen.
McGraw-Hill (Verenigde Staten) Verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds. ■ Activiteiten Het Amerikaanse mediaconglomeraat McGrawHill is een grote uitgever van boeken en tijdschriften. ■ Redenen van de afkeuring McGraw-Hill is ook de moeder van het in opspraak geraakte Standard & Poor’s. Sommigen zien deze kredietbeoordelaar, ‘een van de grote drie’, als een belangrijke speler in de financiële crisis. De activiteiten en de ernst van de beschuldigingen hebben ertoe geleid dat McGraw-Hill niet langer tot het ASN-beleggingsuniversum wordt gerekend.
SKF (Zweden) Verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Aandelenfonds en het ASN Small & Midcap Fonds. ■ Activiteiten SKF is een Zweedse producent van lageringen, afdichtingsverbindingen, mechatronische en daaraan gerelateerde producten. Het heeft bijna 45.000 werknemers. ■ Redenen van de afkeuring SKF Aerospace is de partner van grote militaire programma’s voor gevechtsvliegtuigen, helikopters, raketten, lanceersystemen etc., onder andere samen met Boeing en Raytheon. SKF produceert sensoren en actuatoren. Omdat de ASN Bank niet belegt in bedrijven die betrokken zijn bij de productie van wapens, is SKF verwijderd uit het beleggingsuniversum.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Obligaties
Afgekeurde landen
Het ASN Obligatiefonds en het ASN Mixfonds investeren deels in staatsobligaties, die wij selecteren op basis van onze bijzondere beleggingscriteria. Dat geldt ook voor de instellingen waarin de fondsen beleggen, maar deze maken slechts een klein deel van de portefeuilles uit.
Verenigde Staten en China
We selecteren landen volgens een eigen selectiemethode, waarbij we voor elk land drie vragen beantwoorden: 1. Valt het land af op basis van onze uitsluitingscriteria op het gebied van mensenrechten? We beleggen niet in staatsobligaties van landen die de mensenrechten schenden, dat wil zeggen dat het risico bestaat dat er – met medeweten of instemming van de regering – marteling, genocide, misdrijven tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden voorkomen. 2. Geeft het land euro-obligaties uit? Om valutarisico uit te sluiten beleggen we niet in andere valuta’s dan de euro. Momenteel geven slechts twintig landen euro-obligaties uit. 3. Hoe scoort het land op onze toelatingscriteria voor milieu en mensenrechten? Dat beoordelen we aan de hand van zorgvuldig geselecteerde indicatoren die eenduidig, logisch en goed meetbaar zijn: negen indicatoren voor mensenrechten en zes voor milieu.
Toegelaten landen Oostenrijk Zowel op mensenrechten- als op milieucriteria scoort Oostenrijk zeer goed. De energievoorziening van het land berust voor circa 60% op duurzame waterkracht. Bijna 30% van het land is beschermd natuurgebied. Op sociaal gebied onderscheidt Oostenrijk zich door een zeer grote inkomensgelijkheid. Bovendien heeft het een van de laagste defensiebudgetten van Europa.
Denemarken In Denemarken heerst, zelfs naar West-Europese maatstaven, buitengewoon weinig corruptie. Het land is bovendien (samen met Nederland) koploper in de ontwikkelingshulp aan armere landen.
De Verenigde Staten en China geven weliswaar euro-obligaties uit, maar beide landen kennen de doodstraf toe. Wij zien dat als een schending van mensenrechten, een absoluut criterium om een belegging op af te keuren. Daarbij komt dat China zeer laag scoort op bijna alle sociale criteria.
Finland In tegenstelling tot wat Finland eerder aankondigde, heeft het besloten de Convention on Cluster Munition niet te tekenen en te gaan investeren in clusterwapens. Finland heeft evenmin het antilandmijnverdrag uit 1997 ondertekend, maar leefde dat verdrag grotendeels wel na. Wij hebben een extra uitsluitingscriterium toegevoegd aan ons beleid: we beleggen niet in ‘landen die verdragen en conventies over het uitbannen van controversiële wapens niet hebben ondertekend’. Daarom hebben wij Finland verwijderd uit het beleggingsuniversum van het ASN Obligatiefonds.
151
152
Bijlage 2 De bijzondere beleggingscriteria
naar haar oordeel, niet wordt voldaan aan de missie en de ondernemingsprincipes van de ASN Bank.
De Bijzondere Beleggingscriteria en de daarbij geldende werkwijze zijn een uitwerking van de missie en de ondernemingsprincipes van de ASN Bank. Zij zijn volledig van toepassing op het ASN Aandelenfonds, het ASN Obligatiefonds, het ASN Mixfonds, het ASN Small & Midcap Fonds en de beleggingen van ASN Bank, met uitzondering van de zakelijke kredieten. Voor het ASN Milieu & Waterfonds en de zakelijke kredieten van ASN Bank zijn, gelet op hun aard, minimaal de uitsluitingscriteria van toepassing. Voor het ASN Groenprojectenfonds is de Regeling Groenprojecten van toepassing. Voor het ASN-Novib Fonds is de Regeling Sociaal-Ethische Projecten 2005 van toepassing.
1.1 Mensenrechten
De Bijzondere Beleggingscriteria van de ASN Bank zijn verdeeld in uitsluitingscriteria en toelatingscriteria. De uitsluitingscriteria zijn absolute voorwaarden waar beleggingen1 aan moeten voldoen. Beleggingen moeten ook voldoen aan de toelatingscriteria, maar deze zijn relatief: alleen beleggingen die in hun groep of sector tot de betere behoren op de toelatingscriteria, worden toegelaten. Er is verder een onderscheid tussen uitsluitingscriteria en toelatingscriteria voor landen2 en voor ondernemingen. En er is onderscheid tussen mensenrechtencriteria en milieucriteria. De ASN Bank is van mening dat een uitputtende opsomming van ethisch-duurzame criteria waaraan beleggingen dienen te voldoen, niet mogelijk is. Naast de specifieke criteria, die in de analyse leiden tot een feitelijk en kwantitatief oordeel, zal er ook altijd een kwalitatief oordeel geveld worden ten aanzien van ethiek en bijdrage aan duurzame ontwikkeling.
