ASN Bank Issuepaper
Handleiding stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V. Directe invloed op duurzaam beleid van bedrijven
ASN Bank Issuepaper
Handleiding stembeleid maart 2010 2
In deze ASN Bank Issuepaper
Handleiding stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V.
A Doelstellingen van het stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V. ASN Beleggingsfondsen N.V. is de paraplu-organisatie van de ASN–beleggingsfondsen. Het beheer van ASN Beleggingsfondsen N.V. wordt gevoerd door
komen achtereenvolgens aan bod:
ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. Het stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V.
A. Doelstellingen van het stembeleid van
beschrijft de doelstelling van en de strategie voor de uitoefening van stemrecht over de aandelen die zij in
ASN Beleggingsfondsen N.V.
B. Strategie van het stembeleid van
beheer heeft. De doelstelling van het stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V. is om stemrecht uit te
ASN Beleggingsfondsen N.V.
oefenen in overeenstemming met de missie, de ondernemingsprincipes en bijzondere beleggingscriteria van ASN Beleggingsfondsen N.V. Doel van het stembeleid is de betrokkenheid van ASN Beleggingsfondsen N.V. bij de duurzaamheid van de samenleving te vergroten. Het stembeleid richt zich in het bijzonder op zaken die betrekking hebben op mensenrechten en milieu.
B Strategie van het stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V. Het stembeleid is gebaseerd op de visie, de ondernemingsprincipes en de bijzondere beleggingscriteria van ASN Beleggingsfondsen N.V. Voorts zijn ze gebaseerd op de internationaal geaccepteerde principes van het International Corporate Governance Network (ICGN); richtlijnen voor best practices in specifieke markten, zoals gepresenteerd in nationale corporate covernancecodes; andere erkende best practice-richtlijnen en codes voor ethische, sociale en milieukwesties, zoals OESO-Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen, en het beleid voor ondernemingsbestuur, milieu- en sociale kwesties van Governance for Owners. Verschillende richtlijnen voor duurzaam stemmen komen in de praktijk van ASN Beleggingsfondsen N.V. waarschijnlijk niet of nauwelijks aan de orde, omdat bedrijven al van belegging zijn uitgesloten op die betreffende punten. Bijvoorbeeld: de ASN Beleggingsfondsen beleggen niet in ondernemingen die activiteiten uitvoeren die betrekking hebben op de ontwikkeling, productie en distributie van of handel in wapens.
ASN Bank Issuepaper Handleiding stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V. maart 2010
In de praktijk hoeft daarover dan ook niet gestemd te
Operationeel
worden. In theorie is het echter mogelijk dat een onderneming toch besluit plannen voor wapenactiviteiten te
1. Jaarverslag, jaarrekening en accountantsverklaring
maken. In een dergelijk geval wil ASN Beleggingsfond-
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor het voorstel
sen N.V. kunnen tegenstemmen. Daarom worden zulke
als: er geen twijfel bestaat over de betrouwbaarheid
punten toch opgenomen in de duurzame stemrichtlijnen van ASN Beleggingsfondsen N.V. In dit voorbeeld kan
de transparantie van de documenten overeenkomt
een onderneming, wanneer de uitslag van de stemming positief is voor de wapenactiviteiten en dus negatief
met best practices in de markt; de onderneming bereid is vragen van aandeelhou-
ten opzichte van het standpunt van ASN Beleggingsfondsen N.V.
van de stukken; het verslag tijdig is opgeleverd;
stemming overigens alsnog leiden tot uitsluiting van
ders te beantwoorden; het jaarverslag voldoende aandacht besteedt aan
De stemrichtlijnen van ASN Beleggingsfondsen N.V.
duurzaamheidsvraagstukken en sociale en milieu-
zijn niet statisch. Dat houdt in dat actuele ontwikkelin-
vraagstukken. Wanneer dat niet het geval is, over-
gen en nieuwe inzichten kunnen leiden tot (onmiddel-
weegt ASN Beleggingsfondsen N.V. om uitsluitend
lijke) herziening van deze richtlijnen.
voor dergelijke rapporten te stemmen wanneer het bedrijf een uitgebreid duurzaamheidsrapport heeft
Dit beleid weerspiegelt de algemene positie van ASN
gepubliceerd en een geloofwaardige betrokkenheid
Beleggingsfondsen N.V. De beheerder overweegt
bij duurzaamheid heeft getoond.
echter alle volmachtvoorstellen per individueel geval. Hij behoudt het recht een stembesluit te nemen dat
2. Benoeming (statutaire) accountants
afwijkt van dit beleid als specifieke, unieke omstandig-
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor (her)benoe-
heden daar om vragen.
ming van de accountant en de vergoeding van de ac-
De fondsbeheerder is van mening dat het stemmen per
count wanneer: er geen twijfel bestaat over de betrouwbaarheid
volmacht afhankelijk is van een goede informatievoor-
ziening. Hij behoudt zich het recht voor te stemmen tegen een resolutie als een bedrijf heeft nagelaten
van de geleverde informatie; er geen zorgen zijn over de onafhankelijkheid van
de accountant; de accountant geen diensten verleent aan het
voldoende of zinvolle transparantie in acht te nemen. Het stembeleid geldt voor alle voorstellen, ongeacht
bedrijf naast accountantsdiensten die door hun
of zij worden ingevoerd door de bedrijfsleiding of aan-
grootte en karakter, zijn onafhankelijkheid in gevaar brengen; de onderneming een afdoende verklaring kan
deelhouders.
C Duurzame stemrichtlijnen ASN Beleggingsfondsen N.V.
geven wanneer zij de accountant vervangt.
3. Dividend ASN Beleggingsfondsen N.V. heeft richtlijnen voor
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor uitkering van
duurzaam stemmen op de volgende onderdelen:
het dividend, tenzij zij de payout ratio (het deel van de
operationeel;
nettowinst dat wordt uitgekeerd aan de aandeelhou-
bestuur;
ders) als buitensporig beschouwt in verhouding tot de
kapitaal;
financiële positie van de onderneming.
overig; mensenrechten
4. Aandelendividend
milieu;
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt neutraal over voor-
ketenbeheer.
stellen voor uitbetaling van dividend in contanten of aandelen.
3
4
5. Kapitaliseren van bonussen
Bestuur
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt ten gunste van het kapitaliseren van reserves voor uitkering van bonussen.
11. Benoeming bestuur De beheerder van ASN Beleggingsfondsen N.V. is ervan
6. Statuten
overtuigd dat een directie moet bestaan uit personen
ASN Beleggingsfondsen N.V. beoordeelt van geval tot
die samen een goede mix hebben van vaardigheden,
geval hoe zij stemt bij wijziging van de statuten. Zij
ervaring, onafhankelijkheid en diversiteit. Zo zijn de
stemt tegen wijzigingen die: in strijd zijn met haar missie, ondernemingsprinci-
aandeelhouders en andere stakeholders verzekerd van
De beheerder vindt dat de structuur van een directie
pes en bijzondere beleggingscriteria; een verslechtering betekenen van het bestuur van
de organisatie; de belangen aantasten van relevante stakeholders,
de best mogelijke vertegenwoordiging. zodanig moet zijn dat de onafhankelijkheid is gewaarborgd. Dat houdt ook in dat de functie van voorzitter of CEO gescheiden moet zijn van andere sleutelposities,
inclusief aandeelhouders, werknemers, consumen-
die uitsluitend door onafhankelijke leden moeten wor-
ten en groepen die kunnen worden beïnvloed door
den vervuld.
een specifieke beslissing. ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt over het algemeen 7. Wijziging fiscaal jaar
voor de aanstelling van directeuren, behalve wanneer
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor wijziging van
zij twijfelt aan: de onafhankelijkheid van de directie;
het fiscale jaar, tenzij de onderneming daarmee uitstel
de vaardigheden en ervaring van de directie;
van de aandeelhoudersvergadering wil bereiken.
de aanwezigheid van de directie; de betrokkenheid van de directie bij het bedrijfsbe-
8. Vermelding aanzienlijk belang ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt vóór voorstellen om belangen in aandelen te publiceren die geringer zijn dan de statutair of in de wet vastgelegde grenzen, met inachtneming van een ondergrens van 1% van het uitgegeven aandelenkapitaal.
stuur; de betrokkenheid van de directie bij duurzaamheid en andere zaken die zijn vastgelegd in het investeringsbeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V.; de diversiteit in de directie; als er geen vrouwelijke bestuurders zijn, stemt ASN Beleggingsfondsen
9. Quorums voor AvA’s
N.V. tegen alle mannelijke genomineerden.