1 Uitsluitingscriteria De ASN Selectiecommissie3 zal in voorkomende gevallen tot (tijdelijke) uitsluiting overgaan, indien,
De ASN Bank zal binnen haar activiteiten en invloedssfeer zorg dragen voor het respecteren, beschermen en bevorderen van mensenrechten zoals vormgegeven in nationaal en internationaal recht. Daarvoor hanteert zij zowel voor landen als ondernemingen uitsluitingscriteria en toelatingscriteria. 1.1.1 Uitgangspunt voor landen Voor landen geldt als uitgangspunt dat zij worden uitgesloten als zij verantwoordelijk zijn voor ernstige schendingen van mensenrechten volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de daaruit voortkomende internationale mensenrechtenstandaarden. Landen die verantwoordelijk zijn voor de volgende ernstige schendingen van het internationaal recht worden daarom uitgesloten: ■ Marteling. ■ Genocide of volkerenmoord. ■ Misdrijven tegen de menselijkheid. ■ Oorlogsmisdaden. 1.1.2 Uitgangspunt voor ondernemingen Voor ondernemingen geldt als uitgangspunt dat zij worden uitgesloten als zij de mensenrechten volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de daaruit voortkomende mensenrechtenstandaarden betrekking hebbend op de activiteiten en invloedssfeer4 van de onderneming niet respecteren in alle landen waar de onderneming actief is5. Ondernemingen die zich bewezen stelselmatig schuldig maken aan de volgende mensenrechtenschendingen worden daarom uitgesloten: Gelijke behandeling: ■ Ondernemingen die geen gelijke behandeling en non-discriminatie garanderen.
1 De term ‘beleggingen’ wordt als verzamelterm gebruikt. Hiertoe worden gerekend aandelen, (staats)obligaties, zakelijke en niet-zakelijke kredieten en alle andere debiteuren van ASN Bank. 2 Met beleggingen in landen worden met name staatsobligaties bedoeld. Het betreft dus niet beleggingen in bedrijven die in die landen actief kunnen zijn. 3 De ASN Selectiecommissie bestaat in ieder geval uit de directie van de ASN Bank N.V. en de directie van ASN Beleggingsfondsen N.V. 4 Met activiteiten en invloedssfeer van de onderneming worden bedoeld de onderneming zelf en die delen van de keten waarin de onderneming actief is en waar zij invloed op uit kan oefenen. 5 De ASN Bank refereert hierbij aan de criteria zoals verwoord in ‘The Norms on the Responsibilities of Transnational Corporations and Other Business Enterprises with regard to Human Rights’ van 2003.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Wapens en veiligheid: ■ Ondernemingen die zich mengen in of profiteren van oorlogsmisdaden of actief zijn in wapenproductie of wapenhandel. Voor de ASN Bank betekent dit dus dat zij ook afziet van elke vorm van financiering van, of investering in ondernemingen actief in de ontwikkeling, productie, distributie van of handel in wapens. Wapens zijn alle soorten conventionele wapens, munitie, onderdelen van wapens, ondersteunende technologieën en samenhangende expertise. Voor een exacte definiëring van het begrip ‘wapen’ volgt de ASN Bank de lijst die door de EU is opgesteld (Common Military List of the European Union). Deze lijst omvat een brede opsomming van wapens, onderdelen, chemicaliën maar ook ICT-producten en dienstverlening. De ASN Bank sluit ook ondernemingen uit die producten produceren die naast een civiele toepassing primair in wapens worden toegepast6. ■ Ondernemingen waarbij de uitvoering van de beveiliging van de onderneming niet voldoet aan de rechten van de mens. Kinderen: ■ Ondernemingen die geen bescherming bieden tegen uitbuiting van het kind. Werknemers: ■ Ondernemingen die dwangarbeid hanteren. ■ Ondernemingen die geen gezonde en veilige arbeidsomstandigheden bieden of betrokken zijn bij seksuele uitbuiting en/of betrokkenheid zijn bij de exploitatie van pornografie. ■ Ondernemingen die geen rechtvaardige en adequate beloning geven. ■ Ondernemingen die geen vakbondsvrijheid bieden. Nationale soevereiniteit en mensenrechten: ■ Ondernemingen die de nationale soevereiniteit en mensenrechten niet respecteren door het niet volgen van wetgeving. ■ Ondernemingen die betrokken zijn bij corruptie. ■ Ondernemingen waarbij de bedrijfsactiviteiten leiden tot verslechtering van de gezondheid of de woonsituatie of toename van de armoede. ■ Onderneming die culturele, sociale en economische rechten schenden.
6 Voor deze producten wordt de term ‘dual-use-producten’ gebruikt.
Consument: ■ Ondernemingen die onveilige, kwalitatief slechte of schadelijke producten zoals tabak of gokspelen leveren. Milieubescherming: Ondernemingen die geen bescherming van het milieu bieden door niet te handelen in overeenstemming met nationale en internationale richtlijnen en wetten.
■
1.2 Milieu 1.2.1 Uitgangspunt voor landen Landen die niet actief bijdragen aan bescherming van het milieu door slecht te scoren op gerenommeerde milieu-indices worden uitgesloten. 1.2.2 Uitgangspunt voor ondernemingen Kernenergie: ■ Ondernemingen die kernenergie opwekken, kerncentrales exploiteren of nucleaire producten verhandelen of distribueren. ■ Ondernemingen die als toeleverancier zich specifiek op deze sector richten. Gentechnologie: Ondernemingen die gentechnologie toepassen op planten en dieren op het gebied van voeding en non-food worden uitgesloten. ■ Ondernemingen die gentechnologie ten behoeve van medisch-farmaceutische doelen toepassen op planten en dieren zijn uitgesloten, tenzij er een medisch probleem uitsluitend, op het moment van toetsing, opgelost kan worden door gebruik van genetisch gemodificeerde planten en/of dieren. Uitsluitend onder gesloten omstandigheden waardoor risico’s voor mens en milieu zoveel mogelijk worden beperkt. ■
Bont, walvisvaart, exotische en/of beschermde diersoorten: ■ Ondernemingen die rechtstreeks betrokken zijn bij de jacht op en/of handel in: ■ bont; ■ walvissen; ■ exotische en/of beschermde diersoorten.
153
Tropisch hardhout: ■ Ondernemingen actief in de kap en/of handel van niet-duurzaam tropisch hardhout. Palmolie: ■ Ondernemingen actief in de opzet of exploitatie van niet-duurzame palmolie plantages. Bio-industrie: ■ Ondernemingen actief in de exploitatie van dieronvriendelijke bio-industrie. ■ Ondernemingen die als toeleverancier zich richten op het ontwikkelen en instandhouden van dieronvriendelijke bio-industrie.
154
Dierproeven: ■ Ondernemingen die bij de ontwikkeling van niet-medische producten, gebruikmaken van dierproeven. ■ Ondernemingen die wettelijk genoodzaakt zijn voor medische productie dierproeven toe te passen, maar geen transparant beleid hebben dienaangaande en geen alternatieven ontwikkelen. Ketenaansprakelijkheid: ■ Ondernemingen die geen enkele ketenverantwoordelijkheid erkennen op het gebied van milieu. ■ Ondernemingen die gezien hun ketenverantwoordelijkheid zich niet transparant en verantwoordingsbereid tonen.
2. Toelatingscriteria Ten aanzien van prestaties op het gebied van duurzaam ondernemen, worden ondernemingen op vele tientallen economische, sociale en milieu-indicatoren beoordeeld, zoveel mogelijk ondernemings- en sector specifiek. Ervaring en nieuwe inzichten leiden tot regelmatige actualisering van de specifieke milieu- en sociale indicatoren. Al naar gelang de aard van de onderneming of sector, gelden in ieder geval de volgende criteria als voorwaarden bij de beslissing om al dan niet een onderneming, of overige debiteur toe te laten tot het beleggingsuniversum.
2.1 Mensenrechten 2.1.1 Uitgangspunt voor landen Voor landen geldt dat zij actief bijdragen aan het respecteren, beschermen en bevorderen van de Universele verklaring van de Rechten van de Mens
door tot de betere te behoren op gerenommeerde mensenrechten indices. 2.1.2 Uitgangspunt voor ondernemingen Voor ondernemingen geldt dat zij een positieve waardering krijgen wanneer zij actief bijdragen aan het beschermen en bevorderen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens voor zover betrekking hebbend op de activiteiten en invloedssfeer van ondernemingen door: ■ Het implementeren van normen in intern beleid, gedragscodes en contracten. ■ Interne en externe monitoring en verificatie uit te laten voeren op navolging normen. ■ Aanwezigheid van beleid en een mechanisme om slachtoffers van eventuele schending van de mensenrechten te compenseren.
2.2 Milieu 2.2.1 Uitgangspunt voor landen Voor landen geldt dat zij actief bijdragen aan bescherming van het milieu door tot de betere te behoren op gerenommeerde milieu-indices. 2.2.2 Uitgangspunt voor ondernemingen Milieu: ■ Ondernemingen dienen aan te tonen dat zij een actief en integraal milieubeleid voeren. In concreto zal getoetst worden: De aard van de gebruikte grondstoffen; de aard van de eindproducten; Het energieverbruik; het verbruik van schoon water; de aard van vrijkomende emissies en het vaste afval bij de productie; de mogelijkheden en mate van hergebruik van het eindproduct. Bij het toetsen van een onderneming weegt niet alleen de huidige milieusituatie, maar tevens de aanpak door en binnen de onderneming om tot verandering en verbetering op dit terrein te komen. Gentechnologie: Ondernemingen dienen aan te geven of en zo ja op welke wijze zij gentechnologie toepassen. Bedrijven die gebruikmaken van deze technologie, dienen over een aantoonbaar transparant beleid dienaangaande te beschikken. Toepassing van gentechnologie op micro-organismen is toegestaan, onder voorwaarde dat dit onder gesloten omstandigheden plaatsvindt, waardoor risico’s voor mens en milieu zoveel mogelijk worden beperkt en er een aantoonbare bijdrage is aan duurzame ontwikkeling dan wel bedrijfsvoering.
■
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
3. Werkwijze analyse beleggingen
■
3.1 Analyse ondernemingen De analyse van duurzaamheidprestaties van ondernemingen, wordt door gespecialiseerde duurzaamheidanalisten uitgevoerd. Deze analyse wordt zoveel mogelijk op sectorniveau en per regio gemaakt. In principe komen alleen de best presterende ondernemingen per sector voor selectie in aanmerking. Ondernemingen die buiten deze sectorstudies vallen, kunnen eveneens in aanmerking komen op basis van individuele prestaties en voorbeeldfunctie op het gebied van MVO. Sectorstudies en individuele ondernemingsprofielen worden ter beoordeling voorgelegd aan de ASN Selectiecommissie.
■
Ondernemingen en landen in het beleggingsuniversum worden minimaal één keer per 36 maanden, of zoveel eerder indien noodzakelijk, opnieuw geanalyseerd. Buiten sectoranalyses om zal de ASN Selectiecommissie individuele ondernemingen en andere debiteuren die bijzondere prestaties laten zien op het gebied van milieubeleid, sociaal beleid, mensenrechten, dierenwelzijn of kinderarbeid (en daarmee tot voorbeeld dienen voor anderen) toelaten tot het beleggingsuniversum.
3.2 Analyse landen De analyse van duurzaamheidsprestaties van landen, wordt door gespecialiseerde duurzaamheidsanalisten uitgevoerd. In principe komen alleen de beter presterende landen voor selectie in aanmerking. Beschikbaarheid van betrouwbare gegevens en schuldpapier spelen eveneens een rol bij de selectie. Landenstudies en individuele landenprofielen worden ter beoordeling voorgelegd aan de ASN Selectiecommissie.
3.3 Analyse overige beleggingen Alle overige beleggingen worden minimaal getoetst aan de uitsluitingscriteria en de ondernemingsprincipes.
3.4 Beleggingsuniversum Wijzigingen in het beleggingsuniversum7 vinden plaats in de ASN Selectiecommissie. ■ Behalve de relatieve prestaties op sectorniveau, worden ondernemingen in de ASN Selectiecommissie met name op de ASN-uitsluitingscriteria en -toelatingscriteria beoordeeld. In praktijk betekent dit dat de best presterende onderneming per sector, niet automatisch goed genoeg wordt bevonden om in het beleggingsuniversum te worden opgenomen. De absolute prestaties dienen minimaal aan voorgaande criteria te voldoen. Tevens zal de ASN Selectiecommissie altijd oordelen of de activiteit van onderneming of overige debiteur een bijdrage leveren aan de missie van de ASN Bank.
7 Het ASN Beleggingsuniversum betreft ondernemingen, landen en overige debiteuren, die op grond van duurzaamheidsprestaties in aanmerking komen voor belegging.
155
Bijlage 3 Structuur en overige informatie
paraplustructuur is dat de aandeelhouder op relatief eenvoudige manier wijzigingen kan aanbrengen in zijn fondsenmix, al naar gelang de marktsituatie en zijn beleggingsvoorkeur.
Hieronder ziet u een samenvatting van informatie die elders in het jaarverslag of in het prospectus is vermeld. Voor de volledige omschrijving van deze informatie verwijzen wij u naar de desbetreffende passages van het prospectus.