ASN Beleggingsfondsen N.V. beoordeelt van geval tot geval hoe zij stemt over verbetering van de quorum-
12. Beloning bestuur
vereisten bij algemene vergaderingen van aandeelhou-
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor een belo-
ders. Daarbij neemt zij de motivatie voor de aanvraag in
ningsbeleid van het bestuur waarin de beloning mede
overweging.
wordt bepaald door prestatie-indicatoren voor duurzaamheid. Zij stemt voor beloningsbeleid en plannen
10. Bedrijfsactiviteiten
voor incentives (financiële prikkels), tenzij zij deze
ASN Beleggingsfondsen N.V. beoordeelt van geval tot
beschouwt als excessief of niet gerechtvaardigd in de
geval hoe zij stemt over nieuwe bedrijfsactiviteiten. Zij
actuele marktomstandigheden, in het licht van de fi-
weegt de gevolgen van een dergelijk voorstel af tegen: haar missie, ondernemingsprincipes en bijzondere
nanciële positie van de onderneming en/of vergeleken
met soortgelijke bedrijven.
beleggingscriteria; de voor- en nadelen van de voorgenomen transactie
13. Decharge bestuur
voor belanghebbenden van de onderneming, waar-
ASN Beleggingsfondsen N.V. beoordeelt decharge van
onder aandeelhouders, werknemers, consumenten
de directie van geval tot geval. Zij stemt voor decharge
en groepen die kunnen worden beïnvloed door een
tenzij: er betrouwbare informatie beschikbaar is over
specifieke beslissing.
gebrek aan overzicht van een van de directieleden
ASN Bank Issuepaper Handleiding stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V. maart 2010
of van acties die in strijd zijn met de fiduciaire ver-
17. Uitbreiding maatschappelijk kapitaal
antwoordelijkheid;
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor verhoging of
er betrouwbare informatie is over grove schendin-
uitbreiding van het maatschappelijk kapitaal, tenzij
gen op het gebied van milieurecht en mensenrech-
deze meer bedraagt dan 100% van het al uitstaande
ten;
maatschappelijk kapitaal.
er juridische procedures lopen over of betrouwbaar beweringen zijn dat de raad van bestuur verant-
18. Verkleining kapitaal
woordelijk is voor een schending van vertrouwen
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor verkleining
of illegale acties, zoals prijsafspraken, handel met
van kapitaal als dit gunstig is voor de aandeelhouder.
voorkennis en omkoping; de prestaties van het bestuur, bijvoorbeeld op
19. Structuur
financieel gebied, over het voorgaande boekjaar
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor het ‘one
onvoldoende zijn;
share-one vote–principe’. Zij stemt over het algemeen
de directie niet antwoordt op verzoeken van aan-
tegen voorstellen die verschillende of ongelijke stem-
deelhouders om informatie die normaal gesproken
rechten introduceren of behouden, mits de belangen
openbaar is.
van andere relevante stakeholders daardoor niet geschaad worden (relevante stakeholders zijn aandeel-
14. Schadeloosstelling bestuur en accountants
houders, werknemers, consumenten of gemeenschap-
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt tegen voorstellen
pen).
om externe accountants schadeloos te stellen door de onderneming. Zij beoordeelt voorstellen voor scha-
20. Preferente aandelen
deloosstelling en aansprakelijkheid van bestuurders
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor de uitgifte van
van geval tot geval, waarbij zij de invalshoek en de
preferente aandelen als daardoor geen negatieve in-
voorwaarden voor de schadeloosstelling in overweging
vloed ontstaat op de belangen van welke groep stake-
neemt.
holders dan ook, inclusief minderheidsaandeelhouders, werknemers, consumenten en gemeenschappen.
15. Samenstelling bestuur ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor vastlegging
21. Schuldpapieren
van het totale aantal bestuurders, mits het bestuur een
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor uitgifte van
goede balans vertoont van vaardigheden, ervaring,
schuldpapieren tenzij: de financiële positie van het bedrijf dit niet toelaat;
onafhankelijkheid en diversiteit.
dit in het nadeel is van aandeelhouders.
Kapitaal 22. Onderpand 16. Uitgifte aandelen
ASN Beleggingsfondsen N.V. beoordeelt het gebruik
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor uitgifte van
van vermogensonderdelen als onderpand van geval tot
nieuwe aandelen als daarmee op een afgewogen wijze
geval. Zij neemt de waarde van het betreffende vermo-
de belangen van alle aandeelhouders worden gediend.
gensonderdeel voor de continuïteit van de bedrijfsvoering mee in de overweging.