Juridische structuur
156
ASN Beleggingsfondsen N.V. is een beleggingsmaatschappij met veranderlijk kapitaal, die is opgezet volgens een zogenaamde paraplustructuur. Het aandelenkapitaal van ASN Beleggingsfondsen N.V. is onderverdeeld in verschillende series, fondsen genoemd. Ieder fonds heeft een eigen beleggingsbeleid en een daaraan verbonden, specifiek rendements- en risicoprofiel. Het voordeel van een
De vennootschap heeft het karakter van (semi) open-end beleggingsinstelling. Zij kan besluiten, indien bijzondere omstandigheden daartoe noodzaken, de inkoop van aandelen op te schorten. Het vermogen dat wordt toegerekend aan de fondsen wordt belegd in corresponderende beleggingspools. In deze pools vindt het feitelijke beheer van de activa van de fondsen plaats. Zij hebben de structuur van een fonds voor gemene rekening en worden geregeerd door een overeenkomst van beheer en bewaring. Deze overeenkomsten zijn kosteloos verkrijgbaar bij de vennootschap. De bewaarder van deze pools is Pettelaar Effectenbewaarbedrijf N.V. Het volgende diagram illustreert deze structuur.
ASN Beleggingsfondsen NV ASN
ASN
ASN
ASN Small &
ASN Milieu &
Aandelenfonds
Mixfonds
Obligatiefonds
Midcap Fonds
Waterfonds
ASN Mixpool
ASN
ASN
Aandelenpool
Obligatiepool
De paraplustructuur is de basis voor een optimaal gebruik van de mogelijkheden van het girale beleggingssysteem van Stichting SNS Beleggersgiro. Via dit systeem kunnen beleggers op eenvoudige wijze en tegen lage kosten in de ASN Beleggingsfondsen beleggen en overstappen van het ene naar het
ASN Small & Midcappool
ASN Milieupool
andere fonds in de paraplu. Hierdoor kunnen zij hun fondsbeleggingen combineren tot een portefeuillemix die is afgestemd op hun beleggingswensen. Het rekeningreglement en de statuten van Stichting ASN Beleggingsinstellingen zijn verkrijgbaar bij de ASN Bank.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Fiscale status De beschrijving van de fiscale aspecten is gebaseerd op de stand van de wetgeving en jurisprudentie van 19 januari 2009, met uitzondering van maatregelen die met terugwerkende kracht worden ingevoerd. Het overzicht vormt geen advies voor een specifieke persoonlijke situatie. Het verdient aanbeveling daarvoor een belastingadviseur te raadplegen.
Vennootschapsbelasting ASN Beleggingsfondsen N.V. opteert voor de status van fiscale beleggingsinstelling in de zin van artikel 28 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969, zoals nader uitgewerkt is in het Besluit beleggingsinstellingen (Besluit van 20 december 2007, Stb.573). Dit houdt in dat ASN Beleggingsfondsen N.V. geen vennootschapsbelasting verschuldigd is (0%-tarief) als zij voldoet aan de in de wet en het besluit genoemde voorwaarden. Een van deze voorwaarden is dat ASN Beleggingsfondsen N.V. de voor uitdeling beschikbare winst van de betreffende fondsen binnen acht maanden na afloop van het boekjaar aan de aandeelhouders van de betreffende fondsen uitkeert (de doorstootverplichting). Deze winst is exclusief onder andere het saldo van koerswinsten en koersverliezen op financiële instrumenten. De uitkering geschiedt onder aftrek van een deel van de beheerkosten. ASN Beleggingsfondsen N.V. voegt het positieve saldo van koerswinsten en koersverliezen op beleggingen toe aan de herbeleggingreserve. Een eventueel negatief saldo dient ten laste van de herbeleggingreserve te komen.
Dividendbelasting en buitenlandse bronbelasting Met ingang van 1 januari 2008 is de regeling voor teruggaaf van Nederlandse dividendbelasting en tegemoetkoming voor buitenlandse bronbelasting gewijzigd in een afdrachtvermindering. De nieuwe regeling houdt het volgende in. Op dividenduitkeringen aan haar aandeelhouders dient ASN Beleggingsfondsen N.V. in beginsel 15% dividendbelasting in te houden. Op dividenden uitgekeerd op buitenlandse beleggingen heeft het betreffende bronland veelal een bronbelasting ingehouden. Indien Nederland een verdrag ter voorkoming van dubbele belasting heeft gesloten met het bronland, kan het bronbelastingtarief mogelijk worden verlaagd op grond van dit belastingverdrag. Afhankelijk van het betreffende belastingverdrag kan het fonds in beginsel om een (gedeeltelijke) teruggaaf van de ingehouden bron-
belasting (tot aan het verdragstarief) verzoeken bij de buitenlandse belastingautoriteiten. De Nederlandse dividendbelasting en (resterende) buitenlandse bronbelasting die is ingehouden op ontvangen dividenden, kan de vennootschap in beginsel verrekenen tot maximaal 15% met de dividendbelasting die zij moet afdragen over de dividenduitkeringen van ASN Beleggingsfondsen N.V.. Voorwaarde is dat ASN Beleggingsfondsen N.V. de uiteindelijk gerechtigde tot de ontvangen dividenden is.
Beleggingspools De ASN Beleggingspools zijn niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Alle activa en passiva, alsmede de resultaten, worden toegerekend aan de houders van de participaties in de ASN-beleggingspools, waaronder de ASN Beleggingsfondsen N.V.
Kostenstructuur Kosten bij toe- en uittreden Opslagen Sinds de invoering van het nieuwe handelssysteem voor beleggingsfondsen bij Euronext wordt bij de aan- en verkoop van de beursfondsen weer een (beperkte) op- en afslag gehanteerd. Deze bedraagt voor het ASN Obligatiefonds 0,05%, voor het ASN Mixfonds 0,10% en voor de drie aandelenfondsen 0,15%. De op- en afslagen zijn aan elkaar gelijk. Transactiekosten Wanneer beleggers een van de genoemde fondsen aan- of verkopen via hun ASN Beleggingsrekening, brengt de ASN Bank een transactieprovisie van 0,4% in rekening. Bij aankopen boven de € 50.000 gelden lagere tarieven volgens onderstaande staffel: Voor het gedeelte tussen € 50.001 - € 100.000 € 100.001 - € 150.000 € 150.001 - € 200.000 boven € 200.000
0,3% 0,2% 0,1% 0,0%
De kosten van beleggingstransacties voor de beleggingsportefeuille van het fonds zijn verwerkt in de aan- en verkoopprijs van deze beleggingen.