Zij stemt uitsluitend vóór standaardvoorstellen voor de uitgifte van nieuwe aandelen zonder vooraf vastge-
23. Kredietruimte
stelde bijzondere rechten, als dat in de markt gebruike-
ASN Beleggingsfondsen N.V. beoordeelt voorstellen
lijk is, en de uitgevende instelling niet méér aandelen
over uitbreiding van de kredietruimte van een onderne-
uitgeeft dan onder dergelijke omstandigheden in de
ming van geval tot geval. Daarbij weegt zij mee: het bedrag van de lening;
betreffende markt gebruikelijk wordt geacht.
het mogelijke risico van de lening; de financiële prognose van de onderneming op
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt tegen uitgifte van nieuwe aandelen als deze meer bedraagt dan 100% van
korte en lange termijn; de transparantie en betrouwbaarheid van de
het al uitstaande aandelenkapitaal.
leninggever.
5
6
24. Inkoop en heruitgave aandelen
Mensenrechten
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor inkoop en uitgifte van eigen aandelen die overeenkomen met best
28. Uitgangspunt bij mensenrechten
practices in de markt, tenzij: er sprake is van aantoonbaar misbruik van dit recht;
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor maatregelen
er geen bescherming is tegen selectieve inkoop of
heruitgave;
en voorstellen die ertoe leiden dat de onderneming de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens respecteert in alle landen waar zij actief is1. Dit geldt ook
de inkoop dringende investeringen uitsluit die
voor de internationale mensenrechtenstandaarden die
nodig zijn op het gebied van duurzaamheid.
op deze verklaring zijn gebaseerd, en voor zover deze
In omstandigheden van economische crisis ondersteunt
verklaring en standaarden betrekking hebben op de
ASN Beleggingsfondsen N.V. de inkoop van eigen aan-
activiteiten en invloedssfeer van de onderneming.
delen niet. 29. Mensenrechtenbeleid en transparantie
Overig
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor het vastleggen van mensenrechtenbeleid en voor meer transparan-
25. Reorganisaties, herstructureringen, acquisities en
tie over het mensenrechtenbeleid van de onderneming
overnames
conform het Global Reporting Initiative (GRI).
ASN Beleggingsfondsen N.V. beoordeelt reorganisaties, herstructureringen, acquisities en overnames per
30. Gelijke behandeling
geval, waarbij zij de mogelijke impact voor aandeel-
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor alle anti-
houders op de lange termijn meeweegt. Zij verwerpt
discriminatiemaatregelen en voor voorstellen die de
zakelijke transacties die een negatief effect hebben op
transparantie bevorderen over diversiteit van mede-
mensenrechten en milieu.
werkers, gelijke behandeling van leveranciers en antidiscriminatierichtlijnen.
26. Bedrijfsuitbreiding ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor bedrijfsuit-
31. Wapens en veiligheid
breiding, tenzij de uitbreiding uiteindelijke leidt tot: negatieve effecten, verminderde prestaties
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor beëindiging van activiteiten die betrekking hebben op de ontwik-
of buitensporig risico op het gebied van milieu en
keling, productie, distributie van, of handel in wapens.
mensenrechten;
Ook stemt zij voor beveiliging van het bedrijf in over-
excessieve financiële risico’s.
eenstemming met mensenrechten.
27. Anti-overnamevoorstellen
32. Kinderen
Bij voorstellen die een overname moeten voorkomen
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor maatregelen
stemt ASN Beleggingsfondsen N.V. tegen, tenzij:
om kinderen tegen uitbuiting te beschermen.
de overname uiteindelijk netto tot verbetering leidt voor het milieu, de mensenrechten en stakeholders, inclusief werknemers en consumenten; het voorstel zodanig is vormgegeven dat de
aandeelhouders alsnog kunnen beslissen.
33. Werknemers ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor verzoeken die de rechten van werknemers bij de onderneming en bij de leveranciers garanderen conform de richtlijnen van de International Labour Organisation (ILO): → ILO richtlijn 87 and 98: het recht op vrijheid van vergadering en het recht om zich te organiseren en collectief te onderhandelen;
1
In de Verenigde Staten kunnen ook agendapunten over abortus op de agenda komen. Voor ASN Beleggingsfondsen N.V. valt
abortus onder het mensenrecht dat elk individu recht heeft op zelfbeschikking. Ondernemingen mogen dit recht niet
beperken.