157
Jaarlijkse kosten De directie brengt bij elk fonds jaarlijks een vergoeding voor haar beheer in rekening. Deze wordt berekend over het totale fondsvermogen aan het eind van ieder kwartaal. Dit percentage bedraagt voor:
ASN Aandelenfonds ASN Obligatiefonds ASN Mixfonds ASN Milieu & Waterfonds ASN Small & Midcap Fonds
158
Jaar 1,25% 0,95% 1,10% 1,75% 1,75%
Uit deze vergoeding worden alle kosten die voor het fonds worden gemaakt, vergoed. Als naar het oordeel van de directie de ontwikkelingen het nodig maken dit percentage te verhogen, zal dit drie maanden tevoren in advertenties worden bekendgemaakt conform de daaraan gestelde voorwaarden.
beoordeling of het desbetreffende duurzame beleggingsfonds ook daadwerkelijk invulling geeft aan zijn duurzame uitgangspunten. Eind 2004 is besloten deze VBDO Richtlijnen een Europees karakter te geven. Eurosif, de Europese VBDO, heeft de VBDO Transparantie Richtlijnen integraal overgenomen. De beleggingsfondsen van de ASN Bank hebben in november 2004 de Eurosif Transparancy Guidelines for the retail SRI Fund Sector officieel ondertekend.
Verslaglegging en overige informatie Binnen vier maanden na afloop van elk boekjaar maakt ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. een jaarverslag op. Het halfjaarverslag wordt opgemaakt binnen twee maanden na afloop van de eerste zes maanden van elk boekjaar. Voor elk product is een financiële bijsluiter opgesteld met informatie over het product, de kosten en de risico’s. Vraag erom en lees hem voordat u het product koopt.
Toezicht Verkrijgbaarheid van informatie De ASN Beleggingsfondsen vallen onder wettelijk toezicht van de Stichting Autoriteit Financiële Markten. Voor de aanbieding van deelnemersrechten in beleggingsinstellingen vereist de Wet op het financieel toezicht dat de beheerder van die beleggingsinstellingen beschikt over een vergunning voor het beheren van beleggingsinstellingen. Voor het beheer van ASN Beleggingfondsen N.V. beschikt ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. over de vereiste vergunning als bedoeld in de Wet op het financieel toezicht.
Exemplaren van het jaarverslag, het halfjaarverslag, de financiële bijsluiters en het prospectus zijn kosteloos te verkrijgen bij de ASN Bank of op te vragen op de website van de bank, www.asnbank.nl.
VBDO Richtlijnen In 2004 zijn de Nederlandse VBDO Transparantie Richtlijnen ingevoerd in heel Europa: Transparancy Guidelines for the retail SRI Fund Sector. De beleggingsfondsen van de ASN Bank hebben de VBDO Transparantie Richtlijnen direct onderschreven en ook vanaf het begin actief meegewerkt aan de totstandkoming ervan. Deze Transparantie Richtlijnen geven geen waardeoordeel over de mate van duurzaamheid van de ondertekenaar. Wel verplichten zij het beleggingsfonds openheid te bieden over de wijze waarop het het duurzame karakter in het selectie– en beleggingsbeleid concreet vorm geeft. De Transparantie Richtlijnen fungeren als een gedragscode voor duurzame beleggingsfondsen die zich richten op de particuliere belegger. Deze richtlijnen moeten de consument helpen bij de
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Bijlage 4 Corporate Governance Nederlandse Corporate Governance Code Met ingang van het verslagjaar 2005 past ASN Beleggingsfondsen N.V. op vrijwillige basis de Nederlandse Corporate Governance Code toe. Dit is een code voor goed ondernemingsbestuur. Door de code waar mogelijk toe te passen, dragen wij bij aan de doelstelling van de ASN Bank om maatschappelijk verantwoord te ondernemen, als uitvloeisel van de missie van de ASN Bank. Toepassing van de code draagt tevens bij aan het integere, transparante en verantwoordingsbereide beheer van de vijf beursfondsen. Hierna leggen wij verantwoording af over de wijze waarop wij de Corporate Governance Code bij de ASN Beleggingsfondsen N.V. toepassen. De code bevat zowel principes als concrete bepalingen die de personen en partijen die bij een vennootschap betrokken zijn, tegenover elkaar in acht zouden moeten nemen. Wij leggen verantwoording af volgens de aanbeveling van de code. Wij schetsen de hoofdlijnen van de Corporate Governance Code-structuur. Vervolgens geven wij –met redenen omkleed – aan op welke punten wij afwijken van de code. Daarmee volgen wij ons principe: pas toe of leg uit. Voor de tekst van de code zelf verwijzen wij naar de website van de commissie, www.commissiecorporategovernance.nl. Voor beheerders van beleggingsinstellingen die vallen onder Nederlands toezicht, heeft de brancheorganisatie DUFAS een set richtlijnen opgesteld, de Principles of Fund Governance. Doel is nadere richtlijnen te geven voor de organisatorische opzet en werkwijze van beheerders van beleggingsinstellingen. Daarmee wil DUFAS waarborgen scheppen voor de integere uitoefening van de bedrijfsvoering en een zorgvuldige dienstverlening (informatieverstrekking).
Corporate Governance Codestructuur Naleving en handhaving van de code ASN Beleggingsfondsen N.V. onderschrijft dat de directie en de Raad van Commissarissen verantwoordelijk zijn voor de Corporate Governance
Code-structuur en de naleving van de Corporate Governance Code. Zij zullen hierover verantwoording afleggen aan de Algemene Vergadering. Eventuele afwijkingen van de code nemen wij op in het jaarverslag, waarbij wij de redenen van de afwijking geven. Elke substantiële verandering in de Corporate Governance Code-structuur en in de naleving van de code zal ter bespreking aan de Algemene Vergadering worden voorgelegd.
Bestuur De directie is belast met het bestuur van ASN Beleggingsfondsen N.V. Daarmee is zij verantwoordelijk voor de realisatie van de doelstellingen, de strategie en het beleid en de resultaatontwikkeling die daaruit voortvloeit. De directie legt hierover verantwoording af, zowel aan de Raad van Commissarissen als aan de Algemene Vergadering. De directie legt de operationele en financiële doelstellingen van ASN Beleggingsfondsen N.V., de strategie die moet leiden tot het realiseren van die doelstellingen en de randvoorwaarden daarbij (het operationeel plan) ter goedkeuring voor aan de Raad van Commissarissen. De hoofdzaken van dit plan voor de beursfondsen worden vermeld in het algemene gedeelte in dit directieverslag. ASN Beleggingsfondsen N.V. is onderdeel van de ASN Bank en als zodanig onderworpen aan het interne risicobeheersings- en controlesysteem van SNS Bank, waarvan de ASN Bank een dochter is.
Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de directie en de algemene gang van zaken in de vennootschap. De Raad staat de directie met raad terzijde.
Algemene Vergadering van Aandeelhouders De directie en de leden van de Raad van Commissarissen worden benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De ASN Bank, houder van het prioriteitsaandeel, doet een voordracht voor de directie en de Raad van Commissarissen. De Algemene Vergadering is voorts bevoegd de directie en de leden van de Raad van Commissarissen te schorsen en te ontslaan. Daarnaast komen kernbevoegdheden toe aan de Algemene Vergadering, zoals besluiten tot statutenwijziging, besluiten over een belangrijke verandering van de identiteit of het karakter van ASN Beursfondsen, de vaststelling van de jaarrekening en het uit te keren dividend. Ook stelt de Algemene Vergadering de bezoldiging van de Raad van Commissarissen vast.
159
Financiële verslaggeving Het bestuur is verantwoordelijk voor de kwaliteit en de volledigheid van de openbaar gemaakte financiële berichten. De Raad van Commissarissen ziet erop toe dat het bestuur deze verantwoordelijkheid vervult. De externe accountant wordt benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Pas toe of leg uit ASN Beleggingsfondsen N.V. heeft haar Corporate Governance Code-structuur getoetst aan de principes en best practice-bepalingen die in de Corporate Governance Code zijn opgenomen. Daarbij is ASN Beleggingsfondsen N.V. tot de conclusie gekomen dat zij op dit moment aan deze bepalingen voldoet, waarbij de volgende uitzonderingen gelden.
160
Benoeming van bestuurders voor een periode van vier jaar De bestaande overeenkomst met ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V., de directie van ASN Beleggingsfondsen N.V., is afgesloten voordat de Corporate Governance Code van kracht werd en geldt voor onbepaalde tijd. De individuele directieleden van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. zijn allen in loondienst bij de ASN Bank N.V. en benoemd volgens de daar geldende regels.
Klokkenluidersregeling Sinds september 2005 is voor SNS REAAL een klokkenluidersreglement van kracht, dat ook geldt voor de ASN Bank.
Deelname aan de besluitvorming in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Houders van participaties in ASN Beleggingsfondsen N.V. via de Stichting SNS Beleggersgiro (Beleggersgiro), die de Algemene Vergadering van Aandeelhouders willen bijwonen, krijgen onvoorwaardelijk bij volmacht de stemrechten toegekend die aan de onderliggende aandelen toekomen krachtens het reglement van de Beleggersgiro. De stemrechten van de overige aandelen in de Beleggersgiro zijn bij herroepelijke volmacht door Beleggersgiro toegekend aan de Stichting ASN Beleggingsfondsen. Deze Stichting beoogt de continuïteit in het bestuur over en het beleid van ASN Beursfondsen te waarborgen. Zij maakt in beginsel alleen gebruik van dit stemrecht, als deze continuïteit naar het oordeel van het bestuur gevaar loopt. Houders van beursstukken in ASN Beleggingsfondsen N.V. die de Algemene Vergadering van Aandeelhouders willen bijwonen, worden per advertentie opgeroepen zich aan te melden en hun stukken
te deponeren om stemrecht in de vergadering te krijgen. ASN Beursfondsen heeft niet voorzien in de mogelijkheid dat aandeelhouders op afstand stemmen en met alle (andere) aandeelhouders communiceren.
Beschermingsmaatregelen Uitsluitend de houder van het prioriteitsaandeel, de ASN Bank, mag voordrachten doen tot benoeming van (leden van) de directie en leden van de Raad van Commissarissen, alsmede voorstellen tot wijziging van de statuten. De leden van de Raad van Commissarissen worden benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Deze maatregel is genomen om het bijzondere karakter van ASN Beleggingsfondsen N.V. te beschermen. Dit karakter blijkt onder meer uit de Bijzondere Beleggingscriteria die voor deze fondsen gelden.
Beloning en beoordeling van het functioneren van de externe accountant De externe accountant wordt benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De voordracht is, via het bestuur, afkomstig van SNS REAAL, omdat de benoeming in principe geldt voor alle onderdelen van SNS REAAL. De bepalingen in de Corporate Governance Code over de beloning en beoordeling van de accountant worden door beoordelings- en evaluatiegesprekken toegepast.
Interne audit functie De interne accountant functioneert onder verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur van SNS Reaal, waarvan de ASN Bank een zelfstandige dochter is.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Bijlage 5 Adresgegevens en personalia
Leden van de Raad van Commissarissen
Directie ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V.
C.M.L. (Cateautje) Hijmans van den Bergh (1961) ■ ■
B.J. Blom en Directie ASN Bank: E.Ph. Goudswaard J.E. Jansen ■
Raad van Commissarissen ASN Beleggingsfondsen N.V. C.M.L. Hijmans van den Bergh M. Lückerath-Rovers H. Muller (vice-voorzitter) H.J. van Oene S. Ruesen T.L.E. Strop-von Meijenfeldt J.C. Verheij (voorzitter)
M. (Mijntje) Lückerath-Rovers (1968) ■ ■
Vermogensbeheerders SNS Asset Management N.V. Pettelaarpark 120 5216 PT ’s-Hertogenbosch Impax Asset Management Ltd. 6-8 Sackville Street London W1S 3DG, United Kingdom
■
Bewaarder ASN Beleggingsfondsen KAS BANK N.V. Spuistraat 172 1012 VT Amsterdam
Accountant KPMG Accountants N.V. Laan van Langerhuize 1 1186 DS Amstelveen
Benoemd in 2009, lopende termijn tot 2013. Functie: universitair hoofddocent Financiële Markten en Toezicht, en Ondernemingsbestuur en Ondernemingsprestaties aan de Rechtenfaculteit van de Erasmus Universiteit, waar zij tevens onderzoek doet naar de rol en samenstelling van de Raad van Commissarissen. Nevenfunctie: lid Raad van Toezicht ASN Groenprojectenfonds.
H. (Henk) Muller (1942) ■ ■ ■
Kempen Capital Management N.V. Beethovenstraat 300 1077 WZ Amsterdam
Benoemd in 2009, lopende termijn tot 2013. Functie: partner bij Boer & Croon, verantwoordelijk voor trajecten op het gebied van strategie-ontwikkeling, (re)organisaties en vraagstukken op het gebied van sturing en structuur voor financiële instellingen, met als speciaal aandachtsgebied de pensioenwereld. Nevenfuncties: lid Raad van Toezicht ASN Groenprojectenfonds, vice-voorzitter Nationale Stichting de Nieuwe Kerk, penningmeester Stichting Streetcornerwork, lid commissie fondsenwerving Prins Bernhard Cultuurfonds, lid Raad van Commissarissen Concertgebouw N.V., lid Raad van Advies Pensioen, Bestuur en Management.