ASN Bank Issuepaper Handleiding stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V. maart 2010
→ ILO richtlijn 29 and 105: uitbanning van elke vorm
37. Kwetsbare groepen
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor beleid voor en
van gedwongen arbeid;
→ ILO richtlijn 138 and 182: uitbanning van kinder-
transparantie over de bescherming van culturele, soci-
ale en economische rechten van kwetsbare groepen.
arbeid;
→ ILO richtlijn 100 and 111: gelijke beloning en
Milieu
uitbanning van discriminatie
→ ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor verzoeken om transparantie over sluiting van bedrijfsonder-
38. Milieubeleid en transparantie
delen en de consequenties daarvan voor mede-
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor het vastleg-
werkers.
gen van milieubeleid en milieurichtlijnen, en voor meer transparantie (conform het GRI) over het milieubeleid
34. Soevereiniteit en mensenrechten
van de onderneming.
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor: maatregelen die ertoe leiden dat de onderneming
39. Milieumaatregelen en -investeringen
voldoet aan wetten, regels en anti-corruptiemaat-
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor investeringen
regelen;
en maatregelen om de milieubelasting te verminderen,
voorstellen over de beëindiging van activiteiten met een hoog risico in landen met een hoog risico , 2
door bijvoorbeeld: terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen; terugdringen van de uitstoot en het gebruik van
omdat deze strijdig kunnen zijn met de mensenrechten;
voorstellen tegen politieke donaties en voor
giftige stoffen; terugdringen van het watergebruik; maatregelen om hergebruik te bevorderen;
transparantie over donaties.
investeringen in duurzame energie. 35. Consument ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor: maatregelen om de consument te beschermen, dat wil zeggen: maatregelen om de productie van
40. Kernenergie ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor beëindiging van activiteiten die betrekking hebben op kernenergie.
tabak, gokspelen en gewelddadige videospelletjes te beëindigen; rapportage over maatregelen om te voorkomen
41. Gentechnologie ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor: beëindiging van het toepassen van gentechnologie
dat producten worden misbruikt, bijvoorbeeld om
op planten en dieren, zowel voor doeleinden van
mensenrechten te schenden; maatregelen om de verkoop van producten die tot
voedselproductie als productie van niet-voe-
schending van de mensenrechten kunnen leiden, te
dingsmiddelen; uitzondering hierop zijn medische
stoppen.
toepassingen die alleen mogelijk zijn met behulp van gentechnologie, waarbij gebruik van deze
36. Gezondheid
technologie onder gesloten omstandigheden moet
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor:
plaatsvinden; aanname van het Cartagena-protocol over gene-
maatregelen bij en evaluatie van de prijsstelling van medicijnen en toegang tot deze medicijnen voor
tisch gemodificeerde organismen.
arme bevolkingsgroepen; voorstellen die ondersteunen dat algemene
42. Dieren en planten
gezondheidszorg betaalbaar moet zijn voor perso-
ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor beëindiging
nen, families en de gemeenschap (conform de prin-
van:
cipes van het Institute of Medicine in de Verenigde Staten).
de jacht op en handel in soorten die op de Rode Lijst van de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) staan;
2
Zoals anno 2010 Birma en Soedan.
7
8
activiteiten die een negatieve invloed hebben
op gebieden die beschermd zijn verklaard door UNESCO, IUCN of nationale regeringen; handel in niet-duurzaam geproduceerde landbouwproducten en hardhout; niet-duurzame visserij, niet-duurzame productie van vis en handel in niet-duurzaam gekweekte en gevangen vis.
43. Dierproeven ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor: maatregelen om dierproeven voor niet-medische toepassingen te beëindigen, als deze wettelijk niet verplicht zijn; transparantie over het gebruik van dierproeven voor medische toepassingen; de introductie van 3-R- maatregelen (reduce, refine, replace, ofwel verminder, verfijn en vervang) voor dierproeven; maatregelen die het welzijn van dieren bevorderen of activiteiten beëindigen die het welzijn van dieren schaden (zoals in de vleesindustrie).
Ketenbeheer 44. Ketenbeheer ASN Beleggingsfondsen N.V. stemt voor een verantwoordelijk en transparant beleid voor duurzaam ketenbeheer, dat is gebaseerd op mensenrechten en streeft naar vermindering van de milieubelasting in de gehele keten.
ASN Bank Issuepaper Handleiding stembeleid van ASN Beleggingsfondsen N.V. maart 2010