Benoemd in 2002, lopende termijn tot 2010. Functie: oud-penningmeester FNV. Nevenfuncties: lid Raad van Toezicht ASN Groenprojectenfonds, lid Raad van Commissarissen SNS REAAL, lid bestuur Stichting Beheer SNS REAAL, lid bestuur SNS REAAL Fonds, lid dagelijks bestuur ILC Zorg voor Later, voorzitter Werkgemeenschappen Bergeijk, voorzitter Nederlands Participatie Instituut, lid Vereniging Aegon.
161
H.J. (Henk) van Oene (1943) ■ ■
■
Benoemd in 2003, lopende termijn tot 2011. Functie: directeur WHEP Beheer, zelfstandige advies- en beheerpraktijk op het gebied van deelnemingen in bedrijven. Nevenfuncties: lid Raad van Toezicht ASN Groenprojectenfonds, bestuurslid BVE Waarborgfonds (onderwijs), bestuurslid van Stichting WOM (projectontwikkeling), voorzitter Raad van Toezicht van Stichting Beste Zorg (gezondheidszorg), bestuurslid van de Golfclub Kromme Rijn, bestuurslid van Stichting De Brakel (sport en bewegen) en Voorzitter van de Raad van Toezicht van Stichting Sensire (thuiszorg).
Personalia directie ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. B.J. (Bas-Jan) Blom Bas Jan Blom (1962) is als directeur ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. verantwoordelijk voor het spaarbedrijf en de beleggingsfondsen van de ASN Bank. Voorheen heeft hij acht jaar bij Schretlen & Co gewerkt, waar hij verschillende managementfuncties vervulde op het gebied van financiële planning, relatiemanagement en beleggingsadvies. Daarvoor was hij vijftien jaar werkzaam bij ABN AMRO. BasJan Blom is bestuurslid van de Stichting de Putsche Ruiters.
S.W.G. (Stef) Ruesen (1943) ■ ■
162
■
Benoemd in 2003, lopende termijn tot 2011. Functie: oud-penningmeester FNV Bouw, Nevenfuncties: lid Raad van Toezicht ASN Groenprojectenfonds.
T.L.E. (Ted) Strop-von Meijenfeldt (1944) ■ ■
■
Benoemd in 2003, lopende termijn tot 2012. Functie: consultant op gebied van mensenrechten, ontwikkelingssamenwerking en NGO-ontwikkeling. Nevenfuncties: lid Raad van Toezicht ASN Groenprojectenfonds, voorzitter NEAG (Nederlands Expertisecentrum Alternatieven voor Geweld), Voorzitter Platform Vrouwen en Duurzame Vrede.
E.Ph. (Ewoud) Goudswaard Ewoud Goudswaard (1958) is sinds 2001 algemeen directeur van de ASN Bank. Hij begon zijn carrière bij de NMB Bank, later ING Bank, in het kredietrisicomanagement voor (grote) zakelijke relaties. Vanaf 1992 bekleedde hij directiefuncties in Haarlemmermeer, Amsterdam en Rotterdam; vanaf 1997 was hij van voorzitter van de directie van het district Midden-Holland. In die functies zette hij nieuwe kantoren op, vernieuwde de benadering van klanten en het human-resourcesbeleid en voerde diverse organisatiewijzigingen door. Ewoud Goudswaard is penningmeester van het Nationaal Comite 4 en 5 mei en het Nationaal Fonds 4 en 5 mei, en lid van de Raad van Advies van de Club van Rome Nederland en van de Raad van Advies van Plan Nederland.
J.C. (Jan) Verheij (1940) ■ ■
■
Benoemd in 2001, lopende termijn tot 2010. Functie: oud-lid van de Raad van Bestuur SNS REAAL. Nevenfuncties: voorzitter Raad van Toezicht ASN Groenprojectenfonds, lid Raad van Toezicht ASN-Novib Fonds, voorzitter Raad van Commissarissen van P.C. Hooft Groep, voorzitter Raad van Commissarissen Watertoren Hazerswoude BV, voorzitter Raad van Toezicht Stichting Jeugdformaat.
J.E. (Jeroen) Jansen Jeroen Jansen (1962) is sinds 2005 directeur van de ASN Bank, met marketing, communicatie, public relations, duurzaamheidsbeleid en research als voornaamste aandachtsgebieden. Hij begon zijn bankcarrière bij Triodos Bank. In 1995 ging hij naar de Hollandse Koopmansbank (nu SNS Asset Management). Daar ontwikkelde hij vermogensbeheerdiensten en duurzaamheidsresearch voor institutionele beleggers, maatschappelijke instellingen en de ASN Bank. In 2000 trad hij aan als manager Maatschappelijke Strategie bij Concern Communicatie SNS REAAL. Tevens maakte hij deel uit van de staf van de ASN Bank, ter ondersteuning van de toenmalige directie. In 2001 werd hij adjunct-directeur van de ASN Bank. Jeroen Jansen is onder meer penningmeester van Stichting Avondster en zit in de progammaraad van MVO Nederland.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
Bijlage 6 Begrippen Aandeel
Assetallocatie
Beleggingsfonds
Benchmark
Beurskoers
Carry trade
Creditrating
Derivaten
Dividend
Duration
Via aandelen koopt een belegger of een beleggingsfonds als het ware een deel van een bedrijf. Een aandeel is het bewijs van deelneming in het eigen vermogen van een onderneming. Dit is risicodragend vermogen. De prijs van het aandeel, de koers, komt tot stand door vraag en aanbod op de effectenbeurs. Veel bedrijven keren hun aandeelhouders een of tweemaal per jaar dividend uit. Het rendement van aandelen bestaat uit koersveranderingen en dividend. De verdeling van de beleggingsportefeuille over de verschillende beleggingscategorieën, zoals aandelen, obligaties, vastgoed of liquiditeiten. De strategische assetallocatie is de portefeuilleverdeling in normale omstandigheden op de financiële markten. De tactische assetallocatie is de verdeling aangepast aan actuele marktomstandigheden. In een beleggingsfonds brengen meerdere beleggers geld bijeen. De professionele fondsbeheerder belegt dit geld op basis van het beleggingsbeleid van het fonds. Er zijn vele soorten beleggingsfondsen, bijvoorbeeld aandelenfondsen die wereldwijd beleggen, in bepaalde regio’s of sectoren, of in ondernemingen van een bepaalde omvang. Daarnaast bestaan er onder meer obligatie-, liquiditeitenen vastgoedfondsen of een combinatie daarvan. Een hulpmiddel of maatstaf om de prestaties van beleggingen te vergelijken met die van soortgelijke beleggingen. Benchmarks worden door financiële instellingen onderhouden. In dit jaarverslag hanteren wij ook de term ‘vergelijkingsmaatstaf’. De beurskoers is de prijs van een effect en komt op de beurs tot stand door vraag en aanbod. De beurskoers kan van dag tot dag of van moment tot moment variëren. Bij een carry trade leent de investeerder geld in een valuta van een land waar de rente laag is, en leent het geld uit in een valuta met een hogere rente. Zo profiteert de investeerder van de spread (het verschil) tussen de beide rentepercentages. Ook wel kredietrating: een oordeel over de kredietwaardigheid van de uitgever van een obligatie of lening. Zo’n oordeel is afkomstig van een gespecialiseerd ratingbureau, zoals Moody’s en Standard & Poor’s (S&P). Zij beoordelen de kans dat de uitgever de verplichtingen uit hoofde van de obligatie zonder problemen kan voldoen. De kredietratings van bijvoorbeeld S&P lopen uiteen van AAA (hoge kredietwaardigheid) tot D (zeer lage kredietwaardigheid, faillissement). Financiële derivaten zijn beleggingsinstrumenten die hun waarde ontlenen aan de waarde van een ander goed of financieel instrument, zoals aandelen. Dit andere goed wordt de onderliggende waarde genoemd. Soorten derivaten zijn bijvoorbeeld opties en futures. Financiële derivaten worden gebruikt om te speculeren, maar ook om risico’s te verkleinen. Ondernemingen die winst maken, kunnen deze herinvesteren in de onderneming, of uitbetalen aan de aandeelhouders. Deze uitbetaling van de winst aan aandeelhouders heet dividend. Ook een beleggingsfonds kan dividend ontvangen van de ondernemingen waarin het belegt, en dit op zijn beurt uitkeren aan de participanten in (aandeelhouders van) het beleggingsfonds. Ook een beleggingsfonds kan dus dividend uitkeren. De duration is de gemiddelde renteperiode van een obligatie, rekening houdend met de resterende looptijd en aflossingen. De duration geeft aan hoe gevoelig een obligatie of obligatieportefeuille is voor wijzigingen in de rente.
163
Future
Intrinsieke waarde
Marktkapitalisatie
Modified duration
164
Obligatie
Prospectus
Risico-rendementsverhouding
Securities lending Spread
Vergelijkingsmaatstaf Weging
Yieldcurve
Een future is een financieel contract waarbij twee partijen zich verbinden om op een bepaald tijdstip een bepaalde hoeveelheid van een product of financieel instrument te verhandelen, tegen een vooraf bepaalde prijs. Zij komen dus een transactie in de toekomst overeen. In de financiële wereld is een future een afgeleid product, ofwel een derivaat. Het product waaraan de future zijn waarde ontleent, wordt de onderliggende waarde genoemd. De waarde van alle bezittingen in het beleggingsfonds op een bepaald moment. Aangezien de koersvorming van beursgenoteerde fondsen door vraag en aanbod tot stand komt, kan de aan- en verkoopkoers afwijken van de intrinsieke waarde. De marktkapitalisatie van een onderneming is haar totale beurswaarde (aantal uitstaande aandelen vermenigvuldigd met de beurskoers). Euronext (de beurs van Parijs, Brussel en Amsterdam) hanteert de volgende grenzen: - large caps: bedrijven met een marktkapitalisatie van meer dan € 1 miljard, - midcaps: marktkapitalisatie van € 250 miljoen tot € 1 miljard, - small caps: marktkapitalisatie van minder dan € 250 miljoen. Gewogen gemiddelde looptijd. Dit is een maatstaf voor de koersgevoeligheid van de obligatie. Hiermee kan redelijk exact berekend worden wat de effecten zijn van een verandering in de marktrente, en daarmee van het rendement van de lening. Obligaties zijn schuldbewijzen van (semi-)overheidsinstellingen of ondernemingen. De belegger in een obligatie ontvangt jaarlijks een, vaak van tevoren bepaalde, rente op zijn obligatie. Er is handel in obligaties via de beurs, waardoor koersvorming optreedt. Het rendement bestaat uit koersverandering en couponrente. Obligaties zijn de belangrijkste vorm van vastrentende waarden. Een prospectus is een wettelijk vereist document, juridisch van aard, dat verplicht gepubliceerd moet worden bij een emissie (uitgifte) van financiële producten (aandelen, obligaties, beleggingsfondsen etc.). In het prospectus staan de voorwaarden van de emissie vermeld, evenals de financiële en niet-financiële informatie van de uitgevende instelling. De verhouding tussen risico en rendement van een belegging. In het algemeen geldt: hoe lager het risico, des te lager het verwachte rendement. En andersom: hoe hoger het risico, des te groter de kans op een hoog rendement op langere termijn. Securities lending is een financiële dienstverlening waarbij een instelling onder bepaalde voorwaarden effecten uitleent aan een andere instelling. Het verschil tussen twee prijzen, waarvan de belegger kan profiteren. Bijvoorbeeld het verschil in de rente-opslag op staatsobligaties van landen met een hoog risico en die op staatsobligaties van landen met een gering risico. Zie benchmark. De beheerder van een beleggingsfonds heeft over het algemeen een vaste verdeling van zijn beleggingen over verschillende beleggingscategorieën (zie assetallocatie). Wanneer het belang in een bepaalde categorie groter is dan in de strategische assetallocatie, wordt dat een overwogen belang of overweging genoemd. Als het belang kleiner is dan de strategische assetallocatie, noemen we dat een onderwogen belang of onderweging. Een yieldcurve geeft in een grafiek het verband weer tussen het rendement op leningen met diverse looptijden, die verder vergelijkbaar zijn. De horizontale as toont de looptijd in jaren, de verticale as het rendement (meestal in de vorm van de yield to maturity: het rendement dat de belegger krijgt als hij de obligatie tot de afloopdatum aanhoudt en alle coupons weer belegt). De normale situatie is dat leningen met korte looptijden een lager rendement hebben dan leningen met lange looptijden. Dit komt vooral doordat bij een langer lopende lening een compensatie is ingebouwd voor de kans op waardevermindering door toekomstige inflatie.
Jaarverslag 2009 ASN Beleggingsfondsen
175